Wartość zbywcza przedsiębiorstwa w aspekcie upadłości i kontynuowania działalno alności Wykład 3 Prowadzący: Sławomir S JędrzejewskiJ slawek@6565.pl 42 288-18-83 www.6565.pl Wartość zbywcza przedsiębiorstwa jako zorganizowanego podmiotu w przypadku braku założenia kontynuacji działalności 3 KSH czy UoR? Zbywcza wartość majątku spółki to wartość ść,, jaką można by uzyskać za spółkę,, a ściśle za jej przedsiębiorstwo, w danych okolicznościach. ciach. Wartość zbywcza majątku spółki jest zmienna. Wpływa na nią przede wszystkim wartość przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 kodeksu cywilnego, a więc c prawa rzeczowe, obligacyjne, na dobrach niematerialnych, ale też obciąż ążenia. Źródło: K. Matysiewicz, Wystąpienie wspólnika ze spółki jawnej a podatek dochodowy,, http://www.e www.e- podatnik.pl/artykul artykul/doradca_podatnika/9987/ /9987/Wystapienie_wspolnika_ze_spo lki_jawnej_a_podatek_dochodowy.html data wyświetlenia wietlenia 10.04.2009 4 Sposób wyceny W wypadku ogłoszenia upadłości lub postawienia jednostki w stan likwidacji oraz oddalenie wniosku z powodu braku środków na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego sposób wyceny określa art. 29 ustawy o rachunkowości. Art. 29 UoR Jeżeli założenie kontynuacji działania, nie jest zasadne, to wycena aktywów jednostki następuje po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. W takim przypadku jednostka jest również obowiązana utworzyć rezerwę na przewidywane dodatkowe koszty i straty spowodowane zaniechaniem lub utratą zdolności do kontynuowania działalności.
Art. 29 UoR Wartość zbywcza Wycena po cenach sprzedaży netto i utworzenie rezerwy następują w szczególności: - w przeddzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości, - na koniec roku obrotowego, jeżeli na dzień zatwierdzenia sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy jednostka nie będzie kontynuowała działalności, - na koniec roku obrotowego przypadającego w czasie trwania postępowania likwidacyjnego lub upadłościowego, - W przeddzień przekazania, podziału lub sprzedaży jednostki, jeżeli odpowiednia umowa nie przewiduje przyjęcia za podstawę rozliczeń wartości majątku ustalonej przy założeniu, że cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia. (art.. 29 UoR) Art. 281. 3. Do bilansu likwidacyjnego należy przyjąć wszystkie składniki aktywów według ich wartości zbywczej. Wycenić wartości niematerialne i prawne, środki trwałe, środki trwałe w budowie, papiery wartościowe, zapasy towarów, produktów i materiałów po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych jednak od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia, pomniejszonych od dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Oznacza to, że cena sprzedaży netto nie obejmuje podatku VAT, podatku akcyzowego oraz kosztów, których poniesienie jest warunkiem dokonania sprzedaży. Należności wycenić w wysokości prawdopodobnej zapłaty wraz z odsetkami Nie można zapominać, że część należności może okazać się trudna do zbycia, co obniża ich wartość zbywczą! Odpisać składniki aktywów, które z powodu zaprzestania prowadzenia działalności straciły wartość użytkową lub handlową. Dotyczy to zwłaszcza wartości firmy, programów komputerowych, aktywowanych kosztów zakończonych i niezakończonych prac rozwojowych, produkcji w toku i środków trwałych w budowie finansowanych ze źródeł zewnętrznych.
Naliczyć odsetki od zobowiązań do dnia ogłoszenia upadłości, w tym również od wierzytelności należnych od upadłego, których termin płatności jeszcze nie minął. Utworzyć rezerwy na przewidywane dodatkowe koszty i straty spowodowane zaniechaniem lub utratą zdolności jednostki do kontynuowania działalności, w tym rezerwy odprawy dla zwolnionych pracowników. Zapłata odsetek od wierzytelności Wyceniając aktywa i pasywa na potrzeby postępowania upadłościowego z likwidacją majątku, zgodnie z art.. 91 prawa upadłościowego i naprawczego, z dniem ogłoszenia upadłości, zobowiązania upadłego, których termin płatności jeszcze nie minął, stają się wymagalne z tym dniem, a zobowiązania majątkowe niepieniężne zmieniają się z tym dniem w zobowiązania pieniężne i z tym dniem stają się płatne, nawet gdyby termin ich wykonania jeszcze nie nadszedł. Zgodnie z art.. 92 prawa upadłościowego i naprawczego, na mocy którego z masy upadłości mogą być pokryte odsetki od wierzytelności, należne od upadłego tylko za okres do dnia ogłoszenia upadłości. Nie dotyczy to jednak odsetek od wierzytelności zabezpieczonych hipoteką, wpisem w rejestrze, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym. Odsetki te mogą być zapłacone wyłącznie z przedmiotu zabezpieczenia. Odsetki te zmniejszają wartość zbywczą składników majątku! Równowaga bilansowa Odpisy? Rezerwy? Zmniejszanie wartości? A równowaga bilansowa??????
Całego przedsiębiorstwa w przypadku, gdy jest możliwe jego funkcjonowanie lub trzeba je zlikwidować Wyłącznie składników majątku w sytuacji, gdy zbycie całego przedsiębiorstwa jest niemożliwe lub nieuzasadnione metody dochodowe, metody majątkowe, metody porównawcze (mnożnikowa, wskaźnikowa), metody mieszane. Przedmiot i cel wyceny Wybierając metodę wyceny w pierwszej kolejności należy zdefiniować przedmiot i cel wyceny Bardzo istotne dla wiarygodnej wyceny jest jednoznaczne zdefiniowanie przedmiotu wyceny. Wynika z tego jednoznacznie, że różnorodność wycenianych przedsiębiorstw i różny sposób przeznaczenia musi być jedną z przyczyn funkcjonowania tak wielu metod wyceny. Należy pamiętać, że: każda z metod ma kilka nazw, stosowanych w literaturze zamiennie, terminy: techniki wyceny, sposoby wyceny lub podejścia wyceny stosowane są zamiennie. O wyborze metody wyceny przedsiębiorstwa powinien przede wszystkim decydować cel jej przeprowadzenia, ale nie bez znaczenia jest również jego sytuacja finansowa, zewnętrzne uwarunkowania, założenie kontynuacji działalności czy też sytuacja gospodarcza.
Prezentowane, w dalszej części, powody wyceny nie będą stanowiły katalogu zamkniętego. Klasyfikacja metod wyceny jest różna, w zależności od przyjętych kryteriów i można je podzielić na wiele różnych sposobów, tworząc z nich grupy metod posiadające wspólne cechy. Metody dochodowe - istota Opierają się na założeniu, że przedsiębiorstwo jest dobrem, którego wartość zależy od korzyści finansowych, jakie przyniesie ono właścicielowi w przyszłości. O wartości przedsiębiorstwa stanowi zaktualizowana na moment wyceny suma przewidywanych dochodów finansowych. Metody dochodowe uważane powszechnie za najdoskonalszy sposób wyceny przedsiębiorstw. Metody dochodowe - istota Wycenę metodami dochodowymi sporządza się przy założeniu, że przedsiębiorstwo jest dobrem uzależnionym od korzyści finansowych, które będzie generowało, a nabywca zapłaci cenę, której wysokość uzależni od przewidywanego dochodu, jaki w przyszłości spodziewa się uzyskać z inwestycji. Metody dochodowe - istota Uważa się je za jedne z bardziej praktycznych i niezawodnych metod dla przedsiębiorstw planujących działalność w długim okresie. Szczególną uwagę poświęca się metodom opartym na dyskontowaniu strumieni wolnych przepływów pieniężnych, ponieważ ich zastosowanie najlepiej odzwierciedla wartość rynkową przedsiębiorstwa. Metody dochodowe - istota Rachunek kalkulacyjny Dochodowe metody wyceny przedsiębiorstw są często określane jako metody zdyskontowanego dochodu ekonomicznego, który na potrzeby wyceny może być definiowany na kilka sposobów; najczęściej wymienia się pośród nich: dywidendy, przepływy pieniężne i zyski księgowe. W ramach tego procesu należy: określić okres, w którym przedsiębiorstwa będą dysponowały zdolnością do generowania dochodów, zaprognozować wielkość dochodów przedsiębiorstw w poszczególnych latach przyjętego horyzontu.
Metoda DCF Jest podstawą wyceny oraz weryfikacji opłacalności przedsięwzięć gospodarczych. Stosowana najczęściej w przypadkach wyceny spółek projektów inwestycyjnych charakteryzujących się dużą zmiennością struktury ich finansowania w czasie. Pozwala stosunkowo precyzyjne oszacować wartość przedsiębiorstwa lub projektu inwestycyjnego. Na oszacowaną wartość nie ma wpływu rodzaj i tempo zmian struktury finansowania. Zobacz szerzej: A. Fierla, Wycena przedsiębiorstwa metodami dochodowymi, SGH, Warszawa 2008, s. 186. Metody dochodowe a zarząd, pracownicy lub sytuacje A jak wycenić, gdy wiodącym czynnikiem generującym dochód jest człowiek lub sytuacja? Metody majątkowe Rodzaje metod majątkowych METODY MAJĄTKOWE Historycznie najstarsza koncepcja wyceny podmiotów gospodarczych przyjmuje majątek za podstawę określenia wartości. Stąd wartość przedsiębiorstw, będąca wynikiem tej wyceny jest nazywana wartością majątkową. metoda księgowa (book value method) metoda skorygowanych wartości aktywów netto metoda odtworzeniowa (replacement value method metoda likwidacyjna (metoda upłynnienia) (liquidity method). Majątkowe metody wyceny Metoda księgowa Metoda księgowa Różnica między wartością aktywów a zobowiązaniami firmy Opiera się na obliczeniu wartości firmy na podstawie zapisów bilansowych - aktywów i pasywów. Metoda odtworzeniowa Określenie nakładów inwestycyjnych na odtworzenie identycznego lub podobnego pod względem rzeczowym majątku firmy Polega na pomniejszeniu bilansowej wartości aktywów o kapitały obce, czyli wszelkie zobowiązania długo- i krótkoterminowe. Można także podejść do wyceny tą metoda "od strony pasywów". W tym przypadku, wartość przedsiębiorstwa jest równa wartości kapitałów własnych tego przedsiębiorstwa. Metoda upłynnienia Obliczenie wartości majątku jaką można by uzyskać w wyniku sprzedaży poszczególnych jego części na rynku Niezależnie od wybranego podejścia powinniśmy otrzymać tę sama wartość.
Metoda wartości skorygowanej Polega na dokonaniu korekt aktywów za pomocą zastąpienia ich wartości księgowej wartością rynkową. Zastosowanie jej opiera się na wartościach bilansowych przedsiębiorstwa, jednak w przypadku tej metody należy każdą pozycję majątku odpowiednio skorygować. Metoda wartości skorygowanej Największe zmiany dotyczą najczęściej majątku pozostającego w przedsiębiorstwie najdłużej, czyli gruntów, budynków i budowli oraz maszyn i urządzeń, których wartość zbywcza może w znaczący sposób różnić się od wartości netto wykazanej w bilansie, szczególnie po długim okresie użytkowania. Majątkowe Metody Wyceny Przedsiębiorstw Metoda (upłynnienia) likwidacyjna Uporządkowana likwidacja Szybka likwidacja Metoda wartości odtworzeniowej Szybka likwidacja Oznacza, że wartość przedsiębiorstwa stanowi sumę: 100% środków pieniężnych, 100% papierów wartościowych, które można upłynnić, 70% wartości księgowej zapasów, 70% wartości księgowej należności, 50% wartości księgowej pozostałych aktywów pomniejszoną o 100% zobowiązań (Formuła Wilcoxa) Metoda likwidacyjna (upłynnienia) Wyceniając przedsiębiorstwo tą metodą staramy się oszacować przychody uzyskanych ze sprzedaży poszczególnych składników przedsiębiorstwa. Od sumy wartości otrzymanej ze sprzedaży składników majątku należy odjąć wszelkie zobowiązania finansowe, jakie spółka musiałaby ponieść w przypadku jej likwidacji. Tym sposobem otrzymamy wartość likwidacyjną przedsiębiorstwa. Ta metoda pozwala oszacować nam dolny próg wartości przedsiębiorstwa, zakładając brak kontynuacji jego działalności. Metoda odtworzeniowa Celem tej metody jest oszacowanie sumy nakładów finansowych, jakie potrzebne byłyby do odtworzenia poszczególnych elementów majątku wycenianego przedsiębiorstwa. Metoda ta jest często wykorzystywana przez przedsiębiorców podejmujących decyzję o tym, czy bardziej opłaca się kupić jakieś przedsiębiorstwo czy też zbudować je samemu od podstaw. Wadą tej metody jest trudność w oszacowaniu takich elementów, jak reputacja firmy oraz czas potrzebny na osiągnięcie określonej pozycji na rynku, przekładające się w znacznej mierze na koszty odtworzenia przedsiębiorstwa.
Zalety metod majątkowych Metody majątkowe skupiają się na posiadanym przez przedsiębiorstwie majątku. Stąd też: Materialna substancja przedsiębiorstwa jest stosunkowo łatwa do wyceny. Wady metod majątkowych Warto jednak zauważyć, że współcześnie wartość sprawnie zarządzanego przedsiębiorstwa w znacznie większym stopniu zależy od takich niematerialnych czynników, jak reputacja firmy (good will), pozycja zajmowana przez przedsiębiorstwo na rynku (najczęściej wyrażająca się udziałem w rynku), unikalne kompetencje menadżerów, a przede wszystkim zdolność przedsiębiorstwa do generowania dodatnich przepływów pieniężnych. Nieuwzględnienie tych czynników w wycenie metodami majątkowymi, jest największą wadą tych metod. Porównawcze Metody Wyceny Przedsiębiorstw Podejście rynkowe Metoda porównań rynkowych (guideline method) Metoda transakcji porównawczych (transaction method) Zalety i wady metod wskaźnikowych Zaleta: prostota i szybkość wykonania. Wada: możliwość dokonania znacznych niedoszacowań lub przeszacowań wynikających z oparcia wyceny na wskaźnikach spółek notowanych na rynku publicznym, co wiąże się ze znaczną fluktuacją tych wskaźników nierzadko nie mającą nic wspólnego z sytuacją ekonomiczną notowanych przedsiębiorstw, ale na przykład z koniunkturą giełdową lub też okresową "modą" na niektóre branże. Mieszane metody wyceny wartości przedsiębiorstwa Raport z wyceny Mieszane metody wyceny przedsiębiorstwa są pochodną metod majątkowych oraz dochodowych i stanowią ich połączenie. Wynika to z przyjętego założenia, iż na wartość przedsiębiorstwa ma wpływ nie tylko jego majątek, ale również jego zdolność do generowania zysku. Podstawą wyceny jest najczęściej porównanie określonych wskaźników wycenianego przedsiębiorstwa ze wskaźnikami przedsiębiorstw, których wartość jest znana. Wśród nich można wymienić metody: niemiecką, stuttgarcką.
Raport z wyceny Podsumowanie Wartość zbywcza w przypadku kontynuacji działalności PYTANIA 52 Zapraszam na kolejny wykład 53