PROGRAM ZAJĘĆ KOŁA TEATRALNEGO DLA KLAS I-III SZKOŁY PODSTAWOWEJ

Transkrypt

1 PROGRAM ZAJĘĆ KOŁA TEATRALNEGO DLA KLAS I-III SZKOŁY PODSTAWOWEJ Opracowała: Agnieszka Biel-Proksa Zespół Szkół nr 1 w Jaworznie Szkoła Podstawowa nr 20 1

2 SPIS TREŚCI: 1. Wstęp...str.3 2. Cele ogólne...str.4 3. Cele szczegółowe...str.4 4. Treści programowe...str.5 5. Przewidywane osiągnięcia...str.5 6. Metody pracy...str.6 7. Formy pracy...str.7 8. Ewaluacja...str.7 9. Tematyka zajęć...str Literatura...str.9 2

3 WSTĘP Inspiracją i motywacją do napisania i prowadzenia koła teatralnego w klasach I-III były moje wcześniejsze doświadczenia, kiedy to przystąpiłam, wspólnie z koleżanką Anną Wątor i moimi uczniami, do akcji prowadzonej przez Gazetę Wyborczą - Uczeń z klasą. Pracowałyśmy metodą projektu realizując obszar - Jestem artystą, w którym jednym z zadań wyznaczonym przez dzieci, było przygotowanie przedstawienia teatralnego Jurata - Królowa Bałtyku. Praca ta dostarczyła dzieciom jak i nam samym wiele satysfakcji, moim aktorom dała także szansę lepszego rozwoju ich uzdolnień i uwierzenia we własne możliwości. Teatr w życiu dziecka jest bardzo ważnym czynnikiem wspomagającym rozwój osobowości, aktywności i twórczości. Zajęcia teatralne poszerzają i kształtują wiedzę ucznia, rozwijają zainteresowania, umacniają wiarę w siebie. Teatr bowiem uczy myślenia i sprawia, że stajemy się bardziej otwarci na świat i ludzi. Dzieci bardzo lubią wszelkiego rodzaju inscenizacje, przedstawienia, gry dramowe, ponieważ są one oparte na zabawie, która jest bliska każdemu dziecku. Poprzez zabawę w aktorów zaspakajają swoje potrzeby takie jak: chęć działania, pragnienie akceptacji w grupie, poczucie sukcesu. Uczestniczenie w zajęciach szkolnego koła teatralnego dostarcza dziecku wielu wrażeń a przy tym jest wspaniałą zabawą. Dzięki takim zajęciom dzieci otwierają się emocjonalnie, uwrażliwiają, teatr umożliwia im wyrażanie siebie. Koło teatralne jest alternatywą do zagospodarowania czasu wolnego dzieciom tak, aby po zakończeniu lekcji nie siadywały zbyt długo przed telewizorem lub komputerem. Zastraszający jest fakt, że z roku na rok zmniejsza się ilość czytelników bibliotek, klientów księgarni. Rodzice skarżą się, że dzieci niechętnie sięgają po książki. W trakcie spotkań uczestnicy sprawdzają i rozwijają swoje umiejętności: autorskie, literackie, plastyczne, wokalne, a także organizacyjne. Krótkie inscenizacje i gry dramowe uczą współpracy w zespole, odpowiedzialności, tolerancji, kształtują ogromne więzi emocjonalne między członkami zespołu. Teatr szkolny spełnia ogromną rolę w kształtowaniu szacunku dla pracy drugiego człowieka. Poprzez swój własny wysiłek, poświęcony czas i energię, dzieci lepiej rozumieją i doceniają pracę innych ludzi. Szkolna edukacja teatralna poprzez pracę w zespole, umożliwia dzieciom zrozumienie znaczenia współpracy i konieczności liczenia się z innymi ludźmi. To nauka współodpowiedzialności i okazja do specyficznych kontaktów między uczniami oraz między dziećmi a nauczycielem, który w czasie tych zajęć zdobywa więcej wiadomości o swoich wychowankach niż w trakcie codziennych zajęć. Na realizację programu przewiduje się 1 godzinę tygodniowo w ramach zajęć pozalekcyjnych. Niniejszy program przewiduje realizację ćwiczeń kształtujących wyraźną wymowę oraz prawidłowe stosowanie elementów żywego słowa. Program przewiduje również realizację treści kształcenia związanych z opracowaniem tekstów literackich oraz z wchodzeniem w role, czyli odgrywaniem postaci scenicznych. Końcowy efekt naszej pracy i uczniowskich zmagań - czyli występ może przynieść ogromną satysfakcję oraz radość nam i młodym aktorom. Tworząc program korzystałam z materiałów opracowanych już wcześniej przez innych dydaktyków, a co za tym idzie - sprawdzonych i dających dobre efekty. Korzystam więc z rad zawartych w literaturze oraz zdobytemu wcześniej doświadczeniu. 3

4 CELE OGÓLNE: 1. Wspomaganie rozwoju młodego człowieka, dokonywanie w nim pozytywnych zmian, uwrażliwianie go na potrzeby otaczającego świata. 2. Rozbudzanie zainteresowań teatralnych uczniów. 3. Przygotowanie do świadomego uczestnictwa w kulturze, obcowania ze sztuką, bywania w teatrze. 4. Kształtowanie osobowości, wrażliwości emocjonalnej i estetycznej, koncentracji i wyobraźni. 5. Branie udziału w życiu kulturalnym szkoły i środowiska. 6. Stymulowanie aktywności dzieci poprzez wzmacnianie w nim poczucia własnej wartości. 7. Integrowanie zespołu teatralnego. 8. Trenowanie mowy, pamięci, myślenia i obserwacji poprzez ćwiczenia. 9. Rozwijanie umiejętności współpracy w zespole, zdolności i zachowań twórczych. CELE SZCZEGÓŁOWE: kształtowanie umiejętności posługiwania się językiem ojczystym, kontrolowanie własnej wymowy korygowanie wad, doskonalenie dykcji, wzbogacanie słownika czynnego i biernego dziecka, rozwijanie wyobraźni, wrażliwości i inwencji twórczej uczniów, doskonalenie pamięci mechanicznej i logicznej, kształtowanie wytrwałości, rzetelności i dyscypliny pracy, rozwijanie umiejętności współdziałania w zespole, dostarczanie radosnych przeżyć emocjonalnych i estetycznych, eliminowanie nieśmiałości, wzmacnianie poczucia własnej wartości, poznanie i rozwijanie własnych możliwości, stwarzanie możliwości do swobodnej ekspresji plastycznej podczas tworzenia dekoracji i strojów, rozwijanie uzdolnień aktorskich, plastycznych, muzycznych i innych predyspozycji indywidualnych, przygotowanie do odbioru sztuki teatralnej, zaznajomienie uczniów z wartościowymi utworami literackimi, rozwijanie koncentracji i wyobraźni, odwołanie się do indywidualności przy jednoczesnym poszanowaniu odrębności innych, wdrażanie do samodzielności, rozwijanie odpowiedzialności za własne działanie, poznanie specyfiki pracy aktora, poznanie procesu twórczego nad spektaklem, kształtowanie zamiłowanie do literatury, kształtowanie odpowiednich postaw i zachowań wobec napotykanych trudności, 4

5 kształcenie w zakresie czytania i pięknego mówienia, rozwijanie zainteresowań czytelniczych i teatralnych, kształcenie właściwego natężenia głosu w czasie mówienia i prawidłowego ustawienia głosu, usprawnianie aparatu oddechowego, właściwego zużywania powietrza w czasie mówienia, motoryki narządów mowy, panowanie nad chaotyczną i niecelową gestykulacją, wyrazistość ruchów, nabywanie umiejętności odczytywania informacji przekazanej gestem, mimiką, układem tanecznym, grą aktorów; nastroju zaakcentowanego dekoracją, strojem charakteryzacją aktorów. TREŚCI PROGRAMOWE: 1. Zapoznanie uczniów z wybranymi lub proponowanymi przez nich utworami literackimi. 2. Wybieranie utworu będącego podstawą scenariusza przedstawienia teatralnego. 3. Czytanie tekstu w celu dobrego zrozumienia treści - umiejętności aktorskie i recytatorskie. 4. Pobudzanie twórczej aktywności dziecka. 5. Dzielenie ról z uwzględnieniem cech charakterystycznych przedstawianych postaci. 6. Rozwijanie zainteresowań czytelniczych. 7. Ćwiczenia i zabawy dykcyjne, mimiczne, gestykulacyjne, ruchowe służące poprawie jakości gry aktorskiej. 8. Projektowanie kostiumów i samodzielne ich wykonywanie lub korzystanie z pomocy rodziców, ewentualnie wypożyczanie z teatru. 9. Tworzenie scenografii dekoracja teatralna, przygotowanie potrzebnych rekwizytów. 10. Opracowywanie układu scenicznego, choreograficznego. 11. Przygotowanie do odbioru dzieła literackiego, muzycznego i plastycznego. 12. Próby generalne. 13. Reklama zawiadomienia, ogłoszenia, plakaty, zaproszenia na przedstawienie. 14. Premiera przedstawienia z udziałem zaproszonych rodziców i uczniów naszej szkoły. 15. Gościnne występy. 16. Wyjazdy do kina i teatru. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA: Uczestnik koła teatralnego: rozumie pojęcia związane z teatrem i świadomie wprowadza je do czynnego słownictwa, zna różnorodne formy teatralne, kontroluje własną wymowę i posługuje się poprawną polszczyzną, aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym, włącza się aktywnie do pracy nad przygotowaniem kostiumów, dekoracji, rekwizytów, zna wybrane utwory literackie, wygłasza fragmenty poezji i prozy z pamięci z zastosowaniem odpowiedniej intonacji, znaków przystankowych, modulacji i siły głosu, a także z wykorzystaniem sposobów poruszania się na scenie, płynnie i wyraziście czyta tekst, rozumie treść przeczytanego utworu, układa krótkie dialogi na określony temat, 5

6 korzysta z księgozbioru bibliotecznego, potrafi współdziałać w grupie, umiejętnie radzi sobie w sytuacjach trudnych, działa w sposób samodzielny i twórczy, jest odpowiedzialny za własne działania, uczestniczy w życiu szkolnym i społecznym, posiada i wykazuje się wrażliwością emocjonalną, rozumie odrębność innych i potrafi je uszanować, wykazuje się kulturą w odbiorze sztuki, wyraża w sposób werbalny i niewerbalny różnorodne emocje, dba o estetyczne wykonanie scenografii, rekwizytów, zaproszeń, plakatów, stara się wejść w przydzieloną mu rolę. METODY PRACY: Proponowane metody pracy: Metoda inscenizacji (umożliwia realizację wielu ćwiczeń w czytaniu i opracowywaniu tekstów, mówieniu, ćwiczeń słownikowo-frazeologicznych i syntaktycznych. Przygotowanie inscenizacji wymaga zaangażowania wszystkich dzieci, a przez to umożliwia każdemu dziecku zapewnienie poczucia sukcesu, ośmielenie i aktywizowanie.) Drama (rozwija wyobraźnię, fantazję, wrażliwość emocjonalną, a także plastykę ciała. Stosowanie dramy pozwala na wykorzystanie spontanicznej ekspresji aktorskiej dziecka. Jest metodą wszechstronnego i harmonijnego rozwoju osobowości.) Doświadczenia poszukujące (technika ta polega na uczeniu się przez samodzielne działanie, poszukiwanie, rozwiązywanie problemów. Dziecko wykonuje doświadczenia, czyta, przeprowadza wywiady, przez co rozwija swoje zainteresowania, zaspokaja naturalną ciekawość, rozwija aktywność twórczą.) Oprócz tego, podczas zajęć koła teatralnego będą wykorzystywane różnorodne metody aktywne: grupy zadaniowe, dyskusja, zabawy i gry, metody wspomagające odczuwanie zmysłowe i koncentrację, obserwacja, praca z tekstem, techniki wyobrażeniowe, burza mózgów, 6

7 metoda prób i błędów, autoprezentacja, ćwiczenia praktyczne. Metody aktywne uczą krytycznego myślenia, podejmowania decyzji, rozwiązywania problemów, ale uczą również komunikowania się i współdziałania. Skuteczność tych metod, zależy w dużej mierze od zaangażowania emocjonalnego dzieci, ich zainteresowań i motywacji. FORMY REALIZACJI: Proponowane formy pracy: Zabawa tematyczna (polega na odgrywaniu przez dzieci różnych ról). Gra z wykorzystaniem znanego tekstu czytanki, wiersza (dziecko wciela się w postać i odtwarza rolę bohatera ). Przedstawienia kukiełkowe (uczestnik zabawy posługuje się pacynką, sylwetką, lalką). Gry sceniczne (zadaniem uczestników jest wyuczenie się swoich ról i gra aktorska, a także przygotowanie dekoracji, strojów i oprawy muzycznej). Ponad to: Konkursy. Wycieczki do kina, teatru. Prezentacje przed publicznością szkolną i lokalną. Udział w konkursach recytatorskich, przeglądach i festiwalach teatralnych. EWALUACJA Poziom osiągniętych przez uczniów wiadomości i umiejętności na zajęciach koła teatralnego nie jest sprawdzalny za pomącą sprawdzianów czy testów. Podsumowaniem zajęć będą zatem wystawiane spektakle teatralne i ich przyjęcie przez publiczność. Jednak największym sukcesem będzie radość i uśmiechy na twarzach dzieci. To właśnie one najbardziej cieszą się z występów i bardzo emocjonalnie angażują się w przygotowanie przedstawienia. Ewaluację programu stanowić będą: wspólne rozmowy, dyskusje, próby oceny pracy po zajęciach, próbach, przedstawieniach, opinie rodziców, nauczycieli i innych dzieci zaproszonych na przedstawienia. 7

8 TEMATYKA ZAJĘĆ: 1. Zabawy i gry integracyjne w grupie teatralnej. 2. Ćwiczenia oddechowe i relaksacyjne. 3. Ćwiczenia w mówieniu, emisji głosu. 4. Praca nad dykcją (ćwiczenia szczękowe, językowe, wargowe). 5. Łączenie ruchu i dźwięku (zabawy indywidualne i grupowe). 6. Praca nad koncentracją. 8. Ćwiczenia rozbudzające dziecięcą wyobraźnię, wrażliwość słuchową. 8. Wyrażanie emocji i uczuć gestem, mimiką, słowem, ruchem. 9. Moje uczucia wyrażone w ekspresji plastycznej. 10. Nauka krótkich wierszyków i wyliczanek, ćwiczenia pamięci. 10. Pomnik-wchodzenie w różne stany emocjonalne. 11. Taniec jako sposób wyrażania emocji. 12. Rozmowa na temat znaków w teatrze (gest, mimika, słowo, intonacja, charakteryzacja itp.). 13. Tworzenie scenek dramowych, w których dominującą rolę odgrywają poszczególne znaki. 14. Sposoby komunikowania się reżysera z aktorem(wyznaczanie celu, wchodzenie w role). 15. Wybór utworu literackiego do prezentacji. 16. Tworzenie i napisanie scenariusza utworu. 17. Zapoznanie dzieci z tekstem scenariusza. 18. Dokładne jego omówienie (analiza tekstu-praca zespołowa). 19. Ćwiczenia w słuchaniu. 20. Ćwiczenia pamięci. 21. Czytanie scenariusza ze zrozumieniem. 22. Czytanie z ekspresją. 23. Czytanie z podziałem na role. 24. Przydział ról poszczególnym uczniom. 25. Projektowanie i wykonanie scenografii, rekwizytów (ćwiczenia manualne). 26. Dobór muzyki oraz nauka pląsów. 27. Próby scen i całego przedstawienia. 28. Przedstawienie. Przy realizacji programu stwarzamy takie sytuacje, klimat i warunki, aby każde dziecko mogło odnieść swój osobisty sukces, który stymuluje do większego wysiłku i staje się motywacją do nowych wyzwań. 8

9 LITERATURA 1. Awgulowa J., Dziecko widzem i aktorem, Warszawa, WSiP Awgulowa J., Świątek W., Inscenizacje w klasach początkowych, Warszawa, WSiP Braun K.: Wprowadzenie do teatru. Wydawnictwo naukowe Semper, Warszawa Ciarkowska J., U., Sienkiewicz M., Wilczewski A., Baśniowy świat na scenie Wydawnictwo Innowacje s.c Drzał E., Skibińska-Czechowicz I., Inscenizacje w nauczaniu zintegrowanym Wydawnictwo HARMONIA, Gdańsk Gloton R., Claude C., Twórcza aktywność dziecka, WSiP, Warszawa Kubiczek M., Kółko teatralne w szkole podstawowej, Warszawa, WSiP Lenkiewicz K., Wybór wierszy okolicznościowych dla klas I III, WSiP, Warszawa Mineyko B., Improwizacje w klasach 1-3 Warszawa, WSiP Pankowska K., Edukacja przez dramę Warszawa, WSiP Popek S. (red), Aktywność twórcza dzieci i młodzieży, WSiP, Warszawa Roszkiewicz B., Jarek J., Warsztaty edukacji teatralnej, Wrocław, Wyd. Europa Szczepańska M., Edukacja kulturalna w wieku wczesnoszkolnym, Kraków Szczepańska M., Program autorski-jak go napisać?, Wyd. IMANE Wierzbicka U., Szkolny teatr małych form w moim doświadczeniu pedagogicznym Warszawa, WSiP