PREZES URZĘDU KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ Anna Streżyńska. Warszawa, dnia 26 kwietnia 2007 r. DRTD-SMP /06 (16 )

Transkrypt

1 PREZES URZĘDU KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ Anna Streżyńska Warszawa, dnia 26 kwietnia 2007 r. DRTD-SMP /06 (16 ) Telefonia Dialog S.A. Pl. Jana Pawła II 1 Wrocław DECYZJA Na podstawie art. 24 ust. 1 w związku z art. 25 ust. 2 i 4, art. 34, art. 36 oraz art. 37 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz z późn. zm.) i 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 października 2004 r. w sprawie określenia rynków właściwych podlegających analizie przez Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty (Dz. U. Nr 242, poz. 2420), zwanego dalej rozporządzeniem Ministra Infrastruktury oraz w związku z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 12, poz. 66), art. 4 i art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o przekształceniach i zmianach w podziale zadań i kompetencji organów państwowych właściwych w sprawach łączności, radiofonii i telewizji (Dz. U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2258), art. 206 ust. 1 i art. 206 ust. 2a ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz art Kodeksu postępowania administracyjnego: I. ustalam, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Telefonii Dialog S.A. z siedzibą we Wrocławiu (zwanej dalej również TD S.A., Dialogiem oraz Spółką ), zgodnym z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia, nie występuje skuteczna konkurencja; II. wyznaczam Telefonię Dialog S.A. jako przedsiębiorcę telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej spółki Telefonia Dialog S.A., zgodnym z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia; III. nakładam na spółkę Telefonia Dialog S.A. następujące obowiązki regulacyjne: 1. obowiązek, o którym mowa w art. 34 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na uwzględnianiu uzasadnionych wniosków przedsiębiorców telekomunikacyjnych o zapewnienie im dostępu telekomunikacyjnego, w tym użytkowania elementów sieci

2 oraz udogodnień towarzyszących, w zakresie świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Telefonii Dialog S.A., poprzez: a) zapewnienie elementów sieci telekomunikacyjnej niezbędnych do korzystania z usług zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Telefonii Dialog S.A., b) przyznawanie dostępu do interfejsów lub protokołów niezbędnych dla interoperacyjności usług, c) zapewnienie infrastruktury telekomunikacyjnej niezbędnej do korzystania z usług zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Telefonii Dialog S.A., d) zapewnienie funkcji sieci niezbędnych do zapewnienia pełnej interoperacyjności usług, e) zapewnienie połączenia sieci lub urządzeń telekomunikacyjnych oraz udogodnień z nimi związanych niezbędnych dla korzystania z usług zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Telefonii Dialog S.A., f) prowadzenie w dobrej wierze negocjacji w sprawie dostępu telekomunikacyjnego w zakresie usług zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Telefonii Dialog S.A. oraz utrzymywaniu uprzednio ustanowionego dostępu telekomunikacyjnego w tym zakresie; 2. obowiązek, o którym mowa w art. 36 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na równym traktowaniu przedsiębiorców telekomunikacyjnych co do dostępu telekomunikacyjnego w zakresie usług zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej spółki Telefonia Dialog S.A., w szczególności przez oferowanie jednakowych warunków w porównywalnych okolicznościach, a także oferowanie usług oraz udostępnianie informacji na warunkach nie gorszych od stosowanych w ramach własnego przedsiębiorstwa lub w stosunkach z podmiotami zależnymi; 3. obowiązek, o którym mowa w art. 37 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na ogłaszaniu informacji w sprawach zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego w zakresie świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Telefonii Dialog S.A., dotyczących specyfikacji technicznych sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, charakterystyki sieci, zasad i warunków świadczenia usług oraz korzystania z sieci, a także opłat, przy czym: - zakres ogłaszanych informacji obejmuje wszystkie informacje dotyczące specyfikacji technicznych sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, charakterystyki sieci, zasad i warunków świadczenia usług oraz korzystania z sieci a także opłat, niezbędne do przygotowania przez zainteresowanych przedsiębiorców telekomunikacyjnych wniosku w sprawie zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego w zakresie usług zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Telefonii Dialog S.A., - publikacja wskazanych powyżej informacji nastąpi w formie elektronicznej na oficjalnej stronie internetowej (www) Telefonii Dialog S.A., - informacje należy ogłosić niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie trzech miesięcy od dnia doręczenia niniejszej decyzji, a w przypadku zmiany zakresu 2

3 IV. bądź treści publikowanej informacji należy ją ogłosić niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 1 tygodnia od wprowadzonej zmiany; Decyzja niniejsza podlega natychmiastowemu wykonaniu stosownie do art. 206 ust.2 i ust. 2a ustawy Prawo telekomunikacyjne. UZASADNIENIE Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o przekształceniach i zmianach w podziale zadań i kompetencji organów państwowych właściwych w sprawach łączności, radiofonii i telewizji (Dz. U z 2005 r. Nr 267, poz. 2258), do zakresu działania Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej przeszły dotychczasowe zadania i kompetencje Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty (zwany również Prezesem URTiP). Z kolei zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy, sprawy wszczęte przez Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty w zakresie zadań przejmowanych przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej (zwanego dalej: Prezesem UKE lub Regulatorem) i niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy toczą się przed Prezesem UKE według przepisów ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne Dz. U. Nr 171, poz z późn. zm. (zwana dalej: ustawą Prawo telekomunikacyjne oraz PT). Ponadto, w dniu 9 lutego 2006 r. weszła w życie ustawa z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 12, poz. 66) i stan prawny ustalony wskazaną ustawą został uwzględniony w niniejszej decyzji. 1. Implementacja procedury regulacji ex ante do polskiego porządku prawnego Podstawowe zasady i reguły nowego reżimu regulacyjnego dla rynku usług i sieci łączności elektronicznej, w tym również procedurę regulacji ex ante określa przede wszystkim dyrektywa 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa). Mając na uwadze postanowienia dyrektywy ramowej, Komisja Europejska wydała: Zalecenie Komisji Europejskiej 2003/311/W z dnia 11 lutego 2003 r. w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante (OJ L114/45 z 2003 r.) zwane dalej Zaleceniem wskazujące na przesłanki uzasadniające poddanie rynku właściwego regulacji ex ante, a także określające listę rynków produktów i usług sektora łączności elektronicznej, których cechy mogą uzasadniać wprowadzenie regulacji ex ante; Notę wyjaśniającą do Zalecenia Komisji Europejskiej w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante zgodnie z Dyrektywą 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnych Ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej ( nes/relevant_markets/en1_2003_497.pdf.) zwaną dalej Notą wyjaśniającą; Wytyczne Komisji Europejskiej 2002/C165/03 w sprawie analizy rynku i oceny znaczącej pozycji rynkowej zgodnie z ramami regulacyjnymi Wspólnoty dotyczącymi sieci i usług łączności elektronicznej (OJ C165/6 z 2002 r.) zwane dalej Wytycznymi skupiające się przede wszystkim na kwestiach związanych z definiowaniem rynków, 3

4 ich analizą pod kątem występowania podmiotów o znaczącej pozycji rynkowej, a także procedurach konsultacyjnych. Zgodnie z art. 15 dyrektywy ramowej, po przeprowadzeniu publicznej konsultacji oraz konsultacji z krajowymi organami regulacyjnymi (NRA), Komisja Europejska przyjęła Zalecenie określające rynki produktów i usług sektora łączności elektronicznej, których cechy mogą usprawiedliwiać nałożenie obowiązków regulacyjnych, określonych w dyrektywach szczegółowych. Rynki te zostały określone zgodnie z przepisami prawa konkurencji. Jednocześnie Komisja opublikowała Wytyczne dotyczące analizy rynku i oceny znaczącej pozycji rynkowej. Mając na uwadze treść Zalecenia i Wytycznych NRA mają definiować rynki właściwe zgodnie z zasadami konkurencji i stosownie do okoliczności występujących w danym państwie (możliwe jest również zdefiniowanie rynków spoza Zalecenia Komisji, po uzyskaniu jej zgody), a w szczególności mają definiować rynki geograficzne w obrębie danego terytorium. Art. 16 dyrektywy ramowej stanowi, że niezwłocznie po wydaniu Zalecenia lub jego zmian, NRA są zobowiązane do przeprowadzenia analizy odnośnych rynków. Analiza ta powinna zostać przeprowadzona w miarę potrzeb we współpracy z organem ds. konkurencji. Jeżeli wyniki analizy wskażą, że na rynku występuje skuteczna konkurencja, wtedy NRA nie będzie nakładał obowiązków regulacyjnych, a istniejące zostaną zniesione. Jeżeli wyniki analizy określą, iż dany rynek nie jest skutecznie konkurencyjny, wtedy NRA wskaże przedsiębiorcę lub przedsiębiorców posiadających znaczącą pozycję rynkową oraz nałoży lub zmieni istniejące obowiązki regulacyjne. Jednocześnie dyrektywa ramowa przewiduje, że dla rozstrzygnięć związanych z nałożeniem obowiązków regulacyjnych należy zastosować mechanizm konsultacji określony w art. 6 dyrektywy, a także mechanizm odnoszący się do konsolidacji wewnętrznego rynku w zakresie łączności elektronicznej, wskazany w art. 7 dyrektywy ramowej. Wskazana powyżej procedura regulacji ex ante została zaimplementowana do polskiego porządku prawnego. Ustawa Prawo telekomunikacyjne przewiduje następujący tryb regulacji rynku: a) wydanie rozporządzenia ministra właściwego do spraw łączności w sprawie określenia rynków właściwych podlegających analizie przez Prezesa UKE (art. 22 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne); b) wszczęcie i przeprowadzenie przez Prezesa UKE postępowania w sprawie określenia, czy na rynku właściwym, określonym w rozporządzeniu, występuje skuteczna konkurencja (art. 23 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne); c) w przypadku stwierdzenia występowania na rynku skutecznej konkurencji wydanie przez Prezesa UKE postanowienia w sprawie stwierdzenia, że na analizowanym rynku występuje skuteczna konkurencja (art. 23 ust. 3 ustawy Prawo telekomunikacyjne); d) w przypadku ustalenia, że na rynku właściwym nie występuje skuteczna konkurencja przygotowanie przez Prezesa UKE decyzji wyznaczającej przedsiębiorcę lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji na rynku właściwym oraz nakładającej obowiązki regulacyjne przewidziane w ustawie (art. 24 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne); e) poddanie projektu rozstrzygnięcia w sprawie wyznaczenia podmiotu lub podmiotów o znaczącej pozycji rynkowej i nałożenia określonych obowiązków regulacyjnych postępowaniu konsultacyjnemu oraz konsolidacyjnemu (art. 15 i art. 18 ustawy Prawo telekomunikacyjne); 4

5 f) wydanie postanowienia przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - zwanego dalej Prezesem UOKiK w sprawie przyjętego przez Prezesa UKE projektu rozstrzygnięcia w kwestii ustalenia skutecznej konkurencji, wyznaczenia podmiotu lub podmiotów o znaczącej pozycji rynkowej oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych w trybie art. 106 Kodeksu postępowania administracyjnego; g) wydanie decyzji w sprawie ustalenia czy na rynku właściwym występuje skuteczna konkurencja, wyznaczającej podmiot o znaczącej pozycji rynkowej oraz nakładającej obowiązki regulacyjne (art. 25 ust. 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne). Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego, wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy tj. przed dniem 9 lutego 2006 r. postępowania w sprawie ustalenia czy na rynku właściwym występuje skuteczna konkurencja, stają się postępowaniami w sprawie ustalenia czy na rynku właściwym występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia przedsiębiorcy lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji na rynku właściwym oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych przewidzianych w ustawie Prawo telekomunikacyjne. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że niniejsza decyzja jest efektem procesu opisanego w punktach a g. 2. Przebieg postępowania w sprawie ustalenia, czy na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej spółki Telefonia Dialog S.A. z siedzibą we Wrocławiu, zgodnym z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia przedsiębiorcy telekomunikacyjnego o znaczącej pozycji rynkowej oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych przewidzianych w ustawie Prawo telekomunikacyjne. 1. Pismem z dnia 20 grudnia 2004 r. (znak: DRT-WAI /04(1)) Prezes URTiP na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne wszczął z urzędu postępowanie sprawie ustalenia, czy na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych występuje skuteczna konkurencja. 2. Przedmiotowe postępowanie nie zostało zakończone do dnia 9 lutego 2006 r. 3. Wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego, tj. z dniem 9 lutego 2006 r., postępowanie w sprawie ustalenia, czy na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych występuje skuteczna konkurencja, stało się z mocy prawa postępowaniem w sprawie ustalenia, czy na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia przedsiębiorcy lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji na tym rynku właściwym oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych. 4. Pismem z dnia 18 września 2006r., Prezes UKE powiadomił Telefonię Dialog S.A. z siedzibą we Wrocławiu o rozszerzeniu postępowania, stosownie do powołanego wyżej art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 2005r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz Kodeks postępowania cywilnego. 5

6 5. W związku z prowadzonym postępowaniem zwrócono się do operatorów telefonii stacjonarnej o wypełnienie formularzy informacyjnych. Dane i informacje przekazane przez wskazanych operatorów były następnie w odpowiedzi na kolejne pisma Regulatora uzupełniane i doprecyzowane. Do analizy użyto także informacji udostępnianych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych na oficjalnych stronach internetowych. 6. Pismem z dnia 18 września 2006 r. Prezes UKE powiadomił Prezesa UOKiK o rozpoczęciu postępowania konsultacyjnego w sprawie ustalenia, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Telefonii Dialog S.A. z siedzibą we Wrocławiu, zgodnym z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia Telefonii Dialog S.A. jako przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na tym rynku i nałożenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych. 7. W dniu 19 września 2006 r. Komisja Europejska zarejestrowała pod numerem PL/2006/00502 notyfikację Urzędu Komunikacji Elektronicznej dotyczącą projektu decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej w sprawie ustalenia, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń zgodnym z obszarem stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Telefonii Dialog S.A. z siedzibą we Wrocławiu, nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia Telefonii Dialog S.A. jako przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na tym rynku i nałożenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych. 8. W dniach 18 września 18 października 2006 r. Prezes UKE przeprowadził postępowanie konsultacyjne w sprawie ustalenia, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń zgodnym z obszarem stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Telefonii Dialog S.A., nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia Telefonii Dialog S.A. jako przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na tym rynku i nałożenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych. W ramach ww. postępowania konsultacyjnego do Prezesa UKE wpłynęły 2 opinie złożone przez: Telekomunikację Polską S.A. oraz Krajową Izbę Gospodarczą Elektroniki i Telekomunikacji. Niezastrzeżone stanowiska uczestników postępowania konsultacyjnego zostały opublikowane na stronach Urzędu w dniu 23 listopada 2006 r. 9. W dniu 28 września 2006 r. Komisja Europejska zwróciła się do Prezesa UKE z pytaniami dotyczącymi przedmiotowego postępowania. W dniu 4 października 2006 r. Prezes UKE przekazał Komisji Europejskiej dodatkowe informacje. 10. W dniu 18 października 2006 r. Komisja Europejska przekazała swoje stanowisko w przedmiotowej sprawie, które opublikowała na swojej stronie internetowej w dniu 25 października 2006 r. W ww. stanowisku Komisja stwierdziła, iż w zakresie nałożenia na operatorów alternatywnych (w tym Telefonii Dialog S.A.) obowiązku kontroli cen bierze pod uwagę powody, dla których Prezes UKE nie uważa za stosowne nałożenie tej regulacji na operatorów alternatywnych z uwagi na istniejące warunki rynkowe. Jednakże Komisja Europejska wezwała Prezesa UKE do dokładnego monitorowania rozwoju stosowanych przez operatorów alternatywnych stawek za zakańczanie połączeń. Komisja podkreśliła, 6

7 że jeśli nie nastąpi spodziewana tendencja do dalszych obniżek cen lub jeśli zwiększy się poziom asymetrii w stosunku do stawek TP S.A. za zakańczanie połączeń, Prezes UKE powinien interweniować i nałożyć efektywną regulację cen również na operatorów alternatywnych. 11. W dniu 7 grudnia 2006 roku Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki i Telekomunikacji (zwana dalej również KIGEIT-em oraz Izbą) złożyła wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu w sprawie ustalenia, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń zgodnym z obszarem stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Telefonii Dialog S.A. z siedzibą we Wrocławiu, nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia Telefonii Dialog S.A. jako przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na tym rynku i nałożenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych. 12. W dniu 19 grudnia 2006 r. Prezes UKE wydał postanowienie dopuszczające KIGEiT do udziału w przedmiotowym postępowaniu. 13. W dniu 5 lutego 2007 r. na stronach internetowych Urzędu został opublikowany Komentarz do uwag i opinii zgłoszonych w trakcie postępowania konsultacyjnego 29 projektów decyzji w sprawie stwierdzenia, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w poszczególnych 29 stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych operatorów alternatywnych, zgodnych z obszarem sieci w której następuje zakończenie połączenia nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia tych przedsiębiorców jako przedsiębiorców telekomunikacyjnych zajmujących znaczącą pozycję na tym rynku oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych. 14. W dniu 6 lutego 2007 r. Prezes UKE przekazał Prezesowi UOKiK decyzję (DRTD-SMP /06 (9)) ustalającą, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń zgodnym z obszarem stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Telefonii Dialog S.A. z siedzibą we Wrocławiu, nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia Telefonii Dialog S.A. jako przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na tym rynku i nałożenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych określonych w art. 34, 36, 37 ustawy Prawo telekomunikacyjne. 15. Pismem z dnia 6 lutego 2007 r. (numer: DRTD - SMP /06 (10)) Prezes UKE powiadomił Telefonię Dialog S.A. o przekazaniu w dniu 6 lutego 2007 r. projektu rozstrzygnięcia Prezesowi UOKiK, celem zajęcia przez Prezesa UOKiK stanowiska. 16. Pismem z dnia 5 lutego 2007 r. Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki i Telekomunikacji przekazała stanowisko uczestnika postępowania w sprawie ustalenia, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń zgodnym z obszarem stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Telefonii Dialog S.A. z siedzibą we Wrocławiu, nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia Telefonii Dialog S.A. jako przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na tym rynku i nałożenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych. Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki i Telekomunikacji w swoim stanowisku podniosła, iż przedmiotowy projekt decyzji nie jest uzasadniony w świetle istniejących okoliczności rynkowych. 7

8 Zdaniem KIGEIT skutki jakie mogą wyniknąć z ustalenia znaczącej pozycji Telefonii Dialog S.A. na właściwym rynku nie będą sprzyjały skutecznej konkurencji, a nawet uwzględniając stan rozwoju rynków usług telekomunikacyjnych w Polsce mogą uniemożliwić albo utrudnić jej istnienie. Prezes UKE w uzasadnieniu do projektu decyzji wyjaśnił i uzasadnił w sposób spójny i logiczny, opierając się na argumentach merytorycznych i całokształcie materiału dowodowego w sprawie powody dokonanego rozstrzygnięcia. Punkt 5 projektu decyzji jest poświęcony problematyce braku (niewystępowania) skutecznej konkurencji na rynku właściwym. W punkcie 6 natomiast przeanalizowanych zostało wiele kryteriów służących ocenie pozycji znaczącej przedsiębiorców telekomunikacyjnych działających na analizowanym rynku. Jak zostało wskazane w projekcie decyzji, rynki świadczenia usługi zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych sieciach telefonicznych są rynkami specyficznymi. Mamy tu bowiem do czynienia z sytuacją, w której każdy operator stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej jest jedynym dostawcą usługi zakańczania połączeń we własnej sieci. Oznacza to, że tylko w obszarze sieci konkretnego operatora można mówić o jednorodnej usłudze zakańczania połączeń. Lokalizacja stacjonarna jest bowiem ściśle związana z siecią danego operatora. Przyłączenie użytkownika końcowego do sieci operatora powoduje, że tylko on uzyskuje techniczną możliwość zakańczania połączeń kierowanych do lokalizacji (numerów) funkcjonujących w jego sieci. Oznacza to, że każdy operator jest monopolistą w zakresie zakańczania połączeń we własnej sieci. Oznacza to również, że analizowani przedsiębiorcy telekomunikacyjni działają w sposób niezależny od konkurentów i kontrahentów. Taka siła rynkowa zapewnia im bowiem swobodę przy podejmowaniu działań, nie licząc się z otoczeniem rynkowym (konkurentami i kontrahentami). Tak silna pozycja oznacza, że powyższy rynek nie jest skutecznie konkurencyjny. W związku z powyższym bezzasadnym wydaje się być twierdzenie, że rozstrzygnięcie Prezesa UKE doprowadzi do ograniczenia konkurencji. Ponadto Izba podniosła, iż w projektowanej decyzji obowiązki regulacyjne mają charakter nieproporcjonalny i nieadekwatny do zidentyfikowanych (zdaniem Krajowej Izby Elektroniki i Telekomunikacji potencjalnych i rzekomych) problemów. W tym zakresie m.in. istnieje problem z zastosowaniem art. 72 ustawy Prawo telekomunikacyjne. Prezes UKE pragnie zaznaczyć, iż obowiązki wskazane w decyzji zostały wyselekcjonowane w taki sposób, aby stanowić jak najmniejsze obciążenie dla Spółki i jednocześnie być optymalnym rozwiązaniem dla zidentyfikowanych na rynku problemów konkurencji. Ponadto Prezes UKE pragnie wskazać, iż zakres obowiązków nakładanych na operatorów alternatywnych jest znacząco węższy niż zakres obowiązków nakładanych na tożsamym rynku właściwym na TP S.A. Prezes UKE dostrzegając znaczącą asymetrię w sile rynkowej pomiędzy TP S.A. a operatorami alternatywnymi zdawał sobie doskonale sprawę z faktu, iż obowiązki nakładane na te podmioty nie mogą być takie same. W efekcie obowiązki nałożone na operatorów alternatywnych są znacząco lżejsze od obowiązku nałożonych na rynku właściwym na TP S.A. Prezes UKE odniósł się to tego problemu z zastosowaniem art. 72 ustawy Prawo telekomunikacyjne w części dotyczącej obowiązków regulacyjnych (punkt 7.5.). Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki i Telekomunikacji wskazała na przykłady europejskiej praktyki, i stwierdziła, że obowiązki regulacyjne nakładane na alternatywnych przedsiębiorców, w tym Telefonię Dialog S.A., powinny być ograniczone 8

9 do obowiązku zapewnienia dostępu na uzasadniony wniosek. Takie podejście zaprezentowało wielu europejskich regulatorów (Izba wskazała na przykład Danii, Hiszpanii, Portugalii i Łotwy). Zdaniem KIGEIT przykłady te są adekwatne przede wszystkim w Polsce, gdzie faktycznie nie ma problemu z dostępem do sieci operatorów alternatywnych. Nałożenie innych obowiązków niż obowiązek przejrzystości byłoby krzywdzącym i niesprawiedliwym obciążeniem skoro udziały rynkowe operatorów alternatywnych na rynkach detalicznych są nieistotne w porównaniu do udziału operatora zasiedziałego. Ponadto w opinii Krajowej izby Gospodarczej Elektroniki i Telekomunikacji przeciwko nałożeniu obowiązku niedyskryminacji przemawiają następujące okoliczności: a) jak do tej pory współpraca międzyoperatorska z operatorami alternatywnymi jest na wczesnym etapie rozwoju rynku; b) nie ma tendencji do odmawiania przez operatorów alternatywnych zapewnienia dostępu do własnej sieci; c) obowiązek niedyskryminacji mógłby zredukować siłę konkurencyjną małych operatorów. Prezes UKE pragnie zauważyć, iż już odniósł się powyżej do zarzutów Krajowej Izby Gospodarczej Elektroniki i Telekomunikacji. Tym samym Prezes UKE stwierdza, iż w jego opinii nałożone obowiązki są adekwatne i proporcjonalne wobec zidentyfikowanych problemów na rynku właściwym. Ponadto Prezes UKE nie widzi konieczności kierowania się rozwiązaniami w krajach europejskich wskazanych przez KIGEIT. Prezes UKE podkreśla, iż Komisja Europejska podzieliła stanowisko Prezesa UKE i zaakceptowała przedstawione projekty decyzji, zgłaszając jednocześnie uwagę co do braku nałożenia przez Prezesa UKE obowiązku kontroli cen. Jednakże zdaniem Komisji, w sytuacji panującej na analizowanym rynku może nie być konieczne nakładanie na operatorów alternatywnych obowiązku kontroli cen. W związku z powyższym Komisja wezwała Prezesa UKE do dokładnego monitorowania rozwoju stosowanych przez operatorów alternatywnych stawek za zakańczanie połączeń. Krajowa Izba Elektroniki i Telekomunikacji podkreśliła ponadto, iż w Polsce faktycznie dopiero tworzy się konkurencja, a operatorzy alternatywni działają stosunkowo krótko. Ponadto Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki i Telekomunikacji wskazała, iż Prezes UKE w projekcie decyzji odwołał się do potencjalnych problemów. W opinii Krajowej KIGEIT istota tego rynku opiera się na zapewnieniu zakańczania każdego połączenia przez operatora obsługującego abonenta wywołanego. Z tego punktu widzenia zaproponowane obowiązki mają charakter nieproporcjonalny do zidentyfikowanego problemu. Z uwagi na powyższe Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki i Telekomunikacji wnosi o modyfikację zaproponowanych obowiązków przez zachowanie jedynie obowiązku, o którym mowa w art. 34 ustawy Prawo telekomunikacyjne. Prezes UKE niejednokrotnie w swoich stanowiskach podkreślał również, iż zdaje sobie sprawę, iż operatorzy alternatywni są przedsiębiorcami, którzy działają na rynku stosunkowo krótko oraz, że istnieje znacząca asymetria w sile rynkowej pomiędzy operatorami alternatywnymi a TP S.A. Jednakże, zdaniem Prezesa UKE nie zmienia to faktu, iż analizowani przedsiębiorcy telekomunikacyjni posiadają znaczącą pozycję rynkową na rynku zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych publicznych sieciach telekomunikacyjnych. 9

10 Jak zostało już to wskazane powyżej sposób rozumowania i podejście Prezesa UKE w kwestii nałożenia obowiązków regulacyjnych w decyzjach jest konsekwencją zidentyfikowania problemów na poszczególnych rynkach świadczenia usługi zakańczania połączeń (po przeprowadzonych analizach). Zadaniem Prezesa UKE zachowanie jedynie obowiązku w projekcie decyzji, o którym mowa w art. 34 ustawy Prawo telekomunikacyjne, jest zbyt daleko idące. Prezes UKE musi zastosować interwencję regulacyjną i nie może odstąpić od nakładania obowiązków regulacyjnych z art. 36 oraz art. 37 ustawy Prawo telekomunikacyjne. Jak zostało już wskazane powyżej obowiązki te są adekwatne do zidentyfikowanych problemów. 17. W dniu 26 lutego 2007 r. Prezes UKE otrzymał Postanowienie Prezesa UOKiK z dnia 20 lutego 2007 r. (sygn.: DOK /07/MKK) w sprawie rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń zgodnym z obszarem stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Telefonii Dialog S.A. z siedzibą we Wrocławiu. Prezes UOKiK stwierdził w tym postanowieniu, iż: a) na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Telefonii Dialog S.A. z siedzibą we Wrocławiu, zgodnym z obszarem stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej, w którym następuje zakończenie połączenia nie występuje skuteczna konkurencja; b) Telefonia Dialog S.A. z siedzibą we Wrocławiu posiada pozycję znaczącą na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Telefonii Dialog S.A, zgodnym z obszarem stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej, w którym następuje zakończenie połączenia; c) zasadne jest nałożenie na Telefonię Dialog S.A. z siedzibą we Wrocławiu obowiązków regulacyjnych określonych w art. 34, 36, 37 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne. 18. Pismem z dnia 28 lutego 2007 r. Prezes UKE powiadomił Telefonię Dialog S.A o zakończeniu postępowania dowodowego oraz o możliwości zapoznania się w dniach 5-9 marca 2007 r. z materiałem dowodowym zebranym w aktach postępowania i złożenia ostatecznego stanowiska w sprawie do dnia 16 marca 2007 r. 19. Spółka nie skorzystała z możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym oraz nie wniosła swojego ostatecznego stanowiska w sprawie. 20. W dniu 20 marca 2007 roku do Prezesa UKE wpłynęło stanowisko KIGEiT (sygn. KIGEiT/275/03/2007), w którym Izba wyraziła szereg wątpliwości co do zakresu, rozumienia i wykonania określonych obowiązków regulacyjnych nałożonych w przedmiotowej decyzji przez Prezesa UKE. W przekonaniu KIGEiT może wystąpić sytuacja, w której operatorzy będą zmuszeni do składania wniosków o wyjaśnienie tych wątpliwości. Następnie KIGEiT zwróciła uwagę na poniższe kwestie. W opinii KIGEiT powstały wątpliwości co do treści dwóch elementów obowiązku zapewnienia dostępu tj.: - obowiązek zapewnienia elementów sieci telekomunikacyjnej niezbędnych do korzystania z usług zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej - obowiązek zapewnienia infrastruktury telekomunikacyjnej niezbędnej do korzystania z usług zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci. 10

11 Zdaniem KIGEiT oba te elementy wzajemnie dublują się i właściwe jest, aby Prezes UKE zastosował tylko element zapewnienia infrastruktury na cele połączenia sieci. Prezes UKE pragnie jedynie zauważyć, iż poza arbitralnym stwierdzeniem, że obowiązek zapewnienia elementów sieci jest zbędny Izba nie przedstawiła żadnej szczegółowej argumentacji, która uzasadniałaby przyjęcie takiego podejścia. Prezes UKE pragnie zauważyć, iż skoro oba te elementy znalazły się w treści szeroko pojętego obowiązku dostępu to z pewnością jest to wynik intencji ustawodawcy, który chciał wyodrębnić oba te elementy jako usługi, które się nie powtarzają, ale uzupełniają. Prezes UKE pragnie jednocześnie zauważyć, iż podobne rozróżnienie znalazło się w art. 12 Dyrektywy 2002/19/WE o dostępie, dlatego też zarzut KIGEiT o nie do końca właściwej transpozycji tych obowiązków jest niezasadny. KIGEiT przywołała pewne rozbieżności, które występują pomiędzy treścią obowiązków w decyzji, a ich treścią wynikającą z Ustawy. Tak np. obowiązek zapewnienia infrastruktury telekomunikacyjnej zawarty w decyzji jest uboższy o element zapewnienia kolokacji oraz innych form wspólnego korzystania z budynków, który to element znajduje się w art. 34. ust. 2 pkt. 5 ustawy PT. Także zawężeniu w decyzji uległ obowiązek zapewnienia dostępu do interfejsów lub protokołów niezbędnych dla interoperacyjności usług oraz funkcji sieci niezbędnych do zapewnienia pełnej interoperacyjności usług. Prezes UKE pragnie zaznaczyć, iż nakładając obowiązki na operatorów alternatywnych funkcjonujących na rynku zakańczania połączeń w stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych starał się w taki sposób skonstruować ich treść, aby stanowiły one jak najmniejsze obciążenie dla operatorów. Dlatego też między innymi zrezygnował z niektórych elementów znajdujących się w ustawie, gdyż uznał, iż w tym konkretnym przypadku nie są one konieczne do tego, aby zapewniona została usługa świadczona na rynku właściwym. W opinii Prezesa UKE ich nałożenie mogłoby stanowić niewspółmierny do realnych możliwości ciężar dla operatorów alternatywnych. KIGEiT podniosła kwestię niejasności fragmentu treści obowiązku niedyskryminacji mówiącego, iż przedsiębiorca telekomunikacyjny jest zobowiązany do udostępniania informacji na warunkach nie gorszych od stosowanych w ramach własnego przedsiębiorstwa lub w stosunkach z podmiotami zależnymi. W przekonaniu Prezesa UKE kwestia ta wydaje się oczywista i zrozumiała. Można bowiem hipotetycznie wyobrazić sobie sytuację, w której przedsiębiorca telekomunikacyjny potrzebuje dodatkowych informacji nie objętych zakresem obowiązku przejrzystości realizowanego w postaci informacji znajdujących się na oficjalnej stronie internetowej danego przedsiębiorcy, który zajmuje pozycję znacząca na przedmiotowym rynku. W szczególności te dodatkowe informacje mogą dotyczyć doprecyzowania istotnej kwestii bądź uzyskania bardziej szczegółowych wyjaśnień. Pod warunkiem oczywiście, iż wnioskowane informacje nie stanowią tajemnicy przedsiębiorstwa wydaje się zasadnym, aby były one udostępniane na rzecz podmiotu wnioskującego na takich samych zasadach na jakich przepływ informacji odbywa się bądź w ramach tego samego przedsiębiorstwa bądź pomiędzy tym przedsiębiorstwem, a podmiotami od niego zależnymi. Powyższe oznacza że, ani zakres tych informacji, ani termin ich uzyskania przez podmiot wnioskujący nie powinny zasadniczo odbiegać od standardów wypracowanych w ramach wewnętrznej struktury danego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego i stosowanych przez niego w codziennej praktyce. 11

12 Izba wskazała także na dodatkowe przeszkody przy realizacji obowiązku niedyskryminacji. W opinii KIGEiT dotychczas operatorzy nie byli zobowiązani do oferowania warunków stosowanych w ramach własnego przedsiębiorstwa innym przedsiębiorcom. Ponieważ może zdarzyć się, że będą to operatorzy, w których w ramach grupy nie były zawierane transakcje, to trudno będzie ustalić ich warunki. Żądanie przeniesienia takich warunków do relacji z innymi przedsiębiorcami wymaga uprzednio ustalenia tych warunków wewnętrznych. Niejasny dla KIGEiT jest również zakres zastosowania zasady niedyskryminacji. Decyzja nakazuje wykonywanie obowiązku polegającego na równym traktowaniu przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Warunek ten jest wprowadzony w sytuacji, gdy każdy z operatorów ma wiele zawartych umów interkonektowych na różnych warunkach z różnych okresów, według różnych metod rozliczeniowych. Zastana sytuacja z zasady uniemożliwia równe traktowanie, gdyż warunki rozliczeń za zakańczanie połączeń są zróżnicowane. Zdaniem KIGEiT wyjaśnienia wymaga, w jaki sposób stosować zasadę niedyskryminacji tj. czy przedsiębiorca ma samodzielnie inicjować ujednolicanie warunków, czy powinien czekać na wnioski zainteresowanych operatorów, czy też zasada ta odnosi się tylko do umów zwartych po wydaniu decyzji. Prezes UKE podkreśla, iż postanowienia przedmiotowej decyzji obowiązują od momentu jej wydania. Operator nie musi renegocjować wszystkich umów zawartych przed okresem obowiązywania decyzji, jednakże to na operatorze, na którego został nałożony ten obowiązek, spoczywa odpowiedzialność ustalania jednolitych standardów dla tych przedsiębiorców, którzy będą występować z wnioskiem o dostęp telekomunikacyjny. Natomiast w sytuacji, w której do tej pory nie były zawierane transakcje w ramach własnego przedsiębiorstwa, przedsiębiorca na którego zostały nałożone obowiązki regulacyjne z zakresu dostępu telekomunikacyjnego będzie zobowiązany do ustalenia odpowiednich standardów, które można by uznać za adekwatne do obowiązywania w relacjach w wewnętrznej strukturze przedsiębiorcy. KIGEiT zgłosiła także uwagi co do zakresu obowiązku publikacji/ogłaszania informacji w sprawach zapewniania dostępu telekomunikacyjnego w zakresie świadczenia usługi zakańczania połączeń w sieci telefonicznej dotyczących specyfikacji technicznych sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, charakterystyki sieci, zasad i warunków świadczenia usług oraz korzystania z sieci, a także opłat. W opinii KiGEiT sformułowanie wszystkie informacje dotyczące specyfikacji technicznych sieci i urządzeń telekomunikacyjnych jest bardzo ogólne i w tak ogólnym sformułowaniu w specyfikacji może zabraknąć jakiegoś elementu, które wnioskujący operator uzna ze swego punktu widzenia za niezbędny. W przekonaniu Prezesa UKE użycie słowa wszystkich jest gwarantem tego, iż sytuacja, o której wspomniała KIGEiT nie wystąpi. Wyklucza ono bowiem sytuacje, w których specyfikacja dotyczy tylko niektórych, bądź wybranych elementów. KiGEiT podniosła również, iż może wystąpić sytuacja, w której zabraknie jakiegoś elementu uznanego przez danego operatora za niezbędny ze swego punktu widzenia. Prezes UKE pragnie zauważyć, iż operator, który funkcjonuje na rynku i zawierał oraz zawiera umowy o połączeniu sieci powinien w oparciu o taką praktykę posiadać wiedzę na temat wszystkich tych elementów, które są konieczne do tego, aby połączyć sieci w celu zapewnienia usługi zakończenia połączenia. Izba wyraziła wątpliwości co do tego, czy opłaty jakie oferuje operator mają odzwierciedlać rzeczywiste opłaty, które ponoszą już inni operatorzy z nim 12

13 współpracujący, czy ma to być propozycja podlegająca dalszym negocjacjom. KIGEIT zwrócił się również o wyjaśnienie kwestii, czy ostatecznie wynegocjowana opłata przez operatora wnioskującego, jeśli będzie niższa od oferowanej opłaty, ma być upubliczniona. W przekonaniu Prezesa UKE to przedsiębiorca telekomunikacyjny zajmujący pozycję znaczącą ma zadecydować jakie opłaty będą przedmiotem publicznej oferty ogłaszanej na stronach internetowych przedsiębiorcy w wyniku realizacji nałożonego obowiązku publikacji i ogłaszania informacji w ramach zapewnienia dostępu. Kwestia tego, czy są to opłaty już funkcjonujące, czy może opłaty, które dopiero zostaną ustalone przez przedsiębiorcę powinna stanowić indywidualną decyzję operatora. Opłaty te mogą podlegać dalszym negocjacjom, z uwagi na to, iż Prezes UKE wyraźnie stwierdza w decyzji, iż.w celu zrównania szans walki o klienta detalicznego wymagać należy, aby przedsiębiorca [...] świadczył usługi międzyoperatorskie po takich stawkach, jakie uznaje za słuszne i prawidłowe do wyliczenia własnych cen detalicznych. Zasadniczym wymogiem wobec przedsiębiorcy telekomunikacyjnego jest wynikająca z obowiązku niedyskryminacji konieczność oferowania jednakowych warunków w porównywalnych okolicznościach. Natomiast to, czy końcowa opłata będzie wyższa, niższa bądź równa ofercie początkowej zależy tylko i wyłącznie od treści porozumienia do jakiego dojdzie pomiędzy podmiotami. Wydaje się także, iż nie ma konieczności, aby końcowa opłata nawet jeśli będzie niższa od oferowanej była upubliczniona. W przekonaniu Prezesa UKE najważniejsze jest, aby przedsiębiorca telekomunikacyjny udostępniał pozostałym podmiotom na rynku czytelną, ujednoliconą dla wszystkich ofertę zawierającą między innymi wysokość opłat. Niemniej jednak Prezes UKE pragnie zwrócić uwagę na możliwość kontroli realizacji nałożonych obowiązków regulacyjnych przewidzianą w art. 6 PT. 3. Definicja rynku właściwego 3.1. Prawne podstawy dla analizy rynków właściwych Przez "rynek właściwy" rozumie się zgodnie z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331) (zwanej dalej: ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów), do której odsyła art. 21 ust. 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne, rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty, oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji. Rynki właściwe podlegające analizie i regulacji przez Prezesa UKE, określa w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw łączności. W dniu 25 października 2004 r. Minister Infrastruktury, działając na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne, wydał stosowne rozporządzenie w sprawie określenia rynków właściwych podlegających analizie przez Prezesa URTiP, w którym wymienił rynki podlegające analizie. Jednym z nich jest odnoszący się do wyrobów i usług telekomunikacyjnych koniecznych dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych do świadczenia usług na rzecz użytkowników końcowych [szczebel hurtowy] rynek świadczenia usługi zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych ( 2 pkt 2 rozporządzenia). 13

14 Wytyczne, którymi zgodnie z art. 23 ust. 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne, powinien kierować się Prezes UKE przy analizie rynków właściwych i ustalaniu pozycji znaczącej przewidują, iż na mocy nowych ram regulacyjnych, rynki, które mają być regulowane, definiuje się zgodnie z zasadami europejskiego prawa konkurencji, tak jak zostały one przedstawione przez Komisję w Zaleceniu dotyczącym właściwych rynków produktów i usług. 1 Jakkolwiek rynek właściwy został określony w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury, to w akcie tym brak jest wskazania szczegółowego zakresu produktowego tego rynku. Mając na względzie powyższe, Prezes UKE uznał za celowe przeanalizowanie w szczególności, jakie usługi i produkty wchodzą w skład rynku właściwego, jak również odniesienie się do wskazanego w rozporządzeniu rynku geograficznego Rynek produktowy na szczeblu detalicznym Zgodnie ze stanowiskiem Komisji Europejskiej Punktem wyjścia dla definicji i określenia rynków jest scharakteryzowanie rynków detalicznych w perspektywie czasowej z uwzględnieniem substytucji po stronie popytu i po stronie podaży. Po scharakteryzowaniu i określeniu rynków detalicznych, czyli rynków, na których odbywa się gra podaży i popytu użytkowników końcowych, należy określić właściwe rynki hurtowe, czyli rynki, na których odbywa się gra popytu i podaży produktów dla osób trzecich zaopatrujących użytkowników końcowych. 2 Mając powyższe na uwadze, Prezes UKE przed określeniem zakresu produktowego rynku hurtowego zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej Telefonii Dialog S.A., przeanalizował odpowiadający mu rynek na szczeblu detalicznym. Analiza ta ustaliła, które produkty oferowane na rynku detalicznym są powiązane z rynkiem zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej. Połączeniem telefonicznym zgodnie z art. 2 pkt 26 ustawy Prawo telekomunikacyjne jest połączenie ustanowione za pomocą publicznie dostępnej usługi telefonicznej, pozwalającej na dwukierunkową łączność w czasie rzeczywistym. Publicznie dostępną usługą telefoniczną jest natomiast usługa telekomunikacyjna, która jest dostępna dla ogółu użytkowników, w celu inicjowania i odbierania połączeń krajowych i międzynarodowych oraz uzyskania dostępu do służb ustawowo powołanych do niesienia pomocy, za pomocą numeru lub numerów ustalonych w krajowym lub międzynarodowym planie numeracji telefonicznej. Usługa połączeń telefonicznych zakłada więc zarówno inicjowanie, jak i odbieranie połączeń telefonicznych. Każdy użytkownik końcowy powinien więc mieć możliwość odbierania połączeń telefonicznych, realizowanych przez różnych przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Odpowiednikiem na rynku detalicznym hurtowej usługi zakańczania połączeń są więc wszystkie te połączenia telefoniczne zainicjowane przez użytkowników końcowych, dla realizacji których wymagane jest zakończenie połączeń z wywoływanymi lokalizacjami lub abonentami w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej. Będą to więc połączenia telefoniczne: 1 Wytyczne Komisji (pkt 1.1.4) 2 Nota wyjaśniająca do Zalecenia Komisji (ust. 3.1.) 14

15 - stacjonarne lokalne, strefowe, międzystrefowe i międzynarodowe, - z ruchomych publicznych sieci telefonicznych, - komutowane (wdzwaniane) do sieci Internet, - do numeracji dostępu do usług sieci inteligentnych, - do numerów abonenckich usług specjalnych (AUS). Każdy z ww. rodzajów połączeń wiąże się z zakończeniem połączenia w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci PSTN). Zakończenie połączenia następuje w stałej lokalizacji (adresie), przyporządkowanej określonej sieci stacjonarnej należącej do operatora telekomunikacyjnego z wyjątkiem połączeń kierowanych do numerów niegeograficznych. Należy zauważyć, iż w Polsce, podobnie jak w Europie w ramach systemu rozliczania usług telekomunikacyjnych obowiązuje zasada dzwoniący płaci (ang. calling party pays ). Oznacza to, iż brak jest presji ze strony abonentów, do których wykonywane są połączenia, by operator, do którego sieci są przyłączeni, obniżał swoje stawki za zakańczanie połączeń przychodzących z sieci innych operatorów. Powyższy mechanizm jest jeszcze wzmocniony przez fakt, iż brak jest możliwości technicznych, które pozwoliłyby na zakończenie połączenia w sieci danego operatora, przez inny podmiot, niż ten, w którego sieci następuje zakończenie połączenia. W ten sposób, popyt na rynku hurtowym, jest całkowicie uzależniony od popytu na rynku detalicznym, na którym użytkownicy zainteresowani są możliwościami skontaktowania się z konkretnymi abonentami w danej sieci stacjonarnej. W ten sposób nie istnieje inna możliwość dla strony popytowej na poziomie hurtowym, jak tylko zakupienie usługi zakańczania połączeń od operatora abonenta wywoływanego. Technologie świadczenia usług na rynku detalicznym Świadczenie usług połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej (sieci PSTN) zapewnione jest dzięki połączeniu telekomunikacyjnego urządzenia końcowego użytkownika zainstalowanego w jego lokalu z siecią operatora za pomocą systemu dostępu i utrzymaniu w gotowości takiego połączenia. Usługi połączeń telefonicznych są świadczone przy wykorzystaniu następujących rodzajów łączy: 1. łączy analogowych (POTS 3 ) użytkownikowi udostępniane jest jedno łącze dla pasma telefonicznego Hz, służące do obsługi usług głosowych, które umożliwia też korzystanie z faksów i modemów o prędkości do 56 kbit/s (jest to dominująca forma dostępu do sieci PSTN); 2. łączy cyfrowych (ISDN 4 ), dwóch typów: dostęp cyfrowy podstawowy tzw. 2B+D (o przepływności 2 x 64 kbit/s + 16 kbit/s), umożliwiający: - jednoczesne korzystanie z dwóch urządzeń (np. modemu i telefonu/faksu), - podłączenie do sieci do 8 urządzeń końcowych (telefony/faksy, modemy), z których każdy dysponuje własnym zewnętrznym numerem telefonicznym; dostęp cyfrowy pierwotny tzw. 30B+D (o przepływności 30 x 64 kbit/s + 64 kbit/s) lub częściowy pierwotny (np. 15B+D) umożliwiający: 3 z ang. Plaine Old Telephone Service 4 z ang. Integrated Services Digital Network 15

16 - podłączenie centrali abonenckiej (ISDN-PABX, głównie w sygnalizacji DSS1), - transmisję danych z prędkościami od 64 kbit/s do 2 Mbit/s, - podłączenie urządzeń specjalnych, takich jak mostki wideokonferencyjne bądź routery, - dostęp cyfrowy poprzez wykorzystanie łączy o przepływności 2 Mbit/s z sygnalizacją R2. Jako medium transmisyjne służące do realizacji usług telefonicznych za pośrednictwem ww. rodzajów łączy wykorzystywane są: - kable z miedzianymi torami symetrycznymi, - kable z miedzianymi torami współosiowymi, - kable z torami światłowodowymi, - urządzenia radiowe Rynek produktowy na poziomie hurtowym Główne elementy niezbędne do świadczenia omówionych wyżej detalicznych usług telefonicznych, to rozpoczęcie połączeń, przekazywanie (tranzyt) połączeń oraz zakończenie połączeń. Stosownie do tego, zgodnie z Zaleceniem Komisji, zostały wyodrębnione trzy rynki hurtowe zapewniające realizację połączeń w publicznej stacjonarnej sieci na poziomie hurtowym, tj. rynek rozpoczynania, rynek zakańczania i rynek tranzytu połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej. Usługi na hurtowych rynkach rozpoczynania, zakańczania i tranzytu połączeń w stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych mogą być dostarczane w formie minut lub pojemności. Rynkiem hurtowym, wymienionym w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury, podlegającym analizie w niniejszej decyzji, jest rynek świadczenia usług zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych (sieciach PSTN). Zakup usługi zakańczania połączeń telefonicznych w sieciach stacjonarnych pozwala przedsiębiorcom telekomunikacyjnym realizować połączenia telefoniczne pomiędzy różnymi adresami (numerami), w tym pomiędzy użytkownikami różnych sieci telekomunikacyjnych. Dzięki zakupowi tej usługi możliwe jest dotarcie przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego do użytkowników poszczególnych operatorów telekomunikacyjnych. Zakańczanie połączeń jest więc usługą oferowaną przez operatorów telekomunikacyjnych, posiadających stacjonarną publiczną sieć telefoniczną z przydzieloną pulą numerów geograficznych i niegeograficznych (strona podażowa rynku). Klientami (kupującymi) tworzącymi popyt na tym rynku są ci wszyscy przedsiębiorcy telekomunikacyjni działający na rynku telefonii stacjonarnej i ruchomej, którzy świadczą użytkownikom końcowym usługi połączeń telefonicznych. Zakańczanie połączeń telefonicznych możliwe jest poprzez zakup u operatora, posiadającego stacjonarną publiczną sieć telefoniczną, określonej ilości minut bądź pojemności połączeń zakończonych w tej sieci. Realizacja usługi zakańczania połączeń w poszczególnych stacjonarnych publicznych sieciach telefonicznych polega zaś na tym, że operator sieci stacjonarnej, w której zakańczane jest połączenie telefoniczne, kieruje połączenie od miejsca styku z dostawcą, świadczącym 16