Źródło: kwartalne raporty NBP Informacja o kartach płatniczych

Transkrypt

1 Na koniec I kwartału 2018 r. na polskim rynku znajdowały się karty płatnicze, z czego (89,7%) to karty klientów indywidualnych, a (10,3%) to karty klientów biznesowych. Wg stanu na dzień 31 marca 2010 r. w Polsce było kart płatniczych. Oznacza to, że na przestrzeni ośmiu ostatnich lat liczba kart płatniczych wzrosła o , czyli o 20,7%, z tego jedynie w I kw. br. wzrost wyniósł 495 tys. Pomimo tego, iż liczba kart płatniczych w Polsce systematycznie rośnie, w dalszym ciągu ich ilość w przeliczeniu na jednego mieszkańca jest w porównaniu do innych krajów Unii Europejskiej niska. Wg danych zawartych w raporcie NBP Porównanie wybranych elementów polskiego systemu płatniczego z systemami innych krajów Unii Europejskiej za 2016 r., na koniec 2016 r. liczba wydanych kart płatniczych na jednego mieszkańca wynosiła w Polsce 0,96, przy średniej unijnej na poziomie 1,57. Jedynie na Węgrzech (0,91 karty na jednego mieszkańca) i w Rumunii (0,81) wskaźnik ten był niższy niż w Polsce. W naszym kraju było cztery razy mniej kart na jednego mieszkańca niż w Luksemburgu (3,93), prawie 3 razy mniej niż w Wielkiej Brytanii (2,50) i ponad dwa razy mniej niż w Holandii (2,20), Szwecji (2,12), Chorwacji (2,08), na Malcie (2,03), Belgii (2,0), czy Portugalii (1,99). W naszym regionie na podobnym poziomie co Polska znajdowały się Bułgaria (1,04) i Słowacja (1,03), natomiast znacznie wyższy poziom omawiany wskaźnik osiągał w Słowenii (1,62), Estonii (1,40), na Łotwie (1,21) i Litwie (1,20). Wśród kart płatniczych występujących na polskim rynku dominują karty debetowe (umożliwiają dokonywanie zakupów lub wypłatę gotówki tylko do wysokości środków zgromadzonych na rachunku bankowym), których na koniec I kw r. było , tj.

2 78,4% wszystkich kart. Kart kredytowych (umożliwiających posiadaczowi skorzystanie z oferowanego przez bank limitu kredytowego) było (14,8%), kart obciążeniowych (zwanych również charge pozwalają na korzystanie z przyznanego miesięcznego limitu kredytowego) (0,6%), a kart przedpłaconych (umożliwiają dokonywanie płatności z wykorzystaniem środków dostępnych na przypisanym do karty rachunku płatniczym) (6,2%). Specyfiką polskiego rynku jest powszechne korzystanie przez klientów z kart zbliżeniowych. Na koniec marca 2018 r. w Polsce było ich , co stanowiło 80,6% wszystkich kart płatniczych. Ważne jest przy tym, iż popularność tego typu kart systematycznie rośnie. Jeszcze na koniec 2017 r. było ich o 765 tys. mniej, a ich udział w łącznej liczbie kart wynosił 79,6%. W I kwartale 2018 r. średnia wartość pojedynczej transakcji zbliżeniowej wyniosła 50,7 zł. W poprzednim kwartale było to 51,9 zł. Liczby te mogą wskazywać na to, iż transakcje zbliżeniowe nie dotyczą już, tak jak dotychczas, płatności nisko kwotowych (nie wymagających użycia PIN i ograniczonych górnym limitem 50 zł), ale są wykorzystywane przez klientów także w przypadku płatności na wyższe kwoty. W dalszym ciągu rośnie liczba oraz wartości transakcji realizowanych przy użyciu kart płatniczych. W I kw r. za ich pośrednictwem zrealizowano transakcji (z czego 96,4% to transakcje klientów detalicznych, a 3,6% klientów biznesowych). Ponad miliard transakcji (86%) miało charakter bezgotówkowy, zaś pozostałe 14% (niespełna 170 mln) gotówkowy (czyli wypłaty z bankomatów, kas banków lub wypłaty sklepowe tzw. cash back). Transakcje zrealizowane w kraju stanowiły 96,2% wszystkich transakcji, zaś transakcje poza Polską 3,8%. W strukturze transakcji, w podziale na rodzaje kart, dominowały transakcje zrealizowane za pośrednictwem kart debetowych (91,3%). W dalszej kolejności były transakcje wykonane kartami kredytowymi (8,1%), przedpłaconymi (0,4%) i obciążeniowymi (0,2%).

3 Liczba transakcji realizowanych za pośrednictwem kart płatniczych była kilkakrotnie większa od ilości transakcji przeprowadzonych za pośrednictwem innych systemów rozliczeniowych. W I kw r. w systemie SORBNET2 było ich , w Target , w ELIXIR 458,4 mln, w Euro ELIXIR , w Express ELIXIR , w Blue Cash , a w systemie BLIK I kwartał 2018 r. i Informacja o rozliczeniach i rozrachunkach międzybankowych w I kwartale 2018 r. W Polsce nadal dokonuje się średnio mniej płatności za pomocą kart płatniczych niż w krajach Unii Europejskiej (dane do wyliczenia tego wskaźnika nie uwzględniają liczby operacji wypłaty gotówki), przy czym różnice w tym zakresie z roku na rok się zmniejszają. W 2016 r. liczba transakcji bezgotówkowych kartami na jednego mieszkańca wyniosła w Polsce 83,3, przy średniej dla Unii Europejskiej na poziomie 116,6. W odróżnieniu jednak od wskaźnika ilości kart na jednego mieszkańca, wg którego Polska znajduje się na trzecim od końca miejscu spośród wszystkich krajów UE, pod względem ilości transakcji bezgotówkowych na jednego mieszkańca, w 2016 r. nasz kraj znajdował się w połowie skali tej grupy. Mniej transakcji bezgotówkowych na jednego mieszkańca zrealizowanych za pomocą kart płatniczych było w

4 takich krajach, jak: Litwa, Słowenia, Hiszpania, Austria, Czechy, Słowacja, Chorwacja, Cypr, Malta, Węgry, Niemcy, Włochy, Grecja, Rumunia i Bułgaria. Więcej transakcji na jednego mieszkańca zrealizowano w 2016 r. w: Dani, Szwecji, Finlandii, Wielkiej Brytanii, Holandii, Estonii, Luksemburgu, Francji, Irlandii, Belgii, Portugalii i Łotwie. W stosunku do danych na koniec 2017 r. liczba terminali POS zwiększyła się o 32,9 tys. (5,3%). Na koniec marca 2018 r. było ich ponad 657 tys. Liczba punktów handlowousługowych wyposażonych w terminale zwiększyła się od końca 2017 roku o 4,4% i na koniec I kw r. wynosiła Na koniec marca 2018 r. było w Polsce 646,7 tys. terminali wyposażonych w funkcję zbliżeniową. Ich liczba w stosunku do ubiegłego roku wzrosła o prawie 10%. W chwili obecnej ponad 98% terminali umożliwia przeprowadzanie transakcji zbliżeniowych. Liczba terminali w Polsce jest wciąż znacząco mniejsza niż średnia w UE. Wg danych na koniec 2016 r. wskaźnik urządzeń na milion mieszkańców dla Polski był jednym z najniższych wśród krajów UE. Nasz kraj zajmował wówczas 22. miejsce w UE, wyprzedzając Węgry, Słowację i Rumunię (Malta, Słowenia i Finlandia nie podały danych na ten temat). Znacznie więcej takich urządzeń funkcjonowało w Luksemburgu, Grecji, Irlandii, Włoszech, Wielkiej Brytanii, Holandia, Hiszpanii, Portugalii, Cyprze, Estonii, Łotwie i Litwie. Na zbliżonym poziomie do Polski prezentowała się liczba urządzeń w Austrii, Bułgarii, Niemczech i Czechach. Średnia liczba terminali na milion mieszkańców wynosiła w 2016 r. w Unii Europejskiej

5 Z innych zmian, jakie w ostatnim czasie można zaobserwować w obszarze kart płatniczych, warto wymienić dynamiczny wzrost płatności w Internecie. W I kwartale 2018 r. zrealizowano w ten sposób 18,9 mln transakcji, czyli o 2,5 mln (15,3%) więcej niż w ostatnim kwartale 2017 r. Kolejną tendencją widoczną w ostatnich miesiącach jest zmniejszająca się liczba bankomatów. Na koniec marca 2018 r. liczba bankomatów w Polsce wynosiła szt. i od końca 2016 r. zmniejszyła się o 245 szt. Zmniejszeniu uległa także liczba operacji przeprowadzanych z użyciem bankomatu. W I kw wypłat z bankomatów było o 5,5% mniej niż w IV kw r. W efekcie tych zmian w strukturze transakcji dokonywanych za pośrednictwem kart płatniczych rośnie udział operacji o charakterze bezgotówkowym. Transakcje bezgotówkowe stanowią już 86% wszystkich transakcji kartami, podczas gdy transakcje wypłaty gotówki z bankomatu jedynie 13%. Pod tym względem Polska prezentuje się dobrze także na tle innych krajów Unii Europejskiej. W 2016 r. udział transakcji bezgotówkowych w ogólnej liczbie transakcji przeprowadzonych kartami płatniczymi wynosił u nas 81,4%, podczas gdy średnia dla UE to 80,2%. Lepiej pod tym względem prezentowały się jedynie Szwecja, Holandia, Estonia, Francja, Wielka Brytania i Belgia.

6 Pod względem ilości wydanych kart płatniczych liderami pozostają największe, funkcjonujące w Polsce banki. Wg danych portalu PR News na koniec I kw r. najwięcej kart debetowych dla osób indywidualnych obsługiwały: PKO BP (6 947 tys. kart), BZ WBK (3 415 tys.), Pekao SA (3 219 tys.), ING Bank Śląski (2 838 tys.) i mbank (2 499 tys.), a kart kredytowych dla klientów indywidualnych: PKO BP (859,6 tys.), BZ WBK (802,9 tys.), Citi Handlowy (697,3 tys.), Pekao SA (656,2 tys.) i Credit Agricole (656 tys.). W zestawieniach tych brak jest informacji na temat ilości kart płatniczych obsługiwanych przez banki spółdzielcze.