Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Pradze. Biuletyn Informacyjny

Transkrypt

1 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Pradze Biuletyn Informacyjny Październik 2012 SPIS TREŚCI: I. PRZEMYSŁ... 2 II. BUDOWNICTWO... 2 III. BEZROBOCIE... 3 IV. CENY TOWARÓW I USŁUG... 4 V. HANDEL ZAGRANICZNY... 4 VI. POLSKO-CZESKA WYMIANA HANDLOWA... 6 VII. FORUM GOSPODARCZE: POLSKA CZECHY... 8 VIII. PROJEKT USTAWY O ODPOWIEDZIALNOŚCI BUDŻETOWEJ 11 IX. PROJEKT BUDŻETU NA 2013 R X. PROJEKT USTAWY O DEKLARACJI VAT W FORMIE ELEKTRONICZNEJ XI. STOSUNEK DO PRZEDSIĘBIORCÓW W CZECHACH XII. WPŁYWY Z POBORU MYTA PO TRZECH KWARTAŁACH 2012 R

2 I. Przemysł W sierpniu 2012 r. produkcja przemysłowa w Republice Czeskiej międzyrocznie była niższa o 3,1%, a w stosunku do miesiąca poprzedniego o 2,9%. Największy spadek odnotowano w produkcji komputerów, urządzeń elektronicznych i optycznych (o 19,4%), w produkcji samochodów osobowych, przyczep i naczep (o 3,6%) oraz w produkcji podstawowych wyrobów hutniczych (o 13,6%). Największy wzrost odnotowano w produkcji podstawowych substancji chemicznych (o 9,9%), w produkcji urządzeń elektrycznych (o 2,2%) oraz w produkcji napojów (o 6,4%). Przychody z działalności przemysłowej w sierpniu w cenach bieżących, w stosunku międzyrocznym, były niższe o 0,7%, a przychody z eksportu bezpośredniego przedsiębiorstw przemysłowych, wyższe o 0,4%. Wartość nowych zamówień w przemyśle obniżyła się międzyrocznie o 1,4%; w tym wartość zamówień zagranicznych o 0,5%, a zamówień krajowych o 3,0%. Średnia liczba zatrudnionych w przemyśle czeskim na koniec sierpnia 2012 r. (bez pracowników agencyjnych), w przedsiębiorstwach zatrudniających co najmniej 50 pracowników, była międzyrocznie niższa o 1,0%. Średnie wynagrodzenie miesięczne w przedsiębiorstwach przemysłowych na koniec sierpnia br. wzrosło nominalne o 2,0% i wyniosło CZK (ok EUR). Przemysł (wskaźniki międzyroczne dane wstępne) Dynamika w cenach stałych Wyszczególnienie (analogiczny okres roku poprzedniego = 100) czerwiec lipiec sierpień styczeń sierpień 2012 Przemysł Republiki Czeskiej (B+C+D) 97,8 104,2 96,9 100,6 B) Wydobycie 100,9 101,4 91,4 96,9 C) Przemysł przetwórczy 96,7 103,8 97,3 100,6 D) Produkcja i dystrybucja energii elektrycznej, gazu i ciepła 103,4 110,6 95,7 103,0 II. Budownictwo Produkcja budowlana na rynku czeskim w sierpniu 2012 roku, w stosunku międzyrocznym, obniżyła się o 4,7%. Wartość produkcji w budownictwie przemysłowym i mieszkaniowym była niższa o 4,8%, a w budownictwie związanym z infrastrukturą o 4,3%. Wartość produkcji budowlanej od początku roku do końca sierpnia, w porównaniu z analogicznym okresem 2008 roku, była niższa o 21,3% Średnia liczba zatrudnionych w budownictwie w omawianym okresie (bez pracowników agencyjnych), w przedsiębiorstwach zatrudniających co najmniej 50 pracowników, 2

3 międzyrocznie obniżyła się o 5,0%. Średnie wynagrodzenie w tej branży wzrosło nominalnie o 5,8% i wyniosło CZK (ok EUR). Liczba wydanych zezwoleń budowlanych w stosunku międzyrocznym obniżyła się o 7,4%, a orientacyjna wartość robót objętych tymi zezwoleniami wzrosła o 131,2%. Ten pokaźny wzrost wartości planowanych inwestycji budowlanych, związany jest z wydaniem zezwoleń na realizację większych obiektów w przemyśle i energetyce. Produkcja budowlana (wskaźniki międzyroczne - dane wstępne) Dynamika w cenach stałych (analogiczny okres roku poprzedniego = 100) Wyszczególnienie czerwiec lipiec sierpień styczeńsierpień Produkcja budowlana ogółem 90,8 99,5 95,3 94,5 w tym: budownictwo przemysłowe i mieszkaniowe budownictwo związane z infrastrukturą Rozpoczęte realizacje mieszkań w tym: w budownictwie jednorodzinnym w budownictwie wielorodzinnym Zakończone realizacje mieszkań w tym: w budownictwie jednorodzinnym w budownictwie wielorodzinnym 96,9 103,9 95,2 89,4 78,7 90,4 95,7 86,1 82,6 81,1 44,0 191,9 144,6 388,9 83,0 82,9 51,5 105,7 148,4 62,4 84,1 87,4 71,2 103,3 79,9 174,3 86,7 83,5 89,4 110,8 102,7 127,0 III. Bezrobocie Na końcu września 2012 roku w Republice Czeskiej bez pracy było 493,2 tys. osób, tj. o 6,5 tys. więcej niż na końcu miesiąca poprzedniego oraz o 18,1 tys. więcej niż na koniec września 2011 r. Stopa rejestrowanego bezrobocia na r. wyniosła 8,4%. Wśród mężczyzn stopa bezrobocia wyniosła 7,1%, a wśród kobiet 10,2%. Największe bezrobocie utrzymywało się w powiatach: Most (15,8%), Bruntal (15,6%), Karvina i Chomutov (po 13,9%), Decin i Usti nad Labem (po 13,6%) oraz Hodonin (13,4%). Najniższe w powiatach miasta Pragi (od 3,5% do 4,4%), w powiecie Mlada Boleslav (4,8%) oraz Rokycany (4,9%). W ewidencji czeskich Urzędów Pracy na 30 września 2012 roku, było wolnych miejsc pracy. Na jedno wolne miejsce przypadało średnio 12,1 bezrobotnych, z tego najwięcej w powiatach: Bruntal (42,4), Teplice (41,4), Jesenik (32,2) oraz Trebic (31,2). Zasiłek dla bezrobotnych we wrześniu 2012 r. wypłacono osobom ubiegającym się o zatrudnienie, tj. 18,1% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych (w sierpniu ,4%, we wrześniu ,3%). 3

4 IV. Ceny towarów i usług Ceny towarów i usług konsumpcyjnych we wrześniu w stosunku do sierpnia br., obniżyły się ogółem o 0,1%. Było to spowodowane głównie spadkiem cen usług turystycznych w związku z zakończeniem sezonu (o 13,2%). Niższe były również ceny telefonów komórkowych (o 1,3%) i usług telekomunikacyjnych (o 0,5%). Z artykułów spożywczych obniżyły się ceny jaj i serów (po 1,3%), jogurtów (o 1,5%) oraz masła (o 5,6%). Odwrotny kierunek miały ceny paliw napędowych (wzrost o 2,6%), odzieży (o 2,2%), obuwia (o 2,7%), mięsa (o 1,9%) oraz mąki (o 3,0%). Międzyrocznie inflacja we wrześniu 2012 r. wyniosła 3,4% i była o 0,1 pp. wyższa niż w miesiącu poprzednim. W porównaniu do września 2011 roku, wyższe były ceny opieki zdrowotnej (o 10%), artykułów spożywczych i napojów bezalkoholowych ( ogółem o 7,3% w tym mięsa o 9,8%, jaj o 47,7%, jogurtów o 12,5%, owoców o 14,1% i warzyw o 13,9%). Rosły ceny czynszów i opłat mieszkaniowych (ogółem o 4,8% - w tym gazu ziemnego o 14,0%, energii elektrycznej o 4,2%, opłat za wodę o 12,0% i ścieki o 10,5% oraz ciepła i wody ciepłej o 8,6%), usług transportowych (o 3,7%) oraz usług hotelowych i restauracyjnych (o 3,8%). Niższe niż przed rokiem były m.in. ceny odzieży i obuwia (o 4,0%) oraz usług pocztowych i telekomunikacyjnych (o 2,7%). Ceny towarów i usług (wskaźniki, stopa inflacji) Wyszczególnienie Analogiczny okres roku Średnia poprzedniego = 100 Stopa roku inflacji* 07/12 08/12 09/ =100 Ogółem w tym: 103,1 103,3 103,3 121,0 103,2 Artykuły spożywcze i napoje bezalkoholowe 107,0 107,3 107,3 123,4 106,7 Napoje alkoholowe i tytoń 102,1 102,3 102,4 145,1 102,3 Odzież i obuwie 97,1 95,9 96,0 82,0 97,3 Czynsze, woda, energia, paliwa 104,8 104,7 104,8 142,8 104,8 Wyposażenie mieszkań, sprzęt AGD, naprawy 98,4 98,6 98,6 94,7 98,7 Służba zdrowia 109,9 109,9 110,0 165,8 108,1 Transport 101,9 102,9 103,7 107,7 103,4 Poczta i telekomunikacja 98,5 97,8 97,3 93,5 98,6 Kultura i rekreacja 99,2 99,4 100,1 97,5 99,5 Edukacja 102,2 102,3 101,4 119,2 102,1 Wyżywienie i zakwaterowanie 104,1 103,9 103,8 125,6 103,4 Pozostały towar i usługi 101,6 101,9 101,9 115,3 101,5 *relacja średnich wskaźników bazowych (rok 2005=100) za ostatnie 12 miesięcy oraz poprzednie 12 miesięcy V. Handel zagraniczny W okresie od stycznia do sierpnia 2012 roku obroty handlu zagranicznego Republiki Czeskiej w stosunku międzyrocznym wzrosły o 3,0%. Eksport był wyższy o 5,3% i wyniósł 80,8 mld EUR, a import o 0,6% i wyniósł 72,5 mld EUR. Nadwyżka handlowa RCz międzyrocznie wzrosła o 3,7 mld EUR i wyniosła 8,2 mld EUR. 4

5 Największy wpływ na wzrost dodatniego salda wymiany handlowej w okresie pierwszych ośmiu miesięcy, miał wzrost nadwyżki w grupie maszyn i środków transportu (o mln EUR), w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 732 mln EUR) oraz w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 551 mln EUR). W grupie żywności i zwierząt żywych odnotowano spadek ujemnego salda o 163 mln EUR, a w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych ubiegłoroczny deficyt (-44 mln EUR) zamienił się w nadwyżkę w wysokości 73 mln EUR. Deficyt pogłębił się jedynie w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 151mln EUR) oraz w grupie wyrobów pozostałych (o 29 mln EUR). Wyszczególnienie Obroty handlu zagranicznego Republiki Czeskiej w okresie styczeń-sierpień 2011/2012 (w mln) STYCZEŃ SIERPIEŃ 2011 STYCZEŃ SIERPIEŃ 2012 DYNAMIKA W % Eksport Import Saldo Eksport Import Saldo eksportu importu CZK ,9 104,0 EUR ,3 100,6 USD ,7 91,3 W okresie od stycznia do sierpnia br. największy wzrost wartości czeskiego eksportu miał miejsce w grupie maszyn i środków transportu (o mln EUR, tj. o 5,0%) oraz w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 651 mln EUR, tj. o 8,2%); następnie w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 492 mln EUR, tj. o 3,6%), w grupie żywności i zwierząt żywych (o 400 mln EUR, tj. o 17,0%) oraz w grupie paliw mineralnych i smarów (o 256 mln EUR, tj. o 8,7%). Spadek eksportu odnotowano jedynie w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 2,5 mln EUR, tj. o 0,1%). Największy wzrost wartości importu odnotowano w grupie żywności i zwierząt żywych (o 237 mln EUR, tj. o 7,3%) oraz w grupie paliw mineralnych i smarów (o 206 mln EUR, tj. o 2,6%); następnie w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 149 mln EUR, tj. o 1,9%), w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 99 mln EUR, tj. o 1,5%) oraz w grupie napojów i tytoniu (o 37 mln EUR, tj. o 9,1%). Największy międzyroczny spadek importu odnotowano w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 240 mln EUR, tj. o 1,8%), w grupie surowców z wyjątkiem paliw (o 85 mln EUR, tj. o 3,9%), w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (o 17,4 mln EUR, tj. o 11,2%) oraz w grupie maszyn i środków transportu (o 17,3 mln EUR, tj. o 0,1%). 1 Głównymi pozycjami czeskiego eksportu w okresie pierwszych ośmiu miesięcy 2012 roku, były samochody osobowe (9,8% eksportu ogółem), części i akcesoria samochodowe (6,4%) oraz urządzenia do automatycznego przetwarzania danych (6,3%); następnie aparaty i urządzenia telefoniczne (2,0%), druty i kable izolowane (1,6%), monitory, projektory i odbiorniki telewizyjne (1,6%), nowe opony samochodowe (1,5%), energia elektryczna (1,4%), urządzenia elektryczne do przełączania lub zabezpieczania obwodów elektrycznych (1,3%) oraz meble do siedzenia (1,2%). Na ww. 10 grup towarowych przypadało 33% czeskiego eksportu ogółem, a ich łączna wartość była międzyrocznie wyższa o 5,6%. 1 Strukturę towarową czeskiego handlu zagranicznego przedstawia załącznik nr 1 5

6 W imporcie największą grupę wyrobów stanowiły części i akcesoria samochodowe (5,2%) oraz urządzenia do automatycznego przetwarzania danych (4,2%); następnie ropa naftowa (4,1%) i gaz ziemny (3,8%), części i akcesoria do maszyn i urządzeń biurowych (2,1%), leki (2,1%), aparaty i urządzenia telefoniczne (2,0%), elektryczne układy scalone (1,9%), samochody osobowe (1,6%) oraz druty i kable izolowane (1,5%). Na ww. 10 grup towarowych przypadało 28,4% czeskiego importu ogółem, a ich łączna wartość była międzyrocznie wyższa o 1,6%. Największą nadwyżkę handlową w omawianym okresie Republika Czeska uzyskała w handlu z Niemcami (6 847 mln EUR), Słowacją (2 885 mln EUR), Wielką Brytanią (2 469 mln EUR), Francją (1 911 mln EUR) oraz Austrią (1 348 mln EUR), a największy deficyt w handlu z Chinami ( mln EUR), Koreą Południową ( mln EUR), Japonią ( mln EUR), Rosją (-998 mln EUR), Azerbejdżanem (-802 mln EUR) oraz Tajlandią (-617 mln EUR). VI. Polsko-czeska wymiana handlowa Według danych Czeskiego Urzędu Statystycznego, polsko-czeskie obroty handlowe w okresie od stycznia do sierpnia 2012 roku w stosunku międzyrocznym wzrosły o 2,7% i wyniosły 9,9 mld EUR. Wartość czeskiego eksportu do Polski utrzymywała się na takim samym poziomie jak przed rokiem i wyniosła mln EUR, a wartość importu wzrosła o 5,5% i wyniosła mln EUR. Czeski deficyt w handlu z Polską wyniósł zatem 162 mln EUR. W analogicznym okresie ubiegłego roku dane statystyczne z tego samego źródła wskazywały na czeską nadwyżkę w wysokości 100 mln EUR. 2 W czeskim eksporcie do Polski, największy wzrost wartościowy odnotowano w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (o 60,6 mln EUR, tj. o 246%), w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 28,9 mln EUR, tj. o 2,2%) oraz w grupie żywności i zwierząt żywych (o 28,0 mln EUR, tj. o 10,1%); następnie w grupie surowców z wyjątkiem paliw (o 12,0 mln EUR, tj. o 4,9%) oraz w grupie napojów i tytoniu (o 6,9 mln EUR tj. o 23,2%). Spadek eksportu odnotowano w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 59,8 mln EUR, tj. o 9,5%), w grupie paliw mineralnych i smarów (o 52,9 mln EUR, tj. o 18,0%), w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 16,7 mln EUR, tj. o 4,6%) oraz w grupie maszyn i środków transportu (o 8,2 mln EUR, tj. o 0,6%). 3 W czeskim imporcie z Polski, największy wzrost wartościowy odnotowano w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 122,0 mln EUR, tj. o 8,4%), w grupie maszyn i środków transportu (o 86,2 mln EUR, tj. o 7,4%), w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 27,9 mln EUR, tj. o 5,9%) oraz grupie żywności i zwierząt żywych (o 26,7 mln EUR, tj. o 5,1%). Wyraźny spadek importu odnotowano w grupie paliw mineralnych i smarów (o 67,6 mln EUR, tj. o 13,3%). 2 Wg danych MG RP, polsko-czeskie obroty handlowe w okresie od stycznia do sierpnia 2012 roku były niższe o 1% i wyniosły mln EUR; przy czym, polski eksport do RCz wzrósł o 1,1% i wyniósł 5 732,3 mln EUR, a import obniżył się 4,2% i wyniósł 3 588,6 mln EUR. Wg tych danych, Polska uzyskała nadwyżkę handlową z Czechami w wysokości mln EUR. W stosunku międzyrocznym wartość nadwyżki była wyższa o 11,5%. 3 Strukturę towarową czesko-polskiej wymiany handlowej, wg danych Czeskiego Urzędu Statystycznego przedstawia załącznik nr 2 6

7 6 000,0 Czesko - polska wymiana handlowa w okresie styczeń sierpień 2011/2012 (w mln EUR) 5 000, , , , , , , , ,0 0, ,0 100,0 I - VIII 2011 I - VIII ,9 Czeski eksport do Polski Czeski import z Polski Saldo wymiany Źródło: Czeski Urząd Statystyczny Największy deficyt w handlu z Polską, w okresie pierwszych ośmiu miesięcy 2012 r., Republika Czeska odnotowała w grupie żywności i zwierząt żywych (-240,9 mln EUR), w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (-207,8 mln EUR) oraz w grupie paliw mineralnych i smarów (-201,0 mln EUR); następnie w grupie różnych wyrobów przemysłowych (-100,9 mln EUR) oraz w grupie napojów i tytoniu (-33,9 mln EUR). Nadwyżkę uzyskano w grupie maszyn i środków transportu (+415,0 mln EUR), w grupie surowców z wyjątkiem paliw (+79,6 mln EUR), w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (+70,3 mln EUR) oraz w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (+66,6 mln EUR). W czeskim eksporcie do Polski największy udział w omawianym okresie miały samochody osobowe (6,6%) oraz części i akcesoria samochodowe (4,6%); następnie urządzenia do automatycznego przetwarzania danych (3,1% ), sztaby i pręty z żelaza i stali (2,6%), monitory, projektory i odbiorniki telewizyjne (2,4%), węgiel kamienny (2,4%), olej rzepakowy (1,6%), druty i kable izolowane (1,6%), węglowodory cykliczne (1,5%) oraz podpaski higieniczne, tampony, pieluszki i podobne artykuły sanitarne (1,5%). Na ww. 10 grup towarowych przypadało 28,1% czeskiego eksportu do Polski ogółem, a ich łączna wartość była międzyrocznie wyższa o 13,1%. W imporcie z Polski dominowały części i akcesoria samochodowe (5,9%), drut miedziany (4,3%), druty i kable izolowane (3,3%) oraz silniki spalinowe tłokowe z zapłonem iskrowym (3,2%); następnie węgiel kamienny (2,7%), sztaby i pręty, walcowane na gorąco, z żeliwa lub stali niestopowej (dwie grupy towarowe 2,0 i 1,9%), wyroby płaskie z żelaza i stali (2,0%), meble do siedzenia (1,8%) oraz oleje ropy naftowej inne niż surowe (1,8%). Na ww. 10 grup towarowych przypadało 28,9% czeskiego importu z Polski ogółem, a ich łączna wartość wzrosła międzyrocznie o 12,1%. 7

8 W okresie pierwszych ośmiu miesięcy 2012 roku, Polska była trzecim partnerem handlowym Republiki Czeskiej pod względem importu (udział 6,9%) po Niemczech (25,6%) i Chinach (10,6%), a przed Słowacją (5,8%), Rosją (5,6%), Włochami (3,9%), Niderlandami (3,4%) oraz Austrią (3,2%); jak też trzecim pod względem eksportu (6,0%) po Niemczech (31,5%) i Słowacji (8,8%), a przed Francją (5,2%), Wielką Brytanią (4,8%), Austrią (4,6%) i Rosją (3,8%). Jak wynika z danych Czeskiego Urzędu Statystycznego, zmiana wartości salda wymiany handlowej z dodatniego na ujemne w handlu z Polską, spowodowana było spadkiem czeskiej nadwyżki handlowej w grupie maszyn i środków transportu (z 509,4 do 415,0 mln EUR) oraz grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (ze 154,3 do 66,6 mln EUR), jak również wzrostem czeskiego deficytu w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 93,1 mln EUR) oraz w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 38,2 mln EUR). Z ważniejszych dla polskiego eksportu do Czech pozycji towarowych, relatywnie wysoką dynamikę w omawianym okresie wykazywały części i akcesoria samochodowe (122%), wyroby płaskie z żelaza i stali o gr. powyżej 600 mm (191%) oraz sztaby i pręty, walcowane na gorąco, z żeliwa lub stali niestopowej (w dwóch grupach 131 % i 119%). Międzyroczny spadek dynamiki w czeskim imporcie z Polski odnotowano natomiast w przypadku silników spalinowych z zapłonem iskrowym (86%), węgla kamiennego (78%), energii elektrycznej (91%), olejów mineralnych (85%), koksu i półkoksu z węgla (77%), mebli pozostałych (96%), konstrukcji stalowych (68%), silników spalinowych z zapłonem samoczynnym (75%), aluminium nieobrobionego (87%) oraz nowych opon samochodowych (89%). Na uwagę zasługuje wzrost czeskiego importu z Polski mięsa i wyrobów mięsnych (o 20,6%), zbóż i wyrobów zbożowych (o 22,2%), owoców i warzyw (o 5,9%), paszy dla zwierząt (o 25,4%), cukru i wyrobów z cukru i miodu (o 6,3%) oraz wyrobów tytoniowych (o 30,3%), a zarazem spadek importu wyrobów mlecznych i jaj (o 2,3%), ryb i przetworów rybnych (o 3,8%), kawy, herbaty, kakao i wyrobów z nich (o 19,8%) oraz napojów (o 7,4%). Ponadprzeciętną dynamikę w czeskim eksporcie do Polski, z ważniejszych pozycji eksportowych, wykazywały sztaby i pręty walcowane na gorąco, z żeliwa lub stali niestopowej (165,5%), olej rzepakowy (355,6%), traktory (181,2%), aparaty telefoniczne (143,0%), pszenica (129%) oraz odpady i złom żelaza i stali (123,1%). Spadek dynamiki eksportu odnotowano natomiast w przypadku samochodów osobowych (95,6%), części i akcesoriów samochodowych (93,7%), maszyn do automatycznego przetwarzania danych (95,2%), monitorów i projektorów telewizyjnych (77,7%), węgla kamiennego (59,5%), węglowodorów cyklicznych (90,0%) oraz nowych opon samochodowych (97,3%). VII. Forum Gospodarcze: Polska Czechy W Warszawie 12 października 2012 roku odbyło się Forum Gospodarcze Polska-Czechy współorganizowane przez Grupę PTWP. Oto niektóre wypowiedzi najważniejszych uczestników: Bronisław Komorowski, prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: Ubiegły rok był dobry dla polsko-czeskiej współpracy gospodarczej, wymiana handlowa kwitnie w czasie, kiedy oba nasze kraje dotykane są skutkami światowego kryzysu. W ubiegłym roku wzrosła o 16 proc. Oto skala wspólnego sukcesu 8

9 Wspólne polsko-czeskie projekty infrastrukturalne powinny one stać się częścią ogólnoeuropejskich połączeń północ-południe. To jest nasza wspólna polsko-czeska szansa. Vaclav Klaus, prezydent Republiki Czeskiej: Nasze stosunki handlowe za pierwsze 7 miesięcy 2012 r. są większe niż za cały 2006, przedkryzysowy rok. Moja wizyta w Polsce powinna być traktowana jako sygnał do pogłębienia współpracy obu naszych krajów Czesi uważnie obserwują, jak polska gospodarka radzi sobie z kryzysem. Dotknął on nas bardziej niż Polskę, ale oba kraje czerpią siłę z tego, że mają własne waluty, a więc i narzędzia polityki gospodarczej. Polska i Czechy winny głośno i wyraźnie artykułować swoje wspólne stanowiska i wspierać się na arenie UE. Martin Kuba, minister przemysłu i handlu Republiki Czeskiej: We współpracy gospodarczej z Polską uczestniczy 9000 firm czeskich, co pokazuje jej wymiar i zasięg - to stabilne i naturalne środowisko Pomysły Brukseli, aby jeszcze bardziej obniżyć skalę emisji spalin, może doprowadzą do pewnego efektu, ale to nie jest dobra droga dla takich krajów, jak nasze. Nasze gospodarki mają podobne bazy energetyczne i dlatego będziemy się wspierać w przekazywaniu na zewnątrz wspólnych stanowisk w sprawach energetycznych. Waldemar Pawlak, wicepremier i minister gospodarki Firmy z obu krajów znacznie lepiej sobie radzą w trudnych warunkach, wykorzystując umiejętność łączenia niestandardowych działań z przestrzeganiem porządku. Widać to np. w silnej kooperacji firm, szczególnie z południowej Polski i Czech, które zachowują konkurencyjne warunki ofert i działalności. Bardzo nam zależy, aby budować relacje kooperacyjne firm z obu krajów w Europie. W ten sposób produkty będą emigrowały za granice naszych krajów, a u nas pozostaną miejsca pracy Sławomir Majman, prezes Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych: Po okresie fascynacji kontaktami gospodarczymi z krajami Europy Zachodniej zaczynamy dostrzegać rynki bliższe i nadrabiać zaległości z ostatnich kilkunastu lat. Owszem, konkurujemy w staraniach o inwestycje zagraniczne, ale musimy pamiętać, że inwestorzy widzą Europę Środkowo-Wschodnią jako całość. Im więcej robimy dla wspólnego wizerunku naszego regionu, tym lepiej i dla Polski i dla Czech Nie bez trudności Uczestnicy debaty nie unikali jednak tematów trudnych. Rozmawiano o barierach rozwoju biznesu i współpracy gospodarczej takich jak: regulacje fiskalne, spadek popytu, różne struktury rynków wewnętrznych w Polsce i Czechach oraz o zagrożeniach związanych z polityką klimatyczno-energetyczną UE. Goście z Czech zwracali uwagę na fakt, że regulacje dotyczące polityki energetycznej i klimatycznej wdrażane z dużą konsekwencją w UE nie są najlepszym rozwiązaniem z punktu widzenia konkurencyjności obu naszych gospodarek. Ten pogląd, jak podkreślano, sygnalizuje obszar potencjalnego współdziałania obu krajów na forum unijnym. Do wspólnych na krajowym i europejskim forum starań o stabilne warunki dla inwestowania w energetyce wytwórczej apelował Tomas David, dyrektor sektora rozwoju energii w firmie EPH inwestującej w wydobycie węgla i wytwarzanie energii m.in. w Polsce. 9

10 O poprawę warunków działalności w Czechach zaapelował też Jacek Krawiec, prezes zarządu, dyrektor generalny PKN Orlen. W sytuacji kryzysu globalnego, maleje bowiem popyt na wyroby przemysłu rafineryjnego. Jego moce w Europie od 2009 r. zmniejszono już o 20 proc. Wspólnie po atom Kamil Cermak, dyrektor generalny CEZ Polska przypomniał, że Polska stoi przed wielkim wyzwaniem, jakim jest budowa od podstaw energetyki jądrowej. Czesi planują także budowę nowych bloków w elektrowni atomowej w Temelinie, czemu - w przeciwieństwie do Polski - towarzyszy wysoki poziom akceptacji społecznej. - Mamy doświadczenia i know-how, którym możemy się podzielić - zadeklarował Cermak. - Wierzymy w przyszłość energetyki atomowej w Polsce i w Czechach, ale wiemy, jakiego wysiłku to będzie wymagało. Jak podkreślił, rozwój energetyki jądrowej leży w interesie obu krajów, a o jej losach powinni decydować zarówno biznesmeni jak i politycy z obu krajów, a nie Bruksela. - Będziemy chcieli skorzystać z czeskich doświadczeń w przekonywaniu opinii publicznej, także u sąsiadów, do racjonalności rozwoju energetyki atomowej - podkreślił Aleksander Grad, prezes PGE Energia Jądrowa. Po pierwsze infrastruktura Dla dalszego rozwoju polsko-czeskiej - i szerzej środkowoeuropejskiej - współpracy gospodarczej istotne są inwestycje w sieci infrastrukturalne, w tym energetyczne oraz gazowe. O problemach dla istniejącej infrastruktury przesyłowej energii elektrycznej w Polsce i w Czechach wywołanych zmianami w strukturze źródeł energii w Europie (m.in. dynamiczny rozwój OZE w Niemczech) mówił Grzegorz Tomasik, członek zarządu PSE Operator SA. Usprawnienie transeuropejskich przepływów energii wymaga specjalistycznych inwestycji, a w przyszłości ściślejszej współpracy w regionie. Część dyskusji o infrastrukturze była poświęcona projektom drogowym i kolejowym. - Nie zawsze to, co robi się szybko, jest najlepsze, bo to odbija się na kosztach i jakości zwrócił uwagę Josef Krysl, prezes zarządu Bogl a Krysl, nie ukrywając także złych doświadczeń z rynku polskiego. - Najsłabszym punktem inwestycji drogowych w Polsce jest projektowanie i komunikacja z projektantami. Ceny często są nierealne, co szkodzi rynkowi. Chcielibyśmy kontynuować naszą aktywność w Polsce, ale w zdrowszych warunkach. - Największa wartością dodaną tej debaty, jest to, by problemy, o których mówi pan Krysl nie powtórzyły się przy kolejnych projektach ocenił Lech Witecki, p.o. dyrektora Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. - Warto jednak zawsze zadawać sobie pytanie, czy partnerzy, z którymi wchodzi się w kooperację dysponują odpowiednim potencjałem. 10

11 VIII. Projekt ustawy o odpowiedzialności budżetowej Rząd czeski zatwierdził projekt ustawy o odpowiedzialności budżetowej. Na mocy tej ustawy (wprowadzającej zmiany w konstytucji) wszystkie następne gabinety rządowe będą zobowiązane do dotrzymywania limitów wysokości długu publicznego. Celem ustawy jest utrzymanie zdrowych finansów publicznych zarówno na poziomie kraju jak i na poziomie administracji samorządowej. Na mocy ustawy zostanie powołana nowa, niezależna instytucja Narodowa Rada Budżetowa składająca się z 5 członków wybieranych przez Sejm, której zadaniem będzie obserwacja i analiza realizacji celów budżetowych rządu oraz kontrola przejrzystości wydatkowania środków publicznych. Rada będzie zajmować stanowisko wobec wszystkich ustaw dotyczących finansów publicznych. Rząd ma konsultować z Radą wszelkie kwestie związane z redukcją zadłużenia publicznego. W zależności od wysokości długu publicznego w stosunku do PKB, rząd czeski będzie musiał podjąć określone ustawą działania. Maksymalny poziom zadłużenia publicznego w stosunku do PKB ustawa określa na 60%. Jeżeli dług wyniesie od 40 do 45% PKB: - rząd będzie zobowiązany do zawiadomienia Sejmu i wyjaśnienia przyczyn zadłużenia, - Narodowa Rada Budżetowa przedstawi propozycje działań, które miałyby zostać podjęte przez rząd. Jeżeli dług wyniesie od 45 do 48% PKB: - w trakcie roku, w którym nastąpiło przekroczenie limitu 45%, rząd przedstawi projekt redukcji wydatków budżetowych o co najmniej 3 %. Redukcja wydatków budżetowych nie może dotyczyć emerytur, środków na likwidację szkód, (np. powodziowych), składek do UE oraz gwarancji pożyczek od MFW. Do obniżenia wydatków o 3% musi dojść w tym samym roku, w którym doszło do przekroczenia limitu. - w następnym roku mają być obniżone wynagrodzenia wysokich funkcjonariuszy państwowych o 20% (za wyjątkiem sędziów), a wynagrodzenia w sferze publicznej mają być zamrożone. Ponowny wzrost wynagrodzęń będzie możliwy dopiero po obniżeniu długu publicznego poniżej 45% PKB. Jeżeli dług wyniesie od 48 do 50% PKB: - rząd będzie zobowiązany do przedstawienia budżetu zrównoważonego lub dodatniego. - województwa, gminy oraz fundusze państwowe (od 2018 r. również zakłady ubezpieczeń zdrowotnych) nie będą mogły wykazywać deficytów budżetowych, nie będą mogły również korzystać z kredytów długoterminowych. Jeżeli dług przekroczy 50% PKB: - rząd będzie zobowiązany zwrócić się do Sejmu o udzielenie wotum zaufania, - jeżeli rząd otrzyma wotum zaufania, będzie zobligowany do przedłożenia projektu budżetu zrównoważonego lub dodatniego. 11

12 Bardziej surowe zasady budżetowe będą dotyczyły również jednostek administracji samorządowej. Na mocy przepisów nowej ustawy, łączna wartość zadłużenia nie mogłaby przekroczyć w tym przypadku 60% średnich łącznych przychodów tych jednostek, uzyskiwanych w ciągu ostatnich 4 lat. Po osiągnieciu tego pułapu, jednostka samorządu terytorialnego będzie zobowiązana do redukcji swego zadłużenia według procedur określonych w odrębnej ustawie, która ma być przyjęta w przyszłości jako przepis wykonawczy do niniejszej ustawy. Ustawa ma zacząć obowiązywać od 2014 r. Ze względu na fakt, że jej przepisy zmieniają konstytucję Republiki Czeskiej, jej przyjęcie będzie wymagało ponad 3/5 głosów wszystkich posłów oraz 3/5 głosów obecnych na posiedzeniu senatorów (art. 39 czeskiej konstytucji). IX. Projekt budżetu na 2013 r. Czeski premier Petr Necas poinformował, że przyjęty projekt budżetu państwa na 2013 r. uwzględnia deficyt w wysokości 100 mld CZK. Dla osiągnięcia tak niskiego poziomu deficytu budżetowego niezbędne będzie jednak przyjęcie pakietu reform podatkowych, w tym podwyższenia stawek podatku VAT. Premier Necas podkreślił, że budżet został skonstruowany tak, aby deficyt finansów publicznych wyniósł 2,9 %, a więc pozostał pod 3-procentowym pułapem. Budżet został uchwalony jednomyślnie. W rządzącej partii ODS pojawiają się jednak głosy sprzeciwu wobec planowanego pakietu zmian podatkowych. Przeciwko zmianom protestują również przedstawiciele związków zawodowych, argumentując tym, że ryzyko finansowe przyjętego budżetu wynosi ok mld CZK ze względu na kwestionowane przez nich założenia dotyczące wartości poboru podatku VAT oraz uruchomienia reformy emerytalnej. Krytykowane jest również to, że budżet bierze pod uwagę efekt przepisów prawnych, które jeszcze nie zostały uchwalone. Łączne wydatki czeskiego budżetu państwa zaplanowano na 1,185 bln CZK (w porównaniu z tegorocznym poziomem 1,190 bln CZK), a dochody na 1,085 bln CZK. Na emerytury w przyszłym roku z budżetu przeznaczono kwotę ponad 394 mld CZK, o 12 mld CZK więcej niż w roku bieżącym. Na wsparcie dla bezrobotnych, budżet przeznaczył 11,3 mld CZK (w porównaniu z 9,2 mld CZK w bieżącym roku). Przeciętna stopa bezrobocia według czeskiego Ministerstwa Pracy, wzrośnie w przyszłym roku o 0,1 pp. na 8,6%, natomiast łączna kwota świadczeń socjalnych wyniesie 503 mld CZK, tj. o 18 mld CZK więcej niż w roku bieżącym. X. Projekt ustawy o deklaracji VAT w formie elektronicznej W dniu 26 września br. Sejm Republiki Czeskiej przyjął rządowy projekt ustawy w sprawie podatku od wartości dodanej, który dla większości przedsiębiorstw wprowadza obowiązek składania deklaracji VAT w formie elektronicznej. Zarówno obecna forma projektu rządowego nie zmienia wysokości stawki podatkowej, jak i parlamentarzyści nie 12

13 zaaprobowali żadnej z proponowanych przez opozycję zmian stawek. Projekt nowelizacji przekazany zostanie do zatwierdzenia przez Senat. Nowelizacja, która wprowadza obowiązek składania deklaracji VAT wyłącznie w formie elektronicznej, miałaby obowiązywać od 2014 r. Zmiany te nie dotyczą właścicieli małych firm i przedsiębiorstw o rocznych obrotach do 6 milionów CZK. Nowelizacja miałaby również zapobiec uchylaniu się od opodatkowania, m.in. poprzez ustanowienie instytucji tzw. nierzetelnego podatnika. Taki status może otrzymać podatnik, który w poważnym stopniu narusza obowiązki związane z administracją podatkową. Ktokolwiek będzie handlował z nierzetelnym podmiotem, narazi się na ryzyko poniesienia odpowiedzialności za nieuregulowany podatek VAT. Posłowie zatwierdzili propozycję komisji budżetowej, by nierzetelnych podatników, którzy mają obecnie kwartalny okres rozliczeniowy, obowiązywał okres miesięczny, podobnie jak i nowych podatników. Nowy podatnik będzie mógł wybrać kwartalny okres rozliczeniowy dopiero po upływie określonego okresu i spełnieniu warunków ustawowych. XI. Stosunek do przedsiębiorców w Czechach Czesi zmieniają sposób postrzegania przedsiębiorców, dostrzegają odpowiedzialność ponoszoną za prowadzoną działalność, pozytywny wpływ na poziom życia oraz tworzenie miejsc pracy. Wynika to z badań rynku przeprowadzonych przez agencję g82 na zlecenie Ernst&Young w sierpniu 2012 r. wśród 411 osób, z tego 110 przedsiębiorców. Wyniki potwierdzają, że zmiany w postrzeganiu przedsiębiorców są konsekwencją zmiany ich zachowania. Długookresowa presja na przedsiębiorców ze strony ich konkurentów, ale i bardziej pewnych siebie klientów, przyczynia się do eliminacji negatywnych zachowań przedsiębiorców oraz wzrostu ich prestiżu. Około 61% Czechów jest przekonanych, że rząd czeski swymi decyzjami wspiera korupcję w sektorze przedsiębiorstw (w zeszłym roku tego zdania było 55% osób). Ok. 64% obywateli uważa, że administracyjne obciążenia przedsiębiorców są zbyt duże. Za niedostateczne uważają również wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw. Niepokojące są wyniki badania w zakresie korupcji - połowa respondentów potwierdziła, że wymagano od nich wręczenia łapówki, ale niemal nikt nie zgłosił tej sytuacji na policję lub innym organom publicznym. Przedsiębiorcy coraz bardziej odczuwają sprzeczności między pogarszającymi się warunkami prowadzenia działalności gospodarczej a korzyściami, które daje ich działalność. Brakuje im wsparcia ze strony instytucji i firm z zakresu infrastruktury gospodarczej, zwłaszcza banków i operatorów telefonicznych. Jako największe przeszkody identyfikują wysokie obciążenie podatkowe, biurokrację oraz nierówne warunki prowadzenia działalności. Zmienia się również styl życia i poglądy przedsiębiorców. Choć mają więcej czasu, stres z przepracowania zmienia się w stres wynikający z obaw o przyszłość ich firmy. 13

14 XII. Wpływy z poboru myta po trzech kwartałach 2012 r. Przedsiębiorstwa transportowe zapłaciły za przejazd pojazdów ciężarowych i autobusów w pierwszych 9 miesiącach br. 6,5 mld CZK. W porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku nastąpił wzrost o 7%. Łącznie w bieżącym roku pobór myta miałby osiągnąć wartość 8,5-8,6 mld CZK. Stawki myta wzrosły od 1 stycznia 2012 r. przeciętnie o 25%, przy czym podwyższenie cen nie dotyczyło pojazdów z najbardziej ekologicznymi rodzajami silników. Przedsiębiorcy w transporcie zainwestowali do tego typu pojazdów, np. pojazdów z silnikiem Euro 5 jest na czeskich autostradach o niemal jedną trzecią więcej niż w roku ubiegłym. Ponadto przedsiębiorcy wynegocjowali rabaty ilościowe, dzięki czemu - według kryterium przejechanych kilometrów, łącznie może im zostać zwrócona kwota 350 mln CZK. Czeski Państwowy Fundusz Infrastruktury Drogowej oczekiwał w br. zysków z myta drogowego w wysokości ok. 10 mld CZK. Niższe niż oczekiwane były również wpływy z podatku od olejów mineralnych i podatku drogowego. Większy dochód odnotowano jedynie w przypadku winiet na samochody osobowe. W elektronicznym systemie myta jest obecnie zarejestrowanych ok aktywnych użytkowników (posiadaczy urządzeń identyfikujących). Od 2010 r. obowiązek zapłaty myta drogowego został rozszerzony na wszystkie pojazdy nad 3,5 t., a w 2011 r. objęte nim zostały, na zasadach preferencyjnych, również autobusy. Ubiegłoroczny zysk z myta drogowego osiągnął rekordową wartość 8,13 mld CZK. 14

15 Grupa SITC WPHI Praga, wrzesień 2012 Załącznik nr 1 STRUKTURA TOWAROWA CZESKIEJ WYMIANY HANDLOWEJ W OKRESIE STYCZEŃ SIERPIEŃ 2012 ROKU (w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego) (w mln EUR) CZESKI EKSPORT CZESKI IMPORT WYSZCZEGÓLNIENIE I-VIII 2011 I-VIII 2012 Wartość Udział w % Wartość Udział w % Dynamika 2012/2011 I-VIII 2011 I-VIII 2012 Wartość Udział w % Wartość Udział w % Dynamika 2012/2011 Saldo I-VIII I2011 Saldo I-VIII 2012 Ogółem w tym: ,3 100, ,0 100,0 105, ,2 100, ,7 100,0 100, , ,3 0 Żywność i zwierzęta żywe 2 357,2 3, ,3 3,4 117, ,0 4, ,7 4,8 107,3-893,8-730,4 1 Napoje i tytoń 469,4 0,6 520,3 0,6 110,8 413,8 0,6 451,3 0,6 109,1 55,6 69,0 2 Surowce z wyjątkiem paliw 2 259,0 2, ,5 2,8 101, ,9 3, ,2 2,9 96,1 59,1 186,3 3 Paliwa mineralne i smary 2 954,6 3, ,5 4,0 108, ,6 10, ,0 11,1 102, , ,5 4 Tłuszcze roślinne i zwierzęce 111,9 0,1 211,7 0,3 189,2 155,8 0,2 138,4 0,2 88,8-43,9 73,3 5 Chemikalia i wyroby pochodne 4 983,8 6, ,3 6,2 99, ,7 11, ,3 11,3 101, , ,0 6 Wyroby przemysłowe rynkowe ,9 18, ,0 17,7 103, ,7 18, ,8 18,2 98,2 365, ,2 7 Maszyny i środki transportu ,0 54, ,1 54,3 105, ,1 41, ,8 41,1 99, , ,3 8 Różne wyroby przemysłowe 7 915,8 10, ,5 10,6 108, ,8 9, ,0 9,5 101, , ,5 9 Wyroby pozostałe 94,7 0,1 98,8 0,1 104,3 134,8 0,0 168,2 0,0 124,8-40,1-69,4 Źródło: Czeski Urząd Statystyczny 15

16 Grupa SITC WPHI Praga, wrzesień 2012 Załącznik nr 2 STRUKTURA TOWAROWA CZESKO-POLSKIEJ WYMIANY HANDLOWEJ W OKRESIE STYCZEŃ - SIERPIEŃ 2012 ROKU (w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego) (w mln EUR) CZESKI EKSPORT DO POLSKI CZESKI IMPORT Z POLSKI WYSZCZEGÓLNIENIE I-VIII 2011 I-VIII 2012 Wartość Udział w % Wartość Udział w % Dynamika 2012/2011 I-VIII 2011 I-VIII 2012 Wartość Udział w % Wartość Udział w % Dynamika 2012/2011 Saldo I-VIII 2011 Saldo I-VIII 2012 Ogółem w tym: 4 872,7 100, ,1 100,0 100, ,7 100, ,0 100,0 105,5 100,0-161,9 0 Żywność i zwierzęta żywe 276,5 5,7 304,5 6,2 110,1 518,7 10,9 545,4 10,8 105,1-242,2-240,9 1 Napoje i tytoń 29,7 0,6 36,6 0,8 123,2 61,1 1,3 70,5 1,4 115,4-31,4-33,9 2 Surowce z wyjątkiem paliw 242,7 5,0 254,7 5,2 104,9 153,7 3,2 175,1 3,5 113,9 89,0 79,6 3 Paliwa mineralne i smary 293,6 6,0 240,7 4,9 82,0 509,3 10,7 441,7 8,8 86,7-215,7-201,0 4 Tłuszcze roślinne i zwierzęce 24,6 0,5 85,2 1,7 346,3 9,8 0,2 14,9 0,3 152,0 14,8 70,3 5 Chemikalia i wyroby pochodne 631,1 13,0 571,3 11,7 90,5 476,8 10,0 504,7 10,0 105,9 154,3 66,6 6 Wyroby przemysłowe rynkowe 1 332,5 27, ,4 27,9 102, ,0 30, ,0 31,2 108,4-114,5-207,6 7 Maszyny i środki transportu 1 678,2 34, ,0 34,3 99, ,8 24, ,0 24,9 107,4 509,4 415,0 8 Różne wyroby przemysłowe 362,8 7,4 346,1 7,1 95,4 425,5 8,9 447,0 8,9 105,1-62,7-100,9 9 Wyroby pozostałe 1,0 0,0 3,6 0,1 360,0 2,0 0,0 12,7 0,0 635,0-1,0-9,1 Źródło: Czeski Urząd Statystyczny 16