ROLA I ZADANIA ZHP W WYCHOWANIU DZIECI I MŁODZIEY

Transkrypt

1 ROLA I ZADANIA ZHP W WYCHOWANIU DZIECI I MŁODZIEY ZWIZEK HARCERSTWA POLSKIEGO (ZHP) - działajca od 1918 r. najwiksza organizacja wychowawcza w Polsce, skupiajca dzieci, młodzie i dorosłych. Załoenia ideowe: Celem ZHP jest wychowanie wartociowych obywateli Polski przez kreowanie ich wszechstronnego rozwoju duchowego, społecznego, intelektualnego i fizycznego, wg harcerskich zasad (ideałów): słuby Bogu, Polsce i blinim, braterstwa z innymi ludmi, bez wzgldu na ich ras, narodowo i wyznanie, pracy nad sob, czyli wiadomego kształtowania swojego charakteru i osobowoci. Zasady te zawarte s w Przyrzeczeniu i Prawie Harcerskim, a take (dla najmłodszych dzieci) w Obietnicy Zuchowej i Prawie Zucha. Symbolem przynalenoci do ZHP jest krzy harcerski i (dla najmłodszych dzieci) tzw. słoneczko zuchowe. Struktura organizacyjna: Praca w ZHP organizowana jest w małych grupach (system zastpów) i odbywa si w gromadach zuchowych (dzieci 7-11 lat), druynach harcerskich (11-15 lat), starszoharcerskich (15-19 lat) oraz w krgach instruktorskich. Dla kadej grupy wiekowej istnieje wypracowany system metodyczny, uwzgldniajcy zabaw (zuchy), gry i rywalizacj (harcerze), wspólny wyczyn (harcerze starsi). Harcerstwo jest nie tylko stowarzyszeniem, ale i ruchem społecznym, w którym równie wane s dzieci i młodzie, jak i ludzie doroli. Ruch harcerski powstał z inspiracji skautingu w latach , przy czym idee skautowe słuba Bogu, Polsce i blinim, kontakt z przyrod, wychowanie w grupie rówieniczej zostały wzbogacone przez denie do odzyskania niepodległoci.

2 Zwizek Harcerstwa Polskiego to organizacja przede wszystkim wychowawcza, której zadaniem jest wychowanie młodego człowieka. Główne załoenia programu wychowawczego Zwizku Harcerstwa Polskiego to wychowanie kadego członka na człowieka: wraliwego na krzywd społeczn, odwanego i nieustpliwego w walce ze złem, stajcego zawsze w obronie krzywdzonych i przeladowanych; wiadomie pracujcego nad własnym charakterem, potpiajcego egoizm, skromnego, prawdomównego, samodzielnego i zdyscyplinowanego, umiejcego współy w zespole i podporzdkowa si jego decyzjom, znajdujcego rado w działaniu, pracy i zabawie, mylcego, pogłbiajcego sw wiedz, podajcego za postpem nauki i techniki, gotowego ulepsza wiat własnym wysiłkiem. GŁÓWNE ZASADY WYCHOWAWCZE ZHP 1. ZASADA WYCHOWANIA PRZEZ DZIAŁALNO SPOŁECZN. 2. ZASADA ROZWIJANIA W TOKU DZIAŁALNOCI SPOŁECZNEJ AKTYWNOCI I INICJATYWY KADEGO CZŁONKA ORGANIZACJI, A TAKE JEGO UMIEJ TNOCI YCIA I WSPÓŁRZDZENIA W ZESPOLE. 3. ZASADA UDZIAŁU W YCIU PODSTAWOWEGO OGNIWA WYCHOWAWCZEGO (DRUYNY) CZŁONKA TEJ SAMEJ ORGANIZACJI, INSTRUKTORA HARCERSKIEGO - WYCHOWAWCY. Ad. zasady 1. (Zasada wychowania przez działalno społeczn) Działalno społeczna - pod tym terminem działalno dzieci i młodziey, która: rozumiana jest wszelka posiada cel ponadjednostkowy (czyli ma przynie w efekcie jakie dobro dla zespołu, kolegów, rodowiska, społeczestwa), wymaga współpracy w osigniciu tego celu.

3 Działalno charakteryzujca si obu tymi cechami przynosi w efekcie nie tylko zaspokojenie potrzeb dzieci i młodziey, ale take pewne dobro społeczne w postaci zmian w osobowoci wychowanka. W toku tak pojtej pracy społecznej chłopiec, czy dziewczyna zdobywa umiejtno: współdziałania z innymi, uczy si podporzdkowywa interes własny interesowi zespołu, je- li dobro tego wymaga, nabywa zdolnoci kierowania innymi i sob, uczy si ponosi odpowiedzialno za siebie i innych, trudnej sztuki zachowywania si w stosunkach nadrzdnoci i podrzdnoci. Działalno harcersk mona podzieli na zadania i zajcia. Róni si one charakterem uczestnictwa i rol, jak w nich spełniaj harcerze. Zadania harcerze planuj, wykonuj i oceniaj samodzielnie. Zajcia kto dla nich przygotowuje, a oni bior w nich udział. Gdyby role przy wykonywaniu zada i zaj podzieli na role kierowników - organizatorów, wykonawców i konsumentów, to zadanie wizałoby si z rol pierwsz i drug, za zajcie z trzeci. Ad. zasady 2. (zasada rozwijania inicjatywy i aktywnoci, umiejtnoci ycia w zespole oraz współrzdzenia) Do rozwijania aktywnoci, inicjatywy i samorzdnoci konieczne s odpowiednie warunki i klimat. Harcerstwo nawizuje do potrzeb dzieci (np. u zuchów potrzeba zabawy, ruchu, krzyku), stwarza dzieciom warunki robienia tego, co lubi robi, a to jest podstawow przesłank aktywnoci. U podstaw aktywnoci le jeszcze inne czynniki: wiedza, umiejtnoci, pogldy wyniesione z domu i szkoły, stopie rozumienia sensu rónych społecznych poczyna. Wreszcie uczucia społeczne powinny by kształtowane wczenie, a wród nich jedno szczególnie wane i w kulturze naszego społeczestwa uczucie patriotyzmu.

4 W toku aktywnego działania chłopcy i dziewczta gromadz pewn sum dowiadcze ronego rodzaju. To dowiadczenie staje si podstaw i motywem ich inicjatywy. Zgłaszaj projekty i ch uczestnictwa w ich realizacji. W harcerstwie stworzone s pewne reguły postpowania dzieci i instruktorów. Zaliczamy do nich: 1. Organizacyjne bodce samowychowania Do bodców samowychowania zaliczamy: u zuchów: Prawo Zucha, gwiazdki, sprawnoci zuchowe, u harcerzy młodszych: Prawo Harcerskie, stopnie, sprawnoci zespołowe i fachowe, u harcerzy starszych: Prawo Harcerskie, stopnie, sprawnoci fachowe. 2. Struktura organizacji i okrelone przez ni zasady organizowania si do pracy. Struktura organizacji jest drugim, obok bodców samowychowania, czynnikiem wspierajcym realizacj zasady rozwijania aktywnoci, inicjatywy, samodzielnoci, umiejtnoci ycia w zespole i samorzdnoci w pracy zespołów harcerskich. Podstawowymi jednostkami organizacyjnymi s druyny harcerskie, w których koncentruje si podstawowa praca wychowawcza, i krgi instruktorskie. Kady członek organizacji musi nalee do okrelonej jednostki organizacyjnej. Ad. zasady 3. (zasada udziału instruktora w yciu zespołu harcerskiego) Realizacja zada byłaby niemoliwa bez udziału instruktora. To on w zuchach i druynie młodszoharcerskiej jest tym, który: nauczy, pokae, a w druynie starszoharcerskiej tym, który:

5 podpowie kierunek, pomoe znale najlepsze i najrozsdniejsze rozwizanie. Harcerski instruktor to człowiek, przy którym dziecko moe by sob. Instruktor jest jednym z harcerzy, bo jego praca w organizacji tak jak i jego wychowanków ma charakter działalnoci społecznej. Jest jednym z harcerzy, poniewa razem z nimi bawi si i pracuje, ma wspólny system wartoci. Jest jednym z harcerzy, bo cho mdrzejszy, szanuje zdanie kadego i nawet kiedy kieruje prac, liczy si z opini wszystkich, przestrzega wspólnych tajemnic. To nie szkodzi, e ma wiksze prawa, ma te wiksze obowizki. HARCERSTWO W SZKOLE ROLA ZHP W SZKOLE Rola harcerstwa polega na wzbogacaniu działalnoci szkoły, jakim jest wychowanie patriotyczne i wychowanie społeczne. Wynika to z kilku cech teje organizacji. Pierwsz cech jest dobrowolno. Harcerze nale do organizacji, bo chc do niej nalee. Dobrowolnie przyjmuj na siebie zobowizania, które na nich nakłada organizacja. Drug cech jest zrónicowanie wewntrzne zespołów harcerskich wyraajce si w tym, e tak jak zespół klasowy jest jednorodny, tak w harcerstwie budujemy zespoły o rónym poziomie wiekowym (wyłczajc z tej zasady okres, kiedy rozpoczynamy prac). Zespół harcerski jest bardziej zbliony do normalnej grupy społecznej. Daje dodatkowe moliwoci w wychowaniu społecznym. Do zespołów harcerskich, nawet na poziomie zuchów, wchodz zazwyczaj młodsi staem i wiekiem. Ma to doniosłe znaczenie. Dziki temu instruktor nie jest jak gdyby jedynym wychowawc. Starsi przekazuj swoje dowiadczenie i umiejtnoci młodszym, pomagaj druynowemu. To, e pracuj z młodszymi,

6 kae im zwraca take wiksz uwag na siebie samych. U młodszych za wywołuje ch dorównania starszym. Trzeci cech jest działanie społeczne na rónych płaszczyznach. Włanie dlatego, e druyna nie jest zwizana z problemami jednej klasy, powstaje szeroka moliwo działania na innych płaszczyznach: w szkole jako całoci, w kontakcie z ronymi instytucjami, na podwórkach. Czwart cech jest kompleksowo działania organizacji. W harcerstwie podejmuje si róne zadania i w zwizku z nimi od razu wykorzystuje si potrzebn wiedz. Jest to moliwo wzbogacania dziecka w społeczne dowiadczenia, w głbokie przeycia zwizane z prac i nauk. Oprac. Daniel Karczmarzyk RÓDŁA: MULTIMEDIALNA ENCYKLOPEDIA POWSZECHNA EDYCJA 2002 M. WARDCKI: ZUCHY. WARSZAWA 1968