- 1 - P/07/132 Wrocław, dnia 20 marca 2008 r. LWR-41047-4/2007 Pan Piotr Kollbek Dyrektor Dolnośląskiego Centrum Zdrowia Publicznego we Wrocławiu WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli, zwanej dalej ustawą o NIK 1, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura we Wrocławiu przeprowadziła kontrolę Dolnośląskiego Centrum Zdrowia Publicznego we Wrocławiu, zwanego dalej Centrum lub DCZP, w zakresie sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieŝą w wieku szkolnym w latach 2005-2007 (I półrocze). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym bez zastrzeŝeń, NajwyŜsza Izba Kontroli, stosownie do art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Dyrektorowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia realizację zadań przez Dolnośląskie Centrum Zdrowia Publicznego w zakresie sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieŝą w wieku szkolnym, pomimo wystąpienia nieprawidłowości odnoszących się w szczególności do prowadzonych czynności kontrolnych i podejmowanych w ich następstwie działań oraz nierzetelności i nieterminowości sporządzanych sprawozdań MZ-06 (sprawozdanie o realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieŝą). 1. Zgodnie ze Statutem DCZP, podstawowymi zadaniami Centrum są w szczególności: gromadzenie, kontrola, przetwarzanie i przekazywanie uprawnionym organom sprawozdawczości statystycznej obowiązującej w ochronie zdrowia; kontrola zakładów lecznictwa stacjonarnego i ambulatoryjnego i inne działania, takŝe edukacyjne, w ramach sprawowa- 1 Dz.U. z 2007 r. nr 231 poz. 1701
- 2 - nego nadzoru merytorycznego w ochronie zdrowia matki i dziecka, w tym w środowisku nauczania i wychowania; koordynowanie polityki zdrowotnej w zakładach ochrony zdrowia w województwie w ramach przyjętych ustaleń i zgodnie z posiadanymi uprawnieniami. W kontrolowanym okresie Centrum zorganizowało 13 szkoleń, które w swojej tematyce uwzględniały zagadnienia związane z profilaktyczną opieką zdrowotną wśród dzieci i młodzieŝy szkolnej, w których uczestniczyły 733 osoby. W jednym z organizowanych szkoleń uczestniczyli lekarze podstawowej opieki zdrowotnej, w pozostałych dwunastu pielęgniarki i połoŝne. Nie dokumentowano liczby pielęgniarek/higienistek szkolnych uczestniczących ww. szkoleniach. Według wyjaśnień Pana Dyrektora stanowiły one około 50% wszystkich osób biorących udział w tych szkoleniach. W badanym okresie nie przeprowadzono Ŝadnego szkolenia dla lekarzy dentystów. 2. W latach 2005 2007 (I półrocze) DCZP przeprowadziło łącznie 427 kontroli zadań realizowanych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej w szkole przez pielęgniarki/higienistki, tj. w 2005 r. 194 kontrole, w 2006 r. 133 kontrole oraz w 2007 r. (I kwartał) 100 kontroli. Przeprowadzono równieŝ, ale w ograniczonym zakresie (jedynie poprzez zadanie 6 pytań podczas kontroli ambulatoriów), 196 kontroli lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, tj. odpowiednio 103 kontrole, 53 kontrole oraz 40 kontroli. W badanym okresie nie kontrolowano natomiast lekarzy dentystów w zakresie realizacji zadań określonych w 6 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieŝą 2, zwanego dalej rozporządzeniem poz. W protokołach kontroli sporządzanych przez pracowników Centrum stwierdzono uchybienia formalne. W dokumentach tych zamieszczano co prawda pouczenia o przysługujących kontrolowanemu uprawnieniach, jednakŝe nie przytaczano podstawy prawnej, z której te uprawnienia wynikały. Zgodnie z wyjaśnieniem Dyrektora było to przeoczenie i począwszy od lutego 2008 r., informacja taka będzie zamieszczana. Ponadto w protokołach kontroli przytaczano nieprawidłową podstawę prawną przeprowadzenia kontroli, tj. art. 66, zamiast art. 65 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej 3, który dotyczy kontroli re- 2 Dz.U. z 2004 r nr 282 poz. 2814. 3 Dz.U. nr 14 poz. 89 t.j. z 2007 r.
- 3 - alizowanych na zlecenie. Nie uregulowano równieŝ jednoznacznie, w ramach procedur wewnętrznych, trybu w jakim prowadzone były czynności kontrolne. 3. W latach 2005 i 2006 nie sporządzano udokumentowanych planów kontroli, natomiast w roku 2007 (I półrocze) tworzono krótkoterminowe plany kontroli (miesięczne) obejmujące swym zakresem planowane do skontrolowania w danym okresie szkoły. Realizacja przyjętych przez jednostkę planów w 2007 r. (I półrocze) odbiegała od początkowych załoŝeń. Na 135 zaplanowanych kontroli zrealizowano 58, tj. 42,9%. JednakŜe naleŝy zaznaczyć, Ŝe DCZP przeprowadziło dodatkowo 59 kontroli pozaplanowych. Zgodnie z wyjaśnieniami Pana Dyrektora, głównym załoŝeniem DCZP przy tworzeniu harmonogramów kontroli jest objęcie tymi czynnościami jak największej liczby podmiotów, zaś odwoływanie kontroli, przesuwanie ich terminu albo przeprowadzenie kontroli w innej jednostce wynikało z róŝnych przyczyn niezaleŝnych od Centrum. Negatywnie naleŝy ocenić fakt, iŝ Centrum nie monitorowało i nie nadzorowało realizacji wniosków pokontrolnych kierowanych do skontrolowanych podmiotów. Na podstawie losowo wybranej grupy skontrolowanych jednostek stwierdzono, iŝ w 2005 r. w 16 przypadkach (61,5%), na 26 zbadanych, do DCZP nie wpłynęły informacje o sposobie realizacji wniosków pokontrolnych, mimo wyznaczonego terminu. W 2006 r. odpowiedzi pokontrolne nie wpłynęły od 8 skontrolowanych jednostek (44,4%), na 18 wybranych jednostek, zaś w 2007 r. (I kwartał) takich przypadków stwierdzono 34 (34%), na 100 wybranych podmiotów. DCZP nie podjęło teŝ Ŝadnych działań odnośnie wyegzekwowania odpowiedzi pokontrolnych. Ponadto stwierdzono, Ŝe Centrum nie zawsze wysyłało do skontrolowanych jednostek wystąpienia pokontrolne, pomimo zawartego w protokole z kontroli pouczenia o tym, Ŝe w ciągu 14 dni od dnia zakończenia kontroli taki dokument zostanie przesłany. W 2005 r. stwierdzono 2 takie przypadki (7,6%), na 26 zbadanych, zaś w 2007 r. (I kwartał) wystąpiło to 14 przypadkach (14%), na 100 zbadanych. 4. Kontrola ustaliła, iŝ sporządzane przez DCZP w poszczególnych latach sprawozdania zbiorcze MZ-06 (sprawozdanie o realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieŝą) były nierzetelne i nie odzwierciedlały stanu faktycznego, zarówno w odniesieniu do profilaktycznej opieki sprawowanej przez pielęgniarki/higienistki, jak i przez lekarzy poz.
- 4 - Stwierdzono róŝnice pomiędzy danymi liczbowymi ujętymi w Tabeli 1 pn. Rodzaj szkoły i lokalizacja oraz w Tabeli 2 do tego sprawozdania pn. Miejsce realizacji świadczeń, co jest niezgodne z formularzami sprawozdawczymi i instrukcją do ich wypełniania załączonymi do rozporządzeń Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2003 r. 4 ; z dnia 24 sierpnia 2005 r. 5 ; z dnia 22 grudnia 2006 r. 6 w sprawie określenia wzorów formularzy sprawozdawczych, objaśnień co do sposobu ich wypełniania oraz wzorów kwestionariuszy i ankiet statystycznych stosowanych w badaniach statystycznych ustalonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2005; 2006; 2007. Jak wynikało z wyjaśnień Pana Dyrektora, liczbowe róŝnice w obu tabelach powstały na etapie sporządzania sprawozdań jednostkowych przez poszczególne szkoły, które opiekę pielęgniarską lub lekarską realizowały nie w gabinetach, lecz w innych pomieszczeniach wyznaczonych przez szkołę np. klasa lekcyjna, pokój nauczycielski, tj. w takich pomieszczeniach, które nie uwzględniono w Tabeli 2. JednakŜe naleŝy zaznaczyć, Ŝe to na Centrum spoczywał obowiązek wyjaśnienia róŝnic w obu tabelach i sporządzenia rzetelnego sprawozdania zbiorczego MZ-06, czego niedopełniono. Ponadto sprawozdania MZ-06 za poszczególne okresy, tj. 2004/2005; 2005/2006; 2006/2007 przesłane zostały przez DCZP do Instytutu Matki i Dziecka po wymaganym przepisami terminie, tj. po dniu 31 października. W 2005 r. termin ten został przekroczony o 3 dni (wysłano 3.11.2005 r.), natomiast w 2006 r. oraz w 2007 r. przekroczenie terminu wynosiło 8 dni (wysłano w dniach 8.11.2006 r. i 8.11.2007 r..). Przekroczenie terminów wysłania zbiorczych sprawozdań MZ-06 stanowiło naruszenie postanowień rozporządzeń Rady Ministrów z dnia 13 lipca 2004 r. 7, z dnia 19 lipca 2005 r. 8, z dnia 5 września 2006 r. 9 w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2005; 2006; 2007. 4. W kontrolowanym okresie jedyną udokumentowaną formą wymiany informacji (współpracy) w obszarze profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami, pomiędzy DCZP a Wojewódzkim Oddziałem NFZ we Wrocławiu, była przekazana do NFZ analiza dotycząca identyfikacji problemów zdrowotnych województwa oraz m.in. nieprawidłowości w sprawowaniu opieki profilaktycznej w środowisku nauczania i wychowania. Ponadto DCZP współ- 4 Dz.U. nr 285 poz. 2849 z 2004 r. 5 Dz.U. nr 206 poz. 1707 z 2005 r. 6 Dz.U. nr 245 poz. 1781 z 2006 r. 7 Dz.U. nr 195, poz. 2004 8 Dz. U. nr 178, poz. 1482
- 5 - pracowało z wojewódzkim konsultantem w zakresie stomatologii dziecięcej, który przekazał Centrum swoje roczne raporty z realizacji zadań. JednakŜe nie zaistniała współpraca w zakresie z profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami z innymi konsultantami wojewódzkimi, a takŝe konsultantem krajowym. Przedstawiając powyŝsze uwagi i oceny Panu Dyrektorowi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. RozwaŜenie moŝliwości organizowania szkoleń dla lekarzy dentystów oraz większej liczby lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. 2. Prowadzenie dokumentacji pozwalającej na określenie profilu zawodowego poszczególnych uczestników szkoleń. 3. Opracowywanie planów kontroli podmiotów, które mogą być kontrolowane przez DCZP zgodnie z obowiązującymi przepisami. 4. Opracowanie jednolitej wewnętrznej procedury kontrolnej w zakresie prowadzenia kontroli o ochronie zdrowia na podstawie obowiązujących przepisów prawa. 5. Monitorowanie realizacji zaleceń pokontrolnych oraz stosowanie się do zawieranych w protokołach pouczeń, w tym sporządzanie i wysyłanie wystąpień pokontrolnych do skontrolowanych jednostek. 6. Wyeliminowanie nieprawidłowości w sporządzonych zbiorczych sprawozdaniach MZ-06, w tym podjęcie działań mających na celu ujednolicenie sposobu ich wypełniania przez poszczególne jednostki (szkoły). 7. Terminowe przekazywanie zbiorczych sprawozdań MZ-06 do Instytutu Matki i Dziecka. 8. Podjęcie szerszej współpracy w zakresie profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami z Wojewódzkim Oddziałem NFZ oraz konsultantami wojewódzkimi i krajowymi. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura we Wrocławiu, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Dyrektora w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykona- 9 Dz. U. nr 170 poz. 1219
- 6 - nia wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu Dyrektorowi prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora NajwyŜszej Izby Kontroli Delegatury we Wrocławiu, umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym wyŝej mowa, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK o sposobie ich rozpatrzenia.