Katarzyna Kszewska Ekspertyza nr 3 Prównanie ferty knkurswej dla rganizacji pzarządwych w zakresie edukacji/kultury/sprtu z wynikami badań młdzieży na terenie dzielnicy Bielany W wyniku badań przeprwadznych w ramach Prgramu YEPP kazał się, że badani: dzieci i młdzież najwięcej czasu spędzają przed kmputerem, sptykaniu się ze znajmymi, glądaniu telewizji lub tzw. nic nie rbieniu, znaczny ich dsetek nie uczestniczy w zrganizwanych wydarzeniach, mim, że znana jest im ferta takich zajęć. Niewielki prcent dzieci i młdzieży zna i krzysta z zajęciach prpnwanych przez rganizacje pzarządwe. Zajęcia charakterze kulturaln-światwym cieszą się mniejszym zaintereswaniem niż zajęcia sprtwe (regularne uprawianie sprtu deklaruje pnad płwa badanych- najczęściej uczniwie gimnazjum). Oferta pza Bielanami wydaje się być atrakcyjniejsza. Badana młdzież wskazała zajęcia, w których chciałaby uczestniczyć: sprt i zajęcia charakterze artystycznym, taniec, ftgrafia. Badani zwracają uwagę na t, że zajęcia takie pwinny być prwadzne w spsób dla nich atrakcyjny. Bardz interesujące jest t, że uczniwie szkół zawdwych wskazali wlntariat jak atrakcyjną frmę spędzania czasu wlneg, wśród gimnazjalistów pwdzeniem cieszą się kła zaintereswań, a wśród uczniów LO zajęcia uzupełniające (prawdpdbnie przygtwanie d matury). Natmiast niepki fakt, że badana młdzież nie ma wzrców rdzicielskich związanych z przdrwtnym trybem życia, rdzice mają niewielki wpływ na wybór spsbu spędzania czasu wlneg przez dzieci i młdzież, a c za tym idzie - mał skutecznie współpracują ze szkłą w tym zakresie. Wyniki badań wskazują na t, że szkła jest mał atrakcyjnym miejscem rzwju dzieci i młdzieży, znikmy prcent badanych uczniów krzysta z ferty szkły ( nie znacza t, że ferta taka nie istnieje, na jest, ale jest nieatrakcyjna dla uczniów), wielu uczniów nie ma pmysłu na swój rzwój, nie zdefiniwał swich życiwych celów i nie wie, czym się tak naprawdę interesuje. Nauczyciele kncentrują się głównie na realizacji materiału prgramweg, prpnują rzwiązania standardwe, a t, c wpływa na aktywnść szkły w czasie wlnym t indywidualna mtywacja pszczególnych nauczycieli i ich determinacja. Nie są znane bszary współpracy między instytucjami a rganizacjami pzarządwymi, brakuje sprawneg systemu wymiany infrmacji. Pdsumwując t, c wynika z badań, należy stwierdzić, że: istnieje "duży d zagspdarwania ptencjał rynku czasu wlneg", gimnazjalistów, szczególnie wśród wart zainwestwać w fertę adreswaną wspólnie d rdziców i uczniów, szczególnie w młdszym wieku szklnym, prócz rzwju zaintereswań, c jest naturalnie krzystne dla rzwju dzieci i młdzieży, należy pracwać fertę związaną z gólnym rzwjem sbwści, definiwaniem celów życiwych, cachingiem kmpetencyjnym (dprecyzwanie zaintereswań), w prcesie knstruwania ferty należy badać ptrzeby i zaintereswania, c wpłynie na jej atrakcyjnść i użytecznść, 1
dcierając d adresatów należy wykrzystywać ich naturalne śrdwisk kmunikacji, a przede wszystkim prtale spłecznściwe, wart stwrzyć system współpracy instytucji i rganizacji działających na rzecz dzieci i młdzieży w bszarze efektywneg zagspdarwania ich czasu wleg, a c za tym idzie ptymalneg wykrzystania zasbów ludzkich i finanswych. W kntekście prezentwanych wnisków wart przeanalizwać prpzycje m.st. Warszawy dla rganizacji pzarządwych w zakresie zagspdarwania czasu wlneg dzieci i młdzieży. M.st. Warszawa mże zlecić realizację zadań publicznych rganizacjm pzarządwym i pdmitm wymieninym w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 rku działalnści pżytku publiczneg i wlntariacie (Dz. U. z 2010 rku Nr 234, pz. 1536, z pózn. zm.). Głównym trybem takieg zlecania są twarte knkursy fert na realizację zadań publicznych, które są przygtwywane i przeprwadzane przez biura Urzędu m.st. Warszawy (zadania charakterze gólnmiejskim) raz wydziały dla dzielnic m.st. Warszawy (zadania charakterze dzielnicwym). Zazwyczaj knkursy głaszane są na wsparcie realizacji zadań, c znacza, iż m.st. Warszawa przekazuje rganizacji pzarządwej część śrdków finanswych (np. 80% całkwitych ksztów realizacji zadania), czyli dfinanswuje t zadanie, natmiast rganizacja musi pzyskać z innych źródeł (czyli spza budżetu m.st. Warszawy) pzstałą cześć. Nieliczne zadania są w pełni finanswane przez m.st. Warszawę, tzn. pwierzane. Knkursy są głaszane w frmie zarządzeń Prezydenta m.st. Warszawy (zadania charakterze gólnmiejskim) lub uchwał zarządów dzielnic m.st. Warszawy (zadania charakterze dzielnicwym), natmiast zawsze są rzstrzygane przez Prezydenta m.st. Warszawy. Ogłszenia knkursach raz infrmacje ich rzstrzygnięciu są gólndstępne na strnach internetwych m.st. Warszawy. Pdmity realizujące zadanie pwinny psiadać niezbędne warunki i dświadczenie w realizacji zadań pdbnym charakterze, w tym: kadrę specjalistów kwalifikacjach ptwierdznych dkumentami, bazę materialn-techniczną umżliwiającą realizację zadania (własną lub ptwierdzną umwą np. przyrzeczenia, najmu/użyczenia), dkumentację ptwierdzającą wcześniejszą realizację zadań pdbnym charakterze (np. recenzje, ftgrafie, afisze, plakaty), ile takie zadania były przez pdmit realizwane. Nie zawsze dzielnice mają pieniądze na zadania charakterze dzielnicwym, tak był np. w 2011 rku w dzielnicy Bielany w przypadku zadań edukacyjnych (adreswanych d dzieci i młdzieży z terenu Warszawy ( w wieku przedszklnym i szklnym d ukńczenia szkły pnadgimnazjalnej, z wyjątkiem szkół plicealnych, a w przypadku sób niepełnsprawnych d 24 rku życia) W takiej sytuacji rganizacje pzarządwe przystępują d knkursów na pzimie miasta, w przytcznym przykładzie - występują d Biura Edukacji m.st. Warszawy. Przeanalizujmy ten przykład bardziej szczegółw, bwiem, w trudnej sytuacji finanswej mże być n mdelwym przykładem radzenia sbie z trudnściami, nie zawsze adekwatnym d ptrzeb dzieci i młdzieży w interesującym nas bszarze. Wszystkie zadania pisane w fercie knkurswej z dnia 25 listpada 2011 r. (głszenie knkursu fert na rk 2012 - Zarządzenie nr 1800/2011 Prezydent Miasta Stłeczneg Warszawy) mieszczą się w zakresie prirytetwych zadań publicznych wskazanych w Prgramie współpracy m.st. Warszawy w 2012 rku z rganizacjami pzarządwymi raz pdmitami wskazanymi w Ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 rku działalnści pżytku publiczneg i wlntariacie. W głszeniu pdan rdzaj zadania, warunki realizacji i wyskść dtacji, które Miast ma zamiar przeznaczyć na realizację daneg zadania. Obszarami tematycznymi, w których rganizacje pzarządwe mgą uzyskać dtację Miasta na realizację zadań w 2012 rku są: 2
1. Realizwanie prgramów dtyczących edukacji bywatelskiej, samrządwej, patritycznej, histrycznej raz eurpejskiej, z uwzględnieniem zadań: prgramy edukacyjne dla dzieci i młdzieży rzbudzające aktywnść bywatelską, prgramy na rzecz rzwju samrządnści młdzieży, rcznicwe prjekty edukacyjn-wychwawcze, w tym związane z ustanwieniem rku 2012 Rkiem Janusza Krczaka raz z 100. rcznicą śmierci Blesława Prusa. 2. Realizwanie prgramów edukacyjnych związanych z Warszawą, z uwzględnieniem zadań: prgramy edukacji varsavianistycznej dla dzieci i młdzieży, prgramy związane z udziałem dzieci i młdzieży w chrnie wielkulturweg dziedzictwa Warszawy. 3. Realizwanie prgramów rzwjwych skierwanych d dzieci w wieku przedszklnym i ich rdziców raz d dzieci w wieku wczesnszklnym, z uwzględnieniem zadań: prgramy edukacji przedszklnej skierwane d dzieci w wieku 3-5 lat, prmujące innwacyjne metdy pracy pedaggicznej z małym dzieckiem i jeg rdziną, prgramy dla dzieci niekrzystających z edukacji przedszklnej i ich rdziców, ukierunkwane na wyrównywanie szans edukacyjnych i dbre przygtwanie dziecka d rzpczęcia nauki w szkle. 4. Realizwanie prgramów wychwawczych plegających na rganizwaniu działań młdzieży na rzecz sób ptrzebujących wsparcia, z uwzględnieniem prgramów edukacyjnwychwawczych przełamujących steretypy myślenia sbach niepełnsprawnych i kształtujących pzytywny wizerunek tych sób. 5. Realizwanie prgramów przeciwdziałających przemcy wśród dzieci i młdzieży, w szczególnści prmujących rzwiązywanie knfliktów bez przemcy, z uwzględnieniem zadań: działania w bszarze przeciwdziałania przemcy raz zwiększenia bezpieczeństwa dzieci i młdzieży, prgramy edukacyjn-wychwawcze mające na celu kształtwanie kultury kibicwania na imprezach sprtwych, z uwzględnieniem Mistrzstw Eurpy w Piłce Nżnej EURO 2012. 6. Realizwanie prgramów wspierających różnrdnść kulturwą uczniów raz prmujących wielkulturwść w szkle, z uwzględnieniem prgramów edukacyjnych ukierunkwanych na integrację spłeczną dzieci cudzziemców i mniejszści nardwych w warszawskich szkłach. 7. Realizwanie prgramów rzwijających różne zaintereswania naukwe dzieci i młdzieży w zakresie wykraczającym pza prgram szklny, z uwzględnieniem zadań: prgramy edukacyjne dla dzieci i młdzieży zaintereswaniach naukwych, w szczególnści dtyczących nauk ścisłych, uwzględniające takie frmy zajęć jak: wykłady, ćwiczenia labratryjne, badania, seminaria warsztaty, wyjazdy naukwbadawcze, itp., innwacyjne prgramy edukacyjne dla dzieci i młdzieży mające na celu zniwelwanie różnic edukacyjnych w Warszawie. 8. Ppularyzacja nauki raz współczesnych siągnięć naukwych, z uwzględnieniem działań edukacyjnych mających na celu prmcję nauki wśród dzieci i młdzieży. 9. Realizwanie prgramów wykrzystujących nwczesne technlgie infrmacyjnkmunikacyjne w prcesie uczenia się dzieci i młdzieży, z uwzględnieniem prgramów wykrzystujących technlgie infrmacyjn-kmunikacyjne w działaniach edukacyjnych i wychwawczych. 10. Realizwanie prgramów dtyczących rzbudzania przedsiębirczści dzieci i młdzieży raz przygtwania d rynku pracy, z uwzględnieniem zadań: prgramy dla dzieci i młdzieży uczące przedsiębirczści i zachwań knsumenckich, prgramy edukacyjn-wychwawcze mające na celu zwiększenie zaintereswania uczniów gimnazjów kntynuacją nauki w szkłach kształcących w zawdach. 3
11. Wspieranie nwatrskich inicjatyw światwych, z uwzględnieniem zadań: wspieranie innwacyjnych prjektów edukacyjnych i wychwawczych realizwanych w szkłach, wspieranie działań pdejmwanych w ramach Warszawskich Inicjatyw Edukacyjnych przez szkły niepubliczne. 12. Realizwanie prgramów wspierających kreatywnść młdych ludzi, z uwzględnieniem prgramów edukacyjn-wychwawczych wspierających kreatywne frmy włączania młdych ludzi w życie spłecznści lkalnych. W rku 2011 bszary tematyczne były bardz pdbne, zmiana wystąpiła w bszarze dcenienia wkładu naukweg Marii Curie Skłdwskiej zamiast życia i działalnści wychwawczej Janusza Krczaka, czy Blesława Prusa. Wydaje się, że pwyższe bszary tematyczne zawarte w fercie knkurswej dla rganizacji pzarządwych zdefiniwan w kntekście spłeczn - plitycznych czekiwań drsłych jak wynik ich prgramów plitycznych np. współpraca z rdziną pjawia się jedynie w dniesieniu d dziecka w wieku przedszklnym, dnajdujemy też bardz duż tematów patritycznych czy varsavianistycznych itp. Natmiast punkty: 4, 5, 7, 8, 9, 10, 12 uwzględniają bszary tematyczne wskazane w wyniku badań przeprwadznych w ramach Prgramu YEPP Bielany. Knkurs ten zstał rzstrzygnięty ( Zarządzenie Nr 2115/2012 Prezydent Miasta Stłeczneg Warszawy z dnia 21 luteg 2012 rku), przyznan 142 dtacji, z czeg w interesujących nas bszarach (w dniesieniu d badań YEPP) : wychwanie pprzez sprt: 8, wlntariat: 1, rzwój zaintereswań naukwych: 26, rzwój sbwści: 10, edukacja artystyczna: 8. Wart też zwrócić uwagę na fertę knkurswą na realizację zadań publicznych w zakresie kultury i sztuki w latach 2012-2014, której celem jest upwszechnianie twórczści artystycznej pprzez wspieranie realizacji wydarzeń cyklicznych, w tym festiwali raz prgramów twrzących stałą fertę kulturalną m.st. Warszawy w różnych dziedzinach, w tym m.in: teatru, filmu, muzyki, tańca, literatury, sztuk wizualnych, prgramów interdyscyplinarnych z zakresu kultury, edukacji kulturalnej i prmcji kultury w latach 2012-2014 (pzim Miasta) - Zarządzenie Nr 1790/2011 Prezydent Miasta Stłeczneg Warszawy z dnia 24 listpada 2011 rku. 44 ferty spełniły wymagania frmalne, występuje duża różnrdnść frm i metd pracy artystycznej: film, teatr, sztuka reprtażu, taniec współczesny, knkurs wkalny, festiwale filmwe...oferta jest bardz atrakcyjna dla młdzieży szkół licealnych i zawdwych, dpwiada ptrzebm wyrażnych w badaniach Plskiej Fundacji Dzieci i Młdzieży (wielu badanych definiwał chęć krzystania z ferty pza dzielnicą). Analiza strn internetwych Urzędu Dzielnicy Bielany raz zaprszeń na prtalu internetwym wskazuje na t, że na Bielanach dbywają się liczne imprezy kulturalne i artystyczne, a Samrząd Dzielnicy, realizując prgram z zakresu upwszechniania kultury, rganizuje imprezy muzyczne, wystawy plastyczne i histryczne, wspiera edukację kulturalną raz animację ruchu amatrskieg, przygtwuje wydawnictwa. Planwane są imprezy maswe, śrdwiskwe, edukacyjne raz warsztaty twórcze. Prpnuje te działania zarówn dziecim i młdzieży, ich rdzicm, jak i starszemu pkleniu mieszkańców Bielan emerytm i kmbatantm. Oferta kulturalna przygtwywana jest m.in. w parciu lkalne instytucje kultury: Bielański Ośrdek Kultury, Biblitekę Publiczną im. Stanisława Staszica, placówki światwe młdzieżwe dmy kultury, kluby spółdzielcze, nieliczne rganizacje pzarządwe raz parafie. Odnsząc się d wyników badań Prgramu YEPP wart pmyśleć intensywniejszej współpracy z rganizacjami pzarządwymi na rzecz dzieci i młdzieży w zakresie zagspdarwania ich czasu wlneg. 4
W twartym knkursie fert na realizację zadań publicznych w zakresie wspierania i upwszechniania kultury fizycznej w 2012 rku na rganizwanie imprez sprtwych, rekreacyjnych i sprtw-rekreacyjnych: wsparcie rganizacji międzynardweg turnieju w piłce nżnej dla dzieci z udziałem drużyn z klubów eurpejskich (Zarządzenie Nr 1651/2011 Prezydent m.st. Warszawy z dnia 21 października 2011 rku) trzy prjekty spełniły wymagania frmalne: finał Grand Prix Plski PTT w tańcach standardwych i latynamerykańskich, 8. międzynardwy memriał zapaśniczy Pitra Rydzewskieg, 15. międzynardwe mistrzstwa mikłajkwe w karate tradycyjnym. Mgą t być atrakcyjne imprezy sprtwe dla młdzieży Dzielnicy Bielany (większść z nich wskazywała fertę pza Dzielnicą jak tę, z której najchętniej krzysta), niemniej jednak najwięcej prpzycji sprtwych mżna dnaleźć w crcznej akcji Lat w Mieście, Zima w Mieście. I tak przykładw analizując jeden prgramów peracyjnych: Lat w Mieście 2011, krdynwaneg z pzimu Wydziału Oświaty i Wychwania dla Dzielnicy Bielany mżemy stwierdzić, że dziecim i młdzieży, w grupach zróżnicwanych wiekw, zaprpnwan pdczas ubiegłrcznych wakacji udział w punktach dzienneg pbytu (9 punktów ), udział w zajęciach specjalistycznych (np. siatkówka, kszykówka, zajęcia muzyczne, świetlicwe, teatr, taniec twarzyski, rajd p Bielanach i wiele innych) w tzw. punktach specjalistycznych. Pnadt zajęcia sprtwe w Ośrdku Sprtu i Rekreacji (5 rdzajów zajęć), w imprezach zasięgu dzielnicwym (6 imprez) raz stwrzn punkty dżywiania (9 punktów). Na szczególną uwagę zasługuje t, że Dzielnica Bielany głsiła p raz drugi twarty knkurs fert na realizację zadań publicznych w zakresie chrny i prmcji zdrwia w Dzielnicy Bielany m.st. Warszawy w 2012 r. Mim, że czas wlny, a nie - zdrwie czy prfilaktyka jest przedmitem analizy, wspminam nim z uwagi na kilka zagadnień, które zstały zauważne w badaniach PFDziM : brak mdelweg wzrca dmu rdzinneg w zakresie spędzania czasu wleg, brak sknkretyzwanych zaintereswań, spędzanie czasu wlneg w twarzystwie rówieśników, preferwanie "nic nie rbienia" itp. Uchwała nr 849/2011 Zarządu dzielnicy Bielany m.st. Warszawy z dnia 22.11.2011 wskazuje działania w zakresie prfilaktyki wspieranie prgramów prfilaktycznych, infrmacyjnedukacyjnych i działań w ramach edukacji publicznej raz graniczania rzmiaru ryzykwnych zachwań, zwłaszcza wśród dzieci i młdzieży, które mają isttne znaczenie dla mieszkańców Bielan z punktu widzenia ich ptrzeb. Są t: a) kntynuacja prwadzenia śrdwiskwych frm wsparcia dla młdzieży w wieku 13 18 lat z terenu Osiedli Chmiczówka i Radiw Dzielnicy Bielany m.st. Warszawy, z rdzin zagrżnych wykluczeniem spłecznym i prblemem alkhlwym w frmie placówek wsparcia dzienneg; a) realizacji prgramów psychedukacyjnych raz edukacyjn - krekcyjnych dla dzieci i młdzieży w ramach zagspdarwania czasu wlneg dzieci i młdzieży; b) realizacja prgramów prfilaktycznych, dla dzieci i młdzieży w wieku 7-19 lat ze szkół pdstawwych, gimnazjów raz szkół pnadgimnazjalnych z terenu Dzielnicy Bielany m.st. Warszawy raz ich nauczycieli, pedaggów i rdziców; c) prwadzenie szkleń i warsztatów zwiększających kmpetencje i umiejętnści wychwawcze rdziców mieszkających na terenie Dzielnicy Bielany m.st. Warszawy d) prwadzenie szkleń i warsztatów pdnszących kwalifikacje i kmpetencje pracwników służb spłecznych, pracwników placówek wsparcia dzienneg z terenu Dzielnicy Bielany m.st. Warszawy e) prwadzenie szkleń i prgramów prmujących trzeźwść za kierwnicą, pdnszących kwalifikacje kandydatów na kierwców ze szkół nauki jazdy na terenie Dzielnicy Bielany m.st. Warszawy f) rganizacja klnii i bzów z prgramami prfilaktycznymi dla dzieci i młdzieży w wieku 6-18 lat z terenu Dzielnicy Bielany m.st. Warszawy; 5
Cztery z prpnwanych działań dpwiadają ptrzebm zgłsznym w badaniach Plskiej Fundacji Dzieci i Młdzieży. Dcenienie rli współpracy z rdzicami w ddziaływaniu wychwawczym, włączenie ich w prces dsknalenia, przygtwanie specjalnie dla nich ferty szkleniwej - t wyzwanie dla rganizacji pzarządwych. Wniski: 1. Knkursy fert przeznaczne dla rganizacji pzarządwych zakładają spełnienie przez pdmity przystępujące d Knkursu wyskich wymagań frmalnych: wyspecjalizwana kadra, baza materialn-techniczna, udkumentwane dświadczenie w danym bszarze tematycznym. 2. Oferta knkurswa dla rganizacji pzarządwych w przypadku zadań edukacyjnych przygtwywana jest z pzimu Miasta i w niewielkim stpniu uwzględnia zebrane w wyniku badań YEPP ptrzeby dzieci i młdzieży Dzielnicy Bielany. 3. Istnieje atrakcyjna dla dzieci i młdzieży ferta w zakresie kultury i sztuki przygtwana z pzimu Miasta. Urząd Dzielnicy Bielany rganizuje wiele imprez kulturalnych adreswanych d swich mieszkańców współpracując w tym zakresie z wielma pdmitami. Dzieci i młdzież w wieku szklnym są jednym z dbirców tej ferty. 4. Oferta sprtwa dla dzieci i młdzieży związana jest głównie z Akcją Lat w Mieście, Zima w Mieście, dpwiedzialnść za jej realizacje spczywa głównie na pracwnikach Urzędu Dzielnicy Bielany i pracwnikach instytucji samrządwych (szkły i placówki światwe). 5. Działania Dzielnicy Bielany w zakresie prfilaktyki i zdrwia w znacznym stpniu zaspkajają ptrzeby zdiagnzwane w badaniu PFDiM dtyczące rzwju sbwści dzieci i młdzieży i włączania rdziców w prces dsknalenia ich kmpetencji spłecznych i wychwawczych.. 6