Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Pradze Biuletyn Informacyjny grudzień 2016

Transkrypt

1 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Pradze Biuletyn Informacyjny grudzień 2016 SPIS TREŚCI: I. PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA. 2 II. BUDOWNICTWO 2 III. BEZROBOCIE IV. CENY TOWARÓW I USŁUG. 4 V. HANDEL ZAGRANICZNY 5 VI. POLSKO-CZESKA WYMIANA HANDLOWA VII. CZESKI IMPORT ŻYWNOŚCI Z POLSKI.. 9 VIII. INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE W CZECHACH W I POŁ. BR.. 10 IX. CZESKI RYNEK KARMY DLA ZWIERZĄT DOMOWYCH. 11 X. DROGA CZESKA ŻYWNOŚĆ.. 12 XI. CHINA INVESTMENT FORUM 2016 W PRADZE XII. RELACJA Z KONFERENCJI V4 GOES INNOVATIVE. 14 XIII. PRZEGLĄD POLITYKI ENERGETYCZNEJ REPUBLIKI CZESKIEJ

2 I. Produkcja przemysłowa Produkcja przemysłowa w Republice Czeskiej w październiku 2016 r., w stosunku międzyrocznym, spadła realnie o 1,7%, a w stosunku do miesiąca poprzedniego była niższa o 0,4%. Największy międzyroczny wzrost odnotowano w dziale naprawa i instalacja maszyn i urządzeń (o 9,7%), w produkcji komputerów oraz przyrządów i urządzeń elektronicznych i optycznych (o 6,8%) oraz w produkcji wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (3,4%). Największy międzyroczny spadek odnotowano w produkcji pozostałych środków transportu i przyrządów transportowych (o 26,4%), w górnictwie (o 11,6%) oraz w produkcji urządzeń elektrycznych (o 7,0%). Przychody z działalności przemysłowej w październiku 2016 r. w cenach bieżących, w stosunku międzyrocznym, były niższe o 2,3%, a przychody z eksportu bezpośredniego przedsiębiorstw przemysłowych o 1,6%. Wartość nowych zamówień w przemyśle międzyrocznie była niższa o 1,6% (przy czym wartość zamówień zagranicznych wzrosła o 0,1%, a wartość zamówień krajowych spadła o 4,8%). Średnia liczba zatrudnionych w przemyśle czeskim, w przedsiębiorstwach zatrudniających co najmniej 50 pracowników (bez pracowników agencyjnych), była w październiku 2016 r. międzyrocznie wyższa o 2,2%. Średnie wynagrodzenie miesięczne brutto w przedsiębiorstwach przemysłowych wzrosło nominalnie o 2,8% i wyniosło CZK (tj. ok EUR). Przemysł (wskaźniki międzyroczne dane wstępne) Wyszczególnienie Przemysł Republiki Czeskiej (B+C+D) Dynamika w cenach stałych (analogiczny okres roku poprzedniego = 100) sierpień 2016 wrzesień 2016 październik 2016 styczeńpaździernik ,3 102,7 98,3 102,5 B) Wydobycie i eksploatacja 95,4 89,8 88,4 92,7 C) Przemysł przetwórczy 116,7 103,6 98,4 103,3 D) Produkcja i dystrybucja energii elektrycznej, gazu i ciepła 93,5 99,5 101,2 98,9 II. Budownictwo Produkcja budowlana na rynku czeskim w październiku 2016 roku, w stosunku międzyrocznym, spadła realnie o 8,5%, a w stosunku do miesiąca poprzedniego o 1,5%. 2

3 Wartość produkcji w budownictwie ogólnym spadła o 1,5%, zaś w budownictwie inżynieryjnym o 20,1%. Średnia liczba zatrudnionych w budownictwie czeskim, w przedsiębiorstwach zatrudniających co najmniej 50 pracowników (bez pracowników agencyjnych), w październiku br., w stosunku międzyrocznym, była niższa o 3,2%. Średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w tej branży wzrosło o 0,1% i wyniosło CZK (tj. ok EUR). Liczba wydanych zezwoleń budowlanych w październiku 2016 r., w stosunku międzyrocznym, spadła o 0,4% (do 7 413), a orientacyjna wartość robót objętych tymi zezwoleniami wzrosła o 0,7% (do 24,5 mld CZK, tj. ok. 906 mln EUR). III. Bezrobocie Produkcja budowlana (wskaźniki międzyroczne - dane wstępne) Wyszczególnienie Produkcja budowlana ogółem w tym: w budownictwie ogólnym w budownictwie inżynieryjnym Rozpoczęte realizacje mieszkań w tym: w budownictwie jednorodzinnym w budownictwie wielorodzinnym Zakończone realizacje mieszkań w tym: w budownictwie jednorodzinnym w budownictwie wielorodzinnym Dynamika w cenach stałych (analogiczny okres roku poprzedniego = 100) sierpień ,4 104,0 80,5 105,1 122,6 91,0 87,7 85,6 140,4 wrzesień ,3 99,0 81,1 121,2 107,5 142,0 103,5 115,9 87,8 październik ,5 98,5 79,9 95,7 114,5 64,4 175,4 109,9 459,3 styczeńpaździernik ,7 94,4 83,3 98,6 114,4 72,4 109,6 106,2 122,1 Na koniec listopada 2016 roku w Republice Czeskiej bez pracy było 362,8 tys. osób, tj. o 3,5 tys. mniej niż na koniec miesiąca poprzedniego oraz o 68,6 tys. mniej niż na koniec listopada 2015 r. Stopa bezrobocia na r. wyniosła 4,9% (wśród mężczyzn pozostała ona na poziomie 4,6%, zaś wśród kobiet spadła do 5,2%). Największe bezrobocie odnotowano w powiatach: Karwina (10,3%), Most (10,1%), Ostrawamiasto (8,8%), Usti nad Łabą i Bruntal (po 8,5%), Chomutov (8,1%), Decin i Znojmo (po 7,6%) oraz Jesenik (7,3%). Najniższe było w powiatach Rychnov nad Kneznou (1,7%), Praga-wschód (1,8%), Benesov (2,6%) oraz Mlada Boleslav, Jindrichuv Hradec, Jicin, Pelhrimov i Praga-zachód (po 2,7%). Spośród 77 powiatów Republiki Czeskiej, w 34 z nich stopa bezrobocia była wyższa lub taka sama jak średnia dla całego kraju. W ewidencji czeskich urzędów pracy, wg stanu na 30 listopada 2016 r., było wolnych miejsc pracy (tj. o 3,8 tys. mniej niż w miesiącu poprzednim oraz o 30,2 tys. więcej niż w listopadzie 2015 r.). Na jedno wolne miejsce przypadało średnio 2,7 bezrobotnych, z tego najwięcej w powiatach: Karwina (14,4), Jesenik (10,4), Usti nad Łabą (9,1), Sokolov (8,1), Chomutov i Hodonin (po 7,5), Znojmo (7,1) oraz Bruntal (6,9). Zasiłek dla bezrobotnych w 3

4 listopadzie 2016 r. wypłacono 88,0 tys. osobom ubiegającym się o zatrudnienie, tj. 24,3% ogółu bezrobotnych (w październiku 2016 r. 22,8%, w listopadzie 2015 r. 21,3%). IV. Ceny towarów i usług Ceny towarów i usług konsumpcyjnych na rynku czeskim w listopadzie 2016 roku wzrosły międzyrocznie o 1,5%, zaś w stosunku do miesiąca poprzedniego o 0,3%. Znaczący wpływ na międzyroczny wzrost cen w listopadzie miały ceny w dziale napoje alkoholowe i tytoń, gdzie ceny wyrobów tytoniowych wzrosły o 6,5%, wysokoprocentowych napojów alkoholowych o 6,4%, zaś piwa o 6,2%. Wyższe były także ceny żywności i napojów bezalkoholowych (o 1,6%), co było rezultatem wzrostu cen szeregu artykułów spożywczych, w szczególności cukru (o 26,5%), serów (o 12,3%), masła (o 10,8%), jaj (10,3%) i mleka (o 1,2%). W dziale czynsze, woda, energia, paliwa (ogólny wzrost 0,5%) ceny czynszów były wyższe o 1,8%, opłaty za kanalizację o 5,3%, za wodę o 1,6%, za energię elektryczną o 1,2%, zaś za ogrzewanie o 1,1%. W dziale wyżywienie i zakwaterowanie ceny usług żywieniowych zwiększyły się o 2,5%, zaś usług hotelarskich o 0,6%. Wyższe były również ceny obuwia (o 3,8%) i odzieży (o 0,1%). W dziale pozostałe towary i usługi ogólny wzrost o 1,7% był w dużej mierze spowodowany wyższymi cenami usług finansowych (o 2,5%) oraz ubezpieczeń (o 2,2%). Wzrost cen odnotowano także w służbie zdrowia, głównie wskutek wyższych o 3,6% cen pobytów uzdrowiskowych, a także w działach transport oraz kultura i rekreacja (po 1,0%). Spadek cen odnotowano w dziale poczta i telekomunikacja (o 0,9%). Spadły również ceny gazu ziemnego (o 6,9%), paliw (o 0,3%) oraz niektórych artykułów spożywczych m.in. ziemniaków (o 7,3%), mąki (o 5,4%), jogurtów (o 4,7%) oraz owoców (o 1,6%). Ogółem ceny towarów w stosunku międzyrocznym wzrosły o 1,5%, a usług o 1,7%. Stopa inflacji w listopadzie br. - mierzona wzrostem średnich cen konsumpcyjnych z ostatnich 12 miesięcy w stosunku do średnich cen z poprzednich 12 miesięcy - wyniosła 0,5%. Ceny towarów i usług (wskaźniki, stopa inflacji) Wyszczególnienie Analogiczny okres roku Zmiana Stopa poprzedniego = 100 (2005= inflacji* 09/16 10/16 11/16 100) Ogółem w tym: 100,5 100,8 101,5 125,0 100,5 Artykuły spożywcze i napoje bezalkoholowe 98,7 98,8 101,6 131,9 98,6 Napoje alkoholowe i tytoń 104,4 104,8 105,7 169,7 104,3 Odzież i obuwie 101,1 101,8 101,2 91,9 102,0 Czynsze, woda, energia, paliwa 100,4 100,5 100,5 145,6 100,6 Wyposażenie mieszkań, sprzęt AGD, naprawy 100,2 100,3 100,1 93,3 99,9 Służba zdrowia 102,6 103,0 102,5 157,2 101,7 Transport 98,4 99,9 101,0 101,4 97,7 Poczta i telekomunikacja 100,3 100,3 99,1 78,9 99,6 Kultura i rekreacja 100,9 100,7 101,0 100,5 101,6 Edukacja 101,9 101,9 101,9 126,3 101,3 Wyżywienie i zakwaterowanie 101,1 101,5 102,2 134,6 101,3 Pozostałe towary i usługi 101,0 101,2 101,7 122,6 100,9 *relacja średnich wskaźników bazowych (rok 2005=100) za ostatnie 12 miesięcy oraz wcześniejsze 12 miesięcy 4

5 V. Handel zagraniczny W pierwszych dziesięciu miesiącach 2016 roku, obroty handlu zagranicznego Republiki Czeskiej w stosunku międzyrocznym wzrosły o 2,0%. Eksport był wyższy o 3,4% i wyniósł 122,1 mld EUR, a import o 0,5% i wyniósł 105,7 mld EUR. Nadwyżka handlowa Republiki Czeskiej w stosunku międzyrocznym wzrosła o 26,6% i wyniosła 16,4 mld EUR. Wzrost nadwyżki handlowej odnotowano w grupie maszyn i środków transportu (o 2 868,7 mln EUR), wyrobów przemysłowych rynkowych (o 183,4 mln EUR), różnych wyrobów przemysłowych (o 57,8 mln EUR), napojów i tytoniu (o 21,2 mln EUR) oraz wyrobów pozostałych (o 6,5 mln EUR); nadwyżka obniżyła się w grupie surowców z wyjątkiem paliw (o 56,3 mln EUR) oraz tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (o 20,1 mln EUR). Wzrost deficytu handlowego odnotowano w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 519,8 mln EUR) oraz żywności i zwierząt żywych (o 68,8 mln EUR); z kolei w grupie paliw mineralnych i smarów odnotowano spadek deficytu (o 978,3 mln EUR). Waluta Obroty handlu zagranicznego Republiki Czeskiej w okresie I-X 2016 r. (w mln) DYNAMIKA STYCZEŃ-PAŹDZIERNIK 2015 STYCZEŃ- PAŹDZIERNIK 2016 (I-X 2015=100) Eksport Import Saldo Eksport Import Saldo eksportu importu CZK ,3 99,4 EUR ,4 100,5 USD ,4 100,5 W pierwszych dziesięciu miesiącach 2016 r., największy międzyroczny wzrost wartości czeskiego eksportu miał miejsce w grupie maszyn i środków transportu (o 3 463,8 mln EUR, tj. o 5,3%), w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 1 570,8 mln EUR, tj. o 11,0%), w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 292,6 mln EUR, tj. o 1,5%), w grupie napojów i tytoniu (o 107,1 mln EUR, tj. o 10,5%) oraz w grupie żywności i zwierząt żywych (o 65,9 mln EUR, tj. o 1,5%). Spadek wartości eksportu odnotowano w grupie paliw mineralnych i smarów (o 1 256,2 mln EUR, tj. o 35,0%), surowców z wyjątkiem paliw (o 185,4 mln EUR, tj. o 6,9%), chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 91,4 mln EUR, tj. o 1,2%) oraz wyrobów pozostałych (o 22,5 mln EUR, tj. o 7,9%). Największy międzyroczny wzrost wartości importu odnotowano w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 1 513,0 mln EUR, tj. o 13,1%), maszyn i środków transportu (o 595,1 mln EUR, tj. o 1,3%), chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 428,4 mln EUR, tj. o 3,6%), żywności i zwierząt żywych (o 134,7 mln EUR, tj. o 2,6%) oraz wyrobów przemysłowych rynkowych (o 109,2 mln EUR, tj. o 0,6%); spadki wystąpiły w grupie paliw mineralnych i smarów (o 2 234,5 mln EUR, tj. o 31,2%), surowców z wyjątkiem paliw (o 129,1 mln EUR, tj. o 5,5%) oraz wyrobów pozostałych (o 28,9 mln EUR, tj. o 10,2%). 1 1 Strukturę towarową czeskiego handlu zagranicznego przedstawia załącznik nr 1. 5

6 Głównymi pozycjami czeskiego eksportu w pierwszych dziesięciu miesiącach 2016 r. były samochody osobowe (11,6% eksportu ogółem), części i akcesoria samochodowe (8,4%) oraz urządzenia do automatycznego przetwarzania danych (4,6%); następnie aparaty i urządzenia telefoniczne (2,9%), meble do siedzenia (1,7%), druty i kable izolowane (1,6%), rowery trzykołowe, samochodziki, modele, łamigłówki i inne zabawki oraz urządzenia elektryczne do przełączania lub zabezpieczania obwodów elektrycznych (po 1,5%), a także pompy i podnośniki do cieczy oraz elektryczny sprzęt oświetleniowy i sygnalizacyjny do pojazdów (po 1,3%). Na 10 ww. grup towarowych przypadało 36,4% czeskiego eksportu ogółem, a ich łączna wartość w stosunku międzyrocznym wzrosła o 6,1%. Do największych grup towarowych w czeskim imporcie w omawianym okresie należały: części i akcesoria samochodowe (6,3%), urządzenia do automatycznego przetwarzania danych (3,6%) oraz aparaty i urządzenia telefoniczne (3,2%); następnie samochody osobowe (2,5%), leki (2,3%), elektroniczne układy scalone (1,6%), druty i kable izolowane oraz przetworzone oleje ropy naftowej, benzyna i nafta (po 1,5%), a także części i akcesoria do maszyn i urządzeń biurowych oraz meble do siedzenia (po 1,3%). Na 10 ww. grup towarowych przypadało 25,1% czeskiego importu ogółem, a ich łączna wartość była międzyrocznie wyższa o 0,5%. Największą nadwyżkę handlową w pierwszych dziesięciu miesiącach 2016 r. Republika Czeska uzyskiwała w handlu z Niemcami ( mln EUR), Słowacją (4 890 mln EUR), Wielką Brytanią (3 659 mln EUR), Francją (3 011 mln EUR) oraz Austrią (2 095 mln EUR), a największy deficyt w handlu z Chinami ( mln EUR), Koreą Południową ( mln EUR), Polską ( mln EUR), Japonią ( mln EUR) oraz Tajlandią (-815 mln EUR). VI. Polsko-czeska wymiana handlowa Według danych Czeskiego Urzędu Statystycznego, czesko-polskie obroty handlowe w pierwszych dziesięciu miesiącach 2016 r., w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego, były o 3,8% wyższe i wyniosły ,8 mln EUR. Wartość czeskiego eksportu do Polski wzrosła o 0,2% i wyniosła 6 986,2 mln EUR, a wartość importu z Polski wzrosła o 6,8% i wyniosła 8 826,5 mln EUR. Czeski deficyt w handlu z Polską wzrósł o 41,9% i wyniósł 1 840,3 mln EUR. 2 W czeskim eksporcie do Polski największe wzrosty wartościowe odnotowano w grupie maszyn i środków transportu (o 181,6 mln EUR, tj. o 7,0%), paliw mineralnych i smarów (o 49,1 mln EUR, tj. o 35,8%) oraz surowców z wyjątkiem paliw (o 18,7 mln EUR, tj. o 7,1%). Największy spadek eksportu odnotowano w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 156,5 mln EUR, tj. o 8,8%), chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 60,9 mln EUR, tj. o 7,9%) oraz różnych wyrobów przemysłowych (o 28,0 mln EUR, tj. o 3,8%). 3 2 Wg danych Ministerstwa Rozwoju RP (system informacji Insigos), polsko-czeskie obroty handlowe w okresie I- X 2016 r. w stosunku międzyrocznym wzrosły o 0,9% i wyniosły mln EUR. Polski eksport do Czech wzrósł o 0,7% i wyniósł mln EUR, a import o 1,2% i wyniósł mln EUR. Wg tych danych, Polska w omawianym okresie uzyskała nadwyżkę handlową z Czechami w wysokości mln EUR. W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego nadwyżka wzrosła o 7 mln EUR, tj. o 0,1%. Dane te wskazują, że w badanym okresie Republika Czeska była 2. największym odbiorcą polskiego eksportu (po Niemczech) oraz 7. dostawcą towarów (za Niemcami, Chinami, Rosją, Włochami, Francją i Holandią). 3 Strukturę towarową czesko-polskiej wymiany handlowej wg danych Czeskiego Urzędu Statystycznego przedstawia załącznik nr 2. 6

7 W czeskim imporcie z Polski największy wzrost wartościowy odnotowano w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 232,3 mln EUR, tj. o 26,5%), w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 126,1 mln EUR, tj. o 16,6%), w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 69,6 mln EUR, tj. o 3,2%), w grupie paliw mineralnych i smarów (o 61,8 mln EUR, tj. o 11,9%) oraz w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (o 50,5 mln EUR, tj. o 39,1%). Spadek importu odnotowano w grupie surowców z wyjątkiem paliw (o 42,4 mln EUR, tj. o 19,3%) oraz w grupie wyrobów pozostałych (o 5,0 mln EUR, tj. o 23,5%). Największy deficyt w handlu z Polską w pierwszych dziesięciu miesiącach 2016 roku Republika Czeska odnotowała w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (-652,6 mln EUR), następnie w grupie żywności i zwierząt żywych (-502,8 mln EUR), w grupie różnych wyrobów przemysłowych (-405,7 mln EUR), w grupie paliw mineralnych i smarów (-395,6 mln EUR) oraz w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (-172,0 mln EUR). Nadwyżkę uzyskano w grupie maszyn i środków transportu (+310,3 mln EUR) oraz w grupie surowców z wyjątkiem paliw (+105,9 mln EUR). Czesko-polska wymiana handlowa w okresie styczeń-październik 2015/2016 (w mln EUR) , , ,2 Źródło: Czeski Urząd Statystyczny , ,5 I-X 2015 I-X ,3 Czeski eksport do Polski Czeski import z Polski Saldo wymiany dla RCz W czeskim eksporcie do Polski największy udział w omawianym okresie miały samochody osobowe (9,2%) oraz części i akcesoria samochodowe (6,1%); następnie urządzenia do automatycznego przetwarzania danych (2,5%), aparaty i urządzenia telefoniczne (1,9%), olej rzepakowy oraz podpaski higieniczne, tampony, pieluszki i podobne artykuły sanitarne (po 1,7%), meble do siedzenia oraz rowery trzykołowe, samochodziki, modele, łamigłówki i inne zabawki (po 1,6%), druty i kable izolowane (1,5%) oraz nowe opony z gumy (1,2%). Na 10 ww. grup towarowych przypadało 29,2% czeskiego eksportu do Polski ogółem, a ich łączna wartość w stosunku międzyrocznym wzrosła o 4,0%. 7

8 W imporcie z Polski dominowały części i akcesoria samochodowe (8,3%); następnie meble do siedzenia (4,1%), przetworzone oleje ropy naftowej, benzyna i nafta (3,4%), silniki spalinowe tłokowe z zapłonem samoczynnym (2,9%), przyrządy do golenia (2,7%), drut miedziany (2,4%), olej rzepakowy (1,9%), silniki spalinowe tłokowe z zapłonem iskrowym (1,8%), druty i kable izolowane (1,6%), a także węgiel kamienny (1,5%). Na 10 ww. grup towarowych przypadało 30,6% czeskiego importu z Polski ogółem, a ich łączna wartość w stosunku międzyrocznym wzrosła o 77,2% (głównie wskutek wzrostu importu przyrządów do golenia o 585,5%). W okresie I-X 2016 r., Polska była trzecim największym partnerem handlowym Republiki Czeskiej pod względem importu (udział 8,4%), po Niemczech (26,6%) i Chinach (12,4%), a przed Słowacją (5,1%), Włochami (4,3%), Francją (3,2%) i Holandią (3,0%). Polska była także trzecim partnerem RCz pod względem eksportu (5,7%), po Niemczech (32,4%) i Słowacji (8,4%), a przed Wielką Brytanią (5,3%), Francją (5,2%), Włochami (4,3%) oraz Austrią (4,2%). Jak wynika z danych Czeskiego Urzędu Statystycznego, dynamiczny wzrost dodatniego dla Polski salda wymiany handlowej w pierwszych dziesięciu miesiącach 2016 r. spowodowany był głównie wzrostem czeskiego deficytu w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 260,3 mln EUR), w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 226,5 mln EUR), w grupie paliw mineralnych i smarów (o 12,7 mln EUR), w grupie napojów i tytoniu (o 7,6 mln EUR) oraz w grupie żywności i zwierząt żywych (o 2,1 mln EUR), a także zmianą zeszłorocznej nadwyżki w deficyt w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (zmiana o 186,9 mln EUR, do poziomu -172,0 mld EUR) oraz w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (zmiana o 53,4 mln EUR, do poziomu -35,8 mln EUR). Z ważniejszych dla polskiego eksportu do Czech pozycji towarowych ponadprzeciętną dynamikę w omawianym okresie wykazywały wspomniane już przyrządy do golenia (686%), silniki spalinowe tłokowe z zapłonem samoczynnym (233%), tablice i pulpity do sterowania energii elektrycznej (218%), przetworzone oleje ropy naftowej, benzyna i nafta (156%), czekolada i inne przetwory spożywcze zawierające kakao (144%), węglowodory cykliczne oraz koks i półkoks (po 141%), a także leki (138%). Największy międzyroczny spadek dynamiki w czeskim imporcie z Polski odnotowano natomiast w przypadku silników spalinowych tłokowych z zapłonem iskrowym oraz kawy i jej substytutów (po 53%), aparatów i urządzeń telefonicznych (58%), odpadów i złomu z żeliwa i stali oraz ołowiu nieobrobionego (po 72%), aluminium nieobrobionego (73%), a także węgla kamiennego (82%). Ponadprzeciętną dynamikę w czeskim eksporcie do Polski, z ważniejszych pozycji towarowych, wykazywały przetworzone oleje ropy naftowej, benzyna i nafta (584%), aparatura odbiorcza dla radiofonii i radiotelefonii (388%), pompy i podnośniki do cieczy (200%), czekolada i inne przetwory spożywcze zawierające kakao (156%), wełna i sierść zwierzęca (145%) oraz maszyny i urządzenia klimatyzacyjne (134%). Największy spadek dynamiki eksportu odnotowano natomiast w przypadku kawy i jej substytutów (54%), traktorów (79%), aparatów i urządzeń telefonicznych (84%), polistyrenu (86%) oraz armatury do rur i kotłów (87%). 8

9 VII. Czeski import żywności z Polski Według wstępnych danych Czeskiego Urzędu Statystycznego, wartość czeskiego importu żywności z Polski w pierwszych dziesięciu miesiącach 2016 r., w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego, wzrosła o 0,8% i wyniosła 981,9 mln EUR. Największy udział w czeskim imporcie z naszego kraju miało w tym okresie mięso i wyroby mięsne (24,3%), kawa, herbata, kakao, przyprawy korzenne i wyroby z nich (20,6%), wyroby mleczne i jaja (14,1%), warzywa i owoce (11,3%), zboża i wyroby ze zbóż (10,7%) oraz pozostałe wyroby jadalne i przyprawy (8,1%; prawie połowę stanowiły w tej kategorii dania gotowe). Najniższy udział miały zwierzęta żywe (0,3%), ryby (2,8%) oraz cukier wraz z wyrobami z cukru i miodu (3,1%). Jak wynika z tabeli poniżej, największy procentowy wzrost wartości importu z Polski - w porównaniu do pierwszych dziesięciu miesięcy roku poprzedniego - odnotowano w przypadku cukru i wyrobów z cukru i miodu (o 54,2%), ryb i owoców morza (o 16,4%), pasz dla zwierząt (o 15,9%) oraz warzyw i owoców (o 14,0%). Największy procentowy spadek wartości importu odnotowano w przypadku zwierząt żywych (o 43,5%), kawy, herbaty, kakao, przypraw korzennych i wyrobów z nich (o 18,6%) oraz pozostałych wyrobów jadalnych i przypraw (o 5,4%). W czeskim imporcie mięsa i wyrobów mięsnych z Polski odnotowano wzrost w imporcie mięsa drobiowego (o 14,8% - dzięki czemu pozycja ta umocniła się jako najważniejszy importowany rodzaj produktu mięsnego, stanowiąc 42% tej kategorii), wołowego (o 16,9%) i wieprzowego (o 0,5%). W imporcie kawy, herbaty, kakao i wyrobów z nich, wartość importu kawy była niższa o 45,4%, a czekolady wzrosła o 43,7% (produkty te generują, odpowiednio, 49% i 40% wartości całej kategorii). W grupie wyrobów mlecznych i jaj wzrost odnotowano w imporcie jaj (o 1,2%) oraz serów i twarogów (o 2,3%), zaś spadek w imporcie masła i pozostałych tłuszczów mlecznych (o 0,8%), oraz mleka i śmietany (o 5,9%). Sery i twarogi utrzymały pozycję najważniejszych importowanych z Polski wyrobów mlecznych (45% wartości importu w tej kategorii). Kod SITC Źródło: Czeski Urząd Statystyczny Czeski import żywności z Polski w okresie I-X 2016 roku Nazwa grupy towarowej Wartość (w tys. EUR) Dynamika (I-X 2015=100) Udział () 0 Żywność i zwierzęta żywe ogółem - w tym: ,8 100,0 01 Mięso i wyroby mięsne ,2 24,3 07 Kawa, herbata, kakao i wyroby z nich ,4 20,6 02 Wyroby mleczne i jaja ,2 14,1 05 Warzywa i owoce ,0 11,3 04 Zboża i wyroby ze zbóż ,1 10,7 09 Pozostałe wyroby jadalne i przyprawy ,6 8,1 08 Pasze dla zwierząt ,9 4,7 06 Cukier, wyroby z cukru i miodu ,2 3,1 03 Ryby, skorupiaki i mięczaki ,4 2,8 00 Zwierzęta żywe ,5 0,3 9

10 VIII. Inwestycje bezpośrednie w Czechach w I połowie 2016 r. Czeska agencja wspierania przedsiębiorczości i inwestycji CzechInvest ogłosiła, że w I połowie 2016 za jej pośrednictwem zakontraktowano 42 projekty inwestycyjne o łącznej wartości 16,9 mld CZK (ok. 660 mln USD). Mają one doprowadzić do stworzenia 6 tys. miejsc pracy. W większości (5 na 6 inwestycji) chodzi o rozwój dotychczasowych projektów, a tylko pozostałe 15% przypada na nowe inwestycje. Najwięcej projektów zakontraktowali w omawianym okresie inwestorzy z Niemiec (9), Republiki Czeskiej (6), Austrii i Szwajcarii (po 5). Inwestorzy z Niemiec odpowiadają także za największą łączną kwotę inwestycji z danego państwa (260 mln USD), wyprzedzając swych odpowiedników z Austrii (104 mln USD), Chin (77 mln USD) i Holandii (75 mln USD). Najwięcej miejsc pracy ma powstać dzięki inwestycjom z Niemiec (1 834), Austrii (974), Tajwanu (677) i USA (605). Najwięcej inwestycji przyciągnęło województwo południowoczeskie (7), będące także liderem pod względem łącznej kwoty inwestycji w jednym regionie (241 mln USD) oraz liczby utworzonych miejsc pracy (1 589). Drugie miejsce pod względem liczby inwestycji zajęło woj. południowomorawskie (5), a w zakresie łącznej kwoty inwestycji - środkowoczeskie (107 mln USD), zaś pod względem liczby utworzonych miejsc pracy - pardubickie (1 085). W przekroju sektorowym, tradycyjnie dominuje przemysł motoryzacyjny, choć inwestycje powyżej 50 mln USD zakontraktowano również w sektorze spożywczym, maszynowym oraz obróbki metali (por. tabelę poniżej). Inwestycje bezpośrednie w RCz zakontraktowane w I poł r. wg sektora Łączna wysokość Liczba Sektor Liczba inwestycji nowych projektów w mln w mln miejsc CZK USD pracy Motoryzacyjny ,47 371, Spożywczy ,76 97, Maszynowy ,74 72, Obróbka metali ,80 61, Urządzenia elektryczne 1 815,00 33, Tworzywa sztuczne 4 800,42 33, Biotechnologie i urządzenia medyczne 2 745,99 30, Chemiczny i petrochemiczny 1 642,00 26,54 20 Tekstylny 1 592,20 24,48 28 Papierniczy i drzewny 2 548,40 22,67 45 Pozostałe 1 409,38 16,92 20 Oponiarski 1 114,10 4,72 20 Usługi 5 96,68 4, ICT 4 42,00 1, Największą inwestycją zakontraktowaną w omawianym okresie było dokończenie budowy zakładu produkcji elementów samochodowych chińskiej firmy Yanfeng w mieście Tabor. Była 10

11 to jednocześnie jedyna chińska inwestycja odnotowana w omawianym okresie. Warta uwagi jest obecność polskiego inwestora w zestawieniu pięciu największych projektów zakontraktowanych w I poł r.: jest nim koncern chemiczny Synthos z Oświęcimia, który za 26,54 mln USD zamierza rozwijać swój zakład w Kralupach n. Wełtawą (kilkanaście kilometrów na północ od Pragi). Jest to zarazem jedyna inwestycja z Polski zakontraktowana w omawianym okresie. Inwestor Największe inwestycje bezpośrednie w RCz zakontraktowane w I poł r. Sektor Państwo pochodzenia Wysokość inwestycji w mln CZK w mln USD Liczba nowych miejsc pracy Lokalizacja Typ projektu Yanfeng Czechia Automotive motoryzacyjny Chiny 1 854,57 76, Tabor Ekspansja Interior Systems Wrigley Confections spożywczy Holandia 1 455,59 57,27 28 Benesov Ekspansja Engel maszynowy Austria 1 171,24 46, Kaplice Ekspansja A123 Systems elektryczny USA 815,00 32, Ostrawa Nowy projekt SYNTHOS PBR chemiczny i petrochemiczny Polska 642,00 26,54 20 Kralupy nad Wełtawą Ekspansja W 80% przypadków inwestorzy starają się o ulgi inwestycyjne. Jak zauważa CzechInvest, oprócz nich, coraz większe znaczenie dla potencjalnych inwestorów mają dostępność i jakość siły roboczej, jakość dostawców oraz wyposażenie infrastrukturalne lokalizacji. Z kolei do najważniejszych barier, które wskazują potencjalni inwestorzy, należą długie procedury związane z uzyskaniem pozwoleń na budowę, a także brak dużych i odpowiednio wyposażonych lokalizacji. IX. Czeski rynek karmy dla zwierząt domowych Karmę dla zwierząt domowych sprzedaje w Republice Czeskiej obecnie ok. 2 tys. Punktów sprzedaży. Roczne wydatki Czechów na zwierzęta domowe wynoszą ok. 7 mld CZK (tj. ok mln PLN). Choć liczba punktów sprzedaży oferujących karmę dla zwierząt domowych zmniejszyła się znacząco w porównaniu z latami 90. poprzedniego stulecia (gdy było ich ok. 6 tys.), rynek jest wciąż stosunkowo rozdrobniony: wyspecjalizowane sieci odpowiadają tylko za ok. 15% wszystkich sklepów, z czego najwięcej należy do firmy PetCenter. Założona w 2000 r. pod Pragą firma, niedawno powiększyła swoją sieć do 109 punktów handlowych, przejmując 8 placówek na Morawach należących dotąd do konkurenta Lucky Pet. Ambicją firmy jest zarządzanie siecią 200 placówek. Firma posiada także 34 placówki handlowe na Słowacji. Dwójką na rynku jest Placek Group z Podiebrad, która posiada na rynku czeskim niespełna 50 punktów sprzedaży pod marką Super ZOO. Prowadzi również działalność w Polsce, Rosji, w krajach nadbałtyckich i na Słowenii. 11

12 Popularnym miejscem nabywania karmy zwierzęcej są także sklepy internetowe (przoduje tu zoohit.cz), hipermarkety (zwłaszcza Kaufland) i markety budowlane (w szczególności OBI). Wg badań firmy GfK, aż ¾ czeskich gospodarstw domowych posiada jakieś zwierzę (najczęściej psa lub kota). Jednocześnie rośnie liczba zwierząt dokarmianych nie resztkami z posiłków, ale wyspecjalizowaną karmą (w RCz ok. 80%, w Europie Zachodniej ok. 90%), coraz częściej decydując się na produkty wysokiej jakości. Przeciętne roczne wydatki czeskiego gospodarstwa domowego na karmę dla psa wynoszą 10 tys. CZK (ok. 1,6 tys. PLN), zaś na karmę dla kota 7 tys. CZK (ok PLN). Dobre perspektywy rozwoju (na najbliższe 5 lat szacuje się rocznie 5-procentowy wzrost rynku) sprawiają, że do gry wchodzi coraz więcej inwestorów. W 2015 r. fundusz inwestycyjny Pamplona nabył producenta karmy Partner in Pet Food (z zakładami produkcyjnymi m.in. w RCz) za 315 mln EUR, zaś w październiku 2016 r. chiński Hillhouse Capital przejął niemiecką firmę Gimborn, który działa także w RCz. Ocenia się, że rynek karmy dla zwierząt domowych jest m.in. ze względu na rosnące wymagania klientów w zakresie jakości produktów - dobrym miejscem na rozwój start-upów. X. Droga czeska żywność Opiniotwórczy czeski dziennik Mlada Fronta Dnes sprawdzał poziom cen podobnych produktów spożywczych sprzedawanych na rynku czeskim, dochodząc do wniosku, że nie tylko są droższe od zagranicznych, ale wykazują znaczne różnice między sobą w zależności od sieci czy miejsca sprzedaży. Takie porównanie cen umożliwia np. portal akcniceny.cz, który od dłuższego czasu monitoruje ich wysokość. Dla przykładu, czeskie masło firmy Madeta kosztowało w ciągu ostatniego roku od 24,90 CZK (ok. 4,13 PLN) do 45,90 (ok. 7,62 PLN); z kolei ceny niemieckiego masła Meggle wahały się na czeskim rynku od 23,90 do 42,90 CZK (ok. 4,00-7,12 PLN). Podobnie wygląda np. porównanie cen 1l soku Toma wyprodukowanego w RCz i Relax (firmy Maspex) z Polski. Ceny tego pierwszego wahały się w ostatnim roku od 26,90 do 44,90 CZK (4,46 7,45 PLN), zaś tego drugiego od 16,90 do 39,90 CZK (2,80 6,62 PLN). Na niekorzyść czeskich produktów wypadło m.in. także porównanie cen sera typu camembert wyprodukowanego w RCz (Sedlcansky Hermelin firmy Savencia) i w Polsce (President firmy Lactalis), czy jogurtów naturalnych (czeski Hollandia i wyprodukowany w Polsce Zott). Szukając przyczyn tego zjawiska, autor artykułu analizuje różne hipotezy. Pierwszą z nich jest preferowanie przez sieci handlowe produktów z państw ich głównej siedziby, jako że znaczna część działających w RCz sieci ma siedziby w państwach niemieckojęzycznych (Kaufland, Lidl, Billa, Penny Market). To jednak nie wyjaśnia niższych cen artykułów spożywczych np. z Polski, z której podmioty nie mają żadnej sieci spożywczej w RCz. Polska przy tym regularnie zwiększa wolumen eksportu żywności do RCz tylko w pierwszych 3 kwartałach br. jego wartość wzrosła o 4,8% r/r i osiągnęła wartość niespełna 880 mln EUR, co plasuje Polskę na drugim miejscu w imporcie artykułów spożywczych do Czech (za Niemcami, a wyraźnie przed Słowacją). Wg szefa Izby Rolniczej RCz M. Tomana, niższe ceny towarów z Polski to wynik wyższych dotacji dla rolników w Polsce, niższego poziomu płac oraz mniej restrykcyjnych kontroli ze strony organów państwowych, a także niższych cen energii. Innego zdania jest szefowa 12

13 Zrzeszenia Handlu i Turystyki RCz M. Novakova, dla której główną przyczyną niższych cen żywności wyprodukowanej poza RCz jest większa efektywność produkcji, co przekłada się na możliwość zaoferowania niższych cen wyrobów. XI. China Investment Forum 2016 w Pradze Dn. 15 listopada 2016 r. miały miejsce główne wydarzenia związane z China Investment Forum imprezy obejmującej zagadnienia z zakresu szeroko rozumianej współpracy gospodarczej Chin z 16 państwami Europy Środkowej i Wschodniej (państwa 16+1). Tegoroczna, 4. edycja Forum zgromadziła ok. 900 osób, z czego ponad 500 stanowili goście z Chin: przedstawiciele firm, urzędnicy i politycy z poszczególnych chińskich prowincji. Czeski premier B. Sobotka - otwierając imprezę - podkreślił, że Chiny są ważnym politycznym i gospodarczym partnerem Republiki Czeskiej. Wyraził zadowolenie ze stopniowo rosnącego wolumenu czeskiego eksportu do ChRL (wciąż jednak RCz odnotowuje największy deficyt bilateralnych obrotów handlowych właśnie z Chinami), ze wzrastającej liczby chińskich turystów w RCz (w br. oczekuje się ich ok. 400 tys.), a także z zaangażowania chińskich podmiotów w wydarzenia organizowane w RCz (Chiny były głównym partnerem tegorocznych targów maszynowych MSV w Brnie). Podkreślił, że rynek chiński ma kluczowe znaczenie dla największego prywatnego pracodawcy w Czechach - firmy Skoda Auto. Za sektory czeskiej gospodarki z największym potencjałem wzrostu na rynku chińskim uznał przemysł lotniczy, usługi finansowe oraz przemysł spożywczy. Rozwojowi dalszej współpracy gospodarczej sprzyjać będzie uruchamianie przez chińskich przewoźników kolejnych bezpośrednich połączeń lotniczych pomiędzy Pragą a miastami chińskimi (obecnie z czeskiej stolicy można bez przesiadek dotrzeć do Pekinu, Szanghaju i Czengdu). Z wystąpień po stronie czeskiej można odnotować satysfakcję z faktu otrzymania przez czeskich producentów ultralekkich samolotów, certyfikatów umożliwiających ich sprzedaż na rynku chińskim. O rosnącym znaczeniu Chin dla czeskich eksporterów świadczy planowane otwarcie czwartego już biura agencja CzechTrade w tym kraju tym razem w Guangzhou (pozostałe biura znajdują się w Pekinie, Szanghaju i Czengdu). Zwracano również uwagę, że chińska gospodarka znajduje się na początku restrukturyzacji, zaprogramowanej w nowym 5- letnim planie rozwoju gospodarczego, gdzie miejsce przemysłu stalowego i wydobywczego mają stopniowo zajmować OZE, lotnictwo, biotechnologie, ekologiczny transport i turystyka. Podkreślano determinację chińskich władz w walce z zanieczyszczeniem środowiska, co stanowi szansę dla czeskich firm działających w tym obszarze. Strona chińska zwróciła uwagę, że czesko-chińskie relacje są najlepsze w historii, a wzajemna współpraca powinna być dalej budowana na zasadzie pragmatyzmu. Obecnie najaktywniejszą chińską firmą na rynku czeskim jest CEFC, dysponująca udziałami m.in. w czeskim holdingu J&T Finance Group, zakładzie produkcji maszynowej Zdas, przewoźniku lotniczym Travel Business, grupach medialnych Medea i Empresa i browarze Lobkowicz (udział większościowy). Firma jest także właścicielem najstarszego czeskiego klubu piłkarskiego Slavia Praga, dwóch 5-gwiazdkowych hoteli w centrum Pragi oraz 13

14 wiodącego portalu wycieczkowego Invia.cz. Wszystkie te transakcje były zrealizowane w stosunkowo krótkim okresie czasu, tj. od września 2015 r. Z kolei dwie najbardziej aktywne czeskie spółki na rynku chińskim to działająca w branży kredytów konsumenckich firma Home Credit (należąca do najbogatszego Czecha P. Kellnera) oraz wspomniana Skoda Auto. Home Credit rozpoczął świadczenie usług w Chinach w 2007 r., a obecnie działa już w ponad 280 miastach chińskich. W tym samym roku produkcję pierwszego modelu zamierzonego na tutejszy rynek i produkowanego w ChRL rozpoczęła Skoda. Obecnie firma ma 4 zakłady produkcyjne w Chinach i może się pochwalić łączną sprzedażą ponad 1,8 mln aut w tym kraju (sprzedaż w 2015 r. wyniosła 281,7 tys. aut). XII. Relacja z konferencji V4 Goes Innovative 21 listopada 2016 r. w siedzibie Ambasady RP w Pradze odbyła się konferencja nt. innowacji w państwach Grupy Wyszehradzkiej V4 Goes Innovative State of Play and Way Forward. Organizatorami konferencji były ambasady państw V4 w Pradze, Aspen Institute oraz Fundusz Wyszehradzki. Zasadnicza część konferencji składała się z dwóch paneli dyskusyjnych. Pierwszy z nich, moderowany przez B. Jaczewską, Dyrektor Generalną Funduszu Wyszehradzkiego, przedstawiał punkt widzenia administracji państwowej na problem procesów innowacyjnych w krajach V4, a jego uczestnikami byli: L. Orgonikova (Wiceminister Nauki, Badań i Innowacji RCz), K. Ertsey (I Sekretarz Ambasady Węgier w Pradze), W. Ponikiewski (Zastępca Dyrektora Departamentu Współpracy Ekonomicznej MSZ RP) oraz A. Nagyova (doradca w Departamencie Środowiska Biznesowego Ministerstwa Gospodarki Słowacji). W panelu zwrócono uwagę m.in. na następujące kwestie: w zestawieniu Global Innovation Index państwa V4 znajdują się na podobnych pozycjach (miejsca 27., 33., 37. i 39.), szczególnie słabo wypadają jednak w składnikach rankingu dotyczących instytucji oraz zasobów ludzkich; rozumienie pojęcia innowacji ulega zmianom obecnie coraz częściej obejmuje się nim nie tylko produkty czy usługi, ale też np. określone metody rozwiązania problemów; pojęcie to bywa też różnie rozumiane w zależności od danego kręgu kulturowego; rządy państw V4 w swoich programach rozwijania innowacyjności często łączą ją z reindustrializacją (np. Słowacja i Węgry); coraz większy nacisk kładzie się także na komercjalizację wyników badań, cyfryzację oraz łączenie w sieci systemów cyfrowych, a także na upowszechnienie Internetu szerokopasmowego; warunkiem wstępnym dla tworzenia społeczeństwa innowacyjnego jest właściwe szkolnictwo zarówno podstawowe, jak i wyższe, w szczególności nauka pracy zespołowej czy orientacji na wyniki, które pomagają tworzyć kulturę przedsiębiorczości. Drugi panel przedstawiał punkt widzenia think-tanków oraz przedsiębiorców z doświadczeniem prowadzenia start-upów. Jego moderatorem był znany dziennikarz gospodarczy M. Ehl, a jego uczestnikami M. Staszkiewicz (Aspen Institute), T. Samanova (CzechInno Association), G. Simo (Day One Capital), K. Gyodi (DELab - Uniwersytet Warszawski), J. Krysztofiak-Szopa (Startup Poland) oraz M. Laco (Neulogy). 14

15 W panelu zwrócono uwagę m.in. na następujące kwestie: szacunkowa liczba start-upów w poszczególnych państwach V4 to ponad 3,7 tys. firm (Polska 2 700, RCz 500, Węgry 360, Słowacja 150); think-tank Aspen Institute 5 grudnia br. opublikował pełny raport, w którym poddał analizie warunki rozwoju start-upów w państwach V4; wśród głównych konkluzji raportu znalazły się informacje o dużej koncentracji start-upów w branży oprogramowania oraz usług mobilnych, silnej zależności od kapitału własnego (ok. 80% w Polsce i RCz, 90% na Słowacji) i koncentracji rynków eksportowych na obszarach UE i USA; głównym problemem wskazywanym przez start-upy nie jest jak często się sądzi - dostęp do finansowania, ale kwestie związane z zasobami ludzkimi i stworzeniem właściwego zespołu; wg badania DELab Uniwersytetu Warszawskiego, ok % nowozałożonych firm (ogółem) w państwach V4 jest wciąż aktywnych po dwóch latach od ich założenia; wskaźnik ten jest wyższy w przypadku firm z branży ICT (70-80%); w państwach V4 (poza Węgrami) stosunkowo duża jest liczba absolwentów technicznych kierunków studiów w przeliczeniu na 1000 mieszkańców w wieku lat (zwłaszcza w Polsce, gdzie wskaźnik ten wynosi 19,1); potrzeba nowych pomysłów, aby zmienić mentalność i przestawić ją na tory innowacyjne; zarówno rządy, jak i uczelnie wyższe oraz media powinny być bardziej prorynkowe i promować takie postawy; trzeba jednak pamiętać, że historia wolnej przedsiębiorczości w państwach V4 jest stosunkowo krótka i nie wszystko można zmienić od razu; tworzenie własnej firmy jest nieodłącznie związane z pojęciem kapitalizmu i wartościami, które reprezentuje (takimi, jak szacunek dla pracy czy umiejętność oceny ryzyka i podejmowania ryzykownych decyzji wydaje się, że obecnie atmosfera w regionie nacechowana jest raczej awersją do ryzyka); w edukacji większy nacisk powinien zostać położony na rozwój kreatywności, zdolności pracy zespołowej i umiejętności związanych z cyfryzacją; wprowadzenie nawet najlepszych przedmiotów szkolnych nie zadziała jednak, jeśli nauczyciele nie będą w stanie ich we właściwy sposób poprowadzić, dlatego nieodłączną częścią zajęć powinno być stopniowe dawanie uczniom możliwości wychodzenia z własnej strefy bezpieczeństwa i uczenia się poprzez zbieranie doświadczeń (np. dzięki wymianom z uczniami z innych państw), również poprzez wyciąganie wniosków z własnych porażek. XIII. Przegląd Polityki Energetycznej Republiki Czeskiej 13 grudnia 2016 r. dyrektor wykonawczy Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA), Fatih Birol, zaprezentował w Pradze dwa raporty kierowanej przez siebie organizacji: World Energy Outlook (WEO) 2016 oraz Przegląd Polityki Energetycznej Republiki Czeskiej. W prezentacji m.in. wziął udział czeski minister przemysłu i handlu J. Mladek. Najważniejsze wnioski wypływające z raportu WEO 2016 są następujące: rynek ropy naftowej w 2015 i 2016 r. cechował zastój w zakresie inwestycji w wydobycie surowca; również prognoza na 2017 r. przewiduje spadek inwestycji, co byłoby zjawiskiem bez precedensu, mogącym skutkować niestabilnością cen na rynkach światowych. Spadki wydatków inwestycyjnych nie są równomiernie rozłożone pomiędzy poszczególnymi krajami i 15

16 dotyczą głównie USA, Kanady, Brazylii oraz państw afrykańskich, a mniej krajów bliskowschodnich (m.in. z tego powodu udział krajów tego regionu w globalnej produkcji ropy naftowej znajduje się wg stanu na listopad 2016 r. na najwyższym poziomie od 40 lat); mimo przewidywanego podwojenia liczby pojazdów na świecie w okresie , oczekuje się spadku popytu na ropę naftową w sektorze samochodowym, m.in. dzięki rozwojowi rynku samochodów elektrycznych, poprawie efektywności zużycia paliw oraz rosnącemu wykorzystaniu gazu ziemnego i biopaliw w napędach. Jednocześnie w tym samym okresie znacząco wzrośnie zużycie ropy naftowej w sektorze petrochemicznym, lotniczym czy morskim; gaz ziemny wchodzi w okres drugiej złotej rewolucji: po boomie wydobycia gazu z łupków w USA (w 2009 r.), obecnie rynek zdobywa sektor LNG; przewiduje się, że w latach 30-ych obecnego stulecia zużycie gazu dla celów energetycznych przekroczy zużycie węgla; do 2040 r. oczekuje się również spadku zużycia węgla w Chinach (na które obecnie przypada połowa światowego zużycia; głównym powodem spadkowej prognozy jest przewidywana walka z zanieczyszczeniem powietrza w chińskich miastach), UE i USA; z drugiej strony wzrośnie zużycie tego surowca w Azji Płd.-Wsch. i Indiach (budowa elektrowni węglowych to najtańszy środek walki z tzw. ubóstwem energetycznym, pozwalając znacznej liczbie osób na uzyskanie dostępu do energii elektrycznej); odnawialne źródła energii w 2015 r. odnotowały największy przyrost zainstalowanych mocy wytwórczych spośród wszystkich źródeł energii (większy nawet niż wszystkie pozostałe razem); przewiduje się dalszy rozwój OZE, a głównym motorem wzrostu mają być Chiny. Choć wskutek rozwoju technologicznego ceny różnych rodzajów OZE w ostatnich latach znacząco spadły, nie są one wciąż w stanie przetrwać na rynku bez wsparcia rządowego. Pełny raport dostępny jest na: Na stronie znajduje się także podsumowanie raportu. Najważniejsze wnioski wypływające z Przeglądu Polityki Energetycznej Republiki Czeskiej są następujące: RCz cieszy się wysokim poziomem bezpieczeństwa energetycznego, m.in. dzięki dobrym połączeniom energetycznym zarówno wewnątrz kraju, jak i z państwami sąsiednimi (RCz jest pod tym względem liderem w regionie Europy Środkowej); IEA pozytywnie ocenia przyjęcie przez RCz w ub.r. zaktualizowanej Strategicznej Koncepcji Energetycznej (SEK), która określa priorytety państwa w dziedzinie energetyki w horyzoncie 25 lat (pełny tekst wraz z materiałami uzupełniającymi można pobrać ze strony IEA podkreśla jednak, że nadszedł teraz czas na wdrażanie konkretnych programów realizujących strategię, które muszą otrzymać odpowiedni budżet; pomimo, że poziom emisji CO 2 w RCz od 2000 r. stopniowo spada, uzależnienie gospodarki od węgla jest wciąż wysokie w porównaniu do innych państw członkowskich IEA (RCz jest na 4. miejscu wśród państw IEA pod względem udziału węgla w produkcji energii elektrycznej w 2014 r. wyniósł on 51,5%); RCz nie powinna mieć jednak problemów ze spełnieniem celów unijnych w zakresie obniżki emisji CO 2 do 2020 r., nawet biorąc pod uwagę obecne ożywienie gospodarcze, które zwykle oznacza także wzrost emisji. Większy problem stanowi zanieczyszczenie powietrza ze źródeł lokalnych (zwłaszcza poprzez systemy ogrzewania 16

17 domowego), które w niektórych regionach i miastach wymaga podjęcia zdecydowanych działań; IEA zaniepokoiło zniesienie przez obecny rząd w październiku 2015 r. limitów na wydobycie węgla w wybranych regionach (m.in. w kopalni węgla brunatnego k. miejscowości Bilina w woj. usteckim), co - wg IEA - stoi w sprzeczności z intencjami rządu dot. przejścia na gospodarkę niskoemisyjną; w latach doszło do zwiększenia udziału OZE w łącznych dostawach energii pierwotnej z 6,7% do 9,4% (charakterystyczny dla Czech jest szczególnie wysoki udział w OZE energii wytwarzanej przez instalacje fotowoltaiczne), przy czym SEK zakłada dalszy jego wzrost do 25% w 2040 r. IEA zwraca jednak uwagę, że od 2013 r. sektor OZE w RCz znajduje się w stagnacji, a nawet niektóre moce wytwórcze są likwidowane. Kluczowa jest tutaj, wg IEA, przewidywalność długofalowego wsparcia dla OZE ze strony instytucji rządowych takich mechanizmów póki co w RCz brakuje; jednym z głównych wyzwań czeskiej polityki energetycznej pozostaje ustalenie mechanizmu finansowania rozbudowy mocy wytwórczych w elektrowniach jądrowych, jako działania zapewniającego równocześnie wzrost niezależności energetycznej oraz ograniczającego emisje gazów cieplarnianych; IEA zaleca RCz większe wykorzystanie zasobów gazu w produkcji energii; oprócz walorów środowiskowych, RCz ma na tym polu duże możliwości, dzięki długoterminowym kontraktom na dostawy tego surowca oraz stosunkowo dużej pojemności podziemnych magazynów, które dodatkowo planuje się rozbudować (z obecnych 37% rocznego zapotrzebowania na 50%); pomimo, że w ostatnich latach odnotowano poprawę w zakresie efektywności energetycznej gospodarki, pozostaje ona na niższym poziomie niż w państwach ościennych, takich jak Niemcy, Słowacja czy Polska (Polska wyprzedziła pod tym względem RCz pod koniec XX w.); w celu jej poprawy wymagane jest m.in. wzmocnienie koordynacji działań różnych instytucji rządowych oraz lepsza współpraca z biznesem. Pełny raport w j. angielskim można bezpłatnie pobrać ze strony czech-republic-2016-review.html. 17

18 Grupa SITC WPHI Praga, grudzień 2016 Załącznik nr 1 STRUKTURA TOWAROWA CZESKIEJ WYMIANY HANDLOWEJ W OKRESIE STYCZEŃ- PAŹDZIERNIK 2016 ROKU (w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego) (w mln EUR) CZESKI EKSPORT CZESKI IMPORT WYSZCZEGÓLNIENIE I-X 2015 I-X 2016 Dynamika 2015/2016 Wartość Wartość Udział Udział Wartość I-X 2015 I-X 2016 Dynamika 2015/2016 Wartość Udział Udział Saldo I-X 2015 Saldo I-X 2016 Ogółem w tym: ,4 100, ,3 100,0 103, ,6 100, ,5 100,0 100, , ,8 0 Żywność i zwierzęta żywe 4 253,7 3, ,5 3,5 101, ,6 4, ,3 5,0 102,6-939, ,7 1 Napoje i tytoń 1 023,4 0, ,5 0,9 110,5 703,8 0,7 789,6 0,7 112,2 319,6 340,9 2 Surowce z wyjątkiem paliw 2 677,4 2, ,0 2,0 93, ,5 2, ,3 2,1 94,5 316,0 259,6 3 Paliwa mineralne i smary 3 587,3 3, ,1 1,9 65, ,8 6, ,3 4,7 68, , ,1 4 Tłuszcze roślinne i zwierzęce 367,1 0,3 412,3 0,3 112,3 272,3 0,3 337,6 0,3 124,0 94,8 74,7 5 Chemikalia i wyroby pochodne 7 437,2 6, ,8 6,0 98, ,2 11, ,5 11,7 103, , ,7 6 Wyroby przemysłowe rynkowe ,2 16, ,8 15,8 101, ,7 17, ,9 17,3 100,6 775,5 958,9 7 Maszyny i środki transportu ,3 55, ,1 56,3 105, ,3 45, ,4 45,5 101, , ,7 8 Różne wyroby przemysłowe ,5 12, ,3 13,0 111, ,0 11, ,0 12,4 113, , ,3 9 Wyroby pozostałe 283,2 0,2 260,8 0,2 92,1 282,4 0,3 253,5 0,2 89,8 0,8 7,2 Źródło: Czeski Urząd Statystyczny 18

19 Grupa SITC WPHI Praga, grudzień 2016 Załącznik nr 2 STRUKTURA TOWAROWA CZESKO-POLSKIEJ WYMIANY HANDLOWEJ W OKRESIE STYCZEŃ-PAŹDZIERNIK 2016 ROKU (w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego) (w mln EUR) CZESKI EKSPORT DO POLSKI CZESKI IMPORT Z POLSKI WYSZCZEGÓLNIENIE I-X 2015 I-X 2016 Dynamika 2015/2016 Wartość Udział Udział Wartość I-X 2015 I-X 2016 Dynamika 2015/2016 Wartość Udział Wartość Udział Saldo I-X 2015 Saldo I-X 2016 Ogółem w tym: 6 969,5 100, ,2 100,0 100, ,5 100, ,5 100,0 106, , ,3 0 Żywność i zwierzęta żywe 473,1 6,8 479,0 6,9 101,3 973,8 11,8 981,9 11,1 100,8-500,7-502,8 1 Napoje i tytoń 59,0 0,8 67,5 1,0 114,4 136,5 1,7 152,6 1,7 111,8-77,5-85,1 2 Surowce z wyjątkiem paliw 264,0 3,8 282,6 4,0 107,1 219,1 2,7 176,7 2,0 80,7 44,9 105,9 3 Paliwa mineralne i smary 137,3 2,0 186,4 2,7 135,8 520,2 6,3 582,0 6,6 111,9-383,0-395,6 4 Tłuszcze roślinne i zwierzęce 146,7 2,1 143,8 2,1 98,0 129,2 1,6 179,6 2,0 139,1 17,6-35,8 5 Chemikalia i wyroby pochodne 774,6 11,1 713,8 10,2 92,1 759,7 9,2 885,8 10,0 116,6 14,9-172,0 6 Wyroby przemysłowe rynkowe 1 786,6 25, ,1 23,3 91, ,8 26, ,7 25,9 103,2-426,2-652,6 7 Maszyny i środki transportu 2 587,8 37, ,4 39,6 107, ,4 29, ,1 27,9 101,8 171,5 310,3 8 Różne wyroby przemysłowe 732,2 10,5 704,2 10,1 96,2 877,5 10, ,9 12,6 126,5-145,4-405,7 9 Wyroby pozostałe 8,2 0,1 9,4 0,1 115,3 21,3 0,3 16,3 0,2 76,5-13,2-6,9 Źródło: Czeski Urząd Statystyczny 19