dr Michał Urbańczyk Katedra Doktryn Polityczno-Prawnych i Filozofii WPiA UAM Poznań.

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "2013-10-25. dr Michał Urbańczyk Katedra Doktryn Polityczno-Prawnych i Filozofii WPiA UAM Poznań. http://histmag.org/pulapki-platonizmu-2546"

Artur Socha
8 lat temu
Przeglądów:

1 Doktryny polityczno-prawneprawne Zajęcia nr 2 Antyk dr Michał Urbańczyk Katedra Doktryn Polityczno-Prawnych i Filozofii WPiA UAM Poznań Dzieje starożytnej Grecji napływ Indoeuropejczyków rozkwit kultury minojskiej na Krecie, ok.1000 początek zasiedlania wybrzeży Azji Mniejszej, ok. VIII wiek ukształtowanie się struktury polis (państwo-miasto) pierwsze igrzyska olimpijskie, VIII w. spisanie poematów Homera i Hezjoda, 594 początek reform Solona (zniesienie niewoli za długi, podział obywateli na klasy majątkowe), 508 reformy Klejstenesa (ukształtowanie się klasycznej demokracji ateńskiej), 490 bitwa pod Maratonem, rządy Peryklesa (okres największej świetności Aten) 1

VIII wiek ukształtowanie się struktury polis (państwo-miasto) http://histmag.org/pulapki-platonizmu-2546 776 pierwsze igrzyska olimpijskie, VIII w.

2 431 wybuch wojny peleponeskiej, IV w. Ateny czołowym ośrodkiem kultury greckiej (Sokrates, Platon, Arystoteles), 338 bitwa pod Cheroneą zwycięstwo Macedończyków nad Grekami Sprzedaż mądrości za pieniądze, Mistrzowie demagogii, Ptotagoras z Abdery, Hippiasz, Antyfon, Gorgiasz, Trazymach. 336 zburzenie Teb przez Aleksandra Wielkiego, 323 śmierć Aleksandra W Babilonie, III wiek dominacja polityczna Greków na Bliskim Wschodzie (państwa hellenistyczne) Nie określali jednoznacznie, jaki ustrój jest dobry od pochwał dla demokracji do aprobaty rządów arystokratycznych, Laicyzacja pojęć politycznych: państwo powstało z woli ludzi (a nie jak dotychczas z woli bogów), Uważali się za wychowawców i nauczycieli Ateńczyków, Ich dzieła nie zachowały się, znamy jedynie z drugiej ręki, tj. z dzieł Platona, który był ich zdeklarowanym przeciwnikiem; sofizmat 1. «rozumowanie pozornie poprawne, ale w istocie zawierające rozmyślnie utajone błędy logiczne» 2. «świadome dowodzenie nieprawdy» ( sofistyka 1. «ruch umysłowy stworzony przez sofistów w starożytnej Grecji» 2. «metoda argumentacji polegająca na wykorzystywaniu wieloznaczności pojęć i na stosowaniu sofizmatów» 3. «świadome posługiwanie się nieuczciwą argumentacją w celu udowodnienia fałszywej tezy» 2

z Abdery, Hippiasz, Antyfon, Gorgiasz, Trazymach.

3 Protagoras z Abdery twórca relatywizmu, społecznego (człowiek jest miarą wszechrzeczy człowiek jest także miarą instytucji społecznych), stworzył zarys teorii umowy społecznej: Początkowo ludzie żyli w izolacji, potem zaczęli łączyć się w hordy, by w końcu sformalizować życie w tych wspólnotach - powstało państwo) państwo ma służyć większości, demokrata, postulował rządy większości, dobro społeczne jest wspólną troską całej społeczności. Trazymach: Państwo powstało na skutek porozumienia ludzi, jednak nie większości, ale mądrzejszej mniejszości uzasadnienie rządów arystokratycznych, Gorgiasz: pluralizm moralności ważniejsze od przestrzegania sztywnych reguł etycznych jest właściwe zachowanie się w zależności od okoliczności, jakie mu towarzyszą, Demokracja ateńska Perykles ( ) Podstawą demokracji jest wolność i równość wobec prawa (isonomia): Wolność to możliwość robienia tego, co się chce i mówienia tego, co się chce, ale w granicach prawa. Istotą wolności jest wolność słowa na zgromadzeniu ludowym każdemu przysługuje prawo do zabierania głosu. Współuczestnictwo w rządzeniu, Odpowiedzialność za państwo, Praworządność. Krytyka demokracji Kryzys greckiej polis, Wolność prowadzi do demoralizacji i anarchii, Równość jest mrzonką ludzie z natury są nierówni, Demokracja to despotyzm biednych, Syntezę krytyki demokracji stworzył Platon. 3

społeczne jest wspólną troską całej społeczności.

4 Arystokles ( ), Twórca pierwszej historiozofii, opartej na zasadzie degeneracji, Filozofia idealistyczna, Związek filozofii i polityki, Transcendentny* idealizm, IDEE (FORMY) to one są pierwotne, ich odbiciem są rzeczy i materia, Każda zmiana to degeneracja, * wykraczający poza zasięg doświadczenia i poznania ludzkiego Ustrój państwa idealnego oparty jest na idei dobra i sprawiedliwości, Platońska teoria ma charakter uniwersalny, Państwo zbudowane jest na kształt organizmu, Państwo oparte jest na wiedzy, Państwo jest zbudowane hierarchicznie i w sposób stanowy, Idealne państwo jest ascetyczne. Naczelne zasady istniejących faktycznie ustrojów: istotą timokracji jest odwaga, oligarchią rządzi chciwość, demokracja oparta jest na anarchii, a na strachu i zbrodni wspiera się tyrania, Pierwsza filozofia dziejów, Naczelną zasadą historii ustrojów jest ich ciągła i niezmienna degeneracja. Państwo jak dusza jednostki składa się z trzech części, Młodzi obywatele są poddani ścisłemu systemowi edukacyjnemu, Stałość dla Platona była dobrem nadrzędnym! 4

pierwotne, ich odbiciem są rzeczy i materia, Każda zmiana to degeneracja, * wykraczający poza zasięg doświadczenia i poznania ludzkiego Ustrój państwa idealnego oparty jest na idei dobra i

5 Rola filozofa ten, który poznał świat idei, dlatego król-filozof mógłby zatrzymać proces degeneracji ustroju, Państwo idealne kształt, dzieci i majątek, poszczególne warstwy i ich rola (!), hierarchia społeczna oparta na hierarchii wiedzy, rola edukacji, drugie idealne państwo w Prawach. Syn lekarza, nie miał obywatelstwa nie posiadał praw politycznych, Twórca szkoły tzw. perypateckiej (inaczej Liceum), Wychowawca Aleksandra Wielkiego, Dokonał podsumowania i syntezy myśli helleńskiej, Archeologiczne pozostałości po zabudowaniach Lykejonu(Liceum) szkoły prowadzonej przez Arystotelesa, obecnie przy ul. Rigillis w Atenach Empiryczna idea filozofii i odrzucenie platońskiego aprioryzmu, Realizm i relatywizm, oparcie się na doświadczeniu, odrzucenie idealnej polis, Państwo jest tworem natury a człowiek jest stworzony do życia we wspólnocie społecznej, Typologia państw i ustrojów; dobre: monarchia, arystokracja i politeja, złe: tyrania, oligarchia, demokracja., Mistyfikowanie sytuacji społecznych ( znakomici i lud Niejasne poglądy na temat niewolnictwa, Prawo natury nie jest jedynie prawidłowością przyrodniczą. Metoda badawcza oparcie się na doświadczeniu, faktach i ich analizie, kult empirii, Państwo samowystarczalne, suwerenne, należy do tworów natury, człowiek jest stworzony do życia w państwie (rodzinawspólnota-państwo), WAŻNE: celem państwa jest zapewnienie wszechstronnego rozwoju materialnych i duchowych potrzeb człowieka, 5

jpg Syn lekarza, nie miał obywatelstwa nie posiadał praw politycznych, Twórca szkoły tzw.

6 Nie ma idealnego ustroju państwa, Jego kształt zależy od wielu czynników: wielkości, charakteru narodu, stanu gospodarki, kształtu społeczeństwa, Można mówić o państwach lepiej i gorzej zorganizowanych: Dobre ustroje kto rządzi złe ustroje Monarchia jednostka tyrania Arystokracja grupa oligarchia Politeja ogół demokracja Polityka złotego środka Politeja połączenie cech demokracji i oligarchii, Zespolenie ideałów wolności i porządku (hierarchii) rządy sprawuje klasa średnia (gdyby tylko była klasą najsilniejszą lub najbardziej liczebną), Epoka hellenistyczna Podział społeczeństwa na znakomitych i lud, Podstawowym kryterium majątek, Stan średni wysoka ocena ich cnot obywatelskich, (umiarkowanie, rozsądek, itp.), niewola wynika z praw natury, Prawo natury znajduje odbicie w instytucjach społecznych, Stróż powszechnego ładu, twórca harmonii świata. 6

oligarchii, Zespolenie ideałów wolności i porządku (hierarchii) rządy sprawuje klasa średnia (gdyby tylko była klasą najsilniejszą lub najbardziej liczebną), Epoka hellenistyczna Podział

7 Stoicy greccy i rzymscy. Zenon z Kition, Cyceron, Seneka, Marek Aureliusz Świat jest rozumnym ładem i harmonią, Światem rządzi przeznaczenie, Cnota jest wartością niepodzielną Mądrość = wolność = fatalizm, Współpraca z władzą jako ekspert, Państwo musi być tworem rozumnym. Cyceron (Marcus Tullius Cicero; ) Ludzie mają skłonność do życia w grupie, tak powstaje państwo, Sprawiedliwość to przestrzeganie prawa natury jako wytworu rozumu, Ustrój mieszany, sympatia dla rządów arystokracji, W państwie ma panować zgoda poszczególnych stanów/klas/grup społecznych. Mapy ze slajdów 3, 4 i 23 pochodzą z Atlasu historycznego świata, pod red. Józefa Wolskiego (wydanie Iv, Warszawa 1996, s. 14, i 18). Koniec 7

władzą jako ekspert, Państwo musi być tworem rozumnym. http://www.romanum.historicus.pl/zdj/rome117.jpg http://www.romanum.historicus.pl/zdj/cicero3.

Podobne dokumenty

Doktryny polityczno-prawne Zajęcia nr 2 Antyk. dr Michał Urbańczyk Katedra Doktryn Polityczno-Prawnych i Filozofii WPiA UAM Poznań

Doktryny polityczno-prawne Zajęcia nr 2 Antyk dr Michał Urbańczyk Katedra Doktryn Polityczno-Prawnych i Filozofii WPiA UAM Poznań Dzieje starożytnej Grecji 2100-1900 napływ Indoeuropejczyków 2000-1700