Eurobarometr Parlamentu Europejskiego (EB79.5) NA ROK PRZED WYBORAMI EUROPEJSKIMI W 2014 R. Część gospodarczo-społeczna SYNTEZA ANALITYCZNA

Transkrypt

1 Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji Dział Badania Opinii Publicznej Bruksela, 15 września 2013 r. Eurobarometr Parlamentu Europejskiego (EB79.5) NA ROK PRZED WYBORAMI EUROPEJSKIMI W 2014 R. Część gospodarczo-społeczna SYNTEZA ANALITYCZNA Zasięg: UE28 ( obywateli europejskich) Populacja: Europejczycy w wieku co najmniej 15 lat Metoda: wywiad bezpośredni (CAPI) Badanie w terenie: 7 23 czerwca 2013 r., TNS opinion WSTĘP...2 A. REAKCJE NA KRYZYS...13 B. JAKI PODMIOT MOŻE NAJSKUTECZNIEJ PRZECIWDZIAŁAĆ KONSEKWENCJOM KRYZYSU?...16 C. PRIORYTETY POLITYCZNE W DOBIE KRYZYSU...19 D. ROLA EURO...22 E. KSZTAŁT STREFY EURO W 2025 R...25 F. BUDŻET UNII EUROPEJSKIEJ...28 G. PRIORYTETY BUDŻETOWE UNII EUROPEJSKIEJ...31 H. KOMPLEKSOWA REFORMA SYSTEMU BANKOWEGO...34 I. TRZY INICJATYWY ZWIĘKSZAJĄCE WYDAJNOŚĆ GOSPODARKI EUROPEJSKIEJ...37 J. EUROPEJCZYCY I GLOBALIZACJA W PERSPEKTYWIE 2025 R

2 UWAGA Z powodu przystąpienia Chorwacji do UE w dniu 1 lipca 2013 r., czyli osiem dni po zakończeniu obecnego badania, niektóre pytania skierowane do obywateli tego kraju zostały nieznacznie zmodyfikowane w celu efektywnego zamieszczenia wyników w niniejszym badaniu Eurobarometru. WSTĘP Na rok przed wyborami europejskimi w 2014 r. obecne badanie Eurobarometru Parlamentu Europejskiego ma na celu ustalenie, w jaki sposób Europejczycy postrzegają sytuację gospodarczą i społeczną, jak również bieżące reformy budżetowe i bankowe. Niniejsza publikacja to druga część ankiety Eurobarometru Parlamentu Europejskiego zatytułowanej Na rok przed wyborami europejskimi w 2014 r., której pierwszą część (o tematyce instytucjonalnej) opublikowano dnia 5 września 2013 r. Badanie w terenie odbyło się w dniach od 7 do 23 czerwca 2013 r. Miało postać wywiadów bezpośrednich i zostało przeprowadzone przez TNS opinion w 28 państwach Unii Europejskiej wśród obywateli. Wyniki dotyczą 28 państw Unii Europejskiej w przypadku nowych zagadnień lub też przedstawiają tendencje w 27 krajach UE. Trzecia część, która ukaże się w połowie listopada, będzie informować, w jaki sposób Europejczycy postrzegają Parlament Europejski (barometr parlamentarny). Niniejszą ankietę Parlamentu Europejskiego uzupełniono pewną liczbą pytań zaczerpniętych z badania standardowego (EB79.3) przeprowadzonego przez Komisję Europejską. Warto zwrócić uwagę, że tak jak w przypadku każdej tego rodzaju ankiety należy pamiętać, że średnia europejska jest ważona i że sześć państw członkowskich o największej liczbie mieszkańców reprezentuje około 70% tej średniej. Należy również podkreślić, że w ogólnej średniej Unii Europejskiej strefa euro to 64%, a strefa krajów spoza niej 36%. Europejski kontekst badania Tak jak ma to już miejsce od 6 lat, kontekst europejski, w jaki wpisuje się to badanie Eurobarometru, jest szczeólnie naznaczony skutkami kryzysu monetarnego, finansowego, gospodarczego i społecznego. Pewna liczba wydarzeń składających się na ten kontekst, które miały miejsce w tygodniach poprzedzających badanie lub w jego trakcie, prawdopodobnie wywarła wpływ na odpowiedzi respondentów. I tak w czerwcu Eurostat opublikował niekorzystne statystyki dotyczące zmian poziomu bezrobocia i PKB w Unii Europejskiej i państwach członkowskich. W tym samym czasie Bank Światowy obniżył prognozy dotyczące globalnego wzrostu w 2013 r. 2

3 Co więcej, w tym okresie w wielu krajach Unii Europejskiej odnotowano pewną liczbę zawirowań i zmian politycznych, między innymi miały miejsce: wybory prezydenckie i zmiana rządu we Włoszech, pierwsze wybory europejskie w Chorwacji, wybory regionalne lub lokalne w Austrii, Zjednoczonym Królestwie, na Łotwie i we Włoszech, demonstracje uliczne, szczególnie w Bułgarii i Grecji, zmiana premiera w Republice Czeskiej. Pragniemy przypomniećczytelnikowi, że badanie w terenie miało miejsce przed pojawieniem się pierwszych, dostrzegalnych dla opinii publicznej z niektórych krajów Unii Europejskiej, oznak ożywienia gospodarczego w tych krajach. Ewolucja tendencji Na przestrzeni lat kolejne ankiety potwierdzają występowanie stałych tendencji. Po pierwsze analiza wyników w strefie euro i w krajach spoza niej wykazuje, że w odniesieniu do niektórych kwestii mieszkańcy Unii Europejskiej pozostają wyraźnie podzieleni. Przykładowo, różnica 14 punktów procentowych dzieli odpowiedzi na pytanie, czy walkę z kryzysem należy prowadzić w sposób skoordynowany z innymi państwami członkowskimi : w strefie euro tego zdania jest 55% badanych, a w krajach spoza niej 41%. Za zastosowaniem indywidualnych rozwiązań opowiada się 36% respondentów w strefie euro, w krajach spoza niej 49%. Następnie zauważa się pewną ilość stałych socjodemograficznych. Najmłodsi, kadry kierownicze i studenci najliczniej opowiadają się za skoordynowanymi działaniami państw członkowskich w obliczu kryzysu. Opinia, że ogólnie rzecz biorąc euro złagodziło negatywne skutki kryzysu, jest bardziej rozpowszechniona wśród mężczyzn niż wśród kobiet. Tematyka życia codziennego i kwestie społeczne w dobie kryzysu zachowują priorytetowe znaczenie, szczególnie dla kobiet. Najmniej uprzywilejowane grupy najrzadziej uważają, że Unia Europejska w najlepszy i najskuteczniejszy sposób umożliwi im skorzystanie z pozytywnym skutków globalizacji lub ochroni je przed jej negatywnym wpływem. Na zakończenie, pięć lat po ogłoszeniu upadłości Lehman Brothers, dają się zaobserwować bardzo znaczące różnice między odpowiedziami udzielanymi przez obywateli niektórych krajów najbardziej dotkniętych kryzysem a odpowiedziami obywateli innych państw. Uwaga: W załączniku do niniejszej syntezy znajduje się szczegółowa analiza socjodemograficzna dotycząca pewnej liczby kwestii, jak również wykaz różnic między strefą euro a krajami spoza niej. 3

4 Najważniejsze wyciągnięte wnioski Przeważająca większość Europejczyków pozostaje nadal zdania, że skoordynowana walka państw członkowskich z kryzysem jest lepszym rozwiązaniem niż podejście indywidualne, nawet jeżeli liczba zwolenników tego ostatniego wzrosła. Jedna piąta Europejczyków za najlepszego gwaranta skutecznego przeciwdziałania konsekwencjom kryzysu gospodarczego i finansowego uważa Unię Europejską. Prawie tyle samo twierdzi, że gwarancje takie oferuje rząd krajowy. Dla trzech czwartych Europejczyków zatrudnienie i walka z bezrobociem mają absolutnie priorytetowe znaczenie. Pomimo kryzysu gospodarczego i społecznego poczucie, że euro złagodziło skutki kryzysu wzrasta, ale pozostaje w zdecydowanej mniejszości. Dwie piąte Europejczyków twierdzi, że budżet Unii Europejskiej w wysokości około 1% produktu krajowego brutto (PKB) wszystkich państw członkowskich (czyli około 145 mld EUR) jest taki jak trzeba, jedna piąta uważa, że to za mało, a jedna dziesiąta, że za dużo. Natomiast wśród obszarów, na które w pierwszym rzędzie należy łożyć z budżetu Unii Europejskiej, Europejczycy wymieniają głównie zatrudnienie i sprawy społeczne, a w dalszej kolejności wzrost gospodarczy oraz edukację i wykształcenie. W czasie toczącej się debaty na temat unii bankowej większość respondentów opowiada się za wdrożeniem rozwiązań raczej na szczeblu europejskim niż krajowym. Prawie połowa Europejczyków uważa Unię Europejską za podmiot stwarzający im największe możliwości skorzystania z pozytywnych skutków globalizacji w perspektywie 2025 r. Jeżeli chodzi o najskuteczniejszą ochronę przed negatywnym wpływem globalizacji, Europejczycy dzielą swoje głosy po równo między Unię Europejską a rząd krajowy. Zdaniem respondentów trzema inicjatywami, które najbardziej zoptymalizowałyby wydajność gospodarki europejskiej, są: podniesienie poziomu kształcenia zawodowego i edukacji, zmniejszenie deficytu i zadłużenia publicznego oraz ułatwienia w tworzeniu przedsiębiorstw. W opinii prawie trzech czwartych Europejczyków największą potęgą gospodarczą świata w 2025 r. będą Chiny; daleko za nimi respondenci uplasowali Stany Zjednoczone i Unię Europejską. 4

5 Wyniki 1. Reakcje na kryzys Działać razem czy osobno? W porównaniu z marcem 2012 r. Europejczycy, co prawda mniej licznie, ale nadal w obliczu kryzysu w większym stopniu opowiadają się za koordynacją działań między państwami członkowskimi niż rozwiązaniami indywidualnymi. W połowie (50%, -5) są zdania, że byliby lepiej chronieni w sytuacji obecnego kryzysu, gdyby ich kraj stosował rozwiązania w sposób skoordynowany, wspólnie z innymi krajami UE, natomiast 41% (+3) wyraża przekonanie, że czuliby się lepiej chronieni, gdyby ich kraj stosował rozwiązania indywidualnie. o W przypadku stosowania rozwiązań w sposób skoordynowany wspólnie z innymi krajami obserwuje się różnicę 14 punktów procentowych między strefą euro (55%) a krajami spoza niej (41%). o Na szczeblu krajowym: w Estonii (71%, +9), Niemczech (66%,-1), na Malcie (66%,-1) i w Finlandii (66%, -3) respondenci w większym stopniu opowiadają się za rozwiązaniami skoordynowanymi. Natomiast w Zjednoczonym Królestwie (61%, -1), na Cyprze (53%, +4), Węgrzech (48%, +6) i w Republice Czeskiej (48%, -4) w dziedzinie walki z kryzysem skłaniają się raczej ku indywidualnym rozwiązaniom. o Na poziomie socjodemograficznym: Mężczyźni (52%) trochę częściej niż kobiety (49%) wybierają rozwiązania skoordynowane. Kadry kierownicze (61%) i studenci (58%) najczęściej opowiadają się za stosowaniem rozwiązań w sposób skoordynowany wspólnie z innymi krajami, podczas gdy bezrobotni (46%) i robotnicy (44%) częściej skłaniają się ku rozwiązaniom indywidualnym. 2. Jaki podmiot może najskuteczniej przeciwdziałać konsekwencjom kryzysu? W opinii Europejczyków Unia Europejska (22%) i rząd krajowy (21%) mogą najskuteczniej poradzić sobie z konsekwencjami kryzysu gospodarczego i finansowego. Biorąc pod uwagę kategorie socjodemograficzne, należy zauważyć, że młodzi (25%) najczęściej postrzegają Unię Europejską jako podmiot, który może najskuteczniej przeciwdziałać kryzysowi. 3. Priorytety polityczne w kontekście kryzysu Zapytani bardziej szczegółowo o obszary, które w pierwszym rzędzie powinny być przedmiotem działań politycznych w dobie kryzysu, Europejczycy masowo 5

6 wymieniają zatrudnienie i walkę z bezrobociem (74%, +2 w stosunku do czerwca 2012 r.), natomiast takie dziedziny, jak działania na rzecz wzrostu (35%, =) oraz siła nabywcza i walka z inflacją (34%, -1) plasują się daleko w tyle. Zauważa się wyraźny, również w stosunku do roku ubiegłego, spadek liczby respondentów, którzy wymieniają redukcję zadłużenia publicznego państw członkowskich (32%,-5). Zwiększa się natomiast liczba odpowiedzi wskazujących na inne problemy życia codziennego, takie jak: świadczenia emerytalne (31%, +3) i zagadnienia mieszkaniowe (21%, +3). 4. Rola euro Mimo iż liczba osób twierdzących, że euro ogólnie rzecz biorąc, nie złagodziło negatywnych skutków kryzysu, zmalała, opinia ta pozostaje nadal opinią większości (51%, -3). Natomiast liczba tych, którzy twierdzą iż euro złagodziło negatywne skutki kryzysu, wzrosła (38%,+4). o Na szczeblu krajowym, wśród krajów, w których podziela się przekonanie, że euro złagodziło skutki kryzysu, największy wzrost można zaobserwować w Polsce (42%, +15), Niemczech (41%, +13) i Estonii (40%, +12). Natomiast największy spadek odnotowano w Holandii (26%, -7), Hiszpanii (27%, -5) i Grecji (37%, -3). o Na poziomie socjodemograficznym: - Mężczyźni (41%) częściej niż kobiety (35%) są zdania, że euro, ogólnie rzecz biorąc złagodziło skutki kryzysu. To samo dotyczy kadr kierowniczych (43%), pracowników (41%) i studentów (41%). - Natomiast bezrobotni (55%) i osoby zajmujące się domem (53%) najliczniej uważają, że euro, ogólnie rzecz biorąc nie złagodziło skutków kryzysu. Należy zauważyć, że respondenci zamieszkujący na wsi (55%) częściej udzielają tej odpowiedzi niż mieszkańcy małych lub średnich miast (50%), lub też dużych miast (48%). 5. Kształt strefy euro w 2025 r. Czy euro ma przyszłość w krajach, które nie posługują się wspólną walutą? W celu dowiedzenia się, co obywatele krajów spoza strefy euro myślą na ten temat, zapytano ich, czy sądzą, że ich kraj rzeczywiście będzie posługiwał się wspólną walutą w 2025 r. Większość respondentów uważa, że ich kraj przyjmie wspólną walutę do 2025 r. Tak dzieje się w przypadku siedmiu krajów spoza strefy euro: Łotwy 90%, Chorwacji 79%, Litwy 75%, Rumunii 67%, Polski 60%, Węgier 55% i Bułgarii 52%. 6

7 Natomiast w dwóch innych krajach, Zjednoczonym Królestwie 71% i Szwecji 62% przeważają przeciwne opinie. W Danii i Republice Czeskiej zaś zdania są podzielone po równo: 49% tak i 49% nie w Danii; 47% tak i 47% nie w Republice Czeskiej. 6. Budżet Unii Europejskiej Badanie terenowe odbyło się w dniach poprzedzających zawarcie porozumienia politycznego w sprawie budżetu na lata między trzema instytucjami europejskimi. Zostało ono zawarte dnia 27 czerwca 2013 r. po wielu miesiącach trudnych negocjacji i licznych debatach prowadzonych zarówno między instytucjami, jak i w obrębie poszczególnych instytucji. Na wstępie wyjaśniono pytanym osobom, że budżet Unii Europejskiej wynosi około 1% produktu krajowego brutto (PKB) wszystkich państw członkowskich (czyli około 145 mld EUR). Pytanie skierowane do obywateli europejskich dotyczyło tej wielkości: Dla prawie dwóch piątych Europejczyków (39%) taka wielkość budżetu Unii Europejskiej jest najwłaściwsza. o Na szczeblu krajowym opinie publiczne, które najczęściej uważają, że 1% PKB jest wielkością odpowiednią, znajdują się w Danii (59%), Republice Czeskiej (56%) i Austrii (56%). Najrzadziej odpowiedź ta pada natomiast w Hiszpanii (23%), Francji (26%) i na Cyprze (28%). o Różnica między strefą euro (36%) a krajami spoza niej (45%) wynosi 9 punktów procentowych. o Biorąc pod uwagę kategorie socjodemograficzne, mężczyźni (42%) częściej niż kobiety (37%) uważają, że budżet Unii jest taki jak trzeba. Tak samo dzieje się w przypadku pracowników (49%) i kadr kierowniczych (47%), natomiast osoby zajmujące się domem (29%) i bezrobotni (32%) rzadziej podzielają tę opinię. Dla 22% respondentów budżet Unii Europejskiej jest za mały. o Na szczeblu krajowym największa liczba odpowiedzi za mały pojawia się we Francji (39%), Luksemburgu (37%) i na Cyprze (31%). Najmniejsza w Bułgarii (13%), Zjednoczonym Królestwie, Austrii i Holandii (14% w każdym z tych krajów). o Różnica między strefą euro (25%) a krajami spoza niej (17%) wynosi 8 punktów procentowych. o Biorąc pod uwagę kategorie socjodemograficzne, mężczyźni (25%) ponownie częściej niż kobiety (19%) uważają, że budżet Unii jest za mały. Tak samo dzieje się w przypadku studentów (26%) i kadr kierowniczych (25%), natomiast emeryci i 7

8 osoby zajmujące się domem (19% w każdej grupie) oraz pracownicy (21%) rzadziej podzielają tę opinię. Dla 13% respondentów budżet Unii Europejskiej jest za duży. o Na szczeblu krajowym najwięcej osób udzielających takiej odpowiedzi można spotkać w Zjednoczonym Królestwie (22%), Belgii (19%) i Holandii (19%). Najrzadziej odpowiedź ta pada natomiast w czterech krajach: w Estonii (4%), na Litwie (5%), Malcie i Łotwie (6% w każdym z tych krajów). o Różnica między strefą euro (12%) a krajami spoza niej (14%) wynosi 2 punkty procentowe. Z porównania tych liczb wynika, że budżet postrzegany jest jako za mały we wszystkich państwach członkowskich, z wyjątkiem Zjednoczonego Królestwa, Austrii i Holandii. 26% Europejczyków odpowiada nie wiem. o Na szczeblu krajowym odpowiedź nie wiem najczęściej pada na Malcie (47%), w Bułgarii (47%) i Hiszpanii (39%), najrzadziej zaś w Belgii (9%), Danii (12%) i Szwecji (14%) o Różnica między strefą euro (27%) a krajami spoza niej (24%) wynosi 3 punkty procentowe. 7. Priorytety budżetowe Unii Europejskiej Po pytaniu o wielkość budżetu Unii Europejskiej w stosunku do PKB poproszono Europejczyków o wskazanie pierwszoplanowych obszarów, do których miałyby trafiać wydatki z tego budżetu. Nie jest żadnym zaskoczeniem, że w dobie obecnego kryzysu gospodarczego i społecznego wymienione zostały: sprawy społeczne i zatrudnienie (50%), wzrost gospodarczy (48%), edukacja i kształcenie (43%), zdrowie publiczne (41%). Odpowiedź sprawy społeczne i zatrudnienie najczęściej pada w Hiszpanii (75%), Portugalii (73%), na Słowacji (71%) i w Finlandii (70%). o Różnica między strefą euro (53%) a krajami spoza niej (43%) wynosi 10 punktów procentowych. Wzrost gospodarczy wymieniano najczęściej na Cyprze (78%), w Grecji (69%), Bułgarii i na Węgrzech (64% w obu krajach). 8

9 o Należy zauważyć, że różnica między strefą euro (49%) a krajami spoza niej (47%) wynosi zaledwie 2 punkty procentowe. Na koniec edukacja i kształcenie najczęściej wybierane są w Niemczech (59%), w Hiszpanii (57%), na Cyprze, w Luksemburgu i Holandii (56% w każdym z tych krajów). o Tym razem różnica między strefą euro (48%) a krajami spoza niej (36%) wynosi 12 punktów procentowych. 8. Kompleksowa reforma systemu bankowego Od ponad roku Parlament Europejski opowiadał się wielokrotnie za szybkim ustanowieniem unii bankowej na szczeblu Unii Europejskiej. Rada ds. Gospodarczych i Finansowych w dniach czerwca 2013 r. (kilka dni po zakończeniu badań w terenie niniejszej ankiety) nakreśliła ogólne podejście do tego tematu. 12 września tego roku Parlament Europejski udzielił definitywnej zgody na utworzenie europejskiego mechanizmu nadzoru bankowego, celem którego jest zapobieżenie ewentualnym wadom systemu bankowego w Unii Europejskiej, co stanowi ważny krok na drodze do przyszłej europejskiej unii bankowej. W przypadku każdego zaproponowanego tematu większość respondentów opowiada się za zastosowaniem rozwiązań raczej na szczeblu europejskim niż krajowym. Można jednak zaobserwować duże różnice między strefą euro a krajami spoza niej wahające się od 11 do 18 punktów procentowych w zależności od danego tematu. Nadzór i kontrola banków: 54% odpowiada bardziej skuteczne na szczeblu europejskim Krajami, których mieszkańcy najczęściej opowiadają się za rozwiązaniami na szczeblu europejskim, są: Holandia (72%), Niemcy (70%), Łotwa (65%) i Słowenia (65%) Najrzadziej taka odpowiedź pada w Zjednoczonym Królestwie (32%), Rumunii (35%) i na Malcie (44%). Uregulowanie kwestii bankierskich premii i ustalenie ich górnego limitu: 54% odpowiada bardziej skuteczne na szczeblu europejskim Odpowiedź bardziej skuteczne na szczeblu europejskim pada najczęściej lub najrzadziej w tych samych krajach, co poprzednio: najczęściej w Holandii (69%), Niemczech (68%) i na Łotwie (64%), najrzadziej w Zjednoczonym Królestwie (34%), na Malcie (39%) i w Rumunii (46%). Gwarancja depozytów bankowych obywateli: 47% odpowiada skuteczniejsza na szczeblu europejskim (w stosunku do 45% odpowiedzi: skuteczniejsza na poziomie krajowym ) 9

10 Obywatele europejscy, którzy najbardziej popierają gwarancję depozytów bankowych na szczeblu europejskim, zamieszkują Łotwę (65%), Litwę (61%) i Słowenię (57%). Najrzadziej z takim poparciem można spotkać się w Zjednoczonym Królestwie (29%), Finlandii (31%) i na Malcie (36%). Wsparcie dla zagrożonych banków: 57% odpowiada bardziej skuteczne na szczeblu europejskim Największa liczba odpowiedzi popierających stosowanie rozwiązań na szczeblu europejskim pojawia się w trzech krajach bałtyckich (na Łotwie (72%), w Estonii (70%) i na Litwie (69%)) oraz w Słowenii (69%). Najrzadziej taka odpowiedź pada w Zjednoczonym Królestwie (36%), Rumunii (49%) i Austrii (51%). Należy zauważyć duże różnice między respondentami ze strefy euro a mieszkańcami krajów do niej nienależących: pierwsi jak zawsze częściej uważają, że rozwiązania te byłyby bardziej skuteczne na szczeblu europejskim. Natomiast w krajach spoza strefy euro uważa się, że skuteczność byłaby wyższa na szczeblu krajowym w przypadku trzech rozwiązań na cztery. 9. Trzy inicjatywy zwiększające wydajność gospodarki europejskiej Europejczyków poproszono również o wymienienie trzech inicjatyw, które, ich zdaniem, w największym stopniu zwiększyłyby wydajność gospodarki europejskiej. Odpowiedzi były następujące: Poprawa jakości kształcenia zawodowego i edukacji (47%) o Na szczeblu krajowym inicjatywa ta najczęściej wymieniana jest na Cyprze (66%), w Niemczech (64%) i Luksemburgu (59%). Najrzadziej zdarza się to na Litwie (34%), we Włoszech i Słowenii (35% w obu krajach). o Różnica między strefą euro (49%) a krajami spoza niej (43%) wynosi 6 punktów procentowych. Zmniejszenie deficytu i zadłużenia publicznego (32%) o Na szczeblu krajowym inicjatywa ta najczęściej wybierana jest na Cyprze (53%), w Grecji (44%), na Malcie, we Francji, Republice Czeskiej i Finlandii (41% w każdym z tych krajów). Najrzadziej zdarza się to w Bułgarii (16%), Estonii (17%), w Polsce i Rumunii (20% w obu krajach). o Różnica między strefą euro (33%) a krajami spoza niej (30%) wynosi 3 punkty procentowe. Ułatwienia w tworzeniu przedsiębiorstw (32%) o Na szczeblu krajowym tworzenie przedsiębiorstw najczęściej wymieniane jest na Litwie (47%), w Hiszpanii (45%), Bułgarii i Francji (44% w każdym z tych krajów). 10

11 Krajami, gdzie zdarza się to najrzadziej są: Słowenia (15%), Holandia (18%) i Słowacja (20%) o Różnica między strefą euro (34%) a krajami spoza niej (29%) wynosi 5 punktów procentowych. 10. Europejczycy i globalizacja w perspektywie 2025 r. W ramach niniejszego obszernego badania postawiono Europejczykom wiele pytań na temat wizji ich własnej przyszłości i przyszłości Unii Europejskiej. Niektóre z nich zostały włączone do pierwszej części poświęconej zagadnieniom instytucjonalnym, którą opublikowano 5 września. W ramach części gospodarczo-społecznej mieszkańcy UE zostali skłonieni do wypowiedzenia się na temat globalizacji. Który podmiot stwarza Europejczykom największe możliwości skorzystania z pozytywnych skutków globalizacji w perspektywie 2025 r.? Dla prawie połowy Europejczyków takim podmiotem jest Unia Europejska (49%), a następnie rząd krajowy (43%) i prywatne przedsiębiorstwa (30%). o Na szczeblu krajowym najwięcej respondentów wymieniających Unię Europejską można spotkać w Rumunii (68%), Belgii (66%) i na Malcie (65%). Najrzadziej taka odpowiedź pada w Zjednoczonym Królestwie (33%), na Łotwie (40%) i w Słowenii (40%). o Biorąc pod uwagę kategorie socjodemograficzne, respondentami, którzy uważają, że Unia Europejska stwarza im największe możliwości skorzystania z pozytywnych skutków globalizacji, są: mężczyźni (52%) w większym stopniu niż kobiety (46%); studenci (57%) i kadry kierownicze (55%) w większym stopniu niż emeryci (46%), bezrobotni (43%) i gospodynie domowe (43%). Wciąż w perspektywie 2025 r., który podmiot gwarantuje Europejczykom najskuteczniejszą ochronę przed negatywnymi skutkami globalizacji? Tym razem Europejczycy wymieniają ex aequo Unię Europejską (49%) i rząd krajowy (49%). Dalsze pozycje zajmują organizacje pozarządowe (19%) i prywatne przedsiębiorstwa (18%). Analiza wskazań na Unię Europejską dostarcza następujących informacji: o Na szczeblu krajowym najwięcej takich odpowiedzi pada w Belgii (67%), na Malcie (64%), w Luksemburgu, Danii i Rumunii (62% w każdym z tych krajów). Najrzadziej zdarza się to w Zjednoczonym Królestwie (34%), na Łotwie (37%) i w Hiszpanii (38%). 11

12 o W krajach spoza strefy euro uważa się, że podmiotem, który może najskuteczniej ochronić obywateli przed negatywnymi skutkami globalizacji w 2025 r., jest rząd krajowy (53% w stosunku do 47% głosów na Unię Europejską). Odwrotnie sytuacja przedstawia się w strefie euro (46% w stosunku do 49%). o Biorąc pod uwagę kategorie socjodemograficzne, można zauważyć tradycyjne różnice: Mężczyźni (52%) częściej niż kobiety (46%) wymieniają Unię Europejską. Podobnie kadry kierownicze (56%), pracownicy (54%) i studenci (54%) czynią to liczniej niż osoby bezrobotne (42%) i zajmujące się domem (43%) Jaki kraj będzie największą potęgą gospodarczą w 2025 r.? W ramach niniejszego badania warto było również dowiedzieć się, jaka część świata, zdaniem Europejczyków, będzie największą potęgą gospodarczą w 2025 r. W opinii prawie trzech czwartych Europejczyków największą światową potęgą gospodarczą w 2025 r. będą Chiny (73%). Dalsze miejsca zajmują Stany Zjednoczone (51%) i Unia Europejska (24%). Dział Badania Opinii Publicznej Jacques Nancy EPEurobarometer@europarl.europa.eu 12

13 A. REAKCJE NA KRYZYS 1) Średnia europejska 13

14 2) Wyniki w poszczególnych krajach 14

15 3) Różnice w poszczególnych krajach 15

16 B. Jaki podmiot może najskuteczniej przeciwdziałać konsekwencjom kryzysu? 1) Średnia europejska Pytanie zaczerpnięte ze standardowego badania EB79 przeprowadzonego w maju 2013 r. 16

17 2) Wyniki w poszczególnych krajach Pytanie zaczerpnięte ze standardowego badania EB79 przeprowadzonego w maju 2013 r. 17

18 3) Różnice w poszczególnych krajach Pytanie zaczerpnięte ze standardowego badania EB79 przeprowadzonego w maju 2013 r. 18

19 C. Priorytety polityczne w dobie kryzysu 1) Średnia europejska 19

20 2) Wyniki w poszczególnych krajach 20

21 3) Różnice w poszczególnych krajach 21

22 D. Rola euro 1) Średnia europejska 22

23 2) Wyniki w poszczególnych krajach 23

24 3) Różnice w poszczególnych krajach 24

25 E. Kształt strefy euro w 2025 r. *Pytanie zadawane jedynie mieszkańcom SPOZA STREFY EURO 25

26 1) Wyniki w poszczególnych krajach *Pytanie zadawane jedynie mieszkańcom SPOZA STREFY EURO 26

27 2) Różnice w poszczególnych krajach *Pytanie zadawane jedynie mieszkańcom SPOZA STREFY EURO 27

28 F. BUDŻET UNII EUROPEJSKIEJ 1) Średnia europejska 28

29 2) Wyniki w poszczególnych krajach 29

30 3) Różnice w poszczególnych krajach 30

31 G. PRIORYTETY BUDŻETOWE UNII EUROPEJSKIEJ 1) Średnia europejska 31

32 2) Wyniki w poszczególnych krajach 32

33 3) Różnice w poszczególnych krajach 33

34 H. Kompleksowa reforma systemu bankowego 1) Średnia europejska 34

35 2) Wyniki w poszczególnych krajach 35

36 3) Różnice w poszczególnych krajach 36

37 I. Trzy inicjatywy zwiększające wydajność gospodarki europejskiej 1) Średnia europejska 37

38 2) Wyniki w poszczególnych krajach 38

39 3) Różnice w poszczególnych krajach 39

40 J. Europejczycy i globalizacja w perspektywie 2025 r. 1. Podmioty w największym stopniu umożliwiające skorzystanie z pozytywnych skutków globalizacji 1) Średnia europejska 40

41 2) Wyniki w poszczególnych krajach 41

42 3) Różnice w poszczególnych krajach 42

43 2. Podmioty gwarantujące najlepszą ochronę przed negatywnymi skutkami globalizacji 1) Średnia europejska 43

44 2) Wyniki w poszczególnych krajach 44

45 3) Różnice w poszczególnych krajach 45

46 3. Największa potęga gospodarcza świata w 2025 r. 1) Średnia europejska 46

47 2) Wyniki w poszczególnych krajach 47

48 3) Różnice w poszczególnych krajach 48