Eurobarometr Badanie Parlemeter. Badanie przeprowadzone przez TNS Opinion & Social na wniosek Parlamentu Europejskiego

Transkrypt

1 Eurobarometr 76.3 Badanie Parlemeter Badanie przeprowadzone przez TNS Opinion & Social na wniosek Parlamentu Europejskiego Badanie koordynowane przez Dyrekcję Generalną ds. Komunikacji

2 SPIS TREŚCI WSTĘP 3 STRESZCZENIE...5 I. INORMACJE NA TEMAT PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO PE a media [QP1] Poziom poinformowania o działaniach PE [QP2] Preferowane źródła informacji [QP3] Temat lub obszar polityki, na temat którego informacje powinny mieć charakter priorytetowy [QP13]...24 II. WIEDZA NA TEMAT PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Wybory posłów do PE [QP6] Podejmowanie decyzji w PE [QP7] Wiedza ogólna na temat PE [QP8]...41 III. WIZERUNEK I ROLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Wizerunek PE [QP4 i QP5] Rola PE [QP9 i QP10]...64 IV. PRIORYTETY I WARTOŚCI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Polityki, które należy traktować jako priorytetowe [QP11] Wartości, które należy traktować jako priorytetowe [QP12]...84 WNIOSKI

3 WSTĘP Od ostatniego badania Parlemeter aż do przeprowadzenia tego badania upłynął rok. Podstawowym celem tego nowego badania jest ocena poziomu poinformowania i wiedzy obywateli Europy na temat Parlamentu Europejskiego. Celem badania jest określenie, jaki wizerunek Parlament Europejski posiada wśród obywateli Europy, oraz zrozumienie tego, jaką rolą ich zdaniem powinien on pełnić. Badanie Parlemeter umożliwia także wnikliwe przyjrzenie się najważniejszym rozwiązaniom politycznym i wartościom, na których straży zdaniem obywateli powinien przede wszystkim stać Parlament. Niniejsze badanie Eurobarometru zostało zlecone przez Dyrekcję Generalną ds. Komunikacji Parlamentu Europejskiego. Badanie zostało przeprowadzone przez TNS Opinion & Social w dniach 5 20 listopada 2011 r. Badanie przeprowadzono na próbie blisko Europejczyków w wieku co najmniej 15 lat, z którymi ankieterzy sieci TNS Opinion & Social osobiście przeprowadzili wywiady (kwestionariusz wypełniany był przez ankietera w domu respondenta). Metodologia wykorzystana w niniejszym badaniu jest zgodna z metodologią stosowaną w standardowych badaniach Eurobarometru zlecanych przez Dyrekcję Generalną ds. Komunikacji Parlamentu Europejskiego (Dział Badania Opinii Publicznej). Specyfikacja techniczna dotycząca metodologii badania przeprowadzonego przez ośrodki wchodzące w skład sieci TNS Opinion & Social stanowi załącznik do niniejszego sprawozdania. We wspomnianej specyfikacji opisano metodologię przeprowadzania wywiadów, a także przedziały ufności. Badanie obejmuje 27 państw członkowskich Unii Europejskiej i stanowi część fali 76.3 Eurobarometru. Składa się ono z pytań barometrycznych, to znaczy pytań zadawanych już we wcześniejszych badaniach, co umożliwia zmierzenie wszelkich zmian. Do badania włączono także dwa nowe pytania dotyczące preferowanych przez respondentów źródeł informacji i obszarów polityki lub tematów, na które chcieliby uzyskać więcej informacji. 1 Dokładna liczba badanych wynosi

4 Uwaga W niniejszym sprawozdaniu kraje oznaczono oficjalnymi skrótami. Zastosowano następujące skróty: SKRÓTY UE27 DK Unia Europejska 27 państw członkowskich Trudno powiedzieć BE CZ BG DK DE EE EL ES FR IE IT CY LT LV LU HU MT NL AT PL PT RO SI SK FI SE UK Belgia Czechy Bułgaria Dania Niemcy Estonia Grecja Hiszpania Francja Irlandia Włochy Cypr Litwa Łotwa Luksemburg Węgry Malta Niderlandy Austria Polska Portugalia Rumunia Słowenia Słowacja Finlandia Szwecja Wielka Brytania ***** 4

5 STRESZCZENIE Wyniki niniejszego badania Parlemeter dostarczają ciekawych danych na temat poziomu poinformowania i wiedzy Europejczyków dotyczącej Parlamentu (PE), ich sposobu postrzegania tej instytucji oraz roli, jaką ich zdaniem powinna odgrywać, a także wartości, których powinna w pierwszym rzędzie bronić. - Zdecydowana większość Europejczyków (69%) twierdzi, że czytała, widziała lub słyszała coś ostatnio w mediach na temat Parlamentu Europejskiego. Stanowi to wzrost rzędu 10 punktów procentowych w porównaniu z listopadem-grudniem 2010 r. - Dwie trzecie respondentów (66%) stwierdza także jednak, że nie jest należycie poinformowana o tej instytucji. Wynik ten jest nieznacznie niższy niż wynik sprzed roku: -3 punkty. - W celu uzyskiwania bieżących informacji na temat Parlamentu Europejskiego blisko siedem na dziesięć osób (69%) korzysta głównie z telewizji. Prasę wymieniła w tym kontekście ponad jedna trzecia respondentów (35%). Na internet wskazało 33% badanych, a na radio 18%. - Europejczycy chcieliby mieć więcej informacji na temat bardzo konkretnych (i aktualnych) tematów, takich jak rozwiązania Unii Europejskiej na rzecz walki z kryzysem (czworo na dziesięcioro respondentów). Ponad jedna trzecia (36%) badanych jest również zainteresowana swoimi prawami przysługującymi im z tytułu europejskiego obywatelstwa. Blisko jedna czwarta respondentów chciałaby być lepiej informowana na temat ochrony konsumentów (26%) oraz przyszłości energii w Unii Europejskiej (UE) (24%). - W odniesieniu do funkcjonowania instytucji jako takiej badani są nieznacznie (43%, +1 punkt) bardziej świadomi, że posłowie zasiadają w Parlamencie Europejskim według przynależności politycznej. - 37% (+8 punktów) badanych uważa, że decyzje są podejmowane według przynależności politycznej posłów do PE; ten sam odsetek osób (36%, +2 punkty) jest odmiennego zdania sądzi, że są one podejmowane według krajowych interesów państw członkowskich, z których posłowie pochodzą. - Pomimo poprawy w zakresie wiedzy obiektywnej wizerunek Parlamentu Europejskiego pogorszył się w porównaniu z jesienią 2008 r. Niewiele ponad jedna czwarta (26%, -8 punktów) respondentów w pozytywny sposób postrzega tę instytucję, ale ta sama liczba badanych ma negatywny obraz tej instytucji (+9 punktów). Jednocześnie większość badanych twierdzi, że postrzega PE w sposób neutralny (45%, +2 punkty). 5

6 - Wszystkie pozytywne cechy wizerunku PE straciły na znaczeniu w porównaniu z badaniem z listopada-grudnia 2010 r. (EB74.3). Dotyczy to postrzegania tej instytucji przez obywateli jako demokratycznej, wsłuchującej się w głos Europejczyków czy dynamicznej. Równolegle określenie mało znany wymieniane było tak samo często, podczas gdy epitet niewydolny zyskał cztery punkty. - Zdecydowana większość Europejczyków (77%) uważa jednak, że Parlament Europejski odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu UE, co stanowi siedmiopunktowy wzrost w stosunku do wyniku z badania EB 70 przeprowadzonego jesienią 2008 r. - Większość (45%) opowiada się także za silniejszą rolą PE, mimo iż wynik ten jest o siedem punktów niższy niż ten uzyskany w badaniu z jesieni 2010 r. - Jeśli chodzi o rozwiązania polityczne, których PE powinien bronić, Europejczycy na pierwszym miejscu stawiają walkę z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, a wskazanie to wyraźnie się wyróżnia, ponieważ odpowiedzi takiej udzieliło 49% badanych (-2 punkty w stosunku do kwietnia 2011 r.) Na następnych miejscach badani wymieniali koordynację polityki gospodarczej, budżetowej i podatkowej (37%, +9), poprawę ochrony konsumentów i zdrowia publicznego (30%, -2) oraz politykę bezpieczeństwa i obronności, która pozwala UE stawić czoła kryzysom międzynarodowym (29%, +5%). - Zgodnie z wynikami badań przeprowadzonych na początku i pod koniec 2010 r. respondenci chcieliby, aby Parlament Europejski bronił przede wszystkim wartości dotyczących wolności obywatelskich i zwalczania dyskryminacji: o o o Ochrona praw człowieka po raz kolejny jest wartością wymienianą przez większość respondentów (56%), nawet jeśli odnotowano spadek o cztery punkty procentowe w porównaniu z ostatnim badaniem Eurobarometru na ten temat przeprowadzonym jesienią 2010 r. Ze zdecydowanie mniejszą liczbą wskazań na drugim miejscu plasuje się równość kobiet i mężczyzn, którą wymieniła jedna trzecia respondentów (33%), co stanowi trzypunktowy spadek w stosunku do badania sprzed roku. Na kolejnym miejscu wymieniano wolność wypowiedzi (32%), która straciła cztery punkty. - W gruncie rzeczy w niniejszym badaniu wszystkie wartości wymieniane były rzadziej. Mniejsza liczba respondentów niż w poprzednich badaniach skorzystała z możliwości udzielenia maksymalnie trzech odpowiedzi. Pojawia się pytanie, czy spadek ten wynika z przywiązywania mniejszej wagi do wartości z powodu kryzysu, czy też respondenci zdecydowali się tym razem być bardziej wybiórczy w swoich wyborach. 6

7 I. INORMACJE NA TEMAT PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Przed przystąpieniem do analizy subiektywnego poziomu poinformowania Europejczyków, zbadaliśmy czy respondenci w 27 państwach członkowskich UE przypominają sobie medialne przekazy na temat Parlamentu Europejskiego. 1. PE a media [QP1] 2 - Zdecydowana większość Europejczyków twierdzi, że widziała lub słyszała coś ostatnio w mediach na temat Parlamentu Europejskiego - Odpowiedź na pytanie QP1 rzuca światło na poziom poinformowania obywateli Europy na temat Parlamentu Europejskiego i umożliwia porównanie tych nowych wyników z ustaleniami badania Parlemeter przeprowadzonego rok temu na przełomie listopada i grudnia 2010 r. Blisko siedmioro na dziesięcioro Europejczyków (69%) twierdzi, że czytało w gazetach, widziało w internecie czy telewizji lub słyszało w radio coś na temat Parlamentu Europejskiego. Jest to wynik o 10 punktów wyższy niż ten uzyskany w badaniu przeprowadzonym w listopadzie-grudniu 2010 r., a po drugiej stronie znajduje się 30% (-9 punktów) badanych, którzy odpowiedzieli przecząco, i 1% tych, których nie udzieli odpowiedzi na to pytanie. Jest to najwyższy wynik uzyskany w tym pytaniu od chwili, kiedy po raz pierwszy zostało ono zadane w badaniu jesienią 2007 r. (EB 68.1). Poprzedni najwyższy poziom potwierdzenia znajomości przekazów medialnych (62%) został odnotowany w badaniu Eurobarometr 73.1 w styczniu-lutym 2010 r. przeprowadzonym sześć miesięcy po wyborach do Parlamentu Europejskiego w czerwcu 2009 r. 2 QP1 Czy ostatnio czytał(a) Pan(i) w prasie, widział(a) w internecie lub słyszał(a) Pan(i) w radiu bądź telewizji coś na temat Parlamentu Europejskiego? Tak; nie; trudno powiedzieć. 7

8 Różnice w poszczególnych państwach członkowskich W badaniu z listopada-grudnia 2010 r. istniała różnica rzędu 10 punktów pomiędzy respondentami z krajów, które były członkami UE przed 2004 r. (57%), a krajami, które przystąpiły w latach 2004 i 2007 (67%), w odniesieniu do potwierdzania znajomości przekazów medialnych dotyczących informacji na temat Parlamentu Europejskiego. W niniejszym badaniu różnica ta zmalała do dwóch punktów (odpowiednio 69% i 67%), a wynik w krajach będących członkami UE przed 2004 r. wzrósł o 12 punktów: - Badani, którzy najczęściej stwierdzają, że ostatnio słyszeli lub widzieli w mediach informację o Parlamencie Europejskim (UE27 69%) to osoby pochodzące z Finlandii (87%), Grecji (86%) oraz Holandii, Słowenii i Słowacji (82% we wszystkich tych trzech przypadkach). - Z kolei najrzadziej twierdzą, że słyszeli lub widzieli tego typu informację, respondenci we Francji (51%), Polsce (60%) i w Czechach (63%). Jeśli chodzi o zmianę w wynikach na przestrzeni ostatniego roku, to 20 z 27 państw członkowskich odnotowało wzrost liczby odpowiedzi twierdzących. Natomiast w sześciu krajach zanotowano spadek liczby odpowiedzi twierdzących, a tylko w jednym kraju, na Węgrzech, wynik nie uległ zmianie. Największy wzrost odnotowano w Wielkiej Brytanii (67%, +18 punktów), Niemczech (77%, +14 punktów), Włoszech (65%, +14 punktów), Grecji (86%, +13 punktów) i Austrii (70%, +13 punktów). Dwa największe spadki stwierdzono w Polsce (60%, -5 punktów) oraz Portugalii (68%,-5 punktów). 8

9 9

10 Analiza społeczno-demograficzna - Zgodnie z obserwacjami w poprzednich badaniach mężczyźni nieznacznie częściej niż kobiety potwierdzają obecność Parlamentu w mediach (UE27 69%): 72% mężczyzn potwierdza, że czytało, widziało lub słyszało coś na temat Parlamentu Europejskiego w mediach, podczas gdy wśród kobiet deklarację taką składa 65% badanych. - Wiek respondentów także wpływa na udzielane odpowiedzi, ponieważ 72% badanych w grupie wiekowej lata i 71% respondentów w wieku co najmniej 55 lat potwierdza kontakt z przekazem medialnym, podczas gdy w grupie wiekowej lata odpowiedź taką wskazuje 56% badanych. Niemniej jednak to przede wszystkim bardziej społecznie uprzywilejowane kategorie badanych wydają się mieć największy kontakt z informacjami na temat Parlamentu Europejskiego. - Istnieje w tym względzie różnica rzędu 15 punktów pomiędzy najbardziej wykształconymi respondentami a tymi, którzy ukończyli naukę w wieku 15 lat lub wcześniej (odpowiednio 77% i 62%). - To samo dotyczy 81% osób zajmujących stanowiska kierownicze i 77% osób prowadzących własną działalność (62% w przypadku osób bezrobotnych). - Podobnie 73% badanych, którzy prawie nigdy nie mają trudności z opłacaniem rachunków, twierdzi, że zetknęli się z takimi informacjami (podczas gdy wśród osób, które przeważnie mają kłopoty z opłacaniem rachunków odsetek ten wynosi 61%). - Tak samo wygląda sytuacja w przypadku 72% badanych, którzy korzystają z internetu codziennie (a w grupie osób, które nigdy nie korzystają z sieci, wartość ta wynosi 64%). 10

11 11

12 2. Poziom poinformowania o działaniach PE [QP2] 3 - Dwie trzecie Europejczyków twierdzi, że wciąż są nienależyci poinformowani o działaniach Parlamentu Europejskiego - Zgodnie z powyższym liczba informacji prezentowanych w mediach na temat Parlamentu Europejskiego wzrosła wśród ludności UE i informacje te docierają obecnie do blisko siedmiu na dziesięć osób. Niemniej dwie trzecie ankietowanych (66%) uważa, że nie jest należycie poinformowana o PE. Wynik ten stanowi nieznaczny spadek: -3 punkty w ciągu jednego roku. Blisko jedna trzecia respondentów (32%, +4 punkty) twierdzi, że jest należycie poinformowana, a 2% (-1 punkt) nie udzieliło odpowiedzi. Istnieje pewna rozbieżność pomiędzy zauważeniem mocniejszej obecności Parlamentu w mediach a odczuciem bycia należycie poinformowanym na temat tej instytucji, które to odczucie wciąż deklaruje jedynie mniejszość. 3 QP2 Czy ogólnie rzecz biorąc, uważa Pan(i), że jest bardzo dobrze, raczej dobrze, raczej źle czy bardzo źle poinformowaną o działaniach Parlamentu Europejskiego? 12

13 Różnice w poszczególnych państwach członkowskich W porównaniu z badaniem z listopada-grudnia 2010 r. prawie taka sama liczba respondentów z krajów, które przystąpiły do UE w latach 2004 i 2007, i z krajów będących członkami UE przed 2004 r. twierdzi, że jest należycie poinformowana (33% i 32%) oraz nienależycie poinformowana (64% i 66%). - Państwa członkowskie, w których badani najczęściej uważają się za należycie poinformowanych (UE27 32%), to Litwa (48%), Irlandia i Luksemburg (45% w obu krajach) oraz Malta, Słowenia i Słowacja (40% we wszystkich przypadkach). - Z kolei badani na Cyprze (23%), w Szwecji i Hiszpanii (25% w obu krajach) najrzadziej uważają się za należycie poinformowanych. Pozytywna zmiana w tym względzie nastąpiła w 19 z 27 państw członkowskich, a spadek odnotowano w sześciu innych krajach. Wyniki nie uległy zmianie w dwóch krajach. Kraje, w których odnotowano największy wzrost liczby respondentów, którzy twierdzą, że są należycie poinformowani to Wielka Brytania (39%, +11 punktów), Holandia (39%, +9 punktów), Litwa (48%, +7 punktów), Finlandia (37%, +6 punktów), Dania (36%, +6 punktów) oraz Hiszpania (25%, +6 punktów). Z kolei w Słowacji (40%, -5 punktów) mniejsza liczba respondentów niż w badaniu z listopada-grudnia 2010 r. twierdzi, że jest należycie poinformowana i podobnie rzecz się ma w przypadku Grecji (27%, -3 punkty), Węgier (30%,-3 punkty) i Malty (40%,-3 punkty). 13

14 14

15 Analiza społeczno-demograficzna Analiza społeczno-demograficzna ukazuje pewne różnice: - Znacząco większa liczba mężczyzn niż kobiet twierdzi, że jest należycie poinformowana na temat PE: wskazania kształtują się na poziomach odpowiednio 37% i 28%, podczas gdy średnia europejska wynosi 32%. - Odczucie takie również częściej deklarują respondenci w grupie wiekowej lata (34%, podczas gdy w grupie wiekowej odsetek ten wynosi 28%). Podobnie jak w przypadku poprzedniego pytania (QP1) dotyczącego kontaktu z przekazem medialnym bardziej uprzywilejowane społecznie kategorie osób również stanowią grupę, która uważa się za najlepiej poinformowaną na temat Parlamentu Europejskiego. - W grupie tej znajdują się przede wszystkim osoby o najwyższym poziomie kwalifikacji (40% w porównaniu z 23% badanych, którzy ukończyli naukę przed 16. rokiem życia). - Osoby na stanowiskach kierowniczych (43% w porównaniu z 23% badanych zajmujących się domem) także uważają się za należycie poinformowane. - Opinię taką wyrażają także respondenci, którzy prawie nigdy nie mają trudności z opłacaniem rachunków (37% w porównaniu z 22% badanych, którzy przeważnie mają takie kłopoty). - Większy odsetek osób, które codziennie korzystają z internetu, także twierdzi, że jest należycie poinformowany (37%, podczas gdy wśród osób, które nigdy nie korzystają z internetu, wskaźnik ten wynosi 26%). 15

16 16

17 3. Preferowane źródła informacji [QP3] 4 - Telewizja jest najczęściej wymienianym źródłem informacji - Dwie trzecie Europejczyków uważa się za nienależycie poinformowanych na temat Parlamentu Europejskiego. W związku z tym zapytano respondentów o wskazanie tych źródeł informacji, z których skorzystaliby, gdyby poszukiwali informacji na temat tej instytucji. Możliwe było zaznaczenie kilku odpowiedzi. Blisko siedmioro na dziesięcioro badanych (69%) wymieniło telewizję. Prasę wymieniła ponad jedna trzecia respondentów (35%). Na internet wskazało 33% badanych, a na radio 18%. - W ujęciu bardziej szczegółowym dotyczącym telewizji programy informacyjne wymieniane są najczęściej przez ponad dwie trzecie badanych (67%), podczas gdy inne programy telewizyjne wskazało jedynie 14% respondentów. - Badani wymieniają także gazety codzienne (32%) i wolą je od tygodników czy miesięczników (7%). - W odniesieniu do internetu najczęściej odwiedzane są internetowe strony informacyjne (26% badanych), a następnie strony internetowe Parlamentu Europejskiego (12%), portale społecznościowe (3%) i blogi (2%). Dyskusje z krewnymi, przyjaciółmi i kolegami (12%) także wydają się stanowić kolejny sposób bez wątpienia bardziej nieformalny, ale nie mniej istotny na pozyskiwanie informacji Inne źródła informacji mają charakter dużo bardziej marginalny. Mowa tu o broszurach, informatorach, ulotkach (wymieniło je 4% badanych), konferencjach, dyskusjach, spotkaniach (2%), książkach (2%) lub innych źródłach wskazanych spontanicznie (1%). Należy także odnotować, że 8% respondentów stwierdziło spontanicznie, że nie są zainteresowani takimi informacjami lub że ich nie szukają. 4 QP3 Gdyby szukał(a) Pan(i) informacji na temat Parlamentu Europejskiego, z których z następujących źródeł by Pan(i) skorzystał(a)? (MOŻLIWE KILKA ODPOWIEDZI): konferencje, dyskusje, spotkania; dyskusje z krewnymi, przyjaciółmi, kolegami; wiadomości telewizyjne; inne programy telewizyjne; radio; gazety codzienne; tygodniki lub miesięczniki; internetowe serwisy informacyjne; strony internetowe Parlamentu Europejskiego; blogi; internetowe portale społecznościowe; książki; broszury, informatory, ulotki; inne (SPONTANICZNIE); nie interesują mnie tego rodzaju informacje/ nie szukam takich informacji (SPONTANICZNIE); trudno powiedzieć. 17

18 TELEWIZJA OGÓŁEM 69% Wiadomości telewizyjne 67% Inne programy telewizyjne 14% PRASA OGÓŁEM 35% Gazety codzienne 32% Tygodniki lub miesięczniki 7% INTERNET OGÓŁEM 33% Internetowe serwisy informacyjne 26% Strony internetowe Parlamentu Europejskiego 12% Internetowe portale społecznościowe 3% Blogi 2% Radio 18% Dyskusje z krewnymi, przyjaciółmi, kolegami 12% Broszury, informatory, ulotki 4% Konferencje, dyskusje, spotkania 2% Książki 2% Inne (SPONTANICZNIE) 1% Nie interesują mnie tego rodzaju informacje/ Nie szukam takich informacji (SPONTANICZNIE) 8% Trudno powiedzieć 1% 18

19 Różnice w poszczególnych państwach członkowskich Duże różnice w odpowiedziach odnotowano w zależności od tego, w jakim państwie członkowskim mieszkają respondenci. Telewizja jest wymieniana częściej w krajach strefy euro (71%, a poza strefą euro 65%) oraz w krajach, które przystąpiły do UE w latach 2004 i 2007 (72%, a w krajach należących do UE przed 2004 r. 68%). Prasę wskazywano częściej w krajach strefy euro (41%, a poza strefą euro 24%) oraz w krajach należących do UE przed 2004 r. (38%, a w krajach, które dołączyły w latach 2004 i 2007 wskaźnik ten wyniósł 22%). Internet wymienia 40% badanych spoza strefy euro (a w strefie euro wskazało go 30% respondentów). Z radia korzystają częściej badani w krajach strefy euro (21%, a poza strefą euro 14%). - Kraje, w których największa liczba respondentów wymienia telewizję (UE27 69%), to Bułgaria i Austria (82% w obu krajach), Słowacja (81%) oraz Włochy i Węgry (80% w obu krajach). Odsetek ten jednak jest dużo niższy w Szwecji (50%), Luksemburgu (54%) i Łotwie (55%). - Prasę (UE27 35%) najczęściej wybierają badani w Austrii (67%) i Niemczech (60%), w przeciwieństwie do respondentów w Polsce (13%), Łotwie i Rumunii (17% w obu tych krajach) oraz na Malcie (18%). - Internet (UE27 33%) jest źródłem szeroko wykorzystywanym w północnych krajach Unii: w Szwecji (76%), Holandii (68%) i Danii (65%), w porównaniu do 14% badanych w Portugalii, 17% we Włoszech oraz 21% w Austrii i na Cyprze. - Radio (UE27 18%) wymieniane jest głównie w Irlandii (35%), Austrii (34%) i Estonii (33%). Po przeciwnej stronie skali znajduje się jedynie 6% respondentów z Włoch i 9% respondentów z Wielkiej Brytanii i Polski, którzy twierdzą, że korzystają z radia jako źródła informacji na temat Parlamentu Europejskiego. - Wreszcie większa liczba badanych w Portugalii (19%), Irlandii (17%) i na Malcie (16%) deklaruje brak zainteresowania informacjami na temat Parlamentu Europejskiego (UE27 8%). 19

20 20

21 21

22 Analiza społeczno-demograficzna - W przybliżeniu ta sama liczba kobiet i mężczyzn poszukuje informacji o Parlamencie Europejskim w telewizji (odpowiednio 69% i 68%) oraz w radiu (17% i 19%). Większa liczba mężczyzn niż kobiet korzysta jednak w tym celu z prasy (37% o 33%) oraz internetu (36% i 31%). - Wiek wydaje się w tym zakresie czynnikiem bardzo różnicującym. Młodsi respondenci w dużo większym stopniu korzystają ze źródła, jakim jest internet (55% w grupie wiekowej lata i 16% wśród badanych w wieku co najmniej 55 lat). Najstarsi respondenci wolą telewizję (75% badanych w wieku co najmniej 55 lat, w porównaniu z 56% w grupie wiekowej lata), prasę (40%, w porównaniu z 23% w grupie wiekowej lata) oraz radio (21%, w porównaniu z 12% grupie wiekowej 15 24). - Na odpowiedzi wpływa także przynależność do bardziej uprzywilejowanej społecznie kategorii. Najbardziej wykwalifikowani respondenci dużo częściej korzystają z internetu (51%, w porównaniu z 9% badanych, którzy ukończyli naukę przed 16. rokiem życia), prasy (42%, w porównaniu z 28%) oraz radia (23%, w porównaniu do 15%). Z kolei badani z najniższym poziomem kwalifikacji wolą telewizję (74%, w porównaniu z 65% badanych, którzy kontynuowali naukę po ukończeniu 19. roku życia). To samo dotyczy kategorii zawodowych: 60% osób na stanowiskach kierowniczych (w porównaniu z 13% emerytów) korzysta z internetu w celu poszukiwania informacji na temat Parlamentu Europejskiego, a 46% wybiera prasę (w porównaniu z 24% osób bezrobotnych). Podobnie 24% słucha radia (w porównaniu z 15% osób bezrobotnych). - Respondenci, którzy uważają się za poinformowanych na temat działań Parlamentu Europejskiego, częściej niż ci, którzy twierdzą, że są niepoinformowani, korzystają z każdego z czterech źródeł informacji: 78% z nich ogląda telewizję (w porównaniu z 64%), 48% czyta prasę (w porównaniu z 29%), 39% korzysta z internetu (w porównaniu z 31%) i 24% słucha radia (w porównaniu z 15%). - Logicznym jest, że osoby, które codziennie korzystają z internetu, wykorzystują ten środek przekazu do poszukiwania informacji na temat PE częściej niż badani, którzy używają internetu rzadziej (odpowiednio 57% i 23%). 22

23 23

24 4. Temat lub obszar polityki, na temat którego informacje powinny mieć charakter priorytetowy [QP13] 5 - Europejczycy chcieliby przede wszystkim mieć więcej informacji na temat rozwiązań UE w zakresie walki z kryzysem - Zapytano respondentów o wskazanie tematu lub obszaru polityki będących przedmiotem debaty w Parlamencie Europejskim albo innego tematu związanego z Unią Europejską, o których chcieliby uzyskać więcej informacji. Ankieterzy przedstawili 13 sugestii. Na początku poproszono badanych o wybranie tematu lub obszaru polityki, który uważają oni za priorytetowy (QP13a). Następnie poproszono ich o wskazanie maksymalnie trzech innych tematów, które również uważają oni za ważne (QP13b). Analiza wszystkich odpowiedzi (pytanie QP13T), tj. łączna liczba odpowiedzi na pierwsze i drugie pytanie, daje następujące rezultaty: - Kryzys w dalszym ciągu stanowi główną obawę Europejczyków. Czworo na dziesięcioro badanych chciałoby mieć więcej informacji na temat rozwiązań UE w zakresie walki z kryzysem. - Ponad jedna trzecia respondentów (36%) jest także zainteresowana swoimi prawami przysługującymi im z tytułu obywatelstwa UE. - Około jedna czwarta badanych chciałaby być lepiej informowana na temat ochrony konsumentów (26%) i przyszłości energii w UE (24%). Inne tematy wymieniła mniej niż jedna czwarta Europejczyków: o wartości, na straży których stroi UE, takie jak równouprawnienie kobiet i mężczyzn, ochrona praw człowieka itp. (21%). o waluta euro (21%). o solidarność z państwami członkowskimi borykającymi się z problemami finansowymi (20%). o zmiana klimatu (18%). o imigracja, swoboda przemieszczania się i prawo do azylu (18%). o reforma wspólnej polityki rolnej (13%). o rola agencji ratingowych (12%). o wybory do Parlamentu Europejskiego (8%). o pozycja UE po ruchach demokratycznych w świecie arabskim (7%). 5 QP13T Na jaki inny temat związany z UE chciał(a)by Pan(i) uzyskać więcej informacji? Euro; rozwiązania UE mające na celu walkę z kryzysem (współdzielenie długu, euroobligacje, podatek od transakcji finansowych (PTF) itp.); rola agencji ratingowych; ochrona konsumentów; przyszłość energii w UE; imigracja, swoboda przemieszczania się i prawo do azylu; Pana(i) prawa jako obywatela Unii Europejskiej; pozycja UE po ruchach demokratycznych w świecie arabskim (arabska wiosna); reforma wspólnej polityki rolnej; solidarność z państwami członkowskimi borykającymi się z problemami finansowymi; wybory do Parlamentu Europejskiego; zmiany klimatyczne; wartości, na straży których stroi UE (równouprawnienie kobiet i mężczyzn, ochrona praw człowieka itp.); inne (SPONTANICZNIE); nie jestem zainteresowany(a) tego rodzaju informacjami/ nie szukam takich informacji (SPONTANICZNIE); trudno powiedzieć. 24

25 Tendencja w zakresie pierwszej odpowiedzi jest podobna, mimo iż ranking wygląda nieznacznie inaczej. Dwa pierwsze tematy wymieniane przez badanych pozostają takie same: rozwiązania UE na rzecz walki z kryzysem wskazuje jako pierwszą odpowiedź 21% badanych, a 15% jako pierwszą odpowiedź wskazuje prawa jako obywatela UE. Na trzecim miejscu plasuje się waluta euro z 8% odpowiedzi (w porównaniu z 21%, piąte miejsce, w łącznym zestawieniu odpowiedzi). 25

26 Różnice w poszczególnych państwach członkowskich Przyjrzymy się teraz trzem tematom wymienionym przez co najmniej jedną czwartą respondentów w łącznym zestawieniu odpowiedzi: - Temat, który interesuje Europejczyków najbardziej, czyli rozwiązania UE na rzecz walki z kryzysem (UE27 40%), jest wymieniany najczęściej przez badanych w strefie euro (44%, w porównaniu z 31% poza tą strefą). Państwa członkowskie, w których temat ten wymieniany jest najczęściej, to Słowacja (60%), Grecja (55%), Holandia (54%) i Dania (53%), w przeciwieństwie do Wielkiej Brytanii (20%) i Portugalii (24%). Większa liczba badanych wymienia drugi temat, prawa wynikające z obywatelstwa UE (UE27 36%), na Cyprze (70%), który zdecydowanie wybija się spośród pozostałych państw w tym względzie, oraz w Bułgarii (48%), Grecji (46%) oraz Rumunii i Belgii (45%); zdecydowanie rzadziej temat ten wskazują respondenci na Węgrzech (25%), w Polsce (26%) i Austrii (27%). - Ochrona konsumentów (UE27 26%) interesuje bardziej respondentów w strefie euro (29%, w porównaniu z 21% poza tą strefą). Większa liczba respondentów wskazuje ten temat na Cyprze (52%), w Bułgarii (41%) i Francji (38%), podczas gdy mniej niż jedna osoba na pięć wymienia ten temat w Szwecji i Wielkiej Brytanii (12% w obu krajach) oraz w Danii (16%). W odniesieniu do innych tematów (wymienianych przez co najmniej 20% badanych na szczeblu UE) warto odnotować pewne elementy charakterystyczne: Przyszłość energii w UE (UE27 24%) interesuje głównie badanych na Węgrzech (42%), a w Portugalii ta odpowiedź uzyskała jedynie 10% wskazań. Waluta euro (UE27 21%) jest przedmiotem szczególnego zainteresowania badanych w Holandii (31%), podczas gdy na Cyprze zainteresowanie tym tematem wyraziło 9% badanych. Badani na Cyprze byli jednak najbardziej zainteresowani (50%) większą liczbą informacji na temat wartości, na straży których stoi UE (UE27 21%), podczas gdy na Łotwie zainteresowanie tą kwestią zadeklarowało 11% respondentów. Solidarność z państwami członkowskimi borykającymi się z problemami finansowymi (UE27 20%) jest wymieniana głównie przez badanych w Grecji (50%), a zdecydowanie rzadziej w Wielkiej Brytanii (9%). 26

27 27

28 Analiza społeczno-demograficzna W odniesieniu do siedmiu tematów omówionych powyżej, które zostały wymienione przez co najmniej jedną osobę na pięć: - Istnieją znaczne różnice pomiędzy najbardziej uprzywilejowanymi kategoriami osób a innymi grupami. o 48% respondentów o najwyższym poziomie kwalifikacji chciałoby mieć więcej informacji na temat rozwiązań UE na rzecz walki z kryzysem (podczas gdy wśród osób, które ukończyły naukę przed 16. rokiem życia, zainteresowanie tym tematem wyraziło 31% badanych). Osoby te są także bardziej zainteresowane przyszłością energii w UE (30%, w porównaniu do 17% badanych w grupie o najniższym poziomie kwalifikacji), wartościami, na straży których stoi UE (odpowiednio 24% i 16%), oraz solidarnością z państwami członkowskimi mającymi trudności finansowe (odpowiednio 23% i 18%). Z kolei osoby o najniższym poziomie kwalifikacji najczęściej chciałoby pozyskać więcej informacji na temat ochrony konsumentów (28% badanych w grupie osób, które ukończyły naukę w wieku 19 lat lub wcześniej, podczas gdy w grupie osób, które kontynuowały edukację zainteresowanie tym tematem wyraziło 24% badanych). o Osoby na stanowiskach kierowniczych także częściej wyrażają zainteresowanie informacjami na temat rozwiązań UE na rzecz walki z kryzysem (50%, w porównaniu do 33% emerytów), przyszłością energii w UE (33%, w porównaniu do 17% osób zajmujących się domem) oraz wartościami, na straży których stoi UE (24%, w porównaniu z 18% emerytów). Z kolei pracownicy fizyczni (29%) i emeryci (28%) są bardziej zainteresowani ochroną konsumentów (w porównaniu do 23% osób na stanowiskach kierowniczych). - Mężczyźni częściej niż kobiety szukają informacji na temat przyszłości energii w UE (odpowiednio 27% i 21%). Kobiety są bardziej zainteresowane wartościami, na straży których stoi UE (odpowiednio 23% i 18%). - Młodzi ludzie wykonujący pracę (w wieku lat) częściej wskazują na rozwiązania na rzecz walki z kryzysem: 43%, w porównaniu do 36% osób w wieku co najmniej 55 lat, które są bardziej zainteresowane ochroną konsumentów (28%, w porównaniu do 23% badanych w grupie wiekowej lata). - Wśród respondentów, którzy twierdzą, że są poinformowani o działaniach Parlamentu Europejskiego, 45% (w porównaniu z 38% niepoinformowanych badanych) chciałoby mieć więcej informacji na temat rozwiązań UE na rzecz walki z kryzysem. 28

29 - 45% respondentów, którzy chcieliby, aby PE odgrywał istotniejszą rolę (w porównaniu z 35% badanych, którzy woleliby, aby PE pełnił mniej ważną rolę), domaga się większej liczby informacji na temat rozwiązań na rzecz walki z kryzysem. Są oni także bardziej zainteresowani (odpowiednio 29% i 24%) uzyskaniem większej liczby informacji na temat ochrony konsumentów i praw wynikających z ich obywatelstwa UE (odpowiednio 40% i 32%). - Osoby o dobrym poziomie obiektywnej wiedzy na temat Parlamentu Europejskiego częściej (47%, w porównaniu z 29% badanych, których wiedza w tej kwestii jest znikoma) proszą o więcej informacji na temat rozwiązań UE na rzecz walki z kryzysem. Osoby te są także bardziej zainteresowane (odpowiednio 38% i 32%) informacjami na temat ich praw jako obywateli UE. 29

30 30

31 II. WIEDZA NA TEMAT PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Odpowiedzi udzielane na szereg pytań wykorzystywane są do oceny obiektywnego poziomu wiedzy Europejczyków na temat Parlamentu Europejskiego. 1. Wybory posłów do PE [QP6] 6 - Względna większość Europejczyków wie, że posłowie do PE zasiadają w Parlamencie Europejskim zgodnie ze swoją przynależnością polityczną - Większa liczba badanych niż w listopadzie-grudniu 2010 r. (43%, +1 punkt) wie, że posłowie do PE zasiadają w Parlamencie Europejskim zgodnie ze swoją przynależnością polityczną. Ponad jedna trzecia badanych (36%, -2 punkty) błędnie uważa, że zasiadają oni zgodnie ze swoim obywatelstwem. Około jedna osoba na pięć (21%, +1 punkt) nie udzieliła odpowiedzi na to pytanie. Odsetek prawidłowych odpowiedzi wzrósł o siedem punktów w stosunku do badania Parlemeter przeprowadzonego na początku 2009 r. i badania z początku 2010 r. (43%) za sprawą wyborów do Parlamentu Europejskiego w czerwcu 2009 r., które najwyraźniej pomogły podnieść poziom wiedzy Europejczyków w tym względzie. 6 QP6 A czy, Pana(i) zdaniem, europosłowie zasiadają w Parlamencie Europejskim według...? 31

32 Różnice w poszczególnych państwach członkowskich Odnotowano bardzo wyraźne różnice pomiędzy odpowiedziami w poszczególnych państwach członkowskich: - Respondenci w Słowenii (63%), Belgii i Estonii (61% w obu krajach) oraz Holandii (60%) najczęściej wiedzą, że posłowie do PE zasiadają w PE zgodnie ze swoją przynależnością polityczną (UE27 43%). - Z kolei badani na Słowacji (63%), w Czechach (61%) oraz Grecji (54%) najczęściej błędnie sądzą, że posłowie do PE zasiadają zgodnie ze swoim obywatelstwem (UE27 36%). - Najwyższy odsetek badanych, którzy nie udzieli odpowiedzi na to pytanie (UE27 21%), stwierdzono w Niemczech (odpowiedzi nie wiem udzieliło 29% respondentów), Bułgarii i Wielkiej Brytanii (28% w obu krajach) oraz na Malcie (26%). Najbardziej uderzający wzrost liczby prawidłowych odpowiedzi odnotowano w Słowenii (63%, +5 punktów) oraz na Litwie (56%, +5 punktów). Z kolei odsetek prawidłowych odpowiedzi zmalał najbardziej w ciągu roku w Portugalii (43%,-10 punktów). 32

33 33

34 Analiza społeczno-demograficzna W odniesieniu do respondentów, którzy wiedzą, że posłowie do PE zasiadają w PE zgodnie ze swoją przynależnością polityczną: - Istnieje duża różnica wynosząca siedem punktów pomiędzy kobietami i mężczyznami (odpowiednio 40% i 47%). Niemniej jednak kobiety i mężczyźni w równym stopniu udzielają nieprawidłowej odpowiedzi (36%). Kobiety częściej jednak nie udzielają żadnej odpowiedzi na to pytanie (24%, w porównaniu z 17% mężczyzn). - W tym przypadku również przynależność do bardziej uprzywilejowanej społecznie kategorii wpływa na udzielaną odpowiedź: osoby o najwyższym poziomie kwalifikacji częściej udzielają prawidłowej odpowiedzi (47%, w porównaniu z 38% badanych, którzy ukończyli naukę przed 16. rokiem życie), a podobnie rzecz wygląda w przypadku osób zajmujących stanowiska kierownicze (46%, w porównaniu z 38% osób zajmujących się domem). - Logicznym jest zatem, że wśród osób, które wiedzą, że posłowie do PE zasiadają w PE zgodnie ze swoją przynależnością polityczną, 49% twierdzi, że jest należycie poinformowana na temat działań Parlamentu Europejskiego (w porównaniu z 41% badanych, którzy twierdzą, że są słabo poinformowani). 34

35 35

36 2. Podejmowanie decyzji w PE [QP7] 7 - Opinia, że decyzje PE podejmowane są zgodnie z przynależnością polityczną posłów do PE jest w znaczący sposób bardziej rozpowszechniona - Pytanie dotyczące podejmowania decyzji przez posłów do PE zostało zadane jesienią 2008 r. (EB70.1). Po upływie trzech lat odnotowano istotną zmianę w udzielanych odpowiedziach. 37% (+8 punktów) respondentów uważa bowiem obecnie, że decyzje w Parlamencie Europejskim podejmowane są zgodnie z przynależnością polityczną posłów do PE. Ponad jedna trzecia badanych (36%, +2 punkty) uważa jednak, że decyzje podejmowane są zgodnie z interesami państw członkowskich, z których pochodzą posłowie do PE. Kolejne 13% (-5 punktów) badanych stwierdza spontanicznie, że obie odpowiedzi są prawidłowe ( oba ). Jedna osoba na pięć (14%,-5 punktów) nie udzieliła odpowiedzi na to pytanie. 7 QP7 Czy Pana(i) zdaniem, decyzje Parlamentu Europejskiego podejmowane są przede wszystkim...? zgodnie z interesami państw członkowskich, z których pochodzą europosłowie; zgodnie z przynależnością polityczną posłów do PE; oba (SPONTANICZNIE); trudno powiedzieć. 36

37 Różnice w poszczególnych państwach członkowskich Szczególnie znaczące różnice odnotowano w odpowiedziach udzielanych przez respondentów w krajach należących do UE przed 2004 r. i w krajach, które przystąpiły do UE w latach 2004 i W krajach, które przystąpiły do UE w latach 2004 i 2007, 43% badanych (w porównaniu z 34% badanych w krajach należących do UE przed 2004 r.) uważa, że decyzje podejmowane są zgodnie z interesami państw członkowskich, z których pochodzą posłowie do PE. Z kolei 34% respondentów jest zdania, że decyzje podejmowane są zgodnie z przynależnością polityczną posłów do PE (w porównaniu z 38% badanych w krajach należących do UE przed 2004 r.). - W odniesieniu do osób, które uważają, że decyzje Parlamentu Europejskiego podejmowane są zgodnie z przynależnością polityczną posłów do PE (UE27 37%), odnotowano, że odpowiedzi takiej udzieliło więcej respondentów w Słowenii (50%), Belgii (49%), Szwecji i Wielkiej Brytanii (45% w obu krajach) oraz w Danii, Finlandii i Holandii (44% w każdym przypadku). Z kolei najmniejsza liczba badanych udzieliła takiej odpowiedzi w Bułgarii (22%) i Słowacji (26%). W 24 z 27 państw członkowskich odnotowano wzrost liczby odpowiedzi zgodnie z przynależnością polityczną w stosunku do badania przeprowadzonego jesienią 2008 r. Kraje, w których wzrost ten jest szczególnie duży, to Hiszpania (43%, +22 punkty), Litwa (34%, +17 punktów), Słowenia (50%, +16 punktów), Szwecja (45%, +16 punktów), Portugalia (40%, +15 punktów) oraz Rumunia (35%, +15 punktów). Z kolei na Słowacji odnotowano spadek wyboru tej odpowiedzi rzędu 11 punktów (26%). - W odniesieniu do osób, które uważają, że decyzje podejmowane są zgodnie z interesami państw członkowskich, z których pochodzą posłowie do PE (UE27 36%), odnotowano, że odpowiedzi tej udzieliło więcej badanych na Słowacji (60%), w Czechach (57%), Grecji (53%) i Polsce (44%); zdecydowanie mniejsza liczba badanych wskazała tę odpowiedź w Hiszpanii (25%), Portugalii (26%), Irlandii (27%) i Austrii (28%). Największy wzrost liczby tego wskazania odnotowano na Słowacji (60%, +16 punktów), w Luksemburgu (39%, +11 punktów), Czechach (57%, +9 punktów) i Włoszech (37%, +8 punktów). 37

38 38

39 Analiza społeczno-demograficzna Analiza danych z uwzględnieniem zmiennych społeczno-demograficznych rzuca więcej światła na kategorie osób, które uważają, że decyzje w PE podejmowane są zgodnie z przynależnością polityczną posłów do PE. - Mężczyźni nieznacznie częściej wyrażają ten pogląd niż kobiety (odpowiednio 39% i 36%). - Wiek także wydaje się wpływać na udzielane odpowiedzi, ponieważ 38% badanych w wieku co najmniej 25 lat udziela prawidłowej odpowiedzi, podczas gdy w grupie wiekowej lata poprawną odpowiedź wskazuje 34% respondentów. - Poziom wykształcenia również wydaje się być czynnikiem różnicującym. Wśród badanych o najwyższym poziomie kwalifikacji 40% stwierdza, że decyzje podejmowane są zgodnie z przynależnością polityczną posłów do PE (w porównaniu z 35% badanych, którzy ukończyli naukę przed 16. rokiem życia). - Respondenci, którzy w negatywny sposób postrzegają Parlament Europejski, częściej stwierdzają, że decyzje PE podejmowane są zgodnie z przynależnością polityczną posłów do PE (44%, podczas gdy wśród osób pozytywnie postrzegających PE odsetek ten wynosi 34%). - Wreszcie respondenci, którzy posiadają dobrą obiektywną wiedzę na temat Parlamentu Europejskiego, częściej udzielają tej odpowiedzi (39%, w porównaniu z 30% badanych, których wiedza na temat PE jest znikoma). 39

40 40

41 3. Wiedza ogólna na temat PE [QP8] 8 - Większość Europejczyków posiada dobrą obiektywną wiedzę na temat PE - W celu dokonania oceny wiedzy Europejczyków na temat Parlamentu Europejskiego poproszono ich o wskazanie, czy pewne stwierdzenia są prawdziwe. W ramach tych pytań testowane były cztery aspekty, które badano już wiosną 2010 r. (EB73.1) i wiosną 2009 r. (EB71.1). - Stwierdzenie, że decyzje w zakresie ustanawiania prawa w UE muszą być uzgodnione wspólnie przez Parlament Europejski i państwa członkowskie, uznawane jest za prawdziwe przez 59% (+6 punktów w stosunku do wiosny 2009 r.) respondentów. Blisko jedna osoba na pięć (19%, +3 punkty) twierdzi z kolei, że stwierdzenie to jest fałszywe, a 22% badanych (-9 punktów) nie udzieliło odpowiedzi. - W przypadku bezpośredniego wybierania przez obywateli posłów do Parlamentu Europejskiego 58% badanych prawidłowo twierdzi, że jest to stwierdzenie prawdziwe. Wynik ten jest o jeden punkt niższy w stosunku do badania przeprowadzonego wiosną 2010 r. Ponad jedna czwarta badanych (28%, +3 punkty) uważa jednak, że stwierdzenie to jest fałszywe, a 14% (-2 punkty) nie udzieliło odpowiedzi. - Stwierdzenie dotyczące tego, że każde państwo członkowskie posiada taką samą liczbę posłów w PE, jest prawidłowo uznawane za fałszywe przez 55% badanych, co jest wynikiem o jeden punkt gorszym w stosunku do badania z wiosny 2010 r. Niewiele ponad jedna osoba na pięć (21%, +1 punkt) uważa z kolei, że stwierdzenie to jest prawdziwe, podczas gdy blisko jedna czwarta respondentów (24%, bez zmian) nie udzieliła odpowiedzi. - Ostatnie stwierdzenie dotyczy budżetu Unii Europejskiej i mowa jest w nim o tym, że budżet ustalany jest wspólnie przez Parlament Europejski i państwa członkowskie. Bezwzględna większość badanych (54%, bez zmian w stosunku do wiosny 2009 r.) poprawnie odpowiada, że jest to stwierdzenie prawdziwe. Blisko dwie osoby na dziesięć (18%, +6 punktów) uważa jednak, że stwierdzenie to jest fałszywe, a prawie jedna czwarta badanych (28%, -6 punktów) nie udzieliła odpowiedzi. 8 QP8 O każdym z następujących stwierdzeń dotyczących Unii Europejskiej proszę powiedzieć, czy Pana(i) zdaniem jest ono prawdziwe czy fałszywe? Posłowie do Parlamentu Europejskiego są wybierani bezpośrednio przez obywateli każdego państwa członkowskiego; Każde państwo członkowskie ma taką samą liczbę posłów do Parlamentu Europejskiego; Budżet Unii Europejskiej jest ustalany wspólnie przez Parlament Europejski i państwa członkowskie; W ramach Unii Europejskiej decyzje w zakresie ustanawiania prawa (akty prawne i dyrektywy) podejmowane są wspólnie przez Parlament Europejski i państwa członkowskie. 41

42 Średni odsetek prawidłowych odpowiedzi wskazanych w odniesieniu do tych czterech stwierdzeń wynosi 57%. 42

43 Różnice w poszczególnych państwach członkowskich Analiza wyników w poszczególnych krajach ukazuje pewne różnice pomiędzy krajami należącymi do strefy euro i krajami spoza tej strefy, z jednej strony, a krajami należącymi do UE przed 2004 r. i tymi, które przystąpiły do UE w latach 2004 i 2007, z drugiej strony. - Większa liczba respondentów spoza strefy euro uważa, że posłowie do PE wybierani są w wyborach bezpośrednich przez obywateli każdego państwa członkowskiego (64%, w porównaniu z 55% badanych w strefie euro). - Respondenci z krajów, które przystąpiły do UE w latach 2004 i 2007, częściej są zdania, że posłowie do PE wybierani są w sposób bezpośredni przez obywateli każdego państwa członkowskiego (72%, w porównaniu z 54% badanych w krajach należących do UE przed 2004 r.). Większa liczba respondentów w tych krajach twierdzi także, że budżet UE ustalany jest wspólnie przez Parlament Europejski i państwa członkowskie (63%, w porównaniu z 52%) oraz że decyzje w zakresie stanowienia prawa w UE muszą być uzgodnione wspólnie przez Parlament Europejski i państwa członkowskie (64%, w porównaniu do 58%). Przyjrzymy się teraz odnotowanym różnicom pomiędzy państwami członkowskimi w odniesieniu do każdej prawidłowej odpowiedzi udzielonej przez badanych. - Większa liczba osób odpowiada poprawnie na stwierdzenie, że decyzje w zakresie stanowienia prawa w UE muszą być uzgodnione wspólnie przez Parlament Europejski i państwa członkowskie (UE27 59% poprawnych odpowiedzi prawdziwe ), na Węgrzech (84%), Słowacji i w Finlandii (74% w obu krajach), Grecji (73%) oraz w Czechach i Niemczech (72% w obu krajach). Z kolei najmniejsza liczba badanych odpowiada prawidłowo we Francji i Włoszech (47% w obu krajach) oraz w Irlandii (48%). Największy wzrost liczby prawidłowych odpowiedzi odnotowano na Słowacji (74%, +19 punktów), Węgrzech (84%, +18 punktów) oraz w Belgii (70%, +14 punktów). - Kraje, w których respondenci najczęściej prawidłowo wskazują prawdziwość stwierdzenia dotyczącego wyborów bezpośrednich do Parlamentu Europejskiego (UE27 58%), to Cypr (89%), Malta (86%), Grecja (85%) i Bułgaria (81%). Najmniejszą liczbę prawidłowych odpowiedzi odnotowano we Francji (42%), Austrii (45%) oraz Szwecji (49%). Krajem, w którym odsetek prawidłowych odpowiedzi wzrósł najbardziej, jest Bułgaria (81%, +9 punktów). 43

44 - W odniesieniu do stwierdzenia, że każde państwo członkowskie posiada tę samą liczbę posłów do Parlamentu Europejskiego, respondenci w Szwecji (83%), na Cyprze (82%), w Danii, Słowenii i Holandii (80% we wszystkich przypadkach) wiedzą, że zdanie to jest fałszywe (UE27 55%). Najrzadziej prawidłowo odpowiadali badani we Włoszech (37%), w Portugalii (40%), Rumunii (44%) oraz Hiszpanii (46%). Luksemburg (77%, +10 punktów) odnotował największy wzrost liczby prawidłowych odpowiedzi. - Większa liczba respondentów udziela prawidłowej odpowiedzi ( prawdziwe ) w odniesieniu do stwierdzenia, że budżet UE ustalany jest wspólnie przez Parlament Europejski i państwa członkowskie (UE27 54%), na Węgrzech i w Holandii (73% w obu krajach) oraz na Słowacji (72%). Z kolei najmniejsza liczba badanych odpowiada prawidłowo we Włoszech (43%) oraz w Wielkiej Brytanii, Francji, na Malcie i w Irlandii (47% w każdym przypadku). Słowacja (72%, +13 punktów) oraz Polska (69%, +13 punktów) odnotowały największy wzrost liczby prawidłowych odpowiedzi. 44

45 Analiza społeczno-demograficzna Średni europejski poziom prawidłowych odpowiedzi na cztery pytania wynosi 57%. Te średnie wyniki zostały zbadane z uwzględnieniem poszczególnych kategorii społeczno-demograficznych w celu uzyskania bardziej dokładnego obrazu stanu wiedzy ankietowanych. - Ogólnie rzecz ujmując, mężczyźni częściej niż kobiety odpowiadają poprawnie na te cztery pytania (60%, w porównaniu z 53% kobiet). - Młodzi ludzie wykonujący pracę (w grupie wiekowej lat) również częściej wskazują prawidłowe odpowiedzi: średnio 59%, w porównaniu z 55% badanych w grupie wiekowej lata i respondentów w wieku co najmniej 55 lat. - Wiek, w którym respondenci ukończyli naukę, jest w tym względzie czynnikiem bardzo różnicującym: osoby o najwyższym poziomie kwalifikacji udzielają prawidłowych odpowiedzi średnio na poziomie 64% (podczas gdy poziom ten wśród osób o najniższym poziomie kwalifikacji wynosi 48%). - Istnieje również korelacja pomiędzy przeciętnym poziomem prawidłowych odpowiedzi a przynależnością do kategorii osób bardziej uprzywilejowanych społecznie. Średnio 66% osób zajmujących stanowiska kierownicze udziela prawidłowych odpowiedzi, podczas gdy wśród osób zajmujących się domem poprawną odpowiedź wskazuje 47% badanych. Zupełnie logiczne jest, że im lepiej poinformowany jest respondent na temat działań Parlamentu Europejskiego, tym wyższa jest średnia prawidłowo udzielonych przez niego odpowiedzi. - Poinformowani respondenci udzielają średnio 65% prawidłowych odpowiedzi, podczas gdy niepoinformowani wskazują poprawną odpowiedź na poziomie 53%. Osoby pozytywnie postrzegające Parlament udzielają średnio 66% poprawnych odpowiedzi (w porównaniu z 53% osób, które mają negatywną opinię na temat tej instytucji). 45

46 III. WIZERUNEK I ROLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Po przeanalizowaniu poziomu poinformowania i wiedzy Europejczyków na temat Parlamentu Europejskiego przyjrzymy się teraz szczegółowo wizerunkowi, który instytucja ta ma wśród obywateli, oraz roli, którą ich zdaniem powinna pełnić. 1. Wizerunek PE [QP4 i QP5] 9 - Pogarszający się wizerunek Parlamentu Europejskiego - Aby zrozumieć, w jaki sposób Europejczycy postrzegają Parlament Europejski, ankieterzy zapytali badanych, czy mają oni negatywne czy pozytywne zdanie na temat tej instytucji. Pytanie to zostało uprzednio zadane w badaniu Eurobarometr 70.1 przeprowadzonym jesienią 2008 r. Wyniki pokazują, że wizerunek PE wyraźnie pogorszył się w ciągu ostatnich trzech lat. Niewiele ponad jedna czwarta badanych (26%, -8 punktów) pozytywnie postrzega tę instytucję, a ta sama liczba respondentów ma bardzo złe zdanie na jej temat (26%, +9). Niemniej jednak większość badanych stwierdziła, że postrzegają PE w sposób neutralny (45%, +2 punkty). 9 QP5 Czy ogólnie rzecz biorąc, Parlament Europejski wywołuje w Panu(i) bardzo pozytywne, raczej pozytywne, neutralne, raczej negatywne czy też bardzo negatywne skojarzenia? QP4 O każdym z następujących określeń proszę powiedzieć, czy bardzo ono pasuje, raczej pasuje, raczej nie pasuje czy zupełnie nie pasuje do Pana(i) wyobrażeń o Parlamencie Europejskim: dynamiczny, demokratyczny, wsłuchujący się w głos obywateli Europy, mało znany, niewydolny. 46

47 Różnice w poszczególnych państwach członkowskich Państwa członkowskie, w których Parlament Europejski cieszy się najbardziej pozytywnym wizerunkiem (UE27 26%), to Bułgaria (55%), Rumunia (45%) i Włochy (40%). Kraje, gdzie pozytywny wizerunek jest najmniej popularny, to Wielka Brytania (12%), Austria (17%), Łotwa (18%) i Francja (19%). Negatywny wizerunek PE (UE27 26%) jest najbardziej rozpowszechniony w Wielkiej Brytanii (48%), Austrii (41%) oraz w Grecji i Portugalii (34% w obu krajach), w przeciwieństwie do rezultatów zaobserwowanych w Bułgarii (9%), Polsce i Rumunii (11% w obu krajach) czy na Litwie (12%). Jeśli chodzi o zmiany odnotowane w ciągu ostatnich trzech lat, zauważamy, że pozytywny wizerunek PE pogorszył się w 23 z 27 państw członkowskich. Zyskał on nowych zwolenników jedynie w trzech krajach, a bez zmian pozostał tylko w jednym kraju, w Polsce (35%). Opinie respondentów w najbardziej znaczący sposób pogorszyły się na Litwie (28%, -24 punkty), w Hiszpanii (21%, -23 punkty) i Portugalii (20%, -22 punkty); największą poprawę opinii odnotowano w Luksemburgu (39%, +6 punktów). Negatywny wizerunek Parlamentu Europejskiego zwiększył się w 26 z 27 państw członkowskich, a nie zmienił się jedynie w Szwecji (21%). Największy wzrost liczby negatywnych opinii odnotowano w Grecji (34%, +21 punktów), Słowenii (24%, +19 punktów) i Portugalii (34%, +17 punktów). 47

48 48

49 Analiza społeczno-demograficzna - Warto zauważyć, że mężczyźni częściej niż kobiety (odpowiednio 28% i 24%) mają zarówno pozytywny jak i negatywny obraz Parlamentu Europejskiego (27%, w porównaniu z 25%). 47% kobiet (w porównaniu z 42% mężczyzn) twierdzi jednak, że postrzega tę instytucję w sposób neutralny. - Respondenci w grupie wiekowej lat najczęściej postrzegają PE w sposób pozytywny (28%, w porównaniu z 25% badanych w grupie wiekowej powyżej 39 lat). Osoby w wieku co najmniej 55 lat najczęściej postrzegają tę instytucję w sposób negatywny (30%, w porównaniu z 17% badanych w grupie wiekowej lata). Neutralny wizerunek PE jest najbardziej popularny w najmłodszej grupie wiekowej (51% badanych w grupie wiekowej lata, w porównaniu z 41% badanych w wieku co najmniej 55 lat). - Przynależność do bardziej uprzywilejowanej społecznie kategorii osób również wpływa na udzielane odpowiedzi. Wśród respondentów o najwyższym poziomie kwalifikacji 32% postrzega Parlament Europejski w sposób pozytywny (w porównaniu z 20% badanych, którzy ukończyli naukę przed 16. rokiem życia). Podobnie rzecz wygląda w przypadku 32% osób, które umieściły się na szczycie hierarchii społecznej (w porównaniu do 21% badanych, którzy umieścili się na jej dole). Z kolei 32% badanych o najniższym poziomie kwalifikacji (w porównaniu do 22% osób o najwyższym poziomie kwalifikacji) negatywnie postrzega PE, a podobną opinię ma 30% badanych, którzy umieszczają się na dole hierarchii społecznej (w porównaniu do 23% osób, które umieszczają się na jej szczycie). - Wreszcie 39% respondentów, którzy są poinformowani o działaniach PE, ma pozytywną opinię o tej instytucji (podczas gdy wśród osób niepoinformowanych opinię taką ma 20% badanych). Z kolei mniejsza liczba osób w tej grupie (23%, w porównaniu do 28%) postrzega PE w sposób negatywny. - Podobnie 35% osób z dobrym poziomem obiektywnej wiedzy na temat Parlamentu Europejskiego postrzega tę instytucję w sposób pozytywny (podczas gdy opinię taką ma jedynie 15% badanych, których wiedza na ten temat jest znikoma). 49

50 Szczegółowa analiza sposobu postrzegania Parlamentu Europejskiego: Wizerunek Parlamentu Europejskiego w oczach Europejczyków został bardziej precyzyjnie określony poprzez zwrócenie się do respondentów o wyrażenie opinii na temat pięciu określeń opisujących tę instytucję: trzy określenia miały konotację pozytywną (dynamiczny, demokratyczny, wsłuchujący się w głos obywateli Europy), a dwa kojarzyły się negatywnie (mało znany i niewydolny). W odniesieniu do każdego określenia respondenci mieli stwierdzić, czy stosownie lub niestosownie opisuje ono ich sposób postrzegania Parlamentu Europejskiego. 50

51 Odnotowujemy, że wszystkie pozytywne cechy wizerunku PE straciły na popularności w stosunku do badania z listopada grudnia 2010 r. (EB74.3), co stanowi potwierdzenie ustaleń wynikających z poprzedniego pytania (QP5). Liczba wskazań określeń demokratyczny i wsłuchujący się w głos obywateli spadła o dwa punkty (odpowiednio 61% i 33%), a poziom wskazań epitetu dynamiczny stracił jeden punkt (38%). Równolegle określenie mało znany wymieniane było tak samo często (51%), podczas gdy epitet niewydolny zyskał cztery punkty (42%). Przeanalizujemy teraz szczegółowo każde określenie, począwszy od zbadania cech pozytywnych: Opinie na temat dynamiczności Parlamentu Europejskiego są podzielone Względna większość respondentów (44%, +2 punkty) uważa, że epitet ten niewłaściwie opisuje Parlament Europejski, podczas gdy przeciwnego zdania jest 38% (-1 punkt) badanych. Blisko jedna osoba na pięć (18%, -1 punkty) nie ma w tej kwestii zdania. 51

52 Różnice w poszczególnych państwach członkowskich Istnieje bardzo duża różnica (19 punktów) pomiędzy odpowiedziami respondentów w krajach należących do UE przed 2004 r. a tymi w krajach, które przystąpiły do UE w latach 2004 i Niewiele ponad jedna trzecia badanych (34%) z pierwszej wymienionej grupy uważa, że wizerunek Parlamentu można określić jako dynamiczny, podczas gdy pogląd ten podziela bezwzględna większość badanych (53%) z drugiej grupy krajów. - Najczęściej pogląd taki wyrażają respondenci w Bułgarii (63%), Słowacji (57%) i na Litwie (56%). - Z kolei kraje, w których wizerunek dynamicznego PE jest najmniej rozpowszechniony, to Wielka Brytania (20%), Holandia (27%) i Niemcy (30%). Największy spadek liczby takich wskazań odnotowano na Słowacji (57%, -12 punktów). Z kolei największy wzrost zaobserwowano w Polsce (53%, +8 punktów). Należy zauważyć, że w czasie przeprowadzania badania Polska sprawowała prezydencję Unii Europejskiej oraz że obecny przewodniczący PE jest Polakiem 10. Mogło to przyczynić się do pozytywnego postrzegania PE przez respondentów w Polsce. 10 Polska sprawowała prezydencję w Radzie Unii Europejskiej od lipca do grudnia 2011 r. Jerzy Buzek był przewodniczącym Parlamentu Europejskiego od lipca 2009 r. 52

53 Analiza społeczno-demograficzna Analiza poszczególnych zmiennych społeczno-demograficznych w celu interpretacji wyników może pomóc we wskazaniu kategorii osób, które w najbardziej krytyczny sposób postrzegają dynamiczny charakter Parlamentu Europejskiego. - Jeśli chodzi o wiek badanych, to młodzi ludzie najczęściej uważają Parlament Europejski za instytucję dynamiczną: 44% w grupie wiekowej lata, w porównaniu z 35% badanych w wieku co najmniej 55 lat. - Badani z najwyższym poziomem wykształcenia są w tej kwestii najbardziej przekonani: 39% respondentów, którzy kontynuowali naukę po 15. roku życia (podczas gdy wśród osób, które ukończyły naukę przed 16. rokiem życia odpowiedź tę wskazało 33% badanych). - W odniesieniu do kategorii zawodowych respondentów, 46% studentów, 42% pracowników umysłowych i 40% osób prowadzących własną działalność uważa Parlament Europejski za instytucję dynamiczną, podczas gdy wśród osób bezrobotnych i emerytów poziom wskazań tej odpowiedzi wynosi 35%. - Istnieje bardzo duża różnica pomiędzy odpowiedziami badanych, którzy są poinformowani o działaniach PE, a tymi, którzy takich informacji nie posiadają: 55% poinformowanych osób potwierdza dynamizm instytucji, podczas gdy osoby niepoinformowane są z kolei bardziej krytyczne i poziom wskazań epitetu dynamiczny wynosi wśród nich 30%. Wśród badanych, którzy chcieliby, aby Parlament Europejski odgrywał istotniejszą rolę, 46% uważa go za dynamiczny (w porównaniu z 28% badanych, którzy twierdzą, że powinien odgrywać mniej istotną rolę). 53

54 Ponad sześcioro Europejczyków na dziesięcioro opisuje Parlament Europejski jako demokratyczny Obecnie 61% obywateli uważa, że epitet demokratyczny dobrze opisuje Parlament Europejski. PE jest jedyną instytucją unijną, której członkowie wybierani są w powszechnych wyborach bezpośrednich. Ten dobry wynik jest jednak niższy niż ten uzyskany w badaniu przeprowadzonym na początku 2009 r. i o dwa punkty gorszy od wyniku uzyskanego w badaniu przeprowadzonym jesienią 2010 r. Ponad jedna czwarta badanych (27%, +3 punkty) jest jednak krytyczna względem PE, twierdząc, że nie można go opisać słowem demokratyczny, a 12% (-1 punkt) badanych nie udzieliło odpowiedzi. Różnice w poszczególnych państwach członkowskich Wizerunek demokratycznego Parlamentu Europejskiego jest bardziej popularny w krajach, które przystąpiły do UE w latach 2004 i 2007, niż w krajach należących do UE przed 2004 r. (odpowiednio 69% i 59%). - Respondenci w Bułgarii i Polsce (73% w obu krajach), a także w Niemczech, Luksemburgu i Słowacji (72% we wszystkich przypadkach) najczęściej uważają PE za instytucję demokratyczną. - Z kolei najbardziej sceptyczni w tym względzie są badani w Wielkiej Brytanii (39%), Portugalii (41%) i Grecji (46%). Jeśli chodzi o zmiany opinii, odnotowano bardzo wyraźny spadek liczby osób twierdzących, że PE jest instytucją demokratyczną, w Portugalii (41%, -18 punktów), a mniejsze spadki stwierdzono na Słowacji (72%, -10), w Austrii (56%, -9) oraz Irlandii (52%, -9). Z kolei największy wzrost liczby wskazań tego określenia odnotowano na Cyprze: 60%, +6 punktów. 54

55 Analiza społeczno-demograficzna - Jak zostało to już wcześniej zauważone w analizie pytań dotyczących poziomu poinformowania Europejczyków (QP1, QP2 i QP3), bardziej społecznie uprzywilejowane kategorie osób wydają się najlepiej poinformowane na temat Parlamentu Europejskiego. Tym samym logiczne jest, że najczęściej wiedzą one, że PE jest instytucją działającą na zasadach demokratycznych. Osoby zajmujące stanowiska kierownicze zdecydowanie najczęściej odpowiadają, że PE jest instytucją demokratyczną: 73%, w porównaniu z 55% osób bezrobotnych. Podobnie 69% respondentów o najwyższym poziomie kwalifikacji również podziela ten pogląd, podczas gdy wśród osób, które ukończyły naukę przed 16. rokiem życia, tego zdania jest 51% badanych. - Odpowiedź tę wskazują także częściej badani w grupie wiekowej lat (65%, w porównaniu z 57% badanych w wieku co najmniej 55 lat). - Logicznym jest, że opinię te podzielają także osoby dobrze poinformowane na temat Parlamentu Europejskiego (72%, w porównaniu z 56% osób, które twierdzą, że są słabo poinformowane). - Podobnie badani, którzy chcieliby, aby Parlament Europejski odgrywał istotniejszą rolę, częściej stwierdzają, że jest on instytucją demokratyczną (69%, w porównaniu z 48% badanych, których zdaniem PE powinien odgrywać mniej istotną rolę). 55

56 Ponad połowa Europejczyków uważa, że PE nie wsłuchuje się w głos obywateli Kiedy zapytano respondentów, czy określenie wsłuchujący się w głos obywateli właściwie opisuje ich sposób postrzegania Parlamentu Europejskiego, jedynie jedna trzecia badanych odpowiedziała twierdząco (33%), co stanowi spadek o dwa punkty w stosunku do badania przeprowadzonego jesienią 2010 r. i jest wynikiem o siedem punktów gorszym od badania EB71.1 z początku 2009 r. Jedynie 3% badanych jest zdania, że to określenie bardzo dobrze pasuje do PE. Z kolei bezwzględna większość respondentów (54%) uważa to określenie za niewłaściwe, co stanowi wzrost o cztery punkty w ciągu jednego roku. 13% (-2 punkty) badanych nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie. Różnice w poszczególnych państwach członkowskich W tym przypadku również istnieje bardzo duża różnica (21 punktów) pomiędzy odpowiedziami respondentów w krajach, które przystąpiły do UE w latach 2004 i 2007, a tymi w krajach należących do UE przed 2004 r. W pierwszej wymienionej grupie 49% (w porównaniu z 28% badanych w drugiej grupie) badanych uważa, że PE jest instytucją wsłuchującą się w głos obywateli. Podobną różnicę, choć w mniejszym stopniu, odnotowano także pomiędzy respondentami mieszkającymi poza strefą euro (39%) a tymi, którzy mieszkają w krajach należących do tej strefy (29%). - Kraje, w których badani najczęściej uważają, że PE wsłuchuje się w głos obywateli, to Węgry (57%), Słowacja i Litwa (53% w obu krajach), a także Bułgaria, Cypr, Malta i Polska (51% we wszystkich czterech przypadkach). - Najbardziej sceptycznie nastawieni są badani we Francji (22%) oraz w Wielkiej Brytanii i Niemczech (24% w obu krajach). Największy wzrost odnotowano na Cyprze (51%, +8 punktów), a największy spadek stwierdzono w Irlandii (28%, -16 punktów). 56

57 Analiza społeczno-demograficzna - Podobnie jak w przypadku poprzednich określeń osoby najbardziej uprzywilejowane społecznie najczęściej odpowiadają, że PE jest instytucją wsłuchującą się w głos obywateli. Wśród osób z najwyższym poziomem kwalifikacji pogląd ten podziela 36% badanych (w porównaniu z 25% badanych o najniższym poziomie kwalifikacji), a tego samego zdania jest także 36% osób zajmujących stanowiska kierownicze i 37% pracowników umysłowych, podczas gdy wśród osób bezrobotnych opinię taką wyraża 27% badanych. - Tego samego zdania są także najmłodsi respondenci: 39% badanych w grupie wiekowej lata, w porównaniu z 30% badanych w wieku co najmniej 55 lat. - Podobnie osoby, które są dobrze poinformowane na temat Parlamentu Europejskiego, uważają, że wsłuchuje się on w głos obywateli (45%, w porównaniu z 27% osób, które twierdzą, że są słabo poinformowane). - Opinię tę podzielają także osoby posiadające dobry poziom obiektywnej wiedzy na temat tej instytucji: 44%, w porównaniu z 22% badanych, których wiedza w tym zakresie jest znikoma. 57

58 Cechy negatywne Połowa Europejczyków w dalszym ciągu uważa obecnie, że Parlament Europejski jest mało znany Ponad połowa respondentów (51%) twierdzi, że PE jest mało znany, podczas gdy przeciwnego zdania jest 41% badanych, a 8% nie udzieliło na to pytanie odpowiedzi. Wyniki te nie uległy zmianie w stosunku do badania EB74.3 przeprowadzonego jesienią 2010 r. Różnice w poszczególnych państwach członkowskich Najbardziej krytyczni wobec Parlamentu Europejskiego są respondenci w krajach strefy euro (54%, w porównaniu z 47% badanych z krajów spoza tej strefy) oraz w krajach należących do UE przed 2004 r. (54%, w porównaniu z 43% badanych w krajach, które przystąpiły do UE w latach 2004 i 2007). - Pogląd, że PE jest mało znany, najczęściej wyrażają respondenci w Holandii i na Węgrzech (61% w obu krajach), a także w Belgii i Danii (60% w obu krajach). - Z kolei respondenci na Malcie (17%), Cyprze (18%), Litwie (20%) i w Portugalii (23%) są zdania, że określenie mało znany nie odnosi się do PE. Największa pozytywna zmiana opinii wśród respondentów (liczba osób uważających, że określenie mało znany nie dotyczy PE) została odnotowana przede wszystkim w Słowenii (49%, +9 punktów) i Hiszpanii (58%, +6 punktów). Z kolei największą zmianę opinii na gorszą odnotowano w Finlandii (57%, -7 punktów), Wielkiej Brytanii (49%, -5 punktów), Bułgarii (43%,-4 punkty) i na Łotwie (54%,-4 punkty). 58

59 Analiza społeczno-demograficzna - Respondenci, którzy są najbardziej krytyczni względem Parlamentu Europejskiego (i najczęściej są zdania, że jest on mało znany ), należą do najbardziej uprzywilejowanych społecznie kategorii osób (które, jak wynika z powyższych omówień, są także najlepiej poinformowane na temat tej instytucji). Są to głównie osoby, które kontynuowały naukę po ukończeniu 19. roku życia (55%, w porównaniu do 50% badanych, którzy zakończyli edukację przed 16. rokiem życia), oraz osoby na stanowiskach kierowniczych (57%, w porównaniu do 50% pracowników fizycznych i osób zajmujących się domem). - Pogląd ten podzielają także badani w grupie wiekowej lata (54%, podczas gdy w grupie wiekowej lata opinię taką wyraża 46% badanych). - Wreszcie pogląd ten wyrażają w sposób bardziej zdecydowany respondenci, którzy są słabo poinformowani na temat PE (56%, w porównaniu z 45% badanych, którzy są dobrze poinformowani). 59

60 Europejczycy są bardzo podzieleni w kwestii określenia niewydolny Wyniki uzyskane w tym pytaniu są bardzo zróżnicowane, ale ogólna tendencja w stosunku do badania przeprowadzonego jesienią 2010 r. obecnie uległa odwróceniu. Rok temu 40% badanych uważało, że epitet niewydolny niewłaściwie opisuje PE, a 38% respondentów było przeciwnego zdania. Obecnie większość (42%) badanych uważa, że określenie niewydolny dobrze pasuje do tej instytucji, podczas gdy 39% badanych nie zgadza się z tym, że epitet ten dobrze opisuje Parlament Europejski. Odsetek osób, które nie odpowiedziały na to pytanie, wynosi 19% (-3 punkty), co w dalszym ciągu odzwierciedla trudności, jakie badani mają w wyrażeniu swojej opinii na ten temat. Różnice w poszczególnych państwach członkowskich Istnieje różnica rzędu 14 punktów pomiędzy krajami należącymi do UE przed 2004 r. (44%) a krajami, które przystąpiły do UE w latach 2004 i 2007 (30%), w odniesieniu do odsetka osób, które uważają, że PE można opisać epitetem niewydolny. - Respondenci w Szwecji i Holandii (59% w obu krajach) oraz w Wielkiej Brytanii (53%) najczęściej wyrażają pogląd, że Parlament Europejski jest niewydolny. - Z kolei najmniejsza liczba badanych podziela ten pogląd w Bułgarii (12%), na Malcie (15%) i w Rumunii (21%). Najbardziej uderzająca pozytywna zmiana opinii w ciągu roku została odnotowana w Irlandii (40%, +17 punktów). 60

61 61

62 Analiza społeczno-demograficzna Interpretacja wyników w świetle różnych zmiennych społeczno-demograficznych pozwala uchwycić pewne istotne różnice. - Odnotowujemy, że większa liczba mężczyzn niż kobiet uważa Parlament Europejski za niewydolny (odpowiednio 44% i 39%). - Wiek także jest kluczowym kryterium, ponieważ istnieje różnica rzędu 10 punktów pomiędzy grupą wiekową lata a najmłodszymi respondentami: 44% badanych w pierwszej grupie uważa PE za niewydolny (podczas gdy w grupie wiekowej lata pogląd ten podziela 34% badanych). - Poziom wykształcenia wydaje się wskazywać na to, że osoby o najwyższym poziomie kwalifikacji są jednocześnie najbardziej krytyczne wobec tej instytucji oraz najczęściej uważają ją za niewydolną. Wśród respondentów, którzy kontynuowali naukę po ukończeniu 19. roku życia, 44% uważa PE za niewydolny (w porównaniu z 41% badanych, którzy zakończyli naukę przed 16. rokiem życia). 43% badanych w tej grupie uważa jednak również, że epitet niewydolny niewłaściwie opisuje PE (w porównaniu do 32% badanych w drugiej grupie). - Wreszcie 49% respondentów z dobrym poziomem obiektywnej wiedzy na temat PE uważa, że epitet niewydolny niewłaściwie opisuje tę instytucję (a tym samym jest zdania, że jest ona wydolna), podczas gdy ten sam pogląd wyraża 29% badanych, którzy takiej dobrej obiektywnej wiedzy nie posiadają. 62

63 63

64 2. Rola PE [QP9 i QP10] 11 W celu poznania opinii na temat roli Parlamentu Europejskiego ankieterzy zapytali respondentów, czy sądzą oni, że PE odgrywa ważną rolę w kierowaniu UE. Następni zapytano ich o wyrażenie opinii na temat tego, czy Parlament powinien odgrywać ważniejszą rolę, czy nie. - Zdecydowana większość Europejczyków uważa, że Parlament Europejski odgrywa ważną rolę w kierowaniu UE - 77% badanych twierdzi, że PE odgrywa ważną rolę, co stanowi wzrost o siedem punktów w stosunku do badania EB70.1 przeprowadzonego jesienią 2008 r. Z kolei 17% badanych (bez zmian) nie zgadza się z tą opinią i uważa, że PE nie odgrywa ważnej roli; 6% (-7 punktów) nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie. 11 QP9 Czy uważa Pan(i), że rola, jaką Parlament Europejski odgrywa w kierowaniu Unią Europejską jest...? bardzo ważna; ważna; niezbyt ważna; w ogóle nieważna; trudno powiedzieć. QP10 Czy osobiście chciał(a)by Pan(i), żeby Parlament Europejski odgrywał ważniejszą czy mniej ważną rolę niż obecnie? ważniejszą; mniej ważną; taką samą (SPONTANICZNIE); trudno powiedzieć. 64

65 Różnice w poszczególnych państwach członkowskich Po pierwsze wyniki pokazują, że respondenci w krajach, które przystąpiły do UE w latach 2004 i 2007, częściej stwierdzają ważna rolę Parlamentu Europejskiego w kierowaniu Unią Europejską niż badani w krajach należących do UE przed 2004 r. (odpowiednio 84%i 74%). - Ważną rolę PE potwierdza największa liczba respondentów (UE27 77%) na Słowacji (91%), Węgrzech (89%), Cyprze (87%), a także w Luksemburgu, Polsce, Szwecji i Słowenii (86% w każdym z tych krajów). - Najrzadziej ważną rolę odgrywaną przez PE potwierdzają badani w Wielkiej Brytanii (65%), Austrii (66%) i Hiszpanii (67%). Pozytywne zmiany odnotowano w 24 z 27 państw członkowskich, w dwóch krajach wyniki pozostały bez zmian, a negatywna zmiana zaszła w jednym kraju, w Hiszpanii (67%, -4 punkty). Największy wzrost liczby respondentów potwierdzających rolę PE odnotowano w Danii (78%, +14 punktów), Wielkiej Brytanii (65%, +13), na Węgrzech (89%, +11) i we Włoszech (78%, +11). 65

66 66

67 Analiza społeczno-demograficzna - Znaczenie roli odgrywanej przez Parlament Europejski w UE jest najbardziej oczywiste dla respondentów w grupie wiekowej lat (80%, w porównaniu z 71% badanych w wieku co najmniej 55 lat). - Istnieje także korelacja pomiędzy udzielaną odpowiedzią a poziomem wykształcenia respondentów. Więcej badanych o najwyższym poziomie kwalifikacji uważa rolę PE za ważną w porównaniu z osobami, które zakończyły naukę przed 16. rokiem życia (odpowiednio 82% i 67%). - Podobnie osoby zajmujące stanowiska kierownicze w dużej mierze podzielają ten pogląd: 83%, w porównaniu z 71% emerytów. - Wreszcie istnieje bardzo duża różnica wynosząca 32 punkty pomiędzy badanymi, którzy pozytywnie postrzegają PE, a tymi, którzy mają na jego temat negatywne zdanie. 93% badanych z pierwszej grupy twierdzi, że PE odgrywa ważną rolę w kierowaniu UE (w porównaniu z 61% badanych z drugiej grupy). W związku z tym im bardziej pozytywnie postrzegana jest instytucja, tym bardziej uważa się ją za odgrywającą ważną rolę. 67

68 68

69 - Większość Europejczyków chciałaby, aby Parlament Europejski odgrywał bardziej istotną niż obecnie rolę - Pomimo rozbieżnych wyników w zakresie wizerunku Parlamentu Europejskiego wśród europejskiej opinii publicznej, większość badanych w dalszym ciągu opowiada się za wzmocnieniem roli tej instytucji. Tego zdania jest 45% badanych, choć wynik ten jest o siedem punktów gorszy w stosunku do badania przeprowadzonego jesienią 2010 r. Dwa i pół roku po wyborach do Parlamentu Europejskiego respondenci wydają się mniej świadomi istotnej roli tej instytucji. Z kolei jedna osoba na pięć (20%, -2 punkty) jest przeciwnego zdania. Warto zauważyć, że chęć osłabienia roli PE zmniejszyła się po raz pierwszy od badania EB68.1 przeprowadzonego jesienią 2007 r. Wreszcie blisko jedna czwarta Europejczyków (24%, +8 punktów) spontanicznie stwierdza, że rola PE powinna pozostać taka sama. Ponad jedna osoba na dziesięć (11%, +1 punkt) nie udzieliła odpowiedzi na to pytanie. 69

70 Różnice w poszczególnych państwach członkowskich Mimo iż średnia europejska w zakresie opowiadania się za odgrywaniem przez PE bardziej istotnej roli wynosi 45%, odnotowano pewne ważne różnice w poszczególnych państwach członkowskich. Najbardziej znaczne różnice dotyczą respondentów w krajach strefy euro, w których zdecydowanie większa liczba badanych chciałaby, aby PE odgrywał istotniejszą rolę, niż w krajach poza tą strefą (odpowiednio 48% i 39%). Tego samego zdania, choć w mniejszym stopniu, są badani w krajach, które przystąpiły do UE w latach 2004 i 2007 (50%, w porównaniu z 44% badanych w krajach należących do UE przed 2004 r.). - Poparcie dla bardziej istotnej roli Parlamentu Europejskiego (UE27 45%) wyraża większość badanych na Cyprze (73%), w Hiszpanii (62%) i Rumunii (60%). - Z kolei większa liczba badanych w Danii (38%), Wielkiej Brytanii (36%), a także w Holandii i Szwecji (30% w obu krajach), chciałaby, aby PE odgrywał mniej ważną rolę (UE27 20%). - Za niezmienioną rolą PE (UE27 24%) najczęściej opowiadają się respondenci w Irlandii (37%), Bułgarii (34%) oraz w Austrii i Włoszech (33% w obu krajach). Największy spadek poparcia dla ważniejszej roli odnotowano we Włoszech (41%, -16 punktów), na Węgrzech (45%,-16), w Grecji (57%,-15) i Belgii (52%,-13). Dla odpowiedzi przeciwnej ( mniej ważna rola ) odnotowano największy wzrost poparcia na Węgrzech (21%, +8 punktów), Litwie (14%, +5), w Grecji (16%, +5) i Hiszpanii (9%, +5). 70

71 71

72 Analiza społeczno-demograficzna - W badaniu przeprowadzonym jesienią 2010 r. (EB74.3) osoby bezrobotne i prowadzące własną działalność najczęściej opowiadały się za bardziej istotną rolą Parlamentu Europejskiego. Wyniki te uległy nieznacznej zmianie. Osoby na stanowiskach kierowniczych oraz osoby prowadzące własną działalność częściej wyrażają ten pogląd w obecnym badaniu (49% w obu przypadkach, w porównaniu z 43% osób zajmujących się domem). - Tego samego zdania jest również bezwzględna większość osób o najwyższym poziomie kwalifikacji (51%, w porównaniu z 40% badanych o najniższym poziomie kwalifikacji). - Pogląd ten podziela również większa liczba mężczyzn niż kobiet (odpowiednio 47% i 43%). - Respondenci w grupie wiekowej lat (47%, w porównaniu z 44% badanych z innych grup wiekowych) są także bardziej przekonani o tym, że PE powinien odgrywać bardziej istotną rolę. - Istnieje wreszcie szczególnie duża różnica pomiędzy badanymi, którzy pozytywnie postrzegają Parlament Europejski (59% z nich chciałoby, aby PE odgrywał bardziej istotną rolę niż obecnie), a tymi, którzy postrzegają tę instytucję w sposób negatywny (38%). 72

73 73

74 IV. PRIORYTETY I WARTOŚCI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO 1. Polityki, które należy traktować jako priorytetowe [QP11] 12 - Większość Europejczyków wciąż uważa, że walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym powinna być traktowana w sposób priorytetowy - W kontekście trwającego kryzysu gospodarczo-społecznego wydawało się rzeczą ciekawą, aby ponownie zapytać Europejczyków o ich oczekiwania względem Parlamentu Europejskiego w odniesieniu do priorytetowych obszarów polityki. Najpierw zapytano respondentów o wybranie spośród 12 polityk tej jednej, która - ich zdaniem - powinna być traktowana priorytetowo (QP11a). Badani mogli wskazać tylko jedną odpowiedź. Następnie respondenci mieli wskazać maksymalnie trzy inne obszary polityki, które także uważają oni za istotne (QP11b). QP11a (Po pierwsze?): Walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym w dalszym ciągu uzyskuje największą liczbę wskazań. Analiza tylko pierwszej wymienionej przez Europejczyków polityki ukazuje, że walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym jawi się jako zdecydowanie najważniejszy obszar polityki. Politykę tę wskazało 21% badanych, a wynik ten stanowi trzypunktowy spadek w stosunku do badania Eurobarometru przeprowadzonego wiosną 2011 r. (EB75.2). Drugą polityką, wybraną przez 17% respondentów, jest koordynacja polityki gospodarczej, budżetowej i podatkowej. Na trzecim miejscu (10%) wymieniana była polityka bezpieczeństwa i obrony, która pozwala Unii Europejskiej stawić czoła kryzysom międzynarodowym. 12 QP11 Parlament Europejski popiera rozwój pewnych polityk na szczeblu Unii Europejskiej. Które z następujących polityk powinny być, Pana(i) zdaniem, traktowane jako priorytetowe? Po pierwsze? (ZMIENIAJ KOLEJNOŚĆ); A w dalszej kolejności? (ZMIENIAJ KOLEJNOŚĆ MAKSYMALNIE TRZY ODPOWIEDZI); OGÓŁEM: Polityka zagraniczna, która umożliwia Unii Europejskiej prezentowanie wspólnego stanowiska na arenie międzynarodowej; Polityka bezpieczeństwa i obronności, która pozwala Unii Europejskiej stawić czoła kryzysom międzynarodowym; Walka ze zmianami klimatycznymi; Wspólna polityka energetyczna zmierzająca do zapewnienia niezależności energetycznej Unii Europejskiej; Poprawa ochrony konsumentów i zdrowia publicznego; Polityka rolna, która jest przyjazna dla środowiska i przyczynia się do osiągania globalnej równowagi żywnościowej; Walka z terroryzmem przy jednoczesnym poszanowaniu wolności osobistych; Koordynacja polityki gospodarczej, budżetowej i podatkowej; Polityka w zakresie badań naukowych i rozwoju zapewniająca konkurencyjność i innowacyjność; Działania na rzecz europejskiego modelu społecznego; Walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym; Polityka imigracyjna realizowana w porozumieniu z krajami pochodzenia imigrantów; Inne (SPONTANICZNIE); Żadne (SPONTANICZNIE); Trudno powiedzieć. 74

75 Dziewięć pozostałych polityk uplasowało się na dalszych miejscach, a każda z nich otrzymała mniej niż 9% odpowiedzi: - Polityka zagraniczna, która umożliwia Unii Europejskiej prezentowanie wspólnego stanowiska na arenie międzynarodowej (8%). - Poprawa ochrony konsumentów i zdrowia publicznego (7%). - Walka ze zmianami klimatycznymi (6%). - Polityka rolna, która jest przyjazna dla środowiska i przyczynia się do osiągania globalnej równowagi żywnościowej (5%). - Polityka imigracyjna realizowana w porozumieniu z krajami pochodzenia imigrantów (5%). - Walka z terroryzmem przy jednoczesnym poszanowaniu wolności osobistych (5%). - Wspólna polityka energetyczna zmierzająca do zapewnienia niezależności energetycznej Unii Europejskiej (4%). - Działania na rzecz europejskiego modelu społecznego (4%). - Polityka w zakresie badań naukowych i rozwoju zapewniająca konkurencyjność i innowacyjność (3%). QP11T (Po pierwsze i w dalszej kolejności?): Walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym wymieniana jest przez blisko połowę Europejczyków, a na kolejnym miejscu wskazywana jest koordynacja polityki gospodarczej, budżetowej i podatkowej. Kiedy przyjrzymy się łącznemu zestawieniu wszystkich odpowiedzi, ranking wygląda nieco inaczej niż ten uzyskany w odniesieniu do pierwszej wskazanej odpowiedzi (pytanie QP11a). Odpowiedzią wskazywaną najczęściej w dalszym ciągu pozostaje walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym (49%), mimo iż wynik ten jest o dwa punkty niższy niż rezultat uzyskany w badaniu EB75.2 przeprowadzonym wiosną 2011 r. Na kolejnym miejscu plasuje się koordynacja polityki gospodarczej, budżetowej i podatkowej (37%), która zyskała dziewięć punktów w stosunku do badania przeprowadzonego wiosną 2011 r., przesuwając się z trzeciego miejsca na drugie. Na kolejnym miejscu znajduje się poprawa ochrony konsumentów i zdrowia publicznego (30%), która straciła dwa punkty i spadła z drugiego miejsca na trzecie. Na czwartym miejscu znalazła się polityka bezpieczeństwa i obrony, która pozwala Unii Europejskiej stawić czoła kryzysom międzynarodowym (29%, +5 punktów). Na kolejnym miejscu w rankingu uplasowały się cztery propozycje, z których każda uzyskała 22% wskazań respondentów: wspólna polityka energetyczna zmierzająca do zapewnienia niezależności energetycznej Unii Europejskiej (-1 punkt), walka ze zmianami klimatycznymi (-4 punkty), polityka rolna, która jest przyjazna dla środowiska i przyczynia się do osiągania globalnej równowagi żywnościowej (-3 75

76 punkty) oraz walka z terroryzmem przy jednoczesnym poszanowaniu wolności osobistych (-3 punkty). Kolejne cztery polityki wydają się w najmniejszym stopniu budzić zainteresowanie respondentów, ponieważ każda z nich została wskazana jedynie przez mniej niż jedną osobę na pięć: polityka zagraniczna, która umożliwia Unii Europejskiej prezentowanie wspólnego stanowiska na arenie międzynarodowej (21%, +5 punktów), polityka imigracyjna realizowana w porozumieniu z krajami pochodzenia imigrantów (19%, -4 punkty), polityka w zakresie badań naukowych i rozwoju zapewniająca konkurencyjność i innowacyjność (14%, +1 punkt) oraz działania na rzecz europejskiego modelu społecznego (14%, +2 punkty). Jeśli chodzi o zmiany opinii, odnotowano, że dwie z zewnętrznych polityk Unii Europejskiej zyskały na popularności w stosunku do badania z kwietnia 2011 r.: polityka zagraniczna oraz polityka bezpieczeństwa i obronności. Z kolei polityki, które nie są bezpośrednio związane z trwającym kryzysem, straciły poparcie Europejczyków, a w niektórych przypadkach spadek ten jest bardzo wyraźny: dotyczy to walki ze zmianami klimatycznymi, polityki rolnej, walki z terroryzmem i polityki imigracyjnej. 76

77 77

78 Różnice w poszczególnych państwach członkowskich Nasza analiza w tym przypadku skupia się na łącznym zestawieniu odpowiedzi, zwłaszcza na czterech politykach wymienianych najczęściej (przez co najmniej jedną czwartą badanych). - Respondenci w Grecji (73%), kraju w znacznym stopniu dotkniętym kryzysem, a także w Portugalii (66%) i Finlandii (60%) najczęściej są zdania, że walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym (UE27 49%) powinna być traktowana priorytetowo. Z kolei najmniejsze zainteresowanie tą kwestią wyrażali badani we Włoszech (33%), na Malcie (37%) i w Wielkiej Brytanii (41%). Najbardziej pozytywną zmianę opinii w tym względzie w stosunku do badania z wiosny 2011 r. (tzn. respondenci częściej wymieniali tę kwestię) odnotowano w Holandii (47%, +9 punktów) oraz Grecji (73%, +4 punkty). Najbardziej negatywna zmiana opinii nastąpiła w Rumunii (42%, -14 punktów), na Litwie (57%,-12 punktów) oraz w Polsce (49%,-9 punktów). - Koordynacja polityki gospodarczej, budżetowej i podatkowej (UE27 37%) wymieniana jest zdecydowanie częściej przez respondentów w krajach strefy euro (42%, w porównaniu z 28% badanych w krajach spoza tej strefy). To samo dotyczy, choć w mniejszym stopniu, krajów należących do UE przed 2004 r. (38%, w porównaniu z 32% badanych w krajach, które przystąpiły do UE w latach 2004 i 2007). Polityka ta jest najczęściej wskazywana przez badanych na Litwie (58%), w Niemczech (53%), Estonii (52%) i Holandii (51%), a najrzadziej wymieniają ją respondenci w Danii (12%), na Malcie (16%) i w Rumunii (22%). Liczba wskazań tej polityki wzrosła najwyraźniej w Holandii (51%, +20 punktów), Niemczech (53%, +17 punktów) i Włoszech (39%, +15 punktów). A liczba ta spadła bardzo nieznacznie tylko w dwóch krajach: na Łotwie (46%, -2 punkty) i w Rumunii (22%,-1 punkt). - Trzecia polityka, która Europejczycy uważają za priorytetową, czyli poprawa ochrony konsumentów i zdrowia publicznego (UE27 30%), jest często wymieniana przez badanych na Cyprze (55%), w Grecji (40%), a także w Belgii, Bułgarii i na Malcie (38% w każdym z trzech krajów). Politykę tę najrzadziej wskazywali badani w Wielkiej Brytanii i Szwecji (20% w obu krajach), a także na Węgrzech (22%). 78

79 Największy spadek poparcia dla tej polityki odnotowano w Irlandii (35%, -13 punktów) i Bułgarii (38%, -10 punktów), podczas gdy największy wzrost liczby wskazań tej odpowiedzi odnotowano w Szwecji (20%, +5 punktów). 79

80 - Na czwartym miejscu znalazła się polityka bezpieczeństwa i obrony, która pozwala Unii Europejskiej stawić czoła kryzysom międzynarodowym (UE27 29%), którą wymieniają częściej badani z krajów, które przystąpiły do UE w latach 2004 i 2007, niż z krajów należących do UE przed 2004 r. (odpowiednio 34% i 27%). Polityka ta budzi większe zainteresowanie badanych w Rumunii (49%), na Cyprze (48%), we Włoszech (45%) i Luksemburgu (38%), a najmniej zainteresowani nią są respondenci w Wielkiej Brytanii (18%) i Portugalii (19%). Największe zmiany poparcia dla tej polityki odnotowano na Cyprze (48%, +13 punktów), w Rumunii (49%, +11 punktów) i we Włoszech (45%, +10 punktów). 80

81 Analiza społeczno-demograficzna Skupiając się na czterech politykach najczęściej wskazywanych przez Europejczyków w łącznym zestawieniu odpowiedzi oraz analizując wyniki z uwzględnieniem kategorii społeczno-demograficznych, można dokonać następujących obserwacji: - Walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym (UE27 49%): o kwestia ta ma większe znaczenie dla kobiet niż dla mężczyzn (odpowiednio 51% i 46%). o Z drugiej strony wszystkie kategorie wiekowe wymieniają ją w przybliżeniu w tym samym stopniu. o Kategorie osób znajdujących się w najtrudniejszej społecznie sytuacji, a tym samym grupy najbardziej dotknięte tym problemem, częściej wymieniają walkę z ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Dotyczy to 57% osób bezrobotnych (w porównaniu z 43% pracowników umysłowych i osób prowadzących własną działalność) oraz respondentów, którzy zakończyli naukę przed 16. rokiem życia (53%, w porównaniu z 44% badanych o najwyższym poziomie kwalifikacji). - Koordynacja polityki gospodarczej, budżetowej i podatkowej (UE27 37%): o Polityka ta budzi większe zainteresowanie mężczyzn niż kobiet: odpowiednio 40% i 35%. o Wiek respondentów także wydaje się wpływać na udzielane odpowiedzi, ponieważ najczęściej wymieniają tę politykę młodzi ludzie wykonujący pracę (39% badanych w grupie wiekowej lat, w porównaniu z 35% badanych w grupie wiekowej lata i tych w wieku co najmniej 55 lat). o W przeciwieństwie do wymienianej na pierwszym miejscu polityki respondenci z najbardziej uprzywilejowanych społecznie kategorii osób najczęściej wskazują tę politykę. Dotyczy to 46% osób na stanowiskach kierowniczych (w porównaniu z 32% osób zajmujących się domem) i 43% osób o najwyższym poziomie kwalifikacji (w porównaniu z 32% badanych o najniższym poziomie kwalifikacji). 81

82 o Wreszcie tego samego zdania są respondenci posiadający dobry poziom obiektywnej wiedzy na temat PE (44%, w porównaniu z 27% badanych, których wiedza w tym zakresie jest znikoma). - Poprawa ochrony konsumentów i zdrowia publicznego (UE27 30%): o Kobiety wymieniają tę politykę częściej niż mężczyźni (odpowiednio 32% i 27%). o Nie można jednak dokonać rzeczywistego rozróżnienia odpowiedzi ze względu na kategorię wieku respondentów. Politykę tę wymienia 30% badanych w grupie wiekowej lat i badanych w wieku co najmniej 55 lat, a także 29% respondentów w grupie wiekowej lata. o Podobnie jak w przypadku walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym kategorie osób znajdujących się w najtrudniejszej społecznie sytuacji najczęściej wymieniają tę politykę: 31% badanych, którzy zakończyli naukę w wieku 19 lat lub wcześniej (w porównaniu z 27% osób o najwyższym poziomie kwalifikacji) oraz 34% osób zajmujących się domem (w porównaniu z 23% osób zajmujących stanowiska kierownicze). - W przypadku polityki bezpieczeństwa i obrony, która pozwala Unii Europejskiej stawić czoła kryzysom międzynarodowym (UE27 29%) nie istnieją wyraźne różnice pomiędzy społeczno-demograficznymi kategoriami badanych. o Niemniej jednak respondenci o najwyższym poziomie kwalifikacji częściej wyrażają poparcie dla tej polityki: 30%, w porównaniu z 25% osób o najniższym poziomie kwalifikacji. o To samo dotyczy, choć w nieznacznie mniejszym stopniu, pracowników umysłowych (34%), którzy wymieniają tę politykę częściej niż osoby bezrobotne (25%). 82

83 83

84 2. Wartości, które należy traktować jako priorytetowe [QP12] 13 Parlament Europejski, jako jedyna instytucja unijna, której członkowie wybierani są w powszechnych wyborach bezpośrednich, jest symbolem demokracji i dialogu. Zapytano Europejczyków, jakich podstawowych wartości ich zdaniem PE powinien bronić. W odpowiedzi na to pytanie badani mieli wskazać maksymalnie trzy wartości spośród ośmiu propozycji. Ranking wartości jest prawie identyczny z rankingami w badaniach przeprowadzonych jesienią 2010 r. (EB74.3) i na początku 2010 r. (EB73.1), a wyniki są jedynie nieznacznie różne. Wartości, które Europejczycy uważają za priorytetowe, związane są z wolnościami obywatelskimi i walką z dyskryminacją. - Ochrona praw człowieka po raz kolejny jest wartością, którą respondenci wymieniają najczęściej. Większość badanych (56%) twierdzi, że Parlament Europejski, powinien strzec tej wartości w sposób priorytetowy, mimo iż wynik ten jest o cztery punkty niższy w stosunku do poprzedniego badania Eurobarometru dotyczącego tej kwestii przeprowadzonego jesienią 2010 r. - Ze zdecydowanie mniejszą liczbą wskazań na drugim miejscu plasuje się równość kobiet i mężczyzn, którą wymieniła jedna trzecia respondentów (33%), co stanowi trzypunktowy spadek w ciągu roku. - Na kolejnym miejscu respondenci wymieniali wolność wypowiedzi (32%), co stanowi spadek o cztery punkty. 13 QP12 Których z następujących wartości Pana(i) zdaniem Parlament Europejski powinien bronić przede wszystkim? (ZMIENIAJ KOLEJNOŚĆ MAKSYMALNIE TRZY ODPOWIEDZI): równość kobiet i mężczyzn; ochrona mniejszości; dialog między kulturami i religiami; solidarność między państwami członkowskimi Unii Europejskiej; solidarność między Unią Europejską a ubogimi krajami na świecie; ochrona praw człowieka; wolność wypowiedzi; zniesienie kary śmierci na całym świecie; inne (SPONTANICZNIE); żadne (SPONTANICZNIE); trudno powiedzieć. 84

85 - Tuż za nią plasuje się solidarność pomiędzy państwami członkowskimi UE (31%, -4 punkty). - Solidarność Unii Europejskiej z ubogimi krajami na świecie wymieniana jest przez jedną czwartą respondentów (25%, bez zmian). Następne dwie odpowiedzi wymieniane są przez jedną osobę na pięć i nieco rzadziej, odpowiednio: - Dialog między kulturami i religiami (20%, -2 punkty), - Ochrona mniejszości (19%, -3 punkty). - Ostatnia wartość, zniesienie kary śmierci na całym świecie, wskazywana jest przez 12% (-4 punkty) badanych. Analiza zmian opinii ukazuje, że większość wartości straciła na popularności lub poparcie dla nich pozostało na tym samym poziomie od listopada 2010 r. Oznacza to, że respondenci byli bardziej wybiórczy w swoich odpowiedziach niż w przypadku poprzedniego badania: nie jest jednak jasne, czy wynika to z tego, że ogólnie przywiązują oni mniejszą wagę do wartości w kontekście kryzysu, czy też skupiają się bardziej na niektórych wartościach, kładąc mniejszy nacisk na inne. 85

86 Różnice w poszczególnych państwach członkowskich Podobnie jak w przypadku trzech ostatnich badań Eurobarometru (z początku 2009 r. (EB71.1), z początku 2010 r. (EB73.1) i z końca 2010 r. (EB74.3)) analiza odpowiedzi udzielanych w poszczególnych krajach ukazuje pewne różnice pomiędzy państwami członkowskimi, zwłaszcza w zależności do daty przystąpienia danego kraju do UE. - Respondenci w krajach, które przystąpiły do UE w latach 2004 i 2007, częściej niż badani w krajach należących do UE przed 2004 r. wyrażają poparcie dla solidarności pomiędzy państwami członkowskimi UE (odpowiednio 37% i 30%), podczas gdy w obu grupach poparcie dla ochrony praw człowieka kształtuje się na podobnych poziomach (odpowiednio 57% i 56%). - Sześć pozostałych wartości wskazuje jednak większa liczba respondentów w krajach należących do UE przed 2004 r.: o Równość mężczyzn i kobiet: 35% (w porównaniu z 27% badanych w krajach, które przystąpiły do UE w latach 2004 i 2007). o Wolność wypowiedzi (odpowiednio 34% i 25%). o Solidarność Unii Europejskiej z ubogimi krajami na świecie (odpowiednio 26% i 23%). o Dialog między kulturami i religiami (21% i 17%). o Ochrona mniejszości (odpowiednio 20% i 14%). o Zniesienie kary śmierci na całym świecie (odpowiednio 14% i 7%). 86

87 Analiza wyników krajowych uwidacznia pewne różnice: - Ochrona praw człowieka (UE27 56%) wymieniana jest przede wszystkim na Cyprze (82%), w Szwecji (70%), a także w Finlandii, Niemczech i Słowenii (68% w każdym z krajów). Kwestia ta wymieniana jest najczęściej we wszystkich państwach członkowskich za wyjątkiem Grecji i Wielkiej Brytanii. Największe zmiany opinii odnotowano w Polsce (-14 punktów) oraz na Węgrzech i w Irlandii (- 12 punktów w obu krajach). - Równość kobiet i mężczyzn (UE27 33%) traktowana jest jako priorytet głównie przez badanych we Francji (50%), Szwecji (46%) i Austrii (44%). Największy spadek poparcia dla tej wartości odnotowano w Grecji i Danii (-8 punktów w obu krajach), a największą popularność zyskała ona na Cyprze i Malcie (+6 punktów w obu krajach). - Wolność wypowiedzi (UE27 32%) wymieniana była najczęściej przez badanych z północnych krajów Unii: w Danii (56%), Szwecji (55%), Holandii (52%), Finlandii (48%) i Wielkiej Brytanii (46%). Największe zmiany poparcia dla tej wartości odnotowano w Polsce i Wielkiej Brytanii (-8 punktów w obu krajach). - Solidarność pomiędzy państwami członkowskimi UE (UE27 31%) budzi największe zainteresowanie przede wszystkim w Grecji (62%), Bułgarii (58%) i na Cyprze (49%), podczas gdy w Wielkiej Brytanii poparcie dla tej wartości wyraża jedynie 14% badanych. Największe zmiany poparcia dla tej wartości odnotowano w Czechach i Niemczech (-9 punktów w obu krajach). - Solidarność Unii Europejskiej z ubogimi krajami na świecie (UE27 25%) jest uważana za wartość priorytetową głównie przez badanych w Grecji (44%), na Cyprze (35%), a także w Szwecji, Luksemburgu i Hiszpanii (31% w każdym przypadku). - Dialog pomiędzy kulturami i religiami (UE27 20%) najczęściej postrzegany jest jako priorytet w Danii (39%) i Bułgarii (32%). - Ochrona mniejszości (UE27 19%) uzyskuje największe poparcie respondentów na Malcie (34%), w Irlandii (31%) i w Finlandii (27%). - Zniesienie kary śmierci na całym świecie (UE27 12%) jest wartością wymienianą najczęściej w Austrii (32%), Niemczech (20%), Danii (19%), a także w Finlandii, Francji i Szwecji (15% w każdym z krajów). 87

88 88

89 Analiza społeczno-demograficzna - Wyniki dotyczące ochrony praw człowieka (UE27 56%) są dość spójne w kategoriach płci i wieku. Z kolei poziom wykształcenia wydaje się wpływać na udzielane odpowiedzi, ponieważ ochronę praw człowieka wymienia 59% respondentów, którzy kontynuowali naukę do 20. roku życia lub dłużej, a wśród osób, które zakończyły edukację w wieku 15 lat lub wcześniej, wartość tę wskazuje 52% badanych. Podobnie osoby na stanowiskach kierowniczych częściej wyrażają poparcie dla tej wartości (60%) niż osoby zajmujące się domem (51%). - Równość kobiet i mężczyzn (EU27 33%) jest wartością, którą częściej popierają kobiety niż mężczyźni (odpowiednio 38% i 28%). Kwestia ta budzi także zainteresowanie osób zajmujących się domem (37%, w porównaniu z 28% badanych, którzy prowadzą własną działalność). Wyniki dotyczące pozostałych kategorii społeczno-demograficznych są bardzo do siebie zbliżone. - Wolność wypowiedzi (UE27 32%) pozostaje wartością, dla której poparcie wyrażają jednogłośnie wszyscy respondenci. Istnieją jednak pewne różnice w poszczególnych kategoriach: o o o Mężczyźni nieco częściej niż kobiety wymieniają tę wartość: odpowiednio 34% i 30%. To samo dotyczy również najmłodszych respondentów: 39% badanych w grupie wiekowej lata, w porównaniu z 29% badanych w wieku co najmniej 55 lat. Jeśli chodzi o kategorie zawodowe, to pracownicy fizyczni również częściej wyrażają poparcie dla tej wartości: 34%, w porównaniu z 29% emerytów. - Solidarność pomiędzy państwami członkowskimi UE (UE27 31%) uzyskuje jednak wyniki, które różnią się w poszczególnych kategoriach: o Mężczyźni częściej niż kobiety są zdania, że Parlament Europejski powinien stać na straży tej wartości: odpowiednio 35% i 28%. o Młodzie ludzie wykonujący pracę także podzielają ten pogląd: 33% badanych w grupie wiekowej lat, w porównaniu z 25% badanych w grupie wiekowej lata. o Najbardziej uprzywilejowane społecznie kategorie osób także podzielają tę opinię. Dotyczy to 35% osób o najwyższym poziomie kwalifikacji, w porównaniu z 27% osób o najniższym poziomie kwalifikacji, a także 37% osób na stanowiskach kierowniczych i osób prowadzących własną działalność, w porównaniu z 25% osób bezrobotnych. 89

90 o Wreszcie tego samego zdania jest 39% respondentów, którzy pozytywnie postrzegają Parlament (w porównaniu z 26% badanych, którzy mają negatywne zdanie o tej instytucji). - Solidarność Unii Europejskiej z ubogimi krajami na świecie (UE27 25%) jest wartością, dla której poparcie kształtuje się na tym samym poziomie we wszystkich kategoriach społeczno-demograficznych. - Dialog między kulturami i religiami (UE27 20%) także popiera ta sama liczba badanych. Niemniej jednak respondenci o najwyższym poziomie kwalifikacji wymieniają tę wartość częściej niż osoby o najniższym poziomie kwalifikacji (odpowiednio 24% i 15%) i podobnie jest w przypadku bardziej uprzywilejowanych społecznie kategorii osób (28% osób na stanowiskach kierowniczych, w porównaniu z 16% bezrobotnych). - Wreszcie ochrona mniejszości (UE27 19%) oraz zniesienie kary śmierci na całym świecie (UE27 12%) również popierane są przez zbliżoną liczbę badanych we wszystkich kategoriach. 90

91 91