Seminarium Fizyki Wielkich Energii, Warszawa, 19 V Oleg A. Grajek. IPJ, Zak lad Fizyki Wielkich Energii (P-VI)
|
|
- Ksawery Szewczyk
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Efekty spinowe w ekskluzywnej produkcji mezonów ρ w eksperymencie COMPASS Seminarium Fizyki Wielkich Energii, Warszawa, 19 V 6 Plan: Oleg A. Grajek IPJ, Zak lad Fizyki Wielkich Energii (P-VI) reakcja ekskluzywnej produkcji mezonów wektorowych (EVMP) motywacja eksperyment COMPASS selekcja danych do analizy efekty spinowe w EVMP wyniki podsumowanie O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 1
2 Reakcja ekskluzywnej produkcji mezonów wektorowych (EVMP) µ µ W γ* t ρ N N π + π -- Na niebiesko czastki (tory) rejestrowane przez spektrometr COMPASSa. BR (ρ π + π ) % Q = q = (k k ) x Bj = Q /( ν m p ), W = (p + q) t = (p p ) = (q v) p t t t min k, k, q, v, p, p 4-pedy czastek µ, µ, γ, ρ, N, N wymiana reggeonów (IR) w kanale t o parzystości P naturalnej (ρ, ω, f, a ) i nienaturalnej (π, a 1 ) ν = p q/m p y = ν/e beam w zakresie energetycznym COMPASSa dominuje wymiana pomeronu (IP) = proces dyfrakcyjny (parzystość naturalna) pozwala testować perturbacyjne i nieperturbacyjne aspekty oddzia lywań silnych to seminarium = produkcja niekoherentna na spolaryzowanej tarczy 6 LiD O.A. Grajek, Seminarium FWE , s.
3 Nieperturbacyjny i perturbacyjny opis reakcji EVMP µ µ γ* V N N µ µ µ µ µ µ γ* V* γ* q γ* q IP, IR V q g IP g V q g IR q V N N N N N N }{{} opis nieperturbacyjny: opis perturbacyjny: modele oparte na VMD / GVMD modele oparte na pqcd + elementy teorii Regge podst. przywidywanie: dσ/dt t= [ x g( Q, x)] dσ/dq (Q + m V ) N (Q + m V + p t ), Q = z(1 z)n, x = N/W O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 3
4 Motywacja dla badania reakcji EVMP badanie hadronowej struktury wirtualnego fotonu proces dyfrakcyjny = przy dużych W dominuje wymiana pomeronu w kanale t (badanie jego fizycznej natury, sprz eżeń itp.) proces ekskluzywny = w obszarze stosowalności pqcd dost ep do uogólnionych rozk ladów partonów (ang. Generalized Parton Distributions, GPDs) efekty spinowe w EVMP: dość dobrze poznana dynamika reakcji dla niespolaryzowanej albo spolaryzowanej wiazki i niespolaryzowanej tarczy spinowa macierz gestości (ang. spin density matrix, SDM) mezonów wekt. testowanie hipotezy SCHC bardzo s labo znana dynamika reakcji dla spolaryzowanych wiazki i tarczy szczególna motywacja do badania asymetrii podwójnie spinowych zależne od spinu GPDs (pqcd) O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 4
5 OMPASS Eksperyment COMPASS (NA-58) w CERN-ie CO mmon M uon and P roton A pparatus for S tructure and S COMPASS pectroscopy The Collaboration Site of the experiment Jura Geneva Lake COMPASSPPCOMPASS PP PP PP PP Pq P M. Leberig MEMBER COMPASS STATES 3 physicists, 8 institutes ok. 3 fizyko w z 8 instytuto w z 11 krajo w + CERN budowy w 1998 r. zatwierdzony w 1997r., rozpoczecie, zbierania danych runtechniczny w 1 r., rozpoczecie approved: 1997, start of construction: 1998, technical run: 1, data taking since, w r. PH Seminar, October 4, CERN TEXed 5. Oktober 4 4 O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 5 1
6 4 GeV P E π= 177 GeV COMPASS Pwiazka spolaryzowana COMPASS wykorzystuje wiazk e mionowa dostarczana z SPS za pomoca linii wiazki M The Polarised Muon Beam 4 GeV SPS 5cm Be Target m Polarisation π +, Κ + µ + Decay 6m µ + Hadron E Absorber π= 177 GeV µ 4m SPS COMPASS 5m x + azka o intensywności 8 µ/nape lnienie (spill); T.76 θ spill = 4.8 s; T cykl SPS = 16. s π + 1 s π direction 15 wi świetlność 5 3 cm Decay m 6m 4 p [GeV/c] µ ν µ π + θ µ π direction s labe rozpady π + µ + + ν µ naturalna polaryzacja mionów Muon beam polarization p [GeV/c] µ ν µ 15 5 x µ beam polarization E beam = 16 GeV µ polarization P beam = p [GeV/c] polarization O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 6
7 Dilution refrigerator 3 He Precooler COMPASS tarcza Polarised spolaryzowana Target 1m Superconducting 3 He Precooler Solenoid Targets Dilution refrigerator 6 SPIN4, October 4, Trieste 1m Superconducting Solenoid Targets SPIN4, October 4, Trieste µ beam µ beam Upstream cell N u N u Downstream cell Take average Asymmetry: A = A 1 + A 1 Upstream cell = 1 N u Odwracanie polaryzacji tarczy Tarcza: cylindry o L = 6 cm i = 3 cm każdy, spolaryzowane przeciwnie Materia l polaryzowalny: 6 LiD polarization(%) 4 - upstream Downstream cell N d N polarization d reversal every 8h polarization reversal every 8h N d N u N d ( N u N d N u N d N u + N d N u + N d Take average Asymmetry: ( Polaryzacja: Dynamical Nuclear Polarization A = A 1 + A 1 = 1 N u N d N u N d N u + N d N u + N d Ch lodzenie: 3 He/ 4 He dilution refrigerator Events 4 15 ) ) D.Peshekhonov D.Peshekhonov -4 downstream time(days) P targ = z [cm] O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 7
8 COMPASS spektrometr (3 r.) spektrometr 1-ramienny, d l. ok. 6 m poduk lady (LAS, SAS), każdy wyposażony w magnes dipolowy (odp. SM1 i SM) detektory śladowe, m.in. MicroMeGas, GEM, komory dryfowe, MWPC, komory s lomkowe detektory mionów: Muon Wall (LAS i SAS) kalorymetry: hadronowe (LAS i SAS), 1 elektromagnetyczny (SAS) identyfikacja czastek: RICH O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 8
9 COMPASS pierwszy New CERN-owski technologies eksperyment XXI wieku Trigger-System MicroMegas GEM Straws Readout electronics Calorimeter readout Scintillating fiber trackers nowe technologie detektory nowego typu: MicroMeGas, GEM nowe rozwiazania w detektorach,,standardowych nowa szybka elektronika do odczytu detektorów (ok. 5 kana lów detekcyjnych) system akwizycji danych à la LHC, z przetwarzaniem potokowym i buforowaniem danych O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 9 5
10 COMPASS uk lad trygera y=. z z H5 Trigger Signal z 1 Hodoscopes H4 Coincidence Matrix scattered µ Threshold Halo µ HCAL Magnet z m z o Target x Beam tryger mionowy (,,geometryczny ) inkluzywny pary p laszczyzn hodoskopów scyntylacyjnych podzielony na 4 poduk lady: Inner, Ladder, Middle i Outer Trigger dodatkowo sygna l z jednego z kalorymetrów hadronowych tryger semiinkluzywny tryger,,czysto kalorymetryczny (CT) najwi eksze Q O.A. Grajek, Seminarium FWE , s.
11 COMPASS zbieranie danych w latach 4 5 no. of files data size 5 # of Files / TByte /day 64 MByte /sec over 1.5 month 6/14 7/1 8/9 9/6 /4 Date in Collected Data /TByte 3 4 czas na wiazce [dni] przygotowania [dni] ɛ SPS ɛ spectr liczba przyp. ze zrek. wierzch obj. danych [Tbyte] 5 45 O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 11
12 Efekty spinowe w ekskluzywnej produkcji mezonów ρ analiza niezależne przypadki przebadane w ramach niezależnych analiz: wiazka: spolaryzowana spolaryzowana tarcza: niespolaryzowana spolaryzowana (zsypano przypadki z obu cel) obiekt: spinowa macierz g estości asymetria podwójnie badany: (SDM) mezonu ρ spinowa A ρ 1 dane: ca le ca le + 3 zakres Q : Q >.1 GeV ca ly dost epny Tarcza deuteronowa ( 6 LiD) O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 1
13 Selekcja przypadków z ekskluzywna produkcja mezonów ρ przypadek musi mieć zrekonstruowany wierzcho lek pierwotny wierzcho lek pierwotny w. oddzia lywania mionu wiazki z nukleonem tarczy wierzcho lek pierwotny musi być wewnatrz jednej z cel tarczy tylko przypadki z 3 torami wychodzacymi z wierzcho lka pierwotnego jeden z 3 torów musi być torem mionu rozproszonego, pozosta le musza być torami hadronowymi i mieć przeciwne ladunki RICH nie używany do identyfikacji czastek 1) torom hadronowym przypisane hipotezy masowe m π ± i m K ± = ) obliczone masy m ππ i m KK z last < 33 m dla torów pionów obniża liczb e misidentyfikacji µ jako π taki sam strumień mionów wiazki musi przechodzić przez obie cele tarczy (tylko w analizie asymetrii A ρ 1 ) E µ > GeV i ν > 3 GeV O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 13
14 COMPASS rozk lady zmiennych mionowych dla próbki ekskl. ρ no. of events no. of events Exclusive ρ sample COMPASS + 3 data -1 1 Q [GeV ] Exclusive ρ sample COMPASS + 3 data x Bj 1 no. of events no. of events Dla porównania: ZEUS i H1: W = 7 8 GeV HERMES: W 5 GeV -3 - Exclusive ρ -1 sample COMPASS + 3 data 1 Q [GeV ] Exclusive ρ sample COMPASS + 3 data W [GeV] W =. GeV O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 14
15 COMPASS rozk lady zmiennych hadronowych dla próbki ekskl. ρ no. of events no. of events no. of events [GeV] m ππ [GeV] E miss [GeV ] p t m ππ [GeV].5 < m ππ < 1 [GeV] E miss [GeV] E miss = (m X m p )/ m p m X = (p + q v).5 < E miss <.5 [GeV] p t [GeV ].15 < p t <.5 [GeV ] produkcja niekoherentna p t =.7 GeV O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 15
16 K aty θ, φ, Φ i ψ dla ekskl. produkcji i rozpadu mezonów wektorowych γ* N center-of-mass frame µ µ scattering plane Φ p γ* production plane t ρ p φ ρ θ rest frame π + ψ = φ Φ decay plane π --. quantization axis (boost direction) O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 16
17 Spinowa macierz g estości mezonu ρ [1] Formalizm poniżej wg pracy: K. Schilling, G. Wolf, Nucl.Phys.B 61 (1973) 381 Standardowy formalizm dla reakcji cia lowych (M. Jacob, G.C. Wick, 1959) amplitudy skr etnościowe T dla reakcji γ N V N : T λv λ N, λγ λ N = λ V λ N j λ γ λ N Spinowa macierz gestości (SDM) mezonu wektorowego ρ(v ): ρ(v ) T ρ(γ) T, gdzie ρ(γ) spinowa macierz gestości fotonu λ N λ N Rozk lad ρ(v ) w bazie macierzy hermitowskich ρ α : 8 ρ(v ) = Π α ρ α gdzie elementy SDM (SDME) ρ α : ρ α λ V λ = (N α ) 1 V λ N, λ N, λγ, λ γ α= Γ α, α =, 1,..., 8 hermitowskie macierze bazowe przestrzeni 3 3, T λv λ N, λγ λ N Γ α λ γ, λ γ T λ V λ N, λ γ λ N N α sta le normalizacyjne Zasada zachowania parzystości P i w lasności symetrii macierzy Γ α redukuj a liczb e niezależnych SDME ρ α λλ do 6. O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 17
18 Spinowa macierz g estości mezonu ρ [] Przy braku separacji przekroju czynnego σ(γ N V N ) na wk lady σ L i σ T od fotonów odpowiednio γl i γ T (np. COMPASS), definiuje sie nastepuj ace SDME: r 4 ik = ρ ik + ɛ R ρ 4 ik 1 + ɛ R, rα ik = c ρα ik 1 + ɛ R, gdzie: α = 1 3, 5 8, i, k = 1,, 1 c = 1 dla α = 1 3 i c = R dla α = 5 8 R = σ L /σ T, ɛ ɛ + δ = Γ L /Γ T ɛ parametr polaryzacyjny fotonu δ = m Q (1 ɛ) poprawka masowa dla m (m masa leptonu) Rozk lad katowy czastek w rozpadzie mezonu wektorowego na czastki bezspinowe: d 3 N dcos θ dφ dφ gdzie: W (cos θ, φ, Φ) = 8 α= Π α (Φ) W α (cos θ, φ) W α (cos θ, φ) = 3 4π [D1 λ V (φ, θ, φ)] ρ α λ V λ (V ) D1 V λ (φ, θ, φ) V Dβγ α Wignera funkcje obrotów O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 18
19 Rozk lad katowy produkcji i rozpadu (na czastki bezspinowe) mezonu wekt. w jawnej postaci W (cosθ, φ, Φ) = W (cosθ, φ, Φ) unpolar. ± W (cosθ, φ, Φ) long. polar. = 3 4π {{ 1 (1 r4 ) + 1 (3 r4 1) cos θ Re r 4 sinθ cosφ r ( sin θ cosφ ɛ cosφ r11 1 sin θ + r 1 cos θ ) Re r 1 sinθ cosφ r1 1 1 sin θ cosφ ( ) ɛ sinφ Im r sinθ sinφ + Im r 1 1 sin θ sinφ + ( ɛ (1 + ɛ ) cosφ r11 5 sin θ + r 5 cos θ ) Re r 5 sinθ cosφ r5 1 1 sin θ cosφ + ( ) ɛ (1 + ɛ ) sinφ Im r 6 sinθ sinφ + Im r6 1 1 sin θ sinφ } (unpolar.) ± P b { ( ) 1 ɛ Im r 3 sinθ sinφ + Im r1 3 1 sin θ sinφ + ɛ (1 ( ɛ) (1 + δ/(1 + ɛ)) ) [ cosφ Im r 7 sinθ sinφ + Im r7 1 1 sin θ sinφ + sinφ ( r11 8 sin θ + r 8 cos θ ) Re r 8 sinθ cosφ r8 1 1 sin θ cosφ ] } (long. polar.) } 3 niezależne SDME rik 4 i rα ik : 15 (+8) dostepnych z wi azk a niespolar. (spolar.) P b polaryzacja wi azki O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 19
20 Hipoteza zachowania skr etności w kanale s ang.: s-channel helitity conservation SCHC mezon wekt. zachowuje skretność fotonu-rodzica, zdefiniowana w kanale s: γ L = V L γ T γ L = V T = V T γ T = V L Jeśli SCHC obowiazuje to tylko 5 SDME r 4/α ik, 3 z nich niezależne: r 4, Im r 1 1 = r1 1 1, Im r6 = Re r5 Cel badań: reakcja EVMP inicjowana przez fotony γ T and γ L badanie wzgl ednych wk ladów w zależności od zmiennych kinemat. testowanie samej hipotezy SCHC O.A. Grajek, Seminarium FWE , s.
21 COMPASS: 1-wym. rozk lady katowe W (cos θ), W (φ), W (Φ), W (ψ).1 < Q <.5 < Q <.3 < Q <.6 < Q <. < Q cos θ:.1 < Q <.5 cos θ:.5 < Q <.3 cos θ:.3 < Q <.6 cos θ:.6 < Q <. cos θ:. < Q <. cos θ cos θ cos θ cos θ cos θ cos θ r 4 φ φ:.1 < Q < φ:.5 < Q < φ:.3 < Q.3. < φ:.6 < Q.3. < φ:. < Q.3. <. r 4 1 1, Im r φ 4 6 φ 4 6 φ 4 6 φ 4 6 φ Φ:.1 < Q <.5 Φ:.5 < Q <.3 Φ:.3 < Q <.6 Φ:.6 < Q <. Φ:. < Q < Φ Φ 4 6 Φ 4 6 Φ 4 6 Φ 4 6 Φ ψ:.1 < Q.3 <.5 ψ:.5 < Q.3 <.3 ψ:.3 < Q.3 <.6 ψ:.6 < Q.3 <. ψ:. < Q.3 < ψ r Ψ 4 6 Ψ 4 6 Ψ 4 6 Ψ 4 6 Ψ Q [GeV ] 36 k 93 k 56 k 35 k 6 k liczba przyp. Ca lkowita liczba przyp.: 7 k O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 1
22 COMPASS: element r 4 spinowej macierzy g estości mezonu ρ COMPASS PRELIMINARY ZEUS W = 55/8 GeV H1 W = 7 GeV E665 W = 18 GeV r 4 W = GeV - W (cos θ) = 3 4 r 4 = T 1 + ɛ T N T (1 + ɛ R) -1 1 Q (GeV/c) [ (1 r 4 ) + (3 r4 1) cos θ ], N T = T 11 + T 11 + T 1 σ T O.A. Grajek, Seminarium FWE , s.
23 COMPASS: wyznaczenie stosunku R = σ L /σ T 4 Jeśli obowiazuje SCHC to R = r 4 ɛ (1 r 4 ) COMPASS PRELIMINARY ZEUS H1 E R = σ σ L T -1 1 Q (GeV/c) O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 3
24 COMPASS: element r1 1 1 spinowej macierzy g estości mezonu ρ.6.5 r COMPASS PRELIMINARY ZEUS H1 E Q (GeV/c) Jeśli obowiazuje SCHC i w kanale t wymieniany jest obiekt o naturalnej parzystości P to W (ψ) = 1 π (1 + ɛ r1 1 1 cos ψ) Zachodzi też zwiazek r = 1 (1 r4 ) O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 4
25 COMPASS: elementy r1 4 1 i Im r3 1 1 spinowej mac. g estości mezonu ρ W (φ) = 1 π COMPASS PRELIMINARY ZEUS H1 E665-1 ( 1 r cosφ + P b r Q (GeV/c) 1 ɛ Im r sinφ ) Jeśli obowiazuje SCHC to r1 1 4 = i Im r3 1 1 = Lamanie SCHC dla SDME r zaobserwowane w COMPASS-ie COMPASS PRELIMINARY E Im r1-1 1 Q (GeV/c) Im r1 1 3 dostepny tylko za pomoc a wiazki spolaryzowanej. O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 5
26 Definicja: Asymetria podwójnie spinowa A ρ 1 A ρ 1 = σ 1/ σ 3/ σ 1/ + σ 3/ σ σ(γ N ρ N) q q oś kwantyzacji 1/ s γ s N lub s γ s N 3/ s γ s N lub s γ s N Możliwe źród la: wymiana trajektorii a 1 (16) w kanale t interferencja amplitud z wymiana w kanale t reggeonów z naturalna i nienaturalna parzystościa P trajektorie z naturalna P : ρ, ω, f, a (13), IP trajektorie z nienaturalna P : π, a 1 (16) wymiana pomeronu: IP nieperturbacyjny (,,mi ekki ): A ρ 1 IP pqcd (,,twardy ): możliwa A ρ 1 O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 6
27 Troche fenomenologii dotyczacej asymetrii A ρ 1 Istnieja 3 klasy modeli: model oparty na GVMD: H. Fraas (1976) podstawowa idea: wymiana reggeonów i,,tradycyjnego pomeronu w kanale t wiaże asymetrie A ρ 1 z asymetria inkluzywna A 1 : A ρ 1 A 1 stosowalny od Q do Q GeV modele oparte na pqcd: M.G. Ryskin (1999) ; S.W. Go loskokow i P. Kroll (5); inni wymiana pary perturbacyjnych gluonów w kanale t (model perturb. pomeronu) wymiana par q q w kanale t (model perturb. reggeonów) tylko w zawieraja zależne od spinu GPDs: G, q i q (kwarki tylko w ) wiaż a G, q i q z A ρ 1 obowiazuj a w obszarze stosowalności pqcd do reakcji EVMP: Q 4 GeV model l acz acy teorie Regge i idee pqcd: S.I. Manajenkow (1999) O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 7
28 Asymetrie podwójnie spinowe (pod lużne) dla ekskl. produkcji ρ [1] Asymetria mierzona dla liczb przypadków (N ) oddz. mion nukleon µn µ Nρ : ( ) A meas = 1 N u + N++ d LL N+ u + N ++ d N ++ u N + d N++ u + N d Asymetria dla przekrojów czynnych mion nukleon σ(µn µ Nρ ) : A LL (µn µ Nρ ) = σ(µn) σ(µn) σ(µn) + σ(µn) = 1 f 1P b 1P t A meas LL + Asymetria dla przekrojów czynnych foton nukleon σ(γ N ρ N) : A 1 (γ N ρ N) 1 D A LL (µn µ Nρ ) gdzie: +, +, polaryzacje wiazki (sta la) i tarczy (odwracana),, kierunki spinów mionu i nukleonu P b, P t polaryzacje wiazki i tarczy D czynnik depolaryzacji (ang. depolarization factor) f czynnik rozcieńczenia (ang. dilution factor) O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 8
29 Eksperymentalna metoda wyznaczenia A ρ 1 Dla minimalizacji efektów systematycznych zastosowano: metod e go rz edu z wagami: każdemu przypadkowi przypisuje si e wag e w = fdp b konstruuje si e równanie go rz edu na A ρ 1 : a(a ρ 1 ) + ba ρ 1 + c = gdzie wspó lczynniki a, b, c sa funkcjami wag w, P t i akceptacji cel tarczy a u, a d, a u, a d rozwiazanie fizyczne na A ρ 1 jest jednym z uzyskanych (-gie jest odrzucane): konsekutywne grupowanie danych A ρ 1 = ( b ± b 4ac) / a u d u d u d u d u d u d u d N konsekutywnych,,paczek danych time A ρ 1 = σ Ā ΣN i=1 Aρ 1,i /σ A,i O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 9
30 COMPASS: Czynnik depolaryzacji dla ekskluzywnej produkcji ρ R COMPASS E665 R = a (Q ) a 1 a =.66 ±.5 a 1 =.61 ±.9 D Exclusive ρ sample COMPASS + 3 data Q [GeV ] Q [GeV ] D(y, Q ) = y [ (1 + γ y/) ( y) y m µ /Q ] y (1 m µ /Q ) (1 + γ ) + (1 + R) (1 y γ y /4) γ = Q /ν O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 3
31 COMPASS: Czynnik rozcieńczenia dla ekskluzywnej produkcji ρ ) α (Q Definicja: f = n D n D + Σ A n A ( σ A / σ D ) n D, n A liczby nukleonów w deuteronie i jadrze o liczbie masowej A w tarczy σ D, σ A przekrój czynny na nukleon na reakcje ekskluzywnej niekoherentnej produkcji ρ na deuteronie i jadrze A Do wyznaczenia A ρ 1 używana jest wielkość f = C 1 f, gdzie czynnik C 1 uwzglednia fakt, że sa spolaryzowane deuterony w jadrze 6 LiD. f jest liczony dla każdego przypadku photoproduction E665 NMC Q [GeV ] σ A = σ p A α(q ) 1 f Exclusive ρ -3 - sample COMPASS + 3 data -1 1 Q [GeV O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 31 ]
32 COMPASS: asymetria A ρ 1 dla ekskluzywnej produkcji ρ ρ A preliminary COMPASS + 3 data -3 - Liczba przypadków:.44 M B l edy: kreski stat., pasmo syst Q [GeV ] Przedzia l Q Q [GeV ] x Bj ν [GeV] O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 3
33 Porównanie wyników COMPASS-a i HERMES-a dla A ρ (d) 1 ρ A preliminary COMPASS + 3 data HERMES quasi-photoprod. data (d) HERMES electroprod. data (d) Q [GeV ] ρ A COMPASS + 3 data HERMES quasi-photoprod. data (d) HERMES electroprod. data (d) preliminary x Bj B l edy COMPASS-a: stat. (wewn.), kwadratowa suma stat. i syst. (zewn.) B l edy HERMES-a: kwadratowa suma stat. i syst. O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 33
34 HERMES wyniki dla A ρ 1 na tarczach protonowej i deuteronowej Opublikowane w Eur. Phys. J. C 9 (3) 171. ρ A 1 ρ A proton -- quasi-photoprod. proton -- electroprod. deuteron -- quasi-photoprod. deuteron -- electroprod Q [GeV 1 proton -- quasi-photoprod. proton -- electroprod. deuteron -- quasi-photoprod. deuteron -- electroprod B l edy: kwadratowa suma stat. i syst. ] x Bj O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 34
35 Podsumowanie Obie analizy: bardzo precyzyjne pomiary obserwabli spinowych dla EVMP w szerokim zakresie kinemat. rozszerzenie pokrywanego zakresu w Q i x Bj o 1 dekady w dó l w porównaniu z innymi eksperymentami Asymetria A ρ 1 dla ekskluzywnej produkcji mezonu ρ : uzyskano wyniki fizyczne na pe lnej próbce danych z lat i 3 w ca lym przebadanym zakresie Q i x Bj asymetria A ρ 1 jest zgodna z zerem niewielki wk lad trajektorii z nienaturalna parzystościa P do amplitud prod. ρ planowane w l aczenie do analizy danych z r. 4 ok. -krotne zwiekszenie liczebnośc próbki w stosunku do danych 3 Istotne zwi ekszenie precyzji w obszarze Q 4 GeV (pomiar G?) Elementy spinowej macierzy g estości mezonu ρ : wyniki dla 4 SDME i stosunku R zgodne z wynikami innych eskperymentów odst epstwo SDME r od s labe lamanie SCHC (zgodne z wynikiem ZEUS-a) podobna analiza na danych z 3 r. w toku (planowane również w l aczenie danych z r. 4) planowane wyznaczenie 3 (pe lnego zestawu) elementów SDM O.A. Grajek, Seminarium FWE , s. 35
Spinowa Struktura Nukleonu
Spinowa Struktura Nukleonu Marcin Stolarski CERN nukleon i jego spin doświadczenie COMPASS 6-XI-007 M. Stolarski, xxx-xxx Strona 1 Jednostki i skale mikroświata jednostki energii i odleg lości Giga elektronowolt
Bardziej szczegółowoFizyka do przodu w zderzeniach proton-proton
Fizyka do przodu w zderzeniach proton-proton Leszek Adamczyk (KOiDC WFiIS AGH) Seminarium WFiIS March 9, 2018 Fizyka do przodu w oddziaływaniach proton-proton Fizyka do przodu: procesy dla których obszar
Bardziej szczegółowoFunkcje odpowiedzi dla CCQE i wiązek MiniBooNE (cz. I)
Funkcje odpowiedzi dla CCQE i wiązek MiniBooNE (cz. I) Marcin Gonera Instytut Fizyki Teoretycznej Uniwersytet Wrocławski 23.05.2011 Oddziaływanie EM Rozpraszanie elastyczne elektron-nukleon Foton opisany
Bardziej szczegółowoPorównanie ekskluzywnej produkcji mezonów ρ 0 i φ w eksperymencie COMPASS
Wydział Fizyki Politechnika Warszawska Porównanie ekskluzywnej produkcji mezonów ρ i φ w eksperymencie COMPASS Comparison of exclusive production of ρ and φ vector mesons in COMPASS experiment Paweł Sznajder
Bardziej szczegółowoStruktura porotonu cd.
Struktura porotonu cd. Funkcje struktury Łamanie skalowania QCD Spinowa struktura protonu Ewa Rondio, 2 kwietnia 2007 wykład 7 informacja Termin egzaminu 21 czerwca, godz.9.00 Wiemy już jak wygląda nukleon???
Bardziej szczegółowoPo co nam CERN? Po co nam LHC? Piotr Traczyk
Po co nam CERN? Po co nam LHC? Piotr Traczyk Sympozjum IPJ Plan 1)Wstęp Po co nam LHC? 2)Eksperymenty w CERNie w których bierzemy udział COMPASS LHCb ALICE CMS 3)Podsumowanie 2 Po co nam LHC? Po co kopać
Bardziej szczegółowoO spinie kilka spraw ciekawych
O spinie kilka spraw ciekawych Barbara Badełek Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Uppsalski Nauczyciele fizyki w CERN 20 26 maja 2007 B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 1
Bardziej szczegółowokwarki są uwięzione w hadronie
kwarki są uwięzione w hadronie gluony są uwięzione w hadronie QED - potencjał - QCD VQED α = r 1 potencjał coulombowski r nośniki (małe odległości) brak uwięzienia Precyzyjne przewidywania poziomów energetycznych
Bardziej szczegółowoMarek Kowalski
Jak zbudować eksperyment ALICE? (A Large Ion Collider Experiment) Jeszcze raz diagram fazowy Interesuje nas ten obszar Trzeba rozpędzić dwa ciężkie jądra (Pb) i zderzyć je ze sobą Zderzenie powinno być
Bardziej szczegółowona kierunku Fizyka Techniczna w specjalności Fizyka i Technika Jądrowa Piotr Orpel Numer albumu promotor prof. dr hab.
na kierunku Fizyka Techniczna w specjalności Fizyka i Technika Jądrowa Badanie ekskluzywnej produkcji mezonów ω w rozpraszaniu wysokoenergetycznych mionów na protonach w eksperymencie COMPASS Piotr Orpel
Bardziej szczegółowoRozszyfrowywanie struktury protonu
Rozszyfrowywanie struktury protonu Metody pomiaru struktury obiektów złożonych v Rozpraszanie elektronów na nukleonie czy na jego składnikach v Składniki punktowe wewnątrz nukleonu to kwarki v Definicja
Bardziej szczegółowor. akad. 2008/2009 V. Precyzyjne testy Modelu Standardowego w LEP, TeVatronie i LHC
V. Precyzyjne testy Modelu Standardowego w LEP, TeVatronie i LHC 1 V.1 WYNIKI LEP 2 e + e - Z 0 Calkowity przekroj czynny 3 4 r. akad. 2008/2009 s Q N 3 4 s M s N Q I M 12 s ) M (s s s 2 f C 2 Z C f f
Bardziej szczegółowoFizyka cząstek elementarnych i oddziaływań podstawowych
Fizyka cząstek elementarnych i oddziaływań podstawowych Wykład 1 Wstęp Jerzy Kraśkiewicz Krótka historia Odkrycie promieniotwórczości 1895 Roentgen odkrycie promieni X 1896 Becquerel promieniotwórczość
Bardziej szczegółowoWyznaczanie efektywności mionowego układu wyzwalania w CMS metodą Tag & Probe
Wyznaczanie efektywności mionowego układu wyzwalania w CMS metodą Tag & Probe Uniwersytet Warszawski - Wydział Fizyki opiekun: dr Artur Kalinowski 1 Plan prezentacji Eksperyment CMS Układ wyzwalania Metoda
Bardziej szczegółowoSymetrie. D. Kiełczewska, wykład 5 1
Symetrie Symetrie a prawa zachowania Spin Parzystość Spin izotopowy Multiplety hadronowe Niezachowanie parzystości w oddz. słabych Sprzężenie ładunkowe C Symetria CP Zależność spinowa oddziaływań słabych
Bardziej szczegółowoZderzenia relatywistyczne
Zderzenia relatywistyczne Fizyka I (B+C) Wykład XIX: Zderzenia nieelastyczne Energia progowa Rozpady czastek Neutrina Zderzenia relatywistyczne Zderzenia elastyczne 2 2 Czastki rozproszone takie same jak
Bardziej szczegółowoStruktura protonu. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład III
Struktura protonu Elementy fizyki czastek elementarnych Wykład III kinematyka rozpraszania doświadczenie Rutherforda rozpraszanie nieelastyczne partony i kwarki struktura protonu Kinematyka Rozpraszanie
Bardziej szczegółowoMetamorfozy neutrin. Katarzyna Grzelak. Sympozjum IFD Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych IFD UW. K.Grzelak (UW ZCiOF) 1 / 23
Metamorfozy neutrin Katarzyna Grzelak Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych IFD UW Sympozjum IFD 2008 6.12.2008 K.Grzelak (UW ZCiOF) 1 / 23 PLAN Wprowadzenie Oscylacje neutrin Eksperyment MINOS
Bardziej szczegółowoSymetrie. D. Kiełczewska, wykład 5 1
Symetrie Symetrie a prawa zachowania Spin Parzystość Spin izotopowy Multiplety hadronowe Niezachowanie parzystości w oddz. słabych Sprzężenie ładunkowe C Symetria CP Zależność spinowa oddziaływań słabych
Bardziej szczegółowoObserwable polaryzacyjne w zderzeniach deuteronu z protonem
Obserwable polaryzacyjne w zderzeniach deuteronu z protonem Seminarium Fizyka Jądra Atomowego Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego Elżbieta Stephan Zakład Fizyki Jądrowej i Jej Zastosowań Instytut
Bardziej szczegółowoIdentyfikacja cząstek
Określenie masy i ładunku cząstek Pomiar prędkości przy znanym pędzie e/ µ/ π/ K/ p czas przelotu (TOF) straty na jonizację de/dx Promieniowanie Czerenkowa (C) Promieniowanie przejścia (TR) Różnice w charakterze
Bardziej szczegółowoStruktura protonu. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład V. spin protonu struktura fotonu
Struktura protonu Wykład V równania ewolucji QCD spin protonu struktura fotonu Elementy fizyki czastek elementarnych Funkcja struktury Różniczkowy przekrój czynny na NC DIS elektron proton: d 2 σ dx dq
Bardziej szczegółowoCząstki elementarne i ich oddziaływania III
Cząstki elementarne i ich oddziaływania III 1. Przekrój czynny. 2. Strumień cząstek. 3. Prawdopodobieństwo procesu. 4. Szybkość reakcji. 5. Złota Reguła Fermiego 1 Oddziaływania w eksperymencie Oddziaływania
Bardziej szczegółowoStruktura protonu. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład IV
Struktura protonu Wykład IV akcelerator HERA Elementy fizyki czastek elementarnych rekonstrukcja przypadków NC DIS wyznaczanie funkcji struktury równania ewolucji QCD struktura fotonu % & lub NC DIS Deep
Bardziej szczegółowoSymetrie. D. Kiełczewska, wykład9
Symetrie Symetrie a prawa zachowania Zachowanie momentu pędu (niezachowanie spinu) Parzystość, sprzężenie ładunkowe Symetria CP Skrętność (eksperyment Goldhabera) Zależność spinowa oddziaływań słabych
Bardziej szczegółowoJak to działa: poszukiwanie bozonu Higgsa w eksperymencie CMS. Tomasz Früboes
Plan wystąpienia: 1.Wprowadzenie 2.Jak szukamy Higgsa na przykładzie kanału H ZZ 4l? 3.Poszukiwanie bozonu Higgsa w kanale ττ μτjet 4.Właściwości nowej cząstki Częste skróty: LHC Large Hadron Collider
Bardziej szczegółowoNa tropach czastki Higgsa
Na tropach czastki Higgsa Wykład inauguracyjny 2004/2005 A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Na tropach czastki Higgsa Wykład inauguracyjny 2004/2005
Bardziej szczegółowoZderzenia relatywistyczne
Zderzenia relatywistyczne Fizyka I (B+C) Wykład XVIII: Zderzenia nieelastyczne Energia progowa Rozpady czastek Neutrina Zderzenia relatywistyczne Zderzenia nieelastyczne Zderzenia elastyczne - czastki
Bardziej szczegółowoFizyka hadronowa. Fizyka układów złożonych oddziałujących silnie! (w których nie działa rachunek zaburzeń)
Fizyka układów złożonych oddziałujących silnie! (w których nie działa rachunek zaburzeń) Fizyka hadronowa Podstawowe pytania: Mechanizm generacji masy i uwięzienia związany z naturą oddziaływań silnych
Bardziej szczegółowoMetody Lagrange a i Hamiltona w Mechanice
Metody Lagrange a i Hamiltona w Mechanice Mariusz Przybycień Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej Akademia Górniczo-Hutnicza Wykład 6 M. Przybycień (WFiIS AGH) Metody Lagrange a i Hamiltona... Wykład
Bardziej szczegółowo1. Wcześniejsze eksperymenty 2. Podstawowe pojęcia 3. Przypomnienie budowy detektora ATLAS 4. Rozpady bozonów W i Z 5. Tło 6. Detekcja sygnału 7.
Weronika Biela 1. Wcześniejsze eksperymenty 2. Podstawowe pojęcia 3. Przypomnienie budowy detektora ATLAS 4. Rozpady bozonów W i Z 5. Tło 6. Detekcja sygnału 7. Obliczenie przekroju czynnego 8. Porównanie
Bardziej szczegółowoFizyka Fizyka eksperymentalna cząstek cząstek (hadronów w i i leptonów) Eksperymentalne badanie badanie koherencji koherencji kwantowej
ZAKŁAD AD FIZYKI JĄDROWEJ Paweł Moskal, p. 344, p.moskal@fz-juelich.de Współczesna eksperymentalna fizyka fizyka jądrowaj jądrowa poszukiwanie jąder jąder mezonowych Fizyka Fizyka eksperymentalna cząstek
Bardziej szczegółowoPomiar rozpadów Dalitz Hiperonów za pomocą spektrometrów HADES oraz PANDA. Jacek Biernat
Pomiar rozpadów Dalitz Hiperonów za pomocą spektrometrów HADES oraz PANDA Jacek Biernat Plan wystąpienia Motywacje pomiaru Aparatura Analiza danych z symulacji dla spektrometru PANDA Porównanie z symulacjami
Bardziej szczegółowoReakcje jądrowe. Podstawy fizyki jądrowej - B.Kamys 1
Reakcje jądrowe Reakcje w których uczestniczą jądra atomowe nazywane są reakcjami jądrowymi Mogą one zachodzić w wyniku oddziaływań silnych, elektromagnetycznych i słabych Nomenklatura Reakcje, w których
Bardziej szczegółowoCERN-THESIS
CERN-THESIS-25-93 Instytut Problemów J adrowych im. A. So ltana Zak lad Fizyki Wielkich Energii ul. Hoża 69, -681 Warszawa Adam Mielech PRZY WYZNACZANIE G/G UŻYCIU ODDZIA LYWAŃ Z PRODUKCJA MEZONÓW D i
Bardziej szczegółowoCompact Muon Solenoid
Compact Muon Solenoid (po co i jak) Piotr Traczyk CERN Compact ATLAS CMS 2 Muon Detektor CMS był projektowany pod kątem optymalnej detekcji mionów Miony stanowią stosunkowo czysty sygnał Pojawiają się
Bardziej szczegółowoStruktura protonu. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład IV
Struktura protonu Elementy fizyki czastek elementarnych Wykład IV kinematyka rozpraszania rozpraszanie nieelastyczne partony i kwarki struktura protonu akcelerator HERA wyznaczanie funkcji struktury Kinematyka
Bardziej szczegółowoJak działają detektory. Julia Hoffman
Jak działają detektory Julia Hoffman wielki Hadronowy zderzacz Wiązka to pociąg ok. 2800 wagonów - paczek protonowych Każdy wagon wiezie ok.100 mln protonów Energia chemiczna: 80 kg TNT lub 16 kg czekolady
Bardziej szczegółowoDYFRAKCJA W ODDZIAŁYWANIACH e-p NA AKCELRATORZE HERA
DYFRAKCJA W ODDZIAŁYWANIACH e-p NA AKCELRATORZE HERA Jan Figiel Dyfrakcja w oddziaływaniach hadronów model Regge Dyfrakcja w oddziaływaniach e-p perturbacyjna chromodynamika (pqcd) produkcja mezonów wektorowych
Bardziej szczegółowoPomiar polaryzacji gluonów w nukleonie przeprowadzony w kanale mezonów powabnych w eksperymencie COMPASS
Pomiar polaryzacji gluonów w nukleonie przeprowadzony w kanale mezonów powabnych w eksperymencie COMPASS Grzegorz Brona Uniwersytet Warszawski Plan: 1. Wstęp 2. Detektor COMPASS. 3. Podstawa pomiaru. 4.
Bardziej szczegółowoBudowa nukleonu. Krzysztof Kurek
Krzysztof Kurek Data selection Plan Statyczny model kwarków Plan Statyczny model kwarków i symetrie SU(N) zapachowe. Elastyczne rozpraszanie elektronów na nukleonie. Składniki punktowe wewnątrz nukleonu.
Bardziej szczegółowoReakcje jądrowe. kanał wyjściowy
Reakcje jądrowe X 1 + X 2 Y 1 + Y 2 +...+ b 1 + b 2 kanał wejściowy kanał wyjściowy Reakcje wywołane przez nukleony - mechanizm reakcji Wielkości mierzone Reakcje wywołane przez ciężkie jony a) niskie
Bardziej szczegółowoWstęp do oddziaływań hadronów
Wstęp do oddziaływań hadronów Mariusz Przybycień Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej Akademia Górniczo-Hutnicza Wykład 9 M. Przybycień (WFiIS AGH) Wstęp do oddziaływań hadronów Wykład 9 1 / 21 Rozpraszanie
Bardziej szczegółowoSymetrie w fizyce cząstek elementarnych
Symetrie w fizyce cząstek elementarnych Odkrycie : elektronu- koniec XIX wieku protonu początek XX neutron lata 3 XX w; mion µ -1937, mezon π 1947 Lata 5 XX w zalew nowych cząstek; łączna produkcja cząstek
Bardziej szczegółowoFizyka B pośrednie poszukiwanie Nowej Fizyki
Eksperyment LHCb - pierwsze lata zbierania danych i Nowa Fizyka Marek Szczekowski Instytut Problemów Jądrowych Warszawa 18 kwietnia 2008 1 Fizyka B w Modelu Standardowym Powiązana z sektorem zapachów i
Bardziej szczegółowoRozdział 6 Oscylacje neutrin słonecznych i atmosferycznych. Eksperymenty Superkamiokande, SNO i inne. Macierz mieszania Maki-Nakagawy- Sakaty (MNS)
Rozdział 6 Oscylacje neutrin słonecznych i atmosferycznych. Eksperymenty Superkamiokande, SNO i inne. Macierz mieszania Maki-Nakagawy- Sakaty (MNS) Kilka interesujących faktów Każdy człowiek wysyła dziennie
Bardziej szczegółowoAnaliza zrekonstruowanych śladów w danych pp 13 TeV
Analiza zrekonstruowanych śladów w danych pp 13 TeV Odtwarzanie rozk ladów za pomoc a danych Monte Carlo Jakub Cholewiński, pod opiek a dr hab. Krzysztofa Woźniaka 31 lipca 2015 r. Jakub Cholewiński, pod
Bardziej szczegółowoRozdział 7 Kinematyka oddziaływań. Wnioski z transformacji Lorentza. Zmienna x Feynmana, pospieszność (rapidity) i pseudopospieszność
Rozdział 7 Kinematyka oddziaływań. Wnioski z transformacji Lorentza. Zmienna x Feynmana, pospieszność (rapidity) i pseudopospieszność (pseudorapidity). Rozpraszanie leptonów na hadronach. Zmienna x Bjorkena.
Bardziej szczegółowoAtomowa budowa materii
Atomowa budowa materii Wszystkie obiekty materialne zbudowane są z tych samych elementów cząstek elementarnych Cząstki elementarne oddziałują tylko kilkoma sposobami oddziaływania wymieniając kwanty pól
Bardziej szczegółowoIndeks odwzorowania zmiennej zespolonej wzgl. krzywej zamknietej
Indeks odwzorowania zmiennej zespolonej wzgl edem krzywej zamkni etej 1. Liczby zespolone - konstrukcja Hamiltona 2. Homotopia odwzorowań na okr egu 3. Indeks odwzorowania ciag lego wzgledem krzywej zamknietej
Bardziej szczegółowoSzczególna i ogólna teoria względności (wybrane zagadnienia)
Szczególna i ogólna teoria względności (wybrane zagadnienia) Mariusz Przybycień Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej Akademia Górniczo-Hutnicza Wykład 6 M. Przybycień (WFiIS AGH) Szczególna Teoria Względności
Bardziej szczegółowoFizyka hadronowa. Fizyka układów złożonych oddziałujących silnie! (dla których nie działa rachunek zaburzeń)
Fizyka układów złożonych oddziałujących silnie! (dla których nie działa rachunek zaburzeń) Fizyka hadronowa Podstawowe pytania: Mechanizm generacji masy i uwięzienia związany z naturą oddziaływań silnych
Bardziej szczegółowoCząstki elementarne wprowadzenie. Krzysztof Turzyński Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski
Cząstki elementarne wprowadzenie Krzysztof Turzyński Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski Historia badania struktury materii XVII w.: ruch gwiazd i planet, zasady dynamiki, teoria grawitacji, masa jako
Bardziej szczegółowoREZONANSY : IDENTYFIKACJA WŁAŚCIWOŚCI PRZEZ ANALIZĘ FAL PARCJALNYCH, WYKRESY ARGANDA
REZONANSY : IDENTYFIKACJA WŁAŚCIWOŚCI PRZEZ ANALIZĘ FAL PARCJALNYCH, WYKRESY ARGANDA Opis układu cząsteczek w mechanice kwantowej: 1. Funkcja falowa, 2. Wektora stanu ψ. TRANSFORMACJE UKŁADU CZĄSTEK: 1.
Bardziej szczegółowoEfekt Comptona. Efektem Comptona nazywamy zmianę długości fali elektromagnetycznej w wyniku rozpraszania jej na swobodnych elektronach
Efekt Comptona. Efektem Comptona nazywamy zmianę długości fali elektromagnetycznej w wyniku rozpraszania jej na swobodnych elektronach Efekt Comptona. p f Θ foton elektron p f p e 0 p e Zderzenia fotonów
Bardziej szczegółowoVI. 6 Rozpraszanie głębokonieelastyczne i kwarki
r. akad. 005/ 006 VI. 6 Rozpraszanie głębokonieelastyczne i kwarki 1. Fale materii. Rozpraszanie cząstek wysokich energii mikroskopią na bardzo małych odległościach.. Akceleratory elektronów i protonów.
Bardziej szczegółowoWszechświat czastek elementarnych
Wszechświat czastek elementarnych Wykład 8: Współczesne eksperymenty prof. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Wszechświat czastek elementarnych Wykład
Bardziej szczegółowoZespół Zakładów Fizyki Jądrowej
gluons Zespół Zakładów Fizyki Jądrowej Zakład Fizyki Hadronów Zakład Doświadczalnej Fizyki Cząstek i jej Zastosowań Zakład Teorii Układów Jądrowych QCD Zakład Fizyki Hadronów Badanie struktury hadronów,
Bardziej szczegółowoMechanika relatywistyczna Wykład 13
Mechanika relatywistyczna Wykład 13 Karol Kołodziej Instytut Fizyki Uniwersytet Śląski, Katowice http://kk.us.edu.pl Karol Kołodziej Mechanika klasyczna i relatywistyczna 1/32 Czterowektory kontrawariantne
Bardziej szczegółowoReakcje jądrowe. X 1 + X 2 Y 1 + Y b 1 + b 2
Reakcje jądrowe X 1 + X 2 Y 1 + Y 2 +...+ b 1 + b 2 kanał wejściowy kanał wyjściowy Reakcje wywołane przez nukleony - mechanizm reakcji Wielkości mierzone Reakcje wywołane przez ciężkie jony a) niskie
Bardziej szczegółowoI.4 Promieniowanie rentgenowskie. Efekt Comptona. Otrzymywanie promieniowania X Pochłanianie X przez materię Efekt Comptona
r. akad. 004/005 I.4 Promieniowanie rentgenowskie. Efekt Comptona Otrzymywanie promieniowania X Pochłanianie X przez materię Efekt Comptona Jan Królikowski Fizyka IVBC 1 r. akad. 004/005 0.01 nm=0.1 A
Bardziej szczegółowoOdkrywanie supersymetrii - przypadek ciężkich sfermionów
Odkrywanie supersymetrii - przypadek ciężkich sfermionów Krzysztof Rolbiecki (IFT UW) we współpracy z: K. Desch, J. Kalinowski, G. Moortgat-Pick, J. Stirling JHEP 612, 7 (26) Warszawa, 9/3/27 1. Wstęp
Bardziej szczegółowoObserwacja Nowej Cząstki o Masie 125 GeV
Obserwacja Nowej Cząstki o Masie 125 GeV Eksperyment CMS, CERN 4 lipca 2012 Streszczenie Na wspólnym seminarium w CERN i na konferencji ICHEP 2012 [1] odbywającej się w Melbourne, naukowcy pracujący przy
Bardziej szczegółowoJądra o wysokich energiach wzbudzenia
Jądra o wysokich energiach wzbudzenia 1. Utworzenie i rozpad jądra złożonego a) model statystyczny 2. Gigantyczny rezonans dipolowy (GDR) a) w jądrach w stanie podstawowym b) w jądrach w stanie wzbudzonym
Bardziej szczegółowoNiezachowanie CP najnowsze wyniki
Niezachowanie CP najnowsze wyniki Dlaczego łamanie CP jest ważne asymetria barionowa we Wszechświecie Łamanie CP w sektorze mezonów dziwnych Łamanie CP w sektorze mezonów pięknych Asymetria barionowa we
Bardziej szczegółowoBadanie właściwości przypadków produkcji dżet-przerwa w rapidity-dżet na Wielkim Zderzaczu Hadronów
Badanie właściwości przypadków produkcji dżet-przerwa w rapidity-dżet na Wielkim Zderzaczu Hadronów Paula Świerska Promotor: dr Maciej Trzebiński Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki / 24 Plan
Bardziej szczegółowoStruktura protonu. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład IV
Struktura protonu Wykład IV akcelerator HERA Elementy fizyki czastek elementarnych rekonstrukcja przypadków NC DIS wyznaczanie funkcji struktury równania ewolucji QCD struktura fotonu NC DIS Deep Inelastic
Bardziej szczegółowoPoszukiwany: bozon Higgsa
Poszukiwany: bozon Higgsa Higgs widoczny w świetle kolajdera liniowego Fizyka Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych: TESLA & ZEUS Poszukiwane: czastki sypersymetryczne (SUSY) Fizyka Czastek i Oddziaływań
Bardziej szczegółowoWiadomości wstępne. Krótka historia Przekrój czynny Układ jednostek naturalnych Eksperymenty formacji i produkcji
Wiadomości wstępne Krótka historia Przekrój czynny Układ jednostek naturalnych Eksperymenty formacji i produkcji Historia fizyki cząstek w pigułce 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 000 Bevatron PS AGS
Bardziej szczegółowoC i e k a w e T2K i COMPASS
C i e k a w e T2K i COMPASS m gr i n ż. Ma r c i n Ziembick i d r i n ż. Mi ch a ł D z i ew i e ck i p r o j e k t y W y d z i a ł E l e k t r o n i k i i T e c h n i k I n f o r m a c y j n y c h P o
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 8. Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników
Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 8 1 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW 2.12. 2009 Współczesne eksperymenty-wprowadzenie Detektory Akceleratory Zderzacze LHC Mapa drogowa Tevatron-
Bardziej szczegółowoFizyka kwantowa. promieniowanie termiczne zjawisko fotoelektryczne. efekt Comptona dualizm korpuskularno-falowy. kwantyzacja światła
W- (Jaroszewicz) 19 slajdów Na podstawie prezentacji prof. J. Rutkowskiego Fizyka kwantowa promieniowanie termiczne zjawisko fotoelektryczne kwantyzacja światła efekt Comptona dualizm korpuskularno-falowy
Bardziej szczegółowoIV.4.4 Ruch w polach elektrycznym i magnetycznym. Siła Lorentza. Spektrometry magnetyczne
r. akad. 005/ 006 IV.4.4 Ruch w polach elektrycznym i magnetycznym. Siła Lorentza. Spektrometry magnetyczne Jan Królikowski Fizyka IBC 1 r. akad. 005/ 006 Pole elektryczne i magnetyczne Pole elektryczne
Bardziej szczegółowoWNIOSKOWANIE W MODELU REGRESJI LINIOWEJ
WNIOSKOWANIE W MODELU REGRESJI LINIOWEJ Dana jest populacja generalna, w której dwuwymiarowa cecha (zmienna losowa) (X, Y ) ma pewien dwuwymiarowy rozk lad. Miara korelacji liniowej dla zmiennych (X, Y
Bardziej szczegółowoSylwa czyli silva rerum na temat fizyki cz astek elementarnych
Sylwa czyli silva rerum na temat fizyki cz astek elementarnych Barbara Badełek Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Uppsalski Nauczyciele fizyki w CERN 20 26 maja 2007 B. Badełek (Warsaw and Uppsala) Silva
Bardziej szczegółowoOddzia lywania miedzycz. jony molekularne lub atomy. edzy A i B:
Notatki do wyk ladu XIII Oddzia lywania miedzycz asteczkowe A i B zamknietopow lokowe czasteczki, jony molekularne lub atomy. Energia oddzia lywania E oddz mi edzy A i B: E oddz = E AB (E A + E B ) ()
Bardziej szczegółowoRozdział 1 Wiadomości wstępne. Krótka historia Przekrój czynny, świetlność Układ jednostek naturalnych Eksperymenty formacji i produkcji
Rozdział 1 Wiadomości wstępne Krótka historia Przekrój czynny, świetlność Układ jednostek naturalnych Eksperymenty formacji i produkcji Historia fizyki cząstek w pigułce 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990
Bardziej szczegółowoUk lady modelowe II - oscylator
Wyk lad 4 Uk lady modelowe II - oscylator Model Prawo Hooke a F = m d 2 x = kx = dv dt2 dx Potencja l Równanie ruchu V = 1 2 kx2 d 2 x dt 2 + k m x = 0 Obraz klasyczny Rozwiazania k x = A sin t = A sin
Bardziej szczegółowoRozdział 9 Przegląd niektórych danych doświadczalnych o produkcji hadronów. Rozpraszanie elastyczne. Rozkłady krotności
Rozdział 9 Przegląd niektórych danych doświadczalnych o produkcji hadronów. Rozpraszanie elastyczne. Rozkłady krotności Krotności hadronów a + b c 1 + c +...+ c i +...+ c N Reakcje ekskluzywne: wszystkie
Bardziej szczegółowoV.6.6 Pęd i energia przy prędkościach bliskich c. Zastosowania
V.6.6 Pęd i energia przy prędkościach bliskich c. Zastosowania 1. Ogólne wyrażenia na aberrację światła. Rozpad cząstki o masie M na dwie cząstki o masach m 1 i m 3. Rozpraszanie fotonów z lasera GaAs
Bardziej szczegółowoJak działają detektory. Julia Hoffman# Southern Methodist University# Instytut Problemów Jądrowych
Jak działają detektory Julia Hoffman# Southern Methodist University# Instytut Problemów Jądrowych LHC# Wiązka to pociąg ok. 2800 paczek protonowych Każda paczka składa się. z ok. 100 mln protonów 160km/h
Bardziej szczegółowoGrupy i cia la, liczby zespolone
Rozdzia l 1 Grupy i cia la, liczby zespolone Dla ustalenia uwagi, b edziemy używać nast epuj acych oznaczeń: N = { 1, 2, 3,... } - liczby naturalne, Z = { 0, ±1, ±2,... } - liczby ca lkowite, W = { m n
Bardziej szczegółowostosunek przyrostu funkcji y do odpowiadajacego dy dx = lim y wielkości fizycznej x, y = f(x), to pochodna dy v = ds edkości wzgl edem czasu, a = dv
Matematyka Pochodna Pochodna funkcji y = f(x) w punkcie x nazywamy granice, do której daży stosunek przyrostu funkcji y do odpowiadajacego mu przyrostu zmiennej niezaleźnej x, g przyrost zmiennej daży
Bardziej szczegółowoFizyka zderzeń relatywistycznych jonów
Fizyka zderzeń relatywistycznych jonów kilka pytań i możliwe odpowiedzi Stanisław Mrówczyński Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce & Instytut Problemów Jądrowych, Warszawa 1 Programy eksperymentalne
Bardziej szczegółowoPostulaty mechaniki kwantowej
Wyk lad 2 Postulaty mechaniki kwantowej 1 wymiar Postulat Stan czastki określa funkcja falowa Ψ = Ψ(x, t) zależna od po lożenia czastki x oraz czasu t. Interpretacje fizyczna ma jedynie kwadrat modu lu
Bardziej szczegółowoSkad się bierze masa Festiwal Nauki, Wydział Fizyki U.W. 25 września 2005 A.F.Żarnecki p.1/39
Skad się bierze masa Festiwal Nauki Wydział Fizyki U.W. 25 września 2005 dr hab. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Skad się bierze masa Festiwal Nauki,
Bardziej szczegółowoDynamika w układach kilku nukleonów teoria i eksperyment
Dynamika w układach kilku nukleonów teoria i eksperyment Metody eksperymentalne badania układów kilku nukleonów Elżbieta Stephan Instytut Fizyki Uniwersytet Śląski 7 kwietnia 25 7 kwietnia 25 7 kwietnia
Bardziej szczegółowoPodstawy Fizyki Jądrowej
Podstawy Fizyki Jądrowej III rok Fizyki Kurs WFAIS.IF-D008.0 Składnik egzaminu licencjackiego (sesja letnia)! OPCJA: Po uzyskaniu zaliczenia z ćwiczeń możliwość zorganizowania ustnego egzaminu (raczej
Bardziej szczegółowoPlan. Motywacja fizyczna. Program badań. Akcelerator LHC. Detektor LHCb. Opis wybranych systemów
Eksperyment LHCb Plan Motywacja fizyczna Program badań Akcelerator LHC Detektor LHCb Opis wybranych systemów Łamanie symetrii CP Parzystość CP jednoczesne wykonanie operacji sprzężenia ładunkowego C i
Bardziej szczegółowoPomiar polaryzacji gluonów z przypadków z dwoma hadronami o du»ym pt w eksperymencie COMPASS
Pomiar polaryzacji gluonów z przypadków z dwoma hadronami o du»ym pt w eksperymencie COMPASS Konrad Klimaszewski Warszawa, 7.03.009 = Σ Motywacja Fizyczna [] Nucl. Phys. B 38 (989) [] PLB 647 (007) 8-7
Bardziej szczegółowoJądra o wysokich energiach wzbudzenia
Jądra o wysokich energiach wzbudzenia 1. Utworzenie i rozpad jądra złożonego a) model statystyczny 2. Gigantyczny rezonans dipolowy (GDR) a) w jądrach w stanie podstawowym b) w jądrach w stanie wzbudzonym
Bardziej szczegółowoEksperyment ALICE i plazma kwarkowo-gluonowa
Eksperyment ALICE i plazma kwarkowo-gluonowa CERN i LHC Jezioro Genewskie Lotnisko w Genewie tunel LHC (długość 27 km, ok.100m pod powierzchnią ziemi) CERN/Meyrin Gdzie to jest? ok. 100m Tu!!! LHC w schematycznym
Bardziej szczegółowoBadanie Gigantycznego Rezonansu Dipolowego wzbudzanego w zderzeniach ciężkich jonów.
Badanie Gigantycznego Rezonansu Dipolowego wzbudzanego w zderzeniach ciężkich jonów. prof. dr hab. Marta Kicińska-Habior Wydział Fizyki UW Zakład Fizyki Jądra Atomowego e-mail: Marta.Kicinska-Habior@fuw.edu.pl
Bardziej szczegółowoStany atomu wieloelektronowego o określonej energii. być przypisywane elektrony w tym stanie atomu.
Notatki do wyk ladu VI Stany atomu wieloelektronowego o określonej energii. Konfiguracja elektronowa atomu - zbiór spinorbitali, wykorzystywanych do konstrukcji funkcji falowej dla danego stanu atomu;
Bardziej szczegółowoUnifikacja elektro-słaba
Unifikacja elektro-słaba ee + Anihilacja Oddziaływania NC (z wymianą bozonu ) - zachowanie zapachów Potrzeba unifikacji Warunki unifikacji elektro-słabej Rezonans Liczenie zapachów neutrin (oraz generacji)
Bardziej szczegółowoWstęp do Optyki i Fizyki Materii Skondensowanej
Wstęp do Optyki i Fizyki Materii Skondensowanej Część I: Optyka, wykład 6 wykład: Piotr Fita pokazy: Andrzej Wysmołek ćwiczenia: Anna Grochola, Barbara Piętka Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski 2014/15
Bardziej szczegółowoWstęp do Modelu Standardowego
Wstęp do Modelu Standardowego Dynamika oddziaływań cząstek Elektrodynamika kwantowa (QED) Chromodynamika kwantowa (QCD) Oddziaływania słabe Tomasz Szumlak AGH-UST Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej
Bardziej szczegółowoRównania Maxwella. prawo Faraday a. I i uogólnione prawo Ampera. prawo Gaussa. D ds = q. prawo Gaussa dla magnetyzmu. si la Lorentza E + F = q( Fizyka
Równania Maxwella L L S S Φ m E dl = t Φ e H dl = + t D ds = q B ds = 0 prawo Faraday a n I i uogólnione prawo Ampera i=1 prawo Gaussa prawo Gaussa dla magnetyzmu F = q( E + v B) si la Lorentza 1 Równania
Bardziej szczegółowoWYK LAD 5: GEOMETRIA ANALITYCZNA W R 3, PROSTA I P LASZCZYZNA W PRZESTRZENI R 3
WYK LAD 5: GEOMETRIA ANALITYCZNA W R 3, PROSTA I P LASZCZYZNA W PRZESTRZENI R 3 Definicja 1 Przestrzenia R 3 nazywamy zbiór uporzadkowanych trójek (x, y, z), czyli R 3 = {(x, y, z) : x, y, z R} Przestrzeń
Bardziej szczegółowoTitle. Tajemnice neutrin. Justyna Łagoda. obecny stan wiedzy o neutrinach eksperymenty neutrinowe dalszy kierunek badań
Title Tajemnice neutrin Justyna Łagoda obecny stan wiedzy o neutrinach eksperymenty neutrinowe dalszy kierunek badań Cząstki i oddziaływania 3 generacje cząstek 2/3-1/3 u d c s t b kwarki -1 0 e νe µ νµ
Bardziej szczegółowo