Kod przedmiotu: IH POL-L-6 k 6-2012-S Pozycja planu: C6 1. INFORMACJE O PRZEDMIOCIE A. Podstawowe dane Nazwa przedmiotu Samorząd i polityka lokalna Kierunek studiów Politologia Poziom studiów I stopnia (lic.) Profil studiów Praktyczny Forma studiów Stacjonarne Specjalność Jednostka prowadząca kierunek studiów Instytut Humanistyczny PWSZ w Pile Imię i nazwisko nauczyciela (li) i jego stopień lub tytuł naukowy Mgr Grażyna Gołaszewska Przedmioty wprowadzające - Wymagania wstępne - Celem zajęć jest wyposażenie studentów w wiedzę z zakresu instytucji, zadań i funkcji samorządu terytorialnego w Polsce, ukazanie relacji instytucjonalnych i funkcjonalnych pomiędzy samorządem i polityką lokalną a administracją i polityką Cele i założenia przedmiotu naczelnych organów państwowych oraz kształtowanie aktywnej postawy wobec zagadnień własnej wspólnoty lokalnej. Zdobyta wiedza powinna dać studentom podstawowe umiejętności i kompetencje społeczne określone w punkcie 2. B B. Semestralny/tygodniowy rozkład zajęć według planu studiów Semestr Wykłady audytoryjne laboratoryjne projektowe Seminaria Zajęcia terenowe (W) (Ć) (L) (P) (S) (T) Liczba punktów ECTS VI 30 30 - - - - 6 2. EFEKTY KSZTAŁCENIA (wg KRK) Lp. Opis efektów kształcenia WIEDZA W1 Student zna podstawowe pojęcia z zakresu samorządu i polityki regionalnej, potrafi identyfikować cele, zadania oraz kompetencje organów samorządu terytorialnego W2 Student potrafi scharakteryzować rolę wspólnot lokalnych w praktyce życia społecznego oraz relacje pomiędzy samorządem i polityką lokalną a administracją i polityką naczelnych organów państwowych i lokalnej przedsiębiorczości U1 UMIEJĘTNOŚCI Student potrafi zastosować kategorie podstawowe do opisu ustroju samorządu terytorialnego Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia K_W01 K_W02 K_W04 K_W05 K_W14 K_W16 Odniesienie do efektów kształcenia dla obszaru S1P_W04 S1P_W05 S1P_W02 S1P_W03 S1P_W04 S1P_W07 S1P_W08 S1P_W11
U2 U3 K1 K2 Student potrafi określić właściwości organów samorządu terytorialnego, interpretować rolę samorządu lokalnego w społeczeństwie obywatelskim i ocenić działania samorządu pod kątem realizacji potrzeb wspólnoty lokalnej Student umie korzystać z dokumentów źródłowych dotyczących samorządu i polityki lokalnej KOMPETENCJE SPOŁECZNE Aktywna postawa wobec problemów własnego regionu, zorientowanie na wartości demokratyczne i postawy obywatelskie Gotowość do formułowania ocen działalności organów samorządu lokalnego, otwartość na rozwiązania inne, niż te znane z praktyki własnej wspólnoty lokalnej 3. METODY DYDAKTYCZNE Strona 2 z 5 K_U06 K_K01 K_K04 S1P_U06 S1P_K02 S1P_K02 S1P_K07 Wykład, wykład multimedialny, dyskusja, burza mózgów, analiza aktów normatywnych i dokumentów strategicznych, obserwacja, case study, spotkania, praca w grupie. 4. FORMA I WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Egzamin pisemny, zaliczenie pisemne 5. TREŚCI KSZTAŁCENIA Wpisać treści osobno dla każdej z form zajęć wskazanych w punkcie 1. B Wykłady: - Wspólnota lokalna jako kategoria socjologiczna, politologiczna i prawna, wspólnoty lokalne w warunkach globalizacji / 2 godz. - Pojęcie i istota samorządu terytorialnego; podział terytorialny państwa, samorząd terytorialny jako podsystem administracji publicznej państwa i jako forma organizacji społeczeństwa, new public management, governance jako współczesny kierunek rozwoju samorządu terytorialnego, decentralizacja, dewolucja, metropolizacja i rodzaj więzi łączących metropolię z jej bezpośrednim bądź pośrednim zapleczem (trickle down effects, back wash effects), typologia regionów, rodzaje regionalizacji, typ państwa a zakres dewolucji / 4 godz. - Etapy rozwoju samorządu terytorialnego; geneza i ewolucja samorządu terytorialnego w Polsce X-XXI w., ustrój samorządu terytorialnego, struktura terytorialna samorządu / 2 godz. - Akty prawa miejscowego w hierarchii źródeł prawa powszechnie obowiązującego; podmioty, rodzaje, specyfika i procedura uchwalania aktów prawa miejscowego /2 godz. - Instytucje demokracji bezpośredniej; lokalne społeczeństwo uczestniczące, formy partycypacji w życiu publicznym na szczeblu lokalnym, formy demokracji bezpośredniej (referendum, inicjatywa ludowo-ustawodawcza, weto ludowe, zgromadzenie ludowe, plebiscyt, instytucja recall / 2 godz. - Modele samorządu terytorialnego w systemie władz publicznych i podmioty polityki lokalnej; modele samorządu terytorialnego w Europie: północnoeuropejski, południowoeuropejski, model samorządu w państwach federalnych / 2 godz. - Polityka społeczna jako polityka sektorowa szczebla lokalnego; zakres zadań i kompetencje władz samorządowych w zakresie polityki społecznej / 2 godz - Samorząd terytorialny oraz wspólnoty lokalne a społeczeństwo obywatelskie; proces kształtowania się wspólnoty lokalnej, rola samorządu terytorialnego w kształtowaniu wspólnoty lokalnej, wpływ demokratycznego ładu społecznego na umacnianie lokalnych więzi społecznych, rola samorządów i regionów w kształtowaniu i umacnianiu społeczeństwa obywatelskiego, państwo obywatelskie a biurokracja /2 godz. - Polityka lokalna w Polsce; rozwój lokalny w procesie rozwoju regionalnego, czynniki i bariery rozwoju lokalnego, polityka lokalna i jej podstawowe cele, model planowania rozwoju lokalnego, społeczny wymiar polityki lokalnej / 2 godz. Samorządy terytorialne i polityka lokalna w wybranych państwach; analiza
porównawcza na przykładzie wybranych samorządów terytorialnych i polityki lokalnej / 2 godz. - Formy współpracy jednostek samorządu terytorialnego i wspólnej realizacji zadań; (związki komunalne, stowarzyszenia samorządowe) / 2 godz. - Samorząd terytorialny jako grupa interesu i formy lobbingu samorządowego /2 godz. Międzynarodowe kontakty samorządów oraz współpraca sektorowa na szczeblu lokalnym / 2 godz. Inne formy samorządu; różnorodne formy samorządu funkcjonujące w ustrojach współczesnych państw, w szczególności analiza funkcjonowania samorządu zawodowego, samorządu gospodarczego, samorządu pracowniczego, samorządu rolniczego oraz samorządu uczniowskiego, przybliżenie istoty, zadań i miejsca organizacji samorządowych jako formy społeczeństwa obywatelskiego./ 2 godz. : -Samorząd terytorialny w polskich konstytucjach; kształtowanie się konstytucyjnych podstaw samorządu lokalnego,samorząd terytorialny w procesie demokratyzacji państwa i jego administracji publicznej, założenia ustrojowe, zaspokajanie potrzeb społecznych wspólnot samorządowych/ 4 godz. ; -Wybory i kampanie wyborcze w samorządzie; regulacje prawne, strategia kampanii wyborczej, budżet, materiały wyborcze, publiczny wizerunek, wystąpienia publiczne, kampanie bezpośrednia, medialna i negatywna / 4 godz. - Struktura organizacyjna gminy; ustrojowa pozycja i zakres działania gminy, władze gminy; prezentacja tematu na przykładzie wybranej gminy Północnej Wielkopolski / 4 godz.; - Ustrój powiatu; ustrojowa pozycja powiatu, zadania i zakres działania powiatu, władze powiatu, powiatowa administracja zespolona ; prezentacja tematu na przykładzie wybranego powiatu Północnej Wielkopolski/ 4 godz. - Struktura organizacyjna województwa samorządowego; ustrojowa pozycja województwa, zadania i zakres działania województwa, władze samorządu województwa, urząd marszałkowski; prezentacja tematu na przykładzie Województwa Wielkopolskiego / 4 godz. - Pracownicy samorządowi; postawy prawne statusu pracowników samorządowych, pojęcie pracownika samorządowego, sytuacja prawna, obowiązki, uprawnienia oraz odpowiedzialność pracowników samorządowych/ 2 godz. - Zarządzanie rozwojem lokalnym i regionalnym; zarządzanie w systemie samorządu terytorialnego, metody zarządzania na poziomie lokalnym i regionalnym, zadania i funkcje administracji publicznej w zakresie zarządzania rozwojem lokalnym i regionalnym, programy i strategie rozwoju lokalnego i regionalnego, rola i znaczenie instrumentów prognostycznych / 2 godz.; - Polityka regionalna Unii Europejskiej; podstawy unijnej polityki regionalnej, instrumenty polityki regionalnej, fundusze strukturalne / 4 godz.; - Finansowe podstawy działalności jednostek samorządu terytorialnego; finanse samorządu terytorialnego w systemie finansów publicznych państwa, gospodarka budżetowa, działalność gospodarcza, świadczenie usług komunalnych zakres i specyfika zadań / 2godz. 6. METODY WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Efekt kształcenia Egzamin pisemny Zaliczenie pisemne W1 W2 U1 Forma oceny Dyskusje podczas - ćwiczeń Konsultacje indywidualne -
U2 U3 K1 K2 7. LITERATURA Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca - Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Wolters Kluwer, Warszawa 2009. - Piasecki A.K., Samorząd terytorialny i wspólnoty lokalne, PWN, Warszawa 2009. - Izdebski H., Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działania, LeisNeis, Warszawa 2011. - Miszczuk A., Miszczuk M., Żuk K., Gospodarka samorządu terytorialnego, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007. - Nowacka E. J., Samorząd terytorialny jako forma decentralizacji administracji publicznej, Leis Neis, Warszawa 2010. - Samorząd w Polsce. Istota, formy, zadania, red. S. Wykrętowicz, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 2008. - Leoński Z., Samorząd terytorialny w RP, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2006. - Ofiarska M., Formy publicznoprawne współdziałania jednostek samorządu terytorialnego, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2008. - Pająk K., Samorząd terytorialny i jego wewnętrzna transformacja, Wydawnictwo Adam Marszalek, Toruń 2007. - Swianiewicz P., Finanse samorządowe. Koncepcje, realizacja, polityki lokalne, Municipium 2011. - Samorządowa polityka społeczna, red. A. Frączkiewicz-Wronka, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, Warszawa 2002 - Zarys ustroju samorządu lokalnego i regionalnego, red. M. Baron-Wiaterek, E. Knosala, L. Zacharko, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2009. Akty prawne: Europejska Karta Samorządu Regionalnego, przyjęta w czerwcu 1997 roku w Strasburgu. Europejska Karta Samorządu Lokalnego z 15 października 1985 roku (Strasburg), ratyfikowana przez Polskę 26 kwietnia 1993 roku, Dz. U. z 1994 r., nr 124, poz. 607. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Dz. U. z 1997, Nr 78, poz. 483. Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego z 13 listopada 2003 r., Dz. U. z 2003, nr 203, poz. 1966 z późn. zm. Ustawa o finansach publicznych z dnia 30 czerwca 2005, Dz. U. z 2005, Nr 249, poz. 2104 z późn. zm. Ustawa o samorządzie powiatowym z dnia 5 czerwca 1998, Dz. U. z 2001, Nr 142, poz. 1592, z późn. zm. Ustawa o samorządzie województwa z dnia 5 czerwca 1998, Dz. U. z 2001, Nr 142, poz. 1590. Ustawa o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa z 24 lipca1998 r., Dz. U. z 1998, nr 96, poz. 603 oraz nr 104, poz. 656 z późn. zm. Ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym, Dz. U. z 2001, nr 124, poz. 1591 z późn. zm. Ustawa o gospodarce komunalnej z dnia 20 grudnia 1996 roku, Dz. U. z 1997 r., nr 9. 8. NAKŁAD PRACY STUDENTA BILANS GODZIN I PUNKTÓW ECTS Aktywność studenta Strona 4 z 5 Obciążenie studenta Liczba godzin Udział w zajęciach dydaktycznych 60 Przygotowanie do zajęć w tym: studiowanie literatury przygotowanie referatu lub prezentacji 20 15
przygotowanie do dyskusji dydaktycznej przygotowanie do case study 10 5 Przygotowanie do egzaminu 25 Konsultacje indywidualne 15 Łączny nakład pracy studenta 150 Liczba punktów ECTS proponowana przez nauczyciela 6 Ostateczna liczba punktów ECTS (określa komisja ds. projektowania programów kształcenia) 6 9. OCENA KOŃCOWA PRZEDMIOTU Składowa oceny końcowej: Procentowy udział składowej w ocenie końcowej: Ocena z referatu lub prezentacji 10 % Ocena z zaliczenia pisemnego 20 % Ocena z dyskusji podczas ćwiczeń 10 % Ocena z egzaminu 60 % RAZEM 100 %