Eurobarometr Parlamentu Europejskiego (EB/EP 84.1) Parlametr 2015 Część I Główne wyzwania dla UE, migracja oraz sytuacja gospodarcza i społeczna

Transkrypt

1 Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji Dział Monitorowania Opinii Publicznej Eurobarometr Parlamentu Europejskiego (EB/EP 84.1) Bruksela, 14 października 2015 Parlametr 2015 Część I Główne wyzwania dla UE, migracja oraz sytuacja gospodarcza i społeczna PRZEGLĄD ANALITYCZNY Zakres: UE28 ( obywateli UE) Grupa docelowa: Europejczycy w wieku 15 lat i więcej Metodologia: Wywiady osobiste (CAPI) Realizacja terenowa: września 2015, TNS opinion I. GŁÓWNE WYZWANIA DLA UNII EUROPEJSKIEJ II. MIGRACJA A.W KIERUNKU WSPÓLNEGO GLOBALNEGO PODEJŚCIA DO POLITYKI MIGRACYJNEJ Podejmowanie decyzji w sprawach migracji Wsparcie finansowe dla Państw Członkowskich doświadczających obecnie największych przepływów migracyjnych Podobne procedury dotyczące legalnej migracji we wszystkich Państwach Członkowskich UE Uproszczenie procedur dotyczących legalnej migracji B.ROZDZIELENIE OSÓB UBIEGAJĄCYCH SIĘ O AZYL POMIĘDZY PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE Lepsze rozdzielenie osób ubiegających się o azyl Lepsze rozdzielenie osób ubiegających się o azyl, jeśli tak, na jakiej podstawie? C.LEGALNA MIGRACJA I JEJ POSTRZEGANIE W KONTEKŚCIE GOSPODARKI D.POSTRZEGANIE OBECNOŚCI OBYWATELI INNYCH PAŃSTW CZŁONKOWSKICH UE Obecność obywateli innych państw członkowskich UE i jej wpływ na godspodarkę Obecność obywateli innych państw członkowskich UE i różnorodność kulturowa III. SYTUACJA GOSPODARCZA I SPOŁECZNA A.TEMPO INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ B.REAKCJE PAŃSTW CZŁONKOWSKICH W OBLICZU KRYZYSU C.KRYZYS: JAK PRZEDSTAWIA SIĘ SYTUACJA? D.POSTRZEGANIE WŁASNEJ SYTUACJI FINANSOWEJ Sytuacja finansowa gospodarstwa domowego do tej pory Sytuacja finansowa gospodarstwa domowego w przyszłości

2 Uwaga Należy pamiętać, że wyniki badania mają jedynie charakter szacunkowy, a ich dokładność przy niezmienionych pozostałych warunkach zależy od wielkości próby i zaobserwowanej wartości procentowej. Przy próbach liczących ok wywiadów (wielkość próby stosowana zazwyczaj na szczeblu państwa członkowskiego) rzeczywiste wartości procentowe, czyli wartości, jakie uzyskano by, przeprowadzając badanie na całej populacji, wahają się w następujących przedziałach ufności: Zaobserwowane wartości procentowe 10% lub 90% 20% lub 80% 30% lub 70% 40% lub 60% 50% Przedziały ufności +/ 1,9 punktu +/ 2,5 punktu +/ 2,7 punktu +/ 3,0 punkty +/ 3,1 punktu 2

3 Wprowadzenie Niniejsza publikacja to pierwsza część badania Parlametr, które odbyło się w 28 państwach członkowskich UE i obejmowało badania terenowe przeprowadzone przez TNS opinion w dniach od 19 do 29 września 2015 r. Pierwsza część tego badania jest poświęcona migracji oraz sytuacji gospodarczej i ekonomicznej. Druga część, która będzie przedmiotem odrębnej publikacji, ma koncentrować się na dotychczasowych tematach podejmowanych przez Parlametr, czyli na Parlamencie Europejskim, tożsamości, obywatelstwie itd. Jak w przypadku każdego badania tego rodzaju, pod uwagę należy brać kontekst europejski, krajowy i międzynarodowy, w którym przeprowadzano wywiady. Kontekst UE został zdominowany przez kwestię obecnej fali migracji i jej następstw, a także przez debaty na temat przyszłości UE, a w szczególności unii walutowej i gospodarczej. Do ważnych wydarzeń na szczeblu krajowym należy zaliczyć wybory w Grecji, które odbyły się 20 września, debaty przedwyborcze w Portugalii i Polsce oraz wybory samorządowe w Hiszpanii i Austrii. Na szczeblu międzynarodowym najważniejszym tematem pozostaje sytuacja na Bliskim Wschodzie, a także nie mniej istotna walka z terroryzmem. Wyniki badania pokazują wyraźnie, że niektóre wydarzenia mają duży wpływ na odpowiedzi udzielane przez badanych. Średnia europejska jest średnią ważoną, reprezentowaną w około 70% przez sześć państw członkowskich o największej liczbie mieszkańców. 3

4 Główne ustalenia I. WYZWANIA DLA UNII EUROPEJSKIEJ Unia Europejska stoi przed dwoma poważnymi wyzwaniami: zmniejszeniem bezrobocia i rozwiązaniem problemu imigracji. Bezrobocie wciąż uznawane jest za najbardziej naglący problem uważa tak 49% badanych (spadek o 6 punktów procentowych w porównaniu do wyników z czerwca 2013 r.) lecz bardzo duży wzrost odnotowano w odniesieniu do imigracji, która obecnie zajmuje drugie miejsce jako problem wskazany przez 47% badanych (wzrost o 33 punkty procentowe). W dziewięciu krajach wskazało na nią ponad 50% badanych. Kolejnym ważnym wzywaniem wymienianym przez Europejczyków jest terroryzm, który wskazała znacznie większa niż dotychczas grupa 26% badanych (wzrost o 15 punktów procentowych w porównaniu do wyników z czerwca 2013 r.). II. MIGRACJA Badanie obejmuje kilka następujących zagadnień: podejście do migracji, sposób postrzegania przez obywateli związku między migracją a gospodarką, a także to, w jaki sposób obecność obywateli innych państw członkowskich daje się odczuć pod względem gospodarczym i kulturowym. A. Wspieranie globalnego podejścia do polityki migracyjnej Proces decyzyjny: 66% respondentów uważa, że decyzje powinny być podejmowane w większym stopniu na poziomie Unii Europejskiej; 23% jest przeciwnego zdania. Wsparcie finansowe: w odniesieniu do wsparcia finansowego w trybie pilnym udzielonego niedawno państwom członkowskim, które obecnie doświadczają największych przepływów migracyjnych na swoich wybrzeżach i granicach, 62% badanych uważa, że jest ono czymś dobrym. Zdaniem 15% respondentów wsparcie to jest czymś złym, a dla 20% nie jest ani czymś dobrym, ani złym. Procedury dotyczące legalnej migracji: 79% badanych uważa, że te procedury powinny być takie same we wszystkich państwach członkowskich UE, a 15% nie zgadza się z takim podejściem. Uproszczenie: 66% Europejczyków opowiada się za uproszczeniem procedur dotyczących legalnej migracji, co ich zdaniem umożliwiłoby skuteczną walkę z nielegalną migracją. Z kolei 23% badanych nie zgadza się z tą opinią, a 11% stwierdziło, że trudno powiedzieć. 4

5 B. Rozmieszczenie osób ubiegających się o azyl w państwach członkowskich Podobnie jak w przypadku pozostałych pytań, wyniki uzyskane w poszczególnych państwach członkowskich podano w poniższych tabelach i na wykresach. Są one odzwierciedleniem zróżnicowania opinii publicznej w poszczególnych państwach członkowskich, co jest podyktowane okolicznościami, które zaistniały w każdym z nich z osobna. Pytanie dotyczące tego zagadnienia podzielono na dwie części. Po pierwsze, obywateli każdego państwa członkowskiego zapytano o to, czy liczba osób ubiegających się o azyl powinna być lepiej rozdzielona pomiędzy wszystkie państwa członkowskie UE. Tak odpowiedziało niemal 8 na 10 respondentów (78%), lecz odsetek takich odpowiedzi był znacząco różny w poszczególnych państwach członkowskich, od 97% w Niemczech i 94% w Szwecji do 31% na Słowacji i 33% w Republice Czeskiej. W Grecji i we Włoszech, które należą do państw obarczonych największą odpowiedzialnością za wstępne przyjmowanie migrantów, odsetek ten wyniósł kolejno 91% i 84%. Po drugie, respondenci w poszczególnych państwach członkowskich, którzy odpowiedzieli zgadzam się na poprzednie pytanie (78% w całej UE), zostali poproszeni o odpowiedź na pytanie, czy decyzje dotyczące rozmieszczenia osób ubiegających się o azyl powinny być podejmowane na szczeblu UE na podstawie wiążących kwot. Na poziomie UE 75% respondentów również odpowiedziało zgadzam się na to drugie pytanie, lecz i w tym przypadku odsetek takich odpowiedzi był bardzo różny w poszczególnych państwach członkowskich. W grupie 97% Niemców, którzy uważają, że liczba osób ubiegających się o azyl powinna być lepiej rozdzielona, 89% popiera wprowadzenie wiążących kwot. Z drugiej strony, spośród 31% Słowaków, którzy zgadzają się z tym, że liczba ubiegających się o azyl powinna być lepiej rozdzielona, 51% popiera wprowadzenie wiążących kwot. C. Legalna migracja i jej odbiór w kontekście gospodarczym Czy państwa członkowskie UE potrzebują legalnych imigrantów do pracy w niektórych sektorach gospodarki? Na poziomie UE większość bezwzględna respondentów zgadza się z tym stwierdzeniem, niemniej ich odsetek nie pokrywa się z odpowiedziami na wcześniejsze pytania. 51% Europejczyków uważa, że odpowiedź na to pytanie brzmi tak, a 42% jest przeciwnego zdania. 5

6 Na poziomie państw członkowskich różnice w znacznym stopniu pokrywają się z tym, jak odpowiadano na wcześniejsze pytania. Najwyższy odsetek respondentów zgadzających się z tym stwierdzeniem odnotowano w Szwecji (77%), Niemczech i Danii (72%), a także w Zjednoczonym Królestwie (70%). Do grupy 19 państw członkowskich, w których odpowiedzi twierdzącej udzieliło mniej niż 50% badanych, należą Słowacja (19%), Bułgaria (24%), Węgry (24%), a także Republika Czeska (25%), Rumunia (28%), Grecja (31%) i Słowenia (32%). D. Opinie na temat obecności obywateli innych państw członkowskich Na zakończenie tej części wywiadu respondentom zadawano dwa pytania dotyczące tego aspektu funkcjonowania UE. Obecność obywateli innych państw członkowskich i jej skutki gospodarcze Na poziomie UE 56% respondentów zgadza się z tym, że obecność obywateli innych państw członkowskich na terytorium ich państwa jest korzystna dla krajowej gospodarki, a 35% się z tym nie zgadza. Na poziomie państw członkowskich wyniki badania wskazują na zróżnicowanie opinii. Do państw o najbardziej pozytywnym stosunku do obecności obywateli innych państw członkowskich UE na ich terytorium należą Szwecja (79%), Luksemburg (77%), Niemcy (72%) i Dania (71%). W pięciu państwach z kolei większość bezwzględna respondentów nie uważa, aby pożądana była na ich terytorium obecność obywateli innych państw członkowskich takiej odpowiedzi udzieliło 66% badanych na Cyprze, 60% w Republice Czeskiej i na Słowacji, 58% w Grecji i 56% na Węgrzech. Obecność obywateli innych państw członkowskich a różnorodność kulturowa Na poziomie UE 66% respondentów uważa, że obecność obywateli innych państw członkowskich przyczynia się do zwiększenia różnorodności kulturowej ich kraju. Na poziomie państw członkowskich widoczne są wskazane wcześniej różnice. Najpowszechniej poparcie dla tej idei wyrażono w Szwecji (88%), Luksemburgu (84%) i Danii (83%). Z kolei do państw, w których popiera się ją w najmniejszym stopniu, należą Republika Czeska (33%), Słowacja (39%), Bułgaria (42%) i Węgry (49%). 6

7 III. SYTUACJA GOSPODARCZA I SPOŁECZNA Europejczyków zapytano o niektóre aspekty sytuacji gospodarczej i społecznej, a w szczególności o tempo integracji z Unią Europejską, reakcję państw członkowskich na kryzys, odczucia respondentów dotyczące ożywienia gospodarczego (lub jego braku), a także o to, jak postrzegają sytuację finansową własnych gospodarstw domowych. A. Tempo integracji europejskiej Czy integracja europejska powinna przebiegać w takim samym tempie w każdej dziedzinie, czy w różny sposób w odniesieniu do poszczególnych obszarów wspólnej polityki? Na poziomie europejskim, gdyby pożądane było wzmocnienie rozwoju wspólnej polityki europejskiej w pewnych ważnych obszarach, jak szybko powinno się to odbywać? 48% respondentów (mniej o 1 punkt procentowy w porównaniu do poprzedniego roku) uważa, że lepiej jest zaczekać, aż wszystkie państwa członkowskie UE będą na to gotowe, a 41% (wzrost o 2 punkty procentowe) jest zdania, że państwa gotowe do podjęcia działań powinny zrobić to, nie czekając na inne państwa członkowskie UE. Na poziomie państw członkowskich liczba respondentów opowiadających się za podejmowaniem działań bez czekania zwiększyła się najbardziej na Cyprze (48%, wzrost o 16 punktów procentowych), w Rumunii (37%, wzrost o 10 punktów procentowych) i na Węgrzech (52%, wzrost o 8 punktów procentowych). Z kolei w Zjednoczonym Królestwie (62%, wzrost o 9 punktów procentowych), Estonii (44%, wzrost o 4 punkty procentowe), we Francji (46%, wzrost o 3 punkty procentowe) i w Polsce (46%, wzrost o 3 punkty procentowe) więcej respondentów uważa obecnie, że lepiej jest zaczekać, aż wszystkie państwa członkowskie UE będą gotowe na działanie w takim samym tempie. B. Reakcja państw członkowskich na kryzys Na poziomie europejskim odnotowano bardzo wyraźne odwrócenie przeważającego trendu w porównaniu do wyników ostatniego badania, przeprowadzonego we wrześniu 2011 r. Obecnie większość bezwzględna respondentów (51%, wzrost o 10 punktów procentowych) uważa, że państwa członkowskie działały na własną rękę. Z kolei 39% respondentów (spadek o 9 punktów procentowych) jest zdania, że państwa członkowskie działały w sposób skoordynowany, wspólnie z pozostałymi krajami Unii Europejskiej. Na poziomie państw członkowskich liczba respondentów uważających, że państwa członkowskie działały na własną rękę w reakcji na kryzys wzrosła znacząco na Cyprze (61%, wzrost o 28 punktów procentowych w porównaniu do września 2011 r.) i w Grecji (61%, wzrost o 21 punktów procentowych), gdzie w 2011 r. większość badanych wskazała, że państwa członkowskie działają w sposób skoordynowany. 7

8 Dwa inne przypadki wyraźnej zmiany trendu we wskazaniu na skoordynowane działania podejmowane przez państwa członkowskie w reakcji na kryzys odnotowano w Bułgarii (37%, spadek o 19 punktów procentowych) i w Niemczech (43%, spadek o 18 punktów procentowych). C. Kryzys: jaka jest obecna sytuacja? Na poziomie europejskim i w tym zakresie odnotowano znaczące zmiany. Choć nadal wysoka (32%), liczba respondentów uważających, że kryzys będzie trwał przez wiele lat, zmalała wyraźnie w porównaniu do 2011 r., kiedy to wynosiła 41%, co oznacza, że nastąpił spadek o 9 punktów procentowych. Z kolei liczba respondentów uważających, że już powracamy do wzrostu wyraźnie się zwiększa (20%,wzrost o 12 punktów procentowych). Na poziomie państw członkowskich liczba respondentów podzielających pogląd, że trwa powrót wzrostu, zwiększyła się najbardziej na Malcie (65%, wzrost o 52 punktów procentowych), w Irlandii (47%, wzrost o 45 punktów procentowych) i w Zjednoczonym Królestwie (40%, wzrost o 35 punktów procentowych). D. Opinie na temat własnej sytuacji finansowej Respondentów zapytano, co sądzą o sytuacji finansowej własnych gospodarstw domowych w ostatnich dwóch latach i jak ich zdaniem będzie się ona rozwijać w nadchodzącym dwuleciu. Nadzieje na lepszą przyszłość na poziomie europejskim Odnosząc się do ostatnich dwóch lat, 40% Europejczyków uważa, że ich sytuacja się raczej pogorszyła, 24% jest zdania, że ich sytuacja się poprawiła, a 35% twierdzi, że ich sytuacja nie zmieniła się (odpowiedzi udzielano spontanicznie). Co zaś tyczy się najbliższych dwóch lat, 31% respondentów sądzi, że ich sytuacja poprawi się, 25% uważa, że ich sytuacja się pogorszy, a 38% zakłada, że ich sytuacja nie zmieni się (odpowiedzi udzielano spontanicznie). Wyraźnie odmienne stanowiska na poziomie państw członkowskich Państwa najmniej optymistyczne: w Grecji 90% respondentów twierdzi, że ich sytuacja pogorszyła się w ostatnim dwuleciu, a 12% sądzi, że ich sytuacja poprawi się w ciągu najbliższych dwóch lat. Na Cyprze 68% respondentów uważa, że ich sytuacja uległa pogorszeniu, a 29% jest zdania, że ich sytuacja zmieni się na lepsze. We Francji 57% respondentów uważa, że ich sytuacja uległa pogorszeniu w ostatnich dwóch latach, a 22% sądzi, że ich sytuacja się poprawi. 8

9 Państwa najbardziej optymistyczne: w Danii 17% respondentów mówiło o pogorszeniu swojej sytuacji, a 41% sądzi, że ich sytuacja ulegnie poprawie. Na Malcie 18% respondentów uważa, że ich sytuacja się pogorszyła, a 44% spodziewa się poprawy swojej sytuacji. W Niemczech 22% respondentów jest zdania, że ich sytuacja uległa pogorszeniu, a 24% liczy na poprawę swojej sytuacji. 9

10 Dział Monitorowania Opinii Publicznej Jacques Nancy EPEurobarometer@europarl.europa.eu 10

11 I. GŁÓWNE WYZWANIA DLA UNII EUROPEJSKIEJ 1) Średnia dla UE 11

12 2) Wyniki krajowe a) Bezrobocie 12

13 b) Imigracja 13

14 3) Zmiany w wynikach krajowych Sześć pierwszych wymienionych pozycji Hierarchia została ustalona na podstawie zmian elementu "imigracja" 14

15 II. MIGRACJA A. W KIERUNKU WSPÓLNEGO GLOBALNEGO PODEJŚCIA DO POLITYKI MIGRACYJNEJ 1. Podejmowanie decyzji w sprawach migracji 1) Średnia dla UE 15

16 2) Wyniki krajowe 16

17 17

18 2. Wsparcie finansowe dla Państw Członkowskich doświadczających obecnie największych przepływów migracyjnych 1) Średnia dla UE 18

20 20

21 3. Podobne procedury dotyczące legalnej migracji we wszystkich Państwach Członkowskich UE 1) Średnia dla UE 21

23 23

24 4. Uproszczenie procedur dotyczących legalnej migracji 1) Średnia dla UE 24

26 26

27 B. ROZDZIELENIE OSÓB UBIEGAJĄCYCH SIĘ O AZYL POMIĘDZY PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE 1. Lepsze rozdzielenie osób ubiegających się o azyl 1) Średnia dla UE 27

29 29

30 2. Lepsze rozdzielenie osób ubiegających się o azyl, jeśli tak, na jakiej podstawie? 1) Średnia dla UE * Podstawa: respondenci, którzy zgadzają się ze stwierdzeniem "Ilość osób ubiegających się o azyl powinna być lepiej rozdzielona pomiędzy wszystkie państwa członkowskie UE" (78% ogółu próby na poziomie UE) 30

31 2) Wyniki krajowe * Podstawa: respondenci, którzy zgadzają się ze stwierdzeniem "Ilość osób ubiegających się o azyl powinna być lepiej rozdzielona pomiędzy wszystkie państwa członkowskie UE" (78% ogółu próby na poziomie UE) Na poziomie krajowym wyniki należy odczytywać następująco: W Niemczech, z 97% respondentów, którzy uważają, że liczba osób ubiegających się o azyl powinna być lepiej rozdzielona pomiędzy wszystkie pańśtwa członkowskie UE, 89% uważa, że decyzje dotyczące rozmieszczenia tych osób powinny być podejmowane na szczeblu UE na podstawie wiążących kwot. Na Słowacji, z 31% respondentów, którzy uważają, że liczba osób ubiegających się o azyl powinna być lepiej rozdzielona pomiędzy wszystkie pańśtwa członkowskie UE, 51% uważa, że decyzje dotyczące rozmieszczenia tych osób powinny być podejmowane na szczeblu UE na podstawie wiążących kwot. 31

32 * Podstawa: respondenci, którzy zgadzają się ze stwierdzeniem "Ilość osób ubiegających się o azyl powinna być lepiej rozdzielona pomiędzy wszystkie państwa członkowskie UE" (78% ogółu próby na poziomie UE) Na poziomie krajowym wyniki należy odczytywać następująco: W Niemczech, z 97% respondentów, którzy uważają, że liczba osób ubiegających się o azyl powinna być lepiej rozdzielona pomiędzy wszystkie pańśtwa członkowskie UE, 89% uważa, że decyzje dotyczące rozmieszczenia tych osób powinny być podejmowane na szczeblu UE na podstawie wiążących kwot. Na Słowacji, z 31% respondentów, którzy uważają, że liczba osób ubiegających się o azyl powinna być lepiej rozdzielona pomiędzy wszystkie pańśtwa członkowskie UE, 51% uważa, że decyzje dotyczące rozmieszczenia tych osób powinny być podejmowane na szczeblu UE na podstawie wiążących kwot. 32

33 C. LEGALNA MIGRACJA I JEJ POSTRZEGANIE W KONTEKŚCIE GOSPODARKI 1) Średnia dla UE 33

35 35

36 D. POSTRZEGANIE OBECNOŚCI OBYWATELI INNYCH PAŃSTW CZŁONKOWSKICH UE 1. Obecność obywateli innych państw członkowskich UE i jej wpływ na godspodarkę 1) Średnia dla UE 36

38 38