PROGRAM KOŁA TEATRALNEGO zmodyfikowany ze względu na działalność Kabaretu Barwnych Marynarek autor: Agnieszka Wiśniewska Niepubliczna Szkoła Podstawowa nr 47 im. Roberta Schumana
Spis treści: Wstęp Cele ogólne programu Cele szczegółowe programu Treści Przewidywane osiągnięcia uczniów Procedury osiągania celów Ewaluacja
WSTĘP Program koła teatralnego zakłada rozwijanie potencjału twórczego i możliwości tkwiących w uczniach. Skierowany jest do uczniów klas IV VI. Od zawsze tworzenie teatru sprawiało mi przyjemność i dostarczało niemało radości, tym większej, kiedy przekonywałam się, że moja praca z młodymi aktorami sprawia radość również im, a także widzom, którzy nas oglądali. Taka świadomość dodawała skrzydeł i stawała się motorem do dalszej pracy. Teatr może stać się bardzo ważnym czynnikiem wspomagającym rozwój dziecka; rozwój artystyczny, emocjonalny, jak również intelektualny. Udział w zajęciach teatralnych pozwala odkrywać siebie, swoje możliwości, rozwija wyobraźnię, pomaga rozwijać umiejętności wywoływania emocji i radzenia sobie z nimi. Uczy współpracy w zespole, odpowiedzialności, kształtuje więzi emocjonalne między członkami zespołu. Uwrażliwia na świat, przygotowuje do aktywnego uczestnictwa w życiu kulturalnym społeczeństwa. Skoro tak dużo może zdziałać teatr, to po prostu trzeba się w niego bawić, realizując program. CELE OGÓLNE PROGRAMU Rozbudzanie zainteresowań teatrem, ze szczególnym uwzględnieniem kabaretu Przygotowanie do odbioru dzieła literackiego, plastycznego, muzycznego, świadomego uczestnictwa w kulturze, kształtowanie kompetencji odbiorcy sztuki i przyszłego twórcy Rozwijanie wrażliwości estetycznej, wyobraźni, indywidualnych uzdolnień, zachęcanie do twórczej ekspresji Wzbogacanie osobowości ucznia i wspieranie jego rozwoju Udział w życiu kulturalnym szkoły CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU Wzbogacanie wiedzy o teatrze / teatr od kulis /, kabarecie Zapoznanie uczniów z historią teatru, kabaretu Poznanie specyfiki pracy aktora, reżysera, choreografa i innych osób związanych z teatrem, kabaretem /np. konferansjer/ Wzbogacanie języka czynnego i biernego ucznia Uwrażliwianie na sztukę Zaznajamianie uczniów z wartościowymi utworami literackimi, muzycznymi i innymi Motywowanie do czytania i krytycznego odbioru utworów literackich, widowisk teatralnych i innych przedsięwzięć artystycznych /kabaretów/ Zapoznanie uczniów z tworzywem literackim, jakim jest scenariusz Tworzenie scenariuszy razem z uczniami Umożliwianie swobodnej ekspresji plastycznej podczas tworzenia dekoracji i strojów
Kształtowanie umiejętności posługiwania się językiem ojczystym, ćwiczenie dykcji Doskonalenie pamięci oraz recytacji Rozwijanie umiejętności wyrażania uczuć, emocji za pomocą mimiki, gestu, ruchu, słowa Zdobywanie umiejętności publicznego występowania i stosowania ruchu scenicznego Kształtowanie umiejętności radzenia sobie z tremą oraz odpowiednich postaw wobec napotykanych trudności, wdrażanie do samodzielności Rozbudzanie wyobraźni, wrażliwości, postawy twórczej oraz rozwijanie indywidualnych zdolności Wzmacnianie poczucia własnej wartości Rozwijanie umiejętności współdziałania w zespole oraz kształtowanie pozytywnych cech charakteru i właściwych postaw wobec innych Pobudzanie do aktywnego udziału w życiu kulturalnym szkoły poprzez przygotowywanie różnych przedstawień i włączanie się w kalendarz imprez TREŚCI Rodzaje teatru i spektakli teatralnych Formy kabaretowe /skecze, parodie, monologi sceniczne itd./ Terminy związane z teatrem jako miejscem, w którym odbywają się przedstawienia /scena, kurtyna, kulisy, garderoba itd./ Nazwy zawodów teatralnych /kabaretowych/ i czynności, jakie wykonują osoby danej profesji /aktor, reżyser, choreograf, scenograf, inspicjent itd./ Terminy łączące się z przedstawieniem /scena, akt, antrakt itd./ Zachowanie w teatrze /przed spektaklem, w czasie, po spektaklu; strój/ Plakat i program teatralny ich znaczenie Ćwiczenia dykcyjne Ćwiczenia oddechowe Modulacja głosu /zmiana natężenia, barwy, tempa/, intonacja, rytm Frazowanie /stosowanie pauz/, akcent Mimika, gest, ruch ruch sceniczny Dobór odpowiednich tekstów literackich oraz utworów muzycznych Scenariusz i jego budowa Przydział ról Praca nad scenariuszem oraz tworzenie nowych Dobieranie muzyki do inscenizacji, przedstawień Dekoracje i kostiumy Łączenie słowa z ruchem, gestem, mimiką Próby przedstawienia Występy przed publicznością
PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA Zna i rozumie słownictwo związane z teatrem, kabaretem Potrafi zachować się w teatrze Zna elementy scenariusza i podejmuje próby tworzenia nowego Poprawnie wymawia głoski Umie gospodarować oddechem Moduluje głos, zmienia intonację Stosuje pauzy, akcent, rytm Wyraża ruchem, gestem, mimiką przeżycia i uczucia ludzkie, łączy je ze słowem Zagospodarowuje ruchem przestrzeń sceniczną Określa swój stan emocjonalny Ocenia własne możliwości Wczuwa się w sytuację i ją przedstawia Wyraża własną opinię bez ranienia innych Potrafi odróżnić dobry żart od słabego dowcipu Swobodnie wypowiada swą rolę Wykonuje dekoracje i rekwizyty Śpiewa i tańczy Zgodnie współdziała w zespole Umie radzić sobie z tremą Występuje przed publicznością Bawi się grą na scenie PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW Założone cele można osiągnąć tylko wtedy, kiedy prawidłowo dobierze się metody i formy pracy, stworzy odpowiednią atmosferę i jeśli jest się w tej szczęśliwej sytuacji, że istnieje w szkole dobre zaplecze do tego typu działalności. Metody niewątpliwie muszą być aktywizujące, bo inaczej chyba żadne dziecko nie będzie chciało się bawić, a o zabawę przecież tutaj chodzi. Nikogo nie muszę przekonywać, że inscenizacja i drama na pewno stosowane są najczęściej, a także etiudy, gry sceniczne, różnego rodzaju zabawy. Dochodzi do tego także burza mózgów i dyskusja, bo ileż to razy wspólnie coś wymyślaliśmy, a potem prowadziliśmy długie dyskusje, zwłaszcza różniąc się zdaniami. Staram się stworzyć takie sytuacje, klimat, aby każde dziecko mogło odnieść swój osobisty sukces, a zatem musi otrzymać zadanie na miarę swoich możliwości. Uczniowie pracują zarówno w grupach, jak i indywidualnie. Oczywiście podczas przygotowywania się do występów, musimy stanowić zgrany zespół, odpowiedzialny za swój przydział obowiązków, który będzie siebie wzajemnie wspierał, pomagał sobie na scenie. Musimy mieć świadomość, że od nas wszystkich zależy, czy występ odniesie sukces, czy też poniesiemy porażkę. A jednocześnie musimy być dla siebie wyrozumiali, bo przecież każdemu może się coś przytrafić. Wielokrotnie przypominam moim uczniom aktorom, że mogą znaleźć się w sytuacji, kiedy ich partner na scenie powie
coś innego niż było w scenariuszu albo zachowa się inaczej i wtedy ważna jest ich reakcja. Muszą zachować się naturalnie, co nie jest łatwe, bo oznacza to tak naprawdę improwizację. Tłumaczę im, że to my znamy scenariusz, a widownia niekoniecznie. Były chwile, kiedy podziwiałam ich zaradność. A żeby jeszcze lepiej działać teatralnie dobrze jest uczestniczyć w różnego rodzaju warsztatach teatralnych, spotkaniach z aktorami i oczywiście oglądać przedstawienia teatralne czy występy kabaretowe. EWALUACJA O efektach działania koła teatralnego najlepiej świadczą wystawiane przedstawienia i ich przyjęcie przez publiczność. Ale i na bieżąco dobrze jest sprawdzać, czy metody i formy, które stosujemy są skuteczne. Jeśli nie, to trzeba modyfikować i ulepszać zajęcia. Program koła musi być otwarty, żeby można w nim było dokonywać zmian. Myślę, że zawsze przeprowadzanych zajęć nie da się poddać ewaluacji. Wpływa na to mnóstwo czynników, jak chociażby czasowy. Na pewno jednak każdorazowo po wystawionym przedstawieniu, należy porozmawiać o występie i ocenić, co się udało, a co jest jeszcze do poprawienia. Jedną z form ewaluacji jest także udział w przeglądach teatralnych i konkursach recytatorskich. Autor: Agnieszka Wiśniewska