pociech Leśne dzieci są szczęśliwe Justyna Romaniak: MIASTO Temat miesiąca Ranking małopolskich szkół podstawowych 4 6

Transkrypt

1 Odwiedź nas portal: DODATEK SPECJALNY: Małopolskie pociechy ucą się ekologii str Debata o skole: Zamiast oceniać acnijmy doceniać str. 7 Zdrowy maluch: Jak achęcić nase pociechy do jedenia owoców i waryw? str. 8-9 pociech MIASTO Kraków, nr 4(42) cerwiec 2016 miesięcnik dla rodiców Temat miesiąca Ranking małopolskich skół podstawowych 4 6 ISSN Romowa MIASTA pociech Str Justyna Romaniak: Leśne dieci są scęśliwe

2

3 spis treści 3 Lato w MIEŚCIE pociech Agnieska Słupska e Skoły Podstawowej nr 52, Barbara Balakowska Predskola Kraina Uśmiechu, Natalia Witek Predskola Sportowo-Jęykowego Happy Kids, Anna Krawcyk Misiowego Predskola ora Barbara Różycka Predskola Samorądowego nr 12. To nawiska osob, które w tym roku dobyły tytuł Pryjaciel Pociech. W III edycji nasego konkursu więło udiał 25 naucycielek krakowskich predskoli. Łącnie na wsystkie panie oddano ponad 44 tys. głosów. Zgodnie regulaminem tytuł Pryjaciela Pociech otrymuje pięć osób najwięksą licbą głosów. Jednak już sam udiał w konkursie jest wyróżnieniem, bo pokauje, że naucyciel ostał doceniony bądź to pre rodiców predskolaków, bądź dyrektora placówki. Dlatego wsystkim ucestnickom tej edycji Pryjaciela Pociech serdecnie gratulujemy i już tera aprasamy nasych cytelników do udiału w prysłorocnym konkursie. A o cym precytacie w tym numere MIASTA pociech? Wakacje a pasem, więc warto pomyśleć o aktywnym spędeniu casu. Zaprasamy was na Rodinne Rajdy Rowerowe organiowane pre Małopolski Zwiąek Kolarski w cerwcu, lipcu i sierpniu. Jak prekonuje Marek Kosicki, prees MZK na pocątek wystarcą dobre chęci i sprawny rower. Scegóły wra harmonogramem rajdów najdiecie na str To nie koniec atrakcji. Jak co roku Mueum Lotnictwa Polskiego aprasa na Małopolski Piknik Lotnicy. W tym roku imprea organiowana jest po ra XII. Mueum Lotnictwa prygotowało również ciekawą ofertę warstatów i spotkań dla tych, który planują spędić lato w mieście. Scegóły na str. 20. W lipcu i sierpniu na warstaty aprasa również Ośrodek Dokumentacji Stuki Tadeusa Kantora Cricoteka. Laboratorium Zmysłów w Cricotece to propoycja dla juniorów i seniorów. Więcej na ten temat na str. 18. W te wakacje warto odwiedić również Pieskową Skałę i pięknie odnowiony amek, którego pocątki sięgają XIV stulecia. Scegóły na str. 19. A jeśli amieracie spędić te wakacje na górskim slaku, koniecnie precytajcie nas specjalny dodatek ekologicny, dięki któremu ponacie asoby pryrodnice polskich gór ora dowiecie się, jak o nie dbać i jak je chronić dla prysłych pokoleń. Więcej na str Na koniec prośba do naucycieli. Choć pre najbliżse tygodnie pewnie będiecie woleli apomnieć o skole, to jednak achęcamy Was do lektury romowy Martą Tatulińską, inicjatorką powstania krakowskiego Forum Rad Rodiców. To ważny głos w dyskusji o tym, jak powinna wyglądać skoła w Polsce. Bo tak naprawdę, punktu widenia ucnia, nie jest ważne cy nauka w podstawówce będie trwała ctery, seść, a może osiem lat. Dużo ważniejse jest to, jak diecko cuje się w skole i cy wspiera ona jego motywację do nauki. Z tym niestety rożnie bywa. Ostatnio apytałam mojego trecioklasistę cego najbardiej nie lubi w skole, cego się boi. Odpowiediał be wahania, że oceniania. To mi uświadomiło, że precież nikt nas nie lubi być oceniany, bo ocena cęsto wiąże się piętnowaniem, cy wytykaniem porażek. Tymcasem nase dieci są codiennie wystawiane na ocenę. Więc może rację mają rodice Forum, który apelują, by amiast skupiać się na błędach i brakach acąć doceniać nase pociechy? O tym precytacie na str. 7. Zaprasamy też do debaty na ten temat na nasym portalu miastopociech.pl TEMAT MIESIĄCA: Ranking Małopolskich Skół Podstawowych 4-6 ROZMOWA O EDUKACJI: Marta Tatulińska: Zamiast oceniać, acnijmy doceniać 7 ROZMOWA O ZDROWIU: Magdalena Smaryńska, Klaudia Guguła Łopata, Natalia Wawros: Zielone nie gryie CAŁA MAŁOPOLSKA NA ROWERACH ROZMOWA MIASTA pociech: Justyna Romaniak: Leśne dieci są scęśliwe KULTURA POCIECH: Jak pies kotem wystawa w Mueum Historycnym, na którą możes abrać swojego wieraka 16 Laboratorium Zmysłów prestreń międypokoleniowa w Cricotece 18 Zwiedamy Pieskową Skałę 19 Wakacje w Mueum Lotnictwa 20 BUDŻET OBYWATELSKI: Mieskańcy Krakowa chcą nowych placów abaw. Stare cęsto są aniedbane 21 MAŁOPOLSKIE POCIECHY UCZĄ SIĘ EKOLOGII CZYSTE GÓRY Życymy udanych wakacji Redakcja MIASTA pociech MIASTO pociech Bepłatny miesięcnik dla rodiców i naucycieli Wydawca: Wydawnictwo Krakówek Kontakt redakcją: redakcja@miastopociech.pl, Zamówienia na druk reklam: reklama@miastopociech.pl, Strona internetowa: Projekt graficny: ylko4media Redakcja nie odpowiada a treść reklam i ogłoseń Zdjęcie na okładce: Joanna Kucharska.

4 4 Temat miesiąca cerwiec 2016 Najlepse małopolskie skoły: katolickie, prywatne, społecne i wiejskie Wiemy, które skoły najlepiej prygotowały ucniów do tegorocnego sprawdianu sóstoklasisty. Poniżej publikujemy listę najlepsych skół podstawowych w Małopolsce, Krakowie, Tarnowie i Nowym Sącu. Ranking powstał w oparciu o wyniki egaminu jęyka polskiego i matematyki. Całe estawienie najdiecie na portalu miastopociech.pl. Katolicka Skoła Podstawowa im. św. Jadwigi Królowej to w tym roku najlepsa krakowska podstawówka. W Tarnowie na sprawdianie najlepiej poradili sobie ucniowie Społecnej Skoły Podstawowej Nr 2 Społecnego Towarystwa Oświatowego, w Nowym Sącu na pierwsym miejscu jest Katolicka Niepublicna Ogólnokstałcąca Skoła Muycna I st. W całej Małopolsce najlepiej wypadli ucniowie Katolickiej Skoła Podstawowa im. św. Jadwigi Królowej w Krakowie. Na drugim miejscu są ex aequo dwie krakowskie skoły: Prywatna Skoła Podstawowa im. Marsałka Jóefa Piłsudskiego ora Prywatna Skoła Podstawowa nr 1 Dona. Świetny wynik w wojewódtwie osiągnęła również niewielka Skoła Podstawowa w Trycieru w powiecie nowosądeckim. Jej ucniowie tak dobre napisali sprawdian, że apewnili swojej podstawówce trecie miejsce wśród wsystkich małopolskich skół. To ogromny sukces, biorąc pod uwagę, że w tej skole dieci ucą się w klasach łąconych. Obecni sóstoklasiści mieli ajęcia wspólnie piątoklasistami. Zaletą takich klas łąconych jest to, że na lekcjach dieci ucą się pracować samodielnie, co na pewno pomaga im później skupić się na teście mówi Ewa Brudińska, dyrektorka skoły w Trycieru. Co roku nasi ucniowie osiągają dobre wyniki, a potem świetnie radą sobie w gimnajum. W tym roku w Trycieru do sprawdianu prystąpiło aledwie siedmioro ucniów, ale jeden nich napisał test na maksymalną licbę punktów, cyli 40, a najsłabsy wynik to 31. W małopolskim rankingu tuż a podstawówką w Trycieru, nalała się równie mała Niepublicna Skoła Podstawowa w Porębie Dierżnej (powiat olkuski). To placówka, która kilka lat temu ostała likwidowana pre gminę, a następnie jej prowadeniem ajęło się lokalne stowarysenie. Do sprawdianu w tym roku prystąpił tu tylko jeden uceń i tak dobre poradił sobie adaniami, że apewnił swojej skole 4. miejsce w wojewódtwie. Na pewno pomogły dodatkowe godiny predmiotów, które są dawane na sprawdianie, kółko gier matematycnych prowadone w nasej skole, a także testy próbne i ciężka systematycna praca podkreśla Barbara Marchajska, dyrektorka skoły. Najlepse małopolskie skoły: l W kolejności podajemy: miejsce w rankingu nawę skoły miejscowość adres średni wynik ogółem w procentach. 1 Katolicka Skoła Podstawowa im. św. Jadwigi Królowej w Krakowie Kraków Łokietka 90 2 Prywatna Skoła Podstawowa im. Marsałka Jóefa Piłsudskiego Kraków Al. Dygasińskiego 89 Prywatna Skoła Podstawowa nr 1 Dona Kraków Stroma 89 3 Skoła Podstawowa w Trycieru Trycier 88 Ogólnokstałcąca Skoła Muycna I Stopnia im. M. Karłowica Kraków os. Centrum E 88 Niepublicna Skoła Podstawowa w Porębie Dierżnej Poręba Dierżna 88 4 Społecna Skoła Podstawowa Nr 2 Społecnego Towarystwa Oświatowego Tarnów Matejki 87 Prywatna Skoła Podstawowa nr 3 Kraków Smoleńsk 87 Społecna Skoła Podstawowa nr 1 im. Jóefa Piłsudskiego Kraków Fortecna 87 Społecna Skoła Podstawowa nr 7 STO Kraków Stanisława e Skalbmiera 87 Skoła Podstawowa Nr 160 Zgromadenia Sióstr Augustianek Kraków Skałecna 87 Społecna Skoła Podstawowa nr 3 Kraków os. Dywijonu Skoła Podstawowa w Backowie Backów 86 6 Skoła Podstawowa nr 34 im. Obrońców Pocty Polskiej w Gdańsku Kra- ków Urędnica 85 Skoła Podstawowa Nr 159 Sióstr Ursulanek Unii Rymskiej Kraków Starowiślna 85 Katolicka Niepublicna Ogólnokstałcąca Skoła Muycna I st. Nowy Sąc Ducha Świętego 85 7 Skoła Podstawowa nr 2 im. Mikołaja Kopernika w Scawie Scawa 84 Skoła Podstawowa nr 45 im. Pauli Montal Sióstr Pijarek Kraków Meissnera 84

5 Temat miesiąca 5 Zespół Skolno-Predskolny w Łosiu Łosie 84 Prywatna Skoła Podstawowa nr 2 im. Noblistów Polskich Kraków Klucborska 84 Skoła Podstawowa nr 32 im. Karola Chodkiewica Kraków Królowej Jadwigi 84 8 Społecna Skoła Podstawowa Nr 4 im. Juliusa Słowackiego STO Kraków Krowoderska 83 Skoła Podstawowa w Zawadie Zawada 83 Prywatna Skoła Podstawowa Salwator Kraków Senatorska 83 Skoła Podstawowa Nr 31 im. dra Henryka Jordana Kraków Bolesława Prusa 83 Prywatna Skoła Podstawowa Academos im. Edmunda Niiurskiego Kra- ków Karmelicka 83 Katolicka Skoła Podstawowa im. Świętej Rodiny Naaretu Kraków Pędichów 83 Skoła Podstawowa im. Janusa Korcaka w Biertowicach Biertowice 83 Skoła Podstawowa im. kapitana pilota Władysława Gnysia w Żuradie Żurada III 83 9 Skoła Podstawowa im. Piotra Michałowskiego TSSP Kraków P. Micha- łowskiego 82 Publicna Skoła Podstawowa Sióstr Salejanek im. Bł. Laury Vicuna Kraków os. Kościuskowskie 82 Skoła Podstawowa nr 38 im. Bractwa Kurkowego w Krakowie Kraków Fr. Nullo 82 Zespół Skół w Librantowej Skoła Podstawowa im. Jóefa Bieńka Librantowa 82 reklama Publicna Skoła Podstawowa Biesiadki 82 Skoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej Rotoka Skoła Podstawowa nr 26 im. Andreja Struga Kraków Ignacego Krasickiego 81 Ogólnokstałcąca Skoła Muycna I st. im. I. J. Paderewskiego Kraków Bastowa 81 Skoła Podstawowa im. Komisji Edukacji Narodowej Zagórany 81 Skoła Podstawowa nr 4 Kraków Smoleńsk 81 Skoła Podstawowa Nr 65 im. Cesława Jancarskiego Kraków Golikówka 81 Skoła Podstawowa nr 114 im. Arkadego Fiedlera Kraków Łąkowa 81 Publicna Skoła Podstawowa im. Św. Wincentego Pallottiego Kraków os. Krakowiaków 81 Skoła Podstawowa nr 62 im. kmdra por. Franciska Dąbrowskiego Kraków Ćwikłowa 81 Publicna Skoła Podstawowa im. M. Kopernika Grabie 81 Skoła Podstawowa Oddiałami Integracyjnymi Scytniki Skoła Podstawowa im. Antoniego Kucharcyka Paskówka 80 Skoła Podstawowa im. T. Kościuski w Chechle Chechło Klucewska 80 Skoła Podstawowa Nr 40 Kraków Pscelna 80 Skoła Podstawowa nr 95 w Krakowie Kraków Wileńska 80 Skoła Podstawowa im. św. Jadwigi Królowej Biały Kościół Królowej Jadwigi 80 Skoła Podstawowa im. Jana Kochanowskiego Bęcarka 80 Skoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej Wielka Wieś 80 Prywatna Skoła Podstawowa Schero Kraków Koreniaka 80 Skoła Podstawowa w Zespole Skół im. Wincentego Witosa Zadroże 80 Najlepse skoły w Krakowie: l W kolejności podajemy: miejsce w rankingu, nawę skoły, miejscowość, adres, średni wynik ogółem w procentach. Katolicka Skoła Podstawowa im. św. Jadwigi Królowej Kraków Łokietka 90 Prywatna Skoła Podstawowa im. Marsałka Jóefa Piłsudskiego Kraków Al. Dygasińskiego 89 Prywatna Skoła Podstawowa nr 1 Dona Kraków Stroma 89 Ogólnokstałcąca Skoła Muycna I Stopnia im. M. Karłowica Kraków os. Centrum E 88 Prywatna Skoła Podstawowa nr 3 Kraków Smoleńsk 87 Społecna Skoła Podstawowa nr 1 im. Jóefa Piłsudskiego Kraków Fortecna 87 Społecna Skoła Podstawowa nr 7 STO Kraków Stanisława e Skalbmiera 87 Skoła Podstawowa Nr 160 Zgromadenia Sióstr Augustianek Kraków Skałecna 87 Społecna Skoła Podstawowa nr 3 Kraków os. Dywijonu Skoła Podstawowa nr 34 im. Obrońców Pocty Polskiej w Gdańsku Kraków Urędnica 85 PÓŁKOLONIA LETNIA Z NSP 1 dla dieci w wieku 6-12 lat l Codienne lekcje tenisa, licne wyciecki, gry i abawy. l Turnus trwa od 4 lipca do 29 lipca - licba miejsc ogranicona. REKRUTACJA TRWA! OSTATNIE WOLNE MIEJSCA W KLASIE 1, 2 i 3 na rok skolny 2016/2017 apis swoje diecko już diś l tel ; l l

6 6 Temat miesiąca cerwiec 2016 Skoła Podstawowa Nr 159 Sióstr Ursulanek Unii Rymskiej Kraków Starowiślna 85 Skoła Podstawowa nr 45 im. Pauli Montal Sióstr Pijarek Kraków Meissnera 84 Prywatna Skoła Podstawowa nr 2 im. Noblistów Polskich Kraków Klucborska 84 Skoła Podstawowa nr 32 im. Karola Chodkiewica Kraków Królowej Jadwigi 84 Społecna Skoła Podstawowa Nr 4 im. Juliusa Słowackiego STO Kraków Krowoderska 83 Prywatna Skoła Podstawowa Salwator Kraków Senatorska 83 Skoła Podstawowa Nr 31 im. dra Henryka Jordana Kraków Bolesława Prusa 83 Prywatna Skoła Podstawowa Academos im. Edmunda Niiurskiego Kra- ków Karmelicka 83 Katolicka Skoła Podstawowa im. Świętej Rodiny Naaretu Kraków Pędichów 83 Skoła Podstawowa im. Piotra Michałowskiego TSSP Kraków P. Micha- łowskiego 82 Publicna Skoła Podstawowa Sióstr Salejanek im. Bł. Laury Vicuna Kraków os. Kościuskowskie 82 Skoła Podstawowa nr 38 im. Bractwa Kurkowego Kraków Fr. Nu- llo 82 Skoła Podstawowa nr 26 im. Andreja Struga Kraków Ignacego Krasickiego 81 Ogólnokstałcąca Skoła Muycna I st. im. I. J. Paderewskiego Kraków Bastowa 81 Skoła Podstawowa nr 4 Kraków Smoleńsk 81 Skoła Podstawowa Nr 65 im. Cesława Jancarskiego Kraków Golikówka 81 Skoła Podstawowa nr 114 im. Arkadego Fiedlera Kraków Łąkowa 81 Publicna Skoła Podstawowa im. Św. Wincentego Pallottiego Kraków os. Krakowiaków 81 Skoła Podstawowa nr 62 im. kmdra por. Franciska Dąbrowskiego Kraków Ćwikłowa 81 Skoła Podstawowa Nr 40 Kraków Pscelna 80 Skoła Podstawowa nr 95 w Krakowie Kraków Wileńska 80 Prywatna Skoła Podstawowa Schero Kraków Koreniaka 80 Najlepse skoły w Tarnowie: l W kolejności podajemy: miejsce w rankingu, nawę skoły, miejscowość, adres, średni wynik ogółem w procentach. Społecna Skoła Podstawowa Nr 2 STO Tarnów Matejki 87 Niepublicna Niepłatna Skoła Podstawowa Tarnów Błotna 75 Zespół Społecnej Skoły Podstawowej Nr 1 im. Ks. Prof. Jóefa Tischnera Tarnów Gumniska 75 Ogólnokstałcąca Skoła Muycna I Stopnia im. I. J. Paderewskiego Tarnów Lippócy`ego 74 Skoła Podstawowa Nr 17 im. E. Kwiatkowskiego Tarnów Norwida 74 Skoła Podstawowa nr 1 im. Klementyny Hoffmanowej Tarnów Reymon- ta 72 Niepublicna Niepłatna Skoła Podstawowa Stowarysenia Siódemka Tarnów Poniatowskiego 71 Skoła Podstawowa Nr 10 im. Romana Sybiraka Sanguski Tarnów Niedomicka 70 Najlepse skoły w Nowym Sącu: l W kolejności podajemy: miejsce w rankingu, nawę skoły, miejscowość, adres, średni wynik ogółem w procentach. Katolicka Niepublicna Ogólnokstałcąca Skoła Muycna I st. Nowy Sąc Ducha Świętego 85 Katolicka Skoła Podstawowa Nowy Sąc Ducha Świętego 77 Katolicka Skoła Podstawowa pry Parafii Świętej Heleny Nowy Sąc Świętej Heleny 76 Skoła Podstawowa nr 7 im. Obrońców Pokoju Nowy Sąc Grota Roweckiego 74 Skoła Podstawowa nr 11 im. Juliana Tuwima Nowy Sąc Wieniawy Długosowskiego 72 Skoła Podstawowa Nr 20 im. Stefana Kardynała Wysyńskiego Nowy Sąc Nadbreżna 71 Rankingu wsystkich podstawówek sukaj na portalu miastopociech.pl. Znajdies tam również estawienie skół, które najlepiej prygotowały ucniów do sprawdianu jęyka angielskiego. l

7 Romowa o edukacji 7 Zamiast oceniać, acnijmy doceniać Romowa Martą Tatulińską, inicjatorką powstania Forum Rad Rodiców w Krakowie, które na pocątku cerwca organiowało spotkanie cyklu Romowy o edukacji pod hasłem Jaka skoła? Żeby się dieciom chciało chcieć. Od kilku miesięcy w nasym kraju tocy się debata na temat prysłości edukacji w Polsce, wkrótce mamy się dowiedieć, jak będie wyglądał ustrój skolny. Głos w dyskusji abrali również rodice ucniów. Dlacego? Nasym daniem te wsystkie debaty nie dotycą najistotniejsych kwestii wiąanych edukacją dieci i młodieży. Chcemy, by podmiotem dyskusji było diecko, jego rowój i sukces skolny. Sukamy odpowiedi na pytania: Cy skoła może być lepsa? Cy możemy stworyć lepse warunki ucenia się i rowoju? Cy możemy lepiej ucyć i arądać? Możemy? Skoła musi tak pracować, żeby diecko cerpało tego pryjemność i nie traciło motywacji do nauki. Tera jest tak, że dieci cęsto żyją w strachu pred oceną, sprawdianem. Tymcasem ostatnie badania diediny neurobiologii pokaują, że aby układ motywacji prawidłowo funkcjonował potrebne jest spryjające i interesujące środowisko. Cyli jakie? Prede wsystkim lekcje musą być ciekawe. Ważna jest też stabilna, dobra relacja ucnia naucycielem. Treba pamiętać, że lekcje prypominające wykład akademicki, brak możliwości swobodnej wypowiedi, wiele godin tygodniowo spędonych w ławce be ruchu to nie są spryjające warunki dla dieci i nastolatków. To w asadie nic nowego. Mimo to, polska skoła nadal tkwi w XIX- -wiecnym pruskim modelu, bo jako ludie mamy tendencję do porusania się w nanych schematach, w nich cujemy się bepiecnie. Nawet jeśli wiemy, że treba coś mienić, to trudno nam wyjść poa ten schemat i sukamy rowiąań w ramach istniejącego porądku. To nas blokuje pred mianą i rowojem. Do tego dochodi strach pred nowym. Organiując debaty o edukacji chcielibyśmy mienić myślenie o roli skoły i jej asadnicych adaniach. Chcielibyśmy, aby skoły presły od kultury naucania do kultury wsparcia ucenia się pre dieci, od skupiania uwagi na błędach i brakach do doceniania. Co powinno się mienić w pierwsej kolejności? Zdaniem doktora Gregora Maurkiewica Uniwersytetu Jagiellońskiego, który był jednym ekspertów nasej debaty, receptą na sybką mianę w skole jest m.in. reygnacja klasycnego oceniania, które skodi dieciom. Co łego jest w stawianiu ucniom piątek? Prede wsystkim nie wiadomo, co się kryje a taką piątką. Cy nie bardiej wartościowa byłaby informacja Świetnie poradiłeś sobie ropisaniem równań jedną niewiadomą. Nie miałeś problemu obliceniami. Pamiętaj jednak, że należy napisać odpowiedź na adane pytanie. Dobra robota!. Uceń powinien otrymać informację wrotną o swoich postępach: wspierającą i konstruktywną. Klasycne ocenianie sprowada się cęsto do tego, żeby podkreślać braki i porażki, punktować błędy, a to jest skodliwe i fatalnie wpływa na motywację. Ten rodaj oceniania może sprawić, że lęku pred łą oceną diecko acnie instynktownie osukiwać, ściągać i spada jego samoocena. Są naucyciele, który acęli od anacania na sprawdianach dobrych odpowiedi na ielono amiast wskaywać błędy na cerwono. Efekty w nastawieniu ucniów były natychmiastowe. Uceń i rodic powinni chyba dostać e skoły jakąś informację o postępach cy brakach? Cęsto jest to jednak wyłącnie taka informacja: Prestał się ucyć. Dostawał piątki, a tera pasek na świadectwie jest agrożony. Albo Wiął się do nauki. Z ostatniego sprawdianu dostał 5. Zamiast oceniania klasycnego, świetnie sprawda się ocenianie kstałtujące. Diecko anim podejmie trud, wie cego się dowie i na co naucyciel będie wracał uwagę oceniając jego pracę. Zna cel, a ocena polega na tym, że uceń dowiaduje się gdie odniósł sukces, cego się naucył, co wysło dobre, a nad cym musi jesce popracować. Zamiast oceniać dieci, acnijmy je doceniać. Ocenianie kstałtujące nie wykluca tradycyjnego oceniania i wiem, że są już w Krakowie naucyciele, który to stosują. Co musi się mienić, żeby takie asady acęły obowiąywać we wsystkich skołach? Nie jest do tego potrebna miana prepisów, ale miana mentalności i nowe spojrenie na edukację, którego jednak brakuje nawet młodym naucycielom. Na pocątek warto premeblować salę lekcyjną i odejść od XIX-wiecnego schematu, w którym dieci patrą sobie na plecy i są wrócone twarą do naucyciela. Ustawienie ławek w klasie powinno umożliwiać dieciom pracę w grupach, cy pracę projektową. Fantastycną recą było odgórne mniejsenie licebności klas, ale badania pokaują, że o diwo nie wpłynęło to na efektywność naucania. To sokujące, że naucyciele nie potrafią korystać dobrodiejstwa pracy w małej grupie, nie mienili metod naucania, nadal stosują te same, jak wtedy kiedy klasy licyły ponad 30 ucniów. Ale ta miana powinna się dokonać również w mentalności rodiców. Dlatego chcemy o tym romawiać, dielić się doświadceniami i ucyć się na cudych... sukcesach. Jaka powinna być, Pani daniem, idealna skoła? Powinna być miejscem, w którym dorośli wspierają dieci w procesie ucenia się, umożliwiają rowijanie naturalnych talentów i potencjału ucniów baując na ich naturalnych potrebach ponawcych. To spryjające środowisko i stabilne relacje opierają się m.in. na świadomości naucyciela i rodica, że dieci ucą się w relacjach, w emocjach, w ruchu, pry muyce, w romowie. Nuda i standaryacja abijają naturalną motywację do nauki. l

8 8 Romowa o drowiu cerwiec 2016 Zielone nie gryie! O tym, jak achęcić nase pociechy do jedenia owoców i waryw romawiamy Magdaleną Smaryńską, Klaudią Gugułą Łopatą ora Natalią Wawros firmy edukacyjnej KIWI... bo ielone nie gryie..! Codienne magania nasych pociech surówką, cy owocami, pryprawiają nas o ból głowy. Na różne sposoby próbujemy achęcać je do choćby kilku kęsów, ale cęsto po wielu prośbach beradnie rokładamy ręce. Rodice wiedą, jak wiele cennych składników odżywcych mają warywa i owoce więc chcą, by dieci jadły je e smakiem. Cęsto jednak bywa inacej. Powodów tego jest ocywiście wiele. Niektóre dieci mają bardo wyraiste upodobania smakowe i nie należą do nich warywa, cy owoce. Inne wycajnie boją się jedenia i próbowania nowych produktów. Ale jest też grupa dieci nieuasadnioną awersją do owoców i waryw. Rodice, a także wychowawcy predskolni robią wsystko, by dieci chciały próbować nowych smaków i jeść drowo. Ale popełniają też pry tym błędy. Wieda o owocach i warywach prekaywana pre dorosłych amyka się w słowach jed, tam są witaminy! albo jed, to urośnies duży. Treba sobie jednak uświadomić, że dla diecka w wieku predskolnym roumienie cym są witaminy jest niełatwe. Predskolaki nie roumieją dlacego są ważne i dlacego treba jeść drowe produkty. Chętnie sięgają po to, co jest im nane i pożądane pre rówieśników. Liaki, cekolady, cukierki... wsystko to, co słodkie i kolorowe! I cęsto słodyce są nagrodą od rodiców a jedenie waryw. Zgada się. Skoro w wielu domach nagradamy dieci słodycami, to właśnie te słodyce wydają się dieciom być najbardiej atrakcyjne. A dlacego nie można by nagradać je arbuem, jabłkiem, truskawkami? Rodic o tym nie pomyśli, bo miał inne worce. Psychologia diecięca od lat nie poostawia łudeń, że dieci kopiują achowania dorosłych. Dlacego więc ocekujemy od diecka, by jadło owoce skoro rodice ich nie jedą? Jeśli dorośli dostregą, że to oni są najważniejsym prykładem dla dieci to już połowa sukcesu. Kolejna połowa to świadomość, że diecko w wieku predskolnym chce już w pewien sposób o sobie decydować i co najważniejse chce dobywać wiedę i nowe doświadcenia. Prekaując ową wiedę maluchowi sprawiamy, że cuje się doceniony i ważny. Z kolei wybór spożywanych posiłków jest tak naprawdę jedną niewielu decyji, jakie predskolak podejmuje samodielnie. I treba to wykorystać......podsuwać mu ocywiście drowe produkty i wtedy będiemy mieć pewność, że wybór, którego dokona awse będie dobry, a właściwe nawyki żywieniowe wyjdą mu na drowie. Rodice są apracowani. Nie awse mają cas, cierpliwość ora wiedę niebędną do tego, by

9 Romowa o drowiu 9 prekaać diecku cenne wskaówki żywieniowe. Gdie mogą sukać wsparcia? W ostatnich latach bardo popularne stało się ucestnictwo dieci w ajęciach dodatkowych. Placówki predskolne mają możliwości ora chęci organiowania takich ajęć, bo to świetny i sprawdony sposób nauki dieci. Wieda prekaana predskolakom pre eksperta w formie abawy sprawia, że to właśnie predskolak bogatsy o nowe informacje staje się ekspertem, cym na pewno nie omieska się podielić e swoimi rodicami i rówieśnikami! Istnieje więc duża sansa, że mali eksperci wbudą ainteresowanie kolegów i sprawią, że owoce, i warywa staną się cymś interesującym, wartym smakowania! Jak wygląda taka nauka pre abawę? Co Panie oferują predskolakom podcas ajęć dodatkowych prowadonych pre KIWI? Nauka o owocach i warywach wcale nie musi być nudna! Jest wiele ciekawych sposobów prekaywania wiedy na temat drowego odżywiania, nie tylko metody tradycyjne, takie jak pogadanka, opowiadanie cy ponawanie polisensorycne. Podstawą jest bowiem robudenie ciekawości dieci, sprawienie by one same chciały brać udiał w ajęciach i właśnie na tym robudaniu ciekawości predskolaków skupiamy się podcas nasych cyklicnych ajęć. Ludie i ci mali i ci dorośli lubią gdieś prynależeć, cuć się cęścią cegoś ważnego i potrebnego. Dieciaki nasego Klubu Zdrowego Predskolaka wiedą, że ucestnicą reklama w ciekawych ajęciach, które wspólnie nami tworą, a pry tym się bawią i ucą. A łącenie pryjemnego pożytecnym to podstawa wychowania! Ciekowość predskolaków apewne nigdy się nie końcy...? Zdecydowanie! Już wiele lat pracujemy w awodie naucyciela, a ciągle jesteśmy askakiwane pre dieci! Ponieważ maluchy najłatwiej, najlepiej i najtrwalej ucą się popre doświadcanie, to koniecnie treba to wykorystać! Łatwiej pryjdie im apamiętanie różnych treści, kiedy same doświadcą, dotkną, spróbują. W ten sposób właśnie ucymy podcas predskolnych spotkań KIWI. Dosłowność diałań połącona ruchem powala predskolakom na sybkie apamiętanie agadnień, ale także co najważniejse na ich roumienie. W dieciach tkwi ogromny potencjał, są chłonne i bystre, wystarcy dopasować się do ich sposobu roumowania i nauki a wtedy sukces jest gwarantowany. l Letnie półkolonie robotami w Krakowie Zaprasamy na organiowane pre nas półkolonie robotyką i programowaniem!

10 10 Cała Małopolska na rowerach cerwiec 2016 Na pocątek wystarcą dobre chęci i sprawny rower O aktywnym spędaniu wolnego casu, o tegorocnej edycji Rodinnych Rajdów Rowerowych wyróżnionych w plebiscycie Odkrywamy Małopolskę ora o nauce jady na rowere romawiamy Markiem Kosickim, preesem Małopolskiego Zwiąku Kolarskiego. Jada na rowere to niewykle atrakcyjna forma ruchu dla dorosłych i dieci. Zgadam się w stu procentach. Ma swój pewien urok i kto wsiądie ra na rower, radko potem reygnuje tego rodaju sportu. Kiedy można już acąć ucyć diecko jady na dwóch kółkach? Nie skłamię, gdy powiem, że wra postawieniem pre niego pierwsych kroków. W spredaży dostępne są od kilku lat tw. rowerki krocące (be pedałów), które produkuje się na wór pierwsych, drewnianych rowerów. Diecko może jeźdić na nich odpychając stopy od podłoża. To dużo lepsa i bepiecniejsa nauka jady niż akładanie dodatkowych bocnych kółek, cy też kija do podtrymywania małego rowerysty. O cym rodice powinni pamiętać wybierając się na pierwse wyciecki rowerowe? Prede wsystkim o tym, by ałożyć kask nie tylko na głowie diecka, ale też swojej. To diś podstawa. W wielu prypadkach ten kask może uratować życie. Warto też jadąc małymi diećmi wybierać ścieżki rowerowe, a jeśli już najdiemy się na drode publicnej to diecko powinno jechać pred rodicem, który cały cas je asekuruje. fot. Michał Plebanek Od trech lat Małopolski Zwiąek Kolarski wspólnie Samorądem Wojewódtwa Małopolskiego organiuje Rodinne Rajdy Rowerowe. Jaka idea im pryświeca? Nas główny cel to promocja sportu, drowego stylu życia, a także aponawanie miłośników jady na dwóch kółkach walorami krajobraowymi Małopolski. Krótko mówiąc: chcemy prywycaić małopolskie rodiny do aktywnego spędania wolnego casu na świeżym powietru. Poa tym ważnym elementem tej inicjatywy ma być dostępność rajdów dla każdego mieskańca nasego wojewódtwa. Dlatego też roku na rok więksamy ich licbę, a pry tworeniu mapy rajdów wracamy uwagę, by roweryści mieli je jak najbliżej swojego domu. Imprey organiujemy więc we wsystkich cęściach Małopolski; od Niedicy po Trebinie, od Krakowa po Nowy Sąc. Do ich współorganiacji aprasamy lokalne włade i stowarysenia, które udostępniają teren, organiują występy, a także pomagają w wybore i abepieceniu tras. Cy mieskańcy Małopolski chętnie wychodą domów w wolny dień, by się porusać, pooddychać pełną piersią i ponać nowych ludi? Licby mówią same a siebie. W pierwsym roku mieliśmy tysiąc ucestników, w drugim ponad 3 tysiące, w tym roku licymy na prekrocenie magicnych 5 tysięcy. Już w pierwsym tegorocnym raj-

11 Cała Małopolska na rowerach 11 die w Trebini ucestnicyło około 2000 rowerystów. Gdie mieskają najbardiej aktywni Małopolanie? W okolicach Chranowa, Olkusa i Oświęcimia, a więc w Małopolsce Zachodniej. Wynika to tamtejsej tradycji wspólnych rajdów, cy lotów rowerowych. Są jednak i takie miejsca, gdie popularność tego sportu jest dużo mniejsa. To południowo-wschodnie obreża nasego wojewódtwa. Nasą ambicją jest właśnie achęcenie mieskańców tych terenów, by pryłącyli się do nas. Wiemy jednak, że frekwencja ależy też od pogody. Jeśli dopise chętnych nie abraknie, jeśli będie płatać figle na starcie pojawiają się awycaj najodważniejsi. Jak ostać ucestnikiem Rodinnych Rajdów Rowerowych? Na pocątek wystarcą dobre chęci i sprawny rower. W impreach może ucestnicyć każdy, wiek ucestników nie gra roli. Zaprasamy dieci, rodiców i diadków. Podcas jady nie ma sportowej rywaliacji. Chodi o to, by pobyć e sobą, rokosować się pięknymi widokami, a także mieć satysfakcję, że tyle kilometrów a nami. Jak należy prygotować się do rajdu? Pred pryjadem warto ajreć do regulaminu, który najduje się na stronie www. rodinnerajdyrowerowe.pl. Znajdiemy tam m.in. mapki i opisy tras, a także alecenia, co należy na taki rajd e sobą abrać: napoje, ciepłe i preciwdescowe okrycia. Organiatory alecają ocywiście jadę w kaskach. Dieci powinny je mieć jednak obowiąkowo. Gdie można apisać się na rajd? Na miejscu biórki. Potem treba pobrać numer startowy, blocek na jedenie, mapę trasą prejadu, ora informator rajdowy asadami rajdu i programem. Jakimi trasami porusają się roweryści? Zawycaj organiatory oferują ucestnikom try trasy prejadowe prenacone dla ucestników o różnym stopniu umiejętności. Dla najmniej doświadconych kolary prewidiane są około 10 km odcinki fot. Michał Plebanek (trasy mini), dla bardiej aawansowanych trasy licące od 20 do 35 km (trasy midi), aś dla wytrawnych rowerystów - około km (trasy maxi). Organiatory starają się również, by prowadiły one pre ciekawe krajobraowo i historycnie tereny ora by miały swoją baę w malownicym i atrakcyjnym miejscu, na prykład w Miastecku Galicyjskim w Nowym Sącu, polanie Sitowiec w Puscy Niepołomickiej, Rynku w Alwerni, Zespole Pałacowym w Młosowej, cy Polanie Sosny w Niedicy. Jak Państwo wynacają takie trasy? Musę prynać, e to jedno najtrudniejsych organiacyjnych adań tego predsięwięcia. Chodi o to, by były ciekawe turystycnie i widokowo, bepiecne, niewielkim ruchem samochodowym i możliwe do wynacenia w trech wariantach Co roku staramy się cęściowo je mieniać, ale nie wsędie jest to możliwe. Prykładem jest chociażby Pusca Niepołomicka, gdie jest niewiele asfaltowych dróg. Kto cuwa nad bepieceństwem ucestników rajdów? Każdy rajd ma oficjalne ewolenie arądających ruchem na drogach, ma bardo starannie onakowaną trasę, a w miejscach trudnych i niebepiecnych prejad abepiecają m.in. strażacy i policja. Za ucestnikami jedie lekar i karetka ora serwis rowerowy pomagający ucestnikom, który mają kłopoty technicne bądź osłabli. Mogą oni wrócić się też o pomoc telefonicnie. Numery telefonów pomocowych są na numerach startowych ora w informatore. Umęceni jadą, ale scęśliwi awodnicy docierają do mety. A tam ceka na nich gorący posiłek i medal lub button pamiątkowy. Na rajdach wręcane są też puchary dla najstarsego i najmłodsego ucestnika awodnika, dla najlicniejsej rodiny i najoryginalniejsej grupy. Na akońcenie odbywa się festyn abawami rowerowymi i konkursami prowadonymi pre profesjonalnego spikera: na najstarsy rower, cy najładniejsy dwonek i ocywiście awody dla dieci na krótkim dystansie, które wywołują najwiękse emocje. Zabawa jest naprawdę wyśmienita. l

12 12 Cała Małopolska na rowerach cerwiec 2016 Informator Rodinnych Rajdów Rowerowych W cerwcu miłośnicy dwóch kołek spotkają na Podhalu w Nowym Targu (19.06) i Niedicy na Polanie Sosny (26.06). Na lipiec aplanowane są natomiast rajdy w Chochołowie (02.07) i Precisowie koło Oświęcimia (09.07), aś w sierpniu w Alwerni (07.08) i Puscy Niepołomickiej (28.08). Cykl impre akońcy się we wreśniu w Nowym Sącu. NOWY TARG (19.06) l biórka ucestników w Nowym Targu w Parku Miejskim im. Adama Mickiewica parking pod Miejską Halą Lodową ul. Parkowa l głosenia do Rajdu, pobieranie numerów i pakietów Nowy Targ Park Miejski l biórka ucestników na Parku Miejskim l 11 Park Miejski start Rodinnego Rajdu Rowerowego na wsystkie trasy (MAXI, MIDI, MINI) l pryjad do mety w Parku Miejskim ucestnków Rodinnego Rajdu Rowerowego, posiłek l festyn sportowy, występy, konkursy l 14 apisy do awodów dla dieci l awody dla dieci w parku l akońcenie imprey Trasy rajdu: Trasa MAXI (37 km): Nowy Targ Park Miejski ścieżka rowerowa Marusyna Stare Bystre Górne Stare Bystre Dolne Domański Wierch Carny Dunajec ścieżka rowerowa Nowy Targ ścieżka rowerowa Nowy Targ Park Miejski Trasa MIDI (25 km): Nowy Targ Park Miejski ścieżka rowerowa Marusyna Stare Bystre Górne Rogoźnik ścieżka rowerowa Nowy Targ ścieżka rowerowa Nowy Targ Park Miejski Trasa MINI (10 km): Nowy Targ Park Miejski ścieżka rowerowa Stare Bystre ścieżka rowerowa Nowy Targ ścieżka rowerowa Nowy Targ Park Miejski fot. Michał Plebanek NIEDZICA POLANA SOSNY (26.06) l biórka ucestników w Niedicy na Polanie Sosny l głosenia do Rajdu, pobieranie numerów i pakietów Niedica Polana Sosny l biórka ucestników na Polanie Sosny do startu l 14 Polana Sosny start Rodinnego Rajdu Rowerowego na wsystkie trasy (MAXI, MIDI, MINI) l pryjad do mety na Polanie Sosny ucestników Rodinnego Rajdu Rowerowego, posiłek l festyn sportowy, występy, konkursy, gry awody dla dieci po drugiej stronie apory droga do ZEW l Inauguracja Seonu Turystycnego Wakacje Duchami Trasy rajdu: Trasa MAXI: ma długość 43 km: Niedica Polana Sosny Niedica Zamek Falstyn Frydman Krempachy Trybs Prełęc Trybska Łapse Wyżne Łapse Niżne Niedica Niedica Polana Sosny Trasa MIDI: ma długość 24 km: Niedica Polana Sosny Niedica Łapse Niżne Łapse Wyżne (nawrót) Łapse Niżne Niedica Niedica Polana Sosny Trasa MINI: ma długość 13 km: Niedica Polana Sosny Niedica Kacwin (nawrót Owocowa ucta ) Niedica Niedica Polana Sosny. CHOCHOŁÓW (2.07) l biórka ucestników na terenie obiektu Chochołowskie Termy w Chochołowie (Chochołów 400) l głosenia do Rajdu, pobieranie numerów i pakietów Chochołowskie Termy l biórka ucestników do startu l 12 Chochołowskie Termy start Rodinnego Rajdu Rowerowego na wsystkie trasy (MAXI, MAXI EXTRA, MIDI, MINI) l pryjad do mety Chochołowskie Termy ucestników Rodinnego Rajdu Rowerowego, posiłek l festyn sportowy, występy, konkursy l wręcenie pucharów i nagród l akońcenie imprey Trasy rajdu: Trasa MAXI EXTRA (55 km): Chochołowskie Termy Chochołów centrum Ciche Stare Bystre Marusyna Ludźmier ścieżka rowerowa Rogoźnik (śr) Carny Dunajec (śr) Podcerwone (śr) Chochołów Chochołowskie Termy Trasa MAXI (47 km): Chochołowskie Termy Chochołów centrum Ciche Stare Bystre ścieżka rowerowa Rogoźnik (śr) Carny Dunajec (śr) Podcerwone (śr) Chochołów Chochołowskie Termy Trasa MIDI (28 km): Chochołowskie Termy Chochołów centrum Ciche Domański Wierch ścieżka rowerowa Carny Dunajec (śr) Podcerwone (śr) Chochołów Chochołowskie Termy Trasa MINI (12 km): Chochołowskie Termy Chochołów centrum Fedrówki ścieżka rowerowa (nawrót owocowy bufet) Chochołów centrum Chochołowskie Termy Scegółowe trasy poostałych będie można ponać na stronie: ora na stronach portalu gdie najdą też Państwo informacje o każdym rajdie. l

13 Romowa MIASTA pociech 13 Leśne dieci są scęśliwe Romowa Justyną Romaniak, ałożycielką Dikiej Osady, pierwsego w Małopolsce leśnego predskola i skoły be skoły. Mamą 6,5-letniego Adasia, 4,5-letniej Blanki i 1,5 rocnego Emila. Cy domek gliny, be dostępu do bieżącej wody to recywiście najlepse miejsce na prowadenie predskola? Z prawnego punktu widenia Dika Osada, którą tworę wra mężem w Konarach, nie jest predskolem. A więc cym? Kilka lat temu nalałam w internecie artykuł na temat idei leśnych predskoli. Miałam już wówcas dwoje dieci i ubolewałam nad tym, że nie mogę naleźć dla nich miejsca w systemie edukacji, które odpowiadałoby wsystkim moim potrebom. Rodicom wykle do scęścia wystarca angielski pięć ray w tygodniu. Ja sukałam miejsca, w którym moje dieci będą prebywać w otoceniu natury, w atmosfere sacunku i akceptacji, nastawieniem na swobodną abawę, gdie będą mogły harmonijnie się rowijać w swoim własnym tempie. Kiedy precytałam o leśnych predskolach, pomyślałam, że właśnie tego chcę dla moich dieci. fot. Joanna Kucharska Wówcas w Polsce nie było jesce ani jednej takiej placówki. Diałały a to w Skandynawii, Niemcech i Cechach. Uświadomiłam sobie, że dam radę robić coś takiego u nas, że to jest możliwe. I tak narodiła się chęć stworenia Dikiej Osady miejsca, gdie edukacja wrócona jest w stronę natury, gdie dieci ucą się odpowiedialnego funkcjonowania w grupie, gdie mogą być sobą, gdie ich indywidualne wybory są sanowane, a ich danie jest brane pod uwagę... Zorganiować takie miejsce to jedno, upełnie cym innym jest prekonać rodiców, by chcieli tam posłać swoje dieci. Więksość nas tryma pociechy pod klosem, a imą kiedy w całej Małopolsce normy aniecyscenia powietra są wielokrotnie prekrocone nawet nie wypuscamy ich domu. Tymcasem w leśnym predskolu dieci mają więksość casu spędać pod gołym niebem. Zastanawiam się, cy to powietre na ewnątr jest recywiście dużo gorse niż wewnątr budynku. Mój najstarsy synek niemal od urodenia, kilka godin diennie prebywał na ewnątr, a mieskaliśmy jesce wtedy w Krakowie. Tylko, że te kilka lat temu nie mówiło się tak dużo o smogu. Adaś sypiał na świeżym powietru nawet w te najgorse jesienno-imowe sarówki, tera myślę, że to musiał być właśnie ten smog, ale o diwo - jest drowy jak ryba, nie ma alergii, choruje bardo radko i od urodenia nie pryjął żadnego chemicnego leku. To pokauje, że smog w żaden sposób na niego nie wpłynął. Daleka jestem jednak od tego, żeby doradać rodicom wyprowadanie dieci na ewnątr, gdy normy aniecysceń są prekrocone, ale gdybym mieskała nadal w Krakowie, na pewno nie udałoby mi się spędić całego dnia diećmi w domu, bo myślę, że siedenie w cterech ścianach askodiłoby nam bardiej niż smog. Jakie koryści odnosi diecko prebywając w leśnym predskolu? Jest ich tak dużo, że nie wiem od cego acąć. Istnieje pojęcie Zespół Braku Kontaktu Naturą. Po ra pierwsy wprowadił je Richard Louv, amerykański pisar, który wydał książkę Ostatnie diecko lasu. Wysunął on prypuscenie, że więksość dysfunkcji rowojowych w sfere psychosomatycnej, takich jak ADHD, alergie, skłonność do nadwagi, depresji cy abureń integracji sensorycnej może mieć swe źródła w bardo ograniconym lub upełnym braku kontaktu dieci naturą. Pobyt w leśnym predskolu dla

14 14 Romowa MIASTA pociech cerwiec 2016 wielu maluchów może się atem okaać bawienną terapią, cy profilaktyką wielu abureń w procesach rowojowych. Podobno są predskolaki, które nigdy w życiu nie były w lesie, a badań naukowców krakowskiego Uniwersytetu Rolnicego wynika, że w ubiegłym roku tylko jedno na ponad 30 predskoli w Krakowie abrało tam dieci na wycieckę. To bardo smutne, bo w otoceniu pryrody dieci decydowanie lepiej się rowijają, acynają adawać pytania, stają się pewne siebie, odważne, samodielne i kreatywne. Leśne dieci żyją pełnią życia i ponają świat, bo nie da się precież naucyć życia pryklejając naklejki w książce. Tak jak podejmowania decyji można naucyć się tylko podejmując decyje. Spędając pół dnia pod gołym niebem łatwo jednak łapać katar. Wręc preciwnie. Doświadcenie innych państw, w których leśne predskola funkcjonują od dawna pokauje, że dieci, które do nich ucęscają decydowanie radiej chorują. Dięki prebywaniu na świeżym powietru, również w casie mrou cy descu, cłowiek nabiera odporności. Widiałam to na własne ocy, będąc w leśnym predskolu w Cechach. Był środek imy, a mimo to dieci były drowe i adowolone, niektóre nich były dysane abawą i miały poropinane kurtki. Pani prowadąca grupę powiediała nam, że mieli w tym roku tylko dwie lekkie infekcje. Dewia leśnych predskoli brmi: nie ma łej pogody, jest tylko nieodpowiednie ubranie. Jeśli diecko ma na sobie dobre dobrany estaw ubrań, to nawet mró nie jest dla niego problemem. A co higieną? Myciem rąk, ębów, ałatwianiem potreb Będiemy mieć biornik descówką, w którym dieci będą mogły się umyć, ale na pewno dary się tak, że nie będą miały cystych rąk podcas sjedenia drugiego śniadania w trakcie spaceru. Jednak od tego naprawdę się nie umiera. Dużo prawdy jest w stwierdeniu, że brudne diecko to scęśliwe diecko. Natomiast swoje potreby dieciaki będą ałatwiać w ekologicnej toalecie kompostującej lub w ustronnym miejscu w lesie. fot. Joanna Kucharska Predskolaki Dikiej Osady, w raie brydkiej pogody, będą się chronić w lepiance. Właściwie będie to domek e słomy, gliny i drewna o powierchni 35 metrów kwadratowych. Będiemy się w nim chronić po obiedie w imniejse dni, ponieważ gdy będie ciepło i pryjemnie nic nie będie stało na preskodie, by poostać na świeżym powietru cały dień. W domku dieci będą miały możliwość podjęcia aktywności rowijających kreatywność, takich jak: filcowanie, tkanie na krosnach, prace w drewnie, sycie cy rysowanie. A co e wykłymi ajęciami dodatkowymi, angielskim, rytmiką, tańcami? Ocywiście to wsystko też będie, ale nie jako specjalnie organiowane ajęcia, tylko coś co pojawia się naturalnie i spontanicnie. Taniec cy śpiew towarysy moim dieciom na co dień, ja sama uwielbiam śpiewać i nie potrebujemy konkretnie wynaconego casu, żeby to robić. Tak samo będie w Dikiej Osadie. A elementy angielskiego będiemy wprowadać w codiennych abawach. Ilu rodiców udało się już Pani prekonać do swojej idei? Nasym problemem jest to, że więksość

15 Romowa MIASTA pociech 15 rodiców ainteresowanych edukacją w plenere mieska w Krakowie i tylko ci, który mieskają na jego południowych obreżach odważyli się decydować na codienne dojady. Na raie mamy apisanych seścioro dieci. Myślę jednak, że nase społeceństwo potrebuje casu, aby oswoić się ideą leśnych predskoli cy edukacji demokratycnej. Cęść rodiców musi też pewnie na własne ocy prekonać się, że to diała i służy dieciom. Pry okaji twory Pani również leśną skołę demokratycną. Nawałam to skołą be skoły. Tworymy skolną społecność inspirowaną skołami demokratycnymi. Będie to połącenie edukacji demokratycnej edukacją w plenere, a pierwsymi ucniami będą mój Adaś i 9-latek, który od roku jest w naucaniu domowym powodu traumy, jaką wywołało u niego chodenie do wyklej podstawówki. Cym skoła demokratycna różni się od typowej placówki? Nie ma u nas lekcji, klas, ocen ani naucycieli. Jesteśmy samoucącą się społecnością. W nasej skole be skoły dieci ucą się cały cas. Na pocątku po prostu pre swobodną abawę, cerpiąc inspirację e wsystkiego co najduje się w ich otoceniu. Opiekunowie są pryjaciółmi dieci, nie nadorują ich, ale im towarysą, służąc pomocą w raie potreby. W Dikiej Osadie akceptujemy wsystkie emocje dieci, nie dieląc ich na dobre i łe ora pomagamy dieciom roponawać je, naywać i radić sobie nimi. Nie oceniamy ora nie stosujemy kar i nagród. Be kar i nagród chyba ciężko motywować ucnia do nauki? Dieci w skołach demokratycnych najcęściej ucą się własnej chęci, tego co je po prostu interesuje bywa, że bardo sybko osiągają ponadpreciętny poiom w jakiejś diedinie, a to dięki motywacji wewnętrnej i entujamowi jaki temu towarysy. Swoboda i możliwość wyboru aktywności uskrydla dieci i powala w nich ropalać ogień. I na tym polega rola mentorów w nasej skole by być diećmi i nie ugasić pędu diecka do podążania napród, do ucenia się i tworenia. Casem dieci ucą się koniecności ponieważ co roku musą dać egaminy, by móc poostać w skole demokratycnej ale same roplanowują sobie cego i kiedy się będą ucyć. Młodse dieci prosą awycaj o pomoc mentorów. Ale ogólna asada jest taka, że to diecko jest odpowiedialne a swój proces edukacyjny. Ukońcyła Pani kurs trenerski Treningu Skutecnego Rodica w Centrum Komunikacji Gordona. Co to nacy być skutecnym rodicem? Dla więksości osób stwierdenie skutecny rodic może kojaryć się takim, który awse stawia na swoim i ma posłusne diecko. Nic bardiej mylnego. Skutecny rodic według Gordona to taki, któremu be używania autorytetu opartego na włady, udało się stworyć dieckiem dojrałą i scerą relację. W Treningu Skutecnego Rodica chodi głównie o empatycną komunikację, cyli wsłuchiwanie się w to, co diecko ma nam do powiedenia, sanowanie jego emocji i jego dania, ora wsłuchiwanie się w siebie i w to cego my naprawdę chcemy, cego potrebujemy i co cujemy. I sukanie takiego rowiąania, które adowala każą e stron. Trudna praca. Ale warto. Niewielu jest rodiców, który odkryli, że stary schemat wychowania, w którym dieci i ryby głosu nie maja już się nie sprawda i nie prynosi dobrych efektów. Dieci, które w ten sposób ostały wychowane nie radą sobie w życiu najlepiej. Jako społeceństwo mamy mnóstwo problemów. Brakuje nam kreatywności, pewności siebie, mamy łe danie na swój temat. Cora cęściej młodi ludie nie potrafią odnaleźć sensu własnej egystencji, nas świat alewa fala depresji. To wsystko wina rodiców? Jakie błędy wychowawce najcęściej popełniają? Nie potrafią stworyć diećmi relacji opartej na sacunku, ponieważ nikt ich tego nie naucył. A niestety, do momentu kiedy nie acniemy się nad tym astanawiać, traktujemy dieci tak, jak sami byliśmy traktowani. Więc myślę, że takim najpoważniejsym błędem jest pewna berefleksyjność na temat własnego postępowania, pry cym anacam, że ufam temu, że każdy rodic wychowuje diecko najlepiej, jak potrafi. Cęsto jednak rodice spostregają, że coś jest nie tak, gdy okauje się, że ich nastolatek w ogóle nie chce nimi romawiać. A to tylko efekt tego, że od małego rodice nie słuchają swoich dieci, nie licą się ich daniem, pre co sprawiają, że diecko acyna dostregać w nich wroga, stopniowo amyka się na kontakt nimi i anika prawdiwa relacja. Nigdy nie jest ocywiście a późno na ratowanie tego, ale o wiele łatwiej i piękniej jest apryjaźnić się e swoim dieckiem od pocątku i wychować cłowieka, który na swoją wartość i nie będie musiał się buntować preciwko swoim rodicom. Życie na wsi, w otoceniu pryrody ma swoje plusy, ale cy nie obawia się Pani, że w ten sposób odbiera Pani swoim dieciom sansę na rowój ainteresowań i pasji? Mieskając w mieście łatwiej organiować dieciom chociażby ciekawe ajęcia. Nam również nie brakuje aktywności. Całą rodiną trenujemy capoeire, bo nase dieci bardo nas o to prosiły. Capoiera to nie tylko stuka walki, awiera również elementy tańca, rytmiki, śpiewu ora gry na instrumentach. Adaś chodi na judo, a ra w tygodniu jeźdimy na basen. Kiedy mieskaliśmy w Krakowie więcej casu poświęcaliśmy na prykład na cytanie dieciom książek. Tera, kiedy żyjemy w Konarach nie ma na to prestreni, bo dieci spędają więksość dnia na swobodnej abawie i auważyłam, że dięki temu ucą się nawet więcej niż kiedyś, bo są to realne umiejętności i wieda poparta doświadceniem mysłowym, a nie suche książkowe informacje. Poa tym życie bliżej natury jest dla dieci najlepsą ochroną pred wieloma boląckami nasego nowocesnego i ucywiliowanego życia. Ciesy mnie to tym bardiej, że chcę dawać moim dieciom wolność decydowania o sobie, a tu w Konarach mają tyle ciekawych recy do robienia, że najcęściej nawet kreskówki nie stanowią dla nich konkurencji. Mąż wspiera Panią w diałaniach? Tak, od samego pocątku. Nas pogląd na życie i wychowywanie dieci jest bardo spójny, a tera także w realnych diałaniach, ponieważ sam aprojektował i własnoręcnie pomocą pryjaciół i rodiców stawia domek gliny dla prysłych dikich osadników. l

16 16 Kultura pociech cerwiec 2016 Jak pies kotem W Polsce jest aż 8 milionów psów i seść milionów kotów. To właśnie tym najpopularniejsym wieręcym towarysom ludkiej codienności poświęcono wystawę Jak pies kotem preentowaną w Kamienicy Hipolitów do 25 wreśnia. Miejsce to jest scególnie predestynowane do predstawienia relacji międygatunkowych uwagi na obecność mieskającego tu od ponad 12 lat kota Hipolita. Według wyników sondażu preprowadonego dwa lata temu niemal w połowie polskich domostw mieska wierę. Preważają decydowanie psy, a ara a nimi plasują się koty. Temat wierąt musiał aistnieć w prestreni muealnej, bo one są obecne w życiu każdego cłowieka. Nawet gdy nie jesteśmy ich opiekunami to mamy stycność choćby psami prowadonymi na smycy mówi Bożena Sobucka, kurator wystawy Jak pies kotem w Mueum Historycnym Krakowa. Jak pies kotem to jedna pierwsych wystaw poświęconych tematyce wieręcej w ujęciu historycnym w Polsce. Pokaywana jest w ramach cyklu Od frontu i od kuchni który koncentruje się na wielu aspektach życia rodiny miescańskiej XIX i XX w. Jednym nich było właśnie trymanie wierąt w domach i to nie tylko psów i kotów, ale też papug i kanarków. Swoisty aneks do wystawy stanowi preentacja diałalności krakowskiego Zwiąku Opieki nad Zwierętami (ZOZ) w piwnicach Pałacu Krystofory. Będie to pierwsa wystawa poświęcona stowaryseniu, MHK(205x75)_Layout :44 Page 1 które od pocątku istnienia diałało na rec swoich podopiecnych broniąc ich praw do godnego traktowania. W obu miejscach wydielono prestrenie jedną dedykowaną pupilom wiedających, drugą wierakom krakowskiego schroniska wytypowanym do adopcji. Bilet akupiony na wystawę stałą w Pałacu Krystofory lub na wystawę stałą w Kamienicy Hipolitów uprawnia do wiedania wystawy Jak pies kotem w obydwu oddiałach. W soboty i w niediele, w god odsłonę wystawy w Pałacu Krystofory będie można wiedać wra e wierętami domowymi. Zachęcamy również do prynosenia karmy dla wieraków, którą można ostawiać w cęści wystawy w Pałacu Krystofory. Trafi ona do krakowskiego schroniska dla wierąt. Spotkania towarysące wystawie: l Cwartki u Hipolita cotygodniowe ( wyjątkiem okresu wakacyjnego) oprowadanie kuratorskie po obu odsłonach wystawy casowej Jak pies kotem. Start o god. 16 w Pałacu Krystofory (skrydło achodnie).terminy oprowadań:2 lipca (Dień Psa, 6 sierpnia, 1, 8, 15, 22 wreśnia l Niediela pod psem comiesięcne akcje adopcyjne organiowane wspólnie Krakowskim Towarystwem Opieki nad Zwierętami. W każdą pierwsą niedielę miesiąca od cerwca do wreśnia wolontariuse i pracownicy KTOZ wra e wierętami wytypowanymi do adopcji od god. 11 do god. 15 będą ocekiwać na wiedających w Barbakanie. Podcas trwania akcji wstęp do Barbakanu będie wolny. W tych dniach (3 lipca, 7 sierpnia 11 wreśnia) odbywać się będie dodatkowo rodinne oprowadanie po obu odsłonach wystawy o god. 13 w Pałacu Krystofory i o god. 15 w Kamienicy Hipolitów. l (wtorek), god. 18 debata Zdychają cy umierają? O podmiotowości wierąt (Pałac Krystofory, sala audytoryjna Kupferhaus) l (wtorek), god. 18 spotkanie autorem książki Zwieręcy punkt widenia. Inna wersja historii (Wydawnictwo w Podwórku, Gdańsk 2014) prof. Érikiem Baratayem l (sobota), god. 11 Niechaj daje prykład Kraków akładaniem gniad dla ptaków! oprowadanie dla dieci po wystawie w Pałacu Krystofory, a następnie spotkanie ornitologiem wieńcone warstatami wykonywania budek dla ptaków na imę. l reklama Do nabycia kioskach Ruchu w oddiałach Mueum, i salonach EMPiK

17

18 18 Kultura pociech cerwiec 2016 Laboratorium Zmysłów międypokoleniowa prestreń Laboratorium Zmysłów w Cricotece to propoycja dla juniorów i seniorów, która ma prełamać schematycny i bekrytycny odbiór stuki. Punktem wyjścia będie wystawa Tadeusa Kantora. Na projekt łoży się cykl warstatów prowadonych pre artystów w Cricotece, a także seria spotkań dla seniorów, których efektem będą scenariuse i wakacyjne warstaty dla dieci. Na koniec powstanie publikacja podsumowująca projekt. Wsystkie elementy Laboratorium Zmysłów akładają symetrycny, partnerski charakter relacji dorosły-diecko. Nawiąanie takiej relacji jest możliwe dięki odwołaniu się do uniwersalnego jęyka mysłów do obraów, dźwię- Organiator: ków, apachów i smaków, porusania się, cucia temperatury, kstałtu i faktur. Doświadcanie stuki popre mysły ma charakter indywidualny, nieależny od wieku, dięki cemu stanowi pomost pomiędy pokoleniami i sansę na międypokoleniową współpracę. Pierwsa edycji programu Laboratorium (Laboratorium Dźwięku) w 2015 roku pokaała, że potreba międypokoleniowych diałań jest ogromna, a spryja temu wielowątkowa i bogata stuka Tadeusa Kantora. Program warstatów rodinnych tworony jest myślą o aktywnym współucestnictwie juniorów (dieci i młodieży) i seniorów (opiekunów, rodiców, diadków). Spełniając to ałożenie w warstatach Projekt realiowano e środków Ministra Kultury i Diedictwa Narodowego. ucestnikiem może być każda para, trójka lub więksa licba ucestników. Tematem prewodnim wsystkich warstatów są mysły i ich odkrywanie w otoceniu. Pełny harmonogram diałań ora ceny biletów na stronie www. news.cricoteka.pl. Bilet na warstaty obowiąuje arówno osoby dorosłe jak i dieci. Zasadą jest udiał co najmniej dwóch ucestników (diecka i osoby dorosłej), ale można również ucestnicyć w trójkach, cwórkach itd. Nie prowadimy reerwacji miejsc, o pierwseństwie decyduje kupno biletu. Najbliżse warstaty: 3 lipca, 24 lipca, 7 sierpnia, 21 sierpnia, Ośrodek Dokumentacji Stuki Tadeusa Kantora Cricoteka, ul. Nadwiślańska 2-4, Kraków l fot. StudioFILMLOVE Pieskowa Skała to niewykle atrakcyjne miejsce na jednodniową wycieckę. Stoi tu pięknie odnowiony amek, którego pocątki sięgają XIV stulecia. Pieskowa Skała oddalona jest od Krakowa o aledwie 30 km. Leży w sercu Ojcowskiego Parku Narodowego. Od wieków góruje nad malownicą Doliną Prądnika wpisując się w niepowtaralny jurajski krajobra e słynną Macugą Herkulesa. Wyróżnia się pięknem architektury i bogatą historią - jest diś jedyną dobre achowaną warownią na Slaku Orlich Gniad i należy do najważniejsych nowożytnych reydencji na terenie Małopolski i całego kraju. Budowla ureka renesansowymi krużgankami i barokowymi fortyfikacjami. Pre wieki pełniła wiele funkcji: królewskiej strażnicy, gniada robójnicego i magnackiej reydencji, jak również hotelu i sierocińca. Obecnie jest siedibą mueum będącego od 1958 roku oddiałem Zamku Królewskiego na Wawelu. Burliwe dieje Pieskowej Skały sprawiły, że na amku nie achowały się historycne wnętra, a biory artystycne dawnych właścicieli uległy roproseniu. Wsystkie preentowane na wystawie obiekty pochodą, więc e biorów Zamku Królewskiego na Wawelu. Na turystów i pasjonatów historii cekają tu wystawy preentujące m.in. premiany stylowe w diejach stuki europejskiej, malar-

19 Kultura pociech 19 Zwiedamy Pieskową Skałę stwo angielskie ora historię Pieskowej Skały. Zwiedający mogą podiwiać obray cenionych artystów jak Goustave Coubert, Eugène Delacroix, Gaspar Dughet, Jacek Malcewski, Piotr Michałowski cy Henryk Stażewski. W jednej komnat drugiego piętra na turystów ceka ekspoycja preentująca historię warowni. Na plansach pokaano najważniejse fakty historycne, genealogię właścicieli ora plany różnych etapów budowy amku. Zwiedanie: od maja do wreśnia (wtorek-cwartek w god , piątek w god , sobota-niediela w god ). Podane godiny otwarcia dotycą ekspoycji muealnych. Ostatnie wejście na godinę pred amknięciem mueum. Diediniec ewnętrny otwarty codiennie od god. 8 do mroku. Wstęp bepłatny: w piątki wyjątkiem dni świątecnych i poświątecnych. W dni bepłatne udostępniane jest jedynie jedno piętro ekspoycji Premiany stylowe w diejach stuki europejskiej. Poostałe wystawy amknięte. l Informacja i reerwacja: wiedanie, lekcje muealne: tel / wew. 30 l Dojad: U podnóża amku najdują się fot. Robert Sadowski dwa parkingi, jeden na skryżowaniu dróg do Skały, Sułosowej i Wielmoży, drugi od strony Skały tuż pod Macugą Herkulesa na akolu reki Prądnik. Ponadto można aparkować w pobliskim gospodarstwie agroturystycnym (Podamce 2, nieopodal wjadu w aleję parkową). Parkingi są otwarte pre cały rok. l reklama

20 20 Kultura pociech cerwiec 2016 Wakacje w Mueum Lotnictwa Zaprasamy na ajęcia wakacyjne pod skrydłami samolotów. To bardo ciekawa propoycja arówno dla dieci jak i młodieży. Obiecujemy, że nikt nie będie się nudić. Podcas wakacyjnej prerwy od nauki ucestnicy będą mogli się relaksować biorąc udiał w ajęciach warstatowych: modelarskich i posukiwawco-archeologicnych. Będą też wspólnie ponawać ekspoycję mueum lotnictwa. Pierwsa tura ajęć odbędie się w dniach od 12 do 15 lipca w god W sierpniu cykl aplanowano od 16 do 19 w god. 10 do 12.30/ Chęć udiału w ajęciach należy głasać pod adresem: kataryna.ielinska@mueumlotnictwa.pl. Kost ajęć to 4 ł. W celu uyskania dodatkowych informacji prosimy o kontakt mailowy lub telefonicny wew Z kolei w ramach Bonu Kultury Mueum Lotnictwa Polskiego proponuje cykle spotkań, podcas których ucestnicy będą mieli okaję ponać i doświadcyć uroków lotnicego świata w uromaicony sposób. Spotkania te ostały opracowane godnie nowocesnym, aktywnym charakterem diałalności, na który stawia Mueum Lotnictwa Polskiego; nowocesnym, cyli w różnorodny sposób aprasającym do ponania powieronych mueum asobów kultury. Te asoby to nie tylko becenne abytki techniki lotnicej, ale także historia, której są świadkami; to koleje spełniania się odwiecnego marenia cłowieka o lataniu; losy bohaterów nasej historii i pasjonatów prestwory; żywy duch najstarsego krakowskiego lotniska - parku. To wsystko proponujemy Państwu w ramach atrakcyjnych ajęć wykorystujących potencjał miejsca i nowego Gmachu Głównego Mueum. Zajęcia Pomyśl-buduj-lataj prybliżają budowę samolotów w dwojaki sposób. Najpierw w oparciu o muealną ekspoycję, a później praktycnie w casie ajęć warstatowych. Ważnym elementem spotkań będie aponanie ucestników terminologią lotnicą. Wspólne rosyfrowywanie naw różnego typu statków powietrnych, w tym skrótów takich jak: PZL, RWD cy WSK wprowadi ucestników w historię polskiego lotnictwa. Wspólne budowanie modeli różnego typu statków powietrnych powoli kolei na ponanie historii światowego lotnictwa (licba osób w grupie: 10-30, cas trwania: 2 godiny). Archeolog-lotnik to ajęcia interdyscyplinarne elementami geografii, historii i archeologii prybliżające ucestnikom specjalny wycinek pracy archeologa, jakim jest posukiwanie aginionych samolotów. W casie ajęć nie tylko naucymy się roponawać cęści samolotów, ale również aktywnie będiemy ich posukiwać. Identyfikowanie i określanie typu samolotu połącone wydareniami historycnymi powoli na ponawanie historii w ciekawy, innowacyjny sposób (licba osób w grupie: 10-30, cas trwania: 2 godiny) Projekt BON KULTURY jest celem strategicnym Zarądu Wojewódtwa Małopolskiego. Zadaniem projektu jest poserenie oferty edukacyjnej publicnych instytucji kultury, by wykstałcić innowacyjne formy kstałcenia i rowijania kompetencji kulturowych i kreatywnych wśród Małopolan. l