Stan sanitarny i sytuacja epidemiologiczna powiatu rawickiego w roku 2009

PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W RAWICZU Stan sanitarny i sytuacja epidemiologiczna powiatu rawickiego w roku 2009 Opracował: Zespół Pracowników PSSE w Rawiczu Aprobowała: Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Rawiczu mgr Grażyna Marczyńska Rawicz, luty 2010 r. 1

SPIS TREŚCI Wstęp 3 1. Działalność opiniodawczo - nadzorowa. 2.1. Obiekty komunalne. 5 2.1.1 Ocena obszarowej jakości wody w skali gmin i powiatu. 2.1.2 Ocena jakości wody w basenach 2.1.3 Ocena jakości wody w kąpieliskach. 2.1.4 Obiektów hotelarskich hoteli, moteli, zajazdów i innych obiektów świadczących usługi hotelarskie. 2.1.5 Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej, tatuażu, solariów i zakładów fryzjersko-kosmetycznych. 2.1.6 Ustępy publiczne 2.1.7 Gospodarstwa agroturystyczne 2.1.8 Pralnie usługowe 2.1.9 Obiekty lecznictwa zamkniętego i otwartego. Wnioski. 2.2 Obiekty żywnościowo-żywieniowe. 17 2.2.1. Charakterystyka stanu sanitarnego. 17 2.2.2. Jakość zdrowotna krajowych środków 18 spożywczych. 2.2.3. Nadzór nad przedmiotami użytku 21 2.2.4. Ocena sposobu żywienia 21 2.2.5. Informacje o współpracy z innymi jednostkami kontrolnymi: NIK, IH, WIS, 21 organizacjami konsumenckimi, środkami masowego przekazu. 5 8 8 9 9 10 12 12 12 13 13 16 2.3. Warunki higieny pracy. 22 2.4. Warunki nauczania i wychowania. 26 3. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych 28 3.1. Sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób zakaźnych. 28 3.2. Choroby szerzące się drogą pokarmową. 32 3.3. Wirusowe zapalenia wątroby 33 3.4. Zespół nabytego upośledzenia- AIDS 33 3.5. Zachorowania na choroby zakaźne przeciwko którym prowadzi się 34 szczepienia obowiązkowe i zalecane. 3.6. Inne choroby zakaźne 35 3.7. Realizacja szczepień ochronnych 36 3.8. Zakażenia szpitalne i drobnoustroje alarmowe 36 4. Działalność oświatowo-zdrowotna i promocja zdrowia 36 2

Wstęp Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Rawiczu sprawował nadzór sanitarny bieżący i zapobiegawczy na terenie powiatu rawickiego, w skład którego wchodzą: - miasto i gmina Rawicz, - miasto i gmina Bojanowo, - miasto i gmina Miejska Górka, - miasto i gmina Jutrosin - gmina Pakosław Zadaniem Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest prowadzenie: bieżącego nadzoru nad warunkami: - higieny środowiska, - higieny pracy, - higieny w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych, szkołach wyższych, ośrodkach wypoczynku, obiektach użyteczności publicznej, - zdrowotnymi żywności i żywienia, - zapobiegawczego nadzoru sanitarnego: - działalności zapobiegawczej i przeciw epidemicznej w zakresie chorób, zwłaszcza zakaźnych, - inicjowanie, organizowanie i koordynowanie działalności oświatowo-zdrowotnej w celu kształcenia odpowiednich postaw i zachowań prozdrowotnych. Nadzór sanitarny sprawowany był przy współudziale przedstawicieli samorządów lokalnych, Inspekcji Weterynaryjnej, Inspekcji Nadzoru Budowlanego, Komendy Powiatowej Policji. Działalność kontrolno-represyjna. Liczba przeprowadzonych kontroli 1027 Liczba nałożonych mandatów Kwota mandatów 4650 Liczba wydanych decyzji 131 administracyjnych (merytorycznych) Nałożone kary pieniężne 2 Łączna kwota nałożonych kar 800 pieniężnych Wnioski o ukaranie 1 25 1. Działalność opiniodawczo - nadzorowa. 3

2.1 Obiekty komunalne 2.1.1 Ocena obszarowej jakości wody w skali gmin i powiatu Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Rawiczu w 2009 roku sprawował nadzór sanitarny nad 24 wodociągami, w tym: - 3 wodociągi produkujące wodę do 100 m³/ dobę - 19 wodociągów produkujących wodę od 100 1000 m³/ dobę - 2 wodociągi produkujące wodę od 1000 10000 m³/ dobę Lokalizacja wodociągów w poszczególnych gminach przedstawia się następująco: Gmina: Rawicz - 10 wodociągów, Miejska Górka - 3 wodociągi, Bojanowo - 6 wodociągów, Jutrosin - 4 wodociągi, Pakosław - 1 wodociąg. Na terenie powiatu rawickiego w 2009 roku w 17-u wodociągach jakość wody odpowiadała wymogom rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi ( Dz. U. Nr 61, poz. 417 z 2007 r.), a w 7 wodociągach jakość wody nie odpowiadała wymogom wyżej cytowanego rozporządzenia ze względu na: barwę wody - 4 wodociągi, na mętność i mangan w wodzie - 2, żelazo 1, jon amonowy - 1 wodociąg. W związku z powyższym Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Rawiczu, nakazał w formie decyzji administracyjnej zarządcom tych wodociągów doprowadzenie wody w zakresie barwy, mętności, manganu, jonu amonowego i żelaza do parametrów określonych w załączniku nr 3 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29.03.2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Wodociągi o warunkowej jakości wody to: Miasto: Wieś: 1. wodociąg zakładowy Zakład Karny w Rawiczu ( decyzja dotyczy barwy, manganu i jonu amonowego w wodzie), 2. wodociąg zakładowy Gazomet w Rawiczu ( decyzja dotyczy barwy wody), 3. wodociąg publiczny Miejska Górka (decyzja dotyczy barwy wody) 1. wodociąg publiczny Białykał ( decyzja dotyczy barwy wody), 2. wodociąg publiczny Szymonki ( decyzja dotyczy mętności oraz żelaza w wodzie), 3. wodociąg publiczny Rogożewo ( decyzja dotyczy mętności wody). 4. wodociąg zakładowy Golinka ( decyzja dotyczy manganu w wodzie) W powiecie rawickim znajdują się następujące wodociągi w zależności od wielkości produkcji wody: Miasto: 2 wodociągi o produkcji wody 1000-10000 m 3 /d 4

1. Wodociąg publiczny Rawicz - Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Rawiczu ul. Półwiejska 20 2. Wodociąg publiczny Bojanowo Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Bojanowie ul. Rynek 12 2 wodociągi o produkcji wody 100-1000 m 3 /d 1. Wodociąg publiczny Miejska Górka Wodociągi Gminne Sp. z o.o. Pakosław ul. Leśna 42 2. Wodociąg zakładowy Zakład Karny w Rawiczu ul. 17 Stycznia 28 1 wodociąg o produkcji wody < 100 m 3 /d 1. Wodociąg zakładowy Gazomet Rawicz ul. Sarnowska 2 Wieś: I. Wodociągi o wydajności 100-1000 m 3 /d 1. Wodociąg publiczny Dębno Polskie - Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Rawiczu ul. Półwiejska 20 2. Wodociąg publiczny Iźbice - Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Rawiczu ul. Półwiejska 20 3. Wodociąg publiczny Słupia Kapitulna - Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Rawiczu ul. Półwiejska 20 4. Wodociąg publiczny Zielona Wieś - Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Rawiczu ul. Półwiejska 20 5. Wodociąg publiczny Łaszczyn - Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Rawiczu ul. Półwiejska 20 6. Wodociąg publiczny Kawcze Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Bojanowie ul. Rynek 12 7. Wodociąg publiczny Trzebosz Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Bojanowie ul. Rynek 12 8. Wodociąg publiczny Zaborowice - Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Bojanowie ul. Rynek 12 9. Wodociąg publiczny Konary - Wodociągi Gminne Sp. z o.o. Pakosław ul. Leśna 42 10. Wodociąg publiczny Rogożewo Wodociągi Gminne Sp. z o.o.pakosław ul.leśna42 11. Wodociąg publiczny Sielec Stary Wodociągi Gminne Sp. z o.o. Pakosław ul.leśna 42 12. Wodociąg publiczny Szkaradowo Wodociągi Gminne Sp. z o.o. Pakosław ul.leśna42 13. Wodociąg publiczny Szymonki Wodociągi Gminne Sp. z o.o. Pakosław ul. Leśna 42 14. Wodociąg publiczny Białykał - Wodociągi Gminne Sp. z o.o. Pakosław ul. Leśna 42 15.Wodociąg zakładowy Słupia Kapitulna Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe Ubój i Przetwórstwo Indyka Joanna Giżewska Słupia Kapitulna 86 16. Wodociąg zakładowy Źylice - Ferma Drobiu Woźniak 17. Wodociąg zakładowy Golinka Zakłady Mięsne SALUS Sp. z o.o. Golinka 23 A Wodociągi o produkcji wody < 100 m 3 /d 1. Wodociąg publiczny Giżyn -Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Bojanowie ul. Rynek 12 2. Wodociąg publiczny Dłoń - Melanowo Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Rolnicze Gospodarstwo Doświadczalne Dłoń. 5

W roku 2009 skontrolowano wszystkie wodociągi. Stan sanitarny i techniczny budynków i urządzeń uzdatniających wodę ulega stałej poprawie. W 2009 roku wydano 1 decyzję administracyjną dotyczącą złego stanu sanitarno technicznego pomieszczeń stacji uzdatniania wody w Bojanowie oraz decyzję przedłużającą dotyczącą złego stanu sanitarnotechnicznego stacji uzdatniania w Rogożowie. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Rawiczu nakazał Zakładowi Wodociągów i Kanalizacji w Bojanowie doprowadzenie do właściwego stanu sanitarno-technicznego stacji uzdatniania do 30.11.2012 r. i Wodociągom Gminnym Sp. z o. o. w Pakosławiu doprowadzenie do właściwego stanu sanitarnotechnicznego pomieszczeń stacji uzdatniania do 01.02.2010 r. Na ogólną liczbę 24 wodociągów wydano łącznie : 15 decyzji administracyjnych w tym: - 10 o warunkowej jakości wody, - 3 decyzje o zakazie używania wody ze studni prywatnych (dwie studnie w Rogożowie i jedna studnia w Gołaszynie) - 2 decyzje administracyjne dotyczące złego stanu sanitarno - technicznego stacji uzdatniania, oraz 36 decyzji do opłat, nie nałożono mandatów karnych. W powiecie rawickim 3 wodociągi prowadzą stałą dezynfekcję wody są to wodociągi zakładowe: w Zakładzie Karnym w Rawiczu, w Słupi Kapitulnej Przedsiębiorstwa Produkcyjno- Handlowego Joanny Giżewskiej oraz Gazomet Sp. z o.o. w Rawiczu. W 2009 roku nie odnotowano znaczących awarii w dostawie wody do konsumentów. Wydano 17 ocen rocznych o przydatności wody do spożycia przez ludzi i 7 ocen o warunkowej przydatności wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Nazwa PSSE Liczba gmin ogółem Tabela dotycząca oceny sanitarnej jakości wody z rozgraniczeniem na poszczególne gminy w załączeniu. Nazwa gminy Liczba wodocią gów ogółem w gminie Liczba wodociągów produkujących wodę Ilość pobranych próbek wody Ilość zaopatrywanych osób w wodę Ilość badań wykonanych fizykochemicznych Odpow War Odpowiadaj Warunk Złą MK MP NS iadając unko Złą ącą ową ą wą Rawicz 5 Rawicz 10 8 2 0 48 11 33 30, 69 1,639 0 86 Bojanowo 6 5 1 0 25 7 28 2,717 6,566 0 26 Miejska Górka 3 2 1 0 10 3 7 3,7303 3,400 0 19 Jutrosin 4 2 2 0 16 4 18 3 3,916 3,752 0 26 Pakosław 1 0 1 0 4 1 5 0 3 800 0 5 6

Nazwa PSSE Liczba gmin ogółem Ilość badań Jakie parametry zostały mikrobiolo przekroczone gicznych Czas narażenia na spożywanie wody nie odpowiadającej wymaganiom (w miesiącach) Ilość wydanych ocen Odpowiadającą Warunkową Rawicz 5 83 Barwa, jon amonowy m 12 8 2 0 Bojanowo 42 mangan 8 5 1 0 Miejska Górka 13 barwa 12 3 1 0 Jutrosin 28 Mętność,Fe 6 2 2 0 Pakosław 9 barwa 12 0 1 0 Złą 2.1.2 Ocena jakości wody w basenach W 2009 r. nadzorem sanitarnym objęta była Kryta Pływalnia w Rawiczu. W związku z wystawioną decyzją przedłużającą z dnia 30.01.2006 r., której termin realizacji był ustalony na 31.12.2008 r. dotyczącą doprowadzenia do właściwego stanu sanitarnotechnicznego pomieszczeń maszynowni krytej pływalni, dokonano oględzin po przeprowadzonej modernizacji. Zmodernizowano pomieszczenie maszynowni, wymieniono zniszczone płytki ścienne i podłogowe. Wymieniono układ wentylacji mechanicznej przy niecce głównej, zamontowano dodatkowy basen ze stali nierdzewnej, wyposażony w instalacje do hydromasażu, wymieniono szafki w szatniach. W związku z pozytywna kontrolą z dnia 21.01 2009 r. obiekt ten został dopuszczony do eksploatacji. W 2009 r. przeprowadzono 4 kontrole sanitarne, pobrano 37 próbek wody do badań bakteriologicznych zgodnie z harmonogramem poboru próbek wody na 2009 rok Stan sanitarno techniczny obiektu nie budzi zastrzeżeń. Dwukrotnie wystąpiły niewielkie przekroczenia bakteriologiczne, które natychmiast zostały wyeliminowane. 2.1.3 Ocena jakości wody w kąpieliskach Pod nadzorem sanitarnym Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Rawiczu znajduje się Kąpielisko Miejskie w Sierakowie. W dniu 19 czerwca 2009 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Rawiczu wydał postanowienie nr N-HK-422/2-15(1)/09 o lokalizacji prowizorycznego Kąpieliska Miejskiego w Sierakowie w sezonie letnim 2009. Kąpielisko Miejskie w Sierakowie powstało po wyrobisku żwiru. Właścicielem kąpieliska jest Urząd Miejski Gminy Rawicz, a zarządzającym Ośrodek Sportu i Rekreacji w Rawiczu. Badania wody z kąpieliska wykonane były zgodnie z harmonogramem poboru próbek wody na 2009 rok. Pobrano 18 próbek wody do badań fizyko-chemicznych i 18 próbek wody do badań bakteriologicznych, przeprowadzono 3 kontrole sanitarne kąpieliska. Jakość wody w kąpielisku oceniono pozytywnie, poza kilkoma badaniami chemicznymi niewiele przekraczającymi normę ( BZT5 i tlen rozpuszczony) jakość wody w kąpielisku spełniała wymogi rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 października 2002 r. w sprawie wymagań jakim powinna odpowiadać woda w kąpieliskach ( Dz. U. 183 z 2002 roku poz. 1530). Teren rekreacyjny kąpieliska ogrodzony był od strony wyrobiska. Plaża to ok. 75 7

metrowy pas brzegowy piasku. Na plaży znajdowało się pomieszczenie dla ratowników z niezbędnym sprzętem ratunkowym. Woda na kąpielisku została podłączona z wodociągu publicznego w Rawiczu. Na plaży znajdowała się przebieralnia, toalety typu TOI-TOI oraz punkt małej gastronomii. Nie stwierdzono nieprawidłowości w postępowaniu z odpadami komunalnymi. 2.1.4 Obiektów hotelarskich hoteli, moteli, zajazdów i innych obiektów świadczących usługi hotelarskie Na terenie powiatu rawickiego znajdują się 3 hotele: 2 hotele w Gminie Rawicz oraz 1 w Gminie Pakosław: W Gminie Rawicz w mieście: znajduje się duży kompleks hotelowy Hotel i Restauracja DIAMENT I, w oddzielnym budynku Hotel DIAMENT II oraz hotel dla kierowców samochodów ciężarowych LOTOS. Hotele te należą do jednego właściciela, posiadają wspólną recepcję. Cały kompleks hotelowy usytuowany jest przy drodze krajowej Zielona Góra - Kalisz. Hotele: DIAMENT I dwugwiazdkowy posiada 36 miejsc noclegowych oraz DIAMENT II trzygwiazdkowy posiada 26 miejsc noclegowych. Obiekty hotelowe posiadają wysoki standard oraz bogaty wystrój i wyposażenie pokoi, czym przyciągają wielu podróżnych. Przy wszystkich pokojach hotelowych znajdują się łazienki z kabiną prysznicową lub wanną. Hotel LOTOS posiada 51 miejsc noclegowych. Jest to hotel o nieco niższym standardzie przeznaczony głównie dla kierowców samochodów ciężarowych. Wszystkie pokoje zmodernizowano tj. zmieniono wystrój i meble. Tylko trzy pokoje hotelowe nie posiadają własnych węzłów sanitarnych. Pokoje hotelowe we wszystkich obiektach utrzymane są w dobrym stanie sanitarno-porządkowym oraz technicznym. W żadnym z hoteli nie stwierdzono nieprawidłowości w transporcie bielizny czystej i brudnej. Teren wokół budynków hotelowych obsadzony jest kwiatami oraz krzewami ozdobnymi, opodal znajduje się piękny ogród z mini wodospadem, oczkiem wodnym oraz domek z grillem, z którego mogą korzystać goście hotelowi. Restauracja i bar szybkiej obsługi SPEED BAR są czynne całą dobę. W sąsiedztwie znajdują się Stacja Paliw, stacja diagnostyczna oraz myjnia dla samochodów osobowych i ciężarowych. Hotele i restauracja zaopatrywane są w wodę z wodociągu publicznego w Rawiczu o dobrej jakości. Odpady komunalne gromadzone są w kontenerach, w trakcie kontroli udostępniono umowę i faktury na wywóz odpadów komunalnych. Teren wokół kontenera uporządkowany. W 2009 r. przeprowadzono 2 kontrole sanitarne tych obiektów, która nie wykazała nieprawidłowości. Nie wydano decyzji administracyjnej, nie nałożono mandatów karnych ani pism w trybie art. 30 ustawy o PIS. W gminie Rawicz na wsi znajduje się Hotel MARIA położony jest w Dębnie Polskim miejscowości graniczącej z Rawiczem. Jest to obiekt dwugwiazdkowy, usytuowany przy drodze krajowej Wrocław Poznań, który posiada 52 miejsca noclegowe Obiekt jest zmodernizowany i nowocześnie wyposażony. Każdy pokój hotelowy posiada własną łazienkę. Przeprowadzone kontrole nie stwierdziły nieprawidłowości. Postępowanie z brudną i czystą bielizną było prawidłowe. Pranie bielizny hotelowej przekazywane jest do pralni zewnętrznej. Odpady komunalne gromadzone są w kontenerach, a następnie odbierane są przez specjalistyczną firmę zgodnie z umową. Teren wokół obiektu, stacja paliw, myjnia samochodowa utrzymane są w należytym porządku. W minionym roku nie wydano decyzji administracyjnych, nie nałożono mandatów karnych, ani pism w trybie art. 30 ustawy o PIS. 8

Na terenie gminy Pakosław znajduje się Hotel i Restauracja Pałac w Pakosławiu. Obiekt usytuowany jest w kompleksie parkowym, jest to odrestaurowany pałac. Hotel posiada 50 miejsc noclegowych. Pokoje są w większości dwuosobowe. Całość utrzymana jest w dobrym stanie sanitarno technicznym. Węzły sanitarne znajdują się przy każdym pokoju. Wydzielone jest pomieszczenie gospodarcze oraz magazyn bielizny. Pranie bielizny hotelowej przekazywane jest do pralni zewnętrznej. W roku 2009 przeprowadzono 2 kontrole sanitarne obiektu, nie wydano decyzji administracyjnej, nie nałożono mandatów karnych, ani pism w trybie art. 30 ustawy o PIS. W roku 2009 na podległym terenie nie uległy likwidacji obiekty hotelowe. Na terenie powiatu rawickiego w 2-ch gminach tj. Miejska Górka i Jutrosin brak jest bazy noclegowej, natomiast baza noclegowa w gminie Rawicz jest wystarczająca dla potrzeb klientów przebywających na tymże terenie. Inne obiekty, w których świadczone są usługi hotelarskie Nadzorem sanitarnym objęto 2 obiekty: - Zajazd w Gołaszynie w Gminie Bojanowo, - Pokoje Gościnne w Gminie Rawicz Zajazd w Gołaszynie usytuowany jest przy drodze krajowej Poznań - Wrocław. Obiekt posiada 34 miejsca noclegowe. Pokoje hotelowe znajdują się na piętrze, na parterze znajduje się sala bankietowa oraz sklep spożywczy z małą gastronomią. Pokoje są dwuosobowe, każdy pokój posiada własny węzeł sanitarny. Czysta bielizna hotelowa magazynowana jest w pomieszczeniu magazynowym na regałach. Pranie bielizny hotelowej przekazywane jest do pralni zewnętrznej. W skład całego kompleksu hotelowego wchodzi ogródek letni, stacja paliw, parking. Teren wokół jest zadbany, utrzymany w należytym stanie sanitarno porządkowym. W 2009 roku w Zajeździe w Gołaszynie przeprowadzono 2 kontrole sanitarne. W minionym roku nie wydano decyzji administracyjnych, nie nałożono mandatów karnych, ani pism w trybie art. 30 ustawy o PIS. Pokoje Gościnne - Ośrodka Sportu i Rekreacji w Rawiczu znajdują się przy stadionie sportowym w sąsiedztwie Pływalni Krytej w Rawiczu. Pokoje gościnne mieszczą się na piętrze obiektu, na parterze znajduje się restauracja. Obiekt posiada ogółem 41 miejsc noclegowych w tym:11 miejsc hotelowych w pokojach z łazienkami, a 30 miejsc z łazienkami ogólnodostępnymi, które wydzielone są na damskie i męskie. Kontrola sanitarna bieżącej czystości nie wykazała nieprawidłowości. Odpady komunalne gromadzone są w kontenerach, a następnie odbierane przez Zakład Oczyszczania Miasta s.c. Luks w Rawiczu. Pranie bielizny hotelowej przekazywane jest do pralni zewnętrznej. Postępowanie z brudną i czystą bielizną było prawidłowe. 2.1.5 Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologiczne, tatuażu, solariów oraz zakłady fryzjersko-kosmetyczne. Zakłady fryzjerskie Na terenie powiatu rawickiego nadzorem sanitarnym objęto 43 zakłady fryzjerskie, z czego skontrolowano 42. Szczególną uwagę w czasie kontroli zwracano na sposób i prawidłowość wykonywanej dezynfekcji sprzętu. Środki dezynfekcyjne przygotowywane są według zaleceń producenta, a stosowane według opracowanych procedur z podaniem czasu ekspozycji dla poszczególnych środków. Stan sanitarno techniczny zakładów fryzjerskich jest bardzo zróżnicowany, ponieważ nowo powstałe obiekty cechuje nowoczesne wyposażenie łatwe do utrzymania w czystości. Na terenie działania Państwowej Powiatowe Inspekcji Sanitarnej w Rawiczu nie ma zakładów, 9

które nie spełniają wymagań rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 lutego 2004 r. w sprawie szczegółowych wymagań sanitarnych jakim powinny odpowiadać zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu i odnowy biologicznej (Dz. U. Nr 31, poz. 273 z 2004 r.). Zakłady, które nie spełniały wymagań dostosowały się, względnie przeniesiono je do nowych obiektów. W 2009 r. w jednym przypadku za zły stan sanitarny ukarano właścicielkę zakładu fryzjerskiego mandatem karnym w kwocie 150 zł. Zakłady kosmetyczne Na terenie powiatu rawickiego znajduje się 18 zakładów kosmetycznych przeprowadzono 19 kontroli sanitarnych. Zakłady kosmetyczne oceniono jako dobre. W 2009 r. za zły stan sanitarny w jednym gabinecie kosmetycznym właścicielka zakładu została ukarana mandatem karnymi na ogólna kwotę 500 zł., a w pozostałych nie stwierdzono nieprawidłowości. Nowo powstałe zakłady spełniają wymogi rozporządzenia z dnia 17 lutego 2004 r. w sprawie szczegółowych wymagań jakim powinny odpowiadać zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu i odnowy biologicznej, a istniejące przystosowały się do obowiązujących przepisów. Szczególny nacisk w trakcie kontroli zwracano na sposób i prawidłowość wykonywania dezynfekcji sprzętu, postępowania z odpadami i sposób przechowywania czystej i brudnej bielizny - zaopatrzenie w wodę - obiekty zaopatrywane są w wodę z sieci wodociągów publicznych, - odprowadzanie nieczystości płynnych i stałych (komunalnych)- obiekty posiadają umowy na odbiór odpadów komunalnych z firmami obsługującymi poszczególne tereny, - postępowanie z odpadami niebezpiecznymi (umowy na odbiór) - zakłady kosmetyczne w większości mają podpisane umowy ze szpitalem w Rawiczu lub zakładami opieki zdrowotnej, - postępowanie z brudną bielizną - większość zakładów korzysta z bielizny jednorazowego użycia, a zakłady które używają bielizny wielokrotnego użycia brudna bieliznę składują w oznakowanych pojemników; następnie transportowana jest do zakładu pralniczego zewnętrznego. Po wykonaniu usługi bielizna jest odbierana i dostarczana do zakładu przez właściciela. Zakłady odnowy biologicznej, solaria, rollen Na podległym terenie działalności znajduje się 9 obiektów, przeprowadzono 9 kontroli sanitarnych ogółem. Kontrolowano głównie dezynfekcję sprzętu, urządzeń i węzłów sanitarnych. Środki czystości, dezynfekcyjne i myjące w zakładach były w wystarczającej ilości. Uchybień nie stwierdzono. Nie wydano decyzji administracyjnych, nie nałożono mandatów karnych. Z pośród skontrolowanych przez PSSE Rawicz wyżej wymienionych zakładów, nie stwierdzono obiektów które nie spełniają wymagań rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 lutego 2004 r. w sprawie szczegółowych wymagań sanitarnych jakim powinny odpowiadać zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu i odnowy biologicznej (Dz. U. 2004r. Nr 31, poz. 273). Zakłady, które są obecnie odbierane i otwierane spełniają wymogi wyżej cytowanego rozporządzenia. 10

Zakłady, w których są świadczone łącznie więcej niż jedna z usług zakłady fryzjerskokosmetyczne Na terenie objętym nadzorem PSSE w Rawiczu znajduje się 10 obiektów w miastach, z czego skontrolowano 10 obiektów, który spełniają wymagania rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 lutego 2004 r. w sprawie szczegółowych wymagań sanitarnych jakim powinny odpowiadać zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu i odnowy biologicznej (Dz. U. 2004 r. Nr 31, poz. 273). Zakłady, które są obecnie odbierane i otwierane spełniają wymogi wyżej cytowanego rozporządzenia. Zestawienie tabelaryczne Tabela 1. Liczba obiektów skontrolowanych Liczba przeprowadzonych kontroli Liczba obiektów dostosowanych Zakłady fryzjerskie 42 43 42 Zakłady kosmetyczne 17 19 17 Zakłady: odnowy biologicznej; solaria, rollen. 7 1 6 0 Zakłady fryzjersko- 10 14 10 kosmetyczne Razem 76 85 76 2.1.6 Ustępy publiczne Pod nadzorem sanitarnym PSSE w Rawiczu w roku 2009 znajdował się tylko jeden ustęp publiczny w Rawiczu, w którym przeprowadzono 3 kontrole sanitarne. Obiekt nie jest przystosowany dla osób niepełnosprawnych, brak podjazdu. Stan sanitarny ustępu publicznego jest dobry. W trakcie kontroli sanitarnej stwierdzono wystarczającą ilość środków dezynfekcyjnych i czystościowych. Obiekt zaopatrywany jest w bieżącą zimną i ciepłą wodę z sieci wodociągu publicznego w Rawiczu. W minionym roku nie wydano decyzji administracyjnej, nie nałożono mandatów karnych ani pism w trybie art. 30 ustawy o PIS. 2.1.7 Gospodarstwa agroturystyczne Na terenie powiatu rawickiego w roku 2009 kontrolą sanitarną objęto 10 gospodarstw agroturystycznych, skontrolowano 8, przeprowadzono 8 kontroli sanitarnych gospodarstw agroturystycznych. W 2009 roku ubyły 2 gospodarstwa agroturystyczne zlikwidowano działalność. Przeprowadzone kontrole sanitarne nie wykazały uchybień. W większości gospodarstw agroturystycznych dla gości przeznaczone są pokoje 1 lub 2 oddzielne pokoje mieszkalne wraz z oddzielną łazienką. Goście mogą korzystać z kuchni domowników lub przy pokojach wydzielony jest aneks kuchenny. Czyste pościele oraz poduszki, koce, kołdry zapasowe przechowywane są w wydzielonych szafach. Zapewniona jest dostateczna ilość środków czystościowych i dezynfekcyjnych. 9 1 6 0 7 1 6 0 11

W minionym roku nie wydano decyzji administracyjnych, nie nałożono mandatów karnych ani pism w trybie art. 30 ustawy o PIS 2.1.8 Pralnie usługowe Na terenie powiatu rawickiego znajduje się tylko jedna pralnia. Zakład prowadzi działalność usługową w szczególności dla zakładów opieki zdrowotnej jak również dla podmiotów gospodarczych: hoteli, restauracji, gabinetów kosmetycznych, domów pomocy społecznej itp. Pralnia ta posiada barierę higieniczną, proces pralniczy z dozowaniem środków piorących i dezynfekcyjnych jest zautomatyzowany. Pralnia posiada pozytywną opinię sanitarną wydaną przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Rawiczu, że spełnia wymogi rozporządzenia Ministra Zdrowia dla prania bielizny szpitalnej. W 2009 roku właściciel zakupił kolejną pralnicę z barierą higieny oraz suszarkę. Stan sanitarno-techniczny obiektu jest dobry. W 2009 roku przeprowadzono 2 kontrole sanitarne, nie wydano decyzji administracyjnych, nie nałożono mandatów karnych ani pism w trybie art. 30 ustawy o PIS. 2.1.9 Obiekty lecznictwa zamkniętego i otwartego Lecznictwo zamknięte : Skontrolowano -1, przeprowadzono 3 kontrole sanitarne. Na terenie powiatu rawickiego znajduje się tylko jeden szpital tj. Szpital Powiatowy Sp. z o.o. w Rawiczu ul. Generała Grota Roweckiego 6, który z dniem 1 czerwca 2009 roku przekształcił się w spółkę z oddziałami: - wewnętrzny, - ginekologiczno położniczy, - chirurgiczny, - anestezjologii i intensywnej terapii, - oraz dziecięcy z pododdziałem noworodkowym, - zakład opiekuńczo-leczniczy, - dział pomocy doraźnej. W roku 2009 w Szpitalu Powiatowym w Rawiczu przeprowadzono 1 kontrolę sanitarną kompleksową z przedstawicielami komórek organizacyjnych: higieny komunalnej, epidemiologii, higieny żywienia, żywności i przedmiotów użytku oraz higieny pracy oraz 2 kontrole w zakresie higieny komunalnej i epidemiologii. Nie wydano decyzji administracyjnej, nie nałożono mandatów karnych, postanowień o nałożeniu grzywien, ani pism w trybie art. 30 ustawy o PIS. Ogólny stan sanitarno techniczny szpitala oceniono jako dobry. Stan techniczny nadzorowanej placówki ulega ciągłej poprawie, w miarę posiadanych środków finansowych i zgodnie z programem dostosowawczym szpitala modernizowane są oddziały szpitalne. Zgodnie programem dostosowawczym szpitala: Oddział Dziecięcy, Oddział Chirurgiczny i Blok Operacyjny oraz Oddział Pomocy Doraźnej mają być przeniesione do innego budynku szpitala. Budynek ten jest stopniowo adaptowany; w 2007 roku wykonano podziemny tunel, który połączył go z budynkiem głównym szpitala, a w 2008 r. powstała w nim Centralna Sterylizatornia oraz nowe pomieszczenie na odpady medyczne. Pomimo, iż w przyszłości oddziały te mają zmienić swoją lokalizację w 2009 roku wykonano wiele czynności, aby poprawić funkcjonalność i zapewnić prawidłowy stan sanitarno techniczny na tych oddziałach: 12

Na Oddziale Chirurgicznym - pomalowano ściany i sufity w salach chorych i korytarzu, wymieniono wykładzinę podłogową w salach chorych i korytarzu, Blok Operacyjny wymieniono drzwi wejściowe na Blok Operacyjny, które otwierają się automatycznie co umożliwia prawidłowy wjazd łóżek na blok operacyjny. Pomalowano sale operacyjne A i B oraz pozostałe pomieszczenia Bloku Operacyjnego, zainstalowano nową kabinę prysznicową w łazience dla personelu. Na Oddziale Wewnętrznym pomalowano wszystkie sale chorych i korytarz, położono nowe wykładziny w kilku salach chorych i korytarzu głównym. Pomalowano ściany i sufity w łazienkach dla kobiet i mężczyzn. Na Oddziale Dziecięcym zainstalowano nowe drzwi wejściowe na oddział, wymieniono wykładziny podłogowe w salach chorych i korytarzu. Zaadaptowano nowe pomieszczenie na inhalację i spirometrię oraz kuchenkę mleczna dla dzieci w pomieszczeniach tych położono nowe płytki podłogowe oraz zakupiono nowe meble. W grudniu 2009 roku rozpoczęto prace modernizacyjne toalet dla dzieci i personelu, pomieszczenia porządkowego i brudownika oraz planowany jest remont łazienek dla dzieci i personelu. W 2009 roku z Oddziału Pomocy Doraźnej przeniesiono do budynku głównego szpitala doraźną pomoc wieczorową, gdzie zgodnie z wymogami zmodernizowano pomieszczenia. Zakład Opiekuńczo-Leczniczy ( ZOL ) jest włączony w struktury szpitala, mieści się w oddzielnym budynku. Oddział liczy obecnie 40 łóżek. Obłożenie pacjentów na oddziale jest duże, a zapotrzebowanie na tego typu usługi jest o wiele większe. Planowane jest powiększenie oddziału o dodatkowe piętro. Opracowano dokumentację technicznotechnologiczną, natomiast brak środków finansowych uniemożliwia sfinansowanie przedsięwzięcia. Sprzątaniem Szpitala Powiatowego w Rawiczu od kilku lat zajmuje się firma zewnętrzna CLARSYSTEM S.A. z Poznania. Podczas kontroli sanitarnej nie stwierdzono nieprawidłowości, stan sanitarny całego obiektu nie budził zastrzeżeń. Na wszystkich oddziałach przestrzegany jest reżim epidemiologiczny, pomimo trwających remontów. Stwierdzono dostateczną ilość środków czystościowych, dezynfekcyjnych i ochrony osobistej. Dezynfekcja tzw. gruba pomieszczeń odbywa się zgodnie z opracowanymi procedurami. Asortyment środków dezynfekcyjnych jest prawidłowy o szerokim spektrum działania. Sprzątanie odbywa się na bieżąco zgodnie z opracowanymi procedurami. Na każdym oddziale znajduje się sprzęt porządkowy (wózki serwisowe) oznakowany, wydzielony dla poszczególnych oddziałów. Postępowanie ze sprzętem prawidłowe. Podczas kontroli sanitarnych szpitala kontrolowano postępowanie z odpadami medycznymi na poszczególnych oddziałach, segregację odpadów, transport i magazynowanie nie stwierdzono nieprawidłowości. Postępowanie z czystą i brudną bielizną szpitalną w zakresie jej magazynowania, transportu na poszczególnych oddziałach - jest prawidłowe. Lecznictwo otwart e Ogółem na terenie powiatu rawickiego działa: - 23 przychodnie (19 w mieście, 4 na wsi), - skontrolowano ogółem 22 ( 19 w mieście, 3 na wsi), - przeprowadzono ogółem 26 kontroli sanitarnych (23 w mieście i 3 na wsi). + ogółem 12 gabinetów profilaktyki i pomocy przedlekarskiej, skontrolowano -9, ilość kontroli -9 Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej na terenie powiatu rawickiego są to zakłady w większości mieszczące się w budynkach po byłych przychodniach lekarskich. Stan sanitarno - techniczny oraz funkcjonalność tych obiektów jest dobra. 13

W 2009 roku wg ewidencji były 23 przychodnie, skontrolowano 22 obiekty, przeprowadzono ogółem 26 kontroli sanitarnych. W 2009 roku wydano 1 decyzję administracyjną i 1 płatniczą. Wszystkie kontrolowane obiekty oceniono pozytywnie. W 2009 roku 3 NZOZ-y 1) NZOZ Przychodnia Lekarska Barbara Bogacka Gancarczyk w Miejskiej Górce, 2) Centrum Opiekuńczo-Pielęgniarskie Jolanta Aleksanderek w Rawiczu, 3) NZOZ Specjalistyczna Przychodnia Okulistyczna FOCUS Małgorzata Kamińska w Rawiczu całkowicie dostosowały swoje obiekty do wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej. NZOZ Zespół Poradni Specjalistycznych MEDIS S.C. w Rawiczu przeniósł się do nowobudowanych pomieszczeń zakładu. Natomiast 3 zakłady: 1. NZOZ Przychodnia Lekarska RAWMED w Rawiczu, 2) NZOZ Położnictwo i Ginekologia ESKULAP w Rawiczu i 3) NZOZ Przychodnia Lekarska Iwona May w Jutrosinie zgodnie z planem dostosowawczym w około 90 % dostosowały się do wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia. Laboratorium Medyczne dr n. med. Teresa Fryda Rawicz ul. Gen. Grota Roweckiego 6 Laboratorium Medyczne dr n. med. Teresa Fryda w Rawiczu jest Filią Laboratorium Medycznego w Katowicach mieści się w budynku dzierżawionym od szpitala. W laboratorium wykonywane są badania od pacjentów ambulatoryjnych oraz od pacjentów hospitalizowanych w Szpitalu Powiatowym w Rawiczu oraz innych zakładów opieki zdrowotnej, które nie posiadających laboratorium. Odpady medyczne zgodnie z umowa przekazywane są codziennie do pomieszczenia na odpady medyczne znajdującego się w szpitalu, a następnie odbierane są przez Zakład Utylizacji Odpadów w Koninie. W 2009 roku przeprowadzono 2 kontrole sanitarne, które nie wykazały nieprawidłowości. Inne zakłady opieki zdrowotnej Do innych zakładów opieki zdrowotnej - mieście należy: 1. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Centrum Rehabilitacji Medycznej i Ośrodek Osób Niepełnosprawnych w Rawiczu ul. Sarnowska 9. 2.Wielkopolskie Centrum Medycyny Pracy w Poznaniu Ośrodek w Lesznie z siedzibą w Rawiczu ul. Sarnowska 2 3. Zakład Opieki Zdrowotnej przy Zakładzie Karnym w Rawiczu W 2009 roku w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej Centrum Rehabilitacji Medycznej i Ośrodku Osób Niepełnosprawnych w Rawiczu ul. Sarnowska 9 przeprowadzono 1 kontrolę sanitarną. Nie wydano decyzji administracyjnych, nie nałożono mandatów karnych. W zakładzie tym oprócz prowadzonej terapii zajęciowej dla dzieci i osób niepełnosprawnych prowadzona jest rehabilitacja medyczna dla ogółu pacjentów. Obiekt ten pod względem sanitarno-porządkowym nie budził zastrzeżeń. Zgodnie z planem dostosowawczym modernizowane są pomieszczenia na gabinety rehabilitacyjne. 14

W roku 2009 przeprowadzono jedną kontrolę sanitarną w Wielkopolskim Centrum Medycyny Pracy w Poznaniu Ośrodek w Lesznie z siedzibą w Rawiczu. Zakład posiada program dostosowawczy. Czystość bieżąca w kontrolowanym obiekcie nie budziła zastrzeżeń. Dezynfekcja sprzętu i pomieszczeń odbywa się zgodnie z opracowanymi procedurami. Odpady medyczne zgodnie z umową ze Szpitalem Powiatowym w Rawiczu są przekazywane do pomieszczenia na odpady w szpitalu, skąd odbierane są do utylizacji. Nie wydano decyzji administracyjnej, nie nałożono mandatów karnych. W Zakładzie Opieki Zdrowotnej przy Zakładzie Karnym w Rawiczu ul. 17 Stycznia 28 w roku 2009 przeprowadzono 3 kontrole sanitarne. Wydano 1 decyzję administracyjną, nie nałożono mandatów karnych. Wnioski: Przeprowadzone kontrole sanitarne obiektów wykazały poprawę ich stanu sanitarnotechnicznego; dotyczy to głównie obiektów użyteczności publicznej m.in. zakładów fryzjerskich, gabinetów kosmetycznych oraz odnowy biologicznej jak również niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej. Obiekty te zostały dostosowane lub są dostosowywane zgodnie z programem dostosowawczym do nowych wymogów rozporządzenia. Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Rawiczu w roku 2009 nadzorowała: 1. Obiekty - wg ewidencji = 216 - ilość skontrolowanych = 198 - ilość kontroli = 247 2. Wydano decyzji ogółem w tym: administracyjne: 74 w tym: woda 15 obiekty 0 służba zdrowia 1 + jeden obiekt nie będący ZOZ-em 1 ekshumacje 17 decyzje do opłat 40 3. Postanowienia 5 4. Opinie sanitarne 1 5. Mandaty 3 6. Suma mandatów 850 zł 15

2.2 OBIEKTY ŻYWNOŚCIOWO-ŻYWIENIOWE 2.2.1 Charakterystyka stanu sanitarnego. W 2009 roku na obszarze powiatu rawickiego nadzorowi sanitarnemu podlegało 746 zakładów produkcji, obrotu żywnością i przedmiotami użytku. Ogółem skontrolowano 362 obiekty. W wyniku dokonanej oceny sanitarnej sklasyfikowano 215 obiektów. Jako niezgodne z wymaganiami oceniono 2 obiekty. W trakcie kontroli pobrano do badań 153 próbek żywności i przedmiotów użytku, z których zakwestionowano pod względem oznakowania 38 próbek i pod względem mikrobiologicznym 13 próbek co stanowi 38,4% całości pobranych prób. Badaniom mikrobiologicznym poddano 131 próbek. W nadzorowanych obiektach przeprowadzono 373 kontroli sanitarnych oraz wypełniono 57 protokołów poboru próbek. Pion Higieny Żywienia, Żywności i Przedmiotów Użytku wydał 74 decyzje zgody na prowadzenie działalności produkcyjnej, handlowej i gastronomicznej oraz sprzedaż alkoholu. W celu poprawy stanu sanitarno-technicznego obiektów wydano 31 decyzji administracyjnych, w tym 9 decyzji w ramach postępowania przymusowego w administracji. Wydano również 80 decyzji do opłat na wniosek o wydanie zgody na prowadzenie działalności handlowej, produkcyjnej i gastronomicznej oraz sprzedaż alkoholu. W przypadku stwierdzenia naruszenia wymogów higieniczno-sanitarnych w stosunku do osób winnych w sumie nałożono 21 mandatów karnych na kwotę 3600 zł. Skierowano 1 wniosek o ukaranie do Sądu Rejonowego w Rawiczu, 2 kary pieniężne nałożone przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego oraz nałożono 1 grzywnę w celu przymuszenia w wysokości 5000 zł. Sklepy spożywcze Na terenie powiatu rawickiego w 2009 roku sprzedaż artykułów spożywczych prowadzona była w 303 sklepach spożywczych. W omawianej grupie przeprowadzono ogółem 176 kontroli sanitarnych. Skontrolowano 165 i sklasyfikowano 99 obiekty. Nałożono 11 mandatów karnych na łączną kwotę 2150 zł. Przeprowadzono 8 kontroli interwencyjnych w związku z wnioskami o interwencję, które dotyczyły: braku książeczek zdrowia, braku higieny pracowników, braku zgody na działalność, obecności much na stoisku mięsno-wędliniarskim, artykułów spożywczych po upływie terminu przydatności do spożycia lub dacie minimalnej trwałości, pryskania muchozolem po owocach i warzywach, obecności szkodników w mieszance studenckiej i zabezpieczenia pieczywa przed szkodnikami. W lipcu 2009r. zostały przeprowadzone 32 kontrole tematyczne dotyczące sprawdzenia artykułów spożywczych wymagających przechowywania w urządzeniach chłodniczych w związku z kilkudniowymi przerwami w dostawach prądu po przejściu nawałnicy. W wyniku przeprowadzonych kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w wymienionym zakresie, zaś właściciele sklepów spożywczych złożyli pisemne oświadczenia o wycofaniu z obrotu handlowego artykułów, które nie odpowiadały jakości zdrowotnej. Piekarnie W roku sprawozdawczym nadzorowi podlegało 15 piekarni, z których 14 skontrolowano, a sklasyfikowano 15. Ogółem przeprowadzono 17 kontroli sanitarnych. 16

Przeprowadzono 1 kontrolę w związku z wnioskiem właściciela o zatwierdzenie zakładu i wpis do ewidencji oraz 2 kontrole sprawdzające, podczas których stwierdzono wykonanie uchybień. Nie nałożono mandatów karnych. Ciastkarnie Nadzorowi podlegało 13 obiektów, z których 12 skontrolowano i 12 sklasyfikowano. Ogółem przeprowadzono 16 kontroli sanitarnych, w tym 2 kontrole sprawdzające. Pobrano 3 próbki wyrobów ciastkarskich z kremem niepoddanym obróbce termicznej w kierunku mikrobiologii zostały zakwestionowane. W obiektach produkcji cukierniczej nie nałożono mandatów karnych. Zakłady żywienia zbiorowego otwarte Nadzorowi podlegało 24 obiekty, w których przeprowadzono 27 kontroli. Skontrolowano 24 i sklasyfikowano 22 zakładów. Przeprowadzono 2 kontrole w związku z wnioskiem właściciela o zatwierdzenie zakładu i wpis do ewidencji, 1 kontrolę sprawdzającą, podczas których stwierdzono wykonanie uchybień oraz 1 kontrolę w związku z odbywającym się obozem młodzieżowym. Wydano 1 decyzje administracyjną dot. m.in. wydzielenie osobnych pomieszczeń do magazynowania warzyw i owoców, obierania i ich mycia oraz do mycia i dezynfekcji jaj; opracowania dokumentacji zasad systemu HACCP oraz wdrożenie systemu HACCP. Nałożono 1 mandat karny na kwotę 500 zł. Zakłady małej gastronomii Na 89 zakłady małej gastronomii, z których 55 skontrolowano, sklasyfikowano 34. Przeprowadzono 21 kontroli w związku z wnioskiem właściciela o zatwierdzenie zakładu i wpis do ewidencji zakładów. Likwidacji uległy 4 obiekty. Przeprowadzono 1 kontrolę sprawdzającą, podczas których stwierdzono niewykonanie uchybień. Nie nałożono mandatów karnych. Porównanie roku 2008 z 2009 dot. obiektów niezgodnych 2008r. 2009r. 1 obiekt niezgodny (sklep) 2 obiekty niezgodne (sklep, pijalnia piwa) 2.2.2 Jakość zdrowotna krajowych środków spożywczych. W 2009 roku w ramach sprawowanego nadzoru nad produkcją i obrotem handlowym pobrano 148 próbek środków spożywczych krajowych, w tym 12 próbek w kierunku parametrów fizykochemicznych. Próbki pobierano w ramach urzędowej kontroli żywności, urzędowej i monitoringu. Pobrano 9 próbek w ramach monitoringu. 17

Tabela 1.Zakwestionowane próbki w poszczególnych grupach asortymentowych w roku 2009 z uwagi na mikrobiologię lub oznakowanie przedstawiono w tabeli umieszczonej poniżej. Grupa produktów Ilość próbek krajowych pobranych w 2009 roku MIKROBIOLOGIA Ilość próbek krajowych kwestionowanych w 2009 roku ze względu na mikrobiologię Ilość próbek krajowych kwestionowanych w 2009r ze względu na oznakowanie Wędliny drobiowe 5 0 4 Mięso drobiowe 5 0 1 Inne wyroby drobiowe 5(5)* 6 10 Masło 5 0 2 Wyroby garmażeryjne i kulinarne mączne schłodzone 7 0 7 Preparaty do początkowego żywienia niemowląt w tym 14 0 0 mleko początkowe oraz preparaty do dalszego żywienia niemowląt w tym mleko następne Jaja 5 0 4 Wyroby ciastkarskie z kremem niepoddanym obróbce termicznej Lody z udziałem mleka tradycyjne 15(5)* 1 0 5 0 2 Lody z automatu 4(5)* 6 0 Wyroby ciastkarskie z kremem poddanym obróbce Wyroby garmażeryjne mięsne schłodzone Wyroby garmażeryjne mączne mrożone Inne wyroby garmażeryjne i kulinarne Naturalne wody mineralne niegazowane 6 0 0 5 0 1 5 0 0 5 0 1 1 0 0 Przyprawy 5 0 3 Herbatki owocowe i ziołowe 5 0 1 18

Środki spożywcze uzupełniające obejmujące 18 0 2 produkty zbożowe przetworzone i inne środki spożywcze dla niemowląt i małych dzieci Próbka sanitarna (1)* 0 0 FIZYKOCHEMIA Ziarno zbóż i przetwory zbożowo-mączne (przekąski 2 0 0 typu snack) Suszone owoce 2** 0 0 Tłuszcze roślinne 2 0 0 Koncentraty spożywcze 2 0 0 Truskawki 2 0 0 Wyroby garmażeryjne i kulinarne 2*** 0 0 Substancje dodatkowe i sub. Pomagające w przetwarzaniu 2 0 0 Koncentraty spożywcze deserów 1** 0 0 Wyroby czekoladowe 2 0 0 Razem 148 13 38 * liczba w nawiasie oznacza próbki pobrane jako dodatkowe ** nie pobrano ze względu na brak próbek na terenie powiatu *** nie pobrano z uwagi na dużą ilość powtórek poborów lodów z automatu zakwestionowanych pod względem mikrobiologicznym Ocena znakowania próbek. W 2009r. podczas kontroli sanitarnych placówek sprzedaży detalicznej były prowadzone wyrywkowo kontrole treści napisów na opakowaniach. Pobrane w ramach urzędowej kontroli żywności i monitoringu próbki żywności były oceniane również pod względem oznakowania. Zakwestionowaniu uległo 38 próbek ze względu między innymi na: o niewyraźne i trudne do odczytania informacje dot. terminu przydatności do spożycia, identyfikacji partii produkcyjnej, o łatwe do usunięcia informacje dot. daty minimalnej trwałości i identyfikacji partii produkcyjnej, o wykaz składników podany w błędnej kolejności, o informacje wprowadzające konsumentów w błąd, o niezrozumiałe dla konsumenta dane identyfikujące producenta bądź paczkującego, o nieokreśloną we właściwej kolejności datę minimalnej trwałości co jest niezgodne z ustawą z dnia 25 sierpnia 2006r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 16 grudnia 2002 w sprawie znakowania środków spożywczych i dozwolonych substancji dodatkowych. 2.2.3 Nadzór nad przedmiotami użytku 19

W roku sprawozdawczym 2009 prowadzono nadzór nad przedmiotami użytku w sklepach spożywczo - przemysłowych sprawdzając terminy ważności np. kosmetyków nieprawidłowości nie stwierdzono. Ponadto prowadzony był nadzór w związku ze zgłoszeniami w systemie RAPEX kosmetyków stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia konsumentów. Kosmetyki te stwierdzone w krajach Unii Europejskiej nie były zgłoszone do Krajowego Systemu Informowania o Kosmetykach w związku z tym nie powinny znajdować się na terenie kraju. Pobrano do badań laboratoryjnych 2 próbki przedmiotów użytku: miska i durszlak - nie uległy zakwestionowaniu. Badanie dotyczyło cech organoleptycznych oraz parametrów fizyko-chemicznych dot. migracji globalnej. 2.2.4 Ocena sposobu żywienia. Podczas prowadzonego nadzoru nad obiektami żywieniowymi pobrano i oceniono jadłospisy. Jadłospisy nie zostały zakwestionowane, ponieważ przeprowadzona analiza doboru składników żywnościowych wskazywała na: - obecność produktów będących źródłem białka zwierzęcego (mięsa, wędlin, ryb, sera, jaj) w podawanych śniadaniach, obiadach i kolacjach z uwzględnieniem diet, - urozmaicenie w doborze produktów i sposobie przyrządzania potraw, - właściwe zestawienie barwne i smakowe posiłków, - dostateczny udział w żywieniu warzyw w postaci surówek oraz innych warzyw podawanych po przetworzeniu, - urozmaiconego asortymentu warzyw podawanych do posiłków. 2.2.5 Informacje o współpracy z innymi jednostkami kontrolnymi: NIK, IH, WIS, organizacjami konsumenckimi, środkami masowego przekazu. W roku sprawozdawczym 2009 r. również ściśle współpracowano z Inspekcją Weterynaryjną mając na uwadze poprawę jakości zdrowotnej mięsa i przetworów wędliniarskich oraz mleka i jego przetworów. Przekazywano zgodnie z kompetencjami orzeczenia oraz wyniki badań próbek pobranych w obrocie, a pochodzących z zakładów produkujących produkty pochodzenia zwierzęcego. Przeprowadzono kontrole tematyczne z przedstawicielem Inspekcji Weterynaryjnej dot. obrotu karpiami na targowisku oraz w sklepach. Przesłano informacje w formie doniesienia o nieprawidłowościach stwierdzonych w trakcie kontroli dot. sposobów usuwania odpadów w sklepach. W dniu 28.12.2009r. dokonano wspólnej kontroli wraz z przedstawicielem Inspekcji Weterynaryjnej miejsca obrotu - marketu, w którym nie stwierdzono uchybień w zakresie prowadzonego obrotu asortymentem mięsno-wędliniarskim. Udzielono informacji do prasy: dot. grzybów oraz atestów wystawianych na grzyby świeże i suszone, dot. reklamowania preparatów do początkowego żywienia niemowląt w miejscach obrotu, aptekach, przychodniach lekarskich oraz przypomniano o obowiązku i zasadach odkładania próbek w zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego. Wnioski 20

1. Stan sanitarny obiektów żywieniowo - żywnościowe nie uległy pogorszeniu, a liczba obiektów, w których stan sanitarno-techniczny nie spełniał wymagań wynosiła 2. 2. Jakość zdrowotna środków spożywczych nie budziła zastrzeżeń. Zakwestionowaniu uległo oznakowanie 38 próbek. Pod względem mikrobiologicznym zakwestionowano 13 próbek. Dodatkowo w kilku próbkach stwierdzona została wysoka liczba drobnoustrojów wskaźnikowych. Do producentów tych asortymentów wystosowano pisma z zaleceniami. Ponadto zakłady wdrażają instrukcje Dobrej Praktyki Higienicznej i Produkcyjnej oraz zasady systemu HACCP co wpływa na większy reżim sanitarny. 2.3 Warunki Higieny Pracy Stanowisko Pracy do Spraw Higieny Pracy sprawuje nadzór nad bezpiecznymi i higienicznymi warunkami pracy. Dokonuje oceny narażenia pracowników na szkodliwe czynniki chemiczne, fizyczne i biologiczne w celu wyeliminowania chorób zawodowych, będących skutkiem oddziaływania tych czynników na organizm pracowników. W 2009 roku na terenie powiatu rawickiego objęto nadzorem 209 zakładów pracy zatrudniających 7648 osób. Kontroli poddano 56 obiektów, w których zatrudnionych było 3378 osób (Wykres nr 1 i nr 2). Wykres nr 1 Wykres nr 2 D z iałalnoś ć kontrolna w 2009 r. 21 % lic zba zak ła dów pra c y w ew idenc j i 79 % lic zba zak ła dów s k ontrolow a nyc h 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 Wskaźnik zatrudnienia w skontrolowanych zakładach pracy w 2009 r. liczba zatrudnionych objętych ewidencją liczba zatrudnionych w skontrolowanych zakładach W powiecie rawickim najwięcej zakładów jest zatrudniających od 6 do 20 osób najmniej jest tych, które zatrudniają powyżej 250 osób (Wykres nr 3). Wykres nr 3 21

W 2009 roku przeprowadzono ogółem 62 kontrole - 4 dotyczące chorób zawodowych i 58 kontroli obiektów. Najczęściej zakłady kontrolowane były pod kątem stosowania substancji i preparatów chemicznych. Często zakres kontroli obejmował jednocześnie stosowanie w obiekcie czynników chemicznych, prekursorów kat. 2 i 3 czy czynników o działaniu rakotwórczym. 10 kontroli przeprowadzono pod kątem współwystępowania w środowisku pracy czynników biologicznych, chemicznych i środków ochrony roślin. Działalność kontrolna dotyczyła również wprowadzania do obrotu produktów biobójczych i detergentów (Wykres nr 4). Wykres nr 4 Podczas prowadzonych kontroli w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego środowiska pracy, zgodnie z zadaniami statutowymi, zwracano uwagę na higieniczne warunki pracy oraz ocenę ryzyka zawodowego pracowników narażonych na działanie czynników szkodliwych 22

(np. substancje i preparaty niebezpieczne, w tym rakotwórcze oraz hałas, zapylenie, mikroklimat gorący i zimny) i uciążliwych (np. oświetlenie, mikroklimat umiarkowany). Stopień narażenia określano m.in. na podstawie wyników badań i pomiarów wykonywanych w środowisku pracy. Stwierdzono, że w 2009 r. w 19 zakładach występowały przekroczenia normatywów higienicznych czynników szkodliwych. Najwięcej pracowników było narażonych na ponadnormatywny hałas najmniej - na czynniki chemiczne (Wykres nr 5) Wykres nr 5 W roku 2009 stwierdzono poprawę warunków pracy w zakresie przekroczeń normatywów higienicznych: usprawnienie wentylacji mechanicznej miejscowej, stopniowa wymiana maszyn, rotacja pracowników na stanowisku pracy gdzie występuje narażenie na hałas, zapylenie, wibracje oraz czynniki chemiczne, w dziewięciu zakładach poprawiły się warunki higieniczno-sanitarne w większości zakładów gdzie wykonywane są prace lakiernicze, malarskie stosuje się farby wodne, większość zakładów stopniowo wymienia stare maszyny i urządzenia na nowe, pracowników częściej i liczniej kieruje się na szkolenia z udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej, lepiej przestrzega się zasad palenia tytoniu w miejscu pracy, zorganizowano odpowiednie pomieszczenie do przechowywania preparatów chemicznych, wywieszono instrukcję określającą sposób składowania, pakowania, załadunku, transportu. W większości skontrolowanych w 2009 roku zakładach nie ma możliwości zmniejszenia normatywów higienicznych z przyczyn technologicznych. W wielu przypadkach problemem jest ciężka sytuacja ekonomiczna zakładów. 23

Istotnym zagrożeniem jest występowanie w środowisku pracy substancji i preparatów, czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym. W ewidencji Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Rawiczu jest 17 zakładów, w których pracownicy pracują w kontakcie lub narażeniu na czynnik o działaniu rakotwórczym lub mutagennym. W narażeniu na działanie czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym pracuje 5 osób, w kontakcie 126 pracowników (Wykres nr 6). Wykres nr 6 Aby zmniejszyć zagrożenie wynikające z występowania w środowisku pracy substancji i preparatów oraz czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym stosuje się miejscowe i ogólne instalacje wentylacyjne, właściwe ochrony osobiste. W wyniku przeprowadzonych kontroli obiektów wydano 4 decyzje administracyjne, 5 rachunków płatniczych oraz 2 postanowienia. Nałożono jeden mandat w wysokości 200 zł (wykres nr 7). Wykres nr 7 24