literatura Sylabus przedmiotu Ubezpieczenie poj cie Poj cie ubezpiecze, specyfika i funkcje Ubezpieczenie jako metoda zarz dzania ryzykiem

Transkrypt

1 Sylabus przedmiotu dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 1 Pojcie ubezpiecze, specyfika i funkcje Ubezpieczenie jako metoda zarzdzania ryzykiem Historia ubezpiecze Klasyfikacja i charakterystyka ubezpiecze Organizacja systemu ubezpiecze gospodarczych Umowa ubezpieczenia zagadnienia prawne Konstrukcja produktów ubezpiecze gospodarczych Skadka ubezpieczeniowa i ocena ryzyka Proces zakupu i kanay dystrybucji ubezpiecze gospodarczych Proces likwidacji szkód Organizacja systemu ubezpiecze spoecznych i zdrowotnych dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 3 literatura + Ubezpieczenia. Podrcznik akademicki; Handschke J., Monkiewicz J. (red.), Poltext; Warszawa 2010 Ubezpieczenia. Rynek i ryzyko Ronka-Chmielowiec W. (red.); PWE Warszawa; 2002 Podstawy ubezpiecze - tom I mechanizmy i funkcje; Monkiewicz J. (red.); Poltext; Warszawa; 2002 Podstawy ubezpiecze - tom II produkty Monkiewicz J. (red.); Poltext; Warszawa 2002 Ubezpieczenia gospodarcze; Sangowski T. (red.) Poltext Warszawa; 2002 Ubezpieczenia w zarzdzaniu ryzykiem przedsibiorstwa TOM 2 Zastosowania, pod red. Lecha Gsiorkiewicza i Jana Monkiewicza, Poltext 2010 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 4 Ubezpieczenie pojcie dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 5 Ubezpieczenia, 1979 broszura krytykujca powszechne ubezpieczenia spoeczne wydana w ramach zeszytów seminaryjnych Prawica Liberalizm Konserwatyzm dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 6 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 7 1

2 ? Rowerzysta. zawsze naraony na ryzyko urazu gowy Ale.. zdarzenie i jego konsekwencje nie s pewne Rowerzyci nosz kaski ochronne, je ostronie.... Kupuj take ubezpieczenia. Po co? dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 8 9 ciciel budynku By zabezpieczyrodki na koszty leczenia lub dla rodziny By zabezpieczyrodki na roszczenia osób trzecich By wypeni wymogi prawa naraony na ryzyko poaru Chroni mienie przez.. Instalowanie piorunochronów, spryskiwaczy, zakazy palenia, materiay ognioodporne, ale nie jest w stanie wyeliminowa ryzyka. Kupuj take ubezpieczenia. Po co? By zabezpieczyrodki na rekonstrukcj obiektu Wynajcie obiektu zastpczego Pokrycie utraty zysku Zatem, w przypadku szkody (zdarzenia) ekonomiczne konsekwencje (straty, potrzeby) pokrywa ubezpieczyciel w ustalonym zakresie, pod ustalonymi warunkami

3 UBEZPIECZENIE: Ubezpieczenie = Instrument finansowy Produkt/ usuga - przedmiot dziaalnoci ZU; przedmiot zakupu klientów Metoda ZR transfer ryzyka z jednostki na grup, podzia ciaru strat/potrzeb finansowych na czonków grupy. definicja azowski 1948 Ubezpieczenie stanowi urzdzenie gospodarcze, zapewniajce pokrycie przyszych potrzeb majtkowych, wywoanych u poszczególnych jednostek przez odznaczajce si pewn prawidowoci zdarzenia losowe, w drodze rozenia tego ciaru na wiele jednostek, którym te same zdarzenia losowe zagraaj dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 14 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 15 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 15 4 paszczyzny zarzdzania ryzykiem ubezpieczenie to metoda RM - kombinacja innych metod ekonomiczna urzdzenie gospodarcze j.w. zapewniajce kompensacj ewentualnych strat lub wzmoonych potrzeb; te: jako usuga niematerialna organizacyjno finansowa - forma organizacji scentralizowanego funduszu ubezpieczeniowego, ze róde zdecentralizowanych - wpat uczestników; dziaalno ubezpieczeniowa prowadzona przez instytucje ubezpieczenia gospodarcze a ubezpieczenia spoeczne prawna umowa ubezpieczenia kontrakt wicy ubezpieczyciela z ubezpieczajcym, na podstawie którego ubezpieczyciel zobowizuje si, w razie wystpienia okrelonego zdarzenia losowego, do wypacenia odszkodowania lub wiadczenia pieninego, ubezpieczajcy za obowizany jest do uiszczenia ubezpieczycielowi okrelonej kwoty pieninej tytuem skadki ubezpieczeniowej /inaczej w ub. Spoecznych regulacja ustawowa/ system ubezpiecze prywatnych a system ubezpiecze pastwowych ubezpieczenia gospodarstw domowych ubezpieczenia przedsibiorstw dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 16 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 17 Elementy rónicujce ubezpieczenia spoeczne i gospodarcze Ubezpieczenia spoeczne ubezpieczenia gospodarcze cel zabezpieczenie spoeczne obywateli podjcie ryzyka - prewencja, kompensacja zysk ubezpieczyciela Funkcje ubezpiecze regulacje u. o systemie ubezpiecze spoecznych i inne Pakiet ustaw ubezpieczeniowych kodeks cywilny i inne instytucje pastwowe ZUS, KRUS, NFZ! Prywatne PTE, ZE, ZU.. zakady ubezpiecze podmioty gospodarcze SA lub TUW! Ubezpieczenia pastwowe! przymus obowizkowe dobrowolne obowizkowe wyjtek podmiot/ryzyko osoby fizyczne ryzyka osobowe osoby fizyczne, jedn. org. z lub bez osob. prawnej ryzyka osobowe i majtkowe skadka wiadczenia zalena od dochodów zalena od ustawodawcy ustawowe zalena od oceny ryzyka i kosztów wiadczenia ochrony umowne dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 18 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 19 3

4 Funkcje ubezpiecze (g. Gospodarczych) Funkcja ochronna ródo finansowania strat - wymiar finansowy i organizacyjny + poczucie bezpieczestwa Funkcja prewencyjna Funkcja finansowa - wpyw na finanse pastwa i obywateli (przedsibiorców) stabilno finansowa przedsibiorców, zabezpieczenie spoeczestwa - uwolnienie rodków obywateli (przedsibiorców) i ich wprowadzeniem do obrotu w formie inwestycji czy konsumpcji b gromadzenie w formie oszczdnoci - dziaalno zakadów jako podmiotów gospodarczych - zatrudniaj, pac podatki, inwestuj - prewencyjne wymogi zw. z ubezpieczeniem akceptacja ryzyka, skadka, obowizki umowne - dziaania zakadów ubezpiecze na rzecz zmniejszenia czstotliwoci wystpowania pewnych zdarze i surowoci szkód, zmiany nawyków spoeczestwa dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 20 Inne: - uzupenienie systemu ubezpiecze spoecznych - system ochrony ofiar ryzyk o tzw. masowym dziaaniu ubezpieczenia obowizkowe - wsparcie eksportu, wiarygodnoci przedsibiorców dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 21 Dlaczego dziedzina Ubezpieczenia ma takie znaczenie: Najbardziej popularna metoda RM (prywatne, komercyjne, pastwowe) istotna cz (uzupenienie) systemu emerytalnego i ub. Zdrowotnych trudnoci z wykorzystaniem (niematerialny charakter, ryzyko kontraktowe, pozycja ubezpieczyciela znaczenie dla rynku finansowego (ubezpieczenia na ycie z FK, lokaty) - Interdyscyplinarno (aktuariat, matematyka, finanse, prawo, marketing) Znaczenie rynku ubezpiecze (gosp) Aktywa wg. sektora 2013/2014 Ubezpieczenia ca 167 mld z (wrzesie 2013), w tym 101 Life Fundusze emerytalne 299 mld z (grudzie 2013) Banki ok. 1 biliona 400 miliardów ( ) Fundusze inwestycyjne ok 189 mld z (stycze 2014) koniec w Polsce aktywa sektora ubezpieczeniowego ponad 62 mld z. fundusze emerytalne - ponad 45 mld z fundusze inwestycyjne - ponad 30 mld z banki - ponad 490 mld z. dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 22 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 23 wiatowe aktywa systemu finansowego w ujciu globalnym = 212 bln USD w 2010 r. przekroczyy poziom z roku 2007, czyli ostatniego roku przed kryzysem (202 bln USD). Warto aktywów zarzdzanych przez instytucje ubezpieczeniowe w 2009 to 20 bln USD Wzrost po spadku w 2008 do poziomu z 2007 Skadka przypisana w 2012 wiatowy rynek ubezpiecze bn USD (4.101 bn USD w2009, 2008 = bn USD = bn USD) life bn USD (2.359 bn USD w 2009) non-life bn USD ( bn USD w 2009) dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 24 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 25 4

5 Udzia w wiatowym przypisie skadki ub. gospodarcze Ameryka Pn 36,8 33,8 Europa zach 28,6 31,7 Azja 21,8. Japonia 29,19 Pozostae kraje 12,8 3,6 Afryka = 1,56 Oceania 2,10 Europa rodkowo/wsch 1,7 Kraje OECD 82 % Wskanik penetracji ubezpieczeniowej US = 8,02 % WE = 8,47 % Central & Eastern Europe = 2,75 % Japan and newly industrailized asian economies = 10,58 % South & East Asia = 3,34 Middle east & central Asia = 1,55 Africa = 3,3 % World = 7,01 Industralised countries = 8,68 % Emerging markets = 2,85 % Taiwan = 17 % Netherlands 14 % South Africa, UK = 13 % Polska (1995) = 1,66 % (2003) = 2,94 % (2005) = 3,24 % dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 26 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 27 Skadka per capita 2012 (USD) ogóem W tym non-life Ameryka Pn Japonia Szwajcaria Holandia Niemcy RPA Chiny Ubezpieczenie a ryzyko Hiszpania Czechy Polska gry Ukraina dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 28 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 29 Ryzyko Brak jednolitej uniwersalnej definicji -ekonomia, statystyka, finanse, prawo, RM, - Ryzyko niebezpieczestwo -Ryzyko to szansa, moliwo -Ryzyko to niepewno co do przyszci, efektu, wyniku Ryzyko kategorie Czyste spekulatywne Obiektywne subiektywne Partykularne fundamentalne Osobowe-majtkowe odpowiedzialnoci Ubezpieczeniowe ubezpieczyciela - ubezpieczonego -Pozytywny - negatywny aspekt neutralny - 3 wyniki dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 30 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 31 5

6 Mechanizm ubezpieczenia jako metody ZR: PROCES RM IDENTYFIKACJA OCENA PODJCIE/PODEJCIE METODY UNIKANIE RETENCJA aktywna, pasywna TRANSFER transfer na ZU - profesjonalist dywersyfikacja Zakad ubezpiecze - na grup podmiotów podobnie zagroonych (prawo wielkich liczb im wiksza grupa tym dokadniejsze wyznaczenie prawdopodobiestwa wielkoci strat) retencja zaplanowana lub wymuszona przez ZU finansowanie skadka jako wyrana cena, inne koszty dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 33 Warunki ubezpieczalnoci ryzyka: dua liczba jednostek zagroonych szkoda zdarzenie losowe, niezalene od woli Historia ubezpiecze strata moliwa do okrelenia i wyraenia w pienidzu brak natury katastroficznej skadka relatywnie maa dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 34 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 35 idea ubezpiecze wspólne ponoszenie ryzyka i jego ujemnych ekonomicznych konsekwencji I) STAROYTNO pocztki form ubezpieczeniowych (Indie, Grecja, Rzym) czyny samopomocy umowy o wspólnym pokrywaniu strat za Hammurabiego, ok. 2 tys. lat p.n.e. umowy uczestników karawan w egludze morskiej awaria wspólna - zachowana do dzisiaj instytucja prawa morskiego - wspólne ponoszenie strat poczynionych rozmylnie w celu uniknicia wspólnego niebezpieczestwa wyraz solidarnoci interesów uczestników morskiej wyprawy handlowej Poyczka morska stosowana w staroytnym Rzymie i potem potem take w podróach ldowych; straciy znaczenie w zwizku z bull papiesk z XIII w. zakazuj pobierania odsetek w zakresie ycia i mienia w staroytnym Rzymie zrzeszenia zawodowe, religijne, które udzielay pomocy materialnej swoim czonkom ( z funduszów powstaych ze skadek)w razie nieszcz czonków i ich rodzin; w redniowieczu gildie (zrzeszenia) kupieckie i cechy rzemielnicze, potem kasy i bractwa czeladnicze (pomoc w razie choroby, niezdolnoci do pracy, mierci); kasy w górnictwie. dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 36 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 37 6

7 II) REDNIOWIECZE XIV XVII w. ubezpieczenie wyodrbnia si jako samodzielna instytucja gospodarcza i prawna a izba ubezpieczeniowa we Flamandii kupcu ubezpieczali towary na czas transportu XIV poyczki morskie zastpoway prywatne umowy, zblione do ubezpieczenia, dowód ich zawarcia to dokument polizza oskie oznaczajcego pokwitowanie: najstarsze umowy z Genui, Pizzy, Florencji 1347; pojawili si maklerzy (take domy bankowe) dziaali g. w interesie osób zajmujcych si transportem morskim, aby jak najkorzystniej zawrze umow. zaczto stosowa tez koasekuracj i reasekuracj /Great Fire/ dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 38 The Great Fire of London September 2, 1666 Ogie zacz si wczesnym rankiem w piekarni w Pudding Lane i rozprzestrzeni si byskawicznie Po 5 dniach udao si opanowa Londyn by zdewastowany cztery piate miasta w popiole Ponad 13,000 budynków zniszczonych Odnotowano jedynie 16 ofiar miertelnych W nastpnym roku 1667 world's first insurance company the Sun Fire Office Dzi znany jako Royal & SunAlliance - Britain's largest insurance company. dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 39 The Insurance Office utworzyo fire-fighting teams.do ochrony ubezpieczonych (!) budynków Wydawano znaczki identyfikujce Inne zakady te utworzyy SP Potem miasto Inne Konsekwencje: - Uwaga na RM w zakadzie ubezpiecze - Rozwój reasekuracji - Popyt na ub. Od ognia Instytucje Pocztkowo ubezpieczycielami byy pojedyncze osoby (bankierzy) lub grona osób Wracajc do historii redniowiecza od. Pocz. XVIII w. Specjalne przedsibiorstwa ubezpieczeniowe (Sun Fire Office/. w XVII pojawiaj si wielkie kompanie asekuracyjne 1688 w kawiarni Edwarda Lloyda w Londynie zacza dziaalno grupa kupców i wcicieli statków zajmucych si m.in.. transferem ryzyka - tak powstaa korporacja Lloyd s /do 1994 stowarzyszenie Names../ dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 40 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 41 Lloyd's - najbardziej znana i najprawdopodobniej najmniej rozumiana marka w ubezpieczeniach.. Lloyd's to nie zakad ubezpiecze ale stwowarzyszenie czonków indywidualnych i korporacji, którzy przez syndykaty przy pomocy profesjonalnych underwriterów ryzyko Kapita dostarczany jest te przez instytucje inwestycyjne, inwestorów, midzynarodowych ubezpieczycieli i podmioty indywidualne Lloyd s of London : 5ty zakad ubezpiecze na wiecie - commercial lines 6ty reasekurator /net premiums/ Znana jako firma która zawsze paci za szkody dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 42 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 43 7

8 (I) ówne szkody wypacone przez Lloyd s La Lutine 1799 (francuska fregata wiozca zoto i srebro zatona u wybrzey Holandii ) $ 1 mln (II) San Francisco earthquake 1906 ponad $50 mln ekwiwalent ponad 1 billion in today s dollars. Umocnio reputacj Lloyd's jako paccego odszkodowania (III) Asbestos claims Przeom 1980s /1990s ( IV) 2001 WTC losses Lloyd s wypaci ok.. 2 bln USD (z ok ) jako reasekurator redniowiecze..cd Naukowe podstawy i rozwój ubezpieczeyciowych Pierwsze znane ubezpieczenie na ycie kapitan William Gybbons, zmar krótko przed kocem okresu ubezpieczenia odmówiono zapaty na podstawie technicznego zarzutu, e prze 12 miesicy polisy (liczc 28 dni na miesiac) s nakaza zapat Teoria ub. Na zycie - holenderski matematyk Jan de Witt 1a tablica wymieralnoci (trwania ycia) 1693 English astronomer Edmund Halley 1 zakad ubezpiecze na ycie 1699 Society of Assurance for Widows and Orphans (mutual) dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 44 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 45 + Pocztki ubezpiecze na ycie tontyny (XVII w Francja) wpaca si okreslone sumy do skarbu pastwa, potem doywotnia renta wysoko rent w kolejnych latach zalea od liczby yjcych osób z grupy cych w tym samym wieku w chwili dokonywania wpaty; w miar wymierania czonków tontyny pozostali otrzymywali coraz wicej. OD XIX WIEKU - REWOLUCJA PRZEMYSOWA lawinowy rozwój towarzystw - zawodowi ubezpieczyciele i reasekuratorzy, majcy zarobkowy charakter, spóki akcyjne, wikszy zasig,; w 1900 byy 1272 zakady ubezpiecze, przodoway USA, Anglia i Niemcy pojawiaj si ubezpieczenia obowizkowe g. Ogniowe, ale te NW pracowników fabryk nowe ubezpieczenia rolne (trzody, upraw, gradobicia), finansowe - OC, kredytów, utraty zysku, take ubezpieczenia spoeczne chorobowe wypadkowe Colonge Reinsurance Company, Germany (1852), Swiss Reinsurance of Zurich, Swiss (1863) dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 46 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe pierwsza polisa OC komunikacyjna (auto) (IV) Wiek 20ty 1902 ubezpieczenie ryzyk AC fire and theft 1912 underwriterzy Lloyd's pierwsza polisa lotnicza casco i osobowa Rozwój nauki o ubezpieczeniach matematyka, prawo, ekonomia Zawód aktuariusza Nowe ryzyka oc za produkt, polisy kosmiczne, odpowiedzialno zawodowa, captiveinsurance research development dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 48 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 49 8

9 Poowa 20ego wieku Nowe podejcie do ubezpiecze i ZR Zwrócono uwag na koszt i efektywno ubezpieczenia Pojawi si problem nowych ryzyk (kursów walut, stóp procentowych, odpowiedzialnosci za rodowisko, za produkt..) HISTORIA UBEZPIECZE POLSKA Departamenty RM na uniwersytetach Dzi: Terroryzm, katastrofy naturalne, OC dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 50 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 51 2 etap - rozbiory XVII/XIX 1 etap - redniowiecze XV i XVI wieku - siy przyrody - poar i powód pierwsze formy ubezpiecze od wypadków - kas brackie na sku kasa bracka do pomocy ubogim, chorym i niezdolnym do pracy górnikom w Zotym Stoku rozwój gównie ubezpiecze ogniowych w XVIII mieszkacy polskich miast asekurowali swe budynki w towarzystwach zagranicznych np. Bydgoszcz i Gdask w londyskim Feniksie w zaborze pruskim 1803 Towarzystwo Ogniowe dla Miast 1804 Towarzystwo Ogniowe Wiejskie 1 prywatny zakad ubezpiecze na ycie oparty cakowicie na kapitaach polskich - Vesta Bank Wzajemnych Zabezpiecze na ycie, bya na 20 miejscu w Prusach na 116 zakadów, dziaa do II wojny wiatowej w Królestwie przewaga TUW, ubezpieczenia rolne dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 52 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 53 3 etap - po I wojnie 1921 na rynku 53 zakady - 19 spóek akcyjnych i 34 TUW due spóki: 1917 Polskie Tow. Asekuracyjne i reasekuracyjne PATRIA 1920 zorganizowano w poznaniu Tow. Reasekuracyjne WARTA 1921 organ samorzdowy Polska Dyrekcja ubezpiecze Wzajemnych (przeksztacona w Powszechny Zakad Ubezpiecze Wzajemnych) 1929 najwysza suma zbioru skadek 234 mln = 45 mln $ tu przed II wojn 67 zakadów, najwiksze: Powszechny Zakad Ub. Wzajemnych Pocztowa Kasa Oszczdnoci (yciowe) Warta reasekuracja zagraniczne: Prudential, Generali, polski Lloyd 4 etap - po II wojnie 1947 dekrety rzdowe zlikwidowano prywatne polskie i zagraniczne zakady ubezpiecze, dziaalno mog prowadzi jedynie pastwowe i spódzielcze de facto - prawo dziaania otrzyma jedynie PZUW (monopol w zakresie ub. obowizkowych) a w zakresie reasekuracji Warta. bezporedni nadzór pastwa W 1952 ustawa o ubezpieczeniach pastwowych potwierdza upastwowienie zakadów likwiduje TUW Powszechny ZU przeksztacono w Pastwowy ZU wczono do planu narodowego 1osobowe kierownictwo, nadwyki do budetu Warta - dostaa bezporedni dziaalno ubezpieczeniow w egludze morskiej, handel zagraniczny, obrót dewizowy dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 54 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 55 9

10 1958 dopuszczono poredników ub. w zakresie ub. dobrowolnych 1961 umow ubezpieczenia wprowadzono do kodeksu cywilnego i morskiego 1984 ustawa o ubezpieczeniach majtkowych i obowizkowych dopuszcza wielo zakadów ub. pastwowych, spódzielczych z udziaem wikszociowym Skarbu Pastwa. (poza Jugosawi wyjtek). Na pocz pojawia si Spódzielczy Zakad Ubezpiecze Westa w odzi; pod koniecpod koniec 1988 Polisa 5 etap wspóczesny system ubezpiecze w Polsce 1990 ustawa o dziaalnoci ubezpieczeniowej wyznaczya nowy ksztat ubezpiecze gospodarczych: prywatyzacja i demonopolizacja rozdzielenie ubezpiecze: life i non-life umowno ubezpiecze przywrócono brokera i aktuariusza powoano PIU czonka Europejskiej Komisji Ubezpiecze 95 wielka nowelizacja PUNU, Rzecznik, aktuariusz, licencje dla poredników od 1999 otwarcie dla zakadów zagranicznych GO od 2002 KNUiFE dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 56 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 57 w 1998 ustawa o systemie ubezpiecze spoecznych wyodrbnienie ryzyk indywidualne konta w ZUS fundusze emerytalne obecnie pakiet ustaw z 22 maja 2003 o dziaalnoci ubezpieczeniowej o ubezpieczeniach obowizkowych, UFG i PBUK o porednictwie ubezpieczeniowym u nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rz.U. + u. o nadzorze nad rynkiem finansowym z 21 lipca 2006 (KNF) - Zmiany 2007, 2008 kc, 2009 u. o dz. ub. 1 maja 2004 wejcie w struktury JRU Jednolity rynek ubezpieczeniowy w Unii Europejskiej Pocztek procesu integracji - Traktat Rzymski z 25 marca 1957r. o ustanowieniu EWG cel: stworzenie wspólnego rynku we wszystkich dziedzinach gospodarki 1986r. (w ycie 1987) Jednolity Akt Europejski zobowizywa strony do ustanowienia do koca 1992 warunków dla stworzenia rynku wewntrznego obszaru bez granic wewntrznych dla swobodnego przepywu towarów, usug, kapitau i osób 1992 traktat o Unii Europejskiej z Maastricht (w ycie 1 listopada 1993) dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 58 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 59 zaenia tworzenia jednolitego rynku ubezpiecze: Zasada jednolitej licencji (single pass) Zasada home country control naby polis mona w dowolnym miejscu we Wspólnocie konieczno kontroli nad metodami sprzeday i rodzajem produktów ubezpieczeniowych w celu ochrony konsumentów jednakowe zasady porednictwa ubezpieczeniowego dostateczna i porównywalna informacja o wszystkich zakadach ub. na rynku zasady i przepisy, zapewniajace, e wybór prawa wasciwego nie stanie si elementem konkurencyjnym brak ogranicze przepywu srodków miedzy stronami transakcji dla realizacji Dyrektywy Rady UE (3generalne) Wspópraca z Polsk - Polska podpisaa 16 XII 1991 w Brukseli Ukad o stowarzyszeniu wszed w ycie 1 I 1994r. dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 60 dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 61 10

11 Konsekwencje JRU stopie rozwoju JRU - trzy róne wskaniki, które charakteryzuj : udziay rynkowe podmiotów kontrolowanych przez zagranic; znaczenie rynkowe oddziaów; udzia rynkowy transakcji transgranicznych. mierz stopie efektywnej otwartoci narodowych rynków ubezpieczeniowych krajów UE, oraz efektywne wykorzystanie wspólnorynkowych instrumentów ekspansji zagranicznej (oddziay i usugi transgraniczne). dr Ilona Kwiecie - materiay wykadowe 62 11