0. Oszacowanie kilku prostych regresji, interpretacja oszacować parametrów

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "0. Oszacowanie kilku prostych regresji, interpretacja oszacować parametrów"

Transkrypt

1 0. Oszacowane klku prostych regresj, nterpretacja oszacować parametrów Zacznemy od oszacowana metodą najmnejszych kwadratów następującego modelu: dochod = β0 + βwekwek + ε Najperw zastanowmy sę w jak sposób będzemy nterpretować oszacowana parametrów: E( dochod ) = β0 + βwekwek + E( ε ) = β0 + βwekwek E ( dochod ) wek = β wek 0 Oszacowane parametru przy zmennej wek oznacza zatem o le wzrośce średno dochód, jeżel wek wzrośne o 1 rok. Do szacowana model lnowych przy użycu metody najmnejszych kwadratów w Stace używamy komendy regress. Ponżej jej składna: regress zmenna_zależna lsta_zmennych_nezależnych. regress dochod wek /*dochod - zmenna zależna, wek - zmenna nezależna */ F( 1, 1081) =.9 Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE = wek _cons Oszacowana parametrów na wydruku są zaznaczone na nebesko. Możemy węc zapsać oszacowany model: dochod ˆ = 646, 3 + 4, 9wek Wzrost weku o jeden rok przekłada sę na wzrost zarobków zaledwe o 4.9 zł. TSS (Total), ESS (Model) RSS (Resdual) są zaznaczone w tabel na czerwono, natomast R (R-square) R (Adj R-square) na zelono. Spróbujemy trochę rozbudować nasz model, dodajemy zmenną oznaczającą płeć: 0 dla mężczyzn plec = 1 dla kobet E( dochod ) = β0 + βwekwek + β plec plec + E( ε ) = β0 + βwekwek + β plec plec 0 Interpretacja parametru przy zmennej wek ne zmen sę, ale w jak sposób znterpretować oszacowane parametru przy zmennej plec? β0 + βwek wek E( dochod ) = β0 + βwekwek + β plec plec = β0 + β wek + β wek plec dla mężczyzn dla kobet 1

2 A węc oszacowane parametru przy zmennej plec będze pokazywało o le średno węcej lub mnej będą zarabały kobety w porównanu z mężczyznam, przy założenu weku na tym samym pozome. Ponżej oszacowana modelu:. regress dochod wek plec /*dochod - zmenna zależna, wek, plec - zmenne nezależne */ F(, 1080) = 3.95 Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE = wek plec _cons Oszacowany model możemy zapsać: dochod ˆ = 768, 1+ 5,3wek 33,15 plec Wzrost weku o jeden rok przekłada sę średno na wzrost dochodu o 5,3 zł, kobety zarabają średno o zł mnej nż mężczyźn (obe nterpretacje przy założenu pozostałych zmennych na tym samym pozome). W następnym kroku dodajemy do modelu zmenną oznaczającą wykształcene. Wykształcene przyjmuje tylko trzy pozomy (1 - podstawowe, - średne, 3 - wyższe). Jeżel w takej postac wprowadzmy tę zmenną do modelu, to nterpretacja oszacowana parametru przy tej zmennej będze analogczna jak przy zmennej wek. Przejśce z wykształcena podstawowego na średne ze średnego na wyższe będze mało taką samą premę. W rzeczywstośc pewne tak ne jest, prema za uzyskane wykształcena wyższego jest wyższa nż za średnego. Ponżej porównane średnch pozomów dochodu w podpróbach wyodrębnonych ze względu na wykształcene:. bys wyksztalcene: summarze dochod > wyksztalcene = podstawowe Varable Obs Mean Std. Dev. Mn Max dochod > wyksztalcene = średne Varable Obs Mean Std. Dev. Mn Max dochod > wyksztalcene = wyższe Varable Obs Mean Std. Dev. Mn Max dochod

3 Różnca mędzy średnm pozomem dochodu osób ze średnm a podstawowym wykształcenem wynos około 00 zł, natomast mędzy wyższym a średnm około 500 zł. Założene, że dochód rośne w sposób lnowy wraz z pozomem wykształcena jest węc neprawdzwa. Dlatego rozkodujemy zmenną wykształcene na trzy zmenne zerojedynkowe: 1 dla osób z wyksztacenem podstawowym podstawowe = 0 w. p. p 1 dla osób z wyksztacenem srednm sredne = 0 w. p. p 1 dla osób z wyksztacenem wyższym wyzsze = 0 w. p. p Jednakże do modelu wprowadzmy tylko dwe spośród tych zmennych. Jeżel wprowadzlbyśmy trzy oraz pozostawlbyśmy w modelu stałą, to ne dałoby sę odwrócć macerzy X X. E( dochod ) = β + β wek + β plec + β sredne + β wyzsze = 0 wek plec sredn wyższe β0 + βwek wek + β plec plec dla wyksztalcena podstawowego = β0 + βwek wek + β plec plec + βsredne dla wyksztalcena srednego β0 + βwek wek + β plec plec + βwyższe dla wyksztalcena wyższego Czyl oszacowane parametru przy zmennej sredne można nterpretować jako różncę w średnch zarobkach osób z wykształcenem średnm podstawowym. Podobne z oszacowanem parametru przy zmennej wyzsze różnca w średnch zarobkach osób z wykształcenem wyższym podstawowym (obe nterpretacje przy założenu, że pozostałe zmenne na tym samym pozome).. regress dochod wek plec sredne wyzsze /*dochod - zmenna zależna, wek, plec, sredne, wyzsze - zmenne nezależne */ F( 4, 1078) = 7.6 Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE = wek plec sredne wyzsze _cons Oszacowany model możemy zapsać: dochod ˆ = 51,99 + 5, 07wek 336,59 plec + 0β + 70,35β sredne wyzsze Wzrost weku o jeden rok przekłada sę średno na wzrost dochodu o 5,07 zł, kobety zarabają średno o zł mnej nż mężczyźn, osoby z wykształcenem średnm oraz wyższym zarabają odpowedno o 0 zł 70,35 zł węcej nż te z podstawowym (nterpretacje przy założenu pozostałych zmennych na tym samym pozome). 3

4 Spróbujemy uwzględnć w naszym modelu nelnową zależność mędzy wekem a dochodem. Najprostsze wyjśce to podnesene weku do kwadratu.. generate wek_ = wek^ /*wek_ - wek podnesony do kwadratu*/. regress dochod wek wek_ plec sredne wyzsze /*dochod - zmenna zależna, wek, wek_, plec, sredne, wyzsze - zmenne nezależne */ F( 5, 1077) =.98 Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = 0.09 Total Root MSE = wek wek_ plec sredne wyzsze _cons Ze względu na fakt, że: = β + β E ( dochod ) wek wek wek wek _ ne da sę w tak prosty sposób znterpretować oszacowań parametrów przy zmennych dotyczących weku. Zależność mędzy wartoścą oczekwaną dochodu a wekem ne jest już lnowa! Możemy oblczyć werzchołek parabol: βwek xw = = *( ) β wek _ Ponadto ramona parabol są skerowane do dołu (bo β wek _ < 0 ), węc w punkce jest przyjmowane maksmum. Czyl dochody osób ponżej 45 roku życa rosną, ale coraz wolnej, powyżej 45 lat dochód zaczyna spadać. Możemy wyznaczyć na podstawe oszacowań modelu pozom dochodu dla osób o wybranych charakterystykach: wek płeć wykształcene dochód 5 mężczyzna wyższe 1333,4 45 mężczyzna wyższe 1494,63 60 mężczyzna wyższe 1405,73 (Np. dochód dla dwudzestopęcoletnego mężczyzn z wykształcenem wyższym: -6, ,06131*5-0,399884*5 +708, ). Ponżej jeszcze wykres przedstawający zależność średnego pozomu dochodu od weku z nałożoną parabolą o równanu y = -6, ,06131wek - 0, wek. 4

5 Średn pozom dochodu w zależnośc od weku (Kod Staty, który posłużył do wygenerowana tego wykresu omówmy na ćwczenach). Teraz spróbujemy uwzględnć nelnową zależność mędzy dochodem a wekem za pomocą dwóch funkcj lnowych sklejonych w punkce 45 (werzchołek parabol wyznaczony w poprzednm punkce). Zależność mędzy wartoścą oczekwaną dochodu a wekem możemy zapsać w następujący sposób: δ 0 + δ1wek dla weku < 45 E( dochod ) = δ + δ3wek dla weku 45 Następne defnujemy zmenną zerojedynkową: 0 dla weku < 45 d = 1 dla weku 45 Wówczas postać modelu możemy zapsać jako: β 1 + β wek dla weku < 45 δ0 δ1 E( dochod ) = β1 + βwek + β3d + β4dwek = ( β1 + β3) + ( β + β4) wek dla weku 45 δ δ3 Pozostaje narzucć ogranczena na parametry β1,..., β 4, aby zapewnć sobe cągłość w punkce 45. Mus zachodzć: β + β *45 = ( β + β ) + ( β + β )*45 β = 45β Wstawamy uzyskane ogranczene do naszego równana: E( dochod ) = β1 + βwek 45 β4d + β4dwek = β1 + βwek + β4 d( wek 45) = β + β wek + β wek _ wek _ 45 Łatwo zauważyć, że jeśl prawdzwa jest hpoteza H0 : β 4 = 0, to model redukuje sę do standardowego modelu lnowego (dochód zależy wówczas w sposób lnowy od weku). Już 5

6 ne długo nauczymy sę testować take hpotezy. Aby móc oszacować model ze sklejanym funkcjam lnowym, musmy zdefnować nową zmenną: 0 dla weku < 45 wek _ 45 = d( wek 45) = wek 45 dla weku 45. generate wek_45 = 0 /*Tworzymy zmenną o nazwe wek_45; na raze zmenna przyjmuje tylko wartość 0*/. replace wek_45 = wek - 45 f wek >= 45 /*Zamenamy wartość zmennej wek na (wek - 45) dla osób, które mają przynajmnej 45 lat*/. regress dochod wek wek_45 plec sredne wyzsze /*dochod - zmenna zależna, wek, wek_45, plec, sredne, wyzsze - zmenne nezależne */ F( 5, 1077) =.9 Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE = 79.0 wek wek_ plec sredne wyzsze _cons Na podstawe oszacowanych parametrów, zależność mędzy dochodem a wekem możemy zapsać: ˆ b1 + bwek dla weku < 45 dochod = = ( b1 45 b4 ) + ( b + b4 ) wek dla weku , ,89845wek dla weku < 45 = (376,475 45*(-19,06609)) + (9, ,06609) wek dla weku , ,89845wek dla weku < 45 = 134,449 9,17345wek dla weku 45 Jak można znterpretować uzyskane wynk? Dla osób ponżej 45 roku dochód rośne średno o 9,89 zł przy wzrośce weku o jeden rok, natomast dla osób powyżej 45 roku maleje w tempe 9,17 zł na rok. Interpretacja oszacowań przy pozostałych zmennych analogczna do wcześnej oszacowanych model. I znów wykres przedstawający zależność średnego pozomu od weku, tym razem z nałożonym dwoma funkcjam lnowym sklejonym w punkce 45. 6

7 Średn pozom dochodu w zależnośc od weku Przyjrzyjmy sę jeszcze raz wykresow, który prezentuje zależność mędzy średnm pozomem dochodu a wekem. Średn pozom dochodu w zależnośc od weku (mean) dochod wek w latach Może zamast dwóch sklejonych funkcj lnowych, lepej użyć trzech? Zależność mędzy wartoścą oczekwaną dochodu a wekem możemy zapsać w następujący sposób: δ 0 + δ1wek dla weku < 30 E( dochod ) = δ + δ3wek dla weku 30 weku < 45 δ 4 + δ5wek dla weku 45 Następne defnujemy dwe zmenne zero-jedynkowe: 7

8 0 dla weku < 30 d1 = 1 dla weku 30 0 dla weku < 45 d = 1 dla weku 45 Wówczas postać modelu możemy zapsać jako: E( dochod ) = β + β wek + β d + β d wek + β d + β d wek = β 1 β wek dla weku 30 + < δ0 δ1 = ( β1 + β3) + ( β + β4) wek dla weku 30 weku < 45 δ δ3 ( β1 + β3 + β5) + ( β + β4 + β6) wek dla weku 45 δ4 δ5 Pozostaje narzucć ogranczena na parametry β1,..., β 6, aby zapewnć sobe cągłość w punktach Warunek na cągłość w 30: β1 + β *30 = ( β1 + β3) + ( β + β4)*30 β3 = 30β4 Warunek na cągłość w 45: β1 + β3 + ( β + β4)*45 = ( β1 + β3 + β5) + ( β + β4 + β6)*45 β5 = 45β6 Wstawamy uzyskane ogranczene do naszego równana: E( dochod ) = β + β wek 30β d + β d wek 45β d + β d wek = = β1 + βwek + β4 d1( wek 30) + β6 d( wek 45) = wek _ 30 wek _ 45 = β + β wek + β wek _ 30 + β wek _ Łatwo zauważyć, że jeśl prawdzwa jest hpoteza H0 : β4 = β6 = 0, to model redukuje sę do standardowego modelu lnowego (dochód zależy wówczas w sposób lnowy od weku). Aby móc oszacować model ze sklejanym funkcjam lnowym, musmy zdefnować nowe zmenne: 0 dla weku < 30 wek _ 30 = d1( wek 30) = wek 30 dla weku 30 0 dla weku < 45 wek _ 45 = d( wek 45) = (Tą zmenną stworzylśmy już wek 45 dla weku 45 przy estymacj poprzednego modelu.). generate wek_30 = 0 /*Tworzymy zmenną o nazwe wek_30; na raze zmenna przyjmuje tylko wartość 0*/. replace wek_30 = wek - 30 f wek >= 30 /*Zamenamy wartość zmennej wek na (wek - 30) dla osób, które mają przynajmnej 30 lat*/. regress dochod wek wek_30 wek_45 plec sredne wyzsze /*dochod - zmenna zależna, wek, wek_30, wek_45, plec, sredne, wyzsze - zmenne nezależne */ 8

9 F( 6, 1076) = Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE = wek wek_ wek_ plec sredne wyzsze _cons Na podstawe oszacowanych parametrów zależność mędzy dochodem a wekem możemy zapsać: b1 + bwek dla weku < 30 ˆ dochod = ( b1 30 b4 ) + ( b + b4 ) wek dla weku [30, 45) = ( b1 30b4 45 b6 ) + ( b + b4 + b6 ) wek dla weku 35, ,899wek dla weku < 30 = (35, *(,87738)) + (11,899,87738) wek dla weku [30, 45) ( *(,87738) 45*( 17,7131))+(11,899, ,7131) wek dla weku 45 35, ,899wek dla weku < 30 = 411, ,01568 wek dla weku [30, 45) 109,3577 8,70568wek dla weku 45 Interpretacja wynków: dla osób ponżej 30 roku dochód rośne średno o 11,89 zł przy wzrośce weku o jeden rok, natomast dla osób w przedzale wekowym [30, 45) w tempe 9,0 zł na rok. Dla osób powyżej 45 roku dochód maleje o 8,71 zł przy wzrośce weku o 1 rok. Na konec wykres: Średn pozom dochodu w zależnośc od weku

10 Można równeż założyć, że zależność mędzy dochodem a wekem wśród osób ponżej 45 roku życa jest kwadratowa, natomast dla osób powyżej 45 roku życa lnowa. Średn pozom dochodu w zależnośc od weku (mean) dochod wek w latach Zależność mędzy wartoścą oczekwaną dochodu a wekem zapsujemy w następujący sposób: δ 0 + δ1wek + δwek dla weku < 45 E( dochod ) = δ3 + δ4wek dla weku 45 Następne defnujemy zmenną zerojedynkową: 1 dla weku < 45 d = 0 dla weku 45 Wówczas postać modelu możemy zapsać jako: E( dochod ) = β + β wek + β d + β dwek + β dwek = β1 + β3 + ( β + β4) wek + β 5 wek dla weku < 45 δ δ 0 δ1 = β 1 + β wek dla weku 45 δ3 δ4 Pozostaje narzucć ogranczena na parametry β1,..., β 5, aby zapewnć sobe cągłość w punkce 45. Mus zachodzć: ( β + β ) + ( β + β )*45 + β 45 = β + β *45 β = 45β 45 β Wstawamy uzyskane ogranczene do naszego równana: E( dochod ) = β + β wek + ( 45β 45 β ) d + β dwek + β dwek = wek 4 d( wek 45) 5 d( wek 45 ) = β + β + β + β = wek _ 45 wek 45 β + β wek + β wek _ 45 + β wek Łatwo zauważyć, że jeśl prawdzwa jest hpoteza H0 : β4 = β5 = 0, to model redukuje sę do standardowego modelu lnowego (dochód zależy wówczas w sposób lnowy od weku). Aby 10

11 móc oszacować model ze sklejanym funkcjam lnowym, musmy zdefnować nowe zmenne: wek 45 dla weku < 45 wek _ 45 = d( wek 45) = 0 dla weku 45 wek 45 dla weku < 45 wek 45 = d( wek 45 ) = 0 dla weku 45. drop wek_45 /*usunęce z pamęc Staty zmennej wek_45*/. generate wek_45 = 0 /*Tworzymy zmenną o nazwe wek_45; na raze zmenna przyjmuje tylko wartość 0*/. replace wek_45 = wek - 45 f wek < 45 /*Zamenamy wartość zmennej wek_45 na (wek - 45) dla osób ponżej 45 lat*/. generate wek 45 = 0 /*Tworzymy zmenną o nazwe wek 45; na raze zmenna przyjmuje tylko wartość 0*/. replace wek 45 = wek^ - 45^ f wek < 45 /*Zamenamy wartość zmennej wek 45 na (wek^ - 45^) dla osób ponżej 45 lat*/. regress dochod wek wek_45 wek 45 plec sredne wyzsze /*dochod - zmenna zależna, wek, wek_45, wek 45, plec, sredne, wyzsze - zmenne nezależne */ F( 6, 1076) = Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE = wek wek_ wek plec sredne wyzsze _cons Na podstawe oszacowanych parametrów zależność mędzy dochodem a wekem możemy zapsać: ˆ ( b1 45b4 45 b5 ) + ( b + b4 ) wek + b5wek dla weku < 45 dochod = = b1 + bwek dla weku 45 = 1166,541 7,909101wek (1166,541 45*9, *( 0,174977)) + ( 7, ,3564) wek 0,174977wek dla weku < 45 dla weku 45 + < = 1166,541 7,909101wek dla weku , ,443539wek 0,174977wek dla weku 45 (*) Narysujemy jeszcze wykres zależnośc średnego pozomu dochodu w zależnośc od weku z nałożoną krzywą (*). 11

12 Średn pozom dochodu w zależnośc od weku Przejdzemy do analzy wpływu wykształcena płc na dochód. W analzowanych do tej pory przez nas modelach zakładalśmy, że wpływ tych zmennych na dochód był addytywny. Postaramy sę sprawdzć, czy wpływ wykształcena na dochód ne zależy od płc (może mężczyźn z wyższym wykształcenem dostają wyższą premę nż kobety?). W tym celu do modelu wprowadzmy loczyny zmennych płeć wykształcene: E( dochod ) = β1 + βplec + β3sredne + β4wyzsze + β5plec * sredne + β6plec* wyzsze Zakładamy, że zmenna plec zakodowana jest w następujący sposób: 0 dla mężczyzn plec = 1 dla kobet Możemy węc wartość oczekwaną dochodu zapsać w następujący sposób: E( dochod ) = β1 dla mężczyzn z wykształcenem podstawowym E( dochod ) = β1 + β dla kobet z wykształcenem podstawowym E( dochod ) = β1 + β3 dla mężczyzn z wykształcenem średnm E( dochod ) = β1 + β + β3 + β5 dla kobet z wykształcenem średnm E( dochod ) = β1 + β4 dla mężczyzn z wykształcenem wyższym E( dochod ) = β1 + β + β4 + β6 dla kobet z wykształcenem wyższym A z tego bezpośredno wynka nterpretacja parametrów, np: β - o le mnej lub węcej zarabają kobety z wykształcenem podstawowym w porównanu z mężczyznam z wykształcenem podstawowym. β + β5 - o le mnej lub węcej zarabają kobety z wykształcenem średnm w porównanu z mężczyznam z wykształcenem średnm. β - prema dla mężczyzn za uzyskane wykształcena średnego. 3 β + β - prema dla kobety za uzyskane wykształcena średnego. 3 5 β 5 - różnca w prem mędzy kobetam a mężczyznam za uzyskane wykształcena średnego.. x: regress dochod wek wek_.plec*.wyksztalcene /*dochod - zmenna zależna, wek, wek_ oraz nterakcje medzy wykształcenem płcą - zmenne nezależne; prefx x: służy do rozkodowywana zmennych dyskretnych na zero-jedynkowe oraz wprowadzana do modelu nterakcj.plec _Iplec_0-1 (naturally coded; _Iplec_0 omtted).wyksztalcene _Iwyksztalc_1-3 (naturally coded; _Iwyksztalc_1 omtted).plec*.wyks~e _IpleXwyk_#_# (coded as above) 1

13 F( 7, 1075) = Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE = wek wek_ _Iplec_ _Iwyksztal~ _Iwyksztal~ _IpleXwyk_~ _IpleXwyk_~ _cons Ops oznaczeń Staty: _Iplec_1 płeć _Iwyksztal~ wykształcene średne _Iwyksztal~3 wykształcene wyższe _IpleXwyk_~ płeć x (wykształcene średne) _IpleXwyk_~3 - płeć x (wykształcene wyższe) Oszacowany model możemy zapsać: dochod ˆ = 11, ,4044 plec + 74,703sredne ,998wyzsze 143,4455 plec * sredne 68,341 plec * wyzsze + 36,38318wek wek Przykładowa nterpretacja: Wzrost dochodu po uzyskanu wykształcena średnego dla mężczyzn wynos 74,7 zł. W przypadku kobet wzrost dochodu po uzyskanu wykształcena średnego jest o 143,45 zł mnejszy nż dla mężczyzn. Różnca w dochodach kobet mężczyzn o wykształcenu średnm wynos: 144,40 143,45= 87,85 na korzyść mężczyzn. Różnca w dochodach kobet mężczyzn o wykształcenu wyższym wynos: 144,40 68,34= 86,74 na korzyść mężczyzn. Na konec zajmemy sę nterakcjam mędzy zmennym cągłym dyskretnym. Wprowadzane tego typu nterakcj do modelu ma sens, jeżel wpływ pewnej nezależnej zmennej cągłej na zmenną zależną zależy od pozomów przyjmowanych przez dyskretną zmenną. Rozpatrzymy nterakcje mędzy mejscem zameszkana a wekem. Zmenna oznaczająca mejsce zameszkana to masto_1 jest ona zakodowana w następujący sposób: 1 respondent meszka na ws respondent meszka w meśce do 5 tyś. (małe masto) 3 respondent meszka w meśce od 5 tyś. do 50 tyś. (średne masto) 4 respondent meszka w meśce powyżej 50 tyś. (duże masto) Postać modelu: E( dochod ) = β + β male _ masto + β sredne _ masto + β duze _ masto + β wek β wek * male _ masto + β wek * sredne _ masto + β wek * duze _ masto Możemy węc wartość oczekwaną dochodu zapsać w następujący sposób: E( dochod ) = β + β wek - osoby meszkające na ws E( dochod ) = β + β + ( β + β ) wek - osoby meszkające w meśce do 5 tyś. 13

14 E( dochod ) = β + β + ( β + β ) wek - osoby meszkające w meśce od 5 tyś. do 50 tyś E( dochod ) = β0 + β3 + ( β4 + β7 ) wek - osoby meszkające w meśce powyżej 50 tyś. Interpretacja parametrów: β4 - o le wzrośne lub spadne dochód przy wzrośce weku o jeden rok dla osób meszkających na ws. β4 + β5 - o le wzrośne lub spadne dochód przy wzrośce weku o jeden rok dla osób meszkających w małym meśce. β4 + β6 - o le wzrośne lub spadne dochód przy wzrośce weku o jeden rok dla osób meszkających w średnm meśce. β4 + β7 - le wzrośne lub spadne dochód przy wzrośce weku o jeden rok dla osób meszkających w dużym meśce. Interpretacja β1, β, β 3 standardowa, tzn. paramatry pokazują o le mnej lub węcej w porównanu z osobam meszkającym na ws zarabają odpowedno osoby meszkające w małym, średnm dużym meśce.. x: regress dochod.masto_1*wek /*.masto*wek - nterakcje mędzy zmenną masto a wekem*/.masto_1 _Imasto_1_1-4 (naturally coded; _Imasto_1_1 omtted).masto_1*wek _ImaXwek_# (coded as above) F( 7, 1075) = 4.50 Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = 0.01 Total Root MSE = 81.9 _Imasto_1_ _Imasto_1_ _Imasto_1_ wek _ImaXwek_ _ImaXwek_ _ImaXwek_ _cons Przykładowa nterpretacja: 0, wzrost weku o jeden rok u osoby meszkającej na ws powoduje spadek dochodu o 0,49 zł 0, ,39686 =4, wzrost weku o jeden rok u osoby meszkającej w dużym meśce powoduje wzrost dochodu o 4,91 zł I. Forma funkcyjna Przypomnjmy sobe defncję elastycznośc (zakładamy, że y jest funkcją x) : y x y x y x = = - procentowa zmana y, przy zmane x o 1% e y, x y / x x y x y oraz semestycznośc: y 1 1 se, / x y = = y - zmana x o jedną jednostkę powoduje zmanę y o 100* se y, x % y x y x y x y Rozpatrzmy następującą postać naszego modelu (zmenna plec wartość 1 dla kobet, 0 dla mężczyzn): 14

15 ln( dochod ) = β + β ln( wek ) + β plec + β sredne + β wyzsze + ε 0 wek plec sredn wyższe Jak teraz można znterpretować oszacowana parametrów? e wek ( ) 1 wek = = = = β ( dochod ) wek ( dochod ) ln( dochod ) ln( ) ln( dochod ) dochod, wek ( wek ) dochod ( wek ) dochod ln( wek ) Jeżel zmenna zależna jest zlogarytmowana, to oszacowane parametru przy zlogarytmowanej zmennej nezależnej nterpretujemy jako elastyczność. se = = = = β ( dochod ) 1 ( dochod ) ln( dochod ) ln( dochod ) dochod, plec ( plec) dochod ( plec) ( dochod ) ( plec) Jeżel zmenna zależna jest zlogarytmowana, to oszacowana parametru przy nezlogarytmowanej zmennej nezależnej nterpretujemy jako semelastycznośc.. regres ln_dochod ln_wek plec sredne wyzsze F( 4, 1078) = 56.9 Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE =.5318 ln_ ln_wek plec sredne wyzsze _cons Parametr przy zmennej ln_wek nterpretujemy jako elastyczność dochodu względem weku, czyl: wzrost weku o 1% powoduje wzrost dochodu o 0,% (nterpretacja mało naturalna, gdyż zmenna wek jest pseudocągła ). Parametry przy pozostałych zmennych nterpretujemy jako semelastycznośc: kobety w porównanu z mężczyznam zarabają o 3,54% mnej, osoby z wykształcenem średnm oraz wyższym zarabają węcej w porównanu z wykształcenem podstawowym odpowedno o 7,4% 71,39%. Przechodzmy do zlustrowana wprowadzena do modelu tzw. efektów progowych. Defnujemy następujące zmenne: masto_male 1, jeżel osoba meszka w meśce (dowolnej welkośc); 0 w pozostałych przypadkach; masto_sredne 1, jeżel osoba meszka w meśce przynajmne 5 tyś.; 0 w pozostałych przypadkach; duze_masto 1, jeżel osoba meszka w meśce przynajmnej 50 tyś.; 0 w pozostałych przypadkach. Rozpatrujemy następującą regresję: E( dochod ) = β + β wek + β wek + β masto _ male + β masto _ sredne + β 0 wek wek _ m_ m m _ s masto _ duze = m_ d plec wek 15

16 β0 + βwek wek + βwek _ wek wes β0 + βwek wek + βwek _ wek + βm _ m masto do 5 tys = β0 + βwek wek + βwek _ wek + βm _ m + βm _ s masto do 50 tys β + β wek + β wek + β + β + β masto powyżej 50 tys 0 wek wek _ m _ m m _ d m _ d Na przykład, parametr β nterpretujemy jako różncę w średnch dochodach osób m _ m meszkających w meśce do 5 tyś. a osób meszkających na ws.. regres dochod wek wek_ masto_male masto_sredne masto_duze F( 5, 1077) = 7.11 Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE = wek wek_ masto_male masto_sre~e masto_duze _cons Interpretacja parametrów: Osoby meszkające w meśce do 5 tyś. zarabają średno o 158,8 zł węcej w porównanu z osobam meszkającym na ws. Osoby meszkające w meśce do 50 tyś zarabają średno o 107,71 zł węcej w porównanu z osobam meszkającym w meśce do 5 tyś. Osoby meszkające w meśce powyżej 50 tyś. zarabają średno o zł węcej nż osoby meszkające w meśce do 50 tyś. Przeprowadzmy jeszcze regresję, w której rozkodowanu na zmenne zero-jedynkowe (pozom bazowy osoby meszkające na ws) zostane poddana następująca zmenna oznaczająca mejsce zameszkana respondenta: 1 wes masto do 5 tys masto _1 = 3 masto do 50 tys 4 masto powyżej 50 tys. x:regres dochod wek wek_.masto_1.masto_1 _Imasto_1_1-4 (naturally coded; _Imasto_1_1 omtted) 16

17 F( 5, 1077) = 7.11 Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE = wek wek_ _Imasto_1_ _Imasto_1_ _Imasto_1_ _cons Interpretacja parametrów: Osoby meszkające w meśce do 5 tyś. zarabają średno o zł węcej w porównanu z osobam meszkającym na ws. Osoby meszkające w meśce do 50 tyś. zarabają średno węcej o 65, 99 zł w porównanu z osobam meszkającym na ws. Jeżel odejmemy oszacowana parametrów przy zmennych zero-jedynkowych, które wyróżnają respondentów meszkających w meśce do 50 tyś meśce do 5 tyś, to otrzymamy średną różncę w dochodach mędzy tym dwoma typam mejscowośc: 65, ,807=107,7085. Proszę porównać uzyskany wynk z modelem z efektam progowym. Nauczymy sę jeszcze wprowadzać do modelu tzw. kontrasty w odchylenach. W modelu będzemy uzależnać dochód od weku, weku podnesonego do kwadratu oraz zmennej masto (8 pozomów): 1 respondent meszka na ws respondent meszka w meśce do 10 tyś. 3 respondent meszka w meśce od 10 tyś. do 5 tyś. 4 respondent meszka w meśce od 5 tyś. do 50 tyś. 5 respondent meszka w meśce od 50 tyś. do 100 tyś. 6 respondent meszka w meśce od 100 tyś. do 50 tyś. 7 respondent meszka w meśce od 50 tyś. do 500 tyś. 8 respondent meszka w meśce powyżej 500 tyś. Najperw tworzymy 8 zmennych zerojedynkowych odpowadających zmennej masto: 1 dla masto = j m _ j = dla j = 1,,...,8 0 dla masto j Następne defnujemy zmenne: M _ j = m _ j m _1 dla j =,3,...,8 Łatwo zauważyć, że: 1 dla masto = 1 M _ j = 0 dla masto 1 oraz masto j 1 dla masto = j Zapsujemy regresję: E( dochod ) = β wek + β wek + γ + γ M _ γ M _ 8 wek wek _ 0 8 Zastanówmy sę w jak sposób można nterpretować parametry przy zmennych M_j. Zauważamy, że dla każdej obserwacj zachodz: m _1 + m _ m _ 8 = 1 17

18 oraz wykorzystujemy defncję zmennych M_j: E( dochod ) = β wek + β wek + γ ( m _1 + m _ m _ 8 ) + γ ( m _ m _1 ) α8 wek wek _ 0 γ 8 ( m _ 8 m _1 ) = βwekwek + βwek _ wek + ( γ 0 γ... γ 8) m _1 + ( γ 0 + γ ) m _ ( γ + γ ) m _8 α α 1 Przekształclśmy nasz model do modelu bez stałej. Sumujemy parametry przy zmennych zerojedynkowych dotyczących mejsca zameszkana: 8 8 α 1 = 8 = = α 1 γ 0 γ = 0 8 Czyl stała w naszym model jest średną z parametrów dla poszczególnych zmennych dotyczących mejsca zameszkana (proszę zauważyć, że za każdym razem przypsujemy tę samą wagę równą 1/8, chocaż próbk wyodrębnone ze względu na mejsce zameszkana ne są równolczne). Pozostaje nam nadane nterpretacj parametrom przy zmennych M_j: Czyl parametry j α = γ + γ γ = α γ 0 0 α = γ + γ γ = α γ γ można nterpretować jako odchylena parametrów dla poszczególnych pozomów mejsca zameszkana od średnej z tych parametrów. Trzeba jeszcze wyznaczyć odchylene od średnej dla pozomu bazowego (u nas osoby meszkające na ws): α1 = γ 0 γ... γ 8 α1 γ 0 = γ... γ 8 Kedy warto używać w modelu kontrastów w odchylenach? Jeżel mamy w modelu zmenną jakoścową (duża lczba kategor) chcemy wychwycć te kategore, których wpływ na zmenną zależną jest najslnejszy. Kontrasty w odchylenach lepej stosować w przypadku zmennych nomnalnych (jedyne można określć, czy dwe kategore są równe czy sę różną; ne ma relacj porządku; np. zawód, województwo) nż porządkowych (można określć relację porządku; np. wykształcene). W przypadku zmennych porządkowych lepej (mom zdanem) stosować efekty progowe lub standardowe rozkodowywane na zmenne zerojedynkowe. Cały nasz przykład przeczy węc akaptow powyżej (zmenna masto jest zmenną porządkową). Poneważ w zborze danych ne ma zmennej nomnalnej o wększej nż dwa lczbe pozomów, dla celów dydaktycznych posłużyłem sę zmenną porządkową, która mała najwększą lczbę pozomów. Ponżej wynk oszacowań:. regress dochod wek wek_ M_-M_8 /*M_-M_8 - wszystke zmenne znajdujące sę w zborze danych mędzy M_ a M_8 włączne*/ F( 9, 1073) = 4.53 Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE = wek wek_ M_ M_ M_ M_

19 M_ M_ M_ _cons Zanm przejdzemy do nterpretacj, to wyznaczymy jeszcze odchylene od średnej dla osób meszkających na ws: γ... γ = ( 140,93 3, , , , , ,974)= 8 = Czyl najbardzej na mnus na płace oddzałuje meszkane na ws, natomast na plus w meśce mędzy 5 tyś. a 50 tyś. (a ne jak sę można było spodzewać w mastach najwększych, czyl powyżej 500 tyś.). Na konec rozważań na temat formy funkcyjnej zostane zaprezentowany model schodkowy. Zmenną wek, którą do tej pory traktowalśmy jak zmenną cągłą, rozkodujemy na zmenne zerojedynkowe: 1 dla weku 5 w _1 = 0 w. p. p 1 dla weku (5; 35] w _ = 0 w. p. p 1 dla weku (35; 45] w _ 3 = 0 w. p. p 1 dla weku (45; 55] w _ 4 = 0 w. p. p 1 dla weku > 55 w _ 5 = 0 w. p. p Postać modelu: E( dochod ) = β + β w _ + β w _ 3 + β w _ 4 + β w _ 5 = β1 dla weku 5 β1 + β dla weku (5; 35] β1 + β3 dla weku (35; 45] β1 + β4 dla weku (45; 55] β1 + β5 dla weku > 55 Parametr β 1 możemy nterpretować jako średn pozom dochodu wśród osób ponżej 5 roku życa. Parametr β pokazuje o le średno węcej zarabają osoby w weku (5; 35], nż osoby ponżej 5 roku życa, parametr β 3 pokazuje o le średno węcej zarabają osoby w weku (35;45], nż osoby ponżej 5 roku życa, td.. Zaprezentowana powyżej forma funkcyjna modelu zakłada, że dochód ne zmena sę wewnątrz wyodrębnonych grup zmena sę w sposób skokowy pomędzy grupam. Na grunce teor ekonom trudno będze uzasadnć poprawność przyjętej formy funkcyjnej. Ponżej oszacowana:. regress dochod w_? /*"?" - zastępuje dowolny znak*/ 19

20 F( 4, 1078) =.33 Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE = w_ w_ w_ w_ _cons Interpretacja parametrów: Osoby ponżej 5 roku życa zarabają średno 639,06 zł, osoby w weku (5; 35] zarabają średno o 39,74 zł węcej nż osoby ponżej 5 roku życa, td.. II. Testowane stotnośc zmennych, test na łączną stotność równana regresj, testowane hpotez łącznych Chcemy przetestować następującą hpotezę: H0 : βk = 0 vs. H1 : βk 0. Przy założenu, bk normalnośc zaburzena losowego statystyka testowa t = ˆ σ ( bk ) ma rozkład t-studenta o n K stopnach swobody. Przetestujemy stotność zmennych w modelu, w którym dochód uzależnamy od weku, weku podnesonego do kwadratu, płc, mejsca zameszkana (8 pozomów), wykształcena (3 pozomy), posadana własnej frmy oraz tego, czy zajmuje sę stanowsko kerowncze (3 pozomy). Ponżej oszacowana modelu:. x: regress dochod wek wek_ plec.masto.wyksztalcene wlasccel.keruje.masto _Imasto_1-8 (naturally coded; _Imasto_1 omtted).wyksztalcene _Iwyksztalc_1-3 (naturally coded; _Iwyksztalc_1 omtted).keruje _Ikeruje_1-3 (naturally coded; _Ikeruje_1 omtted) F( 15, 1067) = 17.9 Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE = Oszacowana Oszacowana Statystyka p-value Przedzał ufnośc parametrów błędów testowa dla parametrów na standardowych pozome ufnośc 0,95 wek wek_ plec _Imasto_ _Imasto_ _Imasto_ _Imasto_ _Imasto_ _Imasto_ _Imasto_ _Iwyksztal~

21 _Iwyksztal~ wlasccel _Ikeruje_ _Ikeruje_ _cons Aby unknąć odczytywana wartośc krytycznych z tablc, testować hpotezy będzemy w oparcu o p-value. Zasada jest następująca, jeżel p-value > α (α - przyjęty pozom stotnośc), to brak podstaw do odrzucena hpotezy zerowej, jeśl p-value α, to odrzucamy hpotezę zerową. Na pozome stotnośc 0,05 setnych ne stotne są następujące zmenne (p-value > 0,05): wek, wek_, masto_ masto_3, wykształcene_ oraz stała. Przechodzmy do testu na łączną stotność równana regresj (hpoteza zerowa zakłada, że wszystke zmenne są w modelu nestotne). Omówmy najperw tablcę analzy warancj : źródło suma lczba stopn średna suma zmennośc kwadratów swobody kwadratów Source SS df MS Model (ESS) Resdual (RSS) Total (TSS) N-K K-1 N-1 ESS df = RSS df = Statystyka testowa w teśce na łączną stotność równana regresj: ESS /( K 1) F = ~ F ( K 1, N K ). RSS /( N K) Podstawając odpowedne wartośc z tablcy analzy warancj otrzymujemy: F = Na szczęśce ne musmy lczyć wartośc tego wyrażena. Stata automatyczne przeprowadza test na łączną stotność równana regresj (fragment zaznaczony na zelono na wydruku): F( 15, 1067) = 17.9 Statystyka testowa Prob > F = p-value Poneważ p-value jest mnejsze od przyjętego pozomu stotnośc (0,05), węc odrzucamy hpotezę zerową o nestotnośc równana regresj. Rozpatrzymy model, w którym dochód uzależnamy od weku, płc wykształcena: dochod = β + β wek + β plec + β sredne + β wyzsze + ε = dochod = β1 + βwek + β3 plec wyksztalcene podstawowe (*) dochod = β1 + βwek + β3 plec + β4 wyksztalcene sredne dochod = β1 + βwek + β3 plec + β5 wyksztalcene wyższe Chcemy przetestować następującą hpotezę: dochód zależy od pozomu wykształcena w sposób lnowy ( prema za uzyskane wykształcena średnego wyższego jest taka sama) 1

22 oraz, że dochód rośne wraz z wekem w stałym tempe wynoszącym 1 zł. Aby zapsać model, który spełna podane ogranczene, defnujemy nową zmenną dotyczącą wykształcena (edu): 1 podstawowe średne 3 wyższe Model możemy zapsać w następujący sposób: dochod = α + 1wek + α plec + α edu + ε α1 + 1wek + α3 plec + α4 wyksztalcene podstawowe (**) α1 + 1wek + α3 plec + α 4 wyksztalcene sredne α1 + 1wek + α3 plec + 3α 4 wyksztalcene wyższe Spróbujemy przedstawć model (**) jako model (*) z odpowednm ogranczenam. Oczywśce: β = 1. Model (**) zakłada, że różnca w średnch zarobkach osób z wykształcenem średnm podstawowym oraz wyższym średnm jest taka sama, czyl: β = β β β β = 0. Czyl zestaw ogranczeń jest następujący: β = 1 H0 :. β4 β5 = 0 Ten sam zestaw ogranczeń, ale w zapse macerzowym: β1 β β = 0 β4 β 5 Hpotezy łączne testujemy w oparcu o statystykę testową: ( e ReR e e) / g F = ~ F( g, N K), e e /( N K) gdze e ReR e e to odpowedno suma kwadratów reszt dla modelu z ogranczenam bez ogranczeń, g oznacza lczbę ogranczeń, K to lość szacowanych parametrów w modelu bez ogranczeń, natomast N oznacza lczbę obserwacj. Aby węc przetestować rozpatrywaną hpotezę musmy wyznaczyć sumę kwadratów reszt dla modelu bez ogranczeń modelu z ogranczenam. Ponżej oszacowana modelu bez ogranczeń (suma kwadratów reszt zaznaczona na zelono):. regress dochod wek plec sredne wyzsze F( 4, 1078) = 7.6 Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE = wek plec sredne wyzsze _cons

23 Przechodzmy do modelu z ogranczenam: dochod = α1 + 1wek + α3 plec + α4edu + ε dochod 1wek = α1 + α3 plec + α4edu + ε Wynk oszacowań ponżej (suma kwadratów reszt zaznaczona na zelono):. regress y plec edu F(, 1080) = 5.17 Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE = y Coef. Std. Err. t P> t [95% Conf. Interval] plec edu _cons Wyznaczamy wartość statystyk testowej: ( e ReR e e) / g ( )/ F = = 6,15. e e /( N K) /(1083 5) Wartość krytyczną odczytujemy z tablc: F* = F (,1078) = 3,004. 0,95 Poneważ wartość statystyk testowej jest wększa od wartośc krytycznej, węc hpotezę zerową odrzucamy. Czyl testowane ogranczene jest neprawdzwe. W Stace tego typu hpotezy można testować dużo mnejszym nakładem pracy. Najperw szacujemy model bez ogranczeń:. regress dochod wek plec sredne wyzsze F( 4, 1078) = 7.6 Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE = wek plec sredne wyzsze _cons Następne za pomocą komendy TEST podajemy lnowe ogranczena, które chcemy przetestować:. test (wek = 1) (*sredne = wyzsze) /*Nałożene ogranczeń*/ ( 1) wek = 1 y 3

24 ( ) sredne - wyzsze = 0 F(, 1078) = 6.15 Prob > F = 0.00 Stata podaje wartość statystyk testowej oraz p-value. Oczywśce wynk ten sam, jak w przypadku testowana na pechotę. Wracamy teraz do modelu oszacowanego na początku tego rozdzału: F( 15, 1067) = 17.9 Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE = wek wek_ plec _Imasto_ _Imasto_ _Imasto_ _Imasto_ _Imasto_ _Imasto_ _Imasto_ _Iwyksztal~ _Iwyksztal~ wlasccel _Ikeruje_ _Ikeruje_ _cons Zaczynamy od przetestowana łącznej stotnośc zmennych zerojedynkowych dotyczących mejsca zameszkana. Hpoteza zerowa jest następująca: H : β = β =... = β = 0 (mejsce zameszkana ne wpływa na dochód). 0 masto _ masto _ 3 masto _ 8 Testujemy hpotezę w Stace:. test _Imasto Imasto_3 _Imasto_4 _Imasto_5 _Imasto_6 _Imasto_7 _Imasto_8 ( 1) _Imasto_ = 0 ( ) _Imasto_3 = 0 ( 3) _Imasto_4 = 0 ( 4) _Imasto_5 = 0 ( 5) _Imasto_6 = 0 ( 6) _Imasto_7 = 0 ( 7) _Imasto_8 = 0 F( 7, 1068) = 4.37 Prob > F = Hpotezę zerową odrzucamy, bo p-value wynos , czyl łączny wpływ zmennych zerojedynkowych dotyczących mejsca zameszkana jest stotny. 4

25 Co prawda łączny wpływ mejsca zameszkana na dochód jest stotny, jednakże zmenne zerojedynkowe wyróżnające masta do 10 tyś. masta mędzy 10 tyś. a 5 tyś. są nestotne na pozome stotnośc 0,05. Przetestujemy teraz hpotezę łączną, która zakłada, że ne ma różnc w dochodach pomędzy mastam do 10 tyś. a wsą oraz mastam mędzy 10 tyś. a 5 tyś. wsą. Hpotezę zerową można zapsać w następujący sposób: H : β = β = 0 Ponżej wynk testu:. test _Imasto Imasto_3 ( 1) _Imasto_ = 0 ( ) _Imasto_3 = 0 F(, 1067) =.5 Prob > F = masto _ masto _ 3 Na pozome stotnośc 0,05 brak podstaw do odrzucena hpotezy zerowej. Ponżej oszacowana modelu, w którym zakładamy, że ne ma różnc w dochodze pomędzy osobam meszkającym na ws, w meśce do 10 tyś. oraz w meśce mędzy 10 a 5 tyś.:. x: regress dochod wek wek_ plec m_4 - m_8.wyksztalcene wlasccel.keruje.wyksztalcene _Iwyksztalc_1-3 (naturally coded; _Iwyksztalc_1 omtted).keruje _Ikeruje_1-3 (naturally coded; _Ikeruje_1 omtted) F( 13, 1069) = 0.9 Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE = wek wek_ plec m_ m_ m_ m_ m_ _Iwyksztal~ _Iwyksztal~ wlasccel _Ikeruje_ _Ikeruje_ _cons Zmenna m_ dla = 4,...,8 to zmenna zerojedynkowa wyróżnająca -ty pozom zmennej masto. Pozomem bazowym jest weś masta do 5 tyś. meszkańców. Tym razem nestotny okazał sę pozom 5 (masta mędzy 50 tyś. a 100 tyś. meszkańców). Oszacowana parametrów przy zmennych m_5, m_6 m_7 są na bardzo zblżonym pozome. Sprawdzmy, czy można połączyć je w jeden pozom. Testujemy następującą hpotezę: H β = β = β (dochód jest tak sam w mastach od 50 tyś. do 500 tyś. 0 : m _ 5 m_ 6 m _ 7 Wynk testu ponżej: meszkańców) 5

26 . test m_5 = m_6 = m_7 ( 1) m_5 - m_6 = 0 ( ) m_5 - m_7 = 0 F(, 1069) = 0.46 Prob > F = P-value wynos 0,6339, węc brak podstaw do odrzucena hpotezy zerowej. Tworzymy nową zmenną oznaczającą mejsce zameszkana (masto_): 1 - weś, masto do 5 tyś. - masto od 5 tyś. do 50 tyś. 3 - masto od 50 tyś. do 500 tyś. 4 - masto powyżej 500 tyś. Ponżej wynk regresj z nową zmenną dotyczącą mejsca zameszkana:. x: regress dochod wek wek_ plec.masto_.wyksztalcene wlasccel.keruje.masto Imasto 1-4 (naturally coded; _Imasto 1 omtted).wyksztalcene _Iwyksztalc_1-3 (naturally coded; _Iwyksztalc_1 omtted).keruje _Ikeruje_1-3 (naturally coded; _Ikeruje_1 omtted) F( 11, 1071) = 3.9 Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE = wek wek_ plec _Imasto _Imasto _Imasto _Iwyksztal~ _Iwyksztal~ wlasccel _Ikeruje_ _Ikeruje_ _cons Pozomem bazowym dla zmennych zerojedynkowych dotyczących mejsca zameszkana jest weś masta do 5 tyś. meszkańców. Tym razem wszystke pozomy są stotne. Nestotna jest jednak zmenna zerojedynkowa oznaczająca osoby z wykształcene średnm. Oszacujemy węc następny model, w którym za pozom bazowy odnośne wykształcena przyjmemy osoby z wykształcenem podstawowym średnm:. x: regress dochod wek wek_ plec.masto_ wyzsze wlasccel.keruje.masto Imasto 1-4 (naturally coded; _Imasto 1 omtted).keruje _Ikeruje_1-3 (naturally coded; _Ikeruje_1 omtted) F( 10, 107) = 6.10 Model Prob > F = Resdual R-squared = Adj R-squared = Total Root MSE =

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 7

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 7 Stansław Cchock Natala Nehrebecka Wykład 7 . Zmenne dyskretne Kontrasty: efekty progowe, kontrasty w odchylenach Interakcje. Przyblżane model nelnowych Stosowane do zmennych dyskretnych o uporządkowanych

Bardziej szczegółowo

Ntli Natalia Nehrebecka. Dariusz Szymański. Zajęcia 4

Ntli Natalia Nehrebecka. Dariusz Szymański. Zajęcia 4 Ntl Natala Nehrebecka Darusz Szymańsk Zajęca 4 1 1. Zmenne dyskretne 3. Modele z nterakcjam 2. Przyblżane model dlnelnowych 2 Zmenne dyskretne Zmenne nomnalne Zmenne uporządkowane 3 Neco bardzej skomplkowana

Bardziej szczegółowo

Natalia Nehrebecka. Zajęcia 4

Natalia Nehrebecka. Zajęcia 4 St ł Cchock Stansław C h k Natala Nehrebecka Zajęca 4 1. Interpretacja parametrów przy zmennych zerojedynkowych Zmenne 0 1 Interpretacja przy zmennej 0 1 w modelu lnowym względem zmennych objaśnających

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka. Zajęcia 4

Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka. Zajęcia 4 Stansław Cchock Natala Nehrebecka Zajęca 4 1. Interpretacja parametrów przy zmennych zerojedynkowych Zmenne 0-1 Interpretacja przy zmennej 0 1 w modelu lnowym względem zmennych objaśnających Interpretacja

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 6

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 6 Stansław Cchock Natala Nehrebecka Wykład 6 1 1. Interpretacja parametrów przy zmennych objaśnających cągłych Semelastyczność 2. Zastosowane modelu potęgowego Model potęgowy 3. Zmenne cągłe za zmenne dyskretne

Bardziej szczegółowo

Opis danych znajdujących się w zbiorze

Opis danych znajdujących się w zbiorze Ops danych znajdujących sę w zborze 1) masto welkość mejscowośc, w której meszka respondent 1 respondent meszka na ws 2 respondent meszka w meśce do 10 tyś. 3 respondent meszka w meśce od 10 tyś. do 25

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 7

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 7 Stansław Cchock Natala Nehrebecka Wykład 7 1 1. Interakcje 2. Przyblżane model nelnowych 3. Założena KMRL 1. Interakcje 2. Przyblżane model nelnowych 3. Założena KMRL W standardowym modelu lnowym zakładamy,

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 6

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 6 Stansław Cchock Natala Nehrebecka Wykład 6 1 1. Zastosowane modelu potęgowego Przekształcene Boxa-Coxa 2. Zmenne cągłe za zmenne dyskretne 3. Interpretacja parametrów przy zmennych dyskretnych 1. Zastosowane

Bardziej szczegółowo

IID = 2. i i i i. x nx nx nx

IID = 2. i i i i. x nx nx nx Zadane Analzujemy model z jedną zmenną objaśnającą bez wyrazu wolnego: y = β x + ε, ε ~ (0, σ ), gdze x jest nelosowe.. Wyznacz estymator MNK parametru β oraz oblcz jego warancję. (4 pkt) y. Zaproponowano

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 7

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 7 Stansław Cchock Natala Nehrebecka Wykład 7 1 1. Zmenne cągłe a zmenne dyskretne 2. Interpretacja parametrów przy zmennych dyskretnych 1. Zmenne cągłe a zmenne dyskretne 2. Interpretacja parametrów przy

Bardziej szczegółowo

Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki. Wykład 10

Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki. Wykład 10 Natala Nehrebecka Stansław Cchock Wykład 10 1 1. Testy dagnostyczne 2. Testowane prawdłowośc formy funkcyjnej modelu 3. Testowane normalnośc składnków losowych 4. Testowane stablnośc parametrów 5. Testowane

Bardziej szczegółowo

Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki. Wykład 6

Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki. Wykład 6 Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki Wykład 6 1 1. Zmienne dyskretne Zmienne zero-jedynkowe 2. Modele z interakcjami 2 Zmienne dyskretne Zmienne nominalne Zmienne uporządkowane 3 4 1 podstawowe i 0 podstawowe

Bardziej szczegółowo

Natalia Nehrebecka. Zajęcia 3

Natalia Nehrebecka. Zajęcia 3 St ł Cchock Stansław C h k Natala Nehrebecka Zajęca 3 1. Dobroć dopasowana równana regresj. Współczynnk determnacj R Dk Dekompozycja warancj zmennej zależnej ż Współczynnk determnacj R. Zmenne cągłe a

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 11

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 11 Stansław Cchock Natala Nehrebecka Wykład 11 1 1. Testowane hpotez łącznych 2. Testy dagnostyczne Testowane prawdłowośc formy funkcyjnej: test RESET Testowane normalnośc składnków losowych: test Jarque-Berra

Bardziej szczegółowo

W praktyce często zdarza się, że wyniki obu prób możemy traktować jako. wyniki pomiarów na tym samym elemencie populacji np.

W praktyce często zdarza się, że wyniki obu prób możemy traktować jako. wyniki pomiarów na tym samym elemencie populacji np. Wykład 7 Uwaga: W praktyce często zdarza sę, że wynk obu prób możemy traktować jako wynk pomarów na tym samym elemence populacj np. wynk x przed wynk y po operacj dla tego samego osobnka. Należy wówczas

Bardziej szczegółowo

65120/ / / /200

65120/ / / /200 . W celu zbadana zależnośc pomędzy płcą klentów ch preferencjam, wylosowano kobet mężczyzn zadano m pytane: uważasz za lepszy produkt frmy A czy B? Wynk były następujące: Odpowedź Kobety Mężczyźn Wolę

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 6

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 6 Stansław Cchock Natala Nehrebecka Wykład 6 1 1. Zastosowane modelu potęgowego Model potęgowy Przekształcene Boxa-Coxa 2. Zmenne cągłe za zmenne dyskretne 3. Interpretacja parametrów przy zmennych dyskretnych

Bardziej szczegółowo

Weryfikacja hipotez dla wielu populacji

Weryfikacja hipotez dla wielu populacji Weryfkacja hpotez dla welu populacj Dr Joanna Banaś Zakład Badań Systemowych Instytut Sztucznej Intelgencj Metod Matematycznych Wydzał Informatyk Poltechnk Szczecńskej 5. Parametryczne testy stotnośc w

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka Katarzyna Rosiak-Lada. Zajęcia 3

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka Katarzyna Rosiak-Lada. Zajęcia 3 Stansław Cchock Natala Nehrebecka Katarzyna Rosak-Lada Zajęca 3 1. Dobrod dopasowana równana regresj. Współczynnk determnacj R 2 Dekompozycja warancj zmennej zależnej Współczynnk determnacj R 2 2. Zmenne

Bardziej szczegółowo

Testowanie hipotez statystycznych

Testowanie hipotez statystycznych Część 2 Hipoteza złożona Testowanie hipotez łącznych Zapis matematyczny Rozkład statystyki testowej Hipoteza łączna H 0 : Rβ = q Hipoteza złożona Testowanie hipotez łącznych Zapis matematyczny Rozkład

Bardziej szczegółowo

STATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD 5 WERYFIKACJA HIPOTEZ NIEPARAMETRYCZNYCH

STATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD 5 WERYFIKACJA HIPOTEZ NIEPARAMETRYCZNYCH STATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD 5 WERYFIKACJA HIPOTEZ NIEPARAMETRYCZNYCH 1 Test zgodnośc χ 2 Hpoteza zerowa H 0 ( Cecha X populacj ma rozkład o dystrybuance F). Hpoteza alternatywna H1( Cecha X populacj

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 9

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 9 Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka Wykład 9 1 1. Dodatkowe założenie KMRL 2. Testowanie hipotez prostych Rozkład estymatora b Testowanie hipotez prostych przy użyciu statystyki t 3. Przedziały ufności

Bardziej szczegółowo

Ekonometria ćwiczenia Kolokwium 1 semestr 20/12/08. / 5 pkt. / 5 pkt. / 5 pkt. / 5 pkt. /20 pkt. Regulamin i informacje dodatkowe

Ekonometria ćwiczenia Kolokwium 1 semestr 20/12/08. / 5 pkt. / 5 pkt. / 5 pkt. / 5 pkt. /20 pkt. Regulamin i informacje dodatkowe Ekonometra IE Kolokwum 0/1/08 mę, nazwsko, nr ndeksu: Ekonometra ćwczena Kolokwum 1 semestr 0/1/08 Zadane 1 Zadane Zadane 3 Zadane 4 Razem / 5 pkt / 5 pkt / 5 pkt / 5 pkt /0 pkt Skala ocen: do 8,00 punktów

Bardziej szczegółowo

Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMAT

Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMAT Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMAT 04-02-2016 Pytania teoretyczne 1. Za pomocą jakiego testu weryfikowana jest normalność składnika losowego? Jakiemu założeniu KMRL odpowiada w tym teście? Jakie

Bardziej szczegółowo

Zmienne sztuczne i jakościowe

Zmienne sztuczne i jakościowe Zmienne o ograniczonym zbiorze wartości Przykład 1. zarobki = β 0 + β 1 liczba godzin pracy + β 2 wykształcenie + ε Przykład 2. zarobki = β 0 + β 1 liczba godzin pracy + β 2 klm + ε zarobki = β 0 + β 1

Bardziej szczegółowo

Metoda najmniejszych kwadratów

Metoda najmniejszych kwadratów Własności algebraiczne Model liniowy Zapis modelu zarobki = β 0 + β 1 plec + β 2 wiek + ε Oszacowania wartości współczynników zarobki = b 0 + b 1 plec + b 2 wiek + e Model liniowy Tabela: Oszacowania współczynników

Bardziej szczegółowo

Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki. Wykład 10

Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki. Wykład 10 Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki Wykład 10 1 1. Testy diagnostyczne 2. Testowanie prawidłowości formy funkcyjnej modelu 3. Testowanie normalności składników losowych 4. Testowanie stabilności parametrów

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu: Typowe dane. Jednoczynnikowa Analiza wariancji. Zasada: porównać zmienność pomiędzy i wewnątrz grup

Plan wykładu: Typowe dane. Jednoczynnikowa Analiza wariancji. Zasada: porównać zmienność pomiędzy i wewnątrz grup Jednoczynnkowa Analza Waranc (ANOVA) Wykład 11 Przypomnene: wykłady zadana kursu były zaczerpnęte z podręcznków: Statystyka dla studentów kerunków techncznych przyrodnczych, J. Koronack, J. Melnczuk, WNT

Bardziej szczegółowo

Mikroekonometria 5. Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński

Mikroekonometria 5. Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński Mkroekonometra 5 Mkołaj Czajkowsk Wktor Budzńsk Uogólnone modele lnowe Uogólnone modele lnowe (ang. Generalzed Lnear Models GLM) Różną sę od standardowego MNK na dwa sposoby: Rozkład zmennej objaśnanej

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie Testy własności składnika losowego. Diagnostyka modelu. Część 1. Diagnostyka modelu

Wprowadzenie Testy własności składnika losowego. Diagnostyka modelu. Część 1. Diagnostyka modelu Część 1 Testy i ich rodzaje Statystyka NR 2 Cel testowania Testy i ich rodzaje Statystyka NR 2 Cel testowania Testy małej próby Testy i ich rodzaje Statystyka NR 2 Cel testowania Testy małej próby Testy

Bardziej szczegółowo

Dobór zmiennych objaśniających

Dobór zmiennych objaśniających Dobór zmennych objaśnających Metoda grafowa: Należy tak rozpąć graf na werzchołkach opsujących poszczególne zmenne, aby występowały w nm wyłączne łuk symbolzujące stotne korelacje pomędzy zmennym opsującym.

Bardziej szczegółowo

) będą niezależnymi zmiennymi losowymi o tym samym rozkładzie normalnym z następującymi parametrami: nieznaną wartością 1 4

) będą niezależnymi zmiennymi losowymi o tym samym rozkładzie normalnym z następującymi parametrami: nieznaną wartością 1 4 Zadane. Nech ( X, Y ),( X, Y ), K,( X, Y n n ) będą nezależnym zmennym losowym o tym samym rozkładze normalnym z następującym parametram: neznaną wartoścą oczekwaną EX = EY = m, warancją VarX = VarY =

Bardziej szczegółowo

Projekt 6 6. ROZWIĄZYWANIE RÓWNAŃ NIELINIOWYCH CAŁKOWANIE NUMERYCZNE

Projekt 6 6. ROZWIĄZYWANIE RÓWNAŃ NIELINIOWYCH CAŁKOWANIE NUMERYCZNE Inormatyka Podstawy Programowana 06/07 Projekt 6 6. ROZWIĄZYWANIE RÓWNAŃ NIELINIOWYCH CAŁKOWANIE NUMERYCZNE 6. Równana algebraczne. Poszukujemy rozwązana, czyl chcemy określć perwastk rzeczywste równana:

Bardziej szczegółowo

, a reszta dla pominiętej obserwacji wynosi 0, RSS jest stałe, T SS rośnie, więc zarówno R 2 jak i R2 rosną. R 2 = 1 n 1 n. rosnie. n 2 (1 R2 ) = 1 59

, a reszta dla pominiętej obserwacji wynosi 0, RSS jest stałe, T SS rośnie, więc zarówno R 2 jak i R2 rosną. R 2 = 1 n 1 n. rosnie. n 2 (1 R2 ) = 1 59 Zadanie 1. Ekonometryk szacując funkcję konsumpcji przeprowadził estymację osobno dla tzw. Polski A oraz Polski B. Dla Polski A posiadał n 1 = 40 obserwacji i uzyskał współczynnik dopasowania RA 2 = 0.4,

Bardziej szczegółowo

Natalia Nehrebecka. Wykład 2

Natalia Nehrebecka. Wykład 2 Natala Nehrebecka Wykład . Model lnowy Postad modelu lnowego Zaps macerzowy modelu lnowego. Estymacja modelu Wartośd teoretyczna (dopasowana) Reszty 3. MNK przypadek jednej zmennej . Model lnowy Postad

Bardziej szczegółowo

KURS STATYSTYKA. Lekcja 6 Regresja i linie regresji ZADANIE DOMOWE. www.etrapez.pl Strona 1

KURS STATYSTYKA. Lekcja 6 Regresja i linie regresji ZADANIE DOMOWE. www.etrapez.pl Strona 1 KURS STATYSTYKA Lekcja 6 Regresja lne regresj ZADANIE DOMOWE www.etrapez.pl Strona 1 Część 1: TEST Zaznacz poprawną odpowedź (tylko jedna jest prawdzwa). Pytane 1 Funkcja regresj I rodzaju cechy Y zależnej

Bardziej szczegółowo

5. Pochodna funkcji. lim. x c x c. (x c) = lim. g(c + h) g(c) = lim

5. Pochodna funkcji. lim. x c x c. (x c) = lim. g(c + h) g(c) = lim 5. Pocodna funkcj Defncja 5.1 Nec f: (a, b) R nec c (a, b). Jeśl stneje granca lm x c x c to nazywamy ją pocodną funkcj f w punkce c oznaczamy symbolem f (c) Twerdzene 5.1 Jeśl funkcja f: (a, b) R ma pocodną

Bardziej szczegółowo

( ) ( ) 2. Zadanie 1. są niezależnymi zmiennymi losowymi o. oraz. rozkładach normalnych, przy czym EX. i σ są nieznane. 1 Niech X

( ) ( ) 2. Zadanie 1. są niezależnymi zmiennymi losowymi o. oraz. rozkładach normalnych, przy czym EX. i σ są nieznane. 1 Niech X Prawdopodobeństwo statystyka.. r. Zadane. Zakładamy, że,,,,, 5 są nezależnym zmennym losowym o rozkładach normalnych, przy czym E = μ Var = σ dla =,,, oraz E = μ Var = 3σ dla =,, 5. Parametry μ, μ σ są

Bardziej szczegółowo

Ekonometria Ćwiczenia 19/01/05

Ekonometria Ćwiczenia 19/01/05 Oszacowano regresję stopy bezrobocia (unemp) na wzroście realnego PKB (pkb) i stopie inflacji (cpi) oraz na zmiennych zero-jedynkowych związanymi z kwartałami (season). Regresję przeprowadzono na danych

Bardziej szczegółowo

Egzamin ze statystyki/ Studia Licencjackie Stacjonarne/ Termin I /czerwiec 2010

Egzamin ze statystyki/ Studia Licencjackie Stacjonarne/ Termin I /czerwiec 2010 Egzamn ze statystyk/ Studa Lcencjacke Stacjonarne/ Termn /czerwec 2010 Uwaga: Przy rozwązywanu zadań, jeśl to koneczne, naleŝy przyjąć pozom stotnośc 0,01 współczynnk ufnośc 0,99 Zadane 1 PonŜsze zestawene

Bardziej szczegółowo

Trzecie laboratoria komputerowe ze Staty Testy

Trzecie laboratoria komputerowe ze Staty Testy Trzece laboratora komputerowe ze Staty Testy Korzystać będzemy z danych dane_3.dta. Chcemy (jak zwykle ) oszacować model zarobków. Tym razem nteresująca nas postać modelu to: p0 = β + β pd0 + β pl08 +

Bardziej szczegółowo

Zmienne Binarne w Pakiecie Stata

Zmienne Binarne w Pakiecie Stata Karol Kuhl Zbiór (hipotetyczny) dummy.dta zawiera dane, na podstawie których prowadzono analizy opisane poniżej. Nazwy zmiennych oznaczają: doch dochód w jednostkach pieniężnych; plec płeć: kobieta (0),

Bardziej szczegółowo

Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMAT

Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMAT Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMAT 02022015 Pytania teoretyczne 1. Podać treść twierdzenia GaussaMarkowa i wyjaśnić jego znaczenie. 2. Za pomocą jakich testów testuje się autokorelację? Jakiemu założeniu

Bardziej szczegółowo

Testy własności składnika losowego Testy formy funkcyjnej. Diagnostyka modelu. Część 2. Diagnostyka modelu

Testy własności składnika losowego Testy formy funkcyjnej. Diagnostyka modelu. Część 2. Diagnostyka modelu Część 2 Test Durbina-Watsona Test Durbina-Watsona Weryfikowana hipoteza H 0 : cov(ε t, ε t 1 ) = 0 H 1 : cov(ε t, ε t 1 ) 0 Test Durbina-Watsona Weryfikowana hipoteza H 0 : cov(ε t, ε t 1 ) = 0 H 1 : cov(ε

Bardziej szczegółowo

dy dx stąd w przybliżeniu: y

dy dx stąd w przybliżeniu: y Przykłady do funkcj nelnowych funkcj Törnqusta Proszę sprawdzć uzasadnć, które z podanych zdań są prawdzwe, a które fałszywe: Przykład 1. Mesęczne wydatk na warzywa (y, w jednostkach penężnych, jp) w zależnośc

Bardziej szczegółowo

Analiza danych OGÓLNY SCHEMAT. http://zajecia.jakubw.pl/ Dane treningowe (znana decyzja) Klasyfikator. Dane testowe (znana decyzja)

Analiza danych OGÓLNY SCHEMAT. http://zajecia.jakubw.pl/ Dane treningowe (znana decyzja) Klasyfikator. Dane testowe (znana decyzja) Analza danych Dane trenngowe testowe. Algorytm k najblższych sąsadów. Jakub Wróblewsk jakubw@pjwstk.edu.pl http://zajeca.jakubw.pl/ OGÓLNY SCHEMAT Mamy dany zbór danych podzelony na klasy decyzyjne, oraz

Bardziej szczegółowo

Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMAT

Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMAT Pytania teoretyczne Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMAT 08-02-2017 1. W jaki sposób przeprowadzamy test Chowa? 2. Pokazać, że jest nieobciążonym estymatorem. 3. Udowodnić, że w modelu ze stałą TSSESS+RSS.

Bardziej szczegółowo

Badanie współzależności dwóch cech ilościowych X i Y. Analiza korelacji prostej

Badanie współzależności dwóch cech ilościowych X i Y. Analiza korelacji prostej Badane współzależnośc dwóch cech loścowych X Y. Analza korelacj prostej Kody znaków: żółte wyróżnene nowe pojęce czerwony uwaga kursywa komentarz 1 Zagadnena 1. Zwązek determnstyczny (funkcyjny) a korelacyjny.

Bardziej szczegółowo

Egzamin z ekonometrii - wersja ogólna

Egzamin z ekonometrii - wersja ogólna Egzamin z ekonometrii - wersja ogólna 06-02-2019 Regulamin egzaminu 1. Egzamin trwa 90 min. 2. Rozwiązywanie zadań należy rozpocząć po ogłoszeniu początku egzaminu a skończyć wraz z ogłoszeniem końca egzaminu.

Bardziej szczegółowo

BADANIA OPERACYJNE. Podejmowanie decyzji w warunkach niepewności. dr Adam Sojda

BADANIA OPERACYJNE. Podejmowanie decyzji w warunkach niepewności. dr Adam Sojda BADANIA OPERACYJNE Podejmowane decyzj w warunkach nepewnośc dr Adam Sojda Teora podejmowana decyzj gry z naturą Wynk dzałana zależy ne tylko od tego, jaką podejmujemy decyzję, ale równeż od tego, jak wystąp

Bardziej szczegółowo

Egzamin z ekonometrii wersja ogólna Pytania teoretyczne

Egzamin z ekonometrii wersja ogólna Pytania teoretyczne Egzamin z ekonometrii wersja ogólna 31-01-2014 Pytania teoretyczne 1. Podać postać przekształcenia Boxa-Coxa i wyjaśnić, do czego jest stosowane w ekonometrii. 2. Porównaj zastosowania znanych ci kontrastów

Bardziej szczegółowo

brak podstaw do odrzucenia hipotezy zerowej.

brak podstaw do odrzucenia hipotezy zerowej. Paca domowa 9. W pewnym bowaze zanstalowano dwa automaty do napełnana butelek. Ilość pwa nalewana pzez pewszy est zmenną losową o ozkładze N( m,, a lość pwa dozowana pzez dug automat est zmenną losową

Bardziej szczegółowo

0 0,2 0, p 0,1 0,2 0,5 0, p 0,3 0,1 0,2 0,4

0 0,2 0, p 0,1 0,2 0,5 0, p 0,3 0,1 0,2 0,4 Zad. 1. Dana jest unkcja prawdopodobeństwa zmennej losowej X -5-1 3 8 p 1 1 c 1 Wyznaczyć: a. stałą c b. wykres unkcj prawdopodobeństwa jej hstogram c. dystrybuantę jej wykres d. prawdopodobeństwa: P (

Bardziej szczegółowo

I. Elementy analizy matematycznej

I. Elementy analizy matematycznej WSTAWKA MATEMATYCZNA I. Elementy analzy matematycznej Pochodna funkcj f(x) Pochodna funkcj podaje nam prędkość zman funkcj: df f (x + x) f (x) f '(x) = = lm x 0 (1) dx x Pochodna funkcj podaje nam zarazem

Bardziej szczegółowo

Analiza rodzajów skutków i krytyczności uszkodzeń FMECA/FMEA według MIL STD - 1629A

Analiza rodzajów skutków i krytyczności uszkodzeń FMECA/FMEA według MIL STD - 1629A Analza rodzajów skutków krytycznośc uszkodzeń FMECA/FMEA według MIL STD - 629A Celem analzy krytycznośc jest szeregowane potencjalnych rodzajów uszkodzeń zdentyfkowanych zgodne z zasadam FMEA na podstawe

Bardziej szczegółowo

Egzamin z ekonometrii wersja ogolna

Egzamin z ekonometrii wersja ogolna Egzamin z ekonometrii wersja ogolna 04-02-2016 Pytania teoretyczne 1. Wymienić założenia Klasycznego Modelu Regresji Liniowej (KMRL). 2. Wyprowadzić estymator MNK dla modelu z wieloma zmiennymi objaśniającymi.

Bardziej szczegółowo

Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMat Pytania teoretyczne

Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMat Pytania teoretyczne Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMat 31-01-2014 Pytania teoretyczne 1. Podać postać przekształcenia Boxa-Coxa i wyjaśnić, do czego jest stosowane w ekonometrii. 2. Wyjaśnić, jakie korzyści i niebezpieczeństwa

Bardziej szczegółowo

Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka W 11: Analizy zależnościpomiędzy zmiennymi losowymi Model regresji wielokrotnej

Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka W 11: Analizy zależnościpomiędzy zmiennymi losowymi Model regresji wielokrotnej Rachunek prawdopodobeństwa statstka W 11: Analz zależnoścpomędz zmennm losowm Model regresj welokrotnej Dr Anna ADRIAN Paw B5, pok 407 adan@agh.edu.pl Model regresj lnowej Model regresj lnowej prostej

Bardziej szczegółowo

Budowa modelu i testowanie hipotez

Budowa modelu i testowanie hipotez Problemy metodologiczne Gdzie jest problem? Obciążenie Lovella Dysponujemy oszacowaniami parametrów następującego modelu y t = β 0 + β 1 x 1 +... + β k x k + ε t Gdzie jest problem? Obciążenie Lovella

Bardziej szczegółowo

EKONOMETRIA Wykład 4: Model ekonometryczny - dodatkowe zagadnienia

EKONOMETRIA Wykład 4: Model ekonometryczny - dodatkowe zagadnienia EKONOMETRIA Wykład 4: Model ekonometryczny - dodatkowe zagadnena dr Dorota Cołek Katedra Ekonometr Wydzał Zarządzana UG http://wzr.pl/dorota-colek/ dorota.colek@ug.edu.pl 1 Wpływ skalowana danych na MNK

Bardziej szczegółowo

Zaawansowane metody numeryczne Komputerowa analiza zagadnień różniczkowych 1. Układy równań liniowych

Zaawansowane metody numeryczne Komputerowa analiza zagadnień różniczkowych 1. Układy równań liniowych Zaawansowane metody numeryczne Komputerowa analza zagadneń różnczkowych 1. Układy równań lnowych P. F. Góra http://th-www.f.uj.edu.pl/zfs/gora/ semestr letn 2006/07 Podstawowe fakty Równane Ax = b, x,

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 12

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 12 Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka Wykład 12 1 1.Problemy z danymi Zmienne pominięte Zmienne nieistotne 2. Autokorelacja o Testowanie autokorelacji 1.Problemy z danymi Zmienne pominięte Zmienne nieistotne

Bardziej szczegółowo

Ekonometria egzamin 01/02/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora.

Ekonometria egzamin 01/02/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora. mę, nazwsko, nr ndeksu: Ekonometra egzamn 1//19 1. Egzamn trwa 9 mnut.. Rozwązywane zadań należy rozpocząć po ogłoszenu początku egzamnu a skończyć wraz z ogłoszenem końca egzamnu. Złamane tej zasady skutkuje

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 10

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 10 Stanisław Cichoci Natalia Nehrebeca Wyład 10 1 1. Testowanie hipotez prostych Rozład estymatora b Testowanie hipotez prostych przy użyciu statystyi t Przedziały ufności Badamy czy hipotezy teoretyczne

Bardziej szczegółowo

Statystyka Opisowa 2014 część 2. Katarzyna Lubnauer

Statystyka Opisowa 2014 część 2. Katarzyna Lubnauer Statystyka Opsowa 2014 część 2 Katarzyna Lubnauer Lteratura: 1. Statystyka w Zarządzanu Admr D. Aczel 2. Statystyka Opsowa od Podstaw Ewa Waslewska 3. Statystyka, Lucjan Kowalsk. 4. Statystyka opsowa,

Bardziej szczegółowo

Analiza danych. Analiza danych wielowymiarowych. Regresja liniowa. Dyskryminacja liniowa. PARA ZMIENNYCH LOSOWYCH

Analiza danych. Analiza danych wielowymiarowych. Regresja liniowa. Dyskryminacja liniowa.   PARA ZMIENNYCH LOSOWYCH Analza danych Analza danych welowymarowych. Regresja lnowa. Dyskrymnacja lnowa. Jakub Wróblewsk jakubw@pjwstk.edu.pl http://zajeca.jakubw.pl/ PARA ZMIENNYCH LOSOWYCH Parę zmennych losowych X, Y możemy

Bardziej szczegółowo

Badania sondażowe. Braki danych Konstrukcja wag. Agnieszka Zięba. Zakład Badań Marketingowych Instytut Statystyki i Demografii Szkoła Główna Handlowa

Badania sondażowe. Braki danych Konstrukcja wag. Agnieszka Zięba. Zakład Badań Marketingowych Instytut Statystyki i Demografii Szkoła Główna Handlowa Badana sondażowe Brak danych Konstrukcja wag Agneszka Zęba Zakład Badań Marketngowych Instytut Statystyk Demograf Szkoła Główna Handlowa 1 Błędy braku odpowedz Całkowty brak odpowedz (UNIT nonresponse)

Bardziej szczegółowo

Egzamin z ekonometrii wersja ogólna Pytania teoretyczne

Egzamin z ekonometrii wersja ogólna Pytania teoretyczne Egzamin z ekonometrii wersja ogólna 08-02-2017 Pytania teoretyczne 1. Za pomocą którego testu testujemy stabilność parametrów? Jakiemu założeniu KMRL odpowiada H0 w tym teście? Jaka jest hipoteza alternatywna

Bardziej szczegółowo

Natalia Nehrebecka. Dariusz Szymański

Natalia Nehrebecka. Dariusz Szymański Natala Nehrebecka Darusz Szymańsk . Sprawy organzacyjne Zasady zalczena Ćwczena Lteratura. Czym zajmuje sę ekonometra? Model ekonometryczny 3. Model lnowy Postać modelu lnowego Zaps macerzowy modelu dl

Bardziej szczegółowo

Hipotezy o istotności oszacowao parametrów zmiennych objaśniających ˆ ) ˆ

Hipotezy o istotności oszacowao parametrów zmiennych objaśniających ˆ ) ˆ WERYFIKACJA HIPOTEZY O ISTOTNOŚCI OCEN PARAMETRÓW STRUKTURALNYCH MODELU Hpoezy o sonośc oszacowao paramerów zmennych objaśnających Tesowane sonośc paramerów zmennych objaśnających sprowadza sę do nasępującego

Bardziej szczegółowo

1 Modele ADL - interpretacja współczynników

1 Modele ADL - interpretacja współczynników 1 Modele ADL - interpretacja współczynników ZADANIE 1.1 Dany jest proces DL następującej postaci: y t = µ + β 0 x t + β 1 x t 1 + ε t. 1. Wyjaśnić, jaka jest intepretacja współczynników β 0 i β 1. 2. Pokazać

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia 7 Drugie zajęcia w pracowni komputerowej.

Ćwiczenia 7 Drugie zajęcia w pracowni komputerowej. Ćwczena 7 Druge zajęca w pracown komputerowej. Uruchom Statę. /standardowo:/ set mat 800 set mem 00m /wczytane zboru danych dane_4.dta / use "x:\trybnk\dane_4.dta", clear TROCHĘ PROSTEJ GRAFIKI W STACIE:

Bardziej szczegółowo

Ekonometria egzamin 07/03/2018

Ekonometria egzamin 07/03/2018 imię, nazwisko, nr indeksu: Ekonometria egzamin 07/03/2018 1. Egzamin trwa 90 minut. 2. Rozwiązywanie zadań należy rozpocząć po ogłoszeniu początku egzaminu a skończyć wraz z ogłoszeniem końca egzaminu.

Bardziej szczegółowo

Ekonometria egzamin 02/02/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora.

Ekonometria egzamin 02/02/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora. imię, nazwisko, nr indeksu: Ekonometria egzamin 0/0/0. Egzamin trwa 90 minut.. Rozwiązywanie zadań należy rozpocząć po ogłoszeniu początku egzaminu a skończyć wraz z ogłoszeniem końca egzaminu. Złamanie

Bardziej szczegółowo

ANALIZA KORELACJI WYDATKÓW NA KULTURĘ Z BUDŻETU GMIN ORAZ WYKSZTAŁCENIA RADNYCH

ANALIZA KORELACJI WYDATKÓW NA KULTURĘ Z BUDŻETU GMIN ORAZ WYKSZTAŁCENIA RADNYCH Potr Mchalsk Węzeł Centralny OŻK-SB 25.12.2013 rok ANALIZA KORELACJI WYDATKÓW NA KULTURĘ Z BUDŻETU GMIN ORAZ WYKSZTAŁCENIA RADNYCH Celem ponższej analzy jest odpowedź na pytane: czy wykształcene radnych

Bardziej szczegółowo

Ekonometria egzamin 02/02/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora.

Ekonometria egzamin 02/02/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora. imię, nazwisko, nr indeksu: Ekonometria egzamin 02/02/2011 1. Egzamin trwa 90 minut. 2. Rozwiązywanie zadań należy rozpocząć po ogłoszeniu początku egzaminu a skończyć wraz z ogłoszeniem końca egzaminu.

Bardziej szczegółowo

Prawdopodobieństwo i statystyka r.

Prawdopodobieństwo i statystyka r. Prawdopodobeństwo statystya.05.00 r. Zadane Zmenna losowa X ma rozład wyładnczy o wartośc oczewanej, a zmenna losowa Y rozład wyładnczy o wartośc oczewanej. Obe zmenne są nezależne. Oblcz E( Y X + Y =

Bardziej szczegółowo

Mikroekonometria 7. Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński

Mikroekonometria 7. Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński Mkroekonometra 7 Mkołaj Czajkowsk Wktor Budzńsk Testowane hpotez 4 podstawowe testy Przedzał ufnośc Parametry mają asymptotyczny rozkład normalny Znamy błąd standardowy Czy parametr jest statystyczne różny

Bardziej szczegółowo

Mikroekonometria 13. Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński

Mikroekonometria 13. Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński Mkroekonometra 13 Mkołaj Czajkowsk Wktor Budzńsk Symulacje Analogczne jak w przypadku cągłej zmennej zależnej można wykorzystać metody Monte Carlo do analzy różnego rodzaju problemów w modelach gdze zmenna

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 12

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 12 Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka Wykład 1 1 1. Testy diagnostyczne Testowanie stabilności parametrów modelu: test Chowa. Heteroskedastyczność Konsekwencje Testowanie heteroskedastyczności 1. Testy

Bardziej szczegółowo

1.1. Uprość opis zdarzeń: 1.2. Uprościć opis zdarzeń: a) A B A Uprościć opis zdarzeń: 1.4. Uprościć opis zdarzeń:

1.1. Uprość opis zdarzeń: 1.2. Uprościć opis zdarzeń: a) A B A Uprościć opis zdarzeń: 1.4. Uprościć opis zdarzeń: .. Uprość ops zdarzeń: a) A B, A \ B b) ( A B) ( A' B).. Uproścć ops zdarzeń: a) A B A b) A B, ( A B) ( B C).. Uproścć ops zdarzeń: a) A B A B b) A B C ( A B) ( B C).4. Uproścć ops zdarzeń: a) A B, A B

Bardziej szczegółowo

Krzywa wieża w Pizie. SAS Data Step. Przykład (2) Wykład 13 Regresja liniowa

Krzywa wieża w Pizie. SAS Data Step. Przykład (2) Wykład 13 Regresja liniowa Bonformatyka - rozwój oferty edukacyjnej Unwersytetu Przyrodnczego we Wrocławu projekt realzowany w ramac Programu Operacyjnego Kaptał Ludzk współfnansowanego ze środków Europejskego Funduszu Społecznego

Bardziej szczegółowo

Ekonometria egzamin wersja Informatyka i Ekonometria 26/06/08

Ekonometria egzamin wersja Informatyka i Ekonometria 26/06/08 imię, nazwisko, nr indeksu: Ekonometria egzamin wersja Informatyka i Ekonometria 26/06/08 1. Egzamin trwa 90 minut. 2. Rozwiązywanie zadań należy rozpocząć po ogłoszeniu początku egzaminu a skończyć wraz

Bardziej szczegółowo

Funkcje i charakterystyki zmiennych losowych

Funkcje i charakterystyki zmiennych losowych Funkcje charakterystyk zmennych losowych Dr Joanna Banaś Zakład Badań Systemowych Instytut Sztucznej Intelgencj Metod Matematycznych Wydzał Informatyk Poltechnk Szczecńskej 5. Funkcje zmennych losowych

Bardziej szczegółowo

Model ASAD. ceny i płace mogą ulegać zmianom (w odróżnieniu od poprzednio omawianych modeli)

Model ASAD. ceny i płace mogą ulegać zmianom (w odróżnieniu od poprzednio omawianych modeli) Model odstawowe założena modelu: ceny płace mogą ulegać zmanom (w odróżnenu od poprzedno omawanych model) punktem odnesena analzy jest obserwacja pozomu produkcj cen (a ne stopy procentowej jak w modelu

Bardziej szczegółowo

Procedura normalizacji

Procedura normalizacji Metody Badań w Geograf Społeczno Ekonomcznej Procedura normalzacj Budowane macerzy danych geografcznych mgr Marcn Semczuk Zakład Przedsęborczośc Gospodark Przestrzennej Instytut Geograf Unwersytet Pedagogczny

Bardziej szczegółowo

EKONOMETRIA I Spotkanie 1, dn. 05.10.2010

EKONOMETRIA I Spotkanie 1, dn. 05.10.2010 EKONOMETRIA I Spotkane, dn. 5..2 Dr Katarzyna Beń Program ramowy: http://www.sgh.waw.pl/nstytuty/e/oferta_dydaktyczna/ekonometra_stacjonarne_nest acjonarne/ Zadana, dane do zadań, ważne nformacje: http://www.e-sgh.pl/ben/ekonometra

Bardziej szczegółowo

Ekonometria egzamin 31/01/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora.

Ekonometria egzamin 31/01/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora. imię, nazwisko, nr indeksu: Ekonometria egzamin 31/01/2018 1. Egzamin trwa 90 minut. 2. Rozwiązywanie zadań należy rozpocząć po ogłoszeniu początku egzaminu a skończyć wraz z ogłoszeniem końca egzaminu.

Bardziej szczegółowo

STATYSTYKA MATEMATYCZNA

STATYSTYKA MATEMATYCZNA STATYSTYKA MATEMATYCZNA. Wkład wstępn. Teora prawdopodobeństwa element kombnatork. Zmenne losowe ch rozkład 3. Populacje prób danch, estmacja parametrów 4. Testowane hpotez statstcznch 5. Test parametrczne

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 4

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 4 Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka Wykład 4 1 1. Własności hiperpłaszczyzny regresji 2. Dobroć dopasowania równania regresji. Współczynnik determinacji R 2 Dekompozycja wariancji zmiennej zależnej Współczynnik

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY UCZĄCE SIĘ WYKŁAD 7. KLASYFIKATORY BAYESA. Dr hab. inż. Grzegorz Dudek Wydział Elektryczny Politechnika Częstochowska.

SYSTEMY UCZĄCE SIĘ WYKŁAD 7. KLASYFIKATORY BAYESA. Dr hab. inż. Grzegorz Dudek Wydział Elektryczny Politechnika Częstochowska. SYSTEMY UCZĄCE SIĘ WYKŁAD 7. KLASYFIKATORY BAYESA Częstochowa 4 Dr hab. nż. Grzegorz Dudek Wydzał Elektryczny Poltechnka Częstochowska TWIERDZENIE BAYESA Wedza pozyskwana przez metody probablstyczne ma

Bardziej szczegółowo

Badanie współzaleŝności dwóch cech ilościowych X i Y. Analiza korelacji prostej. Badanie zaleŝności dwóch cech ilościowych. Analiza regresji prostej

Badanie współzaleŝności dwóch cech ilościowych X i Y. Analiza korelacji prostej. Badanie zaleŝności dwóch cech ilościowych. Analiza regresji prostej Badane współzaleŝnośc dwóch cech loścowych X Y. Analza korelacj prostej Badane zaleŝnośc dwóch cech loścowych. Analza regresj prostej Kody znaków: Ŝółte wyróŝnene nowe pojęce czerwony uwaga kursywa komentarz

Bardziej szczegółowo

Zadane 1: Wyznacz średne ruchome 3-okresowe z następujących danych obrazujących zużyce energ elektrycznej [kwh] w pewnym zakładze w mesącach styczeń - lpec 1998 r.: 400; 410; 430; 40; 400; 380; 370. Zadane

Bardziej szczegółowo

Modele wieloczynnikowe. Modele wieloczynnikowe. Modele wieloczynnikowe ogólne. α β β β ε. Analiza i Zarządzanie Portfelem cz. 4.

Modele wieloczynnikowe. Modele wieloczynnikowe. Modele wieloczynnikowe ogólne. α β β β ε. Analiza i Zarządzanie Portfelem cz. 4. Modele weloczynnkowe Analza Zarządzane Portfelem cz. 4 Ogólne model weloczynnkowy można zapsać jako: (,...,,..., ) P f F F F = n Dr Katarzyna Kuzak lub (,...,,..., ) f F F F = n Modele weloczynnkowe Można

Bardziej szczegółowo

Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki. Wykład 10

Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki. Wykład 10 Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki Wykład 10 1 1. Testy diagnostyczne 2. Testowanie prawidłowości formy funkcyjnej modelu 3. Testowanie normalności składników losowych 4. Testowanie stabilności parametrów

Bardziej szczegółowo

Statystyka Inżynierska

Statystyka Inżynierska Statystyka Inżynerska dr hab. nż. Jacek Tarasuk AGH, WFIS 013 Wykład DYSKRETNE I CIĄGŁE ROZKŁADY JEDNOWYMIAROWE Zmenna losowa, Funkcja rozkładu, Funkcja gęstośc, Dystrybuanta, Charakterystyk zmennej, Funkcje

Bardziej szczegółowo

1. Pokaż, że estymator MNW parametru β ma postać β = nieobciążony. Znajdź estymator parametru σ 2.

1. Pokaż, że estymator MNW parametru β ma postać β = nieobciążony. Znajdź estymator parametru σ 2. Zadanie 1 Niech y t ma rozkład logarytmiczno normalny o funkcji gęstości postaci [ ] 1 f (y t ) = y exp (ln y t β ln x t ) 2 t 2πσ 2 2σ 2 Zakładamy, że x t jest nielosowe a y t są nieskorelowane w czasie.

Bardziej szczegółowo

Parametry zmiennej losowej

Parametry zmiennej losowej Eonometra Ćwczena Powtórzene wadomośc ze statysty SS EK Defncja Zmenną losową X nazywamy funcję odwzorowującą przestrzeń zdarzeń elementarnych w zbór lczb rzeczywstych, taą że przecwobraz dowolnego zboru

Bardziej szczegółowo

Metody predykcji analiza regresji

Metody predykcji analiza regresji Metody predykcj analza regresj TPD 008/009 JERZY STEFANOWSKI Instytut Informatyk Poltechnka Poznańska Przebeg wykładu. Predykcja z wykorzystanem analzy regresj.. Przypomnene wadomośc z poprzednch przedmotów..

Bardziej szczegółowo

Regresja liniowa i nieliniowa

Regresja liniowa i nieliniowa Metody prognozowana: Regresja lnowa nelnowa Dr nż. Sebastan Skoczypec Zmenna losowa Zmenna losowa X zmenna, która w wynku pewnego dośwadczena przyjmuje z pewnym prawdopodobeństwem wartość z określonego

Bardziej szczegółowo