O spinie kilka spraw ciekawych
|
|
- Michał Markiewicz
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 O spinie kilka spraw ciekawych Barbara Badełek Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Uppsalski Nauczyciele fizyki w CERN maja 2007 B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 1 / 47
2 Treść 1 Wprowadzenie 2 Supersymetria 3 Doświadczenie Sterna Gerlacha 4 Anomalny moment magnetyczny elektronu i mionu 5 Doświadczenie g µ 2 w BNL 6 Zagadka spinu protonu współpraca COMPASS w CERN 7 Podsumowanie B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 2 / 47
3 Definicja spinu B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 3 / 47
4 Definicja momentu pȩdu orbitalnego i spinowego SPIN: własny moment pȩdu obiektu, mierzony w jego układzie spoczynkowym. Jest to skwantowana cecha obiektów małych. B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 4 / 47
5 Motto Polarisation data has often been the graveyard of fashionable theories. If theorists had their way, they might well ban such measurements altogether out of self-protection. J.D.Bjorken, 1987 B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 5 / 47
6 Do czego służy spin? B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 6 / 47
7 Outline 1 Wprowadzenie 2 Supersymetria 3 Doświadczenie Sterna Gerlacha 4 Anomalny moment magnetyczny elektronu i mionu 5 Doświadczenie g µ 2 w BNL 6 Zagadka spinu protonu współpraca COMPASS w CERN 7 Podsumowanie B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 7 / 47
8 Wiadomości ogólne Moment magnetyczny orbitalny i spinowy cz astki o własnościach: m, q, L, s: µ L(s) = g L(s) µ B L( s) gdzie : µ B = q 2m J/T (dla e ) g L = 1, g e s = 2, , g p s = q = ± C (pozytrony, protony / elektrony, antyprotony) Wartość spinu: s = s(s + 1), = Js a wartość rzutu spinu na wybran a oś: s z = { s, s + 1,..., s 1, s} s z = ± 2 ( do góry na dół ; elektrony, miony, protony,... i ich antycz astki) g tzw. stosunek gyromagnetyczny; równy 2 dla cz astek punktowych o spinie 1/2. Elektron chyba punktowy (rozmiar < fm); dlaczego wiȩc gs e jest różne od 2??? Cel wielu pomiarów: a e (gs e 2)/2 Polaryzacja wi azki cz astek o spinie 1/2 jest: P = N N N + N 0 P 1 Głȩboka i ciekawa fizyka ukryta w fakcie, że g e s 2! B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 8 / 47
9 Outline 1 Wprowadzenie 2 Supersymetria 3 Doświadczenie Sterna Gerlacha 4 Anomalny moment magnetyczny elektronu i mionu 5 Doświadczenie g µ 2 w BNL 6 Zagadka spinu protonu współpraca COMPASS w CERN 7 Podsumowanie B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 9 / 47
10 Supersymetria Symetria oczekiwana ; transformuje fermiony bozony Dla fermionów zasada Pauliego; dla bozonów nie! Zakłada wiȩc istnienie partnerów znanych cz astek: cz astka spin ( ) scz astka spin ( ) q 1/2 skwark, q 0 l 1/2 slepton, l 0 γ 1 fotino, γ 1/2 g 1 gluino, g 1/2 W, Z 1 wino, W ; zino, Z 1/2 H 0 higgsino, H 1/2 G 2 grawitino, G 3/2 Jest (oczywiście) łamana. Tworzy ramy unifikacji wszystkich oddziaływań. B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 10 / 47
11 Wielka Unifikacja Ostateczna teoria (TOF) opisywałaby jedno oddziaływanie, z którego narodził siȩ (?) Wszechświat B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 11 / 47
12 Outline 1 Wprowadzenie 2 Supersymetria 3 Doświadczenie Sterna Gerlacha 4 Anomalny moment magnetyczny elektronu i mionu 5 Doświadczenie g µ 2 w BNL 6 Zagadka spinu protonu współpraca COMPASS w CERN 7 Podsumowanie B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 12 / 47
13 Doświadczenie Sterna Gerlacha (1922) Right experiment, wrong theory B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 13 / 47
14 Doświadczenie Sterna Gerlacha, c.d. Right experiment, wrong theory Rozszczepienie wi azki pod wpływem siły: F = ( µ B) Dowód na istnienie i na kwantowy charakter spinu! Atomy srebra, w ktorych poza zamkniȩtymi powłokami jest jeden elektron, walencyjny; jego jedyny moment pȩdu to spin. Uhlenbeck i Goudsmit ( ) SPIN dla wytłumaczenia widm atomowych ale BEZ ODNIESIENIA SIȨ do wyniku doświadczenia Sterna Gerlacha! Pytanie: czy spin swobodnego elektronu też można demonstrować w ten sposób? Spin protonu wyznaczony znacznie później w doświadczeniu typu Sterna Gerlacha. B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 14 / 47
15 Doświadczenie Sterna Gerlacha, c.d. Right experiment, wrong theory B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 15 / 47
16 Dygresja: przypomnienie zasady nieoznaczoności Zachowanie energii zdefiniowane tylko z dokładności a do E takiego, że: E t > 2 Ważne! Możliwe wiȩc dowolne fluktuacje jednych cz astek w drugie albo kreacja i anihilacja par cz astka antycz astka. Ważne! Istnienie cz astek wirtualnych wywiera mierzalny wpływ na cz astki rzeczywiste! B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 16 / 47
17 Ładunek elementarny? Z dużej odległości z bliższej odległości z bliska z bardzo bliska B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 17 / 47
18 Polaryzacja próżni Polaryzacja dielektryka przez ładunek punktowy: Podobnie polaryzacja próżni przez pary cz astka antycz astka B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 18 / 47
19 Outline 1 Wprowadzenie 2 Supersymetria 3 Doświadczenie Sterna Gerlacha 4 Anomalny moment magnetyczny elektronu i mionu 5 Doświadczenie g µ 2 w BNL 6 Zagadka spinu protonu współpraca COMPASS w CERN 7 Podsumowanie B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 19 / 47
20 Anomalny moment magnetyczny elektronu i mionu a e(µ) 0 bo elektron (mion) otacza siȩ cz astkami wirtualnymi! a e(µ) 0 uwidacznia siȩ w oddziaływaniu e (µ) z zewnȩtrznym polem B. Dla elektronu: a e(dośw.) = (4) Obliczono, że wkład do a e od cz astek ciȩższych niż elektrony: a wiȩc nie mozna dowiedzieć siȩ niczego o ewentualnym istnieniu nowych cz astek. Jednak: (m µ/m e) czylli a µ jest razy bardziej czułe na now a fizykȩ konieczny pomiar a µ. B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 20 / 47
21 Anomalny moment magnetyczny elektronu i mionu, c.d. Mion oddziaływuje z polem magnetycznym oraz otacza siȩ cz astkami wirtualnymi różnymi ale także np. supersymetrycznymi! Być może to dobra metoda odkrycia cz astek supersymetrycznych! B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 21 / 47
22 Outline 1 Wprowadzenie 2 Supersymetria 3 Doświadczenie Sterna Gerlacha 4 Anomalny moment magnetyczny elektronu i mionu 5 Doświadczenie g µ 2 w BNL 6 Zagadka spinu protonu współpraca COMPASS w CERN 7 Podsumowanie B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 22 / 47
23 Doświadczenie g µ 2 w BNL (USA) B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 23 / 47
24 Doświadczenie g µ 2 w BNL, c.d. B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 24 / 47
25 Doświadczenie g µ 2 w BNL, c.d. B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 25 / 47
26 Doświadczenie g µ 2 w BNL, c.d. B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 26 / 47
27 Doświadczenie g µ 2 w BNL, c.d. Wyniki: różnica z przewidywaniem Modelu Standardowego jest 2.7 (1.4) odchyleń standardowych ( błȩdów ). Co to znaczy? B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 27 / 47
28 Outline 1 Wprowadzenie 2 Supersymetria 3 Doświadczenie Sterna Gerlacha 4 Anomalny moment magnetyczny elektronu i mionu 5 Doświadczenie g µ 2 w BNL 6 Zagadka spinu protonu współpraca COMPASS w CERN 7 Podsumowanie B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 28 / 47
29 Model kwarkowy hadronów Wszystkie własności hadronów powinny siȩ dać odtworzyć z własności kwarków. 2 Ładunki - OK, np.: proton (uud), 3 e e 1 3 e = +1e Momenty magnetyczne - OK: SPINY? B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 29 / 47
30 Struktura protonu pod mikroskopem B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 30 / 47
31 Model kwarkowy hadronów, c.d. 1 A wiȩc spiny. Wszystkie kwarki maj a spin równy 2 ( 1 2 1(1 + 1). + 1), a wszystkie gluony równy Wartość liczby kwantowej rzutu spinu nukleonu (w jednostkach ) można rozłożyć nastȩpuj aco ( reguła sum ): 1 2 = 1 2 Σ + G + L tutaj: Σ wkład do spinu od wszystkich kwarków, G wkład od gluonów, L wkład od momentu orbitalnego kwarków i gluonów. Naiwnie oczekujemy: Σ =1, G = 0, inne = 0. European Muon Collaboration w CERN (1988): Σ =0.12 ± 0.09 ±0.14 Spin Muon Collaboration w CERN, SLAC (USA), HERMES (DESY, Niemcy): Σ Imponuj acy rozwój badań od 1988: SLAC, SMC, HERMES, JLAB (USA), COMPASS (CERN), RHIC Spin (BNL, USA). Liczne prace teoretyczne. Konieczny pomiar G! B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 31 / 47
32 Jak badać kwarkow a strukturȩ nukleonu? Np za pomoc a oddziaływania elektromagnetycznego (kwarki maj a ładunek!) Punktowymi sondami naładowanymi, np.: e ±, µ ±. Przybliżony schemat oddziaływania: μ μ' γ* q* q* q* N q* q* B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 32 / 47
33 Jak badać gluonow a strukturȩ nukleonu? Gluony nie maj a ładunku elektrycznego lecz ładunek silny (tzw. kolor ). Jedna z możliwości: μ μ' γ* q* q* g* q* N q* q* B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 33 / 47
34 Obecne doświadczenia badaj ace G COMPASS (CERN); 250 fizyków, w tym 10 z Warszawy (Instytut Fizyki Doświadczalnej UW, Instytut Problemów J adrowych, Instytut Radioelektroniki PW); i HERMES (Niemcy); 250 fizyków, w tym 4 z Warszawy (Instytut Problemów J adrowych); STAR, PHENIX (USA); 500 fizyków każde, w tym grupa z Warszawy (Instytut Fizyki PW); liczne doświadczenia w Laboratorium Jeffersona (JLAB) w USA. B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 34 / 47
35 COmmonMuon and Proton Apparatus for Structure and Spectroscopy 250 physicists 30 institutes at the CERN SPS B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 35 / 47
36 Longitudinally polarized muons 160 GeV/c µ/ spill (4.8s / 16.8s) P B = 80% Longitudinally or transversely polarized deuteron target : 6 LiD P T ~ 50% Luminosity: ~ cm 2 s 1 COMPASS at CERN LHC M2 beam line SPS B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 36 / 47
37 COMPASS Spectrometer Trigger Hodoscopes ECALs & HCALs MWPCs SM2 RICH Drift Chambers SM1 µ Filters/Walls 50 m 6 LiD target Straws 160 GeV µ veto Si SciFi GEMs Micromegas B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 37 / 47
38 Co mierzymy? Pȩd mionu pocisku (teraz około 160 GeV/c); polaryzacjȩ nukleonu tarczy (dla protonu jest bliska 100%); masy, pȩdy i k aty (w ograniczonym zakresie) cz astek naładowanych powstaj acych w reakcji; Wszystko dla różnych wzglȩdnych polaryzacji wi azki i tarczy. B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 38 / 47
39 W doświadczeniach nad oddziaływaniem spinowym... potrzebne s a obiekty badane ( tarcze ) i pociski ( wi azki ) z ustawionymi spinami i o dużej gȩstości tych spinów (gȩsta wi azka i duże tarcze) Wykonuje siȩ pomiar różnicowy (górna strzałka dotyczy kierunku spinu mionu, dolna spinu protonu w tarczy): N N N + N czyli np w tarczy dwuczȩściowej (aby unikn ać błȩdów systematycznych): 130 cm μ 3 cm S μ B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 39 / 47
40 Polaryzacja wi azki mionów w COMPASS-ie (***) Miony pochodz a z rozpadu pionów, π µν µ. Parzystość w tym rozpadzie nie zachowana polaryzacja µ. Polaryzacja zależna od pȩdu µ; wybrano 160 GeV oraz P µ 0.77 B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 40 / 47
41 Polaryzacja tarczy nukleonowej w COMPASS-ie (***) Polaryzacja: ( P = N+ N µ = tgh ) B N + + N 2kT tutaj: µ moment magnetyczny mionu, k J/K (stała Boltzmanna), B indukcja pola magnetycznego, T temperatura. Zauważmy, że dla B = 2.5 T, T = 0.5 K otrzymuje siȩ P e = ale P p = 0.005! Specjalna metoda polaryzacji nukleonów: Dynamical Nuclear Polarisation. p e ω = µb ω e = 70 GHz 2π ω p = 106 MHz 2π B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 41 / 47
42 Budowanie polaryzacji tarczy w COMPASS-ie (***) B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 42 / 47
43 Odwracanie polaryzacji tarczy w COMPASS-ie (***) Co kilka godzin zmniejszenie błȩdów systematycznych. Praktycznie zerowe straty polaryzacji przy odwracaniu! Mierzymy wiȩc ten sam stan końcowy dla różnych konfiguracji stanu pocz atkowego: B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 43 / 47
44 Zagadka spinu nukleonu Jakie s a dotychczasowe wyniki pomiarów (COMPASS, HERMES,...)? Σ 0.3 G 0! Powraca wiȩc pytanie: co buduje spin nukleonu? Orbitalne momenty pȩdu??? B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 44 / 47
45 Outline 1 Wprowadzenie 2 Supersymetria 3 Doświadczenie Sterna Gerlacha 4 Anomalny moment magnetyczny elektronu i mionu 5 Doświadczenie g µ 2 w BNL 6 Zagadka spinu protonu współpraca COMPASS w CERN 7 Podsumowanie B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 45 / 47
46 Podsumowanie 1 2 = 1 2 Σ + G + L Czy zbliżamy siȩ do rozwi azania zagadki spinu nukleonu? G musi być zmierzone bardzo precyzyjnie! COMPASS! Konieczny też niezależny pomiar L (plany: COMPASS, HERMES i JLAB). Przyroda zamiast odpowiedzi stawia nowe pytania i jedyne, co zaczynamy dobrze rozumieć to to, że spin jest BARDZO skomplikowany... B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 46 / 47
47 Proszȩ wybaczyć uproszczenia... B. Badełek (Warsaw and Uppsala) O spinie kilka spraw ciekawych 47 / 47
Sylwa czyli silva rerum na temat fizyki cz astek elementarnych
Sylwa czyli silva rerum na temat fizyki cz astek elementarnych Barbara Badełek Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Uppsalski Nauczyciele fizyki w CERN 20 26 maja 2007 B. Badełek (Warsaw and Uppsala) Silva
Bardziej szczegółowoAtomowa budowa materii
Atomowa budowa materii Wszystkie obiekty materialne zbudowane są z tych samych elementów cząstek elementarnych Cząstki elementarne oddziałują tylko kilkoma sposobami oddziaływania wymieniając kwanty pól
Bardziej szczegółowoStruktura porotonu cd.
Struktura porotonu cd. Funkcje struktury Łamanie skalowania QCD Spinowa struktura protonu Ewa Rondio, 2 kwietnia 2007 wykład 7 informacja Termin egzaminu 21 czerwca, godz.9.00 Wiemy już jak wygląda nukleon???
Bardziej szczegółowoSpinowa Struktura Nukleonu
Spinowa Struktura Nukleonu Marcin Stolarski CERN nukleon i jego spin doświadczenie COMPASS 6-XI-007 M. Stolarski, xxx-xxx Strona 1 Jednostki i skale mikroświata jednostki energii i odleg lości Giga elektronowolt
Bardziej szczegółowoFizyka cząstek elementarnych i oddziaływań podstawowych
Fizyka cząstek elementarnych i oddziaływań podstawowych Wykład 1 Wstęp Jerzy Kraśkiewicz Krótka historia Odkrycie promieniotwórczości 1895 Roentgen odkrycie promieni X 1896 Becquerel promieniotwórczość
Bardziej szczegółowoII.4 Kwantowy moment pędu i kwantowy moment magnetyczny w modelu wektorowym
II.4 Kwantowy moment pędu i kwantowy moment magnetyczny w modelu wektorowym Jan Królikowski Fizyka IVBC 1 II.4.1 Ogólne własności wektora kwantowego momentu pędu Podane poniżej własności kwantowych wektorów
Bardziej szczegółowoCząstki elementarne. Składnikami materii są leptony, mezony i bariony. Leptony są niepodzielne. Mezony i bariony składają się z kwarków.
Cząstki elementarne Składnikami materii są leptony, mezony i bariony. Leptony są niepodzielne. Mezony i bariony składają się z kwarków. Cząstki elementarne Leptony i kwarki są fermionami mają spin połówkowy
Bardziej szczegółowoPodstawy Fizyki Jądrowej
Podstawy Fizyki Jądrowej III rok Fizyki Kurs WFAIS.IF-D008.0 Składnik egzaminu licencjackiego (sesja letnia)! OPCJA: Po uzyskaniu zaliczenia z ćwiczeń możliwość zorganizowania ustnego egzaminu (raczej
Bardziej szczegółowoCząstki elementarne wprowadzenie. Krzysztof Turzyński Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski
Cząstki elementarne wprowadzenie Krzysztof Turzyński Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski Historia badania struktury materii XVII w.: ruch gwiazd i planet, zasady dynamiki, teoria grawitacji, masa jako
Bardziej szczegółowoOddziaływania fundamentalne
Oddziaływania fundamentalne Silne: krótkozasięgowe (10-15 m). Siła rośnie ze wzrostem odległości. Znaczna siła oddziaływania. Elektromagnetyczne: nieskończony zasięg, siła maleje z kwadratem odległości.
Bardziej szczegółowoCząstki i siły. Piotr Traczyk. IPJ Warszawa
Cząstki i siły tworzące nasz wszechświat Piotr Traczyk IPJ Warszawa Plan Wstęp Klasyfikacja cząstek elementarnych Model Standardowy 2 Wstęp 3 Jednostki, konwencje Prędkość światła c ~ 3 x 10 8 m/s Stała
Bardziej szczegółowoczastki elementarne Czastki elementarne
czastki elementarne "zwykła" materia, w warunkach które znamy na Ziemi, które panuja w ekstremalnych warunkach na Słońcu: protony, neutrony, elektrony. mówiliśmy również o neutrinach - czastki, które nie
Bardziej szczegółowoWłaściwości chemiczne i fizyczne pierwiastków powtarzają się w pewnym cyklu (zebrane w grupy 2, 8, 8, 18, 18, 32 pierwiastków).
Właściwości chemiczne i fizyczne pierwiastków powtarzają się w pewnym cyklu (zebrane w grupy 2, 8, 8, 18, 18, 32 pierwiastków). 1925r. postulat Pauliego: Na jednej orbicie może znajdować się nie więcej
Bardziej szczegółowoSymetrie. D. Kiełczewska, wykład 5 1
Symetrie Symetrie a prawa zachowania Spin Parzystość Spin izotopowy Multiplety hadronowe Niezachowanie parzystości w oddz. słabych Sprzężenie ładunkowe C Symetria CP Zależność spinowa oddziaływań słabych
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 5. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Fermiony i bozony. Oddziaływanie słabe i rodziny cząstek fundamentalnych. Spin - historia odkrycia
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 5 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Spin - historia odkrycia Fermiony i bozony Oddziaływanie słabe i rodziny cząstek fundamentalnych sem letni 2013/14 Spin - jeszcze
Bardziej szczegółowoWszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 5. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 5 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW sem.letni.2012/13 Spin - historia odkrycia Fermiony i bozony Oddziaływanie słabe i rodziny cząstek fundamentalnych Spin - jeszcze
Bardziej szczegółowoSymetrie. D. Kiełczewska, wykład 5 1
Symetrie Symetrie a prawa zachowania Spin Parzystość Spin izotopowy Multiplety hadronowe Niezachowanie parzystości w oddz. słabych Sprzężenie ładunkowe C Symetria CP Zależność spinowa oddziaływań słabych
Bardziej szczegółowoLiczby kwantowe elektronu w atomie wodoru
Liczby kwantowe elektronu w atomie wodoru Efekt Zeemana Atom wodoru wg mechaniki kwantowej ms = magnetyczna liczba spinowa ms = -1/2, do pełnego opisu stanu elektronu potrzebna jest ta liczba własność
Bardziej szczegółowoII.6 Atomy w zewnętrznym polu magnetycznym
II.6 Atomy w zewnętrznym polu magnetycznym 1. Kwantowanie przestrzenne w zewnętrznym polu magnetycznym. Model wektorowy raz jeszcze 2. Zjawisko Zeemana Normalne zjawisko Zeemana i jego wyjaśnienie w modelu
Bardziej szczegółowoLHC: program fizyczny
LHC: program fizyczny Piotr Traczyk CERN Detektory przy LHC Planowane są 4(+2) eksperymenty na LHC ATLAS ALICE CMS LHCb 2 Program fizyczny LHC Model Standardowy i Cząstka Higgsa Poza Model Standardowy:
Bardziej szczegółowoAtomy mają moment pędu
Atomy mają moment pędu Model na rysunku jest modelem tylko klasycznym i jak wiemy z mechaniki kwantowej, nie odpowiada dokładnie rzeczywistości Jednakże w mechanice kwantowej elektron nadal ma orbitalny
Bardziej szczegółowoWszechświat cząstek elementarnych. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 4 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW 9.III.2011 Spin - historia odkrycia Fermiony i bozony Oddziaływanie słabe i rodziny cząstek fundamentalnych Spin - jeszcze jedna
Bardziej szczegółowoBozon Higgsa prawda czy kolejny fakt prasowy?
Bozon Higgsa prawda czy kolejny fakt prasowy? Sławomir Stachniewicz, IF PK 1. Standardowy model cząstek elementarnych Model Standardowy to obecnie obowiązująca teoria cząstek elementarnych, które są składnikami
Bardziej szczegółowoSpin jądra atomowego. Podstawy fizyki jądrowej - B.Kamys 1
Spin jądra atomowego Nukleony mają spin ½: Całkowity kręt nukleonu to: Spin jądra to suma krętów nukleonów: Dla jąder parzysto parzystych, tj. Z i N parzyste ( ee = even-even ) I=0 Dla jąder nieparzystych,
Bardziej szczegółowoRozszyfrowywanie struktury protonu
Rozszyfrowywanie struktury protonu Metody pomiaru struktury obiektów złożonych v Rozpraszanie elektronów na nukleonie czy na jego składnikach v Składniki punktowe wewnątrz nukleonu to kwarki v Definicja
Bardziej szczegółowoPodstawy fizyki kwantowej i budowy materii
Podstawy fizyki kwantowej i budowy materii prof. dr hab. Aleksander Filip Żarnecki Zakład Cząstek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Wykład 12 9 stycznia 2017 A.F.Żarnecki Podstawy
Bardziej szczegółowoZderzenia relatywistyczne
Zderzenia relatywistyczne Fizyka I (B+C) Wykład XVIII: Zderzenia nieelastyczne Energia progowa Rozpady czastek Neutrina Zderzenia relatywistyczne Zderzenia nieelastyczne Zderzenia elastyczne - czastki
Bardziej szczegółowoWstęp do Optyki i Fizyki Materii Skondensowanej
Wstęp do Optyki i Fizyki Materii Skondensowanej Część I: Optyka, wykład 4 wykład: Piotr Fita pokazy: Andrzej Wysmołek ćwiczenia: Anna Grochola, Barbara Piętka Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski 2013/14
Bardziej szczegółowoPrawda i fałsz w Aniołach i Demonach D. Browna albo Gdzie jest antymateria z tamtych lat...?
Prawda i fałsz w Aniołach i Demonach D. Browna albo Gdzie jest antymateria z tamtych lat...? Barbara Badełek Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Uppsalski Nauczyciele fizyki w CERN 20 26 maja 2007 Korzystałam
Bardziej szczegółowoVI. 6 Rozpraszanie głębokonieelastyczne i kwarki
r. akad. 005/ 006 VI. 6 Rozpraszanie głębokonieelastyczne i kwarki 1. Fale materii. Rozpraszanie cząstek wysokich energii mikroskopią na bardzo małych odległościach.. Akceleratory elektronów i protonów.
Bardziej szczegółowoElementy Fizyki Jądrowej. Wykład 5 cząstki elementarne i oddzialywania
Elementy Fizyki Jądrowej Wykład 5 cząstki elementarne i oddzialywania atom co jest elementarne? jądro nukleon 10-10 m 10-14 m 10-15 m elektron kwark brak struktury! elementarność... 1897 elektron (J.J.Thomson)
Bardziej szczegółowoPodstawy Fizyki Jądrowej
Podstawy Fizyki Jądrowej III rok Fizyki Kurs WFAIS.IF-D008.0 Składnik egzaminu licencjackiego (sesja letnia)! OPCJA: Po uzyskaniu zaliczenia z ćwiczeń możliwość zorganizowania ustnego egzaminu (raczej
Bardziej szczegółowoWYKŁAD X.2009 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW
Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 4 28 Spin Fermiony i bozony Oddziaływanie słabe Rodziny fermionów fundamentalnych Prawe i lewe fermiony o spinie ½ Siły Porównania oddziaływań
Bardziej szczegółowoZ czego i jak zbudowany jest Wszechświat? Jak powstał? Jak się zmienia?
Z czego i jak zbudowany jest Wszechświat? Jak powstał? Jak się zmienia? Cząstki elementarne Kosmologia Wielkość i kształt Świata Ptolemeusz (~100 n.e. - ~165 n.e.) Mikołaj Kopernik (1473 1543) geocentryzm
Bardziej szczegółowokwarki są uwięzione w hadronie
kwarki są uwięzione w hadronie gluony są uwięzione w hadronie QED - potencjał - QCD VQED α = r 1 potencjał coulombowski r nośniki (małe odległości) brak uwięzienia Precyzyjne przewidywania poziomów energetycznych
Bardziej szczegółowoLHC i po co nam On. Piotr Traczyk CERN
LHC i po co nam On Piotr Traczyk CERN LHC: po co nam On Piotr Traczyk CERN Detektory przy LHC Planowane są 4(+2) eksperymenty na LHC ATLAS ALICE CMS LHCb 5 Program fizyczny LHC 6 Program fizyczny LHC
Bardziej szczegółowoAtom wodoru w mechanice kwantowej. Równanie Schrödingera
Fizyka atomowa Atom wodoru w mechanice kwantowej Moment pędu Funkcje falowe atomu wodoru Spin Liczby kwantowe Poprawki do równania Schrödingera: struktura subtelna i nadsubtelna; przesunięcie Lamba Zakaz
Bardziej szczegółowoBudowa nukleonu. Krzysztof Kurek
Krzysztof Kurek Data selection Plan Statyczny model kwarków Plan Statyczny model kwarków i symetrie SU(N) zapachowe. Elastyczne rozpraszanie elektronów na nukleonie. Składniki punktowe wewnątrz nukleonu.
Bardziej szczegółowoStruktura protonu. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład V. spin protonu struktura fotonu
Struktura protonu Wykład V równania ewolucji QCD spin protonu struktura fotonu Elementy fizyki czastek elementarnych Funkcja struktury Różniczkowy przekrój czynny na NC DIS elektron proton: d 2 σ dx dq
Bardziej szczegółowoI. Przedmiot i metodologia fizyki
I. Przedmiot i metodologia fizyki Rodowód fizyki współczesnej Świat zjawisk fizycznych: wielkości fizyczne, rzędy wielkości, uniwersalność praw Oddziaływania fundamentalne i poszukiwanie Teorii Ostatecznej
Bardziej szczegółowoWYKŁAD Prawdopodobieństwo procesów dla bardzo dużych energii, konieczność istnienia cząstki Higgsa
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 10 29.04 29.04.2009.2009 1 Prawdopodobieństwo procesów dla bardzo dużych energii, konieczność istnienia cząstki Higgsa Cząstki fundamentalne w Modelu Standardowym
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 8. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Oddziaływania słabe
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 8 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Oddziaływania słabe Cztery podstawowe siłyprzypomnienie Oddziaływanie grawitacyjne Działa między wszystkimi cząstkami, jest
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 6. Oddziaływania kolorowe cd. Oddziaływania słabe. Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników
Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 6 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW 11.XI.2009 Oddziaływania kolorowe cd. Oddziaływania słabe Cztery podstawowe oddziaływania Oddziaływanie grawitacyjne
Bardziej szczegółowoPodstawy fizyki kwantowej i budowy materii
Podstawy fizyki kwantowej i budowy materii prof. dr hab. Aleksander Filip Żarnecki Zakład Cząstek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Wykład 13 8 stycznia 2018 A.F.Żarnecki Podstawy
Bardziej szczegółowo2008/2009. Seweryn Kowalski IVp IF pok.424
2008/2009 seweryn.kowalski@us.edu.pl Seweryn Kowalski IVp IF pok.424 Plan wykładu Wstęp, podstawowe jednostki fizyki jądrowej, Własności jądra atomowego, Metody wyznaczania własności jądra atomowego, Wyznaczanie
Bardziej szczegółowoWYKŁAD Wszechświat cząstek elementarnych. 24.III.2010 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Masa W
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 6 24 24.III.2010 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Oddziaływania kolorowe i biegnąca stała sprzężenia α s Oddziaływania słabe Masa W Stałe sprzężenia Siła elementarnego
Bardziej szczegółowoJÜLICH ELECTRIC DIPOLE INVESTIGATIONS MEASUREMENT WITH STORAGE RING
JÜLICH ELECTRIC DIPOLE INVESTIGATIONS MEASUREMENT WITH STORAGE RING testowe pomiary i demonstracja iż proponowana metoda pracuje są wykonywane na działającym akceleratorze COSY pierwszy pomiar z precyzją
Bardziej szczegółowoWstęp do fizyki cząstek elementarnych
Wstęp do fizyki cząstek elementarnych Ewa Rondio cząstki elementarne krótka historia pierwsze cząstki próby klasyfikacji troche o liczbach kwantowych kolor uwięzienie kwarków obecny stan wiedzy oddziaływania
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 4 10.III.2010
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 4 10.III.2010 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Spin historia odkrycia fermiony i bozony spin cząstek fundamentalnych Oddziaływanie słabe i rodziny cząstek fundamentalnych
Bardziej szczegółowoWszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Diagramy Faynmana
Wszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Aleksander Filip Żarnecki Wykład ogólnouniwersytecki 27 listopada 2018 A.F.Żarnecki WCE Wykład 8 27 listopada 2018 1 / 28 1 Budowa materii (przypomnienie)
Bardziej szczegółowoSymetrie w fizyce cząstek elementarnych
Symetrie w fizyce cząstek elementarnych Odkrycie : elektronu- koniec XIX wieku protonu początek XX neutron lata 3 XX w; mion µ -1937, mezon π 1947 Lata 5 XX w zalew nowych cząstek; łączna produkcja cząstek
Bardziej szczegółowoWszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Oddziaływania silne
Wszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Oddziaływania silne Aleksander Filip Żarnecki Wykład ogólnouniwersytecki 6 listopada 2018 A.F.Żarnecki WCE Wykład 5 6 listopada 2018 1 / 37 Oddziaływania
Bardziej szczegółowoMasy cząstek vs. struktura wewnętrzna
Masy cząstek vs. struktura wewnętrzna Leptony Hadrony Skąd wiemy, że atomy mają strukturę? Podobnie jak na atomy można spojrzeć na hadrony Rozpatrzmy wpierw proton i neutron http://pdg.lbl.gov 938.27203(8)
Bardziej szczegółowoStany skupienia (fazy) materii (1) p=const Gaz (cząsteczkowy lub atomowy), T eratura, Tempe Ciecz wrzenie topnienie Ciało ł stałe ł (kryształ)
Plazma Kwarkowo-Gluonowa Nowy Stan Materii Stany skupienia (fazy) materii (1) p=const Gaz (cząsteczkowy lub atomowy), T eratura, Tempe Ciecz wrzenie topnienie Ciało ł stałe ł (kryształ) Diagram fazowy
Bardziej szczegółowoWszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Diagramy Faynmana
Wszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Diagramy Faynmana Aleksander Filip Żarnecki Wykład ogólnouniwersytecki Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego 21 listopada 2017 A.F.Żarnecki WCE Wykład
Bardziej szczegółowoBozon Higgsa oraz SUSY
Bozon Higgsa oraz SUSY Bozon Higgsa Poszukiwania bozonu Higgsa w LEP i Tevatronie - otrzymane ograniczenia na masę H Plany poszukiwań w LHC Supersymetria (SUSY) Zagadkowe wyniki CDF Masy cząstek cząstki
Bardziej szczegółowoTheory Polish (Poland)
Q3-1 Wielki Zderzacz Hadronów (10 points) Przeczytaj Ogólne instrukcje znajdujące się w osobnej kopercie zanim zaczniesz rozwiązywać to zadanie. W tym zadaniu będą rozpatrywane zagadnienia fizyczne zachodzące
Bardziej szczegółowoWykłady z Fizyki. Kwanty
Wykłady z Fizyki 10 Kwanty Zbigniew Osiak OZ ACZE IA B notka biograficzna C ciekawostka D propozycja wykonania doświadczenia H informacja dotycząca historii fizyki I adres strony internetowej K komentarz
Bardziej szczegółowoWYKŁAD
Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 14 12.01.2010 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Poza Modelem Standardowym Poza Modelem Standardowym dążenie do unifikacji Model Standardowy: symetria
Bardziej szczegółowoOddziaływania elektrosłabe
Oddziaływania elektrosłabe X ODDZIAŁYWANIA ELEKTROSŁABE Fizyka elektrosłaba na LEPie Liczba pokoleń. Bardzo precyzyjne pomiary. Obserwacja przypadków. Uniwersalność leptonów. Mieszanie kwarków. Macierz
Bardziej szczegółowoEwolucja Wykład Wszechświata Era Plancka Cząstki elementarne
Krystyna Wosińska Ewolucja Wykład Wszechświata 3 Era Plancka Cząstki elementarne Era Plancka 10-44 s Temperatura 10 32 K Dwie cząstki punktowe o masach równych masie Plancka i oddalone o długość Plancka:
Bardziej szczegółowoStruktura protonu. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład III
Struktura protonu Elementy fizyki czastek elementarnych Wykład III kinematyka rozpraszania doświadczenie Rutherforda rozpraszanie nieelastyczne partony i kwarki struktura protonu Kinematyka Rozpraszanie
Bardziej szczegółowocz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski
Wykład 14: Pole magnetyczne cz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ Wektor indukcji pola magnetycznego, siła Lorentza v F L Jeżeli na dodatni ładunek
Bardziej szczegółowoElementy fizyki czastek elementarnych
Elementy fizyki czastek elementarnych dr hab. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych IFD Plan wykładu: Świat czastek elementarnych czastki, jednostki, kinematyka relatywistyczna Akceleratory
Bardziej szczegółowoSalam,Weinberg (W/Z) t Hooft, Veltman 1999 (renomalizowalność( renomalizowalność)
Teoria cząstek elementarnych 23.IV.08 1948 nowa faza mechaniki kwantowej precyzyjne pomiary wymagały precyzyjnych obliczeń metoda Feynmana Diagramy Feynmana i reguły Feynmana dziś uniwersalne narzędzie
Bardziej szczegółowoWykład Budowa atomu 3
Wykład 14. 12.2016 Budowa atomu 3 Model atomu według mechaniki kwantowej Równanie Schrödingera dla atomu wodoru i jego rozwiązania Liczby kwantowe n, l, m l : - Kwantowanie energii i liczba kwantowa n
Bardziej szczegółowoNa tropach czastki Higgsa
Na tropach czastki Higgsa Wykład inauguracyjny 2004/2005 A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Na tropach czastki Higgsa Wykład inauguracyjny 2004/2005
Bardziej szczegółowoFizyka 2. Janusz Andrzejewski
Fizyka 2 wykład 14 Janusz Andrzejewski Atom wodoru Wczesne modele atomu -W czasach Newtona atom uważany była za małą twardą kulkę co dość dobrze sprawdzało się w rozważaniach dotyczących kinetycznej teorii
Bardziej szczegółowoFizyka 3.3 WYKŁAD II
Fizyka 3.3 WYKŁAD II Promieniowanie elektromagnetyczne Dualizm korpuskularno-falowy światła Fala elektromagnetyczna Strumień fotonów o energii E F : E F = hc λ c = 3 10 8 m/s h = 6. 63 10 34 J s Światło
Bardziej szczegółowoRysunek 1: Schemat doświadczenia Sterna-Gerlacha. Rysunek 2: Schemat doświadczenia Sterna-Gerlacha w różnych rzutach przestrzennych.
VII. SPIN 1 Rysunek 1: Schemat doświadczenia Sterna-Gerlacha. Rysunek 2: Schemat doświadczenia Sterna-Gerlacha w różnych rzutach przestrzennych. 1 Wstęp Spin jest wielkością fizyczną charakteryzującą cząstki
Bardziej szczegółowoWszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Oddziaływania słabe
Wszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Oddziaływania słabe Aleksander Filip Żarnecki Wykład ogólnouniwersytecki Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego 7 listopada 2017 A.F.Żarnecki WCE Wykład
Bardziej szczegółowoElementy fizyki czastek elementarnych
Elementy fizyki czastek elementarnych dr hab. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych IFD Plan wykładu: Świat czastek elementarnych czastki, jednostki, kinematyka relatywistyczna Akceleratory
Bardziej szczegółowoPodróż do początków Wszechświata: czyli czym zajmujemy się w laboratorium CERN
Podróż do początków Wszechświata: czyli czym zajmujemy się w laboratorium CERN mgr inż. Małgorzata Janik - majanik@cern.ch mgr inż. Łukasz Graczykowski - lgraczyk@cern.ch Zakład Fizyki Jądrowej, Wydział
Bardziej szczegółowoWstęp do chromodynamiki kwantowej
Wstęp do chromodynamiki kwantowej Wykład 1 przez 2 tygodnie wykład następnie wykład/ćwiczenia/konsultacje/lab proszę pamiętać o konieczności posiadania kąta gdy będziemy korzystać z labolatorium (Mathematica
Bardziej szczegółowoII.3 Atom helu i zakaz Pauliego. Atomy wieloelektronowe. Układ okresowy
II.3 Atom helu i zakaz Pauliego. Atomy wieloelektronowe. Układ okresowy 1. Atom helu: struktura poziomów, reguły wyboru, 2. Zakaz Pauliego, 3. Moment pędu w atomach wieloelektronowych: sprzężenie LS i
Bardziej szczegółowoTeorie wielkich unifikacji
Teorie wielkich unifikacji Sukcesy i porażki Modelu Standardowego Przesłanki dla wielkich unifikacji Biegnące stałe sprzężenia Teoria SU(5) i przewidywania rozpadu protonu Poszukiwanie rozpadu protonu
Bardziej szczegółowoWykład 43 Cząstki elementarne - przedłużenie
Wykład 4 Cząstki elementarne - przedłużenie Hadrony Cząstki elementarne oddziałujące silnie nazywają hadronami ( nazwa hadron oznacza "wielki" "masywny"). Hadrony są podzielony na dwie grupy: mezony i
Bardziej szczegółowoIII.1 Atom helu i zakaz Pauliego. Atomy wieloelektronowe. Układ okresowy
III.1 Atom helu i zakaz Pauliego. Atomy wieloelektronowe. Układ okresowy r. akad. 2004/2005 1. Atom helu: struktura poziomów, reguły wyboru, 2. Zakaz Pauliego, 3. Moment pędu w atomach wieloelektronowych:
Bardziej szczegółowoWSTĘP DO FIZYKI CZĄSTEK. Julia Hoffman (NCU)
WSTĘP DO FIZYKI CZĄSTEK Julia Hoffman (NCU) WSTĘP DO WSTĘPU W wykładzie zostały bardzo ogólnie przedstawione tylko niektóre zagadnienia z zakresu fizyki cząstek elementarnych. Sugestie, pytania, uwagi:
Bardziej szczegółowoSupersymetria. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład XII
Supersymetria Wykład XII Elementy fizyki czastek elementarnych Problemy Modelu Standardowego Supersymetria Widmo czastek Przewidywania Obecne wyniki Przyszłe poszukiwania Model Standardowy Przypomnienie
Bardziej szczegółowoWyk³ady z Fizyki. Zbigniew Osiak. Cz¹stki Elementarne
Wyk³ady z Fizyki 13 Zbigniew Osiak Cz¹stki Elementarne OZ ACZE IA B notka biograficzna C ciekawostka D propozycja wykonania doświadczenia H informacja dotycząca historii fizyki I adres strony internetowej
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 6. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Fermiony i bozony. II. Oddziaływanie słabe i rodziny cząstek fundamentalnych. Bozon Z i bozony W+,W-
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 6 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW I. Spin i historia odkrycia Fermiony i bozony II. Oddziaływanie słabe i rodziny cząstek fundamentalnych Bozon Z i bozony W+,W-
Bardziej szczegółowoMaria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Oddziaływania słabe 4.IV.2012
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 8sem.letni.2011-12 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Oddziaływania słabe Cztery podstawowe siły Oddziaływanie grawitacyjne Działa między wszystkimi cząstkami, jest
Bardziej szczegółowoStara i nowa teoria kwantowa
Stara i nowa teoria kwantowa Braki teorii Bohra: - podane jedynie położenia linii, brak natężeń -nie tłumaczy ilości elektronów na poszczególnych orbitach - model działa gorzej dla atomów z więcej niż
Bardziej szczegółowoWszechświat czastek elementarnych
Wszechświat czastek elementarnych Wykład 9: Współczesne eksperymenty prof. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Wszechświat czastek elementarnych Wykład
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 5. M. Krawczyk, A.F. Żarnecki - Wydział Fizyki UW. Fermiony i bozony. II. Oddziaływanie słabe i rodziny cząstek fundamentalnych
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 5 M. Krawczyk, A.F. Żarnecki - Wydział Fizyki UW I. Spin i historia odkrycia Fermiony i bozony II. Oddziaływanie słabe i rodziny cząstek fundamentalnych III. Bozon
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 5 i 6. M. Krawczyk, A.F. Żarnecki-Wydział Fizyki UW. Fermiony i bozony. II. Oddziaływanie słabe i rodziny cząstek fundamentalnych
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 5 i 6 M. Krawczyk, A.F. Żarnecki-Wydział Fizyki UW I. Spin i historia odkrycia Fermiony i bozony II. Oddziaływanie słabe i rodziny cząstek fundamentalnych III.
Bardziej szczegółowoFIZYKA III MEL Fizyka jądrowa i cząstek elementarnych
FIZYKA III MEL Fizyka jądrowa i cząstek elementarnych Wykład 1 własności jąder atomowych Odkrycie jądra atomowego Rutherford (1911) Ernest Rutherford (1871-1937) R 10 fm 1908 Skala przestrzenna jądro
Bardziej szczegółowoPomiar polaryzacji gluonów w nukleonie przeprowadzony w kanale mezonów powabnych w eksperymencie COMPASS
Pomiar polaryzacji gluonów w nukleonie przeprowadzony w kanale mezonów powabnych w eksperymencie COMPASS Grzegorz Brona Uniwersytet Warszawski Plan: 1. Wstęp 2. Detektor COMPASS. 3. Podstawa pomiaru. 4.
Bardziej szczegółowoAtomy w zewnętrznym polu magnetycznym i elektrycznym
Atomy w zewnętrznym polu magnetycznym i elektrycznym 1. Kwantowanie przestrzenne momentów magnetycznych i rezonans spinowy 2. Efekt Zeemana (normalny i anomalny) oraz zjawisko Paschena-Backa 3. Efekt Starka
Bardziej szczegółowoObserwacja Nowej Cząstki o Masie 125 GeV
Obserwacja Nowej Cząstki o Masie 125 GeV Eksperyment CMS, CERN 4 lipca 2012 Streszczenie Na wspólnym seminarium w CERN i na konferencji ICHEP 2012 [1] odbywającej się w Melbourne, naukowcy pracujący przy
Bardziej szczegółowoSkad się bierze masa Festiwal Nauki, Wydział Fizyki U.W. 25 września 2005 A.F.Żarnecki p.1/39
Skad się bierze masa Festiwal Nauki Wydział Fizyki U.W. 25 września 2005 dr hab. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Skad się bierze masa Festiwal Nauki,
Bardziej szczegółowoWstęp do Modelu Standardowego
Wstęp do Modelu Standardowego Dynamika oddziaływań cząstek Elektrodynamika kwantowa (QED) Chromodynamika kwantowa (QCD) Oddziaływania słabe Tomasz Szumlak AGH-UST Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej
Bardziej szczegółowoWielka Unifikacja. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład XI. Co to jest ładunek?... Biegnaca stała sprzężenia i renormalizacja w QED Pomiar
Wielka Unifikacja Wykład XI Co to jest ładunek?... Elementy fizyki czastek elementarnych Biegnaca stała sprzężenia i renormalizacja w QED Pomiar Biegnaca stała sprzężenia QCD Unifikacja SU(5) Leptokwarki
Bardziej szczegółowoTeoria Wielkiego Wybuchu FIZYKA 3 MICHAŁ MARZANTOWICZ
Teoria Wielkiego Wybuchu Epoki rozwoju Wszechświata Wczesny Wszechświat Epoka Plancka (10-43 s): jedno podstawowe oddziaływanie Wielka Unifikacja (10-36 s): oddzielenie siły grawitacji od reszty oddziaływań
Bardziej szczegółowoOddziaływania. Zachowanie liczby leptonowej i barionowej Diagramy Feynmana. Elementy kwantowej elektrodynamiki (QED)
Oddziaływania Zachowanie liczby leptonowej i barionowej Diagramy Feynmana Elementy kwantowej elektrodynamiki (QED) Teoria Yukawy Zasięg oddziaływań i propagator bozonowy Równanie Diraca Antycząstki; momenty
Bardziej szczegółowoFizyka cząstek elementarnych. Tadeusz Lesiak
Fizyka cząstek elementarnych Tadeusz Lesiak 1 WYKŁAD IX Oddziaływania słabe T.Lesiak Fizyka cząstek elementarnych 2 Rola oddziaływań słabych w przyrodzie Oddziaływania słabe są odpowiedzialne (m.in.) za:
Bardziej szczegółowoPromieniowanie jonizujące
Promieniowanie jonizujące Wykład II Promieniotwórczość Fizyka MU, semestr 2 Uniwersytet Rzeszowski, 8 marca 2017 Wykład II Promieniotwórczość Promieniowanie jonizujące 1 / 22 Jądra pomieniotwórcze Nuklidy
Bardziej szczegółowoWłasności jąder w stanie podstawowym
Własności jąder w stanie podstawowym Najważniejsze liczby kwantowe charakteryzujące jądro: A liczba masowa = liczbie nukleonów (l. barionów) Z liczba atomowa = liczbie protonów (ładunek) N liczba neutronów
Bardziej szczegółowoSpektroskopia magnetyczna
Spektroskopia magnetyczna Literatura Zbigniew Kęcki, Podstawy spektroskopii molekularnej, PWN W- wa 1992 lub nowsze wydanie Przypomnienie 1) Mechanika ruchu obrotowego - moment bezwładności, moment pędu,
Bardziej szczegółowo