Nr 5 kwiecień 2006 BIULETYN INFORMACYJNY PORADNI PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNEJ NR 3 KRAKÓW PODGÓRZE Siedziba Poradni: 30 306 Kraków ul. Konfederacka 18 tel/fax: (012) 266 19 50 e mail: ppp3krakow@neostrada.pl Zapraszamy do lektury kolejnego numeru Biuletynu. Przypominamy, że korzystanie z naszej pomocy jest bezpłatne i nie jest wymagane skierowanie. Rejestracji dziecka można dokonać telefonicznie pod numerem 012 266 19 50 lub osobiście w sekretariacie. Poradnia jest czynna od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 19.00. W TYM NUMERZE: Prezentujemy Państwu działalność i skład osobowy kolejnego Zespołu naszej Poradni. Zachęcamy ponadto do lektury artykułu opisującego Przyczyny zaburzeń słuchu u dzieci oraz artykułu, w którym przedstawiono System powszechnych badań słuchu słyszę. ZESPÓŁ TERAPII LOGOPEDYCZNEJ W Dziale Logopedycznym naszej Poradni pracują: mgr H. Kwatera psychologlogopeda, mgr M. Piec pedagog logopeda, mgr C. Piechowicz Kułakowska pedagoglogopeda, mgr M. Siewiera Pięciak pedagog logopeda, mgr E. Spałek psycholog logopeda, mgr M. Waresiak Gębala psycholog logopeda, mgr Z. Wojtaszek psycholog logopeda i mgr D. Zemła pedagog logopeda. Nasz zespół obejmuje opieką logopedyczną zarówno dzieci, jak i młodzież uczęszczającą do przedszkoli i szkół na terenie dzielnicy Podgórze. W ramach diagnozy logopedycznej wykonujemy na terenie Poradni pełne badania logopedyczne dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, sondażowe badania logopedyczne 6 i 5 latków w przedszkolach, kl. 0 i kl. I szkół podstawowych oraz sondażowe badania dzieci 3 i 4 letnich, wg potrzeb placówek. Prowadzimy również konsultacje logopedyczne na terenie Poradni.. Na takie konsultacje może zgłosić się każdy rodzic, którego niepokoi mowa jego dziecka. Odbywają się one w pierwszy czwartek miesiąca w godz. 11 14 oraz drugi
czwartek miesiąca w godzinach 14 17. Skorzystanie z tej formy porady logopedycznej nie wymaga wcześniejszego zgłoszenia czy rejestracji. Logopedzi naszej Poradni odbywają też spotkania i konsultacje z rodzicami i nauczycielami na terenie placówek. Termin tych konsultacji jest ustalany z dyrekcją lub nauczycielami szkół i przedszkoli oraz przekazywany do wiadomości zainteresowanych rodziców. Dzieci wymagające terapii logopedycznej, uczęszczają na ćwiczenia stymulujące rozwój mowy, ćwiczenia usprawniające artykulację i funkcje niezbędne do przygotowaniu do nauki czytania i pisania. Dla dzieci z klas młodszych z zaburzeniami mowy, u których często współwystępują trudności w nauce pisania, ćwiczenia poszerzone są o elementy terapii pedagogicznej, mającej na celu zniwelowanie tych trudności. Z dziećmi z niepłynnością mowy prowadzimy zajęcia indywidualne, połączone ze wsparciem dla rodziców. Udzielamy również wsparcia merytorycznego dla nauczycieli przedszkoli, szkół oraz rodziców poprzez udział w radach pedagogicznych i zebraniach na terenie placówek, rozprowadzanie materiałów i ćwiczeń logopedycznych, wygłaszanie pogadanek i prelekcji itp. Pracownicy naszego działu dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem poprzez liczne publikacje w prasie fachowej. Są też autorami wielu książek, zawierających propozycje ćwiczeń i zabaw logopedycznych. Współpracujemy z innymi placówkami zajmującymi się rehabilitacją mowy lub badaniami specjalistycznymi, m.in. Poradnią dla Dzieci i Młodzieży z Wadami Słuchu, Poradnią Ortodontyczną, Poradnią Neurologiczną przy ul. Strzeleckiej, Instytutem Pediatrii. W trosce o wszechstronny rozwój dziecka wykorzystujemy również swoją wiedzę i doświadczenie z zakresu psychologii i pedagogiki, wykonując badania psychologiczne i pedagogiczne, które pozwalają na diagnozę ogólnych możliwości dzieci i wykrycie przyczyn innych trudności, którym towarzyszą wady wymowy. Współpracujemy z pracownikami wszystkich działów w naszej Poradni, by w razie potrzeby zapewnić dzieciom niezbędne formy pomocy. Ciągle poszerzamy swoją wiedzę, uczestnicząc w specjalistycznych kursach, szkoleniach, konferencjach itp. Rozwijamy swój warsztat pracy, wykorzystując m.in. nowoczesne programy komputerowe oraz multimedialne gry i zabawy wspomagające rozwój mowy dziecka. Staramy się, by terapia logopedyczna była dla dziecka nie tylko koniecznością, ale i ciekawą formą zabawy. Oprac. Dorota Zemła Przyczyny zaburzeń słuchu u dzieci Do uszkodzenia słuchu może dojść w każdym momencie życia człowieka, zarówno w okresie płodowym, jak i po urodzeniu. Jeżeli doszło do uszkodzenia w okresie płodowym, dziecko rodzi się z głuchotą wrodzoną, a jeśli w późniejszym czasie, to mamy do czynienia z niedosłuchem lub głuchotą nabytą. Przyczyną uszkodzenia słuchu może być: infekcja wirusowa (zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży), kontakt z różyczką, jeżeli matka nie była szczepiona przeciw tej chorobie, niedorozwój, albo niewykształcenie, czyli brak całkowity ucha lub jego części środkowego czy wewnętrznego, niedotlenienie w czasie porodu, przedłużająca się żółtaczka, niska waga urodzeniowa. Traktuje się je jako podstawy do zakwalifikowania dziecka do tzw. grupy ryzyka, w której może wystąpić uszkodzenie słuchu. I rzeczywiście, w tych przypadkach występuje ono częściej. Kolejna grupa zaburzeń słuchu to uszkodzenia fizjologiczne, które wynikają z wieku. Niewydolność słuchu dotyczy prawie 3/4 populacji powyżej 70 go roku życia.
Prawidłowy rozwój psychiczny dziecka jest uwarunkowany wieloma czynnikami, do których, oprócz prawidłowo rozwijającego się układu nerwowego i dostarczania dziecku właściwych bodźców ze strony otoczenia (nauka, zabawa, środowisko w którym dziecko się rozwija), potrzebny jest jeszcze sprawny układ receptorów odbierających te bodźce z otoczenia. Do najważniejszych narządów zmysłów, mających najistotniejszy wpływ na rozwój dziecka należą wzrok i słuch. Zaburzenia widzenia są zwykle stosunkowo wcześnie zauważane przez otoczenie, wady słuchu pozostają zwykle długo nierozpoznane. Uszkodzenie słuchu uniemożliwia prawidłowy rozwój mowy i sprawności językowych, zaburza rozwój intelektualny, emocjonalny i społeczny. Wady słuchu dzieli się na wrodzone i nabyte. Te drugie, szczególnie powstające w późniejszym wieku, są zwykle wyraźnie zauważalne przez otoczenie i przez samo dziecko. Wady wrodzone, tym bardziej, że nie jest to najczęściej całkowita głuchota, a tylko bardziej lub mniej nasilony niedosłuch, potrafią być długo niezauważone, upośledzając prawidłowy rozwój i funkcjonowanie społeczne dziecka. Średni wiek dziecka, w którym wykrywany jest niedosłuch w Polsce to 3 lata. Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu ocenia częstość występowania zaburzeń słuchu u dzieci w wieku od 6 do 18 roku życia na 17,8 %. Do najczęstszych przyczyn zaburzeń słuchu u dzieci należą: 1. czynniki dziedziczne (30 50% wrodzonych przypadków zaburzeń słuchu) niedosłuch skojarzony z innymi wadami występujący rodzinnie odosobniona mutacja genetyczna 2. czynniki działające w okresie ciąży przebyte w czasie ciąży ostre infekcje i choroby zakaźne (szczególnie wirusowe) leki przewlekłe choroby matki zaburzenia hormonalne zatrucia i narażenie na substancje toksyczne (rtęć, ołów, arsen, związki fosforu, siarki, rozpuszczalniki organiczne itd.) przewlekły hałas i wibracje promieniowanie radioaktywne 3. czynniki okołoporodowe: wcześniactwo niska masa urodzeniowa niedotlenienie okołoporodowe i zamartwica choroby okresu okołoporodowego (zakażenia, nasilona żółtaczka) 4. czynniki działające w okresie wczesnodziecięcym: ciężkie zakażenia (posocznica, zapalenie opon mózgowo rdzeniowych) częste zapalenia uszu uraz głowy uraz akustyczny choroby neurologiczne leki i toksyny uszkadzające słuch (ototoksyczne)
Słyszę System Powszechnych Badań Słuchu System powszechnych badań słuchu przez Internet został uruchomiony 12.12.1999 r. Pomysł ten zrodził się po przeprowadzeniu badań epidemiologicznych pod kątem uszkodzenia słuchu, następstw niedosłuchu większego i mniejszego w 62 losowo wybranych szkołach. Okazało się, że jest około 250 tysięcy uczniów, którzy mają kłopoty ze słuchem. Dotychczas nie istniał w świecie system badań powszechnych przez Internet. Przygotowano testy słuchowe za pomocą czystych tonów oraz mowy w szumie. Zrozumienie mowy w szumie jest najczulszym testem i najbardziej wiarygodnym. Można słyszeć, że ktoś mówi, ale nie rozumieć tego, co mówi. Stąd wśród tych testów są propozycje badań dla dzieci młodszych, starszych i dorosłych. Taki właśnie system został upowszechniony przez Internet. Aby wykonać badanie, konieczne są słuchawki i kalibrator dźwięku, gdyż należy znać poziom natężenia bodźca dźwiękowego. System Słyszę jest multimedialnym programem komputerowym przeznaczonym do badania słuchu przede wszystkim u dzieci i młodzieży. Może on pracować na standardowym komputerze PC, ale musi być wyposażony w stereofoniczną kartę dźwiękową. Komputer powinien mieć ponadto zainstalowany system operacyjny Microsoft Windows 3.1x, albo Windows 9x/2000/NT. Wymaga on także przeglądarki internetowej Microsoft Internet Explorer w wersji 3.01 lub nowszej. Opis badania Przed rozpoczęciem badań należy zwrócić szczególną uwagę na zapewnienie odpowiednich warunków akustycznych badania. W związku z tym ważne jest wyeliminowanie hałasu, sprawdzenie, czy okna i drzwi są zamknięte, wyłączenie wentylatorów i innych urządzeń, które mogłyby wprowadzać zakłócenia. Od staranności przygotowania w dużej mierze zależy wiarygodność wyników przeprowadzonych badań. Test słuchu składa się z trzech części: 1. test tonalny przeznaczony dla osób w dowolnym wieku. Zadaniem osoby badanej jest naciskanie przycisku słyszę za każdym razem, gdy usłyszy podawany dźwięk; 2. test obrazkowy przeznaczony dla najmłodszych dzieci do 10 roku życia. Test składa się z dwudziestu słów dwusylabowych prezentowanych w obecności zagłuszającego szumu. Na ekranie pojawiają się podpisane obrazki ilustrujące słowa. Zadaniem dziecka jest wybór za pomocą myszy komputerowej obrazka ilustrującego usłyszane słowo; 3. test słowny przeznaczony dla dzieci starszych i młodzieży. Test składa się z dwudziestu słów jednosylabowych, prezentowanych w obecności zagłuszającego szumu. Zadaniem badanego jest wybór usłyszanego słowa z prezentowanej listy. Badanie słuchu systemem Słyszę może być przeprowadzone również w naszej Poradni, na terenie szkół lub przedszkoli przez mgr Elżbietę Wurst lub zespół logopedów w trakcie badania logopedycznego w tut. Placówce. Opracowała Marta Siewiera Pięciak na podstawie literatury przedmiotu: Hotaling A.J.: Otolaryngologia Dziecięca, Gdańsk 2000 r.
Iwankiewicz S.: Otolaryngologia PZWL 1991r. Zespół redakcyjny: Małgorzata Piec, Celina Piechowicz Kułakowska, Zbigniewa Wojtaszek, Elżbieta Wurst