V Konferencja dla Budownictwa V Konferencja dla Budownictwa, 21-22.05.2013
Uwarunkowania makroekonomiczne i średnioterminowe perspektywy dla naszej gospodarki Prof. Witold Orłowski V Konferencja dla Budownictwa, 21-22.05.2013
Uwarunkowania makroekonomiczne i średnioterminowe perspektywy dla naszej gospodarki Witold M.Orłowski
Wielki Kryzys Finansowy trwa Najpoważniejszy kryzys od 80 lat Odczucia ważniejsze niż definicje Kryzys globalny Kryzys zadłużeniowy Zachodu
Globalny kryzys: garb zadłużenia bln USD 250 200 150 Wielkość zadłużenia (kredyty, obligacje, akcje) 100 Globalny PKB 50 0 1980 1990 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 (prognoza) Źródło: McKinsey, BIS, Bank Światowy
Nie ma cudów Trzy metody zmniejszenia garbu długów Bankructwa/umorzenie długów Wieloletnie spłaty Inflacja Problem wyboru (USA vs. strefa euro)
Wprowadzenie euro Wymiar europejski 200 150 100 z Salda obrotów bieżących Niemiec i krajów PIIGS (mld euro) Roczny odpływ kapitału z Niemiec Niemcy 50 0-50 Irlandia Grecja Hiszpania - 100-150 - 200 Roczny wzrost zadłużenia krajów PIIGS Włochy Portugalia - 250 1991 1995 2000 2005 2010
Obecnie problem Grecji i Cypru Potem przyjdą inne
Kryzys finansowy nie minął Różne fazy kryzysu: Kryzys finansowy (2008-09) Recesja (2009-10) Kryzys fiskalny (2010-?) Recesja (2012-13?)??????? Stagflacja (20??-?) Kryzys, który może trwać dekadę Trzeba się nauczyć z tym żyć!
Jak długo potrwa kryzys? Poziom PKB w czasie wielkich kryzysów (indeks, szczyt przedkryzysowy równy 100) 130.0 120.0 110.0 100.0 90.0 Wybuch kryzysu (T) Kraje G - 7 (2003-2012) USA (1925-1939) Japonia (1987-2011) 80.0 70.0 60.0 Lata t-4 t-2 t t+2 t+4 t+6 t+8 t+10 t+12 t+14 t+16 t+18 t+20 Źródło: Maddison, IMF
Jak odbudować zaufanie?
Jak dotąd, Polska sobie radzi, ale 120 PKB poziom 2007=100 Polska 110 100 Poziom przedkryzysowy UE bez Polski 90 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Z Zachodniej Europy przyszła burza W stronę recesji: kwartalne stopy wzrostu PKB w UE 4.0 Północ strefy euro 3.0 2.0 Kraje UE poza strefą euro 1.0 0.0-1.0-2.0 Południe strefy euro Strefa euro - 3.0 2010Q2 2010Q3 2010Q4 2011Q1 2011Q2 2011Q3 2011Q4 2012Q1 2012Q2 2012Q3 Źródło: Eurostat
Source: IMF Wzrost w Europie 2012-13 (IMF) Forecasted change of GDP in Europe, 2012-13 Fall over Spadek -4% ponad -4% Fall between Spadek między -2% and -2%-4% i -4% Fall between Spadek między 0% and 0% -2% a -2% Around Około 0% (-0.5% zera to +0.5%) Growth Wzrost between między 0% 0% and a 2% 2% Growth Wzrost between między 2% 2% and a 4% 4% Growth Wzrost over ponad 4% 4%
Dlaczego Polska znosi kryzys lepiej od innych? Sukces reform, elastyczność, przenoszenie produkcji Niskie zadłużenie, renta zapóźnienia Członkostwo w Unii Mniejsze błędy Dużo szczęścia! ale to jeszcze nie koniec burzliwych czasów a długookresowy wzrost buduje się latami
Innymi słowy NASZE AKTYWA, ELASTYCZNOŚĆ, NAUKA NIE IDZIE W LAS (?) GLOBALNE KŁOPOTY BURZLIWE CZASY,
Polska gospodarka zwalnia 12.0 10.0 8.0 6.0 Konsumpcja Inwestycje Spożycie zbiorowe PKB 4.0 2.0 0.0-2.0-4.0-6.0 2011 Q1 2011 Q2 2011 Q3 2011 Q4 2012 Q1 2012 Q2 2012 Q3 2012 Q4 2013 Q1 2013 Q2 2013 Q3 2013 Q4 Prognoza
Perspektywy na najbliższe czasy Bolesne spowolnienie Polska a strefa euro Polska waluta (krótki i długi okres) Polski konsument
Jak działać w firmie? Trudne warunki rynkowe (nieprzewidywalność, zawirowania, umiarkowana dynamika rozwoju rynku) Presja konkurencyjna Niepewność finansowa (podwójne zabezpieczenie)
Chaotyka W trudnych warunkach trzeba umieć sobie radzić Myślenie scenariuszowe, symulacje Właściwa komunikacja (redukuje napięcie) Nieustające dostosowanie (brak komfortu)
Budownictwo musi liczyć się z wahaniami koniunktury 15% Bundesrepublik Deutschland, 1961-1995 10% 5% PKB 0% - 5% - 10% Budownictwo - 15% 1961 1963 1965 1967 1969 1971 1973 1975 1977 1979 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995
Inny przykład 20% 15% Italia, 1961-1995 10% 5% PKB 0% - 5% - 10% Budownictwo - 15% 1961 1963 1965 1967 1969 1971 1973 1975 1977 1979 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995
Dodatkowe problemy Budownictwo infrastrukturalne (fundusze unijne, inwestycje publiczne) Budownictwo mieszkaniowe (dostępność kredytu hipotecznego)
Wszystko już było i w Polsce 140.0 130.0 120.0 110.0 100.0 90.0 80.0 PKB, popyt i produkcja budownictwa (poziom roku 1999 równy 100) Ciężkie czasy dla budownictwa przejściowe Na PKB dłuższą metę dobre perspektywy Kryzys kiedyś się skończy (2 lata?), powrócą trendy długofalowe Spożycie Inwestycje -19% Prod. budownictwa Inwestycje, rozwój infrastruktury, budownictwo mieszkaniowe Wymogi modernizacyjne Presja na zmiany technologii (np. na energooszczędne) 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Przeżyliśmy już trudniejsze czasy damy sobie radę i teraz!