WYNIKI POREJESTROWE DOŚWIADCZALNICTWO ODMIANOWE I ROLNICZE

Transkrypt

1 WYNIKI. POREJESTROWE DOŚWIADCZALNICTWO ODMIANOWE I ROLNICZE

2 Przewodniczący Wojewódzkiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego Norbert Styrc Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Pawłowicach Toszek, (032) sdoo.pawlowice@coboru.pl OPRACOWANIE: Teresa Giel jęczmień jary Joanna Łebek -- przebieg pogody w sezonie wegetacyjnym, pszenżyto ozime, żyto ozime Piotr Lipok pszenica ozima Grzegorz Wacławik groch siewny, bobik, soja Przemysław Majchrowski ziemniak Tomasz Pompa lista odmian zalecanych, badania odmian CCA Teresa Sikora pszenica jara Magdalena Wójcik jęczmień ozimy, owies Weronika Jaksik rzepak ozimy, pszenżyto jare, łubin wąskolistny Redakcja merytoryczna: Adam Skórka Redakcja całości: Norbert Styrc Publikacja chroniona prawem autorskim. Przedruk dozwolony tylko po uzyskaniu zgody Przewodniczącego Wojewódzkiego Zespołu PDOiR. DRUK nr 01/2015 nakł egz. 2

3 Spis treści Wstęp... Przebieg pogody w sezonie wegetacyjnym... Metodyka prowadzenia doświadczeń... Lista odmian zalecanych... Pszenica ozima... Jęczmień ozimy... Pszenżyto ozime... Żyto ozime... Pszenica jara... Jęczmień jary... Owies... Pszenżyto jare... Rzepak ozimy... Ziemniak... Groch siewny... Bobik... Soja... Łubin... Badania odmian z CCA... Opisy odmian roślin rolniczych

4 WSTĘP Śląski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego przekazuje do wykorzystania szesnaste opracowanie wyników doświadczeń PDOiR, obejmujące lata Uprawa właściwej odmiany ma istotne znaczenie dla efektów ekonomicznych w gospodarstwie rolnym. Zwiększony obecnie dopływ odmian krajowych i zagranicznych stwarza zapotrzebowanie na obiektywną informację o odmianach. Źródłem takich informacji są wyniki Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego (PDOiR), które zajmuje się badaniem wartości gospodarczej odmian ukierunkowanej na potrzeby praktyki rolniczej, mającej na celu kształtowanie doboru gatunków i odmian roślin uprawnych dostosowanych do warunków glebowo klimatycznych województwa śląskiego. Utworzone na podstawie wyników doświadczeń PDOiR Listy Odmian Zalecanych (LOZ) eliminują napływ do praktyki rolniczej odmian niesprawdzonych, nadmiernie rozreklamowanych o małej przydatności do uprawy na terenie województwa. W sezonie doświadczalnym 2013 / zrealizowano łącznie w województwie śląskim 72 doświadczenia, w których przetestowano 389 odmian. W tym 32 doświadczenia finansowane było z środków budżetowych, pozostałe 40 ze środków samorządu województwa i samorządu lokalnego, oraz Śląskiej Izby Rolniczej, Polskiego Związku Producentów Kukurydzy, firm handlowo-nasiennych,chemicznych i nawozowych. Doświadczenia dla poszczególnych gatunków zlokalizowano z wykorzystaniem istniejącej bazy doświadczalnej na którą składają się ; Oddziały Terenowe Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych tj. SDOO w Pawłowicach, ZDOO w Kochcicach, ZDOO w Żabnica Jednostki hodowli roślin tj. Hodowla Roślin Danko Oddział w Modzurowie, Małopolska Hodowla Roślin- Zakład Hodowlano Produkcyjny w Nieznanicach, a także Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie Oddział Mikołów; Instytut Ochrony Roślin Oddział w Sośnicowicach. Koordynację wszelkich działań związanych z PDOiR na terenie województwa śląskiego prowadzi Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Pawłowicach współpracująca ściśle z Wojewódzkim Zespołem Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego. Wyniki doświadczeń PDOiR w województwie śląskim opracowane są przez specjalistów realizujących doświadczenia W systemie PDOiR większość decyzji dotyczących doświadczeń prowadzonych w naszym województwie podejmowana jest przez Wojewódzki Zespół PDOiR, który ustala dobory i lokalizacje doświadczeń w taki sposób aby mieć pełną informację o wartości gospodarczej odmian w celu utworzenia Listy Odmian Zalecanych dla województwa śląskiego.zgodnie z ustawą o nasiennictwie z dnia r. tj. Dz. ust. z 2012r. decyzję w sprawie utworzenia LOZ podejmuje dyrektor Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Pawłowicach Koordynującej PDOiR w województwie, po zasięgnięciu opinii wyrażonej poprzez głosowanie członków śląskiego zespołu PDOiR. W 2015 roku utworzono LOZ dla gatunków: pszenica ozima, pszenica jara, jęczmień ozimy, jęczmień jary, pszenżyto ozime, pszenżyto jare, żyto ozime, owies, rzepak ozimy, ziemniak oraz groch siewny. Odmiany zamieszczone na Liście Odmian Zalecanych wykazały w ostatnich latach dużą przydatność do uprawy w warunkach naszego województwa. Informacja ta powinna ułatwić rolnikom dokonanie wyboru odmian najlepiej dostosowanych do lokalnych warunków gospodarowania. Liczba odmian umieszczonych na LOZ w 2015 roku wynosi dla poszczególnych gatunków od 1 do 16, ich charakterystyka zamieszczona jest w dalszej części opracowania. Informacje na temat LOZ można również uzyskać : w SDOO w Pawłowicach, ZDOO w Kochcicach, Urzędzie Marszałkowskim w Katowicach Wydział Terenów Wiejskich, Śląskiej Izbie Rolniczej w Katowicach, Śląskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Częstochowie oraz w oddziałach w Mikołowie i Bielsku Białej.Doświadczenia prowadzone w systemie PDOiR w województwie śląskim służą także jako baza dydaktyczna dla rolników, producentów rolnych, służb doradczych i firm działających na rzecz rolnictwa. W sezonie wegetacyjnym na polach doświadczalnych odbywają się liczne szkolenia i pokazy. Stwierdzić należy, że program PDOiR w naszym regionie cieszy się dużym zainteresowaniem, systematycznie się rozwija i obejmuje badaniami nowe gatunki roślin uprawnych przyczyniając się do rozwoju rolnictwa w województwie śląskim. W imieniu Wojewódzkiego Zespołu PDOiR składam serdeczne podziękowanie za wsparcie finansowe, merytoryczne oraz aktywny udział w rozwój PDOiR w województwie śląskim. Szczególne podziękowania kieruję do Dyrekcji i Specjalistów prowadzących doświadczenia :w HR Danko - ZHR Oddział w Modzurowie, Małopolskiej Hodowli Roślin ZHP w Nieznanicach, Śląskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego oddział w Mikołowie, oraz w Instytutucie Ochrony Roślin oddział w Sośnicowicach. 4

5 Dziękuję Zarządowi Województwa Śląskiego, Zarządowi Śląskiej Izby Rolniczej, Śląskiemu Ośrodkowi Doradztwa Rolniczego w Częstochowie. Urzędowi Miejskiemu w Toszku, Urzędowi Gminy w Kochanowicach,Polskiemu Związkowi Producentów Kukurydzy, Firmom handlowo nasiennym: Agrocentrum Sp. z o.o. Strzelce Opolskie, PPH Butor Łany Wielkie, PZR Chempest Racibórz, Firmom chemicznym: Syngenta, Du Pont, BASF, Firmom produkującym nawozy dolistne: Ekoplon. Realizacja i podejmowanie nowych zadań związanych z programem PDOiR nie byłaby możliwa bez dobrej współpracy wszystkich wymienionych instytucji. W roku zakończył kadencję(2011-) Wojewódzki Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego województwa śląskiego, składam serdeczne podziękowania za pracę w Zespole i wkład w rozwój systemu PDOiR rekomendacji odmian w naszym województwie.dzięki zaangażowaniu członków Zespołu udało się rozwinąć i udoskonalić system Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego.Tworzone i publikowane Listy Odmn Zalecanych do uprawy na obszarze województwa oraz wyniki doświadczeń PDOiR, ułatwiają rolnikom wybór odmian najlepiej przydatnych do uprawy w warunkach Górnego Śląska. Norbert Styrc Przewodniczący Śląskiego Zespołu PDOiR 5

6 Skład Zespołu Wojewódzkiego PDOiR w woj. śląskim na lata Powołanego w Urzędzie Marszałkowskim w Katowicach r. Lp. Nazwisko i imię Instytucja Stanowisko 1 Styrc Norbert COBORU SDOO w Pawłowicach; Stacja Koordynująca PDOiR Dyrektor 2 Barandys Romuald Śląska Izba Rolnicza Członek Zarządu Śląskiej Izby Rolniczej 3 Borychowski Andrzej Syngenta Seeds Sp. z o.o. Manager do spraw rejestracji i rozwoju produktów 4 Dawidowicz Andrzej Saaten Union Polska Sp. z o.o. Doradca regionalny 5 Gardoń Stanisław Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego Zastępca Dyrektora Oddział w Mikołowie 6 Giel Teresa Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego Główny Specjalista Oddział w Mikołowie 7 Głazek Mariola Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu Oddział Kierownik Sośnicowice 8 Górska Agnieszka Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Ochrony Zastępca Wojewódzkiego Inspektora Roślin i Nasiennictwa w Katowicach 9 Hoffmann Marcin KWS Lochow Polska Przedstawiciel handlowy 10 Jaksik Weronika COBORU SDOO w Pawłowicach Specjalista do spraw doświadczeń 11 Jarosz Adam KWS Polska Sp. z o.o. Doradca regionalny 12 Jurkowski Maciej Małopolska Hodowla Roślin HBP Sp. z o. o Główny Hodowca Zakład Hodowlano-Produkcyjny Nieznanice 13 Kadzioch Gerard Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe Kierownik Działu Nasiennego BUTOR 14 Karpeta Robert Urząd Marszałkowski w Katowicach Zastępca Dyrektora Wydziału Terenów Wiejskich 15 Kojpasz Anna Zakład Hodowli Roślin Oddział Modzurów Hodowca 16 Kluba Elżbieta Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Starszy specjalista Częstochowie ds. produkcji rośl. 17 Lenart Mariusz Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR Doradca regionalny 18 Lipiński Kazimierz Zakłady Tłuszczowe Bielmar Kierownik wojewódzkiego inspektoratu surowcowo-agrotechnicznego 19 Łebek Joanna ZDOO w Kochcicach Starszy specjalista 20 Materla Aleksander Agrocentrum Strzelce Opolskie Prezes 21 Materny-Latos Urząd Marszałkowski w Katowicach Kierownik referatu restrukturyzacji obszarów Magdalena wiejskich i produkcji rolniczej 22 Mekwińska Alicja Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Ochrony Kierownik Działu Nasiennego Roślin i Nasiennictwa w Katowicach 23 Motłoch Jerzy Urząd Marszałkowski w Katowicach Dyrektor Wydziału Terenów Wiejskich 24 Niewęgłowski Adam Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Rolnictwa Kierownik Działu Nasion Chempest S.A. 25 Podolak Zofia Małopolska Hodowla Roślin HBP Sp. z o. o Hodowca Zakład Hodowlano-Produkcyjny Nieznanice 26 Pompa Tomasz COBORU SDOO w Pawłowicach Specjalista do spraw doświadczeń 27 Radziszewska Danuta Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego Oddział w Mikołowie 28 Ryszka Teresa COBORU SDOO w Węgrzcach Inspektor Centralnego Ośrodka 29 Szczepański Roman Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Ochrony Starszy specjalista Roślin i Nasiennictwa w Katowicach 30 Sikora Teresa Zakład Hodowli Roślin Oddział Modzurów Główny hodowca 31 Staroń Jan Zakład Nasienno Rolny Modzurów Dyrektor 32 Wieczorek Andrzej Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Oddział Kierownik Działu Produkcji Roślinnej w Mikołowie 33 Wita Janusz Komisja Rolnictwa Sejmiku woj. śląskiego Rolnik 34 Jacek Witkowski Polskie Stowarzyszenie Producentów Oleju Członek 35 Roman Włodarz Śląska Izba Rolnicza Prezes 36 Zbigniew Całus Firma Nawozów dolistnych Ekoplon Grabki Koordynator Regionalny Duże 6

7 PRZEBIEG POGODY W SEZONIE WEGETACYJNYM Omówienie przebiegu pogody oparto na obserwacjach meteorologicznych prowadzonych w SDOO Pawłowice i ZDOO Kochcice w odniesieniu do wybranych miesięcy. Zamieszczono : a) Tabela 1 obserwacje dotyczące temperatur b) Tabela 2 zestawienie sum opadów Tab. 1. Temperatury średnie miesięczne, średnie maksymalne, średnie minimalne oraz ekstrema temperaturowe mierzone w klatce meteorologicznej na wysokości 2 metrów od ziemi w sezonie wegetacyjnym 2013/ w SDOO Pawłowice i ZDOO Kochcice. Miesiąc Temperatura [ C] Średnia miesiąca Średnia Ekstremalna Średnia Ekstremalna Maksymalna maksymalna minimalna minimalna Pawłowice Kochcice Pawłowice Kochcice Pawł. Koch. Pawłowice Kochcice Pawł. Koch rok wrzesień 12,6 11,7 17,7 16,4 25,1 24,3 9,6 7,5 2,5-0,1 październik 10,2 10,0 16,0 15,4 21,1 21,4 6,3 6,0-2,5-2,2 listopad 5,2 4,9 8,9 7,7 17,1 15,5 2,5 2,5-3,5-3,3 grudzień 2,0 1,8 5,4 4,8 11,8 13,1-0,5-0,7-5,6-5,4 rok styczeń -0,7-0,3 1,6 2,1 10,8 11,0-3,0-2,7-16,0-15,3 luty 3,6 3,9 8,1 8,8 11,3 11,8-1,0-1,0-5,0-4,4 marzec 6,6 6,5 12,2 11,3 19,5 20,6 1,0 1,3-3,0-4,0 kwiecień 10,1 9,4 16,0 16,0 21,5 22,0 4,2 2,8 0,0-1,8 maj 13,3 12,5 18,8 18,0 27,6 28,9 7,9 7,0-1,0-1,1 czerwiec 15,8 15,1 21,6 21,2 31,6 31,4 10,1 8,9 4,0-0,1 lipiec 21,0 20,1 26,7 26,3 32,6 31,8 15,4 13,9 8,0 7,9 sierpień 17,3 16,9 22,4 22,4 31,1 30,7 12,2 11,4 6,2 6,0 Tab. 2. Miesięczne i dekadowe sumy opadów w mm w sezonie wegetacyjnym 2013/ w SDOO Pawłowice i ZDOO. Kochcice. Miesiąc Sumy opadów [mm] I dekada II dekada III dekada Suma miesięczna Pawłowice Kochcice Pawłowice Kochcice Pawłowice Kochcice Pawłowice Kochcice 2013 rok wrzesień 16,8 29,9 33, ,3 16,6 63,8 90,5 październik 0,0 1,2 13,3 8,8 4,4 3,9 17,7 13,9 listopad 14,1 18,6 4,5 5,2 5,4 6,7 24,0 30,5 grudzień 6,4 22,5 1,4 2,1 2,0 2,9 9,8 27,5 rok styczeń 14,0 13,4 23,5 29,9 5,6 8,0 43,1 51,3 luty 4,0 4,7 8,2 8,3 0,8 0,4 13,0 13,4 marzec 0,0 0,1 20,7 39,2 4,0 5,7 24,7 45,0 kwiecień 12,1 11,7 9,0 10,4 9,2 16,2 30,3 38,3 maj 3,1 6,5 48,0 73,2 16,2 43,3 67,3 123,0 czerwiec 55,7 11,5 2,0 1,4 23,9 54,3 81,6 67,2 lipiec 17,1 63,9 0,0 0,5 39,8 47,3 56,9 111,7 sierpień 3,3 3,0 68,3 25,6 46,8 42,6 118,4 71,2 7

8 Przebieg pogody w miesiącach okresu wegetacyjnego 2013/ Wrzesień 2013 temperatury średnie miesiąca o około 2 C niższe w porównaniu z wrześniem 2013r. Najwyższa temperatura maksymalna w Pawłowicach 25,1 º C, w Kochcicach 24,3 C zanotowana w dniu Suma opadów dla Pawłowic 63,8mm i Kochcic 90,5mm, z czego największe opady odnotowano w II dekadzie, 33,7mm (Pawłowice) i 44,0mm (Kochcice). Październik 2013 był miesiącem, który rozpoczął okres o małych miesięcznych opadach. Suma miesięczna dla Pawłowic to 17,7mm, dla Kochcic 13,9mm. Temperatura średnia nieco wyższa niż przed rokiem. Najchłodniejsza I dekada z przymrozkami przygruntowymi sięgającymi -4,7 C, zaś najcieplejsza III dekada z najwyższą temperaturą maksymalną 21,1 C w Pawłowicach i 21,4 C w Kochcicach (23.10). Listopad 2013 II dekada charakteryzuje się codziennymi przymrozkami przy gruncie, jednak najniższa temperatura w Pawłowicach wystąpiła (-4,8 C), zaś w Kochcicach (-4,2 C), przy braku okrywy śnieżnej. Za datę zahamowania wegetacji w Kochcicach uznano Średnia temperatura maksymalna dla Pawłowic i Kochcic porównywalna z temperaturami maksymalnymi w listopadzie 2012 z najwyższą 17,1 C w Pawłowicach i 15,5 C w Kochcicach odnotowaną Suma opadów 24,0mm w Pawłowicach i 30,5mm w Kochcicach, z czego większość przypada na I dekadę. Grudzień 2013 miesiąc ze średnią dobową temperaturą 2,0 C w Pawłowicach i 1,8 C w Kochcicach. Najzimniejsza I dekada z najniższą temperaturą przy gruncie -7,8 C w Pawłowicach i -8,2 C w Kochcicach (08.12). Najcieplejsza III dekada z temperaturą maksymalną 11,8 C w Pawłowicach i 13,1 C w Kochcicach zanotowaną Śladowy opad śniegu wystąpił Suma opadów bardzo mała dla Pawłowic 9,8mm, nieco większa w Kochcicach 27,5mm, z czego większość odnotowana w I dekadzie. Styczeń I i II dekada z temperaturami dobowymi znacznie przekraczającymi 0 C, III dekada ze znacznym ochłodzeniem, najniższa temperatura przy gruncie -21,3 C w Pawłowicach i -17,3 C w Kochcicach (27.01). Suma opadów dla Pawłowic 43,1mm i 51,3mm w Kochcicach, pokrywa śnieżna nie przekraczająca 3cm występowała w III dekadzie. Luty suma opadów najmniejsza w całym okresie wegetacyjnym 2013/ wynosząca dla Pawłowic 13,0mm, a dla Kochcic 13,4mm. Opady występowały wyłącznie w postaci deszczu. Temperatury średnie dobowe znacznie wyższe z analogicznym okresem poprzedniego sezonu wynoszące 3,6 C w Pawłowicach i 3,9 C w Kochcicach. Wartości maksymalne temperatur w III dekadzie sięgały 11,8 C, a minimalne nie były niższe niż -5 C. Marzec średnie temperatury dekadowe stopniowo rosły. Nie wystąpiło żadne ochłodzenie a za początek ruszenia wegetacji uznano datę w Pawłowicach oraz w Kochcicach. Przygruntowe przymrozki występujące przez cały miesiąc dochodzące do -8,8 C w Pawłowicach i -6,9 C w Kochcicach. Opady w postaci deszczu występowały w większości w II dekadzie, Pawłowice 20,7mm, Kochcice 39,2mm przy sumie miesięcznej odpowiednio 24,7mm i 45,0mm. Kwiecień suma opadów dla Pawłowic 30,3mm oraz 38,3mm dla Kochcicach przy równym ich rozłożeniu w trakcie całego miesiąca. Temperatura średnia miesięczna to 10,1 C w Pawłowicach i 9,4 C w Kochcicach. Przygruntowe przymrozki występujące w II dekadzie osiągnęły wartości do -5,0 C w Pawłowicach i -4,8 C w Kochcicach. Maksymalna temperatura miesiąca osiągnęła 21,5 C w Pawłowicach oraz 22,0 C w Kochcicach (08.04). Maj wysokie sumy opadów dla Pawłowic 67,3mm i bardzo wysokie dla Kochcic 123,0mm występujące głównie w II dekadzie miesiąca 48mm dla Pawłowic, 73,2mm dla Kochcic. I dekada miesiąca z niewielkimi przymrozkami przy gruncie do -0,8 C w Pawłowicach i -2,7 C w Kochcicach (06.05). Ciepła III dekada z temperaturą maksymalną 27,6 C w Pawłowicach (24.05) oraz 28,9 C w Kochcicach (23.05). Czerwiec miesięczna suma opadów na poziomie 81,6mm w Pawłowicach i 67,2mm w Kochcicach. Zarówno w Pawłowicach jak i Kochcicach większość tej sumy przypadła na III dekadę, 55,7mm dla Pawłowic i 54,3mm dla Kochcic. Temperatura średnia miesięczna niższa niż w sezonie 2012/2013 o około 2 C. Najchłodniejsza III dekada miesiąca na co wpływ miały często występujące opady deszczu w Kochcicach odnotowano przymrozek -0,1 C. Najwyższe temperatury maksymalne notowano na koniec I dekady i wynosiły 31,6 C w Pawłowicach i 31,4 C w Kochcicach. Lipiec charakteryzuje się opadami deszczu w Pawłowicach na poziomie 56,9mm, i aż 111,7mm w Kochcicach. Na tak dużą ilość opadów w Kochcicach miały wpływ burze w I i III dekadzie miesiąca ,7mm. Druga dekada bez opadów. Temperatura średnia miesiąca porównywalna z tą z lipca 2013r. Temperatura minimalna w najzimniejszym dniu wyniosła 8,0 C w Pawłowicach (04.07), natomiast 7,9 C w Kochcicach (02.07). Najwyższą maksymalną temperaturę w Pawłowicach odczytano dnia ,6 C, a w Kochcicach dnia ,8 C. 8

9 Sierpień wysokie temperatury w I dekadzie zarówno w Pawłowicach jak i w Kochcicach, zdecydowanie niższe w II I III dekadzie. Temperatury maksymalne przekraczające 30 C odczytywano wyłącznie w I dekadzie miesiąca. Wartości minimalne temperatury przy gruncie osiągnęły 3,6 C w Pawłowicach i 4,4 C w Kochcicach (25.08). Na niższą temperaturę w II i III dekadzie miesiąca miały wpływ notorycznie występujące opady deszczu. Suma opadów w Pawłowicach to 118,4mm, a w Kochcicach 71,2mm. Największy opad w Pawłowicach wystąpił ,0mm, natomiast w Kochcicach ,0mm. METODYKA PROWADZENIA DOŚWIADCZEŃ Doświadczenia prowadzono zgodnie z metodyką COBORU, przyjętą dla porejestrowych doświadczeń odmianowych i rolniczych. Doświadczenia ze zbożami zakładano na dwóch poziomach agrotechnicznych (przeciętnym i intensywnym), na każdym poziomie w dwóch powtórzeniach. Różnice między poziomami obrazuje tabela. Zabiegi różnicujące poziomy agrotechniki Poziomy agrotechniki Lp. Rodzaj zabiegu przeciętny a 1 intensywny a 2 1. Nawożenie azotowe kg N/ha Zgodne z metodyką a Opryskiwanie fungicydem w fazie a) pierwszego kolanka b) kłoszenia Opryskiwanie regulatorem wzrostu Nawożenie dolistne preparatem wieloskładnikowym - + Wyjątek stanowi owies i rzepak ozimy, doświadczenia, z tymi gatunkami prowadzono tylko na jednym poziomie agrotechniki w trzech powtórzeniach. Dobór odmian do doświadczeń w obrębie poszczególnych gatunków był ustalony przez Wojewódzki Zespół PDOiR Odmiany wzorcowe były we wszystkich punktach doświadczalnych jednakowe wyznaczone przez COBORU. Plony wzorca wszystkich gatunków podano w dt/ha, natomiast dla odmian podano względny plon w % wzorca. Wzorzec stanowi średnia ze wszystkich badanych odmian w danym roku. Oceny stanu roślin dokonywane w okresie wegetacji (stan ogólny, przezimowanie, wyleganie, porażenie przez choroby) przedstawiono w skali 9-stopniowej, gdzie: 1 oznacza maksymalne nasilenie czynnika szkodliwego lub stan najgorszy, 9 niewystępowanie lub znikome nasilenie czynnika szkodliwego stan najlepszy. Poziomy czynników agrotechnicznych, warunki prowadzenia doświadczeń, oceny i wyniki plonowania przedstawiono w tabelach. W opracowaniu zachowano stały układ tabel dla wszystkich gatunków zbóż: Tabela 1 - Odmiany badane. Tabela 2 - Warunki polowe doświadczeń. Tabela 3 - Wyniki ogólne doświadczeń. Tabela 4 - Plon ziarna odmian w punktach doświadczalnych w 2013r. w % wzorca. Tabela 5 - Plon ziarna odmian w % wzorca. Lata Tabela 6 - Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na poziomie agrotechnicznym a 1. Tabela 7 - Ważniejsze właściwości rolniczo użytkowe. Tabela 8 - Wybrane wskaźniki wartości technologicznej ziarna (dotyczy pszenicy i jęczmienia). Poniżej przedstawiono lokalizację punktów doświadczalnych w województwie śląskim Lokalizacja punktów doświadczalnych w woj. śląskim rok Punkt doświadczalny Wysokość n.p.m. (m) 9 Kompleksy glebowe Klasy bonitacyjne gleb Stacja Doświadczalna Oceny Odmian pszenny dobry, 250 w Pawłowicach żytni bardzo dobry III a, III b, IV a Zakład Doświadczalny Oceny Odmian pszenny dobry, 280 w Kochcicach żytni bardzo dobry III a, III b, IV a Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w 880 owsiano pastewny górski IV a

10 Żabnicy Zakład Hodowli Roślin oddział w Modzurowie 270 pszenny dobry II, III a Zakład Hodowlano - Produkcyjny żytni bardzo dobry 260 w Nieznanicach IV a Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego żytni bardzo dobry, 247 w Częstochowie Oddział w Mikołowie żytni dobry IV a, IV b IOR oddział Sośnicowice 260 pszenny dobry III b, IV a 10

11 LISTA ODMIAN ZALECANYCH (LOZ) do uprawy w województwie śląskim na rok 2015 LISTA ODMIAN ZALECANYCH w województwie śląskim została ustalona przez Wojewódzki Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego na podstawie wyników doświadczeń odmianowych. Badania realizowane w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego (PDOiR) są ukierunkowane bezpośrednio na potrzeby praktyki rolniczej. Decyzję o utworzeniu LOZ, włączeniu lub wycofaniu z nich odmiany podejmuje dyrektor Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Pawłowicach Stacji Koordynującej PDOiR w woj. śląskim, po wcześniejszym zaciągnięciu opinii członków Śląskiego Wojewódzkiego Zespołu PDOiR. Opinia wyrażona w drodze głosowania jest wiążąca dla dyrektora Stacji Koordynującej PDOiR. Tworzenie Listy Odmian Zalecanych dla województwa śląskiego uzależnione jest od odpowiedniego zakresu badań PDOiR w danym gatunku. Wymagana jest odpowiednia liczba doświadczeń i czas badania odmiany, wynosi to; 2 lata w systemie rejestracyjnym WGO (badania wartości gospodarczej odmian (WGO) przed wpisaniem do Krajowego Rejestru) oraz 2 lata w systemie PDOiR. W dniu r. Krajowy Zespół Koordynujący PDOiR wprowadził poprawkę w ustaleniach dotyczących LOZ. W przypadku, gdy odmiana uzyskała bardzo dobre wyniki 2-letnich badań WGO w procesie rejestracyjnym oraz potwierdziła je w trakcie jednorocznych doświadczeń PDOiR, możliwa jest jej wstępna rekomendacja już po trzech latach badań. Jednakże odmiana ta na LOZ powinna być oznaczona jako wstępnie rekomendowana. LOZ zawierają odmiany najbardziej przydatne do uprawy i przystosowane do warunków glebowo klimatycznych województwa śląskiego. Pierwsza lista LOZ dla województwa śląskiego powstała w roku 2004 dla pszenicy ozimej. Następna utworzona w 2005r. dotyczyła następujących gatunków: pszenicy jarej, pszenżyta ozimego, jęczmienia ozimego i jęczmienia jarego. W 2006 roku utworzono listy dla owsa, żyta i rzepaku ozimego. W roku 2007 utworzono listę dla ziemniaka, a w roku 2008 utworzono po raz pierwszy listę dla grochu siewnego. W roku 2011 po raz pierwszy utworzono listę dla pszenżyta jarego. 11

12 LISTA ODMIAN ZALECANYCH DO UPRAWY W WOJ. ŚLĄSKIM NA ROK 2015 PSZENICA OZIMA Lp. Odmiana Rok wpisania na Wartość technologiczna LOZ 1. Bamberka 2011 A 2. Natula 2011 A 3. Ostroga (ost.) 2011 A 4. Askalon 2012 A 5. Arkadia 2013 A 6. Linus 2013 A 7. Sailor 2013 A 8. Oxal A 9. Patras* A 10. KWS Ozon 2012 B 11. Fidelius 2013 B 12. KWS Dacanto 2013 B 13. Speedway* B JĘCZMIEŃ OZIMY Typ kłosa 1. Scarpia 2010 wielorzędowy 2. Souleyka 2012 wielorzędowy 3. Antonella 2013 wielorzędowy 4. KWS Meridian 2013 wielorzędowy 5. Henrirette wielorzędowy 6. Titus* wielorzędowy 7. Metaxa 2013 dwurzędowy RZEPAK OZIMY 1. Sherlock Visby F Abakus F Adam F NK Technic F Artoga F SY Kolumb F DK Exquisite F Xenon F Rumba F1 11. SY Cassidy F1 12. Bonanza* F1 13. Marathon* F1 14. Marcopolos* F1 15. Sherpa* F1 16. SY Carlo* F1 F1 odmiana mieszańcowa PSZENICA JARA Lp. Odmiana * - wstępna rekomendacja Rok wpisania na LOZ Wartość technologiczna 1. Bombona 2007 E 2. Tybalt 2007 A 3. Arabella 2011 A 4. KWS Torridon 2013 A 5. Ost. Smolicka 2013 A 6. Izera A 7. Struna 2015 A 8. Harenda* 2015 B JĘCZMIEŃ JARY Typ odmiany 1. KWS Olof 2011 pastewny 2. Iron 2012 pastewny 3. Natasia 2012 pastewny 4. Suweren 2012 pastewny 5. Basic 2013 pastewny 6. Ella 2013 pastewny 7. Kucyk pastewny 8. Soldo pastewny 9. KWS Atrika 2015 pastewny 10 KWS Dante* 2015 browarny ŻYTO OZIME 1. Dań. Diament Dań. Amber 3. Brasetto F Palazzo F SU Drive F SU Stakkato F1 7. Tur* F PSZENŻYTO OZIME Typ odmiany 1. Tulus 2011 tradycyjne 2. Fredro 2013 tradycyjne 3. Maestozo 2013 tradycyjne 4. Borowik tradycyjne 5. Subito tradycyjne 6. Tomko 2015 tradycyjne 7. Torino 2015 tradycyjne 8. Agostino krótkosłome 12

13 OWIES Lp. Odmiana Rok wpisania na Typ odmiany LOZ 1. Breton 2009 nizinna 2. Bingo 2011 nizinna 3. Scorpion 2011 nizinna 4. Arden 2012 nizinna 5. Haker 2012 nizinna 6. Komfort nizinna 7. Harnaś* 2015 nizinna 8. Siwek 2012 nizinna naga 9. Amand* 2015 nizinna naga 10. Celer 2013 górska PSZENŻYTO JARE 1. Dublet 2011 pastewna 2. Milewo 2011 pastewna 3. Nagano 2013 pastewna 4. Mazur* 2015 pastewna GROCH SIEWNY Barwa nasion 1. Tarchalska 2009 żółta 2. Cysterski 2011 żółta 3. Lasso 2011 żółta 4. Batuta 2013 żółta 5. Mecenas 2013 żółta 6. Audit* 2015 żółta ZIEMNIAK Bardzo wczesne Lp. Odmiana * - wstępna rekomendacja ż żółta jż - jasnożółta Rok wpisania na LOZ Barwa miąższu 1. Denar 2007 jż 2. Lord 2007 jż 3. Miłek 2011 jż 4. Viviana 2012 jż 5. Arielle jż ZIEMNIAK Wczesne 1. Vineta 2007 jż 2. Owacja 2008 ż 3. Bellarosa 2010 ż 4. Michalina 2011 jż 5. Gwiazda jż - ż ZIEMNIAK Średniowczesne 1. Tajfun 2007 ż 2. Satina 2007 ż 3. Jurek ż 4. Malaga* 2015 jż ZIEMNIAK Średniopóźne i późne 1. Jelly 2009 ż 13

14 PSZENICA OZIMA Doświadczenia prowadzono w 5 punktach doświadczalnych (Pawłowice, Kochcice, Modzurów, Nieznanice, Sośnicowice dyskwalifikacja statystyczna) przy zastosowaniu dwóch poziomów agrotechniki. W doświadczeniach badano 35 odmian Pszenica ozima Wykaz badanych odmian. Rok zbioru Tabela 1 Lp. Odmiana Rok wpisania do Rejestru Odmian Rok włączenia do LOZ Kod kraju producenta Hodowca (jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian zagranicznych krajowy przedstawiciel) odmiany jakościowe (grupa A) 1. BOOMER UK RAGT Semences Polska sp. z o.o Łysomice ul. Sadowa 10 A 2. FIGURA 2007 PL DANKO " Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan 3. OSTROGA PL DANKO" Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan 4. ASKALON DE Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul. Straszewska BAMBERKA PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR Strzelce ul. Główna20 6. NATULA PL Małopolska Hodowla Roślin HBP sp. z o.o Kraków ul. Zbożowa 4 7. SKAGEN 2009 DE Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul. Straszewska OPERETKA 2010 FR Limagrain Central Europe Societe Europeenne ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka Komorniki 9. ARKADIA * PL DANKO" Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan 10. LINUS * FR RAGT Semences Polska sp. z o.o Łysomice ul. Sadowa 10 A 11. OXAL 2011 FR RAGT Semences Polska sp. z o.o Łysomice ul. Sadowa 10 A 12. SAILOR * DE DANKO" Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan 13. PATRAS 2012 DE DSV Polska sp. z o.o Wągrowiec ul. Straszewska ESTIVIUS 2012 DE Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul. Straszewska PRAKTIK 2012 FR RAGT Semences Polska sp. z o.o Łysomice ul. Sadowa 10 A 16. TULECKA 2012 PL Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o Tulce ul. Kasztanowa LAVANTUS 2013 DE Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul. Straszewska ARKTIS 2013 DE DSV Polska sp. z o.o Wągrowiec ul. Straszewska 70 odmiany chlebowe (grupa B) 19. MUSZELKA PL DANKO " Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan 20. MULAN DE Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul. Straszewska 70 KWS Lochow Polska sp. z o.o Prusy 21. KWS OZON DE Kondratowice ul. Słowiańska BANDEROLA PL DANKO " Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan 23. FIDELIUS PL DANKO " Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan 24. KWS KWS Lochow Polska sp. z o.o Prusy * DE DACANTO Kondratowice ul. Słowiańska MEISTER 2011 FR RAGT Semences Polska sp. z o.o Łysomice ul. Sadowa 10 A 26. FORUM 2012 DE Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul. Straszewska 70 KWS Lochow Polska sp. z o.o Prusy 27. KWS MAGIC 2012 DE Kondratowice ul. Słowiańska PLATIN 2012 DE Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul. Straszewska SPEEDWAY 2012 DE Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul. Straszewska 70 KWS Lochow Polska sp. z o.o Prusy 30. KWS LIVIUS 2013 DE Kondratowice ul. Słowiańska PENGAR 2013 DE Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul. Straszewska FAKIR 2013 DE Syngenta Polska sp. z o.o Warszawa ul. Szamocka ARTIST 2013 DE DSV Polska sp. z o.o Wągrowiec ul. Straszewska 70 odmiany pastewne (grupa C) 34. MARKIZA 2007 PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR Strzelce ul. Główna20 odmiany elitarne (grupa E) 35. ASTORIA 2012 PL Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o Tulce ul. Ka sztanowa 5 PL Polska, UK Wielka Brytania, FR Francja, DE Niemcy, CCA odmiana katalogowa 14

15 Pszenica ozima. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru - Tabela 2 SDOO ZDOO HR DANKO ZHP Pawłowice Kochcice Modzurów Nieznanice Wyszczególnienie Powiat Powiat Powiat Powiat częstochowski gliwicki lubliniecki raciborski Kompleks rolniczej 2-pszenny 2-pszenny 4-żytni dobry przydatności gleby dobry dobry 4-żytni bardzo dobry Klasa bonitacyjna IIIb IIIa II IIIb ph gleby w KCl 6,5 5,99 6,45 6,8 Przedplon Groch Groch Groch Inkarnatka Data siewu r r r r. Obsada nasion Data zbioru r r r r. Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna Herbicydy Insektycydy Tylko na poziomie a 2 : Fungicydy I zabieg II zabieg Regulator wzrostu Maxim Star 0.25 FS IP Maraton 375 SC 4l/ha Karate Zeon 050 SC 0,15 l/ha Tilt Turbo 575 EC 0,5l/ha Artea 330 EC 0,25l/ha Olympus 480 SC 1,5l/ha Tebukonazol 430 SC 0,5l/ha Premis 025 FS Legato Plus 600 SC 1,4l/ha Fury 100 EW 0,1l/ha Unix 75 WG 1kg/ha Menara 410 EC 0,5l/ha Kinto Duo 080FS Komplet 560 SC 0,5l /ha Granstar Ultra SX 50 SG 7g/ha Danadim 400EC 0,5l/ha Aviator Xpro 225EC 1l/ha Fandango 200EC 1l/ha 15 Lamardor 400 FS Maraton 375 SC 4l/ha Bulldock 025 EC 0,2l/ha Duet Ultra 497 SC 0,6l/ha Tilt Turbo 575 EC 1,0l/ha III zabieg *) *) *) *) Moddus Moddus 250EC Moddus 250EC 250EC 0,2 l/ha 0,2 l/ha 0,2 l/ha Antywylegacz CCC 720 SL 1,0l/ha 1,0l/ha I zabieg *) - nie stosowano Maximus kg/ha Aminomikro 1kg/ha Nawożenie dolistne Agravita Aktiv 48 0,5 kg/ha Agravita Complete 2 kg/ha + Siarczan magnezu 10 kg/ha Cu Fast 0,3kg/ha + Mn Fast 0,5 kg/ha Moddus 250EC 0,6 l/ha Cerone 480 SL 1,0lha - -

16 Tabela 3 Pszenica ozima. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru - Lp. SDOO ZDOO HR DANKO ZHP Wyszczególnienie Pawłowice Kochcice Modzurów Nieznanice a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1. Stan roślin przed zimą skala 9 st. 9,0 9,0 8,7 8,7 9,0 9,0 9,0 9,0 2. Stan roślin po zimie skala 9 st. 9,0 9,0 8,0 8,0 9,0 9,0 9,0 9,0 3. Martwe rośliny po zimie % Kłoszenie data data 5. Dojrzałość woskowa Wysokość roślin cm Wyleganie roślin w fazie skala 9 dojrzałości mlecznej st. 4,5 6,6 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8. Wyleganie roślin przed skala 9 zbiorem st. 4,5 6,6 4,6 7,2 7,6 8,5 5,0 8, mączniak prawdziwy skala 9 st. 6,8 9,0 8,3 8,3 8,0 8,8 9,0 9,0 - septorioza liści skala 9 st. 6,4 8,2 5,9 7,2 5,9 7,9 7,1 7,7 - rdza brunatna skala 9 st. 9,0 9,0 8,3 8,7 6,8 9,0 9,0 9,0 - choroby podst. źdźbła skala 9 st. 9,0 9,0 8,7 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 - czernienie zbóż skala 9 st. 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 10. Masa 1000 ziaren g 40,5 38,4 41,7 42,0 51,8 52,0 39,3 40,2 11. Wilgotność ziarna podczas % 13,6 13,1 15,0 15,1 14,5 15,0 15,3 15,7 zbioru 12. Plon ziarna dt/ha 76,6 99,5 80,5 94,4 97,5 122,8 91,7 104,5 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian. Pszenica ozima. Plon ziarna odmian w miejscowościach % wzorca. Rok zbioru - A1 A2 Tabela 4 Lp. Odmiana Zimotrwałość Wartość technologiczna SDOO Pawłowice PD Kochcice HR DANKO Modzurów ZHP NIeznanice Średnio SDOO Pawłowice PD Kochcice HR DANKO Modzurów ZHP Nieznanice Średnia Wzorzec dt z ha** 76,6 80,5 97,5 91,7 86,6 99,5 94,4 122,8 104,5 105,3 1. BOOMER 3 A FIGURA 5 A OSTROGA 6 A ASKALON 2,5 A BAMBERKA 3 A NATULA 4,5 A SKAGEN 4,5 A OPERETKA 2 A ARKADIA 6 A LINUS 4 A OXAL 2 A SAILOR 5,5 A PATRAS 4 A ESTIVIUS 2,5 A

17 15. PRAKTIK 4 A TULECKA 2,5 A LAVANTUS 3,5 A ARKTIS 4,5 A MUSZELKA 2,5 B MULAN 3 B KWS OZON 4 B BANDEROLA 2,5 B FIDELIUS 5 B KWS DACANTO 2 B MEISTER 1,5 B FORUM 2 B KWS MAGIC 1,5 B PLATIN 4 B SPEEDWAY 2,5 B KWS LIVIUS 3,5 B PENGAR 3 B FAKIR 4,5 B ARTIST 4 B MARKIZA 5 C ASTORIA 3 E ** - średnia z wszystkich badanych odmian Wartość technologiczna: A - pszenica jakościowa, B - pszenica chlebowa, C - pszenica paszowa, E pszenica elitarna Lp. Odmiana Pszenica ozima. Plon ziarna odmian w % wzorca. Lata zbioru Średnie z doświadczeń dla punktów doświadczalnych. Plon ziarna w % wzorca a 1 a Średnia Wzorzec dt/ha ** 86,6 68,8 79,6 78,3 105,3 83,3 93,5 94,0 1. BOOMER FIGURA OSTROGA Średnia ASKALON BAMBERKA NATULA SKAGEN * * 8. OPERETKA ARKADIA LINUS OXAL SAILOR PATRAS * * 14. ESTIVIUS * * 15. PRAKTIK * * 16. TULECKA * * 17. LAVANTUS ARKTIS MUSZELKA MULAN KWS OZON BANDEROLA FIDELIUS KWS DACANTO MEISTER FORUM * * 27. KWS MAGIC * * Tabela 5 17

18 28. PLATIN * * 29. SPEEDWAY * * 30. KWS LIVIUS PENGAR FAKIR ARTIST MARKIZA * * 35. ASTORIA * * Liczba doświadczeń *- średnia z dwóch lat badań ** - średnia z wszystkich badanych odmian Pszenica ozima. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na poziomie agrotechnicznym - a 1. Wartości średnie z wszystkich punktów doświadczalnych. Lata zbioru Tabela 6 Odmiana Mączniak Septorioza liści Rdza brunatna Średnia Średnia Średnia Skala 9 0 Wzorzec** 7,6 7,7 6,2 6,5 7,5 7,7 1. BOOMER 7,5 7,4 6,0 6,6 7,5 7,8 2. FIGURA 7,0 7,3 6,0 6,0 6,0 6,4 3. OSTROGA 7,8 7,6 7,0 7,2 7,5 8,2 4. ASKALON 8,0 8,0 6,0 6,3 8,0 8,1 5. BAMBERKA 6,5 7,5 5,8 6,2 6,0 6,8 6. NATULA 7,8 8,0 6,0 5,9 7,5 7,6 7. SKAGEN 6,8 7,1* 7,5 7,4* 6,5 6,0* 8. OPERETKA 5,8 6,8 6,0 6,5 7,3 8,1 9. ARKADIA 8,0 7,1 4,0 5,7 7,8 7,8 10. LINUS 7,8 8,0 7,0 6,9 8,0 7,9 11. OXAL 8,8 8,4 7,0 7,4 6,3 7,6 12. SAILOR 8,8 8,1 5,0 5,6 8,5 7,7 13. PATRAS 6,8 7,1* 7,3 7,0* 8,8 8,4* 14. ESTIVIUS 6,3 7,2* 6,5 6,7* 6,5 7,4* 15. PRAKTIK 6,8 7,5* 6,8 6,5* 8,5 8,5* 16. TULECKA 7,3 7,1* 6,8 6,7* 6,5 7,5* 17. LAVANTUS 9,0-5,3-8,3-18. ARKTIS 6,8-5,5-8,0-19. MUSZELKA 8,5 8,2 5,5 6,0 7,5 7,5 20. MULAN 9,0 7,5 6,3 6,4 8,5 7,5 21. KWS OZON 8,5 8,4 6,3 6,3 7,0 7,5 22. BANDEROLA 7,8 8,2 5,0 6,1 7,5 7,7 23. FIDELIUS 8,3 8,4 4,3 6,2 7,0 7,7 24. KWS DACANTO 7,0 7,6 6,8 7,3 7,8 8,4 25. MEISTER 7,3 7,3 6,3 6,6 7,5 7,6 26. FORUM 6,5 7,1* 6,8 6,4* 7,5 7,8* 27. KWS MAGIC 9,0 9,0* 7,0 7,2* 5,8 7,4* 28. PLATIN 6,8 7,4* 6,5 6,6* 8,5 8,7* 29. SPEEDWAY 7,3 8,1* 7,8 7,5* 9,0 9,0* 30. KWS LIVIUS 8,8-7,5-7,0-31. PENGAR 8,3-6,5-7,3-32. FAKIR 8,5-6,8-7,3-33. ARTIST 7,0-5,0-8,3-34. MARKIZA 7,3 7,8* 4,5 5,5* 7,8 7,9* 35. ASTORIA 6,5 6,9* 6,5 6,6* 7,0 7,8* Liczba doświadczeń

19 * - średnia z dwóch lat badań ** - średnia z wszystkich badanych odmian Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo- użytkowe. Lata zbioru Wyleganie ( skala ) 9 0 Wysokość roślin Masa 1000 ziaren W fazie dojrzałości przed zbiorem ( cm ) ( g ) mlecznej Lp. Odmiana średnia średnia średnia średnia Wzorzec** Poziom agrotechniki a 1 4,5 7,2 5,5 7, ,8 42,9 1. BOOMER 3,5 7,2 5,9 7, ,6 40,6 2. FIGURA 2,0 5,9 4,6 6, ,8 42,7 3. OSTROGA 1,5 5,9 4,9 6, ,1 46,1 4. ASKALON 7,5 8,5 6,6 8, ,8 40,0 5. BAMBERKA 4,0 6,4 5,3 6, ,4 45,0 6. NATULA 5,0 7,5 5,1 7, ,8 43,5 7. SKAGEN 2,5 4,4* 4,0 4,5* * 42,8 43,9* 8. OPERETKA 1,5 6,2 4,4 5, ,3 40,0 9. ARKADIA 2,0 6,4 3,6 6, ,6 45,2 10. LINUS 6,5 8,2 7,0 8, ,4 40,4 11. OXAL 7,0 8,3 6,4 7, ,8 43,2 12. SAILOR 2,5 6,2 4,6 6, ,7 42,5 13. PATRAS 2,0 5,5* 3,9 6,4* * 50,2 49,0* 14. ESTIVIUS 4,0 6,4* 5,1 6,9* * 42,5 40,5* 15. PRAKTIK 9,0 9,0* 7,1 7,9* 98 95* 42,4 39,4* 16. TULECKA 6,0 7,3* 4,6 6,2* * 43,4 42,3* 17. LAVANTUS 5,0-4, ,3-18. ARKTIS 6,5-7, ,6-19. MUSZELKA 8,0 8,7 5,9 7, ,2 39,9 20. MULAN 2,5 6,8 5,1 7, ,9 41,1 21. KWS OZON 5,0 7,7 6,9 8, ,9 44,7 22. BANDEROLA 1,5 6,2 4,3 6, ,3 46,3 23. FIDELIUS 1,0 6,1 4,1 6, ,4 40,4 24. KWS DACANTO 9,0 8,8 7,4 8, ,4 44,5 25. MEISTER 6,5 8,2 6,9 8, ,6 47,7 26. FORUM 6,5 7,8* 5,0 6,8* * 44,5 43,9* 27. KWS MAGIC 4,5 6,8* 5,4 7,2* 95 91* 40,6 39,6* 28. PLATIN 6,5 7,8* 7,6 8,2* * 38,6 37,9* 29. SPEEDWAY 5,5 7,3* 6,1 7,2* * 40,2 38,3* 30. KWS LIVIUS 2,5-4, ,9-31. PENGAR 6,5-5, ,0-32. FAKIR 2,0-4, ,8-33. ARTIST 2,0-4, ,9-34. MARKIZA 7,0 8,0* 7,5 8,3* ,6 41,9 35. ASTORIA 3,5 6,0* 4,8 6,3* ,2 46,2 Liczba doświadczeń Poziom agrotechniki a Wzorzec** 2 6,6 8,0 7,6 8, ,4 44,3 1. BOOMER 8,5 8,8 8,4 8, ,1 41,8 2. FIGURA 3,0 6,0 6,5 7, ,4 44,7 3. OSTROGA 5,0 7,4 6,8 7, ,9 47,7 4. ASKALON 9,0 9,0 8,8 8, ,0 40,3 5. BAMBERKA 4,0 6,8 6,8 7, ,1 46,4 19 Tabela 7

20 6. NATULA 6,5 7,8 8,3 8, ,8 44,0 7. SKAGEN 4,0 3,8* 6,1 4,6* * 44,3 45,2* 8. OPERETKA 5,5 7,2 6,5 7, ,1 43,7 9. ARKADIA 6,5 8,0 7,5 7, ,9 47,5 10. LINUS 6,0 8,0 7,6 8, ,7 42,2 11. OXAL 8,5 8,7 7,1 8, ,3 44,0 12. SAILOR 8,0 8,7 8,3 8, ,9 44,6 13. PATRAS 2,0 5,5* 5,9 7,4* 95 89* 50,4 50,2 14. ESTIVIUS 6,0 7,5* 8,1 8,6* 95 90* 41,9 41,8 15. PRAKTIK 9,0 9,0* 8,1 8,6* 91 88* 42,5 41,5 16. TULECKA 9,0 9,0* 7,5 8,3* * 44,4 44,6 17. LAVANTUS 9,0-8, ,7-18. ARKTIS 9,0-8, ,7-19. MUSZELKA 7,0 8,3 7,1 8, ,5 42,1 20. MULAN 3,0 7,0 6,6 8, ,1 42,8 21. KWS OZON 6,0 8,0 7,6 8, ,2 46,5 22. BANDEROLA 2,5 6,5 6,0 7, ,0 46,8 23. FIDELIUS 3,5 7,1 6,6 7, ,3 41,7 24. KWS DACANTO 8,5 8,8 8,5 8, ,7 45,0 25. MEISTER 9,0 9,0 8,9 9, ,3 47,6 26. FORUM 6,0 7,5* 5,6 7,3* 94 90* 42,3 44,2 27. KWS MAGIC 8,0 8,5* 8,0 8,5* 92 87* 40, PLATIN 9,0 9,0* 9,0 9,0* 99 92* 38,5 37,9 29. SPEEDWAY 8,5 8,8* 8,4 8,6* 97 92* 40,1 39,2 30. KWS LIVIUS 8,5-8, ,2-31. PENGAR 7,0-7, ,3-32. FAKIR 8,0-8, ,8-33. ARTIST 5,5-7, , MARKIZA 9,0 9,0* 9,0 9,0* * 45,3 43,4 35. ASTORIA 4,0 6,5* 6,8 7,9* * 47,8 46,9 Liczba doświadczeń * - średnia z dwóch lat badań ** - średnia z wszystkich badanych odmian 20

21 ozima. Ocena wskaźników wartości technologicznej ziarna i mąki ( wykonano w HR DANKO Modzurów ). Rok zbioru Gęstość kg/hl Białko % Odmiana Pawłowice Kochcice Modzurów średnio Pawłowice Kochcice Modzurów średnio A1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 BOOMER 74,1 76,5 73,5 74,1 72,8 75,7 73,4 75,4 10,5 11,7 3,2 10,5 11,3 11,5 8,3 11,2 FIGURA 71,9 73,1 73,5 75,9 74,4 77,0 73,2 75,3 11,7 12,9 9,7 11,1 11,8 12,1 11,1 12,0 OSTROGA 73,1 75,1 71,9 74,3 73,7 75,2 72,9 74,8 11,8 12,9 9,9 11,1 10,9 11,8 10,9 11,9 ASKALON 73,5 72,9 71,5 72,7 73,5 74,4 72,8 73,3 10,2 11,6 8,8 10,5 11,1 11,6 10,0 11,2 BAMBERKA 74,7 73,5 71,1 73,9 74,4 74,2 73,4 73,8 11, ,3 11,2 12,2 12,7 11,2 12,3 NATULA 74,7 75,9 73,3 76,3 74,2 74,8 74,0 75,6 11,5 13,1 10,7 11,5 11,9 11,9 11,4 12,2 SKAGEN 72,5 73,9 71,1 73,5 74,7 76,6 72,7 74,6 12,5 13,7 9,9 11,2 10,6 11,9 11,0 12,3 OPERETKA 72,3 73,9 68,3 71,5 74,4 74,0 71,6 73,1 11,5 13,2 9,6 10,8 10,6 11,3 10,6 11,8 ARKADIA 72,5 74,7 73,1 78,9 73,0 74,9 72,8 76,1 11,1 12,3 9,1 9,9 10,0 10,5 10,1 10,9 LINUS 71,9 74,3 71,1 71,1 71,5 74,2 71,5 73,2 10,8 12,4 9,4 10,9 10,7 11,4 10,3 11,6 OXAL 74,5 74,5 73,1 73,5 72,6 74,2 73,4 74,0 10,7 11,6 9,1 10,4 11,0 10,9 10,3 11,0 SAILOR 73,7 75,1 73,7 77,1 73,6 75,0 73,6 75,7 11,5 12,6 9,5 10,6 10,7 10,2 10,6 11,1 PATRAS 73,1 74,7 71,9 74,3 73,5 75,5 72,8 74,8 12,6 11,6 9,5 10,7 11,1 11,7 11,1 11,3 ESTIVIUS 77,3 78,5 75,1 77,9 77,2 77,5 76,5 77,9 12,4 12,6 9,3 10,7 10,0 11,5 10,6 11,6 PRAKTIK 77,1 78,3 67,5 76,7 76,9 76,9 73,8 77,3 11,4 11,9 9, ,3 12,7 10,8 11,9 TULECKA 76,5 79,1 71,9 74,9 72,0 75,5 73,4 76,5 11,2 12,5 9,3 10,3 10,7 11,2 10,4 11,3 LAVANTUS 75,1 74,5 71,9 74,5 73,8 75,8 73,6 74,9 11,5 13 9,4 10,7 9,9 10,2 10,3 11,3 ARKTIS 75,5 76,7 73,9 72,7 74,7 76,6 74,7 75,3 11,4 12,2 9,8 11,9 11,9 13,2 11,0 12,4 MUSZELKA 71,3 70,7 70,5 70,5 74,8 73,3 72,2 71,5 10,4 11,7 9,4 11,1 10,1 11,1 10,0 11,3 MULAN 70,7 72,7 69,9 72,3 71,5 74,3 70,7 73,1 11,4 12,6 9,2 10,3 10,9 10,7 10,5 11,2 KWS OZON 73,9 74,1 73,7 74,3 75,0 76,7 74,2 75,0 11,4 11,6 9,1 10,8 10,2 11,6 10,2 11,3 BANDEROLA 71,5 73,9 69,5 71,9 73,5 73,0 71,5 72,9 10,8 12,1 9,2 10,7 10,6 11,1 10,2 11,3 FIDELIUS 72,1 73,7 71,3 73,5 74,5 75,5 72,6 74,2 11,4 12 9,9 10,9 10,6 12,3 10,6 11,7 KWS DACANTO 72,9 73,1 73,3 75,1 74,7 76,4 73,6 74,8 10,2 11,8 9,5 10,6 10,2 10,8 10,0 11,1 MEISTER 74,9 75,7 74,3 75,1 74,8 75,6 74,6 75,4 11,2 12,4 9,2 10,6 11,5 12,0 10,6 11,7 FORUM 73,1 73,5 70,3 71,9 71,8 72,9 71,7 72,7 10,7 12,7 9,6 10,9 11,8 12,9 10,7 12,2 KWS MAGIC 73,3 75,5 72,1 74,3 73,0 74,6 72,8 74,8 10,9 12,2 9,5 10,4 10,0 12,4 10,1 11,7 PLATIN 75,9 77,5 73,1 75,1 74,1 77,1 74,3 76,5 10,3 11,6 9 10,2 10,0 10,1 9,8 10,6 SPEEDWAY 76,5 75,7 72,7 73,9 74,5 75,9 74,5 75,1 11,1 12,1 9,1 10,1 10,3 11,3 10,2 11,2 KWS LIVIUS 70,7 75,3 67,5 74,3 70,7 72,9 69,6 74,1 11,9 12,1 9,8 10,5 10,6 10,1 10,8 10,9 PENGAR 74,5 72,3 68,3 72,3 71,3 75,7 71,3 73,4 10,6 12,9 9,3 10,3 9,8 9,9 9,9 11,0 FAKIR 74,3 77,1 73,5 76,7 75,3 76,4 74,3 76,7 10,7 11,9 9,8 10,9 11,8 12,1 10,8 11,6 ARTIST 72,3 72,9 72,3 73,5 72,8 74,2 72,4 73,5 11,3 11,8 9,4 10,8 10,6 11,4 10,4 11,3 Tabela 8 1

22 MARKIZA 72,7 76,7 74,9 75,1 72,6 73,9 73,4 75,2 12,6 13,8 9,7 10,9 11,2 12,0 11,2 12,2 ASTORIA 73,5 74,7 72,9 77,5 75,8 76,5 74,0 76,2 14,3 13,9 10,7 11,2 13,0 13,7 12,7 12,9 Średnia 73,6 74,8 71,9 74,3 73,7 75,2 73,1 74,8 11,3 12,4 9,4 10,7 10,9 11,5 10,5 11,6 Gluten % Liczba sedymentacji Odmiana Pawłowice Kochcice Modzurów średnio Pawłowice Kochcice Modzurów średnio A1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 BOOMER ,5 24, FIGURA ,1 26, OSTROGA ,5 26, ASKALON ,8 24, BAMBERKA ,2 27, NATULA ,8 27, SKAGEN ,3 26, OPERETKA ,2 26, ARKADIA ,5 23, LINUS ,4 26, OXAL ,4 24, SAILOR ,9 24, PATRAS ,1 25, ESTIVIUS ,0 25, PRAKTIK ,1 26, TULECKA ,3 25, LAVANTUS ,9 24, ARKTIS ,0 28, MUSZELKA ,1 24, MULAN ,0 24, KWS OZON ,8 24, BANDEROLA ,8 24, FIDELIUS ,9 26, KWS DACANTO ,5 24, MEISTER ,9 25, FORUM ,5 27,

23 KWS MAGIC ,8 25, PLATIN ,8 23, SPEEDWAY ,6 24, KWS LIVIUS ,7 23, PENGAR ,1 23, FAKIR ,7 24, ARTIST ,8 25, MARKIZA ,8 26, ASTORIA ,0 28, Średnia 24,9 27,8 20,1 23,3 23,4 25,2 22,8 25, Liczba opadania Odmiana Pawłowice Kochcice Modzurów średnia A 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 BOOMER FIGURA OSTROGA ASKALON BAMBERKA NATULA SKAGEN OPERETKA ARKADIA LINUS OXAL SAILOR PATRAS ESTIVIUS PRAKTIK TULECKA LAVANTUS ARKTIS MUSZELKA MULAN KWS OZON BANDEROLA FIDELIUS KWS DACANTO

24 MEISTER FORUM KWS MAGIC PLATIN SPEEDWAY KWS LIVIUS PENGAR FAKIR ARTIST MARKIZA ASTORIA Średnia

25 WYNIKI PLONOWANIE Na poziomie a 1 w roku plon wzorca, średni dla miejscowości wyniósł 86,6 dt/ha. Był to plon wyższy od średniej za lata 2012, wynoszącej 78,3 dt/ha i od plonów w pozostałych latach cyklu trzyletniego ( równe 75,7 dt/ha). Plony wzorca wahały się w miejscowościach od 76,6 dt/ha ( Pawłowice ) do 97,5 dt/ha ( Modzurów ). Plony względne odmian, średnie dla miejscowości, w r. mieściły się w przedziale od 83% ( Ostroga pszenica elitarna) do 117% ( KWS Dacanto). Na niższym poziomie agrotechniki plon wzorca, średni dla miejscowości, przekroczyło 16 odmian, w tym KWS Dacanto 117%, KWS Magic, Linus 114%, Meister 112%, Artist 108%, Oxal,Patras,Praktik,Speedway 104%. W granicach % kształtowały się plony względne odmian: Askalon, Estivius, Muszelka, KWS Ozon, Fakir,Markiza, (101%), Natula, (102%), Mulan, Forum,Platin - 100%.. Plony względne badanych odmian wykazywały znaczne wahania w miejscowościach. Powyżej wzorca we wszystkich punktach doświadczalnych kształtowały się plony odmiay: KWS Dacanto (od 101% w Nieznanicach do 126% w Modzurowie) oraz Meister,KWS Magic, Artist, Linus,. Z odmian pszenicy zwyczajnej plony poniżej wzorca, we wszystkich miejscowościach uzyskały odmiany; Boomer, 95% w Niznanicach, 84% w Modzurowie, 98% w Kochcicach, 96% w Pawłowicach ) Operetka (od 89% w Pawłowicach do 96% w Modzurowie ), oraz Fidelius i Pengar Astoria odmiana elitarna ( od 75 % w Kochcicach do 96% w Modzurowie ). Na poziomie a 2 w roku plon wzorca, średni dla miejscowości wynosił 105,3 dt/ha. Średni dla miejscowości za okres trzyletni plon wzorca wyniósł 94,0dt/ha. W roku plon wzorca, średni dla miejscowości był plonem wyższym niż w 2012 roku 85,5 d/ha i 2013 roku 83,3 dt/ha). W roku plony wzorca wahały się w miejscowościach od 94,4 dt/ha ( Kochcice ) do 122,8 dt/ha ( Modzurów ). Plony względne odmian, średnie dla punktów doświadczalnych.wahały się w r. od 89% (Arktis, FIdelius oraz Operetka poniżej wzorca we wszystkich punktach doświadczalnych) do 114% KWS Magic, Linus 112%, KWS Livius 110%. Plon względny powyżej wzorca, średni dla miejscowości uzyskało ogółem 15 odmian. W grupie tej znalazły się: KWS Dacanto (109%), Natula, Meister (107%), Oxal, (106%), Askalon, Praktik, Tulecka, Fakir, (103%), Patras, (102%), Forum, Speedway, Markiza (101%). W roku na poziomie a 2 plony względne powyżej wzorca, we wszystkich punktach doświadczalnych uzyskały odmiany: Linus (od 110% w Modzurowie i do 114% w Nieznanicach), Oxal (od 102% w Modzurowie do 114% w Pawłowicach), KWS Dacanto (od 102% w Nieznanicach do 121% w Modzurowie), Meister (od 102% w Modzurowie i Pawłowicach do 118% w Kochcicach). KWS Magic (od 110 % w Pawłowicach i Kochcicach 125% w Nieznanicach). Poniżej wzorca we wszystkich punktach doświadczalnych kształtowały się plony względne odmian: Operetka,Banderola,. EFEKT ZASTOSOWANIA INTENSYWNEJ TEHNOLOGII W roku efekt zastosowania intensywnej technologii, wyrażony przyrostem plonu w dt/ha na wyższym poziomie agrotechniki, średni dla miejscowości, wynosił 18,7 dt/ha. Rozpiętość efektu w miejscowościach kształtowała się na poziomie od 12,8 dt/ha w Nieznanicach do 25,3 dt/ha w Modzurowie. W 2013 roku efekt średni dla miejscowości był niższy i wynosił 14,5 dt/ha. Efekty dla poszczególnych miejscowości w dwóch kolejnych latach podano w tabelce poniżej, Przyrost plonu ziarna w dt/ha w miejscowościach w wyniku zastosowania intensywnej technologii Pawłowice Kochcice Modzurów Nieznanice rok 22,9 13,9 25,3 12, rok 19, ,4 10,2 PRZEZIMOWANIE Stan roślin przed zimą i po wznowieniu wegetacji oceniono jako dobry do bardzo dobrego we wszystkich punktach doświadczalnych. Ocena wzorca w skali 9-stopniowej przed zimą w Kochcicach wyniosła 8,0, w pozostałych punktach stan roślin oceniono na 9,0. Oceny po przezimowaniu zamykały się w przedziale 8,0 9,0 o. Po przezimowaniu nie zaobserwowano martwych roślin w żadnym z punktów doświadczalnych. WYLEGANIE Wyleganie oceniano w skali 9 o na poziomie a 1 i a 2 w dwóch terminach w fazie dojrzałości mlecznej i przed zbiorem). Ocena w fazie dojrzałości mlecznej w roku wyleganie wystąpiło na obu poziomach agrotechniki w Pawłowicach 5

26 Na poziomie a 1 ocena wylegania dla wzorca, średnia dla miejscowości w roku wynosiła 4,5 o. Oceny dla odmian, średnie dla miejscowości wahały się w roku od 1,0 Fidelius do 9,0 o (Praktik, KWS Dacanto,. Oceny dla odmian, średnie za lata 2012 wahały się od 4,4 o (Skagen) do 9,0 o (Praktik). Na poziomie a 2 ocena wylegania dla wzorca, średnia dla miejscowości w roku wynosiła 6,6 o. Oceny dla odmian, średnie dla miejscowości wahały się w roku od 2,5 Patras, do 9,0 o Askalon, Praktik, Tulecka, Lavantus, Arktis, Meister,Platin, markiza. Oceny dla odmian, średnie za lata 2012 wahały się od 3,8 o (Skagen ) do 9,0 o w przypadku 6 odmian. Ocena przed zbiorem - w roku wyleganie pszenicy wystąpiło w różnym nasileniu, zależnym od poziomu agrotechniki i rozkładu opadów w miejscowościach. W Pawłowicach wyleganie wystąpiło w największym stopniu od 4,5 o na poziomie a 1 do 6,6 o na poziomie a 2 W pozostałych. miejscowościach na poziomie a 1 oceny wylegania wzorca wahały się od 4,6 o w Kochcicach, 7,6 o w Modzurowie.. Na poziomie a 2 oceny dla wzorca wahały się od 6,6 o w Pawłowicach do 8,5 o w Modzurowie Na poziomie a 1 ocena wylegania dla wzorca, średnia dla miejscowości w roku wynosiła 7,3 o. Oceny dla odmian, średnie dla miejscowości wahały się w roku od 4,0 Skagen do 7,6 o odmiany Platin.. Oceny dla odmian, średnie za lata 2012 wahały się od 4,5 o (Skagen) do 8,3 o (Markiza). W roku oceny powyżej wzorca uzyskało 11 odmian. Na poziomie a 2 ocena wylegania dla wzorca, średnia dla miejscowości w roku wynosiła 7,6 o. Oceny dla odmian, średnie dla miejscowości wahały się w roku od 5,9 Patras do 9,0 o Platin.Oceny dla odmian, średnie za lata 2012 wahały się od 4,6 o (Skagen) do 9,0 o (Platin, Meister, Markiza). CHOROBY Wyniki ogólne doświadczeń zawierają ocenę nasilenia ważniejszych chorób w punktach doświadczalnych na dwóch poziomach agrotechniki w roku. Szczegółową ocenę wystąpienia chorób przeprowadzono na przeciętnym poziomie agrotechniki, dołączając oceny średnie za lata Informacje dotyczące oceny szczegółowej przedstawiane są jako wartości średnie dla punktów doświadczalnych. Wyniki oceny w skali 9 o przedstawiały się jak niżej: Lokalny rozkład opadów wpłynął na zróżnicowanie nasilenia chorób w punktach doświadczalnych.. Mączniak w roku nasilenie choroby, określone na podstawie oceny ogólnej, na poziomie a 1 dla wzorca było zróżnicowane w miejscowościach. W stosunkowo największym nasileniu mączniak wystąpił w Pawłowicach ocena wzorca 6,8 0, w Kochcicach 8,0 0, Modzurów 8,3 0, Nieznanice 9,0 0. Wyniki oceny ogólnej na poziomie a 2 w punktach doświadczalnych wskazują na dobrą skuteczność zastosowanych fungicydów oceny dla wzorca wahały się w bardzo wąskim przedziale od 8,3 do 9,0 o. Ocena szczegółowa, w r. na poziomie a 1, porażenie wzorca, średnie dla punktów doświadczalnych, w których choroba wystąpiła oceniono w na 7,6 o, średnia za 3 lata 7,7. Oceny dla odmian, średnie dla miejscowości wahały się od 5,8 o (Operetka) do 9,0 o (Lavantus, Mulan, KWS Magic ). Rdza brunatna - w roku na poziomie a 1.średnie nasilenie notowano w Modzurowie (ocena wzorca 6,8 o ), W pozostałych miejscowościach nasilenie rdzy było słabe, oceny dla wzorca wahały się od 8,3 do 9,0 o. Na poziomie a 2 oceny nasilenia choroby dla wzorca wahały się od 8,7 do 9,0 0, co wskazuje na dużą skuteczność zastosowanych preparatów. Ocena szczegółowa, na poziomie agrotechniki a 1 - nasilenie rdzy brunatnej dla wzorca w roku, średnie dla punktów doświadczalnych było niewielkie (ocena 7,5 o), Oceny dla odmian w roku wahały się od 6,0 o (Figura, Bamberka, ) do 9,0 o (Speedway).Średnio za okres trzyletni nasilenie rdzy brunatnej było nieznacznie większe w porównaniu z rokiem. Porażenie wzorca oceniono na 7,7 o, oceny dla odmian wahały się od 6,0 o (Skagen) do 9,0 o (Speedway). Septorioza liści w roku choroba na poziomie a 1 wystąpiła w miejscowościach w zróżnicowanym nasileniu oceny dla wzorca od 5,9 o w Modzurowie i Kochcicach do 7,1 o w Nieznanicach. Na poziomie a 2 oceny dla wzorca wahały się od 7,2 do 8,2 o Ocena szczegółowa na poziomie a 1 - nasilenie septoriozy liści dla wzorca, średnio dla miejscowości, określono na 6,2 o (za lata 2012 ocena wzorca 6,5 o ). Oceny dla odmian badanych w roku wahały się od 4,0 o (Arkadia) do 7,8 o (Speedway ). Dla odmian badanych przez 3 lata oceny nasilenia septoriozy liści zamykały się w przedziale 5,5 o (Markiza) do 7,5 o (Speedway). WARTOŚĆ TECHNOLOGICZNA W laboratorium SHR Modzurów badano podstawowe wskaźniki jakości ziarna pszenicy ozimej ze zbioru roku. Próby ziarna pochodziły z doświadczeń PDOiR prowadzonych w Pawłowicach, Kochcicach i Modzurowie. Analizy obejmowały oznaczenie: gęstości w kg/hl, ilości glutenu i zawartości białka w % oraz liczby sedymentacji i liczby opadania. Analizami objęto ziarno odmian badanych w doświadczeniach z poziomu agrotechniki a 1 oraz a 2. Gęstość kg/hl, na poziomie a 1 w roku gęstość ziarna, średnia dla miejscowości i odmian wynosiła (73,1 kg/hl). Gęstość ziarna średnia dla odmian wyniosła w Pawłowicach (73,6 kg/hl) w Kochcicach wynosła (71,9 kg/hl) i Modzurowie (73,7kg/hl) Najmniejsza średnia dla miejscowości wartość wskaźnika w r. cechowała odmiana 6

27 KWS Livius (69,6 kg/hl), Pengar (71,3 kg/hl). Najwyższą, średnią dla miejscowości gęstość ziarna miała Estivius (76,5 kg/hl. na poziomie a 2 w roku średnia wartość wskaźnika dla miejscowości i odmian wynosiła 74,8 kg/hl i była niższa w porównaniu do roku 2013 (78,3 kg/h).. W roku średnia dla odmian wartość wskaźnika w punktach doświadczalnych wahała się od 71,5 (Muszelka) i 72,7 (Forum) do Estivius (76,5 kg/hl). Zawartość białka % na poziomie agrotechniki a 1 zawartość białka średnia dla punktów doświadczalnych i odmian wynosiła w roku 10,5%, 2013 roku 10,5%, 2012 roku 11,5%, średnia za lata ,8%. W Pawłowicach zawartość białka średnia dla odmian wynosiła w r. 11,3 % w Kochcicach 9,4% i Modzurowie 10,9%. Zawartość białka dla odmian, średnia dla miejscowości wahała się od 8,3% (Boomer ) do 12,7% (Astoria). na poziomie agrotechniki a 2 w roku zawartość białka, średnia dla odmian i miejscowości wynosiła 10,5%, w 2013 r. 11,5%, w 2012 r. 13,1%,. Średnia za lata ,7%. Średnie dla odmian w miejscowościach wynosiły 10,7% w Kochcicach, w Pawłowicach 12,4% i Modzurowie 11,5%. Zawartość białka dla odmian, średnia w punktach doświadczalnych wahała się od 10,6 (Platin) do 12,9% (Astoria). Ilość glutenu w% na poziomie agrotechniki a 1 ilość glutenu, średnia dla odmian i miejscowości w roku wynosiła 22,8% - w Kochcicach 20,1%, w Modzurowie 23,4%. w Pawłowicach 24,9% wahania ilości glutenu w ziarnie badanych odmian wahały się od 20,1% (Pengar) do 28,0% (Astoria). na poziomie agrotechniki a 2 ilość glutenu w r średnia dla odmian i miejscowości to- 25,4%. Średnie dla miejscowości przybierały wartości od 23,3% w Kochcicach do 27,8% w Pawłowicach. Ilość glutenu w ziarnie średnio dla odmian wahała się od 23,1% (Platin) do 28,9% (Astoria). W Punktach doświadczalnych wahania ilości glutenu w ziarnie badanych odmian przedstawiały się jak niżej : W Pawłowicach wartości zamykały się w przedziale od 26,0% (Boomer, Askalon, Oxal, Muszelka, KWS Ozon, Fidelius, Platin, Fakir,) do 32 % (Astoria).W Kochcicach ilość glutenu wahała się od 22,0% dla odmian (Boomer, Arkadia, Mulan, KWS Ozon, KWS Magic, Platin, Speedway, KWS Livius, Pengar) do 26,0% (Arktis ). W Modzurowie przedział wyniósł 21,0% dla odmiany KWS Livius, Pengar i 31,0% dla odmiany Astoria. Liczba sedymentacji na poziomie agrotechniki a 1 w roku liczba sedymentacji, średnia dla punktów doświadczalnych i odmian wynosiła 26 a w latach 2013 (30,5) i 2012 (34) Średnia za lata ,2. W miejscowościach średnie wartości dla odmian wyniosły w roku - w Pawłowicach -29, w Kochcicach 18 i Modzurowie 30. Średnia dla miejscowości wartość liczby sedymentacji dla odmian wahała się w r. od 19 Platin do 36 Astoria. na poziomie agrotechniki a 2 w roku liczba sedymentacji, średnia dla punktów doświadczalnych i odmian wynosiła 31, w 2013r. 35, w 2012 r. 41. Średnia za lata ,6. W r. w punktach doświadczalnych średnie wartości dla odmian wahały się od 27 w Kochcicach do 34 w Pawłowicach i Modzurowie. W miejscowościach wyniki dla odmian wahały się w przedziale: :Pawłowice od 23 (Arkadia) do 43 (Bamberka)..W Kochcicach od 20 dla odmian (Platin, Speedway) do 35 (Bamberka).W Modzurowie 24 (Lavantus, Pengar) do 44 (Astoria) Zastosowanie wyższego poziomu agrotechniki wpłynęło na wzrost wartości liczby opadania, średniej dla punktów doświadczalnych i odmian, oraz średnich dla odmian miejscowościach. Liczba opadania w liczba opadania, średnia dla odmian i miejscowości, (na poziomie a 1 268, na poziomie a 2-326) była wyższe od dolnej granicy normy, określonej na 220..W miejscowościach liczba opadania, średnia dla odmian wynosiła na poziomie a w Pawłowicach, 171 w Kochcicach oraz Modzurowie 320. Na poziomie a 2 liczba opadania wynosiła 352 w Pawłowicach, 267 w Kochcicach oraz Modzurowie 359 7

28 JĘCZMIEŃ OZIMY Doświadczenia PDOiR z jęczmieniem ozimym w sezonie 2013/ przeprowadzono w SDOO Pawłowice, ZDOO Kochcice, MHR ZHP Nieznanice oraz HR DANKO ZHR w Modzurowie. W zestawie 11 odmian znajdowała się 1 odmiana dwurzędowa. Metaxa - odmiana typu pastewnego. Pozostałe 10 odmian to odmiany wielorzędowe typu pastewnego. Tabela 1 Lp. Odmiana Jęczmień ozimy. Wykaz badanych odmian. Rok zbioru Rok wpisania do Rejestru Odmian Rok włączenia do LOZ Kod kraju producenta Hodowca (jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian zagranicznych krajowy przedstawiciel) 1. SOULEYKA DE Saaten-Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70 PL Wągrowiec 2 TITUS 2012 DE Saaten-Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70 PL Wągrowiec 3. SU MELANIA 2013 DE Saaten-Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70 PL Wągrowiec 4. SCARPIA DE Saaten-Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70 PL Wągrowiec 5. METAXA DE Saaten-Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70 PL Wągrowiec 6. ANTONELLA * DE Saaten-Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70 PL Wągrowiec 7. HENRIETTE 2011 DE Saaten-Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70 PL Wągrowiec 8. HOLMES 2011 PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27 PL Kościan KWS KWS Lochow Polska sp. z o.o * DE MERIDIAN Kondratowice, ul. Słowiańska 5 PL Prusy 10. ZENEK 2013 PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27 PL Kościan 11 KOBUZ 2013 PL Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa Tulce * wstępna rekomendacja PL Polska, DE Niemcy Jęczmień ozimy. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru - Tabela 2 Wyszczególnienie SDOO ZDOO HR DANKO ZHR Modzurów Pawłowice Kochcice Nieznanice Powiat Gliwice Powiat Lubliniec Powiat Racibórz Powiat Częstochowa Kompleks rolniczej przydatności gleby 2-pszenny dobry 4-żytni bardzo dobry 2-pszenny dobry 2-pszenny dobry Klasa bonitacyjna IIIb IV a II III ph gleby w KCl 5,8 6,48 6,45 6,8 Przedplon Owies Rzepak ozimy Groch Jęczmień jary Data siewu Obsada nasion Data zbioru N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nawożenie dolistne na A2 Basfoliar 36 EX 8 l/ha Basfoliar 36 EX 6 l/ha Chelat Cu + Chelat Mn 0,6 - kg/ha Nawożenie dolistne na A2 Basfoliar 36 EX 6 l/ha - - Zaprawa nasienna Sarfun T 65 DS. Premis 025 FS 200 Kinto Duo 080 SC g/100kg ml/100kg ml/100kg Herbicydy Komplet 560 S.C. Komplet 560 S.C. Legato Plus 600 SC 0,5l/ha + Granstar Ultr 0,5l/ha 1,4l/ha SX 50 SG 7g/ha Lamardor 400 FS 20ml+300ml wody/1g Maraton 4l/ha Insektycydy Bi 58 0,5l/ha Fastac 100 EC 0,1l/ha Danadim 400 EC 0,5l/ha Insektycydy Decis 250 EC 01l/ha Fury 100 EC 0,1l/ha - - Tylko na poziomie a 2 : Fungicydy Bulldock 0,2 l/ha 8

29 Aviator Xpro 225 EC I zabieg Tilt Turbo 575 EC 1l/ha Tilt Turbo 575 EC 1l/ha Duet Ultra 06 l/ha 1l/ha II zabieg Bontima 250 EC 2l/ha Bontima 250 EC 2l/ha Fandango 200 EC 1l/ha - III zabieg Regulator wzrostu Moddus 250 EC 0,5l/ha Moddus 250 EC 0,6l/ha Moddus 250 EC 0,2l/ha Moddus 250 EC 0,6l/ha Regulator wzrostu Cerone 480 SL 1l/ha *) - nie stosowano Jęczmień ozimy. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru - Tabela 3 Lp. SDOO ZDOO HR DANKO Wyszczególnienie ZHR Modzurów Pawłowice Kochcice Nieznanice a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1. Stan roślin skala przed zimą 9st. 9,0 9,0 8,8 8,5 9,0 9,0 9,0 9,0 2. Stan roślin po skala zimie 9st. 9,0 9,0 8,4 8,4 9,0 9,0 9,0 9,0 3. Martwe rośliny po zimie % 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 4. Kłoszenie data Dojrzałość data Brak Brak woskowa obserwacji obserwacji Wysokość cm roślin Wyleganie roślin w fazie skala dojrzałości 9st. 7,0 6,4 8,4 9,0 6,2 6,6 7,6 8,8 mlecznej 8. Wyleganie roślin przed zbiorem 9. - mączniak skala prawdziwy 9st. - septorioza liści skala 9st. - rdza skala jęczmienia 9st. - plamistość siatkowa skala 9st. - czarna skala plamistość 9st. - rynchosporioza skala 9st. 10. Masa 1000 g ziaren 11. Wilgotność ziarna podczas zbioru 12. Plon ziarna skala 9st. 5,8 5,4 6,4 8,8 5,4 6,2 5,8 8,6 9,0 9,0 6,7 9,0 6,6 8,1 8,4 8,8 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 7,7 9,0 6,2 8,5 Brak obserwacji Brak obserwacji Brak obserwacji Brak obserwacji 9,0 9,0 6,9 8,2 5,8 8,4 7,0 7,5 7,1 9,0 6,1 7,7 9,0 9,0 7,8 9,0 8,1 8,9 9,0 9,0 Brak obserwacji Brak obserwacji Brak obserwacji Brak obserwacji 39,9 43,4 45,0 48,2 42,6 48,2 44,7 45,3 % 9,8 9,8 11,0 10,9 10,5 12,1 13,6 13,3 dt/ha 97,5 116,4 85,9 106,1 114,5 134,1 102,9 119,8 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian 9

30 Lp. Odmiana SDOO Pawłowice Jęczmień ozimy. Plon ziarna odmian w miejscowościach % wzorca. Rok zbioru - A1 ZDOO Kochcice ZHR Modzurów SHR Nieznanice Średnia SDOO Pawłowice ZDOO Kochcice A2 ZHR Modzurów SHR Nieznanice Tabela 4 Średnia Wzorzec dt z ha** 97,5 85,9 114,5 102,9 100,2 116,4 106,1 134,1 119,8 119,1 1. SOULEYKA TITUS SU MELANIA SCARPIA METAXA ANTONELLA HENRIETTE HOLMES KWS MERIDIAN ZENEK KOBUZ ** - średnia z wszystkich badanych odmian Tabela 5 Jęczmień ozimy. Plon ziarna odmian w % wzorca. Lata zbioru Plon ziarna w % wzorca Lp. Odmiana a 1 a 2 Średnia Średnia Wzorzec dt/ha ** 100,2 65,9 84,2 83,4 119,1 77,4 93,7 96,7 1. SOULEYKA TITUS * * 3. SU MELANIA SCARPIA METAXA ANTONELLA HENRIETTE HOLMES KWS MERIDIAN ZENEK KOBUZ Liczba doświadczeń *- średnia z dwóch lat badań, ** - średnia z wszystkich badanych odmian w danym roku. Jęczmień ozimy. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na poziomie a 1. Lata zbioru Tabela 6 10

31 Lp. Mączniak Rdza karłowa Plamistość siatkowa Średnia Średnia Średnia Odmiana Lp. Skala 9 0 Wzorzec** 7,3 7,3 7,0 7,7 6,5 7,0 1. SOULEYKA 7,7 7,9 7,8 7,9 6,8 7,5 2. TITUS 7,8 8,0 * 7,8 8,4 * 6,3 6,6* 3. SU MELANIA 7,2-6,8-6,5-4. SCARPIA 5,2 5,2 5,2 7,1 6,5 6,4 5. METAXA 8,0 8,4 7,0 7,9 6,5 6,5 6. ANTONELLA 8,3 8,4 7,0 7,8 7,3 7,8 7. HENRIETTE 6,2 6,4 7,2 7,8 7,0 7,3 8. HOLMES 7,7 7,5 5,5 6,7 7,0 7,0 9. KWS MERIDIAN 6,7 6,5 8,0 8,2 6,3 7,2 10 ZENEK 7,8-7,5-5,8-11 KOBUZ 7,5-6,8-6,0 - *- średnia z dwóch lat badań, ** - średnia z wszystkich badanych odmian Tabela 7 Jęczmień ozimy. Ważniejsze właściwości rolniczo- użytkowe. Lata zbioru Wyleganie ( skala ) 9 0 Wysokość roślin Masa 1000 ziaren W fazie dojrzałości przed zbiorem ( cm ) ( g ) mlecznej Odmiana średnia średnia średnia średnia Poziom agrotechniki a 1 7,3 8,0 5,9 7, ,1 44,8 Wzorzec** 1. SOULEYKA 8,6 8,5 7,2 7, ,6 45,4 2. TITUS 8,5 8,6* 7,6 8,2 * * 46,8 46,0* 3 SU MELANIA 5,6-4, ,8-4. SCARPIA 7,2 7,2 5,5 6, ,0 42,2 5. METAXA 8,1 7,9 6,8 7, ,0 46,7 6. ANTONELLA 7,0 7,8 5,8 6, ,4 44,4 7. HENRIETTE 7,0 7,9 5,8 6, ,5 45,2 8. HOLMES 8,0 8,4 6,8 7, ,0 44,7 9 KWS MERIDIAN 7,1 7,8 5,2 7, ,0 44,0 10 ZENEK 6,9-5, ,4-11 KOBUZ 6,6-4, ,4 - Liczba doświadczeń Poziom agrotechniki a Wzorzec** 2 7,7 8,3 7,4 8, ,3 47,8 1. SOULEYKA 8,2 8,6 7,9 8, ,3 48,2 2. TITUS 8,5 8,8* 8,4 8,6* * 51,0 49,0* 3. SU MELANIA 6,5-6, ,4-4. SCARPIA 7,9 8,4 7,8 7, ,0 45,9 5. METAXA 8,5 8,8 8,2 8, ,4 50,7 6. ANTONELLA 7,9 8,6 7,5 8, ,5 46,2 7. HENRIETTE 6,9 8,3 6,9 8, ,6 47,3 8. HOLMES 8,4 8,7 8,0 8, ,0 47,4 9 KWS MERIDIAN 7,0 8,1 6,5 7, ,4 47,3 10 ZENEK 7,4-6, ,2-11 KOBUZ 7,8-7, ,4 - Liczba doświadczeń *- średnia z dwóch lat badań, ** - średnia z wszystkich badanych odmian 11

32 Wyniki Plon z jęczmienia ozimego w roku był bardzo wysoki. Plonowanie Na poziomie agrotechniki a 1 plon wzorca dla roku wynosił 100,2 dt/ha. Średni dla miejscowości plon wzorca za lata wynosi 83,4 dt/ha. Plon wzorca w miejscowościach, na przeciętnym poziomie agrotechniki wahały się, od 85,9 dt/ha w Kochcicach, 97,5 dt/ha w Pawłowicach,114,5 dt/ha w Modzurowie i 102,9 dt/ha w Nieznanicach. Plony względne odmian, średnie dla punktów doświadczalnych wahały się w r. od 85% (Kobuz i) do 106%(Holmes i Souyleyka). Z odmian badanych w okresie trzyletnim, zdecydowanie powyżej wzorca, średnio dla miejscowości, plonowała odmiana KWS Meridian 108 %. Na poziomie agrotechniki a 2 plon wzorca, średni dla miejscowości w r. Wynosił, 119,1 dt/ha Średni dla miejscowości plon wzorca za lata wynosił 96,7dt/ha. Plony wzorca w miejscowościach, wahały się w r. Od 106,1 dt/ha w Kochcicach, 116,4 dt/ha w Pawłowicach, 134,1 dt/ha w Modzurowie i 119,8dt/ha w Nieznanicach. Plony względne odmian, średnie dla punktów doświadczalnych wahały się, w r.na poziomie a 2 od 90% Kobuz do 105% Holmes. Z odmian badanych w okresie trzyletnim plon wzorca przekroczyły odm. Antonella 104%), i odm. KWS Meridian 104%. Efekt zastosowania intensywnej technologii dla wzorca w r. wyrażony przyrostem plonu w dt/ha średni dla punktów doświadczalnych wynosi 18,9 dt/ha i był najwyższy jaki dotąd osiągnęliśmy. W okresie trzyletnim efekt stosowania dodatkowych nakładów, związanych z intensywną technologią wynosił 13,3 dt/ha, Efekty stosowania wyższego poziomu agrotechniki były w zróżnicowane w miejscowościach. Najwyższy był efekt w Kochcicach 20,2 dt/ha. W pozostałych miejscowościach efekty wynosiły : Pawłowice18,9 dt/ha, Modzurów 19,6 dt/ha i Nieznanice 16,2dt/ha. Wyleganie Wyleganie, podobnie jak w odniesieniu do pozostałych gatunków zbóż oceniano w skali 9 w dwóch terminach w fazie dojrzałości mlecznej i przed zbiorem. Ocena ogólna (tab. Wyniki ogólne doświadczeń) zawiera oceny wzorca w punktach doświadczalnych w r. Ocena w fazie dojrzałości mlecznej Poziom agrotechniki a 1- w r. wyleganie wzorca średnio dla punktów doświadczalnych oceniono na 7,3 0 ocena niższa w porównaniu ze średnią za lata ,0 0 Rośliny w r. w fazie dojrzałości mlecznej na poziomie a 1 rośliny wyległy w wszystkich punktach badawczych. Poziom agrotechniki a 2 w r. wyleganie wzorca, średnio dla punktów doświadczalnych oceniono na 7,7 0, ocena za lata wynosiła 8,3 0. W fazie dojrzałości woskowej na poziomie a 2 rośliny wyległy w Pawłowicach i w Modzurowie, w pozostałych punktach wyleganie było śladowe. OCENA PRZED ZBIOREM Poziom agrotechniki a 1 - w r. wyleganie wzorca, średnio dla punktów doświadczalnych oceniono na 5,9 0 ocena ta była niższa w porównaniu ze średnią za lata ,2 0. Ocena wylegania odmian, średnia dla miejscowości w r. wynosiła 5,8 o Pawłowice, 6,4 o Kochcice,5,4 o w Modzurowie i 5,8 o w Nieznanicach. Poziom agrotechniki a 2 w r. Wyleganie wzorca, średnie dla punktów doświadczalnych oceniono na 7,4 0 ocena niższa w porównaniu ze średnią za lata która wynosi 8,2 0. Oceny wylegania odmian, średnie dla miejscowości w r. wahały się 6,0 o w Pawłowicach, 8,8 o w Kochcicach 6,2 o w Modzurowie i 8,6 o w Nieznanicach W ocenie trzyletniej najsilniej wylega odmiana KWS Meridian 7,7 o,najsłabiej odm. Metaxa 8,7 o i odm. Titus 8,6 o. Choroby Nasilenie występowania chorób określano w skali 9 stopniowej. Obserwacje szczegółowe prowadzone są na poziomie agrotechniki a 1. W zestawieniach tabelarycznych uwzględnione są wyniki z doświadczeń, na których dana choroba wystąpiła. Obserwacje ogólne prowadzone są na dwóch poziomach agrotechniki. W r. septorioza liści nie wystąpiła. Czarna plamistość wystąpiła w stopniu średnim w Kochcicach w ocenie na a 1 6,1 0 i na a 2 7,7 0 w Pawłowicach na a 1 w ocenie 7,1. Plamistością siatkową rośliny zostały porażone w Kochcicach, Modzurowie i Nieznanicach. Nasilenie porażenia roślin w Kochcicach na poziomie agrotechnicznym a 1 oceniono na 6,9 0 na poziomie a 2 na 8,2 0. Silniejsze porażenie roślin w Modzurowie, na a 1 ocena średnia z odmian wynosiła 5,8 0 na poziomie a 2 8,4 0. w Nieznanicach na poziomie a 1 7,0 o, na poziomie a 2 7,5 o. 12

33 Mączniak prawdziwy w Pawłowicach rośliny nie zostały porażone mączniakiem. W pozostałych miejscach badań rośliny zostały porażone w stopniu średnim na poziomie a 6,7o 1, w Kochcicach, Modzurowie na podobnym poziomie a 1 6,6 o na poziomie a 2 8,4o. i w Nieznanicach na poziomie a 1 8,4 o na a2 8,8 W trzyletnim cyklu badań najbardziej wrażliwą odmianą na mączniaka jest nadal odmiana Scarpia 5,2 o. Rynchsporioza rośliny zostały porażone w Pawłowicach i Kochcicach. W Pawłowicach na poziomie a 1 7,8 w Kochcicach na poziomie a 1 8,1 o i na a 2 8,90. MASA 1000 ZIAREN Na poziomie agrotechniki a 1 masa 1000 ziaren wzorca, średnia dla miejscowości, wynosiła w r. 43,1g. i jest niższa za lata 2012-, która wynosi 44,8g. Wartość dla odmian w r. zamykała się w przedziale od 39,4g. odm Zenek i Kubuz do 47,0 g. odm. (Metaxa). Wartości średnie za 3 lata wahały się dla odmian od 42,2g. Scarpia do 46,7g. Metaxa. Na poziomie agrotechniki a 2 masa 1000 ziaren wzorca, średnia dla miejscowości, wynosiła w r. 46,3g. i była niższa od średniej za lata wynosi 47,8g. Wartości dla odmian w r. zamykały się, w przedziale od 41,2g Zenek do 51,0g odm.titus. Wartości średnie za trzy lata wahały się dla odmian od 45,9.g Scarpia do 50,7g Metaxa. 13

34 PSZENŻYTO OZIME Doświadczenia prowadzono w czterech punktach doświadczalnych, przy zastosowaniu dwóch poziomów agrotechniki. Badano 19 odmian w tym 7 krótkosłomych. Większość odmian z hodowli polskiej 2 odmiany z hodowli niemieckiej. Tab. 1. Pszenżyto ozime Wykaz badanych odmian. Rok zbioru Lp. Odmiana Rok wpisania do Rejestru Odmian Rok włączenia do LOZ Kod kraju producenta Hodowca (jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian zagranicznych krajowy przedstawiciel) Odmiany tradycyjne 1. ALGOSO PL DANKO Hodowla Roślin,Sp. z o.o.., Choryń 27, Kościan 2. TULUS PL Saaten- Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska Wągrowiec 3. FREDRO PL DANKO Hodowla Roślin,Sp. z o.o.., Choryń 27, Kościan 4. BERENIKO 2011 PL DANKO Hodowla Roślin,Sp. z o.o.., Choryń 27, Kościan Hodowla Roślin Strzelce, Sp. z o.o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, 5. BOROWIK 2011 PL Strzelce KWS Lochow Polska, sp. z o.o., Kondratowice, Słowiańska 5, KWS TRISOL DE Prusy 7. MAESTOZO PL DANKO Hodowla Roślin,Sp. z o.o.., Choryń 27, Kościan Hodowla Roślin Strzelce, Sp. z o.o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, 8. AMOROZO 2012 PL Strzelce 9. SUBITO 2012 PL DANKO Hodowla Roślin,Sp. z o.o.., Choryń 27, Kościan Hodowla Roślin Strzelce, Sp. z o.o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, 10. TOMKO 2012 PL Strzelce 11. TORINO 2012 PL DANKO Hodowla Roślin,Sp. z o.o.., Choryń 27, Kościan 12. PALERMO 2013 PL DANKO Hodowla Roślin,Sp. z o.o.., Choryń 27, Kościan Odmiany krótkosłome 1. BALTIKO PL DANKO Hodowla Roślin,Sp. z o.o., Choryń 27, Kościan Hodowla Roślin Strzelce, Sp. z o.o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, 2. BORWO PL Strzelce Lantmännen SW Seed sp. z o.o. ul. Głowackiego 1A AGOSTINO 2011 S Milanówek 4. MIKADO PL DANKO Hodowla Roślin,Sp. z o.o.., Choryń 27, Kościan 5. TWINGO 2012 PL DANKO Hodowla Roślin,Sp. z o.o.., Choryń 27, Kościan 6. WIARUS 2012 PL 7. TRANSFER 2013 PL PL Polska, DE Niemcy, Hodowla Roślin Strzelce, Sp. z o.o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce Hodowla Roślin Strzelce, Sp. z o.o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce Pszenżyto ozime. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru - Tabela 2 Wyszczególnienie SDOO Pawłowice ZDOO Kochcice SHR Modzurów Powiat Gliwice Powiat Lubliniec Powiat Racibórz SHR Nieznanice Powiat Częstochowa Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna IIIb IIIa II III ph gleby w KCl 6,22 5,99 6,45 6,8 Przedplon Owies Groch Groch Inkarnatka Data siewu Obsada nasion Data zbioru N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha)

35 K 2 O (kg/ha) Caldena I termin: Agravita Aktiv 48 0,5 kg/ha +Agravita Complete 2 kg/ha + Siarczan magnezu 10 kg/ha + Cu Fast Chelat Cu i Mn 0,6kg Nawożenie dolistne 0,3kg/ha + Mn Basfoliar 36 Extra Fast 0,5 kg/ha 8l/ha II termin: Agravita Aktiv 48 0,5 kg/ha +Agravita Complete 1 kg/ha + Siarczan magnezu 5 kg/ha+ Cu Fast 0,3kg/ha + Mn Fast 0,3 kg/ha - Zaprawa nasienna Premis 025 FS - Lamador 400 FS Komplet 560SC Komplet 560 SC Legato Plus 600 0,5l/ha Maraton 375 S.C. Herbicydy 0,5l/ha SC 1,4l/ha Granstar Ultra SX 4 l/ha 50SG 7g/ha Insektycydy Tylko na poziomie a 2 : Fungicydy Regulator wzrostu *) - nie stosowano I zabieg II zabieg Bi 58 Nowy 400 EC 0,5l/ha Karate Zeon 050CS 0,1l/ha Wirtuoz 520 EC 1 l/ha Reveller 280 SC 1 l/ha Moddus 250 EC 0,6 l/ha Fury 100 EW 0,1 l/ha Capallo 337,5 SE 1,2 l/ha Duett Ultra 497 SC 0,6 l/ha Cerone 480 SL 1,0 l/ha Danadim 400 EC 0,5 l/ha Aviator Xpro 225EC 1 l/ha Fandango 200EC 1 l/ha CCC 720 SL 1,0 l/ha Moddus 250 EC 0,2 l/ha Bulldock 025 EC 0,2 l/ha Duett Ultra 497 SC 0,6 l/ha - Moddus 250 EC 0,6 l/ha Cerone 480 SL 1,0 l/ha Pszenżyto ozime. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru - Tabela 3 Lp. SDOO ZDOO SHR SHR Wyszczególnienie Pawłowice Kochcice Modzurów Nieznanice a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1. Stan roślin przed zimą skala 9 st. 9,0 9,0 8,9 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 2. Stan roślin po zimie skala 9 st. 9,0 9,0 8,8 8,9 9,0 9,0 9,0 9,0 3. Martwe rośliny po zimie % Kłoszenie data ,.05 18, Dojrzałość woskowa data Wysokość roślin cm Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej skala 9 st. 6,4 4,9 8,6 8,7 8,9 9,0 9,0 9,0 8. Wyleganie roślin przed zbiorem skala 9 st. 6,0 4,8 5,3 5,2 8,5 8,9 5,7 8, mączniak prawdziwy skala 9 st. 9,0 9,0 5,8 7,5 7,7 8,8 5,5 6,9 15

36 - septorioza liści skala 9 st. 6,0 8,6 5,5 7,8 7,1 8,3 7,4 8,2 - rdza brunatna skala 9 st. 7,8 9,0 8,4 8,9 7,8 8,9 9,0 9,0 - choroby podst. źdźbła skala 9 st. 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 - czernienie zbóż skala 9 st. 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 10. Masa 1000 ziaren g 41,9 43,1 39,6 42,1 53,1 54,7 41,8 43,0 11. Wilgotność ziarna podczas zbioru % 12,9 12,9 13,7 13,9 13,3 13,5 15,1 15,1 12. Plon ziarna dt/ha Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian 88,1 113,3 75,1 93,0 103,2 120,2 93,6 112,9 Pszenżyto ozime. Plon ziarna odmian w miejscowościach % wzorca. Rok zbioru - Tabela 4 A1 A2 Lp. Odmiana Zimotrwałość SDOO Pawłowice ZDOO Kochcice SHR Modzurów SHR Nieznanice Średnio SDOO Pawłowice ZDOO Kochcice SHR Modzurów SHR Nieznanice Średnio Wzorzec dt/ha** 88,1 75,1 103,2 93,6 90,0 113,3 93,0 120,2 112,9 109,9 Odmiany tradycyjne 1. ALGOSO TULUS FREDRO 4, BERENIKO BOROWIK 5, KWS TRISOL 3, MAESTOZO AMOROZO SUBITO 5, TOMKO 6, TORINO 3, PALERMO 6, Odmiany krótkosłome 1. BALTIKO 4, BORWO 5, AGOSTINO 3, MIKADO 5, TWINGO 6, WIARUS 6, TRANSFER 6, ** - średnia z wszystkich badanych odmian Lp. Odmiana Pszenżyto ozime. Plon ziarna odmian w % wzorca. Lata zbioru Średnie z doświadczeń dla punktów doświadczalnych. Plon ziarna w % wzorca a 1 a Średnia Wzorzec dt/ha ** 90,0 56,7 73,8 73,5 109,9 69,7 79,6 86,4 Odmiany tradycyjne 1. ALGOSO TULUS FREDRO , BERENIKO BOROWIK Średnia Tabela 5 16

37 6. KWS TRISOL MAESTOZO AMOROZO * * 9. SUBITO * * 10. TOMKO * * 11. TORINO * * 12. PALERMO Odmiany krótkosłome 1. BALTIKO BORWO AGOSTINO MIKADO TWINGO * * 6. WIARUS * * 7. TRANSFER Liczba doświadczeń *- średnia z dwóch lat bada ** - średnia z wszystkich badanych odmian Pszenżyto ozime. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na poziomie agrotechnicznym - a 1. Wartości średnie z wszystkich punktów doświadczalnych. Lata zbioru Mączniak Septorioza liści Rdza brunatna Odmiana Średnia Średnia Średnia Skala 9 Wzorzec** 6,3 6,8 6,9 6,5 8,0 7,5 Odmiany tradycyjne 1. ALGOSO 5,0 5,6 6,3 5,9 5,7 5,5 2. TULUS 5,7 6,4 7,5 6,9 8,5 8,2 3. FREDRO 6,0 6,5 6,5 6,3 7,7 6,8 4. BERENIKO 7,5 7,9 7,1 6,7 6,5 6,3 5. BOROWIK 7,0 7,5 6,8 6,6 8,2 7,6 6. KWS TRISOL 7,3 7,7 7,4 6,6 8,2 7,5 7. MAESTOZO 7,5 7,6 6,1 6,3 8,8 8,3 8. AMOROZO 6,3 6,5* 5,9 5,9* 8,5 8,2* 9. SUBITO 8,0 8,2* 7,1 6,7* 8,5 8,7* 10. TOMKO 7,3 7,5* 7,0 6,9* 8,8 8,7* 11. TORINO 6,2 6,5* 6,5 6,4* 9,0 8,3* 12. PALERMO 5,7-5,5-9,0 - Odmiany krótkosłome 1. BALTIKO 3,8 4,9 6,0 5,5 4,5 5,1 2. BORWO 5,3 6,5 7,1 6,9 9,0 8,5 3. AGOSTINO 8,0 8,1 7,4 6,9 8,8 8,5 4. MIKADO 5,3 6,5 4,6 5,9 7,3 7,6 5. TWINGO 7,3 7,6* 6,8 6,4* 8,8 8,9* 6. WIARUS 6,0 7,1* 5,8 6,1* 8,2 8,3* 7. TRANSFER 5,0-6,0-8,2 - Liczba doświadczeń * - średnia z dwóch lat badań ** - średnia z wszystkich badanych odmian Tabela 6 Pszenżyto ozime. Ważniejsze właściwości rolniczo- użytkowe. Lata zbioru Tabela 7 17

38 Lp. Odmiana Wyleganie ( skala ) 9 W fazie dojrzałości przed zbiorem mlecznej średnia średnia Poziom agrotechniki a 1 Wysokość roślin (cm) średnia Masa 1000 ziaren (g) średnia Wzorzec** 8,0 7,4 6,4 6, ,1 41,3 Odmiany tradycyjne 1. ALGOSO 7,5 7,7 5,8 6, ,6 44,2 2. TULUS 8,2 7,6 6,0 6, ,2 44,2 3. FREDRO 7,2 6,9 5,9 6, ,3 42,9 4. BERENIKO 6,7 4,7 4,1 4, ,9 35,6 5. BOROWIK 8,0 7,8 6,6 7, , KWS TRISOL 6,8 5,6 4,5 5, ,5 50,5 7. MAESTOZO 6,5 4,5 4,1 4, ,6 40,2 8. AMOROZO 6,0 4,5* 4,3 3, ,6 38,8 9. SUBITO 6,3 5,9* 3,9 4, ,1 40,6 10. TOMKO 9,0 7,5* 8,5 7, ,1 38,8 11. TORINO 8,7 7,6* 7,3 6, , PALERMO 8,8-7, ,3 - Odmiany krótkosłome 1. BALTIKO 9,0 8,8 8,0 8, ,9 37,7 2. BORWO 8,8 8,6 8,6 8, ,1 41,4 3. AGOSTINO 8,5 8,5 5,8 6, ,8 42,0 4. MIKADO 9,0 9,0 7,8 7, ,0 38,5 5. TWINGO 8,8 8,9 7,3 7, ,2 39,7 6. WIARUS 9,0 9,0 8,6 8, ,9 32,1 7. TRANSFER 8,8-7, ,8 - Liczba doświadczeń Poziom agrotechniki a Wzorzec** 2 7,5 7,4 6,9 7, ,7 42,9 Odmiany tradycyjne 1. ALGOSO 7,2 7,7 6,5 7, ,0 49,1 2. TULUS 7,7 7,7 7,4 8, ,4 44,7 3. FREDRO 7,2 7,4 6,5 7, ,1 44,8 4. BERENIKO 6,5 5,7 5,3 6, ,6 36,9 5. BOROWIK 7,3 7,1 6,4 7, ,3 50,1 6. KWS TRISOL 6,2 6,6 5,8 7, ,9 50,9 7. MAESTOZO 6,0 4,7 5,3 5, ,1 42,6 8. AMOROZO 6,7 5,9 5,4 5, ,4 41,6 9. SUBITO 6,3 6,4 5,3 5, ,4 40,8 10. TOMKO 9,0 8,0 8,0 7, ,6 41,6 11. TORINO 7,2 6,9 7,0 7, ,5 40,1 12. PALERMO 8,5-7, ,9 - Odmiany krótkosłome 1. BALTIKO 8,8 8,9 8,4 8, ,6 41,8 2. BORWO 8,8 8,4 8,8 8, ,7 42,2 3. AGOSTINO 7,2 8,0 5,9 7, ,3 42,0 4. MIKADO 8,8 8,8 8,8 8, ,2 39,4 5. TWINGO 7,2 8,1 7,8 8, ,7 40,7 6. WIARUS 9,0 9 9,0 9, ,8 33,7 7. TRANSFER 7,7-6, ,1 - Liczba doświadczeń *- średnia z dwóch lata badań **- średnia z wszystkich badanych odmian PLONOWANIE 18

39 Na poziomie a 1 w r. plon wzorca średni dla punktów doświadczalnych wynosił 90,0dt/ha i był wyższy od wartości plonu za trzylecie ,5dt/ha. Plony wzorca w r. były zróżnicowane w miejscowościach ( od 75,1dt/ha w Kochcicach do 103,2dt/ha w Modzurowie). Plony względne odmian średnie dla czterech punktów doświadczalnych w r. mieściły się w przedziale 82% Amorozo do 117% odmiana Agostino. Plony względne odmian badanych przez 3 lata, średnie dla miejscowości za lata wahały się od 86% Amorozo do 113% Agostino. Na poziomie a 2 w r. plon wzorca, średni dla miejscowości wynosił 109,9dt/ha i był najwyższy porównując lata ,6dt/ha i ,7dt/ha. Plony wzorca w poszczególnych punktach doświadczalnych wahały się w roku od 93,0dt/ha w Kochcicach do 120,2dt/ha w Modzurowie. Plony względne odmian średnie wahały się w r. od 88% Amorozo do 107% odmian Tulus i Agostino. Z odmian badanych przez 3 lata najwyższy średni plon względny dla miejscowości za okres dała odmiana Algoso 107% najniższy Wiarus 89%. Efekt zastosowania intensywnej technologii dla wzorca r. średni dla punktów doświadczalnych był na poziomie 19,9 dt/ha. Różnica intensywnego poziomu a 2 i przeciętnego a 1 w latach ,9dt/ha. W punktach doświadczalnych w roku efekt zastosowania intensywnej technologii wyrażony przyrostem plonu ziarna był najwyższy w Pawłowicach 25,2dt/ha, a najniższy w Modzurowie 17,0dt/ha. PRZEZIMOWANIE Oceniono w skali 9-stopniowej, stan roślin przed wejściem w okres spoczynku zimowego i po przezimowaniu. Stan roślin przed i po zimie w badanych punktach bardzo dobry, w Mikołowie średni. Wystąpienia martwych roślin nie odnotowano w żadnym z punktów. WYLEGANIE Wyleganie oceniono w skali 9-stopniowej na poziomie a 1 i a 2 w dwóch terminach w fazie dojrzałości mlecznej i przed zbiorem. Ocena w fazie dojrzałości mlecznej r. wyleganie nie wystąpiło w Nieznanicach na obu poziomach agrotechniki. Rośliny wyległy najsilniej w Pawłowicach. W okresie trzyletnim odmiany najsilniej wyległy w 2013r. Ocena przed zbiorem w roku wystąpiło we wszystkich 4 punktach doświadczalnych (Pawłowice, Kochcice, Modzurów i Nieznanice) na obu poziomach agrotechniki. Największą skłonność do wylegania wykazały odmiany Maestrozo, Subito, Bereniko i Amorozo. Najmniejsze skłonności do wylegania odnotowano wśród odmian krótkosłomych. CHOROBY Nasilenie występowania chorób określono w skali 9-stopniowej 1 porażenie bardzo duże, 9 brak porażenia Szczegółową ocenę na przeciętnym poziomie agrotechniki objęto mączniaka, septoriozę liści i rdzę brunatną, w zestawieniach tabelarycznych uwzględnione są wyniki z doświadczeń, na których dana choroba wystąpiła. Obserwacje ogólne prowadzone na dwóch poziomach agrotechniki. Mączniak w r. nie wystąpił w Pawłowicach. Najsilniej porażone odmiany to odmiany Baltiko, Algoso, Transfer, najmniejsze porażenie odnotowano u odmian Agostino i Subito. Septorioza liści w r. choroba wystąpiła w średnim nasileniu na obydwu poziomach agrotechniki. Nasilenie choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki wahało się w granicach 4,6 odmiana Mikado, 5,5 odmiana Palermo do 7,5 odmiana Tulus. W okresie trzyletnim największą wrażliwość wykazała odmiana Baltiko. Rdza brunatna w r. nasilenie rdzy dla wzorca, średnie dla miejscowości oceniono na 8,0, ocena wzorca za lata wykazała wrażliwość na poziomie 7,5. Oceny dla większości odmian w roku zamykały się w przedziale 4,5 Baltiko do 9,0 Torino, Palermo i Borwo. Na uwagę zasługuje odmiana Tulus, która kolejny rok potwierdza małą wrażliwość na rdzę brunatną. MASA 1000 ZIAREN Poziom agrotechniki a 1 masa 1000 ziaren wzorca, średnia dla miejscowości w r. wyniosła 44,1g średnia z okres trzyletni 41,3g. Wartości dla odmian w badaniach r. wahały się od 32,1g odmiana Wiarus do 50,5g odmiana KWS Trisol. Poziom agrotechniki a 2 masa 1000 ziaren wzorca, średnia dla miejscowości była w r. nieznacznie wyższa niż na przeciętnym poziomie agrotechniki wynosiła 45,7g. Wyższa również była średnia za okres trzyletni 42,9g. Wartości MTN dla odmian na poziomie a 2 w badaniach trzyletnich zamykały się w przedziale od 33,7g odmiana Wiarus do 50,9g odmiana KWS Trisol, która badana przez 3 lata stale potwierdza wysoką MTN na obu poziomach agrotechniki. 19

40 ŻYTO OZIME W roku doświadczenia, podobnie jak w latach poprzednich, przeprowadzono w trzech punktach doświadczalnych (Pawłowice, Kochcice i Mikołów). Odmiany żyta porównywano przy dwóch poziomach agrotechniki. W roku badano 15 odmian, w tym 9 mieszańcowych i 6 populacyjnych. Tabela 1 Żyto ozime. Wykaz badanych odmian. Rok zbioru Lp. Odmiana Rok wpisania do Rejestru Odmian Rok włączenia do LZO Kod kraju producenta Hodowca (jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian zagranicznych krajowy przedstawiciel) odmiany populacyjne 1. DAŃK. DIAM PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, Kościan 2. STANKO PL ALICJA RAMENDA Leszno, Antoniny 3/6 3. ARMAND 2011 PL ALICJA RAMENDA Leszno, Antoniny 3/6 4. HORYZO PL Hodowla Roślin Smolice, sp. z o.o., Grupa IHAR Smolice 146, Kobylin 5. ANTONIŃSKIE 2013 PL Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa Tulce 6. DAŃK. RUBIN 2013 PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, Kościan odmiany mieszańcowe 1. BRASETTO F DE KWS Lochow Polska, sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 2. GONELLO F DE KWS Lochow Polska, sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 3. PALAZZO F DE KWS Lochow Polska, sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 4. SU DRIVE F DE Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul. Straszewska SU ALLAWI F DE Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul. Straszewska SU STAKKATO F DE Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul. Straszewska SU SATELIT F DE Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul. Straszewska SU SPEKTRUM F DE Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul. Straszewska TUR F PL Hodowla Roślin Smolice, sp. z o.o., Grupa IHAR Smolice 146, Kobylin; DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, Kościan PL Polska, DE Niemcy, F1 odmiany mieszańcowe Żyto ozime. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru - Tabela 2 Wyszczególnienie SDOO ZDOO ŚODR odz. Mikołów Pawłowice Kochcice Powiat Gliwice Powiat Lubliniec Powiat Mikołów Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna IVb IVa IVa ph gleby w KCl 6,22 6,48 5,8 Przedplon Owies Rzepak ozimy Łubin Data siewu Obsada nasion Data zbioru Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nawożenie dolistne Basfoliar36ex 8 l/ha Basfoliar36ex 10 l/ha Ekolist 1,0 l/ha Basfoliar36ex 10 l/ha Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna SarfunT 65 DS 200g Premis 025 FS 200 g/100kg RaxilGel 206GF 500ml Herbicydy Komplet 560SC 0,5l/ha Legato Plus 600SC l/ha Lancet Plus 120WG 0,2kg/ha 20

41 Insektycydy Bi 58 Nowy 400 EC 0,5l/ha Fury 100EW 0,1 l/ha Karate Zeon050CS 0,1l/ha Tylko na poziomie a 2 Fungicydy I zabieg Wirtuoz 520 EC 1 l/ha Tilt Turbo 575 EC 0,8 l/ha Sportak 450EC 1,0l/ha + I zabieg Reveller 280 SC 1 l/ha Falcon 480EC 0,6 l/ha Alert375SC 1,0 l/ha Regulator wzrostu Moddus 250 EC 0,5 l/ha Moddus 250 EC 0,3 l/ha Cerone480SL 1,0l/ha Żyto ozime. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru - Tabela 3 Lp. Wyszczególnienie SDOO Pawłowice ZDOO Kochcice ŚODR oddz. Mikołów a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1. Stan roślin przed zimą skala 9 st. 9,0 9,0 8,9 8,9 9,0 9,0 2. Stan roślin po zimie skala 9 st. 9,0 9,0 8,9 8,8 9,0 9,0 3. Martwe rośliny po zimie % Kłoszenie data Dojrzałość woskowa data Wysokość roślin cm Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej skala 9 st. 1,0 2,8 5,9 6,2 9,0 9,0 8. Wyleganie roślin skala 9 st. przed zbiorem 1,0 1,4 3,9 3,6 4,8 7,9 Porażenie przez choroby - mączniak prawdziwy skala 9 st. 7,2 6,5 9,0 9,0 9,0 9, septorioza liści skala 9 st. 7,7 8,3 4,9 7,5 7,0 8,0 - rdza brunatna skala 9 st. 8,2 9,0 7,4 8,2 7,1 9,0 - choroby podst. źdźbła skala 9 st. 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 - czernienie zbóż skala 9 st. 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 10. Masa 1000 ziaren g 26,9 30,7 31,6 32,9 37,8 39, Wilgotność ziarna podczas zbioru Plon ziarna % dt/ha 11,9 12,0 12,5 12,4 14,7 14,8 71,3 95,4 76,4 86,3 76,9 93,2 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian. Żyto ozime. Plon ziarna odmian w miejscowościach % wzorca. Rok zbioru - Tabela 4 a 1 a 2 Lp. Odmiana SDOO ZD00 ŚODR odz. SDOO ZD00 ŚODR odz. Pawłowice Kochcice Mikołów Średnia Pawłowice Kochcice Mikołów Średnia Wzorzec dt/ha ** 71,3 76,4 76,9 74,9 95,4 86,3 93,2 91,6 odmiany populacyjne 1. DAŃK. DIAM STANKO ARMAND HORYZO ANTONIŃSKIE DAŃK. RUBIN odmiany mieszańcowe 1. BRASETTO GONELLO PALAZZO SU DRIVE

42 5. SU ALLAWI SU STAKKATO SU SATELIT SU SPEKTRUM TUR ** - średnia z wszystkich badanych odmian Żyto ozime. Plon ziarna odmian w % wzorca. Lata zbioru Tabela 5 Plon ziarna w % wzorca Lp. Odmiana a 1 a Średnia Średnia Wzorzec dt/ha ** 74,9 56,0 70,2 67,0 91,6 66,3 79,6 79,2 odmiany populacyjne 1. DAŃK. DIAM STANKO ARMAND HORYZO ANTONIŃSKIE DAŃK. RUBIN odmiany mieszańcowe 1. BRASETTO GONELLO PALAZZO SU DRIVE SU ALLAWI * * 6. SU STAKKATO * * 7. SU SATELIT SU SPEKTRUM TUR Liczba doświadczeń * - średnia z dwóch lat badań ** - średnia z wszystkich badanych odmian Żyto ozime. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na poziomie a 1. Lata zbioru Mączniak Septorioza liści Rdza brunatna Średnia Średnia Odmiana Lp Skala 9 Wzorzec** 7,2 7,9 6,6 6,8 7,6 6,9 odmiany populacyjne 1. DAŃK. DIAM. 5,5 7,1 6,5 6,8 7,0 6,8 2. STANKO 5,5 7,5 6,3 6,6 7,8 7,2 3. ARMAND 5,5 7,2 5,7 6,5 7,7 7,2 4. HORYZO 3,0 6,4 6,3 6,8 7,8 6,9 5. ANTONIŃSKIE 7,0-7,0-7,8-6. DAŃK. RUBIN 7,5-6,3-8,2 - Odmiany mieszańcowe 1. BRASETTO 8,0 8,5 7,0 7,0 7,7 7,0 2. GONELLO 7,0 7,9 6,7 6,7 7,0 6,5 3. PALAZZO 8,0 8,2 6,5 6,8 7,7 6,7 4. SU DRIVE 8,0 8,0 6,7 7,1 7,3 6,4 5. SU ALLAWI 8,5 8,4* 6,7 7,0* 7,7 6,8* 6. SU STAKKATO 9,0 8,8* 6,5 6,8* 7,7 7,3* 7. SU SATELIT 9,0-6,5-7,2-8. SU SPEKTRUM 9,0-7,0-7,8 - Średnia Tabela 6 22

43 9. TUR 8,0-6,7-7,7 - Liczba doświadczeń *- średnia z dwóch lat badań, ** - średnia z wszystkich badanych odmian Żyto ozime. Ważniejsze właściwości rolniczo- użytkowe. Lata zbioru Tabela 7 Lp. Odmiana Wzorzec** Wyleganie ( skala ) 9 W fazie dojrzałości przed zbiorem mlecznej średnia średnia Poziom agrotechniki a 1 Wysokość roślin ( cm ) średnia Masa 1000 ziaren ( g ) średnia ,4 5,0 3,2 3, ,1 32,3 odmiany populacyjne 1. DAŃK. DIAM. 3,8 5,1 3,2 3, ,3 31,9 2. STANKO 3,3 5,0 3,8 3, ,6 31,2 3. ARMAND 3,0 4,9 3,8 3, ,2 30,8 4. HORYZO 4,0 5,2 3,5 3, ,3 34,0 5. ANTONIŃSKIE 4,0-3, ,6-6. DAŃK. RUBIN 3,5-3, ,2 - odmiany mieszańcowe 1. BRASETTO 3,3 6,3 3,2 3, ,8 32,4 2. GONELLO 4,0 5,2 3,3 3, ,6 31,7 3. PALAZZO 2,0 5,3 3,2 4, ,8 33,3 4. SU DRIVE 2,8 4,4 2,2 2, ,1 32,1 5. SU ALLAWI 3,3 3,9* 2,8 2,6* * 34,0 33,3* 6. SU STAKKATO 2,5 3,4* 2,3 1,9* * 31,1 30,6* 7. SU SATELIT 4,5-2, ,2-8. SU SPEKTRUM 3,8-4, ,5-9. TUR 4,0-3, ,7 - Liczba doświadczeń Poziom agrotechniki a Wzorzec** 2 4,5 6,2 4,3 4, ,3 34,0 odmiany populacyjne 1. DAŃK. DIAM. 4,5 6,2 4,5 5, ,7 33,9 2. STANKO 5,5 6,8 4,5 4, ,0 33,3 3. ARMAND 4,0 6,1 4,8 4, ,7 32,6 4. HORYZO 5,8 7,0 4,8 5, ,9 36,0 5. ANTONIŃSKIE 4,3-3, ,1-6. DAŃK. RUBIN 4,3-4, ,1 - odmiany mieszańcowe 1. BRASETTO 2,5 5,5 3,8 4, ,3 34,9 2. GONELLO 5,3 6,5 3,7 4, ,7 34,0 3. PALAZZO 4,0 6,3 4,2 5, ,7 34,2 4. SU DRIVE 3,0 5,4 4,3 4, ,0 33,4 5. SU ALLAWI 4,3 4,3* 4,5 3,8* * 36,1 33,7* 6. SU STAKKATO 4,5 5,2* 4,3 4,2* * 33,1 32,4* 7. SU SATELIT 3,8-3, ,1-8. SU SPEKTRUM 5,3-4, ,8-9. TUR 6,5-4, ,1 - Liczba doświadczeń * - średnia z dwóch lat badań ** - średnia z wszystkich badanych odmian 23

44 PLONOWANIE Na poziomie a 1 w r. plon wzorca, średni dla miejscowości wynosił 74,9 dt/ha przy zróżnicowaniu plonów w miejscowościach (71,3dt/ha w Pawłowicach, 76,4dt/ha w Kochcicach, 76,9dt/ha w Mikołowie). Plon wzorca średni za lata wynosił 67,0dt/ha. Plony względne odmian średnie dla miejscowości w roku mieściły się w przedziale od 88% Stanko odmiana populacyjna do 116% Palazzo odmiana mieszańcowa. Plony względne sześciu badanych odmian populacyjnych, średnie dla miejscowości mieściły się w przedziale od 88% Stanko do 92% odmiany Armand i Horyzo. Plony względne odmian mieszańcowych były wyższe i mieściły się w przedziale od 97% SU Drive do 116% odmiana Palazzo. Najwyższe plony względne odmian populacyjnych badanych przez 3 lata zanotowały Armand 90% oraz Horyzo 91%. Z odmian mieszańcowych badanych w okresie trzyletnim najwyższe plony wzorca we wszystkich latach osiągnęły odmiany Brasetto i SU Stakkato 111% Na uwagę zasługuje również odmiana Palazzo 115% badana przez 3 lata, która potwierdza stabilność plonowania. Na poziomie a 2 w roku plon wzorca średni wynosił 91,6dt/ha przy nieznacznym zróżnicowaniu plonów w miejscowościach. Plony wzorca wahały się w roku od 95,4dt/ha w Pawłowicach do 93,2dt/ha w Mikołowie i 86,3dt/ha w Kochcicach. Średni dla punktów doświadczalnych plon wzorca za lata wynosił 79,2dt/ha. W okresie trzyletnim najwyższy plon wzorca dla miejscowości uzyskano w roku 91,6dt/ha najniższy w 2013r 66,3dt/ha. Plony względne odmian badanych dla punktów doświadczalnych wahały się w roku od 83% Antonińskie do 115% odmiana SU Satelit. Z odmian badanych w okresie trzyletnim najwyższe plony względne powyżej wzorca we wszystkich latach dały odmiany Brasetto i Palazo. Plony poniżej wzorca w kolejnych latach dały odmiany populacyjne. Najwyższe plony wśród odmian populacyjnych odnotowała odmiana Stanko i Horyzo. Efekt zastosowania intensywnej technologii dla wzorca roku średni dla trzech miejscowości wynosi 16,7dt/ha ( w Pawłowicach 24,1dt/ha, w Kochcicach 9,9dt/ha w Mikołowie 16,3dt/ha). Średni dla miejscowości efekt zastosowania wyższego poziomu agrotechniki za lata ma tendencję wzrostową w ,6dt/ha w ,1dt/ha, w 2012r. 9,4dt/ha, w 2013r. 10,3dt/ha i r. 16,7dt/ha. PRZEZIMOWANIE Stan przed zimą ( w skali 9-stopniowej), był bardzo dobry we wszystkich badanych punktach doświadczalnych. Po wznowieniu wegetacji stan roślin oceniono na podobnym poziomie. Martwych roślin nie zanotowano w żadnej jednostce badawczej. CHOROBY Nasilenie występowania chorób określono w skali 9-stopniowej 1 porażenie bardzo duże, 9 brak porażenia Szczegółową oceną na przeciętnym poziomie agrotechniki a 1 objęto mączniaka, septoriozę liści i rdzę brunatną, w zestawieniach tabelarycznych uwzględnione są wyniki z doświadczeń, na których dana choroba wystąpiła. Obserwacje ogólne prowadzone na dwóch poziomach agrotechniki. Mączniak w r. chorobę zaobserwowano tylko w Pawłowicach w średnim nasileniu, Średnia została policzona za lata w których choroba wystąpiła i pokazuje, że większą wrażliwość na mączniaka wykazuje odmiana Horyzo, oraz że bardziej chorowały odmiany populacyjne. Septorioza liści w roku wystąpiła w Pawłowicach, Kochcicach i Mikołowie. Średnio dla miejscowości nasilenie choroby dla wzorca w roku oceniono na 6,6. Oceny dla odmian średnie dla miejscowości wahały się od 5,7 Armand do 7,0 Antonińskie, Brasetto i SU Spectrum. Średnia ocen dla miejscowości za lata ,8. Oceny dla badanych odmian były bardzo zbliżone (6,5 7,1 ). Rdza brunatna w roku wystąpiła we wszystkich miejscowościach. Nasilenie choroby średnie w r. 7,6, a w okresie trzyletnim 6,9. Oceny odmian wahały się od 6,4 odmiana SU Drive do 7,3 SU Stakkato. WYLEGANIE Wyleganie oceniono w skali 9-stopniowej na poziomie a 1 i a 2 w dwóch terminach w fazie dojrzałości mlecznej i przed zbiorem. Ocena w fazie dojrzałości mlecznej w roku wyniki zostały przedstawione na podstawie obserwacji z Kochcic i Pawłowic, w Mikołowie wyleganie nie wystąpiło. Poziom agrotechniki a 1 ocena wylegania wzorca w roku średnia dla miejscowości 3,4 (w Pawłowicach 1,0, a w Kochcicach 5,9 ). Oceny dla odmian średnie dla miejscowości wahały się od 2,0 Palazzo do 4,5 odmiana SU Satelit. Wyleganie wzorca, średnie dla miejscowości za lata oceniono na 5,0. Poziom agrotechniki a 2 ocena wylegania wzorca w roku dla Pawłowic 2,8, dla Kochcic 6,2. Różnice 2,5 odmiana Brasetto do 6,5 odmiana Tur. Wyleganie wzorca, średnie dla miejscowości za lata oceniono na 4,5. 24

45 Ocena przed zbiorem poziom agrotechniki a 1 w roku wyleganie w Kochcicach, Pawłowicach i Mikołowie. Ocena wylegania wzorca w średnia dla miejscowości 3,2. Oceny dla odmian wahały się od 2,2 SU Drive do 4,3 SU Spektrum. Wyleganie wzorca, średnie dla miejscowości za lata oceniono na 3,5. Poziom agrotechniki a 2 ocena wylegania wzorca w roku średnia dla miejscowości 4,3 (w Pawłowicach 1,4, w Kochcicach 3,6, w Mikołowie 7,9 ) Oceny dla odmian średnie dla miejscowości wahały się od 3,2 SU Satelit do 4,8 odmiany Horyzo, Tur i Armand. Wyleganie wzorca średnie dla miejscowości za lata wynosi 4,8. MASA 1000 ZIAREN Poziom agrotechniki a 1 masa 1000 ziaren wzorca, średnia dla miejscowości w r. wyniosła 32,1g, i była podobna do średniej za lata ,3g. Wartości dla odmian w roku zamykały się w przedziale 28,5g SU Spektrum do 34,6g Antonińskie. Wartości dla odmian za okres trzyletni wahały się od 30,8g Armand do 34,0g Horyzo. Poziom agrotechniki a 2 w roku MTN dla wzorca średnia dla miejscowości wynosiła 34,3g i była podobna do średniej za lata Wartości dla odmian wahały się przy zastosowaniu intensywnej agrotechniki w r. od 30,8g SU Spektrum, 36,1g Antonińskie, SU Allawi, SU Satelit. Średnie za lata wartości dla odmian wahały się od 32,6g Armand do 36,0g Horyzo. 25

46 Lp. PSZENICA JARA W roku doświadczenia z pszenicą jarą prowadzono w 4 punktach województwa śląskiego: w SDOO Pawłowice, w ZDOO Kochcice, w DANKO ZHR O/Modzurów oraz SHR Nieznanice. Doświadczenia założono na 2 poziomach agrotechnicznych: A1 poziom podstawowy oraz A2 poziom intensywny / różnice pomiędzy poziomami przedstawione na początku niniejszego opracowania. Odmiana Rok wpisania do Rejestru Odmian Pszenica jara. Wykaz badanych odmian. Rok zbioru Rok włączenia do LOZ Kod kraju producenta Hodowca (jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian zagranicznych krajowy przedstawiciel) Tabela 1 odmiany elitarne (grupa E) 1. BOMBONA PL DANKO Hodowla Roślin, Sp. z o.o., Choryń 27, Kościan odmiany jakościowe (grupa A) 2. ARABELLA PL DANKO Hodowla Roślin, Sp. z o.o., Choryń 27, Kościan 3. HEWILLA PL Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o. ul. Zbożowa 4 PL Kraków 4. IZERA 2011 PL Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o. ul. Zbożowa 4 PL Kraków KWS DE KWS Lochow Polska, Sp. z o.o, Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy, TORRIDON 6 MANDARYNA PL DANKO Hodowla Roślin, Sp. z o.o., Choryń 27, Kościan OSTKA PL Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o. Grupa IHAR, Smolice 146, Kobylin SMOLICKA 8. TYBALT NL Irena Szyld, Kalisz, ul. Celtycka 41a 9. STRUNA 2013 PL DANKO Hodowla Roślin, Sp. z o.o., Choryń 27, Kościan odmiany chlebowe (grupa B) Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o. ul. Zbożowa 4 PL HARENDA PL Kraków PL-Polska, DE-Niemcy, NL-Holandia Tabela 2 Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru SDOO ZDOO DANKO ZHR SHR Pawłowice Kochcice O/Modzurów Nieznanice Wyszczególnienie Powiat Gliwice Powiat Lubliniec Powiat Racibórz Powiat Częstochowa Kompleks rolniczej 4-żytni bardzo dobry 2-pszenny dobry pszenny dobry 2-pszenny dobry przydatności gleby Klasa bonitacyjna IIIb IIIa II III ph gleby w KCl 5,55 5,8 6,7 7,2 Przedplon Rzepak ozimy Pszenica ozima Kukurydza Koniczyna łąkowa Data siewu Obsada nasion Data zbioru Nawożenie mineralne N na poziomie A1 (kg/ha) N na poziomie A2 (kg/ha) Nawożenie dolistne A2 Maximus Extra S 5kg/ha 1.Basfoliar 36 Extra 10l/ha + Mono Nikiel 0,5l/ha 2.Basfoliar 36 Extra 10l/ha P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna Sarfun T 65 DS Kinto Duo 080FS Lamardor 400FS Herbicydy Granstar Ultra 0,048kg/ha Gold 450 EC 1,25l/ha Granstar UltraSX50SG 0,04kg/ha Puma Uniwersal 069 EW 1l/ha Galmet 20SG 20gr/ha +Galaper 200EC 600ml/ha Foxtrot 069 EW 1l/ha Chwastox Trio 1,5l/h Insektycydy Karate Zeon 050 SC 0,1l/ha Fury 100 EW 0,1l/ha Danadim 400EC Factac 100EC 0,12l/ha Tylko na poziomie A1 Fungicydy I zabieg Duett Star 334 SE 1l/ha Duett Star 334 SE 1l/ha Soligor 425EC 0,8l/ha Duett Ultra 497SC 0,6l/ha II zabieg Duet ultra 497 SC 1,5l/ha Duett Ultra 497SC 0,6l/ha Falcon 460 EC 0,6 l/ha Tilt Turbo 575EC 1,0l/ha III zabieg

47 Regulator wzrostu Moddus 250 EC 0,2l/ha Antywylegacz 675 SL 1l/ha Cerone 480SL 0,75 l/ha Cerone 480SL 0,75l/ha Moddus 250 EC 0,6l/ha Tabela 3 Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru Lp. SDOO ZDOO DANKO ZHR SHR Wyszczególnienie Pawłowice Kochcice O/Modzurów Nieznanice a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1. Kłoszenie data Dojrzałość woskowa data Wysokość roślin cm Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej skala 9st ,7 8, ,3 8,4 5. Wyleganie roślin przed zbiorem skala 9st. 8,3 9 7,6 8 8,5 5,6 8,5 6,5 6. Porażenie przez choroby: - mączniak prawdziwy skala 9st ,2 8, ,4 8,9 - septorioza liści skala 9st. 7,6 8,4 6,1 7,4 6,5 6,5 5,2 7,7 - rdza brunatna skala 9st ,6 9 7,5 9 8,7 9 - brunatna plamistoć skala 9st. 7,2 8,2 5,5 7, rdza brunatna skala 9st ,7 9 8, Masa 1000 ziaren gr 40,4 40, ,4 46,0 46,2 36,3 38,9 8. Wilgotność ziarna podczas zbioru % 15,6 15,1 14,2 14,7 22,0 22,7 17,1 17,6 9. Plon ziarna dt/ha 83,4 96,5 56,1 66,5 79,3 87,1 75,5 98,4 Średnie wyniki z wszystkich badanych odmian. Plonowanie odmian w miejscowościach. Rok zbioru A1 A2 Tabela 4 Lp. Odmiana Wartość technologiczna SDOO Pawłowice ZDOO Kochcice DANKO ZHR O/ Modzurów SHR Nieznanice Średnio SDOO Pawłowice ZDOO Kochcice DANKO ZHR O/ Modzurów SHR Nieznanice Średnio Wzorzec dt z ha** 85,40 54,86 77,75 77,08 73,77 97,26 67,69 86,09 98,30 87,35 1. BOMBONA E 82,40 57,67 78,37 69,75 72,05 93,78 59,72 82,40 100,59 84,12 2. ARABELLA A 84,67 63,02 83,02 69,97 75,17 99,03 76,30 91,76 98,20 91,32 3. HEWILLA A 81,26 53,20 76,45 85,89 74,20 96,75 63,04 86,15 103,98 87,48 4. IZERA A 83,72 55,57 82,74 69,11 72,79 97,65 68,09 92,46 104,88 90,77 5. KWS TORRIDON A 82,44 56,31 73,54 76,82 72,28 97,29 67,68 88,19 97,98 87,79 6. MANDARYNA A 86,10 55,54 84,60 83,29 77,38 94,89 65,07 87,94 99,84 86,94 7. OSTKA SMOLICKA A 76,22 57,80 73,22 67,30 68,64 93,89 62,08 87,72 81,76 81,36 8. TYBALT A 80,10 51,80 77,07 79,81 72,20 89,93 66,95 78,59 94,58 82,51 9. STRUNA A 83,22 53,32 81,66 78,14 74,09 96,73 67,35 84,30 99,70 87, HARENDA B 93,64 56,47 82,64 74,61 76,84 104,56 68,45 91,50 102,35 91,72 ** - średnia z wszystkich badanych odmian wzorcowych pszenicy zwyczajnej jarej Wartość technologiczna: E pszenica elitarna, A pszenica jakościowa, B pszenica chlebowa, C pszenica paszowa Tabela 5 Pszenica jara. Plonowanie odmian w % wzorca. Lata zbioru Plon w % wzorca A1 A2 Lp. Odmiana Średnia Średnia Wzorzec dt/ha ** 73,77 68,2 69,5 71,8 87,34 78,6 74,3 80,1 1. TYBALT KWS TORRIDON

48 3. HARENDA BOMBONA HEWILLA OSTKA SMOLICKA ARABEllA IZERA STRUNA MANDARYNA Liczba doświadczeń *- średnia z dwóch lat badań, ** - średnia z wszystkich badanych odmian wzorcowych Tabela 6 Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na poziomie A1. Lata zbioru Mączniak Septorioza Liści Rdza Brunatna Brunatna Rdza Plamistość Liści żółta Lp. Odmiana Średnia Średnia Średnia Średnia Średnia Skala 9 Wzorzec** 8,6 8,5 6,3 6,3 8,4 7,5 6,7 7,3 8,4-1. TYBALT 8,9 8,6 6,6 6,5 8,8 7,9 6,5 7,4 9,0-2. KWS - TORRIDON 8,8 8,7 6,8 6,9 8,4 8,2 6,5 7,1 8,5 3. HARENDA 8,6-7,1-8,6-7,0 7,0 9,0-4. BOMBONA 8,5 8,7 6,3 6,2 7,6 6,1 6,8 7,7 8,5-5. HEWILLA 8,6 7,9 6,0 6,1 7,8 7,2 6,0 7,3 9,0-6. OSTKA - SMOLICKA 8,0 8,0 5,3 5,9 7,6 6,1 6,5 7,5 6,8 7. ARABEllA 8,8 8,9 6,6 6,1 8,9 8,0 6,8 7,2 9,0-8. IZERA 8,4 7,9 6,0 6,2 9,0 8,1 7,5 7,8 7,0-9. STRUNA 9,0 9,0* 6,5 6,9* 8,5 7,9* 6,5 6,9 8,5-10. MANDARYNA 8,9-6,1-9,0-6,8 6,8 8,8 - Liczba doświadczeń *- średnia z dwóch lat badań, ** - średnia z wszystkich badanych odmian Lp. Odmiana Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Lata zbioru Wyleganie ( skala ) 9 0 Wysokość roślin W fazie dojrzałości przed zbiorem ( cm ) mlecznej średnia średnia średnia Poziom agrotechniki a 1 Tabela 7 Masa 1000 ziaren ( g ) średnia Wzorzec** 7,7 8,1 8,7 8, ,4 38,6 1. TYBALT 7,9 8,4 9,0 9, ,4 41,6 2. KWS TORRIDON 9,0 9,0 9,0 9, ,1 38,0 3. HARENDA 7,5 7,5 8,9 8,9 39,0 39,0 4. BOMBONA 8,0 8,4 9,0 9, ,7 38,2 5. HEWILLA 7,6 8,2 8,5 8, ,0 40,9 6. OSTKA SMOLICKA 7,5 8,1 8,0 8, ,0 40,3 7. ARABEllA 7,9 8,4 9,0 8, ,5 37,1 8. IZERA 7,0 7,9 8,5 8, ,7 38,1 9. STRUNA 6,6 6,9* 8,0 7,8* * 38,7 37,9* 10. MANDARYNA 8,3 8,3 8,6 8, ,2 35,2 Liczba doświadczeń

49 Wzorzec** Poziom agrotechniki a 2 8,7 8,7 7,3 8,0 89,2 89,4 40,1 39,9 1. TYBALT 9,0 9,0 8,3 8, ,4 42,6 2. KWS TORRIDON 9,0 9,0 8,1 8, ,8 39,4 3. HARENDA 8,9 8,9 6,8 6, ,8 40,8 4. BOMBONA 9,0 9,0 8,4 8, ,4 39,7 5. HEWILLA 8,5 8,6 6,4 7, ,2 43,0 6. OSTKA SMOLICKA 8,0 8,6 6,3 8, ,7 41,6 7. ARABEllA 9,0 8,9 8,6 8, ,4 39,1 8. IZERA 8,5 8,4 6,8 8, ,7 40,1 9. STRUNA 8,0 7,8* 5,5 6,7* 91 94* 38,5 38,4* 10. MANDARYNA 8,6 8,6 7,6 7, ,3 34,3 Liczba doświadczeń *- średnia z dwóch lat badań ** - średnia z wszystkich badanych odmian 29

50 Pszenica jara. Wybrane wskaźniki wartości technologicznej ziarna. Rok zbioru Tabela 8 Odmiana Białko % Gluten % Liczba sendymentacji Pawłowice Kochcice Modzurów Średnia Pawłowice Kochcice Modzurów Średnia Pawłowice Kochcice Modzurów Średnia a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a2 TYBALT 12,4 12,4 14,2 14,8 11,6 13,9 12,7 13,7 27,5 27,3 32,1 33,8 23,5 29,8 27,7 30, KWS TORRIDON 12,3 12,6 13,3 14,3 11,3 13,6 12,3 13,5 26,7 27,7 29,2 31,7 23,6 29,4 26,5 29, HARENDA ,6 14,2 10,2 13,4 11,6 13,9 26,8 31,9 28,4 32,2 21,6 29,4 25,6 31, BOMBONA 13,6 12,9 13,9 16,8 11,3 14,9 12,9 14,9 30,1 28,7 31,6 38,4 23,8 32,5 28,5 33, HEWILLA 12,9 12,1 12,7 13,5 10,8 13,1 12,1 12,9 28,6 27,1 27,3 29,6 23,1 28,7 26,3 28, OSTKA SMOLICKA 12,5 11,9 12,6 13, , ,1 26,1 27,2 30,1 22,2 28,9 25,5 28, ARABEllA 12,3 11,9 13,4 14,3 11,2 13,1 12,3 13,1 27,3 26,3 29, ,4 28,7 26,6 29, IZERA 11, ,8 14,7 10,5 13,9 11,9 13,5 25,5 26,3 29,7 32, ,1 25,7 29, STRUNA 12,4 12,6 13,4 14,3 10,5 13,6 12,1 13,5 27,2 27,4 29, ,7 29,7 26,0 29, MANDARYNA 11,5 12,4 12,8 13,5 10,7 13,5 11,7 13,1 25,9 27,4 27,5 30,2 22,1 29,4 25,2 29, Średnia ogólna 12,3 12,5 13,3 14,4 10,9 13,6 12,2 13,5 27,3 27,6 29,1 32,2 22,7 29,7 26,4 29,8 37,6 37,5 37,7 44,7 30,6 46, Średnia wzorca 12, ,4 14, ,6 12,2 13, ,9 32,6 22,9 29,5 26,6 30,4 34,3 40,7 32,7 41, ,

51 cd. Tabela 8 Pszenica jara. Wybrane wskaźniki wartości technologicznej ziarna. Rok zbioru Gęstość kg/hl Liczba opadania s Odmiana Pawłowice Kochcice Modzurów Średnia Pawłowice Kochcice Modzurów Średnia a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 TYBALT 71,5 69,1 61,8 66,2 73,85 72,05 69,03 69, KWS TORRIDON 76,1 76,3 62,6 67,5 72,05 74,85 70,24 72, HARENDA 77,9 75,9 70,7 73,9 78,25 79,1 75,58 76, BOMBONA 75,7 75,1 70,1 73,5 76,05 77,85 73,92 75, HEWILLA 77,5 75,9 69,1 71,9 76,25 76,65 74,25 74, OSTKA SMOLICKA 73,9 75,3 67,9 70,9 75,65 77,05 72,45 74, ARABEllA 73,5 75,1 69,9 74,7 77,05 78,5 73,45 76, IZERA 73,1 71,7 68,1 72,7 76,45 76,65 72,52 73, STRUNA 75,9 74,9 70,7 73,7 77,25 78,5 74,58 75, MANDARYNA 77,5 72,5 70,3 73,3 77,25 78,7 74,98 74, Średnia ogólna 75,2 74,1 68,1 71,8 76,0 77,0 73,1 74, Średnia wzorca 75,1 73,7 65,0 69,2 74,7 75,3 71,6 72,

52 WYNIKI PLONOWANIE Na poziomie A1 najniższe plonowanie w roku było w Kochcicach i średnio wyniosło tylko 56,1 dt z ha. Najsłabiej plonowała odmiana Tybalt (51,8 dt/ha), a najlepiej odmiana ARABELLA ( 63,02 dt/ha), natomiast najwyższe plonowanie było w Pawłowicach i wyniosło średnio 83,4 dt/ha. Najniżej plonowała odmiana OSTKA SMOLICKA 76,22 dt/ha, a najwyżej HARENDA 93,64dt/ha. Średnia wzorca z 4 punktów wyniosła 73,77 dt/ha, najlepiej plonowała Mandaryna (105%), HARENDA (104%) i ARABELLA (103%), a najsłabiej OSTKA SMOLICKA (94%). W wieloleciu najlepiej plonowały odmiany ARABELLA (105%), TYBALT (104%), KWS Torridon (104%), a najgorzej odmiana elitarna BOMBONA (95%) Na poziomie A2 w roku plonowanie wahało się średnio od 66,5 dt/ha w Kochcicach do 98,4 dt/ha w Pawłowicach. Średni plon odmian wzorcowych w badanych punktach wyniósł 87,3dt/ha. Powyżej wzorca plonowały odmiany ARABELLA i HARENDA (105%), a poniżej odmiany OSTKA SMOLICKA (93%) i TYBALT (95%) W wieloleciu na poziomie A2 najlepiej wypadły odmiany IZERA, KWS TORRIDON (104%) i ARABELLA(103%), a najgorzej odmiana elitarna BOMBONA (93%). Na zwiększoną dawkę azotu na poziomie A2 odmiany zareagowały zwiększając plonowanie średnio o 13,5 dt/ha. Odmianami które najlepiej zareagowały są ARABELLA i IZERA, zwiększyły średnio plon o 17dt/ha, natomiast najmniejszy wzrost plonu miały odmiany MANDARYNA i TYBALT tylko o 9,7dt/ha. CHOROBY Mączniak prawdziwy w roku w dwóch badanych punktach w Pawłowicach i Modzurowie nie wystąpił wcale. W pozostałych punktach wystąpił w bardzo małym nasileniu. Średnia ocena dla wszystkich badanych odmian wyniosła 8,3. Najmniejszą odpornością na tego patogena w i wieloleciu charakteryzowała się odmiana Ostka Smolicka - 8,0 Septorioza liści poraziła odmiany w każdym z badanych punktów, najbardziej w Nieznanicach na ocenę 5,2 a najsłabiej w Pawłowicach na ocenę 7,6. Odmianami które charakteryzowały się największą odpornością na tego patogena są Harenda - 7,1 i KWS Torridon - 6,8, a najmniejszą Ostka Smolicka - 5,3 i Hewilla, Izera - 6,0. Rdza brunatna na poziomie A1 występowała trzech badanych punktach, najsilniejsze porażenie rdzą brunatną występowało w Modzurowie ze średnią równą 7,5, a średnia ocena z czterech miejscowości wyniosła 8,4. Najbardziej porażonymi odmianami były Bombona i Ostka Smolicka z oceną - 7,6, a największą odpornością na tego patogena wykazała się odmiana Izera i Mandaryna z oceną - 9,0. W wieloleciu najwyższą ocenę uzyskały odmiany KWS Torridon - 8,2 i Izera - 8,1. Brunatna plamistość liści podobnie jak zeszłego roku oceniona została w dwóch punktach. Średnia wzorca z badanych punktów wyniosła - 6,7. Największe porażenie z oceną - 6,0 było na odmianie - Hewilla, a najmniejsze na odmianie Izera - 7,5. Rdza żółta wystąpiła w 2 punktach w Modzurowie i Kochcicach porażając badane odmiany na średnią ocenę - 8,4. Największym porażeniem charakteryzowały się odmiany ostka Smolicka - 6,8 i Izera - 7,0. Całkowitą odporność zanotowano w odmianach Tybalt, Harenda, Hewilla i Arabella. WYLEGANIE. W fazie dojrzałości mlecznej wyleganie w roku nie było nasilone i wystąpiło tylko w Kochcicach i Nieznanicach uzyskując średnią ocenę -7,7 na poziomie A1 i 8,7 na poziomie A2. Odmianą najbardziej podatną na wyleganie w podobnie jak w wieloleciu 2012/ była Struna, natomiast największą odpornością charakteryzowała się odmiana KWS Torridon uzyskując we wszystkich badanych punktach ocenę - 9 w roku oraz w wieloleciu 2012/ na dwóch poziomach. wyleganie przed zbiorem pogorszyło się we wszystkich badanych punktach na poziomie A1 i A2. Największym wyleganiem na poziomie A1 i A2 w roku charakteryzowała się odmiany Struna 5,4, a najmniejszym odmiana KWS Torridon otrzymując notę na poziomie A1 8,4. Największą odpornością na wyleganie na poziomie A2 w roku i w wieloleciu charakteryzowała się odmiana Arabella uzyskując ocenę 8,6 i 8,8. Wartość technologiczna W laboratorium Danko ZHR O/Modzurów przeprowadzono badania wartości technologicznej pszenicy jarej ze zbioru z 3 punktów prowadzących doświadczenia z pszenicą jarą. Oceniano na dwóch poziomach agrotechniki: białko w %, glutenu w %, liczbę sedymentacji i liczbę opadania oraz gęstość w kg/hl. Białko W najniższe wartości białka na poziomie A1 zanotowano w ziarnie w Modzurowie i wynosiły 10,9%, a najwyższe w Kochcicach - 13,3%, na poziomie A2 we wszystkich badanych punktach wartość białka wzrosła. Średnia zawartość białka na poziomie A1 wyniosła 12,2% i 13,5% na poziomie A2. Odmianą o największej zawartości białka na dwóch poziomach była odmiana Bombona, a o najmniejszej średniej zawartości białka była Harenda na poziomie A1 i Hewilla na poziomie A2. Największy wzrost białka na poziomie A2 wystąpił w Modzurowie średnio o 2,7%, a najmniejszy w Pawłowicach zaledwie o 0,1%. Gluten W roku ilość glutenu wahała się od 21,6% w Modzurowie do 32,1% w Kochcicach na poziomie A1 i od 26,1% w Pawłowicach do 38,4% w Kochcicach na poziomie A2. Średnia wszystkich badanych odmian na poziomie A1 wyniosła 1

53 26,4%, a na poziomie A2 29,8%. Odmianą o największej średniej zawartości glutenu z 3 punktów na poziomie A1 i A2 była odmiana BOMBONA (28,5% i 33,2%). Natomiast odmiana OSTKA SMOLICKA miała najmniejszą ilość glutenu (25,5% i 28,4%). Na zwiększoną dawkę azotu na poziomie A2 wszystkie odmiany zareagowały pozytywnie zwiększeniem ilości glutenu średnio o 3,5%. Najwięcej glutenu przybyło w ziarnie odmian HARENDA (5,6%) i BOMBONA (4,7%), a najmniej w odmianie HEWILLA (2,1%) Liczba sedymentacji W roku liczba sedymentacji kształtowała się od 26 w Modzurowie do 54 w Kochcicach na poziomie A1 i od 31 w Pawłowicach do 59 Modzurowie w na poziomie A2. Największą średnią ze wszystkich badanych odmian w trzech punktach na dwóch poziomach może pochwalić się odmiana BOMBONA (42 i 52), a najmniejszą liczbą sedymentacji w ziarnie cechowała się odmiana HARENDA na o poziomie A1 i TYBALT na poziomie A2. Wszystkie odmiany w Kochcicach i Modzurowie zwiększyły wartości liczby sedymentacji średnio o 11,5 na poziomie A2. W Pawłowicach zanotowano spadek wartości średnio o 0,1. Największy spadek zaobserwowano w ziarnie odmiany Hewilla. Najlepiej na zwiększone nawożenie azotowe zareagowała odmiana HARENDA i IZERA, a najsłabiej OSTKA SMOLICKA. Liczba opadania W roku stosunkowo małe wylegnięcie poletek i układ pogody sprzyjał wzrostowi wartości liczby opadania, jedynie późne zbiory mogły zaszkodzić zmniejszając jej wartość. Średnie ze wszystkich badanych odmian na poziomach A1 i A2 wyniosły 342 i 360. Najmniejsze wartości zanotowano w odmianie STRUNA 178 na poziomie A1 i 217 na poziomie A2 w Kochcicach. Największe wartości osiągnęła odmiana KWS TORRIDON w Kochcicach 462s na poziomie A1 i 478s na poziomie A2. Gęstość Układ pogody wpłynął na zmniejszenie średniej gęstość w porównaniu z ubiegłym rokiem. Wartości w kształtowały się na poziomie 73,7kg/hl. Odmianą o największym ciężarze na dwóch poziomach była odmiana HARENDA. Jej gęstość wyniosła na poziomie A1 75,58kg/hl i na poziomie A2-76,27kg/hl. Najniższym ciężarem wagi hektolitra w roku podobnie jak w roku poprzednim cechowała się odmiana TYBALT uzyskując średnio na poziomie A1-69,03kg/hl i 96,10kg/hl na poziomie A2. 2

54 JĘCZMIEŃ JARY W roku doświadczenia przeprowadzono na 26 odmianach w pięciu punktach doświadczalnych w Pawłowicach, Kochcicach, Nieznanicach i Modzurowie Wśród odmian badanych w latach 2012 przeważały odmiany pastewne. Doświadczenie w Sośnicowicach zostało statystycznie zdyskwalifikowane. Tabela 1 Jęczmień jary. Odmiany badane. Rok zbioru 3 Lp. Odmiana Rok wpisania do Rejestru Odmian Rok włączeni a do LZO Kod kraju produce nta Hodowca (jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian zagranicznych krajowy przedstawiciel) 1. SUWEREN PL Hodowla Roślin Strzelce, sp. z o.o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 2. IRON PL DANKO Hodowla Roślin, sp. z o.o., Choryń 27, Kościan 3. SOLDO 2013 DE Saaten Union Polska, sp. z o.o., ul. Straszewska 70, Wągrowiec 4. OLYMPIC 2013 FR RAGT Semences Polska sp. z o.o., ul. Sadowa 10A, Łysomice 5. SKALD PL Hodowla Roślin Strzelce, sp. z o.o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 6. KWS OLOF DE KWS-Lochow Polska, sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 7. BASIC PL DANKO Hodowla Roślin, sp. z o.o., Choryń 27, Kościan 8. NATASIA PL DANKO Hodowla Roślin, sp. z o.o., Choryń 27, Kościan 9. ELLA PL DANKO Hodowla Roślin, sp. z o.o., Choryń 27, Kościan 10. FARIBA 2012 DE Saaten Union Polska, sp. z o.o., ul. Straszewska 70, Wągrowiec 11. KUCYK 2012 PL DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o., Choryń 27, Kościan 12. RASKUD 2012 PL Hodowla Roślin Smolice, sp. z o.o., Grupa IHAR, Smolice 146, Kobylin 13. KWS ORPHELIA 2013 DE KWS-Lochow Polska, sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 14. NOKIA 2013 DE KWS-Lochow Polska, sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 15. PENGUIN 2013 PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, Kościan 16. KWS ATRIKA 2013 DE KWS-Lochow Polska, sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 17. ARGENTO 2013 PL DANKO Hodowla Roślin, sp. z o.o., Choryń 27, Kościan 18. OBEREK 2013 PL Hodowla Roślin Strzelce, sp. z o.o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 19. HAJDUCZEK 2013 PL Hodowla Roślin Strzelce, sp. z o.o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 20. SU LOLEK DE Saaten Union Polska, sp. z o.o., ul. Straszewska 70, Wągrowiec 21. KWS IRINA DE KWS-Lochow Polska, sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 22. KWS DANTE DE KWS-Lochow Polska, sp. z o.o., Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 23. SALOME DE Saaten Union Polska, sp. z o.o., ul. Straszewska 70, Wągrowiec 24. RUBASZAEK PL Hodowla Roślin Smolice, sp. z o.o., Grupa IHAR, Smolice 146, Kobylin 25. BARYŁKA PL Hodowla Roślin Strzelce, sp. z o.o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 26. PODAREK PL Hodowla Roślin Strzelce, sp. z o.o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce PL Polska, DE Niemcy, FR Francja

55 Jęczmień jary. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru Tabela 2 Wyszczególnienie SDOO Pawłowice PD Kochcice SHR Modzurów Powiat Gliwice Powiat Lubliniec Powiat Racibórz SHR Nieznanice Powiat Częstochowa Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna III b III a II III ph gleby w KCl 5,5 5,8 6,7 7,2 Przedplon rzepak ozimy pszenica ozima kukurydza koniczyna łąkowa Data siewu Obsada ziarna Data zbioru N a w o ż e n i e m i n e r a l n e N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) P 2O 5 (kg/ha) K 2O (kg/ha) Nawożenie dolistne Basfoliar 36 Ex 16l/ha Maximus Extra 5kg/ha Mononikiel 0,5kg/ha Maximus 8 kg/ha Maximus Amino- Mikro-0,5kg/ha *) *) Ś r o d k i o c h r o n y r o ś l i n Zaprawa nasienna Sarfun T 65 DS Sarfun T 65 DS Kinto Duo 080 FS Lamardor 400 FS Herbicydy Granstar Ultra SX 50SG 48 g/ha Gold 450EC 1,25l/ha Granstar Ultra SX 50SG 40 g/ha Puma Uniwersal 69 1l/ha Galmet 20 SG 20 g/ha Galaper 200 EC 600 ml/ha Foxtrot 069 EW Insektycydy Karate Zeon 0,1l/ha Fury 100EW 0,1l/ha Danadim 400EC Fungicydy Regulator wzrostu Tylko na poziomie a 2: I zabieg Fandango 1l/ha Wirtuoz 520 EC 1,0 l/ha Soligor 425 EC 0,8 l/ha Chwastox Trio 1,5l/ha Fastac 100 EC 0,12 l/ha Duett Ultra 0,6 l/ha Falcon 460 EC Reveller 280SC Falcon 460 EC II zabieg *) 0,6 l/ha 1l/ha 0,6 l/ha III zabieg *) *) *) *) *) - nie stosowano Cerone 480 SL 1,0 l/ha Cerone 480 SL 0,75 l/ha Cerone 480 SL 0,75 l/ha Modus 250 EC 0,6l/ha Tabela 3 Jęczmień jary. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru Lp. Wyszczególnienie SDOO Pawłowice PD Kochcice SHR Modzurów SHR Nieznanice a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1. Kłoszenie data Dojrzałość woskowa data Wysokość roślin cm Wyleganie roślin w fazie skala 9 st. dojrzałości mlecznej 6,9 7,3 7,0 6,1 7,7 7,7 1,0 1,0 5. Wyleganie roślin przed zbiorem skala 9 st. 5,9 6,1 5,3 5,3 4,5 5,4 1,0 1,0 6. Porażenie przez choroby: Mączniak prawdziwy 9,0 9,0 8,6 8,8 6,4 7,4 8,7 8,9 Rdza jęczmienia 8,7 9,0 6,7 8,9 6,7 7,6 9,0 9,0 Rynchosporioza 8,2 8,8 8,6 8,9 9,0 9,0 9,0 9,0 Plamistość siatkowa 9,0 9,0 6,5 7,7 5,3 6,3 8,0 8,5 Czarna plamistość 7,1 8,5 6,4 8,0 9,0 9,0 9,0 9,0 7. Masa 1000 ziarn g 45,5 47,2 49,1 51,1 48,4 51,0 43,5 47,2 4

56 8. 9. Wilgotność ziarna podczas zbioru Plon ziarna % 8,1 8,0 13,1 12,9 13,4 10,9 14,8 14,6 dt/ha 88,1 95,1 83,3 87,3 81,3 89,8 91,5 106 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian. Jęczmień jary. Plon ziarna odmian w miejscowościach w % wzorca. Rok zbioru Tabela 4 Poziom a 1 Poziom a 2 Lp. Odmiana Wartość browarna SDOO Pawłowice PD Kochcice SHR Modzurów SHR Nieznanice Średnia SDOO Pawłowice PD Kochcice SHR Modzurów SHR Nieznanice Średnia 5 Wzorzec dt z ha 88,1 83,3 81,3 91,5 86,0 95,1 87,3 89,8 106,0 94,6 1. SUWEREN IRON SOLDO OLYMPIC 6, SKALD KWS OLOF BASIC NATASIA ELLA FARIBA KUCYK RASKUD KWS ORPHELIA 6, NOKIA 6, PENGUIN KWS ATRIKA ARGENTO OBEREK HAJDUCZEK SU LOLEK 6, KWS IRINA 6, KWS DANTE 6, SALOME 5, RUBASZAEK BARYŁKA 6, PODAREK Wzorzec - średnia ze wszystkich badanych odmian. Tabela 5 Jęczmień jary. Plon ziarna odmian. Lata zbioru Średnie z doświadczeń dla odmian. Punkty doświadczalne: rok 2012 Pawłowice, Kochcice, Nieznanice, Modzurów Plon ziarna w % wzorca Lp. Poziom a 1 Poziom a Odmiana 2 Średnia Średnia Wzorzec dt/ha 86,0 68,9 68,8 74,6 94,6 80,5 75,5 83,5 1. SUWEREN IRON SOLDO OLYMPIC SKALD KWS OLOF BASIC NATASIA

57 9. ELLA FARIBA KUCYK RASKUD KWS ORPHELIA NOKIA PENGUIN KWS ATRIKA ARGENTO OBEREK HAJDUCZEK SU LOLEK KWS IRINA KWS DANTE SALOME RUBASZAEK BARYŁKA PODAREK Liczba doświadczeń Wzorzec - średnia ze wszystkich badanych odmian. Jęczmień jary. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na poziomie agrotechnicznym a 1 Lata zbioru: Plamistość Mączniak Rdza karłowa Rynchosporioza Lp. Odmiana siatkowa Wzorzec 7,9 7,8 7,4 7,0 8,4 7,9 6,6 7,1 1. SUWEREN 6,7 6,4 8,0 7,5 8,0 7,5 5,8 6,9 2. IRON 6,8 5,8 7,8 7,7 8,0 7,8 7,2 7,8 3. SOLDO 8,7 8,4 7,8 7,2 8,7 7,7 7,2 7,7 4. OLYMPIC 8,2 8,1 6,8 5,8 8,7 8,1 7,1 7,4 5. SKALD 8,0 7,3 7,2 7,0 8,5 7,9 6,6 6,9 6. KWS OLOF 8,2 8,4 7,8 7,7 9,0 8,1 7,6 7,6 7. BASIC 8,2 8,3 6,7 6,6 9,0 8,5 7,3 7,6 8. NATASIA 7,0 7,1 7,8 7,1 9,0 8,7 8,0 7,5 9. ELLA 7,8 8,3 6,8 6,2 9,0 7,5 7,3 7,6 10. FARIBA 7,7 8,1 6,7 6,7 7,8 7,8 5,6 6,6 11. KUCYK 8,3 8,4 7,3 7,3 7,5 7,1 7,4 7,8 12. RASKUD 7,2 5,9 7,2 7,0 8,0 7,3 7,1 7,8 13. KWS ORPHELIA 8,0 8,0 7,2 6,3 8,0 7,5 7,1 7,5 14. NOKIA 8,4 8,3 7,5 7,0 8,0 7,6 6,4 6,6 15. PENGUIN 8,2 8,1 7,8 7,3 8,3 7,5 7,4 7,3 16. KWS ATRIKA 8,0 7,9 6,3 6,1 7,7 7,1 6,5 6,7 17. ARGENTO 7,8 7,9 7,8 6,9 7,3 7,1 5,6 6,1 18. OBEREK 8,2 7,4 7,8 6,9 8,7 7,9 6,7 6,9 19. HAJDUCZEK 8,3 8,2 7,2 6,3 7,5 7,0 3,6 5,1 20. SU LOLEK 8,5 8,5 6,8 6,8 8,5 8,5 6,2 6,3 21. KWS IRINA 8,2 8,2 7,5 7,5 7,2 7,2 6,6 6,7 22. KWS DANTE 8,3 8,3 7,3 7,3 9,0 9,0 6,6 6,7 23. SALOME 8,2 8,2 7,7 7,7 9,0 9,0 6,3 6,4 24. RUBASZAEK 8,2 8,2 7,8 7,8 8,5 8,5 7,1 7,2 25. BARYŁKA 8,1 8,1 7,5 7,5 9,0 9,0 6,6 6,7 26. PODAREK 8,0 8,0 8,0 8,0 9,0 9,0 6,9 6,9 Liczba doświadczeń Tabela 6 Wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła. Mączniak i plamistość siatkowa wystąpiły w Kochcicach, Modzurowie i Nieznanicach. Rdza jęczmienia wystąpiła w Pawłowicach, Kochcicach i Modzurowie. Rynchosporioza wystąpiła w punktach doświadczalnych w Pawłowicach i Kochcicach. 6

58 Lp. Jęczmień jary. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe. Lata zbioru: Odmiana Wzorzec w fazie dojrzałości mlecznej Wyleganie w skali 9 o przed zbiorem średnia Poziom agrotechniki a 1 Wysokość roślin cm Masa 1000 ziaren g średnia ,9 5,2 4, ,5 46,1 1. SUWEREN 4,6 3,8 3, ,6 42,6 2. IRON 7,2 4,5 5, ,5 43,1 3. SOLDO 8,2 6,1 4, ,1 48,5 4. OLYMPIC 6,8 5,2 3, ,1 41,4 5. SKALD 7,3 5,5 5, ,3 45,6 6. KWS OLOF 6,0 4,0 4, ,4 46,2 7. BASIC 6,8 5,3 4, ,7 49,3 8. NATASIA 6,3 4,5 3, ,3 47,4 9. ELLA 6,3 4,5 4, ,4 47,1 10. FARIBA 8,3 7,6 6, ,9 43,4 11. KUCYK 5,5 5,0 5, ,5 46,2 12. RASKUD 4,5 3,8 4, ,1 48,3 13. KWS ORPHELIA 5,2 4,8 3, ,1 43,1 14. NOKIA 7,2 6,2 4, ,7 44,5 15. PENGUIN 6,0 4,8 3, ,1 45,8 16. KWS ATRIKA 6,8 4,3 3, ,6 47,7 17. ARGENTO 6,0 4,0 3, ,8 46,4 18. OBEREK 7,7 6,6 5, ,7 49,4 19. HAJDUCZEK 7,7 6,0 4, ,7 47,2 20. SU LOLEK 8,3 6,2 6, ,4 47,4 21. KWS IRINA 8,2 6,0 6, ,6 46,6 22. KWS DANTE 8,2 5,3 5, ,8 45,8 23. SALOME 7,2 5,6 5, ,1 46,1 24. RUBASZAEK 8,0 7,5 7, ,3 46,3 25. BARYŁKA 8,2 5,5 5, ,4 44,4 26. PODAREK 7,5 4,8 4, ,5 47,5 Poziom agrotechniki a 2 Wzorzec 7,4 5,6 5, ,1 47,4 1. SUWEREN 4,2 3,4 3, ,7 42,1 2. IRON 7,2 6,2 6, ,2 44,1 3. SOLDO 8,0 6,6 6, ,4 49,8 4. OLYMPIC 7,3 5,5 5, ,5 44,3 5. SKALD 7,0 5,3 6, ,5 44,4 6. KWS OLOF 7,0 5,0 6, ,2 45,6 7. BASIC 7,0 5,5 5, ,4 49,4 8. NATASIA 7,7 5,3 5, ,7 47,9 9. ELLA 6,7 5,5 5, ,2 47,6 10. FARIBA 9,0 7,6 7, ,3 45,3 11. KUCYK 6,2 5,0 6, ,4 45,6 12. RASKUD 5,3 3,8 5, ,0 48,4 13. KWS ORPHELIA 6,0 4,5 5, ,3 48,4 14. NOKIA 8,0 5,5 6, ,5 46,7 15. PENGUIN 8,0 4,5 5, ,4 47,1 16. KWS ATRIKA 8,3 6,2 5, ,3 50,3 17. ARGENTO 8,0 4,7 4, ,1 45,1 18. OBEREK 8,6 6,5 7, ,7 50,9 19. HAJDUCZEK 7,3 5,8 6, ,2 49,1 20. SU LOLEK 8,2 6,1 6, ,7 49,7 21. KWS IRINA 7,8 6,1 6, ,5 50,5 22. KWS DANTE 8,0 5,6 5, ,8 46,8 23. SALOME 7,3 4,8 4, ,8 48,8 Tabela 7 7

59 24. RUBASZAEK 8,8 7,5 7, ,6 46,6 25. BARYŁKA 8,2 6,8 6, ,3 48,3 26. PODAREK 8,0 5,2 5, ,4 49,4 Liczba doświadczeń Wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których wystąpiło dane zjawisko. Wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej i przed zbiorem wystąpiło na poziomie A 1 i A 2 we wszystkich punktach doświadczalnych: Pawłowicach, Kochcicach, Modzurowie i Nieznanicach. Wyleganie w Nieznanicach wystąpiło w 100% i nie było brane do średniej ponieważ znacząco wpłynęłoby na wyniki badań. Tabela 8 Jęczmień jary. Wybrane wskaźniki decydujące o wartości technologicznej ziarna. Rok zbioru Gęstość kg/hl Zawartość białka % Lp. Odmiana Kochcice Pawłowice Modzurów Średnia Kochcice Pawłowice Modzurów Średnia a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1. SUWEREN 64,5 64,9 67,5 67,0 63,9 66,2 65,3 66,0 11,7 12,5 12,6 13,0 11,2 11,7 11,8 12,4 2. IRON 64,5 63,7 68,3 69,1 61,6 65,8 64,8 66,2 12,0 11,8 11,0 12,4 11,6 12,0 11,5 12,1 3. SOLDO 63,3 64,5 66,8 72,1 63,7 67,5 64,6 68,0 12,1 12,0 11,8 12,7 10,4 12,7 11,4 12,5 4. OLYMPIC 61,6 64,5 66,6 68,7 60,9 60,9 63,0 64,7 11,5 11,2 11,0 12,0 10,4 11,2 11,0 11,5 5. SKALD 63,3 64,1 67,5 68,7 62,8 64,5 64,5 65,8 11,3 11,9 11,2 11,9 10,6 12,1 11,0 12,0 6. KWS OLOF 63,0 64,1 65,8 66,0 60,5 63,5 63,1 64,5 11,7 12,2 12,3 13,8 11,1 11,0 11,7 12,3 7. BASIC 66,2 66,6 68,3 70,8 66,4 67,5 66,9 68,3 11,3 12,3 11,2 12,2 10,4 11,3 11,0 11,9 8. NATASIA 61,8 63,0 64,4 66,8 61,6 63,7 62,6 64,5 11,3 11,8 10,8 11,8 11,0 11,0 11,0 11,5 9. ELLA 63,9 65,8 67,0 64,7 66,2 67,9 65,7 66,1 11,7 12,3 11,7 12,6 11,0 12,5 11,5 12,5 10. FARIBA 65,1 64,5 66,6 66,4 63,9 65,6 65,2 65,5 11,9 12,4 12,9 13,7 10,6 12,2 11,8 12,8 11. KUCYK 67,0 68,3 70,0 69,3 68,3 70,4 68,4 69,3 12,4 13,1 13,1 13,8 11,8 13,3 12,4 13,4 12. RASKUD 64,9 67,0 66,4 69,1 66,2 68,9 65,8 68,3 11,4 12,6 12,9 13,2 11,0 12,2 11,8 12,7 13. KWS ORPHELIA 59,9 60,9 64,5 64,9 61,8 64,7 62,0 63,5 10,6 11,5 12,1 12,4 10,1 11,2 10,9 11,7 14. NOKIA 62,8 63, ,8 65,8 62,8 64,7 11,2 11, ,1 11,4 10,6 11,6 15. PENGUIN 65,1 64,5 68,3 69, ,8 65,1 65,6 11,4 12,3 12,1 12,8 10,3 12,2 11,3 12,4 16. KWS ATRIKA 63,7 64,5 67,7 69,1 64,1 67,0 65,1 66,9 11,4 11,9 11,4 11,8 9,5 10,8 10,8 11,5 17. ARGENTO 60, ,3 64,7 60,7 64,1 61,9 63,6 10,9 11,7 11,1 11,6 10,2 10,9 10,7 11,4 18. OBEREK 63,3 64,1 67,9 68,7 63,3 64,5 64,8 65,8 11,7 12,5 12,4 12,4 10,6 12,6 11,6 12,5 19. HAJDUCZEK 64,5 65,8 68,7 68,5 62,8 60,3 65,3 64,9 11,5 12,8 11,5 12,6 10,3 11,8 11,1 12,4 20. SU LOLEK 63,3 64,5 66,8 67,5 63,9 66,2 64,6 66,0 11,3 12,0 12,3 12,7 9,9 10,8 11,2 11,8 21. KWS IRINA 59,5 63,5 65,8 66,6 63,3 63,3 62,8 64,4 10,7 11,4 11,7 13,4 9,5 11,2 10,6 12,0 22. KWS DANTE 64,7 64,9 68,3 68,1 63,7 62,4 65,5 65,1 11,2 12,1 11,6 13,0 10,8 12,3 11,2 12,5 23. SALOME 62,8 64,3 66,8 67,9 62,4 64,3 64,0 65,5 11,6 12,2 11,1 12,1 9,7 11,7 10,8 12,0 24. RUBASZAEK 65,8 67,0 69,1 67,9 64,9 62,4 66,6 65,8 11,6 12,8 11,7 13,6 10,9 13,1 11,4 13,2 25. BARYŁKA 66,2 67,0 69,3 70,8 64,9 66,4 66,8 68,1 11,3 11,9 11,1 11,5 10,3 11,6 10,9 11,7 26. PODAREK 63,3 63,3 66,8 67,0 61,6 62,2 63,9 64,2 12,2 13,0 11,8 13,0 10,1 12,5 11,4 12,8 Średnia 63,6 64,6 67,2 68,0 63,4 64,9 64,7 65,8 11,5 12,1 11,7 12,6 10,5 11,8 11,2 12,1 WYNIKI PLONOWANIE Na poziomie a 1 w roku plon ziarna wzorca, średnio dla miejscowości wynosił 86 dt/ha i był wyższy od średniej za lata 2012 o 11,4 dt/ha. W okresie trzyletnim najniższy plon wzorca zanotowano w 2012 r. 68,8 dt/ha. W r. plon wzorca był wyższy od uzyskanego w 2013 roku o 17,1 dt, a od plonu z roku 2012 o 17,2 dt. Plony wzorca w punktach doświadczalnych w roku zamykały się w przedziale 88,1 dt/ha w Pawłowicach, 83,3 dt/ha w Kochcicach, w Modzurowie 81,3 dt/ha a w Nieznanicach plon wzorca był najwyższy i wynosił 91,5 dt/ha. Plony względne odmian, średnie dla miejscowości wahały się od 84% Hajduczek do 108% KWS Atrika. Poziom plonowania wzorca, średnio dla miejscowości przekroczyło w niewielkim stopniu 12 z 26 badanych odmian (KWS Atrika 108%, Basic107%, KWS Dante 107%, KWS Olof -106%, Soldo,KWS Irina 105%, Penguin, Iron,Ella- 104%, Kucyk-102%,Oberek,Su Lolek-101%). Odmiana Oberek plonowała powyżej wzorca we wszystkich punktach doświadczalnych. Odmiana Olimpic we wszystkich punktach doświadczalnych plonowała poniżej wzorca. Na poziomie a 2 w roku plon ziarna wzorca średnio dla miejscowości wynosił 94,6 dt/ha i był wyższy od plonu wzorca za okres 3 letni (2012 ) wynoszącego 83,5 dt/ha. W roku zróżnicowanie plonów wzorca między punktami doświadczalnymi było bardzo duże od 87,3 dt/ha w Kochcicach do 106 dt/ha w Nieznanicach. Plony wzorca w punktach doświadczalnych w roku zamykały się w przedziale 87,3 dt/ha w Kochcicach, w Modzurowie 89,8 dt/ha, w Pawłowicach 95,1dt/ha a w Nieznanicach plon wzorca był najwyższy i wynosił 106 dt/ha. Na poziomie a 2 w r. plony względne odmian, średnie dla punktów doświadczalnych wahały się od 82% wzorca (Hajduczek) do 110% (Soldo). Poziom wzorca, średnio dla miejscowości przekroczyły odmiany: Soldo, 8

60 Basic,KWS Irina,KWS Dante,KWS Atrika,Argento,KWS Olof i Baryłka, odmiany Natasia,Ella,Penguin plonowały na poziomie wzorca. Plon względny większości odmian wykazywał na poziomie a 2 duże wahania w miejscowościach. Wysokie względne plony we wszystkich punktach doświadczalnych dała odmiana Soldo i KWS Irina ( % wzorca). Niskie plony względne we wszystkich punktach doświadczalnych cechowały odmianę Iron (91-99%). EFEKT ZASTOSOWANIA INTENSYWNEJ TECHNOLOGII w r. roku średnio dla punktów doświadczalnych wynosił dla wzorca 8,6 dt/ha i był niższy od średniej za lata 2012 (0,3 dt/ ha). Zróżnicowanie efektów intensywnej technologii w punktach doświadczalnych było w r. zróżnicowane w stosunku do 2013 r. efekty wahały się od (z wartością dodatnią) 6,2 dt/ha w Pawłowicach, 12,9 dt/ha w Modzurowie, 17,4 dt/ha w Kochcicach oraz 19,7 dt/ha w Nieznanicach WYLEGANIE Wyleganie oceniano w skali 9 stopniowej we wszystkich punktach doświadczalnych, na poziomie agrotechniki a 1 i a 2, w fazie dojrzałości mlecznej i przed zbiorem. Wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej W roku wyleganie wzorca, średnie dla miejscowości oceniono na 6,9 o na poziomie a 1 i 7,4 o na poziomie a 2. Wyleganie wystąpiło w największym nasileniu w punkcie doświadczalnym w Kochcicach na poziomie a 1. Wyleganie w Nieznanicach wystąpiło w 100% i nie było brane do średniej, ponieważ znacząco wpłynęłoby na wyniki badań. Większą podatność na wyleganie na niższym poziomie agrotechniki wykazały odmiany Suweren 4,6 o, Raskud -4,5 o, KWS Orphelia- 5,2 o i Kucyk 5,5 o. Na poziomie agrotechniki a 2 odmiany Suweren 4,2 o i Raskud 5,3 o. Wyleganie przed zbiorem Na poziomie a 1 w r. wyleganie wzorca, średnio dla miejscowości oceniono na 5,2 o (średnia za okres trzyletni wynosiła 4,8 o ). Wyleganie wystąpiło w mniejszym nasileniu w porównaniu z rokiem 2013 (ocena wzorca 3,1 o ). W roku najbardziej podatne na wyleganie okazały się odmiany Suweren i Raskud (3,8 o ) i KWS Olof i Argento (4,0 0 ) a odmianą najmniej podatną okazała się Fariba (7,6 o ).Wyleganie wzorca przed zbiorem było w r największe w Modzurowie (4,5 o ) w Kochcicach (5,3 o ) a w Pawłowicach 5,9 o. Wyleganie w Nieznanicach wystąpiło w 100% i nie było brane do średniej, ponieważ znacząco wpłynęłoby na wyniki badań. Wyleganie wystąpiło w mniejszym nasileniu w porównaniu ze średnią za okres trzyletni 2012-, która wynosiła 4,8 o. Na poziomie a 2 w r. wyleganie wzorca oceniono na 5,6 o. Ocena ta była mniej korzystna niż średnia za lata 2012 (5,9 o ). Oceny dla odmian, średnie dla miejscowości wahały się w roku od 3,4 o (Suweren) do 7,6 o (Fariba). Wyleganie wzorca przed zbiorem w r najsilniej wystąpiło w Kochcicach 5,3 o, w Modzurowie 5,4 o, a w Pawłowicach 6,1 o. Wyleganie w Nieznanicach wystąpiło w 100% i nie było brane do średniej, ponieważ znacząco wpłynęłoby na wyniki badań. CHOROBY Informacje o nasileniu ważniejszych chorób w roku w punktach doświadczalnych, na dwóch poziomach agrotechniki, dla wzorca, zawarte są w tabeli Wyniki ogólne doświadczeń Wyniki oceny szczegółowej, wykonanej na poziomie agrotechniki a 1 przedstawione są jako wartości średnie dla miejscowości. Wyniki oceny w skali 9 o przedstawiały się jak niżej: Mączniak w roku choroba wystąpiła w punktach doświadczalnych w Modzurowie, Kochcicach i Nieznanicach. Porażenie wzorca, średnie dla miejscowości, oceniono na poziomie a 1 7,9 o, ocena średnia za lata 2012 była niższa 7,8 o. Oceny porażenia odmian, średnie dla miejscowości wahały się w roku od 6,7 o (Suweren) do 8,7 o (Soldo). Rdza karłowa choroba wystąpiła w roku w punktach doświadczalnych w Kochcicach, Pawłowicach i Modzurowie. Ocena dla wzorca w r. 7,4 o, średnie za lata ,0 o. Oceny dla odmian średnie dla miejscowości wahały się od 6,3 o do 8,0 o. Choroba wystąpiła w niewielkim nasileniu. Najbardziej podatna na patogena rdzy była odmiana KWS Atrika 6,3 o a najmniej podatna odmiana Suweren i Podarek 8 o. Rynchoporioza -choroba wystąpiła w roku w punktach doświadczalnych w Kochcicach i Pawłowicach. Ocena dla wzorca w r. 8,4 o, średnie za lata ,9 o. Oceny dla odmian średnie dla miejscowości wahały się od 7,2 o do 9,0 o. Choroba wystąpiła w niewielkim nasileniu. Plamistość siatkowa wystąpiła w r. punktach doświadczalnych w Modzurowie, Kochcicach i Nieznanicach. Ocena porażenia wzorca, średnia z punktów doświadczalnych 6,6 o, była niższa od średniej za lata 2012 (7,1 o ). Oceny dla odmian średnie dla miejscowości wahały się od 3,6 o (Hajduczek) do 8,0 o (Natasia). 9

61 WARTOŚĆ TECHNOLOGICZNA W r, podobnie jak w latach poprzednich, w laboratorium SHR w Modzurowie, określano wybrane parametry wartości technologicznej ziarna jęczmienia; gęstość w kg/hl i zawartość białka w %. Analizowano próby ziarna wszystkich badanych odmian z poziomu agrotechniki a 1 i a 2, z trzech punktów doświadczalnych Kochcice, Pawłowice, Modzurów. Gęstość w kg/hl Na poziomie a 1, w r. gęstość ziarna, średnia dla odmian i miejscowości wynosiła 64,7 kg/hl i była niższa od średniej z 2013r (66,7kg/hl). Gęstość ziarna w roku wahała się od 63,4 kg/hl w Modzurowie do 67,2 kg/h w Pawłowicach. Na poziomie a 2, w gęstość ziarna, średnia dla odmian i miejscowości wynosiła 65,8 kg/hl i była niższa od średniej z 2013r (68,0 kg/hl). Gęstość ziarna w punktach doświadczalnych, średnia dla odmian wahała się od 64,6 kg/hl w Kochcicach do 68 kg/hl w Pawłowicach. Zawartość białka w % Na poziomie a 1, w r. zawartość białka średnia dla odmian i punktów doświadczalnych wynosiła 11,2%. Średnia wartość wskaźnika za rok 2013 wynosiła 11,7%. W punktach doświadczalnych wartości średnie dla odmian wahały się, w roku od od 10,5% w Modzurowie do 11,7% w Pawłowicach. W ziarnie odmian, średnio dla miejscowości, zawartość białka wahała się od 10,6% ( KWS Irina,Nokia) do 12,4% (Kucyk). Na poziomie a 2, w r. zawartość białka średnia dla odmian i punktów doświadczalnych wynosiła 12,1%. Średnia dla odmian i miejscowości za rok 2013 wynosiła 12,6%. W miejscowościach wartości średnie dla odmian wahały się od 11,8% w Modzurowie do 12,6% w Pawłowicach. W ziarnie odmian, średnio dla miejscowości, zawartość białka wahała się od 11,4% (Argento) do 13,4% (Kucyk). Zastosowanie wyższego poziomu agrotechniki skutkowało w r. wzrostem zawartości białka, średnim dla punktów doświadczalnych i odmian o 0,9%. W miejscowościach efekt ten wahał się od 0,6% w Kochcicach do 0,9% w Pawłowicach i 1,3% w Modzurowie. 10

62 OWIES Doświadczenia z owsem prowadzono na jednym poziomie agrotechniki w czterech punktach doświadczalnych: SDOO w Pawłowice, ZDOO w Kochcice i MHR ZHP w Nieznanicach odm. W r. badano 13 odmian, w tym jedną odmianę przeznaczoną do uprawy na terenach górskich i trzy odmiany owsa nagiego. Pierwszy rok badań odm. owsa w ZDOO Żabnica. Badano 16 odm. w tym 4 odm. nieoplewione, 1 odm górską. Tabela 1 Owies. Wykaz badanych odmian. Rok zbioru Lp. Odmiana Rok wpisania do Rejestru Odmian Rok włączenia do LOZ Kod kraju producenta Hodowca (jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian zagranicznych krajowy przedstawiciel) 1 Krezus PL Hodowla Roślin Strzelce, sp. z o. o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 2 Zuch PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27 PL Kościan 3 Bingo PL Hodowla Roślin Strzelce, sp. z o. o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 4 Breton PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27 PL Kościan 5 Scorpion DE Saaten-Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70 PL Wągrowiec 6 Celer g PL Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o. o. ul. Zbożowa 4 PL Kraków 7 Arden PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27 PL Kościan 8 Haker PL Hodowla Roślin Strzelce, sp. z o. o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 9 Siwek n PL Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o. o. ul. Zbożowa 4 PL Kraków 10 Nagus n Komfort Amant n 2015 Harnaś 2015 Furman Berdysz Maczo n PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27 PL Kościan PL Hodowla Roślin Strzelce, sp. z o. o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce PL Hodowla Roślin Strzelce, sp. z o. o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce PL Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o. o. ul. Zbożowa 4 PL Kraków PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27 PL Kościan PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27 PL Kościan PL Hodowla Roślin Strzelce, sp. z o. o., Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce WR - wstępna rekomendacja PL Polska, DE Niemcy g- odmiana przeznaczona do uprawy w wyżej położonych terenach górskich Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru Wyszczególnienie SDOO ZDOO SHR ZDOO ŻABNICA Pawłowice Kochcice Nieznanice Powiat Gliwice Powiat Lubliniec Powiat Częstochowa Powiat Żywiec Kompleks rolniczej przydatności gleby 2-pszenny dobry 4-żytni bardzo dobry Żytni 2-pszenny dobry Klasa bonitacyjna III b III a III IV a ph gleby w KCl 5,55 5,8 7,2 6,15 Przedplon Rzepak oz Pszenica oz Koniczyna łąkowa Owies Data siewu Obsada nasion n- odmiana owsa nagiego Tabela 2 1

63 Data zbioru N (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nawożenie dolistne Basfoliar 36 EX 8l/ha - - Maximus Ex 5kg/ha + Mononikiel 0,5l/ha - - Zaprawa nasienna Herbicyd Środki ochrony roślin Sarfun T 65 DS 200g/100kg/ha Chwastox Trio 540 SL 1,5l/ha Sarfun T 65 DS200g/100kg/ha Diathlon 0,07g/ha Lamrador 400 FS 20 ml/ 100kg/ha Chwastox Trio 540 SL 1,5l/ha Środki ochrony roślin Sarfun T 65 DS200g/100kg/ha Aminopielik D 2l/ha Insektycydy Karate Zeon 0,1l/ha Fury 100 EW 0,1l/ha Fastac 100 EC Starane 0,8l/ha Insektycydy - *) nie stosowano Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru Tabela 3 Lp. SDOO ZDOO SHR ZDOO Wyszczególnienie Pawłowice Kochcice Nieznanice Żabnica 1 Wiechowanie data Dojrzałość woskowa data Wysokość roślin cm Wyleganie roślin w fazie skala 9st. 7,3 4,9 6,2 Brak obserwacji dojrzałości mlecznej 5 Wyleganie roślin przed zbiorem skala 9st. 6,1 3,3 1,6 6,5 - Helmintosporioza skala 9st. 9,0 8,3 9,0 9,0 - septorioza liści skala 9st. 9,0 9,0 8,2 9,0 - rdza wieńcowa skala 9st. 9,0 8,1 8,0 8,5 - mączniak prawdziwy skala 9st. 9,0 8,0 9,0 9,0 - plamistości skala 9st. 9,0 9,0 9,0 9,0 7 Masa 1000 ziarn g 29,5 34,1 32,9 35,6 8 Wilgotność ziarna podczas zbioru % 11,2 12,0 13,5 22,7 9 Plon ziarna dt/ha 74,8 72,4 73,3 38,6 Plon ziarna - średni plon odmian owsa zwyczajnego, pozostałe średnie ze wszystkich badanych odmian Plon ziarna odmian w miejscowościach % wzorca. Rok zbioru Tabela 4 2

64 ODMIANA SDOO Pawłowice ZDOO Kochcice SHR Średnia ZDOO Żabnica Nieznanice Wzorzec dt z ha** 74,8 72,4 73,3 73,5 38,6 1. Krezus Zuch Bingo Breton Scorpion Celer g Arden Haker Siwek n Nagus n Komfort Amant n Harnaś Furman Berdysz Maczo 82 ** wzorzec - średni plon odmian owsa zwyczajnego Owies. Plon ziarna odmian w % wzorca. Lata zbioru Tabela 5 Lp. Odmiana Średnia Wzorzec dt/ha ** 73,5 71,5 77,5 74,2 1. Krezus Zuch Bingo Breton Scorpion Celer g Arden Haker Siwek n Nagus n Komfort * 12 Amant n Harnaś Liczba doświadczeń *- średnia z dwóch lat badań ** - średnia z wszystkich badanych odmian owsa zwyczajnego Porażenie odmian przez ważniejsze choroby Lata zbioru Tabela 6 3

65 Mączniak Helmintosporioza Rdza wieńcowa Średnia Średnia Średnia Odmiana Lp Skala 9 0 Wzorzec** 8,0 8,7 8,3 7,8 8,1 7,6 1. Krezus 7,7 8,6 8,3 7,6 8,5 8,1 2. Zuch 7,0 8,3 8,0 7,7 8,0 7,1 3. Bingo 8,0 8,7 8,3 7,6 8,2 7,9 4. Breton 7,3 8,4 8,3 7,8 8,2 7,7 5. Scorpion 8,0 8,7 8,3 7,8 7,8 7,2 6. Celer g 8,0 8,7 8,0 7,4 8,2 7,8 7. Arden 7,7 8,6 8,3 7,5 8,8 8,1 8. Haker 8,7 8,9 8,7 8,1 8,0 8,2 9. Siwek n 9,0 9,0 8,3 7,8 7,0 7,1 10. Nagus n 9,0 9,0 8,3 7,9 8,0 7,7 11. Komfort 8,3 8,6* 8,3 8,4* 7,5 6,7* 12 Amant n 7,7-8,3-8,8-13 Harnaś 7,0-8,0-8,2 - Liczba doświadczeń Tabela 7 Lp. Odmiana Ważniejsze właściwości rolniczo- użytkowe. Lata zbioru Wyleganie ( skala ) 9 0 Wysokość roślin W fazie dojrzałości przed zbiorem ( cm ) mlecznej średnia średnia średnia Masa 1000 ziarn ( g ) średnia Wzorzec** 7,0 7,0 3,7 5, ,1 31,0 1. Krezus 7,8 7,6 4,3 5, ,7 30,3 2. Zuch 6,5 6,9 3,2 5, ,4 30,2 3 Bingo 6,6 6,9 3,4 5, ,8 38,7 4. Breton 7,3 7,3 4,1 5, ,6 33,2 5. Scorpion 6,9 6,6 3,5 4, ,3 37,8 6. Celer g 6,8 6,5 3,2 4, ,7 34,0 7. Arden 7,3 6,8 4,1 5, ,1 28,8 8. Haker 6,0 6,4 3,0 5, ,9 30,0 9. Siwek n 7,8 7,2 4,6 6, ,2 23,0 10. Nagus n 7,0 6,5 3,6 4, ,8 22,5 11. Komfort 7,8 7,8 * 3,8 5,4* * 35,1 33,0* 12 Amant n 4,6-1, ,0-13 Harnaś 8,4-5, ,3 - Liczba doświadczeń * - średnia z dwóch lat badań, ** - średnia z wszystkich badanych odmian 4

66 WYNIKI PLONOWANIE Średni dla miejscowości plon wzorca w r. wynosił 73,5 dt z ha. Najniższy plon w Kochcicach 72,4 dt z ha Najwyższa średnia była w Pawłowicach74,8 dt z ha ). W SHR Niznanicach 73,3 dt z ha. Plony względne odmian oplewionych, średnie dla miejscowości, wahały się w r. od 82% ( Harnaś i Breton) do 116% ( Bingo i Kmfort). Plony średnie w cyklu trzyletnim dla odmian nieoplewionych wahały się w r. od 78 % (Siwek ), 71 % (Nagus ) i ostatnia odmiana nieoplewiona 75 % (Amant ). W cyklu trzyletnim powyżej wzorca odm oplewione plonowały odm : Komfort 112%, Bingo 109%, Scorpion 105% i odmiana dla terenów górskich Celer 105%. WYLEGANIE W fazie dojrzałości mlecznej wyleganie wystąpiło we wszystkich trzech punktach. Wyleganie wzorca w r. oceniono na 7,0 o i było na podobnym poziomie jak w latach w poprzednich ( średnia ocena wzorca za lata ,0 o. Oceny wylegania dla odmian w r. wahały się od 4,6 o ( Amant) do 8,4 O (Harnaś ). Przed zbiorem wyleganie wystąpiło w trzech punktach doświadczalnych. Wyleganie w r.było duże ocena dla wzorca 3,7 o, ocena wzorca za lata ,3 o. Oceny dla odmian, średnie dla trzech miejscowości, w roku wahały się od 3,0 o (Haker ) do 4,1 o ( Breton). Ocena wylegania dla odmian nieoplewionych wahała się w roku od 1,8 o (Amant) do 4,6 o (Siwek). Panujące warunki meteorologiczne w okresie pełnej wegetacji w roku w naszym rejonie sprzyjały wyleganiu roślin. CHOROBY W roku panujące warunki meteorologiczne w okresie wegetacji nie sprzyjały intensywnemu rozwojowi chorób. W niewielkim stopniu rośliny w ZDOO Kochcice zostały porażone, rdzą wieńcową, mączniakiem i helmintosporiozą. Natomiast w SHR Nieznanice rośliny zostały w stopniu słabym porażone rdzą wieńcową i septoriozą liści. W SDOO Pawłowicach nie wystąpiło porażenie roślin chorobami. Masa-1000ziaren W r. dla wzorca, średnia dla punktów doświadczalnych, wynosiła 32,1 g, średnia za lata 2012 wynosiła 31 0g. W miejscowościach masa 1000 ziaren dla wzorca w r. była zróżnicowana, najniższa (29,5 g ) w SDOO Pawłowicach, następnie w SHR Nieznanice 32,9g. Zdecydowanie wyższa masa 1000 ziaren była w ZDOO Kochcicach 34,1g.W trzyletnim cyklu badań najwyższą masą cechuje się odmiana Bingo 38,7g Dla odmian nieoplewionych najwyższą masę uzyskała odmiana Siwek 23,0g. 5

67 PSZENŻYTO JARE W r. przeprowadzono doświadczenia w trzech miejscowościach (Pawłowicach, Kochcicach, Modzurowie). Badano 9 odmian hodowli krajowej, w większości były to odmiany wyhodowane w Hodowli Roślin Strzelce (6 odmian). Z hodowli DANKO pochodziły 3 odmiany. Pszenżyto jare. Wykaz badanych odmian. Rok zbioru Lp. Odmiana Rok wpisania do Rejestru Odmian Rok włączenia do LOZ Kod kraju producenta Hodowca (jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian zagranicznych krajowy przedstawiciel) 1. KARGO 1998 PL Hodowla Roślin Strzelce, Sp. z o.o., ul. Główna 20, Strzelce 2. MIESZKO 1999 PL Hodowla Roślin Strzelce, Sp. z o.o., ul. Główna 20, Strzelce 3. MATEJKO 2004 PL Hodowla Roślin Strzelce, Sp. z o.o., ul. Główna 20, Strzelce 4. DUBLET PL,,DANKO,, Hodowla Roślin,Sp. z o.o., Choryń 27, Kościan 5. MILKARO PL Hodowla Roślin Strzelce, Sp. z o.o., ul. Główna 20, Strzelce 6. NAGANO PL,,DANKO,, Hodowla Roślin,Sp. z o.o., Choryń 27, Kościan 7. MILEWO PL Hodowla Roślin Strzelce, Sp. z o.o., ul. Główna 20, Strzelce 8. ANDRUS 2009 PL Hodowla Roślin Strzelce, Sp. z o.o., ul. Główna 20, Strzelce 9. MAZUR PL,,DANKO,, Hodowla Roślin,Sp. z o.o., Choryń 27, Kościan PL Polska Pszenżyto jare. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru - SDOO ZDOO HR DANKO Pawłowice Kochcice Modzurów Wyszczególnienie Powiat Gliwice Powiat Lubliniec Powiat Racibórz Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna IIIb IIIa II ph gleby w KCl 5,58 5,8 6,7 Przedplon Rzepak ozimy Pszenica ozima Rzepak ozimy Data siewu Obsada nasion Data zbioru Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nawożenie dolistne Basfoliar 36Extra 8,0 l/ha Basfoliar 36Extra 10,0 l/ha - Basfoliar 36Extra 10,0 l/ha Tabela 2 Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna Sarfun T 65 DS Sarfun T 65 DS 200g/100kg 200g/100kg Kinto Duo 080 FS Herbicydy GranstarUltra SX50SG 48g Chwastox Trio 540SL Galmet 20SG 20g/ha 1,5l/ha Galaper 200EC 600ml/ha Gold 450 EC 1,25 l/ha Puma Uniwersal 69 1,0l/ha Insektycydy Karate Zeon 050 SC 0,1l/ha Fury 100EW 0,1l/ha Danadim 400EC 0,5l/ha Tylko na poziomie a 2 Fungicydy I zabieg Duett Star 334 SE 1,0l/ha Soligor 425 EC 0,7l/ha Soligor 425 EC 0,8l/ha II zabieg Duett Ultra 497SC 1,5l/ha Falcon460EC 0,6 l/ha Falcon460EC 0,6l/ha 6

68 Tabela 3 Pszenżyto jare. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru - Lp. Wyszczególnienie SDOO ZDOO HR DANKO Pawłowice Kochcice Modzurów a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1. Kłoszenie data Dojrzałość woskowa data Wysokość roślin cm Wyleganie roślin w fazie 7,5 6,2 4,4 4,2 9,0 9,0 dojrzałości mlecznej skala 9st. 5. Wyleganie roślin przed zbiorem skala 9st. 5,6 3,7 3,8 3,6 7,6 4,8 Porażenie przez choroby - mączniak prawdziwy skala 9st. 8,7 9,0 7,9 8,8 8,8 8, septorioza liści skala 9st. 7,5 8,8 6,1 7,7 6,8 8,5 - rdza brunatna skala 9st. 9,0 9,0 8,6 9,0 7,4 9,0 - rynchosporioza skala 9st. 9,0 9,0 7,6 8,6 9,0 9,0 - brunatna plamistość liści skala 9st. 6,6 8,6 7,1 8,2 9,0 9,0 7. Masa 1000 ziaren g 40,6 38,3 34,6 36,3 21,7 21,0 8. Wilgotność ziarna podczas zbioru % 16,5 18,2 13,8 13,9 21,9 22,6 9. Plon ziarna dt/ha 79,7 82,3 66,1 77,7 79,1 86,8 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian Tabela 4 Pszenżyto jare. Plon ziarna odmian w miejscowościach % wzorca. Rok zbioru - a 1 a 2 Lp. Odmiana SDOO ZD00 HR DANKO SDOO ZD00 HR DANKO Pawłowice Kochcice Modzurów Średnia Pawłowice Kochcice Modzurów Średnia Wzorzec dt/ha ** 79,7 66,1 79,1 75,0 82,3 77,7 86,8 82,3 1. DUBLET NAGANO MILEWO KARGO MIESZKO MATEJKO MILKARO ANDRUS MAZUR Pszenżyto jare. Plon ziarna odmian w % wzorca. Lata zbioru ** - średnia z wszystkich badanych odmian Plon ziarna w % wzorca Lp. Odmiana a 1 a 2 Średnia Średnia Wzorzec dt/ha ** 75,0 69,0 66,9 70,3 82,3 74,9 73,6 76,9 1. DUBLET NAGANO MILEWO KARGO MIESZKO MATEJKO MILKARO ANDRUS MAZUR Liczba doświadczeń Tabela 5 7

69 ** - średnia z wszystkich badanych odmian Tabela 6 Pszenżyto jare. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na poziomie a 1. Lata zbioru Mączniak Septorioza liści Rdza brunatna Średnia Średnia Średnia Odmiana Lp Skala 9 0 Wzorzec** 8,5 8,2 6,8 6,8 8,3 7,7 1. DUBLET 8,7 8,6 6,2 7,0 7,8 7,8 2. NAGANO 8,2 8,0 7,0 7,1 8,7 7,8 3. MILEWO 8,8 8,3 6,8 6,9 8,7 8,1 4. KARGO 9,0 8,5 7,0 6,5 7,3 6,6 5. MIESZKO 8,7 7,9 6,7 6,5 7,7 6,8 6. MATEJKO 7,0 7,4 7,0 7,1 8,8 8,5 7. MILKARO 8,7 8,6 6,3 6,2 8,5 7,9 8. ANDRUS 8,5 7,8 7,0 6,8 8,7 8,3 9. MAZUR 8,7 7,3 8,8 Liczba doświadczeń ** - średnia z wszystkich badanych odmian Lp. Pszenżyto jare. Ważniejsze właściwości rolniczo- użytkowe. Lata zbioru Wyleganie ( skala ) 9 0 Wysokość roślin W fazie dojrzałości przed zbiorem ( cm ) mlecznej Odmiana średnia średnia średnia Poziom agrotechniki a 1 Wzorzec** Masa 1000 ziaren ( g ) średnia ,9 6,3 5,6 6, ,3 33,0 1. DUBLET 4,8 4,6 3,8 4, ,7 36,8 2. NAGANO 6,0 5,7 6,2 6, ,4 36,5 3 MILEWO 5,3 5,1 5,5 6, ,4 35,9 4. KARGO 6,5 5,9 6,5 6, ,2 33,3 5. MIESZKO 6,5 5,7 6,2 6, ,2 35,7 6. MATEJKO 7,8 7,0 7,5 7, ,5 33,3 7. MILKARO 4,0 4,7 3,0 4, ,0 37,6 8. ANDRUS 5,5 4,6 5,2 5, ,4 38,0 9. MAZUR 7,3 7, ,8 Liczba doświadczeń Poziom agrotechniki a Wzorzec** 2 5,2 5,9 4,0 5, ,9 33,6 1. DUBLET 4,5 4,0 2,3 4, ,2 37,9 2. NAGANO 5,0 5,4 4,7 6, ,8 37,6 3. MILEWO 4,3 5,6 3,7 5, ,1 35,8 4. KARGO 5,8 6,0 5,0 6, ,0 33,9 5. MIESZKO 5,0 5,5 4,2 6, ,3 36,3 6. MATEJKO 7,8 7,2 7,2 7, ,1 33,9 7. MILKARO 3,8 4,1 2,2 4, ,0 38,1 8. ANDRUS 5,0 4,8 2,5 4, ,3 37,6 9. MAZUR 5,8 4, ,2 Liczba doświadczeń Tabela 7 ** - średnia z wszystkich badanych odmian 8

70 WYNIKI PLONOWANIE Na poziomie a 1 w r. plon wzorca średni dla Pawłowic, Kochcic i Modzurowa wynosił 75,0dt/ha i był wyższy od średniej plonu wzorca z lat który wynosił 70,3 dt/ha. Plony wzorca w miejscowościach na poziomie a 1 były zróżnicowane wahały się od 66,1dt/ha w Kochcicach 79,1 dt/ha w Modzurowie i 79,7 dt/ha w Pawłowicach. W r. plony względne odmian średnie dla miejscowości zamykały się w przedziale 96%(Andrus) z plonami 91% w Pawłowicach 95% w Kochcicach i 103% (w Modzurowie). Powyżej wzorca średnia z 3 punktów 101% odmiana Nagano, 104% odm Matejko, 105% odm. Milewo. i Mazur. Z odmian badanych w okresie trzyletnim 4 odmiany plonowały powyżej wzorca. Na poziomie a 2 w r. plon wzorca, średni dla Pawłowic, Kochcic i Modzurowa wynosił 82,3% i był wyższy od plonu z roku 2013 kiedy wynosił 74,9dt/ha. Średni plon wzorca w latach wynosił 76,9dt/ha. Plony wzorca w miejscowościach były zróżnicowane i wahały się od 77,7dt/ha w Kochcicach do 86,8dt/ha w Modzurowie i 82,3 dt/ha w Pawlowicach. Na poziomie a 2 najwyższy średni plon względny, dla trzech punktów doświadczalnych w roku dały odmiany Mazur i Nagano 104% najniższy plon względny odmiana Milkaro i Dublet 95%. Z odmian badanych przez 3 lata najwyższy plon względny powyżej wzorca dała odmiana Nagano 104%. WYLEGANIE Wyleganie oceniono w skali 9 0 na poziomie a 1 i a 2 w fazie dojrzałości mlecznej i przed zbiorem. Ocena w fazie dojrzałości mlecznej w r. wystąpiło silne wyleganie w Kochcicach. W Modzurowie wystąpiło w późniejszej fazie rozwojowej. Z uwagi na to, że nie stosowano regulatora wzrostu wartości wylegania są zbliżone na poziomie a 1 i a 2. Nieco większą podatność na wyleganie niezależnie od poziomu agrotechniki wykazały odmiany Dublet i Milkaro. Ocena przed zbiorem- w r. wyleganie wzorca przed zbiorem było podobne w porównaniu ze średnią za lata i wynosiło 6,1. CHOROBY Szczegółowa ocenę porażenia chorób przeprowadzono na przeciętnym a 1 poziomie agrotechniki. Wyniki oceny w skali 9 0 przedstawiały się jak niżej: Mączniak w r. choroba wystąpiła w niewielkim nasileniu średnio 8,5. Porównując trzylecie najbardziej podatną odmianą był Matejko (7,4) a najmniej Dublet i Milkaro (8,6). Septorioza liści choroba wystąpiła w średnim nasileniu we wszystkich miejscowościach. W roku średnia wzorca wynosiła 6,8, największą odporność miała odmiana Mazur (7,3). Rdza brunatna w r. rdza wystąpiła we wszystkich punktach badawczych w niewielkim nasileniu. Porównując do trzylecia odmiany w r. wykazały większą odporność na chorobę. Średnia wzorca roku wyniosła 8,3, a trzylecia 7,7. 9

71 RZEPAK OZIMY Doświadczenie prowadzono w SDOO Pawłowice. W roku badano 29 odmian, w tym 7 odmian populacyjnych i 22 odmiany mieszańcowe. Doświadczenie w SDOO Pawłowice, prowadzone było bez ochrony fungicydowej. Ponieważ w woj. śląskim przeprowadzono tylko doświadczenia w Pawłowicach dlatego w opracowaniu przedstawione są wyniki także z województw sąsiednich. Rzepak ozimy. Wykaz badanych odmian. Rok zbioru Tabela 1 10

72 Lp. Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru Rok włączenia do LOZ Kod kraju producenta 1. Monolit 2008 PL 2. Chagall 2009 CH 3. Sherlock DE 4. Ametyst 2013 CH 5. Brendy 2013 PL 6. Harry 2013 AT 7. Quartz 2013 FR 8. Visby F DE 9. Abakus F DE 10. Nk Technic F CH 11. Artoga F FR 12. SY Kolumb F CH 13. Xenon F DE 14. DK ExquisiteF DE 15. Rumba F DE 16. SY Cassidy F CH 17. Bonanza F * FR 18. Marathon F * DE 19. Marcopolos F * DE 20. Sherpa F * DE 21. SY Carlo F * CH 22. Arsenal F FR 23. DK Exclusiv F US 24. DK Impresion F DE 25. Garou F DE 26. Konkret F PL 27. Mercedes F DE 28. Minerva F DE 29. SY Marten F CH 11 ODMIANY POPULACYJNE Hodowca (jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian zagranicznych krajowy przedstawiciel) Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Gr. IHAR ul. Główna Strzelce Syngenta Seeds sp. z o.o Warszawa ul. Powązkowska 44C KWS Polska sp. z o.o. ul. Chlebowa 4/ Poznań Syngenta Seeds sp. z o.o Warszawa ul. Powązkowska 44C Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o., Smolice 146, Kobylin Saatbau Polska Sp. z o.o, ul. Żytnia 1, Środa Śląska KWS Polska sp. z o.o. ul. Chlebowa 4/ Poznań ODMIANY MIESZAŃCOWE Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul.straszewska 70 Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul.straszewska 70 Syngenta Seeds sp. z o.o Warszawa ul. Powązkowska 44C Limagrain - Spółka Europejska oddział w Polsce ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka Komorniki Syngenta Seeds, sp. z o.o Warszawa ul. Powązkowska 44C Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul.straszewska 70 DSV Polska sp. z o.o Wągrowiec ul.straszewska 70 DSV Polska sp. z o.o Wągrowiec ul.straszewska 70 Syngenta Seeds sp. z o.o Warszawa ul. Powązkowska 44C RAGT Semences polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A, Łysomice DSV Polska sp. z o.o Wągrowiec ul.straszewska 70 KWS Polska sp. z o.o. ul. Chlebowa 4/ Poznań Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul.straszewska 70 Syngenta Seeds, sp. z o.o Warszawa ul. Powązkowska 44C Limagrain - Spółka Europejska oddział w Polsce ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka Komorniki Monsanto Polska Sp. z o.o. ul. Domaniewska 49, Warszawa DSV Polska sp. z o.o Wągrowiec ul.straszewska 70 Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul.straszewska 70 Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Gr. IHAR ul. Główna Strzelce Saaten-Union Polska sp. z o.o Wągrowiec ul.straszewska 70 DSV Polska sp. z o.o Wągrowiec ul.straszewska 70 Syngenta Seeds, sp. z o.o Warszawa ul. Powązkowska 44C

73 PL Polska, FR Francja, DE Niemcy, CH Szwajcaria, US - Stany Zjednoczone, AT - Austria F1 odmiana mieszańcowa, * - wstępna rekomendacja Wyszczególnienie Rzepak ozimy. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru - SDOO Pawłowice Powiat gliwicki SDOO Głubczyce SDOO Zybiszów Powiat głubczycki Powiat wrocławski ZDOO Tomaszów Bolesławicki Powiat bolesławiecki SDOO Słupia Tabela 2 Powiat jędrzejowski Kompleks rolniczej 1 pszenny bardzo 2 - pszenny dobry przydatności gleby dobry 2 - pszenny dobry 2 żytni dobry 2 - pszenny dobry Klasa bonitacyjna VIa II IIIa IVb IIIa ph gleby w KCl 6,36 6,70 6,5 6,1 6,0 Przedplon Jęczmień ozimy Pszenica ozima Pszenica ozima Pszenica ozima Groch siewny Data siewu Obsada nasion /70 60/70 60 Data zbioru Nawożenie mineralne N (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi ((kg/l)/ha) Zaprawa nasienna Herbicydy 9,2 24, ,0 Nasiona dostarczono zaprawione Butisan Star Max 2,5kg/ha Środki ochrony roślin Nasiona Nasiona dostarczono dostarczono zaprawione zaprawione Butisan Star Max 2,5kg/ha + Trend 0,2l/ha Agil 100EC 0,6l/ha Fungicydy - Insektycydy Desykanty Proteus 110 OD 0,6l/ha Decis Mega 50 EW 0,1 l/ha Rogor 400 EC 0,8l/ha Reglone 200 SL 3,0l/ha Spodnam DC 1,0l/ha Decis Mega 50 EW 0,6 l/ha Avaunt 150 EC 0,17l/ha Karate Zeon 050 CS 0,15l/ha Colzor Trio 405 EC 3,0l/ha Fusilade Forte 150 EC 0,75l/ha Toprex 375 SC 0,3l/ha Syrius 250 EW 1,0 l/ha Traper 250 EC 1,0 l/ha Karate Zeon 050 CS 0,15l/ha Proteus 110 OD IP 0,6l/ha Mospilan 20 SP 120 g/ha Fastac 100 EC 0,12l/ha Nasiona dostarczono zaprawione Butisan Star 416 S.C. 2,5l/ha + Targa 10 EC 0,4l/ha Targa Super 05 EC 0,75l/ha Fox 480 EC 1,0 l/ha - Fastac 100 EC 0,1 l/ha Dursban 480 EC 0,6l/ha Mavriik 240 EC 0,2l/ha Nasiona dostarczono zaprawione Butisan Star Max 2,5kg/ha Pilot 10 EC 0,4l/ha Propulse 250 SE 1,0l/ha Proteus 110 OD IP 0,5l/ha Mospilan 20 SP 120 g/ha

74 Lp. Tabela 3 Rzepak ozimy. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru (Wyniki średnie dla badanych odmian) Wyszczególnienie SDOO Pawłowice SDOO Głubczyce SDOO Zybiszów ZDOO Tomaszów Bolesławicki 1 Ocena wyrzędowania skala 9 7,5 8,59 9,0 8,8 6,6 2 Stan roślin po zimie skala 9 7,8 8,3 9,0 8,0 6,4 3 Obsada roślin po zimie szt./m Przezimowanie % 86,8 91,6 100, ,2 5 Wysokość łanu liści przed zimą cm 33,6 16,3 18,3 15,7 18,8 SDOO Słupia 6 Początek kwitnienia data Koniec kwitnienia data Dojrzałość techniczna data Wysokość roślin cm Wysokość łanu przed zbiorem cm Wyleganie % Porażenie przez choroby: 12 - zgnilizna twardzikowa % 9,6 1,6 7,4 5,8 5, choroba podstawy łodyg % 14,1 20,8 13, czerń krzyżowych skala 9 8,0-8,0 7,6 7, sucha zgnilizna kapustnych(wiosna) % - 7,9 6,4 - Średni plon nasion przy 9% 16 wilgotności dt/ha 57,2 58,2 66,0 42,4 66,5 Lp. Rzepak ozimy. Plonowanie odmian w miejscowościach % wzorca. Rok zbioru Plon nasion w % wzorca w przeliczeniu na 9% wilgotności Odmiana ZDOO SDOO SDOO SDOO SDOO Tomaszów Pawłowice Głubczyce Zybiszów Słupia ŚREDNIA Bolesławiecki Wzorzec dt/ha 57,2 58,2 66,0 42,4 66,5 58,1 ODMIANY POPULACYJNE 1 Monolit Chagall Sherlock Ametyst Brendy Harry Quartz ODMIANY MIESZAŃCOWE 8 Visby F Abakus F Nk Technic F Artoga F SY Kolumb F Tabela 4 13

75 13 Xenon F DK ExquisiteF Rumba F SY Cassidy F Bonanza F Marathon F Marcopolos F Sherpa F SY Carlo F Arsenal F DK Exclusiv F DK Impresion F Garou F Konkret F Mercedes F Minerva F SY Marten F Liczba doświadczeń Wzorzec średnia ogólna z wszystkich badanych odmian w danym roku. Rzepak ozimy. Plonowanie odmian w latach Plon nasion w % wzorca w przeliczeniu na 9% wilgotności Odmiana średnia średnia Wzorzec dt/ha 58,1 45,2 47,3 51,6 50,2 ODMIANY POPULACYJNE 1 Monolit Chagall Sherlock Ametyst Brendy Harry Quartz ODMIANY MIESZAŃCOWE 8 Visby F Abakus F Nk Technic F Artoga F SY Kolumb F Xenon F DK ExquisiteF Rumba F SY Cassidy F Tabela 5 14

76 17 Bonanza F Marathon F Marcopolos F Sherpa F SY Carlo F Arsenal F DK Exclusiv F DK Impresion F Garou F Konkret F Mercedes F Minerva F SY Marten F Liczba doświadczeń Wzorzec średnia ogólna z wszystkich badanych odmian w danym roku. Rzepak ozimy. Cechy rolniczo-użytkowe z lat Tabela 6 Lp. Odmiana Dojrzałość techniczna Przezimowanie % Stan roślin po zimie w skali 9 dzień roku średnia średnia średnia średnia średnia średnia Wzorzec 87,5 87,4 81,0 7,9 7,9 7, ODMIANY POPULACYJNE 1 Monolit ,8 8,4 8, Chagall ,8 8,4 8, Sherlock ,0 8,0 7, Ametyst 87 7, Brendy 88 7, Harry 87 7, Quartz 88 8,0 182 ODMIANY MIESZAŃCOWE 8 Visby F ,8 7,7 7, Abakus F ,9 7,9 7, Nk Technic F ,0 7,9 7, Artoga F ,9 8,0 7, SY Kolumb F ,0 7,8 7, Xenon F ,3 8,1 7, DK ExquisiteF ,0 7,8 7, Rumba F ,0 7,9 7, SY Cassidy F ,8 7,7 7, Bonanza F ,0 7, Marathon F ,8 7, Marcopolos F ,0 7, Sherpa F ,0 8, SY Carlo F ,8 7, Arsenal F , DK Exclusiv F , DK Impresion F , Garou F , Konkret F , Mercedes F , Minerva F , SY Marten F ,

77 Wzorzec - średnia z wszystkich odmian biorących udział w doświadczeniu w danym roku Skala 9 stopniowa dla oceny uszkodzenia rozet po zimie oznacza: 9 - zachowała się cała powierzchnia liści sprzed zimy, 8 - zachowało się do 90 % powierzchni liści, 7 - odpowiednio: do 75 %, 6 - do 50%, 5 - do 25% powierzchni liści. Lp Odmiana Rzepak ozimy. Cechy rolniczo-użytkowe z lat Wysokość roślin cm średnia średnia Ugięcie łanu przed zbiorem* średnia średnia Wyleganie średnia Tabela 7 średnia cm % % Wzorzec ODMIANY POPULACYJNE 1 Monolit Chagall Sherlock Ametyst Brendy Harry Quartz ODMIANY MIESZAŃCOWE 8 Visby F Abakus F Nk Technic F Artoga F SY Kolumb F Xenon F DK ExquisiteF Rumba F SY Cassidy F Bonanza F Marathon F Marcopolos F Sherpa F SY Carlo F Arsenal F DK Exclusiv F DK Impresion F Garou F Konkret F Mercedes F Minerva F SY Marten F Wzorzec - średnia z wszystkich badanych odmian w danym roku Ugięcie łanu* procentowy stosunek wysokości roślin do wysokości łanu przed zbiorem, im wyższa wartość tym mniejsze wyleganie. 16

78 Tabela 8 Rzepak ozimy. Porażenie przez choroby w roku oraz zawartość w nasionach tłuszczu i glukozynolanów na podstawie Listy Opisowej Odmian wyd. przez COBORU w. Lp. Odmiana Zgnilizna twardzikowa Porażenie przez choroby Sucha zgnilizna kapust. Choroby podstawy łodygi Czerń krzyżowych Zawartość tłuszczu w nasionach Zawartość glukozynolanów w nasionach % roślin skala 9 o % suchej masy μm/g Wzorzec 6,0 5,8 15,8 7,9 47,5 9,1 ODMIANY POPULACYJNE 1 Monolit 4,4 4,8 14,2 7,2 48,0 7,2 2 Chagall 5,6 6,8 14,8 8,0 47,4 9,8 3 Sherlock 2,8 5,8 9,3 8,2 47,3 8,3 4 Ametyst 4,9 5,2 10,7 7,9 48,9 8,3 5 Brendy 5,2 6,2 14,8 8,1 47,9 11,2 6 Harry 10,7 8,1 24,7 7,6 47,3 9,5 7 Quartz 6,8 5,8 20,7 7,5 47,8 7,9 ODMIANY MIESZAŃCOWE 8 Visby F 1 3,6 5,6 10,2 8,2 46,9 7,4 9 Abakus F 1 8,3 5,7 18,3 7,6 47,0 7,9 10 Nk Technic F 1 4,6 6,1 14,5 8,1 46,6 9,8 11 Artoga F 1 6,4 5,7 17,2 7,8 47,2 8,7 12 SY Kolumb F 1 6,6 7,4 16,0 8,2 47,1 7,3 13 Xenon F 1 6,7 5,8 14,7 7,9 48,3 10,3 14 DK ExquisiteF 1 4,0 6,6 11,5 8,2 48,2 11,1 15 Rumba F 1 3,7 5,5 11,3 7,8 46,9 9,6 16 SY Cassidy F 1 4,1 5,8 15,2 7,9 46,8 8,2 17 Bonanza F 1 3,2 4,1 10,8 8,5 47,7 11,2 18 Marathon F 1 5,8 5,2 16,0 7,9 47,2 9,6 19 Marcopolos F 1 6,3 6,2 20,5 8,2 47,1 7,8 20 Sherpa F 1 6,0 5,5 15,0 7,8 47,8 9,2 21 SY Carlo F 1 6,2 5,7 14,3 8,1 47,3 10,1 22 Arsenal F 1 11,4 6,9 25,3 8,1 47,2 8,7 23 DK Exclusiv F 1 6,8 4,9 17,8 7,2 47,6 11,6 24 DK Impresion F 1 4,2 4,8 12,7 8,1 47,2 9,4 25 Garou F 1 3,4 5,0 11,8 8,2 47,9 7,8 26 Konkret F 1 9,0 6,6 24,3 7,5 46,9 10,3 27 Mercedes F 1 7,9 4,8 15,2 8,2 48,8 8,7 28 Minerva F 1 9,7 5,3 25,2 7,9 49,0 8,0 29 SY Marten F 1 4,3 5,0 11,3 7,9 47,4 8,8 Wzorzec - średnia z wszystkich badanych odmian WYNIKI PLONOWANIE W latach najwyższy plon wzorca, średni dla miejscowości, notowano w roku 58,1 dt/ha. Średni dla miejscowości plon wzorca za lata 2013 wynosił 51,6 dt/ha, za okres trzyletni ,2 dt/ha. Plony względne odmian średnie dla miejscowości w roku mieściły się w przedziale od 83% Brendy odmiana populacyjna) do 111% (Sherpa odmiana mieszańcowa). W roku średni dla miejscowości plon względny 7 badanych odmian populacyjnych wynosił 91% i zamykał się w przedziale od 83% (Brendy) do 96% (Sherlock). Jedna odmiana populacyjna plonowała na poziomie wzorca, Sherlock (96%), pozostałe 6 odmian plonowało poniżej wzorca. 17

79 Plon względny, średni dla miejscowości 22 badanych odmian mieszańcowych wynosił w roku 105% i zamykał się w przedziale od 91% (Konkret) do 111% (Sherpa). Powyżej wzorca plonowało w roku 19 z 22 badanych odmian mieszańcowych. W grupie odmian mieszańcowych, o plonach względnych, średnich dla miejscowości przewyższających plon wzorca, poza odmianą Sherpa (111%), wysokimi plonami wyróżniały się: Artoga (110%), SY Kolumb (110%), Abakus (109%), DK Exquisite (109%), SY Cassidy (109%), Bonanza (109%), Minerva (109%), Visby (108%), NK Technic (107%), Marcopolos (107%), SY Carlo (105%), Mercedes (104%), Rumba (104%), DK Impresion (103%), Garou (103%), Arsenal (102%), Maraton (101%), SY Marten (100%) z plonami względnymi poniżej wzorca to wymieniona wyżej odmiana Konkret (91%), DK Exclusiv (97%), Xennon (99%). W roku powyżej wzorca we wszystkich pięciu punktach doświadczalnych plonowało 11 odmian mieszańcowych: Visby (od 102% w Słupii do 118% w Tomaszowie Bolesławieckim), Abakus (od 104% w Słupii do 115% w Tomaszowie Bolesławieckim), NK Technic (od 104% w Zybiszowie, Tomaszowie Bolesławieckim do 113% w Pawłowicach), Artoga (od 107% w Zybiszowie do 113% w Pawłowicach), SY Kolumb (od 104% w Tomaszowie Bolesławieckim do 114% w Pawłowicach), DK Exquisite (od 101% w Głubczycach do 128% w Tomaszowie Bolesławieckim), SY Cassidy (od 105% w Pawłowicach do 115% w Tomaszowie Bolesławieckim), Bonanza (od 104% w Pawłowicach do 112% w Tomaszowie Bolesławieckim), Marcopolos (od 105% w Głubczycach i Zybiszowie do 112% w Tomaszowie Bolesławieckim), Sherpa (od 107% w Pawłowicach i Zybiszowie do 116% w Tomaszowie Bolesławieckim), Minerva (od 103% w Zybiszowie do 109% w Pawłowicach i Głubczycach). Odmiany badane w okresie trzyletnim (2012-) cechowała zróżnicowana reakcja na przebieg pogody w latach, wyrażająca się kształtowaniem plonów względnych w latach. Z badanych przez trzy lata odmian mieszańcowych cztery odmiany plonowały w kolejnych trzech latach stabilnie i wysoko. Są to odmiany: ( Visby, Abakus, SY Kolumb, DK Exquisite). PRZEZIMOWANIE Przezimowanie rzepaku, wyrażone w % oceniono w roku dla wzorca, średnio na 88%, a średnio za lata 2012-, na poziomie 81%. Oceny dla odmian wahały się w roku, średnio dla miejscowości, od 83% (Konkret) do 92% (Xenon). Najwyższe przezimowanie w roku uzyskały takie odmiany Sherlock, NK Technic, Sherpa (89%) oraz Brendy, Quarto, SY Kolumb, DK Exquisite, Rumba, Bonanza, Marcopolos, Arsenal, DK Exclusiv, DK Impresion (88%). W większości badanych odmian mieszańcowych oceny przezimowania były wysokie. Przezimowanie wzorca, średnie dla miejscowości za lata było gorsze w porównaniu do roku (ocena 88%). Oceny dla odmian, średnie za lata zamykały się w przedziale od 75% (SY Cassidy F 1 ) do 85% (Xenon F 1 ). Oceny dla odmian, średnie za lata 2013 zamykały się w przedziale od 86% (Visy, SY Cassidy, Maraton, Marcopolos) do 90% (Xenon). Stan roślin po zimie w roku, oceniany w skali 9 dla wzorca, średni dla miejscowości oceniono na 7,9. Oceny dla odmian zamykały się w przedziale od 7,5 (Konkret) do 8,0 (Sherlock, Quartz, NK Technic, SY Kolumb, Rumba, Bonanza, Marcopolos, Sherpa, DK Impresion). Dla większości badanych odmian oceny wskazują na zachowanie się powyżej 90% powierzchni liści sprzed zimy. Ocena uszkodzenia rozet po zimie, średnia za lata 2012 dla wzorca 7,6 o, oceny dla odmian bardzo zbliżone od 7,3 o do 7,9 o świadczą o dobrym przezimowaniu rzepaku w ostatnich trzech latach. WYLEGANIE Wyleganie rzepaku oceniane jest jako stopień ugięcia łanu przed zbiorem (procentowy stosunek wysokości roślin do wysokości łanu przed zbiorem, im wyższa wartość, tym mniejsze wyleganie). Ugięcie łanu wzorca, wynosiło w r. średnio dla miejscowości 67%, średnie dla wzorca za lata %. Ugięcie łanu dla odmian w r., średnie dla miejscowości wahało się od 52% (Brendy) do 82% (Xenon). Wysokość roślin dla wzorca wynosiła w roku 177cm, o 16cm więcej w porównaniu do średniej za lata 2012 (161cm). Wysokość roślin badanych odmian wahała się od 166cm (odmiana populacyjna Quartz) do 188cm (odmiana mieszańcowa DK Impresion F 1 ). Nie zaobserwowano związku między wysokością, a wyleganiem. CHOROBY Nasilenie chorób oceniano jako % porażonych roślin w odniesieniu do: zgnilizny twardzikowej, suchej zgnilizny i chorób podstawy łodygi, dla czerni krzyżowych ocenę przeprowadzono w skali 9- stopniowej. Zgnilizna twardzikowa w roku porażenie wzorca wynosiło 6,0%. Dla badanych odmian wahało się od 2,8% (Sherlock) do 11,4% (Arsenal F 1 ). Słabe nasilenie (2,8 9%) wystąpiło na dwudziestu siedmiu odmianach. Na pozostałych 2 odmianach nasilenie wystąpiło w przedziale od 10% do 12%. Sucha zgnilizna kapustnych w roku porażenie wzorca wynosiło 5,8%. Nasilenie choroby na badanych odmianach wahało się od 4,1% (Bonanza) do 7,4% (SY Kolumb). Choroba nie wystąpiła w Pawłowicach i w Tomaszowie Bolesławieckim. Choroby podstawy łodyg w roku nasilenie dla wzorca wynosiło 15,8%, zaś wahania dla odmian zamykały się w przedziale 9,3% (Sherlock) do 25,3% (Arsenal). Choroba nie wystąpiła w Tomaszowie Bolesławieckim i Słupii. Czerń krzyżowych - w roku, czerń krzyżowych wystąpiła w słabym nasileniu - ocena dla wzorca, średnia dla miejscowości 7,9. Oceny dla odmian zamykały się w przedziale od 7,2 (Monolit, DK Exclusiv) do 8,5 (Bonanza). Choroba nie wystąpiła w Głubczycach. 18

80 ZIEMNIAK Wyniki porejestrowych doświadczeń odmianowych z ziemniakiem realizowanych w południowo-zachodniej części Polski. Ziemniak jest gatunkiem rolniczym o dużym znaczeniu gospodarczym jako źródło pożywienia dla ludzi a także surowiec do przetwórstwa przemysłowego. Sprzyjające warunki klimatyczne i glebowe w naszym kraju powinny zachęcać do uprawy ziemniaka, jednak od wielu lat jego udział w strukturze zasiewów systematycznie maleje (rys. 1). Według danych GUS powierzchnia pól produkcyjnych obsadzonych ziemniakiem w roku wyniosła około 0,3 mln ha. W ostatnim roku odnotowano wzrost upraw nasiennych ziemniaka. Według danych Głównego Inspektoratu Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa powierzchnia upraw nasiennych wynosiła 5029 ha (wzrost o 271 ha). Reprodukcja materiału sadzeniakowego zarejestrowanych odmian ziemniaka jest zróżnicowana, dwie najczęściej reprodukowane odmiany miały w udziale 20 % areału plantacji nasiennych. Coraz większą część powierzchni zajmowały odmiany spoza krajowego rejestru, pochodzące ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych (CCA). Możliwość zakupu kwalifikowanego materiału sadzeniakowego ponad 70% zarejestrowanych w Polsce odmian jest znacznie ograniczona. Z przeprowadzonych analiz, opartych na wynikach doświadczeń degeneracyjnych, wykonanych w IHAR Oddział Bonin wynika, że optymalna częstotliwość wymiany sadzeniaków w gospodarstwach nastawionych na towarową produkcję wynosi trzy lata. Niewielki udział plantacji nasiennych w stosunku do ogólnej powierzchni uprawy, nieprzekraczający 2%, uniemożliwia pożądaną częstotliwość wymiany materiału sadzeniakowego. Szacuje się, że udział sadzeniaków kwalifikowanych w zużyciu sadzeniaków ogółem nadal nie przekracza 7%. Niewielki poziom produkcji nasiennej nie pozwala na wykorzystanie potencjału plonowania odmian nowych. W efekcie plonowanie ziemniaków w skali kraju jest o połowę niższe od uzyskiwanego w doświadczeniach COBORU (rys.1). Do Krajowego Rejestru Odmian (KR) w roku 2015 wpisano 5 nowych odmian ziemniaka, skreślono 13. Obecnie w krajowym rejestrze (luty 2015) znajduje się 114 odmian ziemniaka. Rysunek 1. Ziemniak. Powierzchnia uprawy, plonowanie w kraju i w doświadczeniach COBORU. Lata Stały napływ nowych odmian, również tych z katalogu CCA, pozwala producentom rolnym na coraz większy wybór odmian dostosowanych do charakteru produkcji i warunków siedliskowych. Wobec wysokich nakładów ponoszonych na produkcję ziemniaków, producent poszukuje odmian o ustalonej renomie na rynku, stabilnych w plonowaniu i odpornych na choroby. Celem badań było sprawdzenie obecnej wartości gospodarczej odmian, znajdujących się w obrocie nasiennym i równoczesne porównanie ich z odmianami nowymi, wchodzącymi dopiero do uprawy. W opracowaniu przedstawiono wyniki plonowania i zawartości skrobi dla regionu Polski południowo-zachodniej, natomiast odporność badanych odmian na podstawowe choroby oraz ich cechy morfologiczne i ocenę właściwości konsumpcyjnych zestawiono na podstawie badań ogólnokrajowych. Doświadczenia odmianowe realizowane w ramach systemu PDOiR, prowadzone z ziemniakiem na terenie poszczególnych województw, uniemożliwiały prawidłowe wartościowanie odmian ze względu na niewielką liczebność. 19