Parlametr. Okres badań w terenie: Listopad Grudzień 2010 Publikacja: Kwiecień Specjalny Eurobarometr / Fala 74.3 TNS Opinion & Social

Transkrypt

1 PARLAMENT EUROPEJSKI Parlametr Eurobaromètre Spécial / Vague 74.3 TNS Opinion & Social Okres badań w terenie: Listopad Grudzień 2010 Publikacja: Kwiecień 2011 Specjalny Eurobarometr / Fala 74.3 TNS Opinion & Social 1

2 Eurobaromètre Spécia SPIS TREŚCI WPROWADZENIE... 2 STRESZCZENIE Wiedza i informacje na temat Parlamentu Europejskiego Parlament Europejski a media [QA1] Stopień poinformowania respondentów o działaniach Parlamentu Europejskiego? [QA2] Wybór posłów do Parlamentu Europejskiego [QA4] Wizerunek i rola Parlamentu Europejskiego Wizerunek Parlamentu Europejskiego [QA3] Rola Parlamentu Europejskiego [QA5] Priorytety i wartości Parlamentu Europejskiego Najważniejsze wartości, których powinien bronić Parlament Europejski [QA6]...53 PODSUMOWANIE

3 WPROWADZENIE Niniejsze badanie Eurobarometru Parlametr zostało zrealizowane około roku po tym, które przeprowadzono w styczniu-lutym 2010 roku. Aby lepiej zrozumieć wyniki i zmiany zaobserwowane na podstawie tego najnowszego sondażu europejskiej opinii publicznej na temat zagadnień związanych z działalnością oraz rolą Parlamentu Europejskiego, należy doprecyzować, że odbył się on od końca listopada do połowy grudnia 2010 roku, czyli około 18 miesięcy po ostatnich wyborach europejskich z czerwca 2009 roku. Jednym z celów było zatem ustalenie, czy wybory te wywarły trwały wpływ na opinię Europejczyków na temat Parlamentu Europejskiego. Podobnie jak poprzednie wydania Parlametru, nowe badanie Eurobarometru także miało zmierzyć poziom wiedzy na temat Parlamentu Europejskiego wśród obywateli europejskich oraz określić, jak dużo informacji posiadają oni na jego temat. Dotyczyło ono jednak także wizerunku tej instytucji oraz roli, jaką powinna ona zdaniem respondentów odgrywać. Pozwoliło ono również ustalić, jakich wartości, uznawanych przez Europejczyków za najważniejsze, powinien bronić Parlament Europejski. Warto zauważyć, że dodano nowy wymiar kwestie energetyczne (a w szczególności problem zaopatrzenia w energię). Temat ten pojawił się w związku z projektem utworzenia Europejskiej Wspólnoty Energetycznej, zaproponowanym przez Parlament Europejski wiosną 2010 roku. Inicjatywa ta została opisana w oddzielnym raporcie. Niniejsza ankieta Eurobarometru została zamówiona przez Dyrekcję Generalną ds. Komunikacji Parlamentu Europejskiego. Badanie zostało przeprowadzone przez TNS Opinion & Social w okresie od końca listopada do połowy grudnia 2010 r. W jego ramach opinie Europejczyków w wieku od 15 lat zbadali w rozmowie osobistej ankieterzy sieci TNS Opinion & Social (kwestionariusz jest przeprowadzany przez ankietera w domu respondenta). Zastosowano standardową metodologię sondażów Eurobarometru Dyrekcji Generalnej ds. Komunikacji Parlamentu Europejskiego (jednostka Badanie opinii publicznej ). Do niniejszego raportu dołączono notkę techniczną dotyczącą wywiadów przeprowadzonych przez instytuty z sieci TNS Opinion & Social. Notka określa metodę zastosowaną w tych wywiadach oraz przedziały ufności. Badanie obejmuje 27 państw członkowskich i wpisuje się w falę EB Składa się ono z pytań barometrowych, czyli z pytań zadawanych w poprzednich falach badania, co pozwala ocenić ewentualne zmiany w odpowiedziach. 2

4 Uwaga: W niniejszym raporcie, kraje oznaczone są oficjalnymi skrótami. Poniżej przedstawiamy objaśnienia skrótów stosowanych w tej publikacji: SKRÓTY UE27 NW Unia Europejska - 27 państw członkowskich Nie wiem BE CZ BG DK DE EE EL ES FR IE IT CY LT LV LU HU MT NL AT PL PT RO SI SK FI SE UK Belgia Republika Czeska Bułgaria Dania Niemcy Estonia Grecja Hiszpania Francja Irlandia Włochy Republika Cypryjska Litwa Łotwa Luksemburg Węgry Malta Holandia Austria Polska Portugalia Rumunia Słowenia Słowacja Finlandia Szwecja Zjednoczone Królestwo ***** 3

5 STRESZCZENIE Wyniki ankiety Parlametru przynoszą ciekawe informacje na temat tego, co Europejczycy wiedzą o Parlamencie Europejskim i w jakim stopniu są poinformowani. Dowiadujemy się także więcej na temat wizerunku tej instytucji oraz roli, którą powinna według respondentów odgrywać, jak również poznajemy najważniejsze wartości, których, zdaniem badanych, Parlament powinien bronić. Aby dobrze zrozumieć wyniki, należy pamiętać o tym, że badanie to zostało przeprowadzone półtora roku po wyborach europejskich, kiedy to Parlament Europejski był szczególnie widoczny dla opinii publicznej. - Większość Europejczyków (59%) przypomina sobie, że widzieli lub słyszeli niedawno w mediach informacje na temat Parlamentu Europejskiego. Jest to jednak trzy punkty mniej niż na początku 2010 roku. Spadkową tendencję można wytłumaczyć przede wszystkim faktem, że wydarzenia związane z przesłuchiwaniem członków nowej Komisji Barroso II na początku roku 2010 spotkały się z dużym rozgłosem w mediach. - Niemniej jednak ponad dwie trzecie respondentów (69%, czyli o jeden punkt więcej niż w badaniu ze stycznia-lutego 2010 r.) nadal uznaje się za słabo poinformowanych na temat działalności Parlamentu Europejskiego. - Jednak, jeśli chodzi o samo funkcjonowanie instytucji, ponad czterech Europejczyków spośród dziesięciu (42%) wie, że eurodeputowani zasiadają w Parlamencie Europejskim według przynależności politycznej (chociaż wynik ten spada o jeden punkt), podczas gdy 38% (-1) żywi mylne przekonanie, że jest to zależne od obywatelstwa. Opinie na temat wizerunku Parlamentu Europejskiego nadal pozostają podzielone. Należy zauważyć zresztą, że pozytywne elementy wizerunku, aczkolwiek odnotowały lekki spadek, (z takimi określeniami jak dynamiczny, demokratyczny oraz wsłuchujący się w głos obywateli Europy ) raczej utrwalają swoją pozycję. Od jesieni 2007 r., kiedy to pytanie pojawiło się po raz pierwszy, liczba pozytywnych odpowiedzi ciągle spadała. - Większość Europejczyków (52%) uznaje, że Parlament Europejski powinien odgrywać ważniejszą rolę niż obecnie, pomimo iż odnotowano spadek liczby odpowiedzi w tej kategorii o trzy punkty od czasów badania ze stycznia-lutego 2010 r. 4

6 - Jak zauważono już w czasie badania z początku 2010 roku, w tym przypadku także wartości, których, według respondentów, powinien przede wszystkim bronić Parlament Europejski są związane ze swobodami publicznymi oraz z dyskryminacją pewnych grup: o Najczęściej wymienianą przez Europejczyków wartością jest ochrona praw człowieka: sześć spośród dziesięciu zapytanych osób uznaje, że Parlament Europejski powinien przede wszystkim stać na straży praw człowieka, nawet jeśli w tej kategorii notujemy spadek o dwa punkty w ciągu niespełna roku. o Na drugim miejscu, z wynikiem 36% (-24 punkty procentowe w porównaniu z odpowiedzią numer jeden), figuruje równość kobiet i mężczyzn oraz wolność wypowiedzi. Dla tych dwóch wartości liczba odpowiedzi pozostaje na niezmiennym poziomie w porównaniu z ostatnim badaniem. 5

7 1. Wiedza i informacje na temat Parlamentu Europejskiego. Wiedzę Europejczyków o Parlamencie Europejskim oceniano, pytając respondentów z 27 państw członkowskich, czy mieli kontakt z informacjami dotyczącymi tej instytucji w mediach oraz czy uznają się za dobrze poinformowanych na ten temat. 1.1 Parlament Europejski a media [QA1] 1 - Większość Europejczyków przypomina sobie, że niedawno widzieli lub słyszeli w mediach coś na temat Parlamentu Europejskiego - Odpowiedź na pytanie QA1 pozwala nam przeanalizować poziom wiedzy społeczeństwa europejskiego na temat Parlamentu Europejskiego. Jednocześnie możemy porównać te wyniki z wnioskami z badania sprzed roku, czyli Eurobarometru 73.1 (ze stycznia-lutego 2010 r.). I tak, bezwzględna większość (59%) Europejczyków twierdzi, że czytała, widziała w Internecie lub słyszała w radiu coś na temat Parlamentu Europejskiego. Około cztery osoby spośród dziesięciu (39%, +2 punkty) odpowiadają przecząco, a 2% nie wypowiada się. Notujemy jednakże nieco słabszą obecność w pamięci badanych relacji medialnych na temat Parlamentu Europejskiego, jako że obecne wyniki stanowią spadek o trzy punkty w stosunku do początku roku Wynika to z faktu, że to ostatnie badanie było przeprowadzone na kilka miesięcy po wyborach do Parlamentu Europejskiego z czerwca 2009 r. Co zrozumiałe, zanotowano wówczas zwiększenie liczby odpowiedzi twierdzących o 26 punktów w ciągu roku, od stycznia-lutego 2009 r. do stycznia-lutego 2010 r. Obecnie jednak korzystny wpływ, jaki w świadomości Europejczyków wywarły relacje medialne związane z ostatnimi wyborami europejskimi, powoli zanika. 1 QA1 Czy ostatnio czytał(a) Pan(i) w prasie, widział(a) w Internecie lub słyszał(a) Pan(i) w radiu bądź telewizji coś na temat Parlamentu Europejskiego? 6

8 QA1 Czy ostatnio czytał(a) Pan(i) w prasie, widział(a) w Internecie lub słyszał(a) Pan(i) w radiu bądź telewizji coś na temat Parlamentu Europejskiego?- %UE Tak Nie Trudno powiedzieć 54% 53% 60% 62% 59% 42% 44% 36% 37% 39% 4% 3% 4% 1% 2% EB68.1 Jesień 2007 EB70.1 Jesień 2008 EB71.1 Styczeń-Luty 2009 EB73.1 Styczeń-Luty 2010 EB 74.3 Listopad Grudzień 2010 Różnice pomiędzy państwami członkowskimi Obserwujemy 10-punktową różnicę w odpowiedziach respondentów z państw członkowskich, które przystąpiły przed 2004 rokiem a osobami z państw, które dołączyły w okresie po latach 2004/2007. I tak, mieszkańcy krajów z tej drugiej grupy częściej niż z pierwszej deklarują, że pamiętają informacje na temat Parlamentu Europejskiego (odpowiednio 67% i 57%). Oto szczegółowe dane: - Respondentami, którzy deklarują najliczniej niedawny kontakt z informacjami medialnymi na temat Parlamentu Europejskiego są mieszkańcy Litwy i Słowenii (78% w każdym z tych krajów), oraz Irlandii, Finlandii i Rumunii (76% w każdym z tych trzech przypadków). - Z drugiej strony, zgodnie z obserwacjami poczynionymi już około roku temu, to respondenci z Francji (42%), Zjednoczonego Królestwa (49%) oraz Włoch (51%) najrzadziej deklarują, że dotarły do nich takie informacje. Warto przy tym przypomnieć, że Francja i Włochy należą do państw założycielskich Unii Europejskiej. 7

9 Jeśli chodzi o analizę dynamiki wyników w ciągu roku, należy zauważyć, że 19 państw członkowskich spośród 27 odnotowało spadek liczby odpowiedzi twierdzących. W sześciu państwach, odwrotnie, mamy do czynienia ze zwiększeniem liczby odpowiedzi twierdzących, a w dwóch krajach wyniki pozostają na niezmiennym poziomie. Najsilniejsze spadki odnotowano w Bułgarii (61%, -24 punkty) oraz w Szwecji (69%, -13 punktów), podczas gdy najmocniejsze wzrosty pojawiły się w Irlandii (76%, +17 punktów), gdzie liczba osób deklarujących iż pamiętają relacje medialne na ten temat znacząco wzrosła, prawdopodobnie ze względu na niedawną debatę na temat skutków kryzysu gospodarczego w tym kraju. Bardzo znaczący spadek zanotowany w Bułgarii można łatwo wytłumaczyć silną obecnością Parlamentu Europejskiego w mediach w czasie polemiki wokół przesłuchania pierwszej bułgarskiej kandydatki na stanowisko Komisarza Europejskiego w styczniu 2010 r. 8

10 QA1 Czy ostatnio czytał(a) Pan(i) w prasie, widział(a) w Internecie lub słyszał(a) Pan(i) w radiu bądź telewizji coś na temat Parlamentu Europejskiego? - Tak - EB73.1 Styczeń-Luty 2010 EB 74.3 Listopad Grudzień 2010 Różn. EB74.3-EB73.1 UE27 62% 59% -3 IE 59% 76% +17 CZ 67% 57% +10 UK 44% 49% +5 LU 77% 66% -11 SE 82% 69% -13 BG 85% 61% -24 Analiza społeczno-demograficzna Nowe wydanie badania Parlametru potwierdza liczne różnice zaobserwowane już wcześniej na płaszczyźnie społeczno-demograficznej: - Zgodnie z tym, co zauważono już w czasie dwóch ostatnich edycji Parlametru (na początku 2010 roku oraz na początku 2009 roku), mężczyźni nieco częściej niż kobiety pamiętają relacje medialne na temat badanej instytucji: 64% panów twierdzi, że czytali, widzieli lub słyszeli w mediach coś na temat Parlamentu Europejskiego, podczas gdy jedynie 55% pań przypomina sobie takie wydarzenie, co daje dziewięciopunktową różnicę. - Wiek respondentów także zdaje się wpływać na odpowiedzi, jako że osoby najstarsze częściej odpowiadają twierdząco na to pytanie (61% osób w wieku od 55 lat, ale jedynie 50 % osób w wieku od 15 do 24 lat). Seniorzy stanowią bowiem zwyczajowo grupę, która poświęca najwięcej czasu na zdobywanie informacji i śledzenie wiadomości. Wynika to przede wszystkim z tego, że mają oni więcej wolnego czasu. 9

11 Jednakże poza kategoriami płci i wieku, to osoby z najbardziej uprzywilejowanych warstw społecznych zdają się częściej mieć kontakt z informacjami na temat Parlamentu Europejskiego: - Wśród respondentów, którzy kontynuowali naukę po ukończeniu 19 lat, 70% twierdzi, że widzieli, czytali lub słyszeli jakąś informację o Parlamencie Europejskim w mediach (w porównaniu z 52% osób, które zakończyły naukę do wieku 15 lat). - Wyższa kadra kierownicza (73%) oraz pracujący na własny rachunek (69%) odpowiadają w podobny sposób (w porównaniu z 55% bezrobotnych). - Osoby, które nie mają prawie nigdy problemów z opłacaniem rachunków (62%, w porównaniu z 49% osób, które zazwyczaj borykają się z takimi trudnościami) oraz ci, którzy sami umieszczają się na szczycie drabiny społecznej (65%, w porównaniu z 52% osób umieszczających się na jej dole), także wypowiadają się podobnie. - I wreszcie, 63% respondentów korzystających codziennie z Internetu twierdzi, że są dobrze poinformowani na temat Parlamentu Europejskiego, w porównaniu z 55% osób, które nigdy nie wchodzą do sieci.

12 QA1 Czy ostatnio czytał(a) Pan(i) w prasie, widział(a) w Internecie lub słyszał(a) Pan(i) w radiu bądź telewizji coś na temat Parlamentu Europejskiego? Tak Nie Trudno powiedzieć UE27 59% 39% 2% Płeć respondenta Mężczyzna 64% 34% 2% Kobieta 55% 43% 2% Wiek % 48% 2% % 40% 1% % 34% 2% % 37% 2% Wiek zakończenia edukacji 15-52% 46% 2% % 39% 2% % 29% 1% Nadal się uczy 53% 45% 2% Skala zawodu respondenta Pracujący na własny rachunek 69% 30% 1% Kierownicy 73% 26% 1% Inni pracownicy umysłowi 59% 40% 1% Pracownicy fizyczni 57% 41% 2% Osoby zajmujące się domem 50% 49% 1% Bezrobotni 55% 44% 1% Emeryci 61% 37% 2% Student(ka)/ uczeń (uczennica) 53% 45% 2% Korzystanie z Internetu Codziennie 63% 36% 1% Często/ Czasami 62% 36% 2% Nigdy 55% 43% 2% Trudności z opłaceniem rachunków Zazwyczaj 49% 49% 2% Od czasu do czasu 59% 39% 2% Prawie nigdy 62% 36% 2% 11

13 1.2 Stopień poinformowania respondentów o działaniach Parlamentu Europejskiego? [QA2] 2 - Ponad dwie trzecie Europejczyków twierdzi, że są źle poinformowani o działaniach Parlamentu Europejskiego - Jak wcześniej pokazaliśmy, w opinii społeczeństwa europejskiego, media raczej dobrze relacjonują informacje na temat Parlamentu Europejskiego. Tym niemniej jednak 69% Europejczyków uznaje się za słabo poinformowanych, co stanowi wzrost o jeden punkt w porównaniu z okresem sprzed roku. Zaledwie 28% (-2 punkty) uznaje z kolei, że są dobrze poinformowani, podczas gdy 3% powstrzymuje się od odpowiedzi. Ten negatywny trend wynika bez wątpienia z faktu, że ostatnie badanie Eurobarometru Parlametr odbyło się kilka miesięcy po wyborach europejskich z czerwca 2009 roku. Co zrozumiałe, wszyscy Europejczycy mieli wówczas wrażenie, ża są lepiej poinformowani na temat działań Parlamentu. Rok później, kiedy efekt wyborczy już przeminął, to odczucie zdaje się powoli zanikać. Warto ponadto podkreślić, że fakt, iż respondenci przypominają sobie, że widzieli, czytali lub słyszeli coś o Parlamencie Europejskim w mediach nie musi wiązać się bezpośrednio z postrzeganiem siebie jako osoby dobrze lub źle poinformowanej o działaniach tej instytucji. Można zadać sobie pytanie, czy przypadkiem słaba pamięć respondentów nie wynika z rodzaju oraz treści emitowanych informacji. 2 QA2 Czy ogólnie rzecz biorąc uważa się Pan(i) za osobę bardzo dobrze, raczej dobrze, raczej źle, czy bardzo źle poinformowaną o działaniach Parlamentu Europejskiego? 12

14 Różnice pomiędzy państwami członkowskimi Należy zacząć od podkreślenia nieznacznych różnic pomiędzy państwami w zależności od daty przystąpienia do Unii Europejskiej: 32% respondentów z państw członkowskich przyjętych po latach 2004/2007 uznaje się za dobrze poinformowanych, w porównaniu z 27% osób z państw sprzed 2004 roku. Dokładniej rzecz biorąc, dane wyglądają następująco: - Państwa, w których mieszkańcy najchętniej wypowiadają się w ten sposób to Słowacja (45%), Malta i Irlandia (43% dla każdego z tych krajów), Luksemburg (42%) oraz Litwa (41%). - Z drugiej strony państwa członkowskie, których mieszkańcy najrzadziej deklarują, że są dobrze poinformowani to Hiszpania (19%), Francja (21%), Szwecja i Rumunia (23% dla każdego z tych krajów) oraz Łotwa (24%). 13

15 Jeśli chodzi zaś o kraje, w których odnotowano największe zmiany, są nimi Austria (37%, +10 punktów) oraz Dania (30%, +4 punkty) mieszkańcy tych państw uznają się za lepiej poinformowanych niż rok wcześniej. Z drugiej strony, w Hiszpanii (19%, -9 punktów), Luksemburgu (42%, -8 punktów) oraz Bułgarii (29%, -8 punktów) mniejsza grupa osób niż w styczniu 2010 r. uznaje się za dobrze poinformowanych. 14

16 QA2 Czy ogólnie rzecz biorąc uważa się Pan(i) za osobę bardzo dobrze, raczej dobrze, raczej źle, czy bardzo źle poinformowaną o działaniach Parlamentu Europejskiego? Ogółem 'Dobrze poinformowaną' EB73.1 Styczeń- Luty 2010 EB 74.3 Listopad Grudzień 2010 Różn. EB74.3-EB73.1 UE27 30% 28% -2 AT 27% 37% +10 DK 26% 30% +4 MT 40% 43% +3 BG 37% 29% -8 LU 50% 42% -8 ES 28% 19% -9 Analiza społeczno-demograficzna Przeanalizowanie wyników pod kątem zmiennych społeczno-demograficznych badania wskazuje kategorie ludności, które uznają się za dobrze poinformowane o Parlamencie Europejskim. - I tak, notujemy, że więcej mężczyzn niż kobiet uznaje się za dobrze poinformowanych o Parlamencie Europejskim (odpowiednio 33% i 24%). - Ten pogląd zdają się także podzielać raczej respondenci w wieku od 40 do 54 lat niż młodzież (30% dla tych pierwszych, w porównaniu z 24% osób w wieku lata). Podobnie jak w poprzednim pytaniu, na temat wspomnień związanych z relacjami w mediach (QA1), najbardziej uprzywilejowane warstwy społeczne także tutaj czują się najlepiej poinformowane na temat Parlamentu Europejskiego: - Chodzi przede wszystkim o osoby, które kontynuowały naukę po ukończeniu 20 lat (36% w porównaniu z 20% respondentów, którzy zakończyli naukę przed 16 rokiem życia). - Pogląd ten podzielają także przedstawiciele wyższej kadry kierowniczej (41% w porównaniu z 18% osób zajmujących się domem i 20% bezrobotnych). 15

17 - Wśród respondentów, którzy nie mają prawie nigdy trudności z opłacaniem rachunków, 32% odpowiada podobnie, w porównaniu z 19% tych, którzy zazwyczaj borykają się z takimi problemami. To przekonanie podziela 37% osób, które umieszczają się na najwyższym szczeblu drabiny społecznej (w porównaniu z 21% tych, którzy twierdzą, że znajdują się raczej na jej dole). 16

18 QA2 Czy ogólnie rzecz biorąc uważa się Pan(i) za osobę bardzo dobrze, raczej dobrze, raczej źle, czy bardzo źle poinformowaną o działaniach Parlamentu Europejskiego? Ogółem 'Dobrze poinformowaną' Ogółem 'Źle poinformowaną' Trudno powiedzieć UE27 28% 69% 3% Płeć respondenta Mężczyzna 33% 65% 2% Kobieta 24% 73% 3% Wiek % 73% 3% % 70% 2% % 68% 2% % 68% 3% Wiek zakończenia edukacji 15-20% 77% 3% % 69% 3% % 62% 2% Nadal się uczy 27% 70% 3% Skala zawodu respondenta Pracujący na własny rachunek 36% 62% 2% Kierownicy 41% 57% 2% Inni pracownicy umysłowi 31% 66% 3% Pracownicy fizyczni 25% 72% 3% Osoby zajmujące się domem 18% 77% 5% Bezrobotni 20% 77% 3% Emeryci 29% 68% 3% Student(ka)/ uczeń (uczennica) 27% 70% 3% Skala lewica-prawica (1-4) Lewica 30% 68% 2% (5-6) Centrum 29% 69% 2% (7-10) Prawica 36% 62% 2% Trudności z opłaceniem rachunków Zazwyczaj 19% 78% 3% Od czasu do czasu 27% 70% 3% Prawie nigdy 32% 66% 2% 17

19 1.3 Wybór posłów do Parlamentu Europejskiego [QA4] 3 - Nieznaczna większość Europejczyków wie, że eurodeputowani zasiadają w Parlamencie Europejskim według swojej przynależności politycznej - Wśród przebadanych osób wciąż nieznaczna większość (42%, -1 punkt) wie, że europosłowie zasiadają w Parlamencie Europejskim według przynależności politycznej, podczas gdy 38% respondentów sądzi błędnie, że zależy to od ich obywatelstwa (-1). Warto zauważyć, że liczba poprawnych odpowiedzi zwiększyła się o siedem punktów w okresie od badania Parlametru z początku roku 2009 a edycją z początku 2010 r. Wybory do Parlamentu Europejskiego z czerwca 2009 roku bez wątpienia poprawiły bowiem poziom wiedzy Europejczyków. O dwa punkty zwiększyła się także liczba badanych wybierających opcję trudno powiedzieć. W tej kategorii mieści się obecnie co piąty respondent (równo 20%). 3 QA4 A czy, Pan(i) zdaniem, europosłowie zasiadają w Parlamencie Europejskim według...?

20 Różnice pomiędzy państwami członkowskimi Zauważamy bardzo znaczące rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi, zarówno jeśli chodzi o wybrane opcje (i te prawidłowe i te błędne), jak i o liczbę osób odmawiających udzielenia odpowiedzi. - I tak, najwięcej osób odpowiadających prawidłowo mieszka w Holandii (61%), Belgii (60%), Estonii i Szwecji (59% dla każdego z tych krajów) oraz w Słowenii (58%). - Z drugiej strony kraje, w których respondenci najliczniej wybierali niewłaściwą odpowiedź, jakoby eurodeputowani zasiadali w zależności od swojego obywatelstwa, to Republika Czeska (64%), Słowacja (56%), Grecja (54%) oraz Włochy (53%). W tych czterech państwach liczba nieprawidłowych odpowiedzi za każdym razem rosła w ciągu roku. - Jeśli chodzi zaś o respondentów, którzy nie są w stanie udzielić jakiejkolwiek odpowiedzi, są to przede wszystkim mieszkańcy Bułgarii (32%), Niemiec (29%), Zjednoczonego Królestwa (28%) oraz Cypru i Malty (26% dla każdego z tych krajów).

21 Notujemy, że liczba prawidłowych odpowiedzi najmocniej wzrosła w Portugalii (53%, +12 punktów), we Francji (48%, +7 punktów) oraz na Łotwie (46%, +7 punktów). Z drugiej jednak strony w Finlandii (56%, -10 punktów), na Węgrzech (42%, -9 punktów) oraz na Cyprze (52%, -9 punktów) liczba prawidłowych odpowiedzi (tj. według swojej przynależności politycznej ) najbardziej spadła w ciągu ostatniego roku. 20

22 QA4 A czy, Pan(i) zdaniem, europosłowie zasiadają w Parlamencie Europejskim według...? Swojej przynależności politycznej Różn. EB74.3-EB73.1 Swojego obywatelstwa Różn. EB74.3-EB73.1 Trudno powiedzieć Różn. EB74.3-EB73.1 UE27 42% -1 38% -1 20% +2 PT 53% % % -2 FR 48% +7 33% % +3 LV 46% +7 41% % +3 LT 51% +5 27% -4 22% -1 ES 47% +3 33% -6 20% +3 PL 40% +3 40% -7 20% +4 BE 60% +1 35% +2 5% -3 RO 52% +1 29% +1 19% -2 EE 59% = 30% = 11% = NL 61% -2 33% = 6% +2 MT 46% -2 28% -1 26% +3 AT 44% -2 43% +1 13% +1 IT 32% -2 53% +7 15% -5 SE 59% -3 33% +6 8% -3 DE 37% -3 34% -3 29% +6 SK 34% -3 56% +1 10% +2 BG 33% -3 35% +7 32% -4 UK 38% -4 34% -1 28% +5 CZ 26% -4 64% +6 10% -2 EL 32% -5 54% +2 14% +3 DK 52% -6 36% +4 12% +2 LU 50% -6 37% = 13% +6 IE 41% -6 35% +4 24% +2 SI 58% -8 27% +3 15% +5 CY 52% -9 22% +6 26% +3 HU 42% -9 49% +10 9% -1 FI 56% % +7 12% +3 21

23 Analiza społeczno-demograficzna - Wśród Europejczyków, którzy najczęściej podają prawidłową odpowiedź na to pytanie, można zauważyć znaczącą różnicę pięciu punktów (taką samą jak rok temu) pomiędzy grupą mężczyzn i kobiet (45% w porównaniu z 40%). Jednakże mężczyźni częściej niż kobiety podają także odpowiedź nieprawidłową (39% i 37%). Z drugiej jednak strony panie najliczniej wstrzymują się od głosu w tej sprawie: 23% w porównaniu z 16% mężczyzn. - Czynnikiem różnicującym jest także wiek, w którym respondenci zakończyli naukę. 48% osób, które uczyły się przynajmniej do wieku 20 lat odpowiada poprawnie, w porównaniu z zaledwie 39% tych, którzy zakończyli naukę najpóźniej w 15 roku życia. Wynik ten nie jest jednak jednoznaczny, gdyż najlepiej wykształceni to także grupa, która najczęściej udziela odpowiedzi nieprawidłowej (40%, w porównaniu z 33% osób, które opuściły szkołę do 15 roku życia). Może to wynikać z faktu, że więcej osób, które nie są w stanie udzielić jakiejkolwiek odpowiedzi, znajduje się w grupach najgorzej wykształconych: 28% w porównaniu z jedynie 12% tych, którzy kształcili się przez długi czas. - Przynależność do uprzywilejowanej kategorii społecznej również zdaje się wpływać na odpowiedzi. 48% wyższej kadry kierowniczej deklaruje, że eurodeputowani zasiadają według swojej przynależności politycznej (w porównaniu chociażby z 38% osób zajmujących się domem). Jednocześnie odpowiedź tę wybiera tyle samo osób (43%), które mają częste trudności z opłaceniem rachunków, co respondentów, którzy nigdy nie borykają się z takimi trudnościami. - Co logiczne, wśród osób, które twierdzą, że są dobrze poinformowane na temat działań Parlamentu Europejskiego 50% odpowiada poprawnie (w porównaniu z 40% tych, którzy uznają się za niedobrze poinformowanych). Jednocześnie osób, które nie potrafią odpowiedzieć (czyli nie są w stanie wybrać ani jednej ani drugiej odpowiedzi) jest 23% wśród niedobrze poinformowanych na temat działań Parlamentu Europejskiego (w porównaniu z jedynie 9% tych, którzy uznają się za poinformowanych). 22

24 QA4 A czy, Pan(i) zdaniem, europosłowie zasiadają w Parlamencie Europejskim według...? Swojej przynależności politycznej Swojego obywatelstwa Trudno powiedzieć UE27 42% 38% 20% Płeć respondenta Mężczyzna 45% 39% 16% Kobieta 40% 37% 23% Wiek % 39% 22% % 41% 17% % 38% 17% % 36% 23% Skala zawodu respondenta Pracujący na własny rachunek 41% 44% 15% Kierownicy 48% 40% 12% Inni pracownicy umysłowi 40% 45% 15% Pracownicy fizyczni 43% 37% 20% Osoby zajmujące się domem 38% 40% 22% Bezrobotni 44% 35% 21% Emeryci 43% 33% 24% Student(ka)/ uczeń (uczennica) 38% 42% 20% Trudności z opłaceniem rachunków Zazwyczaj 43% 35% 22% Od czasu do czasu 40% 40% 20% Prawie nigdy 43% 38% 19% Informacje na temat działań PE Poinformowany/a 50% 41% 9% Niepoinformowany/a 40% 37% 23% 23

25 2. Wizerunek i rola Parlamentu Europejskiego. Zobaczyliśmy już, jak dobrze poinformowani o Parlamencie Europejskim czują się Europejczycy oraz jaką wiedzą dysponują na temat jego funkcjonowania. Zajmijmy się teraz szczegółowym wizerunkiem Parlamentu w opinii badanych oraz rolą, którą ich zdaniem powinna odgrywać ta instytucja. 2.1 Wizerunek Parlamentu Europejskiego [QA3] 4 - Wizerunek Parlamentu Europejskiego można jeszcze poprawić - Aby określić wizerunek Parlamentu Europejskiego w postrzeganiu mieszkańców Unii, respondentom przedstawiono listę pięciu określeń. Dla każdego z nich, badani mieli stwierdzić, czy opisuje ono dobrze czy też źle ich wyobrażenie o Parlamencie Europejskim. Zauważamy, że cechy nawiązujące do pozytywnego wizerunku bardzo nieznacznie straciły na sile w porównaniu z badaniem przeprowadzonym na początku roku Określenia takie jak dynamiczny (39%) i demokratyczny (63%) odnotowały spadek o jeden punkt. Opcja wsłuchujący się w głos obywateli Europy straciła trzy punkty (35%). 4 QA3 O każdym z następujących określeń proszę powiedzieć, czy bardzo ono pasuje, raczej pasuje, raczej nie pasuje czy zupełnie nie pasuje do Pana(i) wyobrażeń o Parlamencie Europejskim: dynamiczny; demokratyczny; wsłuchujący się w głos obywateli Europy; mało znany; niewydolny 24

26 Z drugiej strony określenie mało znany (51%) zyskało dwa punkty a niewydolny (38%) jeden punkt. Zmiany te należy bez wątpienia tłumaczyć ponownie mniejszą medialną widocznością Parlamentu Europejskiego w porównaniu z okresem po wyborach europejskich: warto bowiem przypomnieć, że ostatnie badanie (EB73.1, styczeń-luty 2010 r.) zostało przeprowadzone krótko po wyborach europejskich z czerwca 2009 r. Korzystny efekt uzyskany w związku z tym wydarzeniem w naturalny sposób zanika. Mimo to wyniki pozostają na wyższym poziomie niż przed okresem wyborczym. Szczegółowe wyniki w zależności od odpowiedzi są następujące, zaczynając od określeń wpisujących się w pozytywny wizerunek: Bardzo podzielone opinie na temat idei dynamicznego Parlamentu Europejskiego. Wyniki dla tego aspektu wizerunku są już na pierwszy rzut oka bardzo zróżnicowane: 39% Europejczyków uznaje, że Parlament Europejski można opisać jako dynamiczny, podczas gdy 42% sądzi inaczej. Wyniki te są na podobnym poziomie do tych z początku 2010 roku (spadek zaledwie o jeden punkt dla każdej z tych dwóch cech). Z drugiej strony, liczba Europejczyków, którzy nie są w stanie wypowiedzieć się na ten temat wzrosła nieznacznie, o dwa punkty. Obecnie, w tej grupie jest prawie co piąta osoba (19%). W dalszej części raportu zobaczymy również, że współczynnik braku odpowiedzi także podniósł się w ciągu roku dla pozostałych czterech określeń przedstawionych zapytanym osobom. Zdaje się to wskazywać, że respondentom coraz trudniej jest wypowiadać się na temat swojego postrzegania wizerunku Parlamentu Europejskiego. 25

27 Po najwyższych wynikach, które wiązały się z wyborami europejskimi, Parlament Europejski stał się mniej obecny w mediach, a w związku z tym opinie Europejczyków stały się słabiej określone w tym względzie. Różnice pomiędzy państwami członkowskimi Warto zauważyć przede wszystkim znaczącą różnicę wynoszącą 15 punktów pomiędzy respondentami z państw członkowskich sprzed 2004 roku a tymi z krajów przyjętych po okresie 2004/2007. Podczas gdy wśród tych pierwszych zaledwie 36% uznaje, że Parlament Europejski ma wizerunek instytucji dynamicznej, zdanie to podziela większość (51%) tych drugich. - Dostrzegamy więc, że państwa członkowskie, których obywatele najliczniej uznają Parlament Europejski za instytucję dynamiczną (39%) to głównie Słowacja (69%), Węgry (62%), Bułgaria (58%) i Słowenia (57%). - Z drugiej jednak strony krajów, w których wizerunek Parlamentu Europejskiego trzeba najmocniej poprawić (czyli tam, gdzie nie jest on uznawany za instytucję dynamiczną), należy szukać wśród najstarszych państw członkowskich Unii są nimi Holandia (61%), Zjednoczone Królestwo (58%) oraz Niemcy i Dania (53% dla każdego z tych państw). Najbardziej drastyczne spadki w przypadku tego pytania dotyczą Grecji (52% badanych zgadza się z tym, że termin dynamiczny dobrze opisuje Parlament Europejski, co daje -16 punktów). Jest to kraj, który od końca 2009 mocno cierpi z powodu bezprecedensowego kryzysu finansowego i którego mieszkańcy zdają się mieć bardzo krytyczne spojrzenie na Parlament Europejski. 26

28 QA3.1 O każdym z następujących określeń proszę powiedzieć, czy bardzo ono pasuje, raczej pasuje, raczej nie pasuje czy zupełnie nie pasuje do Pana(i) wyobrażeń o Parlamencie Europejskim. - Dynamiczny - Ogółem 'Pasuje' Rózn. EB74.3- EB73.1 Ogółem 'Nie pasuje' Rózn. EB74.3- EB73.1 Trudno powiedzieć Rózn. EB74.3- EB73.1 UE27 39% -1 42% -1 19% +2 SK 69% +2 24% -2 7% = HU 62% +3 27% -3 11% = BG 58% -2 20% +1 22% +1 SI 57% = 31% -1 12% +1 IT 56% +3 30% -5 14% +2 RO 54% -2 13% -4 33% +6 EL 52% % +14 5% +2 LT 52% +3 20% -1 28% -2 MT 51% -1 13% +1 36% = CY 50% -8 19% +3 31% +5 PT 50% = 28% -3 22% +3 CZ 49% = 41% = 10% = FI 48% +3 45% -4 7% +1 LU 46% % % +2 BE 45% = 48% -1 7% +1 EE 45% +1 28% +1 27% -2 IE 45% +2 28% +1 27% -3 PL 45% -5 29% -1 26% +6 AT 41% +5 49% -5 10% = ES 37% -1 35% -3 28% +4 LV 37% +2 36% -7 27% +5 DK 36% +3 53% -2 11% -1 SE 35% -1 52% +3 13% -2 FR 33% = 49% +3 18% -3 DE 32% +2 53% -2 15% = NL 31% +5 61% -6 8% +1 UK 17% -3 58% = 25% +3 27

29 Analiza społeczno-demograficzna Uwzględnienie poszczególnych zmiennych społeczno-demograficznych w interpretacji wyników pozwala lepiej określić, jakie warstwy ludności europejskiej są najbardziej krytycznie nastawione do dynamizmu" Parlamentu Europejskiego. - I tak, obserwujemy, że istnieje w tym względzie znacząca różnica siedmiu punktów pomiędzy mężczyznami a kobietami. 45% panów twierdzi, że Parlamentu nie można określać mianem dynamicznego (w porównaniu z 38% pań). Jeśli chodzi o kategorie wiekowe, podobnego zdania są respondenci w wieku od 40 do 54 lat (46% w porównaniu z 35% osób z grupy lat). - Zauważamy jednak przede wszystkim, że to osoby najbardziej uprzywilejowane w większości sądzą, że Parlament nie jest instytucją dynamiczną: sądzi tak 49% respondentów, którzy długo się kształcili (w porównaniu z 38% tych, którzy zakończyli naukę do wieku 16 lat), jak również 51% wyższej kadry kierowniczej (w porównaniu z 37% osób zajmujących się domem), 45% tych, którzy prawie nigdy nie mają problemów z opłacaniem rachunków (w porównaniu z 41% osób, które borykają się zazwyczaj z takimi trudnościami), oraz 44% respondentów, którzy umieszczają się na najwyższych szczeblach drabiny społecznej (w porównaniu z 39% osób twierdzących, że znajdują się na jej dole). W rzeczywistości jednak to liczba badanych odmawiających odpowiedzi ukazuje najlepiej różnice pomiędzy warstwami społecznymi: 25% w przypadku bezrobotnych, lecz jedynie 9% wyższej kadry kierowniczej. Wszystko wskazuje na to, że im bardziej uprzywilejowana jest grupa do której respondent należy, tym większe ma on wymagania związane z dynamizmem instytucji. Wynika to w szczególności z tego, że ci badani lepiej znają sposób funkcjonowania i potencjał instytucji. - Warto na zakończenie jeszcze dodać, że osoby, które uznają się za źle poinformowane na temat działań Parlamentu Europejskiego są także najbardziej krytycznie do niego nastawione (46% uznaje, że terminu dynamiczny nie można stosować w przypadku Parlamentu Europejskiego, w porównaniu z 34% osób, które uważają się za dobrze poinformowane). Takiego zdania są także osoby uważające, że Parlament Europejski powinien odgrywać mniej ważną rolę (64% w porównaniu z jedynie 38% tych, którzy deklarują, że powinien on, wręcz przeciwnie, odgrywać ważniejszą rolę). 28

30 QA3.1 O każdym z następujących określeń proszę powiedzieć, czy bardzo ono pasuje, raczej pasuje, raczej nie pasuje czy zupełnie nie pasuje do Pana(i) wyobrażeń o Parlamencie Europejskim. Dynamiczny Ogółem 'Pasuje' Ogółem 'Nie pasuje' Trudno powiedzieć UE27 39% 42% 19% Płeć respondenta Mężczyzna 40% 45% 15% Kobieta 39% 38% 23% Wiek % 35% 22% % 42% 17% % 46% 17% % 42% 21% Wiek zakończenia edukacji 15-34% 38% 28% % 41% 18% % 49% 11% Nadal się uczy 45% 34% 21% Skala zawodu respondenta Pracujący na własny rachunek 43% 44% 13% Kierownicy 40% 51% 9% Inni pracownicy umysłowi 44% 43% 13% Pracownicy fizyczni 40% 41% 19% Osoby zajmujące się domem 36% 37% 27% Bezrobotni 33% 42% 25% Emeryci 36% 42% 22% Student(ka)/ uczeń (uczennica) 45% 34% 21% Trudności z opłaceniem rachunków Zazwyczaj 33% 41% 26% Od czasu do czasu 44% 37% 19% Prawie nigdy 38% 45% 17% Samopozycjonowanie na szczeblach drabiny społecznej Nisko (1-4) 35% 39% 26% Średnio (5-6) 40% 42% 18% Wysoko (7-10) 45% 44% 11% Informacje na temat działań PE Poinformowany/a 62% 34% 4% Niepoinformowany/a 30% 46% 24% Preferencje wobec roli Parlamentu Europejskiego Ważniejsza 48% 38% 14% Taka sama 43% 35% 22% Mniej ważna 26% 64% 10% 29

31 Sześciu spośród dziesięciu Europejczyków określa Parlament Europejski mianem demokratycznego. Około dwóch trzecich Europejczyków (63%) uznaje, że przymiotnik demokratyczny" dobrze opisuje Parlament Europejski (będący jedyną instytucją europejską, której członkowie wybierani są w bezpośrednich wyborach powszechnych). Wynik ten jednak nieco spadł (-1 punkt) w porównaniu z badaniem Eurobarometru 73.1 z początku roku 2010 (który z kolei spadł o dwa punkty w zestawieniu z początkiem roku 2009). Jednak z drugiej strony mniej niż jedna czwarta respondentów (24%, wynik na stabilnym poziomie) uważa, że Parlament Europejski nie jest demokratyczny, a 13% (+1 punkt) nie wypowiada się na ten temat. Różnice pomiędzy państwami członkowskimi Co ciekawe, należy odnotować, że Parlament jako instytucję demokratyczną postrzegają częściej respondenci z państw strefy euro (66%, w porównaniu z 58% poza strefą euro), ale także osoby badane w krajach członkowskich z okresu po latach 2004/2007 (70% w porównaniu z 61% w krajach przyjętych przed 2004 r.). - Najliczniejsza grupa badanych postrzegających Parlament Europejski jako demokratyczny zamieszkuje Słowację (82%), Węgry (76%), Luksemburg (74%) i Bułgarię (71%). - Z drugiej jednak strony, najbardziej sceptyczni (czyli ci, którzy najrzadziej sądzą, że jest to instytucja demokratyczna) są mieszkańcy Zjednoczonego Królestwa (39%) oraz Grecji (49%). W tym ostatnim kraju zanotowano bardzo wyraźny spadek o 20 punktów w ciągu roku. Jeśli chodzi o dynamikę zmian, notujemy zwiększenie liczby osób uznających PE za instytucję demokratyczną w Austrii (65%, +10 punktów) oraz porównywalny spadek na Cyprze (54%, -10 punktów). 30

32 QA3.2 O każdym z następujących określeń proszę powiedzieć, czy bardzo ono pasuje, raczej pasuje, raczej nie pasuje czy zupełnie nie pasuje do Pana(i) wyobrażeń o Parlamencie Europejskim. - Demokratyczny - Ogółem 'Pasuje' Rózn. EB74.3- EB73.1 Ogółem 'Nie pasuje' Rózn. EB74.3- EB73.1 Trudno powiedzieć Rózn. EB74.3- EB73.1 UE27 63% -1 24% = 13% +1 SK 82% +2 14% -2 4% = HU 76% +3 17% -3 7% = LU 74% +1 17% -1 9% = BG 71% = 13% +1 16% -1 DE 70% -2 21% = 9% +2 PL 70% = 11% -3 19% +3 SE 70% = 24% +1 6% -1 CZ 69% -1 24% = 7% +1 DK 69% -1 25% +3 6% -2 ES 69% +1 18% -3 13% +2 IT 69% +3 22% -4 9% +1 BE 68% -2 28% +3 4% -1 RO 68% -3 11% = 21% +3 EE 67% -3 18% +2 15% +1 LT 66% -1 15% +1 19% = NL 66% -5 28% +4 6% +1 MT 65% +2 12% +1 23% -3 AT 65% % -9 5% -1 IE 61% +2 16% +2 23% -4 PT 59% = 22% -5 19% +5 SI 59% -6 34% +5 7% +1 FR 57% -4 27% +6 16% -2 CY 54% % +5 28% +5 FI 54% -1 39% = 7% +1 LV 51% +1 28% -5 21% +4 EL 49% % +17 5% +3 UK 39% -3 41% +4 20% -1 31

33 Analiza społeczno-demograficzna - Jak zauważono już w przypadku poprzednich pytań związanych z poziomem poinformowania Europejczyków (QA1, QA2 i QA4), najbardziej uprzywilejowane grupy respondentów zdają się być najlepiej poinformowane o Parlamencie Europejskim. Logiczne więc wydaje się, że właśnie osoby z tych warstw najczęściej wiedzą, że jest to instytucja, której funkcjonowanie jest z założenia demokratyczne. - Także w tym przypadku najczęściej wypowiada się w ten sposób wyższa kadra kierownicza (72%, w porównaniu z 56% bezrobotnych), najlepiej wykształceni respondenci (70%, w porównaniu z 53% tych, którzy zakończyli naukę przed 16 rokiem życia) oraz osoby, które prawie nigdy nie mają problemów z opłacaniem rachunków (65%, w porównaniu z 51% tych, którzy zazwyczaj borykają się z takimi trudnościami). - Dotyczy to też młodzieży (66% osób z grupy latków, w porównaniu z 59% respondentów w wieku od 55 lat wzwyż). - Ponadto, co dość logiczne, jest to także opinia 79% respondentów dobrze poinformowanych o działaniach Parlamentu Europejskiego (w porównaniu z 57% tych, którzy uznają się za źle poinformowanych). - I wreszcie określenie to wybiera 73% osób, które uważają, że Parlament Europejski powinien odgrywać ważniejszą rolę (w porównaniu z zaledwie 48% osób, które chciałyby, żeby odgrywał mniej ważną rolę). 32

34 QA3.2 O każdym z następujących określeń proszę powiedzieć, czy bardzo ono pasuje, raczej pasuje, raczej nie pasuje czy zupełnie nie pasuje do Pana(i) wyobrażeń o Parlamencie Europejskim. Demokratyczny Ogółem 'Pasuje' Ogółem 'Nie pasuje' Trudno powiedzieć UE27 63% 24% 13% Wiek % 18% 16% % 23% 12% % 25% 11% % 27% 14% Wiek zakończenia edukacji 15-53% 28% 19% % 24% 13% % 23% 7% Nadal się uczy 71% 16% 13% Skala zawodu respondenta Pracujący na własny rachunek 68% 24% 8% Kierownicy 72% 22% 6% Inni pracownicy umysłowi 69% 22% 9% Pracownicy fizyczni 61% 26% 13% Osoby zajmujące się domem 59% 22% 19% Bezrobotni 56% 27% 17% Emeryci 58% 27% 15% Student(ka)/ uczeń (uczennica) 71% 16% 13% Trudności z opłaceniem rachunków Zazwyczaj 51% 30% 19% Od czasu do czasu 63% 24% 13% Prawie nigdy 65% 24% 11% Informacje na temat działań PE Poinformowany/a 79% 19% 2% Niepoinformowany/a 57% 27% 16% Preferencje wobec roli Parlamentu Europejskiego Ważniejsza 73% 19% 8% Taka sama 68% 18% 14% Mniej ważna 48% 44% 8% 33

35 Połowa Europejczyków uznaje, że Parlament nie wsłuchuje się w głos obywateli Europy. Kiedy pytamy Europejczyków czy sformułowanie wsłuchujący się w głos obywateli Europy dobrze pasuje czy też nie pasuje do ich wyobrażenia na temat tej instytucji, jedynie nieco ponad jedna trzecia z nich (35%) odpowiada twierdząco (a tylko 4% wybiera opcję bardzo pasuje ). Wynik ten spadł nawet o trzy punkty w porównaniu z Eurobarometrem 73.1 z początku roku 2010, a o pięć punktów od czasu EB71.1 przeprowadzonego na początku 2009 roku. Z kolei 50% respondentów (+1 punkt, ale +7 punktów od badania Parlametru z początku 2009 r.) uważa, że taki opis nie pasuje do tej instytucji. Zatem w tym aspekcie wizerunek Parlamentu Europejskiego pogorszył się od początku 2009 r. Obecnie 15% badanych (+2 punkty) nie ma w tej kwestii zdania. Różnice pomiędzy państwami członkowskimi Pierwszy wniosek jest następujący: zauważamy wyraźną różnicę 23 punktów pomiędzy respondentami z państw członkowskich sprzed 2004 roku a badanymi z krajów, które przystąpiły po okresie 2004/2007. Wśród tych pierwszych 55% (lecz jedynie 32% tych drugich) wypowiada się krytycznie na temat Parlamentu Europejskiego (uznają oni bowiem, że PE nie wsłuchuje się w głos obywateli Europy). Dotyczy to także (chociaż w mniejszym stopniu) respondentów ze strefy euro: 55% spośród nich podchodzi krytycznie do tego, że Parlament Europejski, wsłuchuje się w głos obywateli, w porównaniu z 42% badanych spoza strefy euro. - Tak więc, jak widzimy, to w państwach przystępujących po latach 2004/2007 uznaje się, że Parlament Europejski wsłuchuje się w głos obywateli Europy przede wszystkim zaś na Węgrzech (64%), Słowacji (63%), Malcie (57%), w Estonii (51%) oraz na Litwie (50%). - Z drugiej strony, najbardziej krytyczni są badani z krajów członkowskich sprzed 2004 roku czyli z Grecji (68%), Niemiec (64%), Holandii (63%), Francji (61%) i Austrii (61%). Największe zmiany notujemy ponownie w Grecji, gdzie w ciągu prawie roku, doszło do spadku o 21 punktów liczby respondentów twierdzących, że Parlament Europejski wsłuchuje się w głos obywateli Europejskich. 34

36 QA3.3 O każdym z następujących określeń proszę powiedzieć, czy bardzo ono pasuje, raczej pasuje, raczej nie pasuje czy zupełnie nie pasuje do Pana(i) wyobrażeń o Parlamencie Europejskim. - Wsłuchujący się w głos obywateli Europy - Ogółem 'Pasuje' Rózn. EB74.3- EB73.1 Ogółem 'Nie pasuje' Rózn. EB74.3- EB73.1 Trudno powiedzieć Rózn. EB74.3- EB73.1 UE27 35% -3 50% +1 15% +2 HU 64% +4 31% -4 5% = SK 63% -1 32% = 5% +1 MT 57% -3 22% +1 21% +2 EE 51% -2 32% = 17% +2 LT 50% +2 31% -2 19% = BG 48% +2 29% = 23% -2 IT 48% = 39% -4 13% +4 PL 46% -1 29% -3 25% +4 RO 45% % +9 26% +3 IE 44% +2 33% +1 23% -3 CY 43% -7 29% +5 28% +2 LV 43% -3 39% -1 18% +4 CZ 42% -4 51% +4 7% = DK 40% -1 53% +3 7% -2 SE 40% -1 52% +1 8% = BE 39% +4 58% -3 3% -1 LU 38% -7 51% +6 11% +1 FI 37% +2 57% -4 6% +2 PT 36% +3 43% -8 21% +5 SI 36% -4 54% +1 10% +3 ES 35% -2 49% -1 16% +3 AT 31% +5 61% -7 8% +2 NL 30% -1 63% = 7% +1 EL 26% % +17 6% +4 FR 25% -8 61% % -2 DE 24% -7 64% +5 12% +2 UK 24% -3 56% +1 20% +2 35

37 Analiza społeczno-demograficzna - Podczas gdy dla mężczyzn i dla kobiet zarejestrowano niemalże identyczne wyniki dla tego pytania w kategorii pasuje (36% panów i 34% pań), z drugiej strony ci pierwsi częściej niż te drugie (odpowiednio 53% i 48%) uznają, że Parlament nie wsłuchuje się w głos obywateli Europy. W tym pytaniu (jak i w wielu innych), kobiety mniej chętnie wyrażają swoją opinię (18% braku odpowiedzi, w porównaniu z 11% u mężczyzn). - Grupą, która najliczniej deklaruje, że określenie wsłuchujący się w głos obywateli Europy trafnie opisuje Parlament Europejski są najmłodsi respondenci (41% osób w wieku lat w porównaniu z 31% osób w wieku od 55 wzwyż). - Podobnego zdania są też osoby, które kształciły się długo (37% osób, które kontynuowały naukę po ukończeniu 19 lat w porównaniu z 29% tych, które zakończyły kształcenie przed 16 rokiem życia) oraz respondenci umieszczający się na najwyższych szczeblach drabiny społecznej (42%, w porównaniu z 30% osób widzących się na jej dole). - Osoby te pochodzą ponadto raczej z prawej strony sceny politycznej: 42% w porównaniu z 35% sympatyków lewicy. - Zauważamy jednak przede wszystkim, że to respondenci najlepiej poinformowani o działaniach Parlamentu Europejskiego najchętniej uznają, że instytucja ta wsłuchuje się w głos obywateli Europy : 51% w porównaniu z 28% osób uważających się za źle poinformowane. - Jednocześnie notujemy istotną różnicę 20 punktów pomiędzy respondentami, którzy chcieliby żeby Parlament Europejski odgrywał ważniejszą rolę a tymi, którzy są raczej za zmniejszeniem jego roli: odpowiednio 43% i 23% odpowiedzi. 36

38 QA3.3 O każdym z następujących określeń proszę powiedzieć, czy bardzo ono pasuje, raczej pasuje, raczej nie pasuje czy zupełnie nie pasuje do Pana(i) wyobrażeń o Parlamencie Europejskim. Wsłuchujący się w głos obywateli Europy Ogółem 'Pasuje' Ogółem 'Nie pasuje' Trudno powiedzieć UE27 35% 50% 15% Płeć respondenta mężczyzna 36% 53% 11% kobieta 34% 48% 18% Wiek % 43% 16% % 49% 13% % 53% 12% % 52% 17% Wiek zakończenia edukacji 15-29% 50% 21% % 50% 14% % 53% 10% Nadal się uczy 44% 41% 15% Skala lewica-prawica (1-4) Lewica 35% 54% 11% (5-6) Centrum 34% 53% 13% (7-10) Prawica 42% 48% 10% Samopozycjonowanie na szczeblach drabiny społecznej Nisko (1-4) 30% 52% 18% Średnio (5-6) 35% 50% 15% Wysoko (7-10) 42% 49% 9% Informacje na temat działań PE Poinformowany/a 51% 44% 5% Niepoinformowany/a 28% 54% 18% Preferencje wobec roli Parlamentu Europejskiego Ważniejsza 43% 47% 10% Taka sama 38% 45% 17% Mniej ważna 23% 70% 7% 37

39 Warto spojrzeć teraz na negatywne cechy wizerunku Parlamentu: Ponad połowa Europejczyków twierdzi, że Parlament Europejski jest mało znany. Ponad pięćdziesiąt procent Europejczyków (51%) deklaruje mianowicie, że jest to instytucja mało znana. Ten wynik podniósł się o dwa punkty w porównaniu z Eurobarometrem 73.1 z początku roku Z drugiej strony, średnio czterech Europejczyków na dziesięciu (41%, -3 punkty) uznaje, że termin ten źle opisuje Parlament Europejski (a zatem, że jest on raczej znany ). Liczba osób odmawiających odpowiedzi z kolei wzrosła o jeden punkt 8% Europejczyków nie jest w stanie wypowiedzieć się na ten temat. Różnice pomiędzy państwami członkowskimi Najbardziej krytyczni wobec Parlamentu Europejskiego są respondenci z państw przyjętych przed 2004 rokiem, jako że 54% spośród nich deklaruje, że instytucję tę można określić jako mało znaną (w porównaniu z 42% osób z krajów z okresu po latach 2004/2007). Sądzą tak też raczej osoby badane w strefie euro (53%) niż spoza niej (47%). - Najliczniejsi zwolennicy tezy, że Parlament Europejski jest mało znany, mieszkają w Holandii i Finlandii (64% dla każdego z tych krajów) oraz we Francji (60%). - Z drugiej strony, Europejczycy według których termin mało znany nie ma zastosowania do Parlamentu Europejskiego to przede wszystkim mieszkańcy Litwy (71%), Grecji (70%), Portugalii (66%), Malty (63%) oraz Słowacji (62%). Jeśli zaś chodzi o tych, których opinie zmieniały się najbardziej na niekorzyść, są to respondenci z Bułgarii (47%, +6 punktów) oraz Węgier (56%, +6 punktów). Na Malcie (19%, -7 punktów) oraz w Słowenii (40%, -6 punktów), wręcz przeciwnie, liczba odpowiedzi mało znany znacząco spadła. 38

40 QA3.4 O każdym z następujących określeń proszę powiedzieć, czy bardzo ono pasuje, raczej pasuje, raczej nie pasuje czy zupełnie nie pasuje do Pana(i) wyobrażeń o Parlamencie Europejskim. - Mało znany - Ogółem 'Pasuje' Rózn. EB74.3- EB73.1 Ogółem 'Nie pasuje' Rózn. EB74.3- EB73.1 Trudno powiedzieć Rózn. EB74.3- EB73.1 UE27 51% +2 8% +1 41% -3 FI 64% +4 4% +1 32% -5 NL 64% +4 1% = 35% -4 FR 60% +5 9% = 31% -5 LV 58% +5 10% = 32% -5 IT 57% +4 6% = 37% -4 DK 57% -2 4% = 39% +2 BE 57% +1 2% -1 41% = HU 56% +6 3% = 41% -6 DE 55% +1 5% +1 40% -2 UK 54% +2 9% = 37% -2 ES 52% +5 10% +3 38% -8 CZ 49% +4 3% = 48% -4 BG 47% +6 13% = 40% -6 LU 46% +3 5% -5 49% +2 RO 45% +5 25% +4 30% -9 SE 45% +5 3% = 52% -5 SI 40% -6 5% = 55% +6 AT 38% -3 3% = 59% +3 EE 37% = 13% +4 50% -4 PL 37% = 13% +4 50% -4 SK 36% -4 2% -1 62% +5 EL 28% -2 2% +1 70% +1 IE 27% -5 15% -6 58% +11 PT 20% -3 14% +4 66% -1 MT 19% -7 18% +2 63% +5 CY 16% -4 26% +5 58% -1 LT 15% -2 14% +2 71% = 39

41 Analiza społeczno-demograficzna Przypomnijmy, że chodzi o pytanie związane z postrzeganiem wizerunku Parlamentu Europejskiego. Badani, którzy sądzą, że jest to instytucja mało znana być może formułują w ten sposób także swoje oczekiwania w stosunku do działań i widoczności Parlamentu. Wrócimy do tego przy okazji omawiania pytania QA5, które pokaże nam, że większość respondentów pragnie, by Parlament odgrywał ważniejszą rolę. Średnio połowa Europejczyków (51%) deklaruje, że Parlament Europejski można określić jako mało znany. Można jednak dostrzec pewne rozbieżności społeczno-demograficzne: - Osoby z najbardziej uprzywilejowanych warstw społecznych zdają się być najbardziej krytyczne w tym względzie. Taką opinię wyraża 55% najlepiej wykształconych (w porównaniu z 48% osób, które zakończyły naukę przed 16 rokiem życia) oraz 57% wyższej kadry kierowniczej (w porównaniu z 50% robotników). - Sympatycy lewicy również częściej podzielają tę opinię niż zwolennicy prawicy (odpowiednio 56% i 50%). - Co logiczne, odpowiedzi zdają się być skorelowane przede wszystkim z poziomem poinformowania respondentów. Wśród osób, które twierdzą, że są dobrze poinformowane o działaniach Parlamentu Europejskiego jedynie 41% uważa, że jest to instytucja mało znana, w porównaniu z 56% respondentów uznających się za źle poinformowanych. 40

42 QA3.4 O każdym z następujących określeń proszę powiedzieć, czy bardzo ono pasuje, raczej pasuje, raczej nie pasuje czy zupełnie nie pasuje do Pana(i) wyobrażeń o Parlamencie Europejskim. Mało znany Ogółem 'Pasuje' Ogółem 'Nie pasuje' Trudno powiedzieć UE27 51% 41% 8% Wiek zakończenia edukacji 15-48% 40% 12% % 41% 8% % 41% 4% Nadal się uczy 48% 43% 9% Skala zawodu respondenta Pracujący na własny rachunek 49% 46% 5% Kierownicy 57% 40% 3% Inni pracownicy umysłowi 49% 45% 6% Pracownicy fizyczni 50% 42% 8% Osoby zajmujące się domem 51% 37% 12% Bezrobotni 54% 38% 8% Emeryci 51% 39% 10% Student(ka)/ uczeń (uczennica) 48% 43% 9% Skala lewica-prawica (1-4) Lewica 56% 39% 5% (5-6) Centrum 52% 41% 7% (7-10) Prawica 50% 45% 5% Informacje na temat działań PE Poinformowany/a 41% 56% 3% Niepoinformowany/a 56% 35% 9% Preferencje wobec roli Parlamentu Europejskiego Ważniejsza 51% 44% 5% Taka sama 47% 44% 9% Mniej ważna 55% 41% 4% 41

43 Bardzo podzielone zdania jeśli chodzi o określenie niewydolny. Skuteczność jest kluczową cechą wizerunku instytucji politycznej, takiej jak Parlament Europejski. Poprosiliśmy Europejczyków, by wypowiedzieli się, czy termin niewydolny dobrze opisuje Parlament Europejski. Odpowiedzi na to pytanie są bardzo zróżnicowane: 40% osób badanych uznaje, że termin niewydolny źle opisuje Parlament, podczas gdy 38% jest przeciwnego zdania. Ten aspekt wizerunku Parlamentu traci nieco od czasu ostatniego badania Eurobarometru z początku 2010 roku, jako że liczba respondentów uznających tę instytucję za skuteczną spadła o dwa punkty, podczas gdy liczba odpowiedzi wskazujących niewydolność zwiększyła się o jeden punkt. Jeśli chodzi zaś o współczynnik braku odpowiedzi, grupa ta obejmuje co piątego badanego (22%, +1 punkt), co pokazuje, że respondentom dość trudno jest wypowiadać się na ten temat. Wzmacnia to, pośrednio, odnotowane już poprzednio odczucie braku wiedzy na temat działań PE. 42

44 Różnice pomiędzy państwami członkowskimi Pierwszy wniosek jest następujący: notujemy znaczące różnice pomiędzy respondentami z krajów sprzed 2004 roku a mieszkańcami państw przyjętych po latach 2004/2007. Wśród tych pierwszych 42% deklaruje, że Parlament jest niewydolny, w porównaniu jedynie z 25% tych drugich. Ci ostatni jednak liczniej wspierają tezę o skuteczności instytucji (49% w porównaniu z 38%), ale także częściej nie mają zdania na ten temat (26% w porównaniu z 20%). Szczegółowe dane są następujące: - Europejczycy, którzy obecnie najliczniej twierdzą, że Parlament Europejski jest instytucją skuteczną to respondenci ze Słowacji (65%), Litwy (63%), Węgier (58%), Włoch (57%), Luksemburga (56%) oraz Bułgarii (55%). - Z drugiej jednak strony, mieszkańcy Szwecji (59%), Zjednoczonego Królestwa (53%), Holandii (52%), Danii (51%), Grecji i Finlandii (50% dla każdego z tych państw) najczęściej zarzucają Parlamentowi niewydolność. Ponadto, jak widzieliśmy już w przypadku innych wyrażeń określających Parlament Europejski (za wyjątkiem mało znany ), krajem, w którym opinie na temat tej instytucji zmieniały się najbardziej na niekorzyść jest znów Grecja. Notujemy tu zatem wzrost o 11 punktów (50%) liczby respondentów, którzy uznają, że PE jest niewydolny. 43

45 QA3.5 O każdym z następujących określeń proszę powiedzieć, czy bardzo ono pasuje, raczej pasuje, raczej nie pasuje czy zupełnie nie pasuje do Pana(i) wyobrażeń o Parlamencie Europejskim. - Niewydolny - Ogółem 'Pasuje' Rózn. EB74.3- EB73.1 Ogółem 'Nie pasuje' Rózn. EB74.3- EB73.1 Trudno powiedzieć Rózn. EB74.3- EB73.1 UE27 38% +1 40% -2 22% +1 SE 59% +4 30% -2 11% -2 UK 53% +3 23% = 24% -3 NL 52% -2 35% +2 13% = DK 51% +6 38% +1 11% -7 EL 50% % -15 9% +4 FI 50% +2 41% -3 9% +1 AT 48% = 39% = 13% = DE 47% +5 32% -5 21% = BE 45% +2 49% = 6% -2 SI 43% -2 44% +1 13% +1 ES 39% = 36% -5 25% +5 FR 38% +3 41% -1 21% -2 LV 38% -2 39% -2 23% +4 CZ 36% +3 51% -4 13% +1 PT 34% +5 37% % +6 LU 33% -7 56% +7 11% = EE 31% = 48% = 21% = HU 29% -3 58% +1 13% +2 SK 28% = 65% -1 7% +1 PL 25% = 45% -1 30% +1 IT 24% -2 57% = 19% +2 IE 23% -3 45% +7 32% -4 CY 23% +3 42% -6 35% +3 RO 22% +6 41% % +4 LT 18% -3 63% +4 19% -1 MT 17% -5 53% +4 30% +1 BG 15% -1 55% = 30% +1 44

46 Analiza społeczno-demograficzna Analiza uzyskanych danych pod kątem zmiennych społeczno-demograficznych ukazuje pewne ważne różnice w wynikach. - I tak, można zauważyć, że mężczyźni częściej niż kobiety określają Parlament jako niewydolny (42% w porównaniu z 35%). - Wiek to kolejne kryterium różnicujące: notujemy różnicę dziesięciu punktów pomiędzy najmłodszymi a najstarszymi. Osoby z grupy latków w 46% twierdzą, że Parlament jest skuteczny (jest to zresztą opinia większości w tej grupie), w porównaniu z 36% osób w wieku od 55 lat wzwyż. - Jeśli uwzględnimy z kolei długość kształcenia, zauważymy, że najlepiej wykształceni najczęściej uznają tę instytucję za skuteczną (42% w porównaniu z 33% osób, które zakończyły naukę przed 16 rokiem życia), ale także najchętniej zarzucają jej niewydolność (44% w porównaniu z 36% osób, które zakończyły naukę do wieku 15 lat). W obu tych kategoriach nieznaczna większość ocenia PE jako niewydolny. Jednakże zdania najlepiej wykształconych są podzielone najliczniej wybierają oni zarówno odpowiedź pozytywną jak i negatywną. - Wyższa kadra kierownicza także nie jest jednomyślna: osoby z tej grupy najliczniej (45% w porównaniu z 33% osób zajmujących się domem) deklarują, że Parlament jest niewydolny, ale także najchętniej (41%) twierdzą, że jest to instytucja skuteczna (w porównaniu z 37% osób zajmujących się domem). Podobnie jak w omówionym już przypadku poziomu wykształcenia, także opinie wyższej kadry kierowniczej są bardziej zróżnicowane niż osób zajmujących się domem, jako że liczba odpowiedzi trudno powiedzieć jest wśród osób zajmujących się domem wyraźnie wyższa niż wśród kadry kierowniczej (30% w porównaniu z 14%). Jednakże większość wyższej kadry kierowniczej ocenia, że PE jest niewydolny, podczas gdy wśród osób zajmujących się domem dominuje opinia przeciwna. - Taką samą tendencję notujemy wśród osób, które same umieszczają się na górnych szczeblach drabiny społecznej są one najbardziej krytyczne w stosunku do Parlamentu Europejskiego (41% w porównaniu z 36% osób sytuujących się na dolnych szczeblach drabiny społecznej), ale również najliczniej wspierają tę instytucję (44% w porównaniu z 37%). 45

47 - Jednakże największe rozbieżności w wynikach wiążą się z następującymi dwiema zmiennymi: o o Z jednej strony respondenci, którzy twierdzą, że są dobrze poinformowani o działaniach Parlamentu w 52% uznają go za skuteczny (w porównaniu z 36% osób uznających się za źle poinformowane). Z drugiej strony, to osoby, które chciałyby, żeby Parlament odgrywał mniej ważną rolę najliczniej (58%) deklarują, że jest on niewydolny (w porównaniu z 37% osób, które chciałyby, żeby jego rola była ważniejsza). 46

48 QA3.5 O każdym z następujących określeń proszę powiedzieć, czy bardzo ono pasuje, raczej pasuje, raczej nie pasuje czy zupełnie nie pasuje do Pana(i) wyobrażeń o Parlamencie Europejskim. Niewydolny Ogółem 'Pasuje' Ogółem 'Nie pasuje' Trudno powiedzieć UE27 38% 40% 22% Płeć respondenta mężczyzna 42% 42% 16% kobieta 35% 39% 26% Wiek % 46% 23% % 43% 20% % 39% 19% % 36% 24% Wiek zakończenia edukacji 15-36% 33% 31% % 41% 21% % 42% 14% Nadal się uczy 31% 47% 22% Skala zawodu respondenta Pracujący na własny rachunek 38% 45% 17% Kierownicy 45% 41% 14% Inni pracownicy umysłowi 39% 45% 16% Pracownicy fizyczni 39% 40% 21% Osoby zajmujące się domem 33% 37% 30% Bezrobotni 38% 39% 23% Emeryci 40% 35% 25% Student(ka)/ uczeń (uczennica) 31% 47% 22% Samopozycjonowanie na szczeblach drabiny społeczn Nisko (1-4) 36% 37% 27% Średnio (5-6) 38% 41% 21% Wysoko (7-10) 41% 44% 15% Informacje na temat działań PE Poinformowany/a 41% 52% 7% Niepoinformowany/a 38% 36% 26% Preferencje wobec roli Parlamentu Europejskiego Ważniejsza 37% 47% 16% Taka sama 29% 45% 26% Mniej ważna 58% 31% 11% 47

49 2.2 Rola Parlamentu Europejskiego [QA5] 5 -Ponad połowa Europejczyków opowiada się za wzmocnieniem roli Parlamentu Europejskiego - Pomimo iż zanotowano dość zróżnicowane wyniki w kwestii postrzegania wizerunku Parlamentu Europejskiego przez obywateli Unii, nadal większość z nich opowiada się za wzmocnieniem roli tej instytucji. Deklaruje tak 52% z nich (-3 punkty), podczas gdy zaledwie nieco więcej niż co piąty Europejczyk sądzi inaczej (22%, +3). 16% (-1) osób badanych uznaje, że rola Parlamentu powinna pozostać niezmieniona, a 10% (+1) nie ma opinii w tej kwestii. Z drugiej strony oczekiwanie, by zmniejszyć tę rolę systematycznie zyskuje zwolenników od badania Eurobarometru 68.1 z jesieni 2007 r., aczkolwiek wzrost ten pozostaje dość łagodny (z 12% na jesieni 2007 r. do 22% pod koniec 2010 r.). Wszystko wskazuje na to, że po zakończeniu wyborów do Parlamentu Europejskiego, respondenci słabiej dostrzegają znaczenie tej instytucji. QA5 Czy osobiście chciał(a)by Pan(i), żeby Parlament Europejski odgrywał ważniejszą czy mniej ważną rolę niż obecnie? - UE% Ważniejszą Taką samą (SPONTANICZNIE) Mniej ważną Trudno powiedzieć 48% 44% 48% 55% 52% 22% 18% 12% 24% 22% 18% 16% 14% 14% 19% 22% 17% 16% 9% 10% EB68.1 Jesień 2007 EB70.1 Jesień 2008 EB71.1 Styczeń-Luty 2009 EB73.1 Styczeń-Luty 2010 EB 74.3 Listopad Grudzień QA5 Czy osobiście chciał(a)by Pan(i), żeby Parlament Europejski odgrywał ważniejszą czy mniej ważną rolę niż obecnie? 48

50 Różnice pomiędzy państwami członkowskimi 52% respondentów popiera wzmocnienie roli Parlamentu. Jednak ta średnia europejska ukrywa znaczące rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi. I tak, notujemy istotną różnicę dziewięciu punktów pomiędzy osobami badanymi w strefie euro (55%) a respondentami spoza strefy euro (46%). Zauważamy także siedmiopunktową różnicę pomiędzy respondentami z państw przystępujących przed 2004 rokiem a państw członkowskich z okresu po latach 2004/2007. W tych pierwszych 50% badanych oczekuje ważniejszej roli Parlamentu Europejskiego, w porównaniu z 57% w tej drugie grupie. Interpretacja wyników w zależności od przynależności państwowej pokazuje, że: - Europejczycy najbardziej przychylni wzmocnieniu roli Parlamentu Europejskiego zamieszkują przede wszystkim trzy państwa basenu Morza Śródziemnego, aczkolwiek w każdym z tych krajów odnotowano spadek tego wyniku. Chodzi o Cypr (79%, -3 punkty), Grecję (72%, -8 punktów) oraz Hiszpanię (72%, -1 punkt). - Z drugiej strony, najliczniej za zmniejszeniem roli Parlamentu Europejskiego opowiadają się mieszkańcy państw członkowskich położonych na północnych krańcach Unii: Zjednoczonego Królestwa (49%), Szwecji (39%), Holandii (37%) oraz Danii (36%). 49

51 Jeśli chodzi zaś o największe zmiany zaobserwowane od początku 2010 roku, dotyczą one przede wszystkim Irlandii, gdzie liczba osób będących zdania, że Parlament powinien odgrywać ważniejszą rolę zmniejszyła się o 11 punktów (33%) oraz Niemiec (38%, -10 punktów). Zmiany stwierdzone w tym ostatnim kraju dość dobrze tłumaczą spadek o 3 punkty średniej europejskiej: z powodu dużej wagi demograficznej Niemiec (ponad 80 milionów mieszkańców), wyniki z tego państwa silnie wpływają na rezultaty na szczeblu europejskim. Ale liczba osób popierających ważniejszą rolę także znacząco spadła (-8 punktów) w następujących sześciu państwach członkowskich: Zjednoczonym Królestwie (32%), Republice Czeskiej (45%), na Łotwie (52%), w Bułgarii (54%), na Słowacji (66%) oraz w Grecji (72%). 50

52 QA5 Czy osobiście chciał(a)by Pan(i), żeby Parlament Europejski odgrywał ważniejszą czy mniej ważną rolę niż obecnie? Ważniejszą EB73.1 Styczeń-Luty 2010 EB 74.3 Listopad Grudzień 2010 Rózn. EB74.3-EB73.1 UE27 55% 52% -3 HU 55% 61% +6 DK 34% 39% +5 BE 62% 65% +3 RO 63% 66% +3 BG 62% 54% -8 CZ 53% 45% -8 EL 80% 72% -8 LV 60% 52% -8 SK 74% 66% -8 UK 40% 32% -8 DE 48% 38% -10 IE 44% 33% -11 Analiza społeczno-demograficzna - Warto zauważyć także, że w czasie ostatniego badania Eurobarometru Parlametr, przeprowadzonego w styczniu-lutym 2010 r., warstwy najbardziej uprzywilejowane (wyższa kadra kierownicza, pracujący na własny rachunek i pracownicy etatowi) najczęściej wspierały wzmocnienie roli Parlamentu Europejskiego. Najnowsze wyniki są nieco inne: to bezrobotni (55%) oraz pracujący na własny rachunek (54%) najczęściej wybierają tę opcję, w porównaniu z 52% wyższej kadry kierowniczej. - Wiek i poziom wykształcenia respondentów to kolejne dwie zmienne, które silnie różnicują wyniki. Dla każdej z nich pojawiają się istotne rozbieżności. I tak, im młodszy jest respondent, tym bardziej ma tendencję do wspierania wzmocnienia roli Parlamentu: 58% osób z grupy latków, w porównaniu z 48% osób w wieku od 55 lat wzwyż. 51

53 Jednocześnie, im lepsze wykształcenie, tym chętniej badani wyrażają podobną opinię: 57% respondentów, którzy kształcili się po ukończeniu 19 roku życia chciałoby, żeby Parlament Europejski odgrywał ważniejszą rolę, w porównaniu z 47% tych, którzy zakończyli naukę przed ukończeniem 16 lat. - Wreszcie, 60% osób, które twierdzą, że są dobrze poinformowane na temat działań PE wspiera wzmocnienie jego roli (w porównaniu z 49% tych, którzy uznają się za źle poinformowanych). QA5 Czy osobiście chciał(a)by Pan(i), żeby Parlament Europejski odgrywał ważniejszą czy mniej ważną rolę niż obecnie? Ważniejszą Taką samą (SPONTANICZNIE) Mniej ważną Trudno powiedzieć UE27 52% 16% 22% 10% Płeć respondenta mężczyzna 53% 16% 24% 7% kobieta 51% 17% 19% 13% Wiek % 15% 15% 12% % 17% 20% 9% % 17% 24% 8% % 17% 24% 11% Wiek zakończenia edukacji 15-47% 18% 21% 14% % 16% 23% 10% % 14% 23% 6% Nadal się uczy 59% 16% 14% 11% Skala zawodu respondenta Pracujący na własny rachunek 54% 16% 21% 9% Kierownicy 52% 15% 27% 6% Inni pracownicy umysłowi 52% 18% 22% 8% Pracownicy fizyczni 51% 17% 23% 9% Osoby zajmujące się domem 53% 17% 17% 13% Bezrobotni 55% 15% 19% 11% Emeryci 48% 17% 23% 12% Student(ka)/ uczeń (uczennica) 59% 16% 14% 11% Informacje na temat działań PE Poinformowany/a 60% 15% 22% 3% Niepoinformowany/a 49% 17% 22% 12% 52

54 3. Priorytety i wartości Parlamentu Europejskiego 3.1 Najważniejsze wartości, których powinien bronić Parlament Europejski [QA6] 6 - Ochrona praw człowieka nadal uznawana jest za wartość podstawową przez sześciu spośród dziesięciu Europejczyków - Parlament Europejski, jako jedyna instytucja europejska, której członkowie wybierani są w bezpośrednich wyborach powszechnych, jest symbolem demokracji i dialogu ze względu na swój potencjalny wpływ. Konieczne wydawało się więc poruszenie kwestii podstawowych wartości, których powinien on, według Europejczyków, bronić. W tym celu, poprosiliśmy ankietowanych, żeby wybrali do trzech wartości, które uznają za najważniejsze spośród ośmiu proponowanych. Hierarchia tych pozycji zdaje się pozostawać niemalże identyczna z wynikami uzyskanymi na początku 2010 roku, przy dość niewielkich zmianach w poszczególnych kategoriach. Na pierwszy plan wysuwają się więc wartości związane ze swobodami publicznymi oraz walką z dyskryminacją. - Ochrona praw człowieka, to ponownie wartość najczęściej wymieniana przez Europejczyków: 60% spośród nich sądzi, że Parlament Europejski powinien bronić przede wszystkim tej wartości, aczkolwiek odpowiedź ta otrzymała dwa punkty mniej niż w czasie ostatniego badania Eurobarometru na ten temat. - Na drugim miejscu, ze znacznie niższym wynikiem, znajdują się dwie opcje wybrane przez 36% badanych, a mianowicie równość kobiet i mężczyzn oraz wolność wypowiedzi, dla których wyniki pozostają na niezmienionym poziomie po upływie roku. - Tuż za nimi mamy solidarność między państwami członkowskimi Unii Europejskiej, wymienianą przez 35% Europejczyków. Oznacza to wzrost o pięć punktów w porównaniu z początkiem 2010 roku oraz najsilniejszy przyrost dla tego pytania. Solidarność, którą wykazała Unia Europejska na wiosnę 2010 r., pomagając Grecji borykającej się z ciężkim kryzysem zadłużenia publicznego, na pewno częściowo wyjaśnia lepszy wynik w tej dziedzinie. 6 QA6 Których z następujących wartości Parlament Europejski powinien Pana(i) zdaniem bronić przede wszystkim? 1. Równość kobiet i mężczyzn; 2. Ochrona mniejszości; 3. Dialog między kulturami i religiami; 4. Solidarność między państwami członkowskimi Unii Europejskiej; 5. Solidarność między Unią Europejską a ubogimi krajami na świecie; 6. Ochrona praw człowieka; 7. Wolność wypowiedzi; 8. Zniesienie kary śmierci na całym świecie 53

55 - Na kolejnym miejscu jedna czwarta respondentów (25%) mówi o solidarności między Unią Europejską a ubogimi krajami na świecie, przy czym notujemy tu niewielki spadek (-2 punkty). - W następnej kolejności, z 22% głosów dla każdej z odpowiedzi, mamy ochronę mniejszości (+1 punkt) oraz dialog między kulturami i religiami (-1 punkt). - Na ostatnim miejscu, z 16% głosów (+1 punkt), figuruje zniesienie kary śmierci na całym świecie. Różnice pomiędzy państwami członkowskimi Tak jak zaobserwowano to w czasie dwóch poprzednich badań Parlametru, na początku 2009 oraz 2010 roku, analiza wyników według państw uwidacznia ciekawe rozbieżności, zwłaszcza przy uwzględnieniu daty przystąpienia do Unii. - I tak, państwa, które przystąpiły po latach 2004/2007 liczniej niż stare kraje unijne wspierają obronę następujących wartości: o Ochrona praw człowieka (60%): 65% w krajach przystępujących po latach 2004/2007, w porównaniu z 58% w państwach sprzed roku o Solidarność pomiędzy państwami członkowskimi UE (35%): 42% w porównaniu z 33%. 54

56 - Z drugiej strony, w państwach członkowskich sprzed roku 2004, najczęściej wybierano sześć innych wartości: o Równość kobiet i mężczyzn (36%) jest częściej uznawana za priorytetową w tych państwach członkowskich: 37% w porównaniu z 29%. o Wolność wypowiedzi (36%): 37% w porównaniu z 31%. o Ochrona mniejszości (22%): 24% i 16% osób. o Dialog między kulturami i religiami (22%): 22% i 18% osób. o Zniesienie kary śmierci na całym świecie (16%): 17% i 10% osób. - Jeśli chodzi zaś o solidarność między Unią Europejską a ubogimi krajami na świecie (25%), troszczą się o nią w równej mierze obie grupy: 25% w krajach przystępujących przed rokiem 2004 i 25% w krajach członkowskich z okresu po latach 2004/2007. Jeśli skupimy się bardziej na wynikach poszczególnych krajów, zauważymy, że pojawiają się w nich dość znaczące różnice: Ochronę praw człowieka (60%) szczególnie często wymieniają mieszkańcy Cypru (85%), Litwy (74%), Słowenii (73%) oraz Węgier (72%). Jest to pozycja, która znajduje się na pierwszym miejscu w 26 państwach członkowskich spośród 27. Największy wzrost poparcia odnotowano w Słowenii (+9 punktów), podczas gdy rekordowy spadek odpowiedzi w tej kategorii zarejestrowano we Francji (55%, -8 punktów). - Równość kobiet i mężczyzn (36%) jest uznawana za sprawę priorytetową we Francji (54%), Szwecji (47%), Irlandii (45%), Belgii oraz w Hiszpanii (43% dla każdego z tych krajów). Największa zmiana w tym zakresie miała miejsce w Luksemburgu (39%, -11 punktów). - Wolność wypowiedzi (36%) to wartość wymieniana przede wszystkim przez respondentów z Holandii (55%), Zjednoczonego Królestwa (54%) gdzie odpowiedź ta zajmuje zresztą pierwsze miejsce ze Szwecji (51%), oraz z Finlandii i Danii (49% dla każdego z tych krajów). W Danii odnotowano też największą zmianę (49%, -9 punktów). 55

57 QA6 Których z następujących wartości Parlament Europejski powinien Pana(i) zdaniem bronić przede wszystkim? Ochrona praw człowieka Wolność wypowiedzi Równość kobiet i mężczyzn Solidarność między państwami członkowskimi Unii Europejskiej Solidarność między Unią Europejską a ubogimi krajami na świecie Ochrona mniejszości Dialog między kulturami i religiami Zniesienie kary śmierci na całym świecie UE27 60% 36% 36% 35% 25% 22% 22% 16% BE 54% 40% 43% 37% 25% 27% 19% 17% BG 68% 22% 20% 59% 32% 16% 27% 4% CZ 68% 36% 30% 47% 25% 12% 13% 8% DK 61% 49% 34% 28% 31% 18% 44% 19% DE 69% 22% 33% 43% 25% 25% 28% 22% EE 66% 43% 25% 38% 21% 25% 26% 5% IE 63% 39% 45% 31% 22% 33% 16% 15% EL 62% 38% 21% 56% 35% 19% 15% 16% ES 62% 33% 43% 30% 27% 19% 14% 14% FR 55% 45% 54% 30% 29% 21% 21% 19% IT 50% 30% 27% 36% 28% 28% 23% 20% CY 85% 35% 35% 44% 42% 20% 15% 12% LV 63% 36% 15% 35% 22% 17% 17% 5% LT 74% 37% 23% 37% 22% 11% 13% 5% LU 47% 36% 39% 34% 33% 31% 26% 16% HU 72% 27% 30% 43% 28% 22% 20% 7% MT 53% 26% 37% 30% 31% 38% 21% 9% NL 62% 55% 39% 37% 18% 25% 26% 12% AT 62% 29% 42% 35% 24% 24% 17% 34% PL 64% 31% 29% 37% 23% 13% 17% 11% PT 47% 22% 32% 33% 38% 30% 20% 19% RO 59% 30% 34% 42% 25% 22% 18% 12% SI 73% 37% 37% 38% 23% 13% 22% 16% SK 66% 34% 27% 49% 26% 15% 19% 12% FI 68% 49% 34% 29% 24% 30% 20% 18% SE 68% 51% 47% 26% 32% 20% 27% 19% UK 51% 54% 33% 17% 17% 21% 24% 9% Najwyższy odsetek dla kraju Najwyższy odsetek dla odpowiedzi Najniższy odsetek dla kraju Najniższy odsetek dla odpowiedzi 56

58 Solidarność między państwami członkowskimi Unii Europejskiej (35%) jest ważna przede wszystkim dla mieszkańców Bułgarii (59%), Grecji (56%), Słowacji (49%) oraz Republiki Czeskiej (47%). Liczba odpowiedzi w tej kategorii silnie wzrasta w niektórych państwach członkowskich, przede wszystkim w Holandii (37%) i w Niemczech (43%), gdzie odnotowano przyrost o 12 punktów, oraz w Danii (28%, +10 punktów). - Solidarność między Unią Europejską a ubogimi krajami na świecie (25%) to wartość uznawana za priorytetową przede wszystkim na Cyprze (42%), w Portugalii (38%) oraz w Grecji (35%). - Ochrona mniejszości (22%) to sprawa, o którą upominają się w głównej mierze mieszkańcy Malty (38%), Irlandii (33%), Luksemburga (31%) oraz Finlandii i Portugalii (30% dla każdego z tych krajów). - Dialog między kulturami i religiami (22%) jest uważany za ważny raczej przez respondentów z Danii (44%), Niemiec (28%), Bułgarii oraz Szwecji (27% dla każdego z tych krajów). 57