POLSKIE FORUM OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

POLSKIE FORUM OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH ZESPÓŁ EWALUACJI I MONITORINGU Projekty dotyczące zawodowej i społecznej integracji osób niepełnosprawnych w komponencie regionalnym Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki złożone w konkursach rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 Raport z monitoringu społecznego nr 3/2010 (6) Warszawa, grudzień 2010

Projekt Druga kampania informacyjna na rzecz sprawiedliwego udziału środowisk osób niepełnosprawnych w absorpcji funduszy strukturalnych jest dofinansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych 1

SPIS TREŚCI I. Wstęp. 3 II. III. Uwagi metodologiczne 8 Główne wnioski z analizy.12 IV. Projekty konkursowe analiza ogólnokrajowych danych monitoringowych... 21 V. Projekty konkursowe analiza wojewódzkich danych monitoringowych... 28 1. Dane dla województwa dolnośląskiego... 28 2. Dane dla województwa kujawsko-pomorskiego... 31 3. Dane dla województwa lubelskiego... 34 4. Dane dla województwa lubuskiego... 37 5. Dane dla województwa łódzkiego... 40 6. Dane dla województwa małopolskiego... 43 7. Dane dla województwa mazowieckiego... 46 8. Dane dla województwa opolskiego... 49 9. Dane dla województwa podkarpackiego... 52 10. Dane dla województwa podlaskiego... 55 11. Dane dla województwa pomorskiego... 58 12. Dane dla województwa śląskiego... 61 13. Dane dla województwa świętokrzyskiego... 64 14. Dane dla województwa warmińsko-mazurskiego... 67 15. Dane dla województwa wielkopolskiego... 70 16. Dane dla województwa zachodniopomorskiego... 73 VI. Projekty systemowe.76 Załącznik nr 1 Wykaz konkursów i rodzajów dokumentów źródłowych... 85 Załącznik nr 2 do realizacji w wyniku konkursów rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1, dotyczące osób niepełnosprawnych... 90 Załącznik nr 3 Projekty systemowe przyjęte do realizacji w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 7.1.1 oraz 7.1.2, dotyczące osób niepełnosprawnych... 114 2

I. Wstęp Ostatnie miesiące 2010 roku przyniosły ważne wydarzenia z punktu widzenia polityki wobec niepełnosprawności prowadzonej w krajach Unii Europejskiej. W dniu 15 listopada 2010 r. Komisja Europejska ogłosiła Europejską strategię w sprawie niepełnosprawności 2010-2020: Odnowione zobowiązanie do budowania Europy bez barier. Miesiąc później, w dniu 23 grudnia 2010 r. Unia Europejska ratyfikowała Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych. Tym samym uznano ją za dokument fundamentalny dla określania polityki społecznej w krajach członkowskich. Opisane okoliczności powinny zostać wzięte pod uwagę w realizacji PO KL, a konkretnie tych jego działań i poddziałań, które skierowane są do osób niepełnosprawnych. Przytoczone dokumenty zwracają uwagę, że polityka wobec niepełnosprawności powinna, po pierwsze, stanąć na gruncie biopsychosocjalnej definicji niepełnosprawności i w konsekwencji zostać silniej nakierowana na likwidację utrzymujących się barier blokujących dostęp osób niepełnosprawnych do normalnego uczestnictwa w życiu zawodowym i społecznym. Po drugie, dokumenty te podkreślają fundamentalny charakter idei wyrównywania szans poprzez działania rehabilitacyjne, terapeutyczne, kompensacyjne i edukację. Ich celem ma być normalne autonomiczne życie osób niepełnosprawnych i ich rozwój osobisty. Po trzecie, przytoczone dokumenty ideę równych praw ściśle wiążą z pojęciem wolności, czyli możliwości osób niepełnosprawnych do decydowania o swoim życiu i swoich sprawach, w tym do uczestnictwa we wszystkich obszarach i osiągania jego jakości nie gorszej niż średni poziom w danej społeczności. Te trzy kluczowe idee muszą zostać uwzględnione w kształcie programu i w procesie jego wdrażania. Należałoby także przemyśleć jak wykorzystując środki PO KL można by przyspieszyć proces ratyfikacji Konwencji przez Polskę. Prezentowane w niniejszym raporcie wyniki prowadzonego przez PFON monitoringu nie są optymistyczne. Wskaźnik udziału środowisk osób niepełnosprawnych w korzystaniu ze środków PO KL nieustannie pozostaje na zbyt niskim poziomie. Podkreślaliśmy wielokrotnie, że udział tych środowisk w wykorzystaniu środków PO KL powinien być nie mniejszy, niż ich udział w wykorzystaniu środków z Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich w poprzednim okresie programowania. Przypomnijmy, że całkowity budżet SPO RZL wynosił 1 960 111 tys. EUR, a w tym budżet Działania 1.4 SPO RZL 106 352 tys. EUR. Powiedzieć więc można, że sprawiedliwy udział środowisk osób niepełnosprawnych w wykorzystaniu środków PO KL powinien kształtować się co najmniej na poziomie 5,43%. 3

Jak wynika z Informacji miesięcznej z realizacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 (wg stanu na dzień 31 grudnia 2010 r.), wartość środków publicznych w ramach podpisanych umów / wydanych decyzji o dofinansowanie w ramach komponentu regionalnego PO KL wyniosła na koniec 2010 roku: 15 841 400 tys. PLN (tj. 3 792 076 tys. EUR - przeliczenie wg kursu: 1 EUR = 4,1775 PLN). Oznacza to, że przy zastosowaniu zasady sprawiedliwego udziału osób niepełnosprawnych w wykorzystaniu środków PO KL, środowiska te powinny były otrzymać do końca grudnia 2010 r. ponad 205 909 tys. EUR. Tymczasem w analizowanym okresie na projekty (konkursowe i systemowe) nakierowane na zawodową i społeczną integrację osób niepełnosprawnych w regionach zakontraktowano 605 558 tys. złotych, to jest tylko około 144 957 tys. EUR, czyli 3,82% całości środków zakontraktowanych w ramach regionalnego komponentu PO KL. Niedopłata na rzecz środowisk osób niepełnosprawnych wynosi więc około 61 000 tys. EUR. Dodatkowo wciąż obserwujemy głębokie międzyregionalne zróżnicowanie w wykorzystywaniu środków na projekty adresowane do osób niepełnosprawnych. Udział środków Środki Środki przeznaczonych na zakontraktowane zakontraktowane projekty dot. ON na wdrożenie na wdrożenie w całości środków Niedopłata / Województwo projektów w projektów zakontraktowanych Nadpłata ramach dotyczących ON w w ramach (w tys. PLN) komponentu ramach komponentu komponentu regionalnego regionalnego PO KL regionalnego PO KL (w tys. PLN) (w tys. PLN) PO KL Dolnośląskie 1 143 100 51 666 4,52% - 10 404 Kujawsko-Pomorskie 993 800 24 710 2,49% - 29 253 Lubelskie 1 205 800 56 480 4,68% - 8 995 Lubuskie 407 700 16 964 4,16% - 5 174 Łódzkie 1 113 200 40 870 3,67% - 19 577 Małopolskie 1 567 900 54 512 3,48% - 30 625 Mazowieckie 1 768 200 106 787 6,04% + 10 774 Opolskie 401 400 14 176 3,53% - 7 620 Podkarpackie 1 090 100 41 291 3,79% - 17 901 Podlaskie 523 500 14 948 2,86% - 13 478 Pomorskie 863 200 27 647 3,20% - 19 225 Śląskie 1 458 200 44 985 3,08% - 34 195 Świętokrzyskie 771 700 9 464 1,23% - 32 439 Warmińsko-Mazurskie 800 300 13 877 1,73% - 29 579 Wielkopolskie 965 600 44 288 4,59% - 8 144 Zachodniopomorskie 767 700 42 893 5,59% + 1 207 Polska ogółem 15 841 400 605 558 3,82% - 254 630 4

Po koniec 2009 roku można było usłyszeć często wyrażaną przez Instytucje Pośredniczące w województwach opinię, że w 2010 roku nastąpi radykalna poprawa sytuacji w zakresie liczby i wartości projektów adresowanych do osób niepełnosprawnych, w rezultacie zastosowania tzw. kryteriów strategicznych, które stanowią jedną ze składowych oceny merytorycznej. Zastosowało je 15 województw, przy czym przyjmowane kryteria były bardzo zróżnicowane. Wnioskodawcy, w zależności od województwa, mogli otrzymać dodatkowe punkty za to, że: grupę docelową stanowiły wyłącznie osoby lub w co najmniej 50% / 40% / 30% / 10% / 5% osoby oraz wsparcie w ramach projektu lub wsparcie w ramach projektu wraz z infrastrukturą zostało dostosowane do specyficznych potrzeb tej grupy docelowej; grupę docelową w projekcie stanowiły pozostające bez zatrudnienia osoby, z których co najmniej 50% zamieszkiwało obszary położone poza granicami administracyjnymi miast; co najmniej 10% liczby uczestników projektu stanowiły osoby, które utraciły zatrudnienie z przyczyn dotyczących zakładu pracy; projekt uwzględniał specjalne potrzeby osób niepełnosprawnych poprzez odpowiednie przystosowanie infrastruktury w celu poprawy dostępu osób niepełnosprawnych do integracji społecznej (poprzez cross-financing) lub przewidywał przeznaczenie co najmniej 40% / 50% wydatków w ramach cross-financingu na dostosowanie obiektów do potrzeb osób niepełnosprawnych; projekt zapewniał wsparcie dla tworzenia i działalności centrum integracji społecznej lub klubu integracji społecznej lub zakładu aktywności zawodowej; projekt zapewniał wykorzystanie modelu w zakresie aktywizacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, wypracowanego na podstawie zwalidowanych rezultatów PIW EQUAL; projekt miał być realizowany przez beneficjenta posiadającego udokumentowane doświadczenie w zakresie realizacji projektów w obszarze integracji społecznej. Zwracaliśmy uwagę w poprzednich raportach, że kryteria strategiczne to ograniczony instrument oddziaływania na poprawę sytuacji. Wskazywaliśmy na głębsze bariery tkwiące w sposobie i mechanizmach wdrażania PO KL, które dyskryminują środowiska osób niepełnosprawnych w korzystaniu ze środków unijnych. Zwracaliśmy zwłaszcza uwagę, 5

że pierwszoplanową kwestią jest zwiększenie potencjału absorpcyjnego (rozwojowego) sektora pozarządowego (nierozważnie utraconego w pierwszych latach wdrażania) oraz na konieczność organizowania konkursów adresowanych tematycznie do środowisk. Wyniki prowadzonego monitoringu pozwalają ocenić skuteczność wprowadzenia kryteriów strategicznych. Województwo Udział środków zakontraktowanych na wdrożenie projektów dot. ON w całej kwocie zakontraktowanej na wszystkie projekty skierowane do realizacji w ramach Poddziałań 6.1.1 oraz 7.2.1 Udział projektów dot. ON w ogólnej liczbie realizowanych projektów w ramach Poddziałań 6.1.1 oraz 7.2.1 31.12.2009 31.12.2010 31.12.2009 31.12.2010 Dolnośląskie 14,36% 10,11% 14,52% 9,52% Kujawsko-Pomorskie 17,50% 18,79% 14,58% 15,34% Lubelskie 4,02% 8,35% 5,30% 9,60% Lubuskie 13,76% 13,53% 12,16% 11,63% Łódzkie 11,64% 12,96% 8,67% 12,56% Małopolskie 13,73% 28,83% 18,75% 23,08% Mazowieckie 16,26% 15,18% 13,95% 13,23% Opolskie 10,84% 23,14% 14,63% 23,46% Podkarpackie 7,16% 12,16% 13,82% 12,64% Podlaskie 17,07% 19,28% 24,56% 25,00% Pomorskie 15,84% 22,92% 15,24% 24,18% Śląskie 10,17% 12,56% 12,27% 14,08% Świętokrzyskie 10,08% 11,87% 10,71% 6,40% Warmińsko-Mazurskie 12,67% 12,90% 14,12% 15,50% Wielkopolskie 12,23% 17,28% 13,83% 18,06% Zachodniopomorskie 15,31% 17,02% 14,04% 16,46% Polska ogółem 11,81% 15,07% 13,10% 14,93% Można podsumować, że w rezultacie wprowadzenia kryteriów strategicznych nastąpiła niewielka poprawa sytuacji w większości województw. Istotną poprawę zanotowano tylko w 4 województwach: małopolskim, opolskim, pomorskim i wielkopolskim. Budżet komponentu regionalnego PO KL wynosi 7 101 740 tys. EUR. Jeżeli utrzyma się dotychczasowa struktura absorpcji środków unijnych, to do środowisk osób niepełnosprawnych trafi 271,3 mln EUR zamiast należnych 385,6 mln EUR. Sytuację trzeba określić więc, jako alarmową. W związku z tym pozwalamy sobie powtórzyć nasze podstawowe postulaty: 6

1) Należy uruchomić konkursy poświęcone wyłącznie problematyce integracji osób niepełnosprawnych. 2) Należy pilnie wzmocnić potencjał absorpcyjny organizacji pozarządowych działających na rzecz integracji społeczno-zawodowej osób niepełnosprawnych. Wydaje się, że nadeszła także pora zrewidowania programu (postulowaliśmy to już w 2009 roku) i wprowadzenia specjalnego poddziałania (np. w Priorytecie VII) poświęconego wyłącznie problematyce integracji osób niepełnosprawnych. Krystyna Mrugalska Wiceprzewodnicząca Zarządu PFON 7

II. Uwagi metodologiczne 1. Przedmiotem podjętego monitoringu są projekty złożone i wyłonione do dofinansowania w konkursach w dwóch Poddziałaniach: 6.1.1 Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy projekty konkursowe (budżet w wysokości 328,7 mln EUR), 7.2.1 Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym projekty konkursowe (budżet w wysokości 271,8 mln EUR), a także projekty systemowe wdrożone w Poddziałaniach: 7.1.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej projekty systemowe (budżet w wysokości 585,4 mln EUR), 7.1.2 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez powiatowe centra pomocy rodzinie projekty systemowe (budżet w wysokości 353,3 mln EUR). Poddziałania 6.1.1 oraz 7.2.1 mają kluczowe znaczenie z punktu widzenia możliwości pozyskiwania funduszy strukturalnych na projekty przez organizacje pozarządowe działające w skali regionalno-lokalnej na rzecz integracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych. Poddziałania 7.1.1 oraz 7.1.2 stworzyły ramy dla aktywności instytucji samorządu terytorialnego w dziedzinie rozwoju aktywnej integracji, w tym integracji społeczno- zawodowej osób niepełnosprawnych. 2. Wyraźnego podkreślenia wymaga fakt, że przedmiotem zainteresowania prowadzonej akcji monitoringowej są projekty dotyczące integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, nie zaś udział osób niepełnosprawnych, jako uczestników prowadzonych w ramach komponentu regionalnego PO KL przedsięwzięć projektowych. Przedmiot prowadzonej akcji monitoringowej wybrany został świadomie, także z uwagi na posiadane przez Zespół Ewaluacji i Monitoringu PFON możliwości pozyskiwania oraz przetwarzania danych. Natomiast ograniczenie prowadzonej akcji do czterech wymienionych Poddziałań uzasadnione jest okolicznością, że w pozostałych Poddziałaniach komponentu regionalnego, projekty adresowane do osób niepełnosprawnych występują bardzo sporadycznie (incydentalnie), nawet jeśli w tych Poddziałaniach osoby zostały wskazane, jako grupa docelowa (tak, jak np. w przypadku Poddziałania 6.1.3 czy Działania 6.2). 8

3. W realizowanej przez PFON akcji monitoringu społecznego monitorowane są projekty (ich liczba i wartość) poświęcone zawodowej i społecznej integracji osób niepełnosprawnych, obejmujące: projekty skierowane bezpośrednio do osób niepełnosprawnych, w których osoby były wyłącznymi beneficjentami ostatecznymi bądź stanowiły wśród nich co najmniej 30 %.; projekty skierowane do najbliższego otoczenia osób niepełnosprawnych (rodzice, opiekunowie), dotyczące jego roli wypełnianej wobec osób niepełnosprawnych, bądź ograniczenia zjawiska wykluczenia spowodowanego przez sprawowanie opieki nad osobą niepełnosprawną; projekty badawcze, których tematyka dotyczyła osób niepełnosprawnych lub problemów związanych z ograniczaniem społecznych skutków niepełnosprawności; projekty polegające na prowadzeniu kampanii informacyjno-promocyjnych, dotyczących kształtowania postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych. 4. W prowadzonym monitoringu projektów systemowych za projekt uznano przedsięwzięcie, którego dotyczy podpisana umowa ramowa. Jako osobne i kolejne potraktowano wyjątkowo projekty, którym w kolejnym roku realizacji zmieniono grupę docelową. W przypadku projektów rozpoczętych w 2008 r. lub w 2009 r. i kontynuowanych w latach następnych ich wartość ustalano jako sumę kwot przeznaczonych na ich realizację w kolejnych latach. 5. Raport pierwszy monitorował projekty złożone w konkursach ogłoszonych w 2007 i 2008 roku oraz projekty skierowane w wyniku tych konkursów do realizacji. Raport drugi monitorował wszystkie projekty złożone w konkursach ogłoszonych i rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 sierpień 2009. Raport trzeci monitorował projekty złożone w konkursach rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 - grudzień 2009 oraz projekty systemowe adresowane do środowisk osób niepełnosprawnych, realizowane w latach 2008-2009 w ramach Poddziałań 7.1.1 oraz 7.1.2. Raport czwarty monitorował projekty złożone w konkursach ogłoszonych i rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 sierpień 2010. Raport piąty przedstawiał dynamikę zmian, jakie zachodziły w latach 2007 2009 w zakresie realizacji projektów w ramach 9

Poddziałań 6.1.1, 7.2.1, 7.1.1 oraz 7.1.2. Obecny raport monitoruje projekty złożone w konkursach rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 - grudzień 2010 oraz projekty systemowe adresowane do środowisk osób niepełnosprawnych, realizowane w latach 2008-2010 w ramach Poddziałań 7.1.1 oraz 7.1.2. W okresie styczeń 2007 grudzień 2010 Instytucje Pośredniczące ogłosiły i rozstrzygnęły w ramach wymienionych Poddziałań łącznie 143 konkursy (w tym 81 w ramach Poddziałania 6.1.1 oraz 62 w ramach Poddziałania 7.2.1). Projekty konkursowe dotyczące zawodowej i społecznej integracji osób niepełnosprawnych - złożone i przyjęte do realizacji - niniejszy raport analizuje na tle ogółu projektów złożonych w konkursach ogłoszonych w ramach Poddziałań 6.1.1 oraz 7.2.1. W poddanej analizie bazie projektów konkursowych znalazły się łącznie 12 362 złożone projekty, w tym 2318 projektów przyjętych do realizacji. Projekty systemowe dotyczące zawodowej i społecznej integracji osób niepełnosprawnych - przyjęte do realizacji - niniejszy raport analizuje na tle ogółu projektów systemowych przyjętych do realizacji w ramach Poddziałań 7.1.1 oraz 7.1.2. W poddanej analizie bazie projektów systemowych znalazło się łącznie 2421 wdrożonych projektów. 6. Źródłem analizowanych w raportach informacji dotyczących projektów konkursowych jest dokumentacja zamieszczona na stronach internetowych regionalnych Instytucji Pośredniczących (IP) i Instytucji Zarządzającej oraz dokumentacja uzyskana bezpośrednio z IP. Dokumentacja uzyskana z IP, dotycząca projektów złożonych w ramach konkursów obejmuje listy rankingowe zawierające wszystkie projekty poddane ocenie merytorycznej (tj. te, które przeszły weryfikację formalną). Dokumentacja dotycząca projektów przyjętych do realizacji obejmuje publikowane przez IP listy podpisanych umów lub listy realizowanych projektów. W trakcie zbierania danych na temat projektów przyjętych do realizacji posiłkowano się publikowaną na portalu PO KL listą beneficjentów Programu. Przy klasyfikowaniu grup docelowych korzystano z informacji umieszczanych na stronach internetowych beneficjentów. Szczegółowe informacje dotyczące wykorzystanej w trakcie zbierania danych monitoringowych dokumentacji konkursowej znajdują się w załączniku nr 1 do raportu. 10

7. Źródłem analizowanych w raportach informacji dotyczących projektów systemowych jest dokumentacja zamieszczona na stronach internetowych regionalnych IP i w kilku przypadkach dodatkowa dokumentacja uzyskana bezpośrednio z IP. 8. Publikowane raporty zawierają, po pierwsze analizę złożonych projektów konkursowych. Celem tej analizy jest przede wszystkim ocena potencjału i aktywności podmiotów uprawnionych do uzyskiwania unijnej pomocy na zadania dotyczące zawodowej i społecznej integracji osób niepełnosprawnych. Do przeprowadzenia tej analizy wykorzystano wszystkie projekty, które spełniły wymogi oceny formalnej. Po drugie raporty przedstawiają analizę projektów konkursowych i systemowych przyjętych do realizacji. Z kolei celem tego fragmentu analizy jest rekonstrukcja rzeczywistego procesu wykorzystania PO KL dla integracji i aktywizacji społecznozawodowej osób niepełnosprawnych oraz identyfikacja sygnałów świadczących o zakłóceniach tego procesu. 10. W związku z charakterem dokumentacji, dostępnej i wykorzystanej w prowadzonej akcji, możliwe do przeprowadzenia analizy mogą mieć stosunkowo wąski zakres. Podkreślić jednak trzeba, że wykorzystane w raportach dane są wystarczająco mocne, by ujawniać istotne negatywne zjawiska występujące w procesie absorpcji środków unijnych na cele związane ze społeczną i zawodową integracją osób niepełnosprawnych. 11. Źródłem wykorzystywanych w analizie danych finansowych dotyczących budżetu PO KL, jego komponentów, Działań i Poddziałań jest "Szczegółowy Opis Priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013" (Warszawa, 1 czerwca 2009 r.), Plany działań dla poszczególnych województw oraz Informacja miesięczna z realizacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 (wg stanu na dzień 31 grudnia 2010 r.). 11

III. Główne wnioski z analizy 1. Do końca sierpnia 2010 roku w ramach komponentu regionalnego PO KL rozpoczęto wdrażanie 255 projektów konkursowych dotyczących integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. Stanowiły one 12,72% ogółu projektów konkursowych, których realizację rozpoczęto w ramach Poddziałań 6.1.1 oraz 7.2.1 (łącznie 2004 projekty). Uruchomienie tych 2004 projektów wiązało się z zakontraktowaniem kwoty 1 358 910 tys. złotych, co stanowiło 54,17% całego budżetu Poddziałań 6.1.1 oraz 7.2.1, wynoszącego łącznie 2 508 394 tys. złotych (tj. 600 453 309 Euro - przeliczenie wg kursu: 1 EUR = 4,1775 PLN). Do grudnia 2010 r. (dokładnie do 31.12.2010 r.) rozpoczęto wdrażanie 346 projektów konkursowych dotyczących integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. Stanowią one 14,93% ogółu projektów, których realizację rozpoczęto w ramach Poddziałań 6.1.1 oraz 7.2.1 (łącznie 2318 projektów). Uruchomienie tych 2318 projektów wiązało się z zakontraktowaniem kwoty 1 595 587 tys. złotych, co stanowi 63,61% całego budżetu Poddziałań 6.1.1 oraz 7.2.1 (łącznie). Przytoczone dane świadczą, że w drugiej połowie 2010 roku tempo wdrażania Poddziałań PO KL poświęconych kształtowaniu integracji społecznej oraz eliminacji zjawisk wykluczenia społecznego uległo przyspieszeniu. 2. Wartość 255 projektów konkursowych skierowanych do realizacji do końca sierpnia 2010 r., dotyczących integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, wynosiła 174 096 tys. złotych. Stanowiło to 12,81% całej kwoty środków zakontraktowanych na realizację wszystkich 2004 projektów (1 358 910 tys.). Wartość wszystkich rozpoczętych do grudnia 2010 r. 346 projektów dotyczących integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, wynosi 240 410 tys. złotych, co stanowi 15,07% całej kwoty środków zakontraktowanych na realizację wszystkich 2318 projektów (1 595 587 tys.). W drugiej połowie 2010 roku zarysowała się wyraźna tendencja wzrostowa w zakresie wykorzystania środków unijnych (Poddziałania 6.1.1 oraz 7.2.1) na cele związane z integracją zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych. 12

3. Przytoczone dane świadczą jednak o stosunkowo niskim udziale (w ujęciu wartościowym) projektów konkursowych dotyczących integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych w puli środków przeznaczonych na konkursy w ramach monitorowanych Poddziałań. Jeśli ta tendencja miałaby się utrzymać, to z całości łącznego budżetu Poddziałań 6.1.1 oraz 7.2.1 na rozwiązywanie problemów dotyczących integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych w okresie 2007-2013 przeznaczonych zostanie ponad 90 mln EUR (czyli średnio rocznie 12,93 mln EUR). Dla porównania należy przypomnieć, że budżet wdrażanego tylko przez trzy lata Działania 1.4 SPO RZL wynosił 106 352 489 EUR, z czego w ramach tzw. trybu konkursowego (schemat "a") wydatkowano 60 mln EUR (czyli średnio rocznie 20,00 mln EUR). Na kwoty wykorzystywane w ramach dwu monitorowanych Poddziałań PO KL trzeba spoglądać ze świadomością, że w komponencie regionalnym PO KL Poddziałania te stanowią w zasadzie jedyne źródło dla pozyskiwania funduszy strukturalnych przez organizacje pozarządowe działające na obszarze integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. Jest to także jedyne źródło pozyskiwania środków strukturalnych na wzmocnienie potencjału tych organizacji. 4. W 100 konkursach ogłoszonych w okresie 2007-2009 r. w ramach monitorowanych Poddziałań złożono łącznie 856 projektów poświęconych integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, co stanowi 9,94% ogółu złożonych projektów. Z 856 projektów do realizacji skierowanych zostało 243, tj. 28,39% tych projektów. W 143 konkursach ogłoszonych i rozstrzygniętych od stycznia 2007 do grudnia 2010 w ramach monitorowanych Poddziałań złożono łącznie 1268 projektów poświęconych integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, co stanowi 10,26% ogółu złożonych projektów. Z 1268 projektów do realizacji skierowanych zostało 346, tj. 27,29% tych projektów. Najwięcej projektów poświęconych integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych złożyły organizacje pozarządowe 743 (z czego do realizacji skierowano 194); przedsiębiorcy złożyli 383 projekty (z czego do realizacji skierowano 87); jednostki sektora finansów publicznych złożyły 133 projekty (z czego do realizacji skierowano 63); instytucje samorządu gospodarczego lub zawodowego złożyły 9 projektów (z czego do realizacji skierowano 2). 13

5. Występuje większe zainteresowanie projektodawców zagadnieniami integracji społecznej osób niepełnosprawnych (Poddziałaniem 7.2.1) aniżeli problemami ich aktywizacji zawodowej i zatrudniania (Poddziałaniem 6.1.1). Wśród 1268 złożonych projektów poświęconych integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych projekty dotyczące integracji społecznej stanowią 65,85% (835 projektów), pomimo że w ramach Poddziałania 7.2.1 ogłoszono i rozstrzygnięto o 19 konkursów mniej (62), aniżeli w Poddziałaniu 6.1.1 (81 konkursów). Wśród 346 przyjętych do realizacji projektów dotyczących integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych projekty dotyczące integracji społecznej także stanowią większość 76,01% (263 projekty). 6. Najaktywniejszą kategorią beneficjentów uczestniczących w konkursach ogłaszanych w ramach obu monitorowanych Poddziałań są przedsiębiorcy - w analizowanym okresie (do grudnia 2010 roku) złożyli oni 6396, tj. 51,74% ogółu wniosków projektowych. Także wśród ogółu projektów przyjętych do realizacji projekty przedsiębiorców stanowią największą grupę 43,66% (1012 projektów). Podkreślenia wymaga fakt, że specyfiką projektów poświęconych integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych jest to, iż najaktywniejszą grupą wnioskodawców są w tym przypadku nie przedsiębiorcy, lecz organizacje pozarządowe. Organizacje te złożyły 743, tj. 58,60% ogółu projektów dotyczących integracji osób niepełnosprawnych. Także wśród ogółu projektów poświęconych osobom niepełnosprawnym przyjętych do realizacji, projekty organizacji pozarządowych stanowią 56,07% (194 projekty). Warto zwrócić uwagę, że w konkursach i w realizacji projektów poświęconych integracji zawodowej osób niepełnosprawnych uczestniczą trzy kategorie organizacji pozarządowych. Pierwszą z nich tworzą koncentrujące swoją działalność na osobach niepełnosprawnych organizacje szczebla regionalno-lokalnego. Druga grupa to lokalne oddziały i koła dużych i znanych ogólnokrajowych organizacji osób niepełnosprawnych. Grupa trzecia - to organizacje pozarządowe, których zasadnicza misja nie wiąże się ściśle z osobami niepełnosprawnymi lecz z różnymi zagadnieniami, które są istotne dla procesu integracji społecznej i zawodowej (np. edukacja kadr, rozwój regionalny itp.). 7. Organizacje pozarządowe złożyły w analizowanym okresie (styczeń 2007 - grudzień 2010) ogółem 4283 projekty, z czego przyjęto 853, tj. 19,92%. Wśród projektów 14

złożonych najliczniejszą grupę stanowiły projekty adresowane do osób bezrobotnych lub nieaktywnych zawodowo 1529, z których do realizacji przyjęto 270, czyli prawie co piąty złożony projekt (17,66%). W przypadku projektów poświęconych integracji osób niepełnosprawnych na 743 złożone przez organizacje pozarządowe, do realizacji przyjęto 194 (26,11%). Można sformułować ostrożny wniosek, że organizacje pozarządowe składające projekty poświęcone integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych reprezentowały nieco wyższy niż przeciętny, poziom potencjału absorpcyjnego. 8. Umiarkowaną aktywność w składaniu projektów konkursowych adresowanych do środowisk osób niepełnosprawnych przejawiają regionalne i lokalne jednostki administracji samorządowej. W analizowanych Poddziałaniach 6.1.1. oraz 7.2.1 złożyły one łącznie 1589 projektów, które stanowią 12,85% ogółu projektów złożonych w tych Poddziałaniach. Wśród ogółu złożonych projektów dotyczących osób niepełnosprawnych (1268), projekty złożone przez jednostki sektora finansów publicznych stanowią 10,49% (133 projekty). Dla porównania w przypadku projektów dotyczących młodzieży (ogółem złożono ich 1075) 20,93% (225 projektów) stanowiły wnioski przygotowane właśnie przez te podmioty. 9. Aktywność projektodawców z poszczególnych województw w składaniu projektów konkursowych dotyczących integracji społeczno-zawodowej osób niepełnosprawnych jest niejednolita. Najwięcej projektów o tej tematyce złożono w województwach: łódzkim (154), mazowieckim (128), pomorskim i śląskim (po 111) oraz małopolskim (103). Najmniej - w lubuskim (31), świętokrzyskim (40) i zachodniopomorskim (46). 10. Wśród ogółu projektów konkursowych złożonych w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1 w skali całego kraju (12 362), projekty poświęcone integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych (1268) stanowią 10,26%. Wskaźnik ten w województwach kształtuje się w przedziale od 21,06% (małopolskie) do 7,27% (lubelskie). 11. Spośród 346 projektów konkursowych poświęconych integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, które zostały przyjęte do realizacji, najwięcej przyjęto w województwach: pomorskim (37), mazowieckim (34), śląskim (30), kujawskopomorskim (29) i wielkopolskim (28). 15

12. W świetle zgromadzonych danych ciekawie przedstawia się zagadnienie działającego w poszczególnych województwach mechanizmu selekcji projektów poświęconych integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. Na przykład z 76 projektów poświęconych tej tematyce, złożonych w województwie dolnośląskim, do realizacji skierowano tylko 10 (wskaźnik selekcji 13,16%), w województwie łódzkim z 154 złożonych do realizacji skierowano 25 (wskaźnik selekcji 16,23%). Dobre wskaźniki selekcji uzyskano w województwach: kujawsko-pomorskim 40,85%; wielkopolskim 37,33%; lubelskim, podlaskim i pomorskim po 33,33% oraz w opolskim 32,76%; w lubuskim 32,26% i warmińsko-mazurskim 31,75%. Pełną informację na ten temat przedstawia poniższa tabela (uwaga: w nawiasach przedstawiono stan na dzień 31.12.2009 r.). Województwo Liczba projektów dotyczących integracji osób niepełnosprawnych, które zostały złożone (poprawne formalnie) ocenione pozytywnie przez Komisję Oceny Projektów skierowane do realizacji Wskaźnik selekcji (odsetek projektów skierowanych do realizacji wśród projektów złożonych) Dolnośląskie 76 36 10 13,16% (14,75%) Kujawsko-Pomorskie 71 38 29 40,85% (32,56%) Lubelskie 57 25 19 33,33% (28,00%) Lubuskie 31 18 10 32,26% (31,03%) Łódzkie 154 37 25 16,23% (16,46%) Małopolskie 103 52 21 20,39% (29,27%) Mazowieckie 128 60 34 26,56% (26,79%) Opolskie 58 29 19 32,76% (20,00%) Podkarpackie 81 27 22 27,16% (30,00%) Podlaskie 63 31 21 33,33% (32,56%) Pomorskie 111 75 37 33,33% (32,00%) Śląskie 111 62 30 27,03% (30,30%) Świętokrzyskie 40 14 8 20,00% (25,00%) Warmińsko-Mazurskie 63 35 20 31,75% (34,29%) Wielkopolskie 75 59 28 37,33% (31,71%) Zachodniopomorskie 46 19 13 28,26% (29,63%) Polska ogółem 1268 617 346 27,29% (27,06%) 16

13. Zagadnienie sprawiedliwego dostępu środowisk osób niepełnosprawnych do środków PO KL w poszczególnych województwach można rozpatrywać m.in. poprzez analizę wskaźnika udziału wartości finansowej projektów poświęconych integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych w całej kwocie zakontraktowanej w wyniku wszystkich konkursów przeprowadzonych w ramach Poddziałań 6.1.1 oraz 7.2.1. Wyniki tej analizy dowodzą, że interesy środowisk osób niepełnosprawnych w największym stopniu respektowane są w procesie dystrybucji środków EFS w województwach: małopolskim, opolskim i pomorskim. Sytuacja w tym zakresie wygląda najgorzej w województwach: lubelskim, dolnośląskim i świętokrzyskim. Pełną informację na ten temat przedstawia poniższa tabela (uwaga: w nawiasach przedstawiono stan na dzień 31.12.2009 r.). Środki finansowe (w zł) Województwo Zakontraktowane w wyniku rozstrzygniętych konkursów przeprowadzonych w ramach Poddziałań 6.1.1 oraz 7.2.1. Zakontraktowane na wdrożenie projektów dotyczących integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych Wskaźnik sprawiedliwego dostępu do środków PO KL* Dolnośląskie 100 400 200,00 10 145 558,94 10,11% (14,36%) Kujawsko-Pomorskie 88 335 503,00 16 602 374,79 18,79% (17,50%) Lubelskie 140 448 361,46 11 723 160,30 8,35% (4,02%) Lubuskie 35 179 327,83 4 759 235,40 13,53% (13,76%) Łódzkie 141 972 511,05 18 394 580,80 12,96% (11,64%) Małopolskie 82 578 659,90 23 804 511,27 28,83% (13,73%) Mazowieckie 184 571 571,00 28 024 926,67 15,18% (16,26%) Opolskie 35 968 819,24 8 323 108,50 23,14% (10,84%) Podkarpackie 180 466 000,00 21 949 848,17 12,16% (7,16%) Podlaskie 48 383 755,90 9 328 136,73 19,28% (17,07%) Pomorskie 88 855 904,05 20 368 345,94 22,92% (15,84%) Śląskie 173 039 384,00 21 733 790,67 12,56% (10,17%) Świętokrzyskie 39 949 000,00 4 742 737,50 11,87% (10,08%) Warmińsko-Mazurskie 78 812 346,99 10 168 861,26 12,90% (12,67%) Wielkopolskie 109 417 854,00 18 904 715,34 17,28% (12,23%) Zachodniopomorskie 67 207 955,00 11 436 188,98 17,02% (15,31%) Polska ogółem 1 595 587 153,42 240 410 081,26 15,07% (11,81%) * udział środków zakontraktowanych na wdrożenie projektów dotyczących integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych w całej kwocie zakontraktowanej na wszystkie projekty skierowane do realizacji w ramach Poddziałań 6.1.1 oraz 7.2.1. 17

Podkreślenia wymaga fakt, że w wyniku konkursów ogłoszonych i rozstrzygniętych do końca grudnia 2010 roku, wskaźnik sprawiedliwego dostępu do środków PO KL finansujących Priorytety VI i VII poprawił się w skali kraju z 11,81% do 15,07%, co było następstwem jego wzrostu w 13 województwach. 14. Do 31 grudnia 2010 r. w ramach komponentu regionalnego PO KL rozpoczęto wdrażanie 292 projektów systemowych dotyczących integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. Stanowiły one 12,06% ogółu projektów systemowych, których realizację rozpoczęto w ramach Poddziałań 7.1.1 oraz 7.1.2 (łącznie 2421 projektów). Uruchomienie tych 2421 projektów wiązało się z zakontraktowaniem kwoty 1 319 425 tys. złotych, co stanowiło 33,65% całego budżetu Poddziałań 7.1.1 oraz 7.1.2, wynoszącego łącznie 3 921 552 tys. złotych (tj. 938 731 709 Euro przeliczenie wg kursu: 1 EUR = 4,1775 PLN). Wartość 292 projektów systemowych skierowanych do realizacji do grudnia 2010 r. w ramach Poddziałań 7.1.1 (11) oraz 7.1.2 (281), dotyczących integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, wynosiła 365 148 tys. złotych. Stanowiło to 27,67% całej kwoty środków zakontraktowanych na realizację wszystkich 2421 projektów (1 319 425 tys. zł). (uwaga: w nawiasach przedstawiono stan na dzień 31.12.2009 r.). Województwo Środki finansowe (w zł) Zakontraktowane w ramach Poddziałań 7.1.1 oraz 7.1.2. 18 Zakontraktowane na wdrożenie projektów dotyczących ON Wskaźnik sprawiedliwego dostępu do środków PO KL* Dolnośląskie 94 941 678,00 41 520 183,97 43,73% (28,93%) Kujawsko-Pomorskie 74 243 163,51 8 107 634,06 10,92% (10,94%) Lubelskie 101 646 362,20 44 757 119,03 44,03% (41,69%) Lubuskie 38 328 850,33 12 204 744,92 31,84% (41,74%) Łódzkie 87 231 909,00 22 475 815,90 25,77% (23,34%) Małopolskie 82 714 768,52 30 707 031,11 37,12% (27,16%) Mazowieckie 140 634 320,25 78 762 412,39 56,01% (49,50%) Opolskie 36 135 762,76 5 852 965,39 16,20% (13,02%) Podkarpackie 76 320 282,20 19 340 683,84 25,34% (26,65%) Podlaskie 36 304 097,85 5 620 235,74 15,48% (9,56%) Pomorskie 69 575 077,00 7 278 170,45 10,46% (8,55%) Śląskie 155 296 940,93 23 251 605,40 14,97% (14,55%) Świętokrzyskie 55 573 770,00 4 721 077,44 8,50% (3,57%) Warmińsko-Mazurskie 98 449 650,00 3 708 622,48 3,77% (3,69%) Wielkopolskie 96 439 501,00 25 383 699,28 26,32% (27,99%) Zachodniopomorskie 75 589 402,00 31 456 356,07 41,61% (48,97%) Polska ogółem 1 319 425 535,55 365 148 357,47 27,67% (23,55%) * udział środków zakontraktowanych na wdrożenie projektów dotyczących integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych w całej kwocie zakontraktowanej na wszystkie projekty skierowane do realizacji w ramach Poddziałań 7.1.1 oraz 7.1.2.

Podkreślić trzeba, że zasadniczym realizatorem projektów systemowych poświęconych integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych są powiatowe centra pomocy rodzinie (281 projektów). 15. Do 31 grudnia 2010 r. w ramach komponentu regionalnego PO KL, w ramach Poddziałań 6.1.1; 7.2.1; 7.1.1 oraz 7.1.2 rozpoczęto wdrażanie 638 projektów konkursowych oraz systemowych dotyczących integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. Wartość tych 638 projektów skierowanych do realizacji w ramach wymienionych Poddziałań wynosiła 605 558 tys. złotych. Stanowiło to 20,77% całej kwoty środków zakontraktowanych w ramach Poddziałań 6.1.1; 7.2.1; 7.1.1 oraz 7.1.2. (uwaga: w nawiasach przedstawiono stan na dzień 31.12.2009 r.). Województwo Zakontraktowane w ramach Poddziałań 6.1.1, 7.2.1, 7.1.1 oraz 7.1.2 Środki finansowe (w zł) Zakontraktowane na wdrożenie projektów dotyczących integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych Wskaźnik sprawiedliwego dostępu do środków PO KL* Dolnośląskie 195 341 878,00 51 665 742,91 26,45% (21,84%) Kujawsko-Pomorskie 162 578 666,51 24 710 008,85 15,20% (14,25%) Lubelskie 242 094 723,66 56 480 279,33 23,33% (13,94%) Lubuskie 73 508 178,16 16 963 980,32 23,08% (23,67%) Łódzkie 229 204 420,05 40 870 396,70 17,83% (16,13%) Małopolskie 165 293 428,42 54 511 542,38 32,98% (18,98%) Mazowieckie 325 205 891,25 106 787 339,06 32,84% (27,32%) Opolskie 72 104 582,00 14 176 073,89 19,66% (11,91%) Podkarpackie 256 786 282,20 41 290 532,01 16,08% (11,79%) Podlaskie 84 687 853,75 14 948 372,47 17,65% (13,96%) Pomorskie 158 430 981,05 27 646 516,39 17,45% (12,81%) Śląskie 328 336 324,93 44 985 396,07 13,70% (12,32%) Świętokrzyskie 95 522 770,00 9 463 814,94 9,91% (6,57%) Warmińsko-Mazurskie 177 261 996,99 13 877 483,74 7,83% (7,82%) Wielkopolskie 205 857 355,00 44 288 414,62 21,51% (18,19%) Zachodniopomorskie 142 797 357,00 42 892 545,05 30,04% (30,05%) Polska ogółem 2 915 012 688,97 605 558 438,73 20,77% (16,54%) * udział środków zakontraktowanych na wdrożenie projektów dotyczących integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych w całej kwocie zakontraktowanej na wszystkie projekty skierowane do realizacji w ramach Poddziałań 6.1.1, 7.2.1, 7.1.1 oraz 7.1.2. 19

16. Sprawiedliwy dostęp środowisk osób niepełnosprawnych w regionach do środków EFS powinien zapewniać udział tych środowisk w wykorzystaniu środków PO KL na poziomie nie mniejszym, niż ich udział w wykorzystaniu środków z Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich w poprzednim okresie programowania. Budżet całkowity SPO RZL wynosił 1 960 111 tys. EUR, zaś budżet Działania 1.4 SPO RZL 106 352 tys. EUR. Określić więc można, że sprawiedliwy udział środowisk osób niepełnosprawnych w wykorzystaniu środków PO KL powinien kształtować się co najmniej na poziomie 5,43%. Budżet komponentu regionalnego PO KL wynosi 7 101 740 tys. EUR, to jest średnio rocznie 1 014 534 tys. EUR. Sprawiedliwy dostęp środowisk osób niepełnosprawnych do środków w komponencie regionalnym PO KL oznaczałby więc coroczne kontraktowanie na projekty poświęcone integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych ok. 55 089 tys. EUR, łącznie w latach 2007-2010 powinno być to ok. 220 357 tys. EUR. Jak wynika z Informacji miesięcznej z realizacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 (wg stanu na dzień 31 grudnia 2010 r.), wartość środków publicznych w ramach podpisanych umów/wydanych decyzji o dofinansowanie w ramach komponentu regionalnego PO KL to 15 841 400 tys. PLN (tj. 3 792 076 tys. EUR). Tymczasem w analizowanym okresie na projekty (konkursowe i systemowe) nakierowane na zawodową i społeczną integrację osób niepełnosprawnych w regionach zakontraktowano 605 558 tys. złotych, to jest ok. 144 957 tys. EUR. Aktualnie więc udział środowisk osób niepełnosprawnych w wykorzystaniu środków PO KL można szacować na poziomie ok. 3,82%. 20

IV. Projekty konkursowe analiza ogólnokrajowych danych monitoringowych Tabela 0.1 w konkursach rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1 według rodzaju grupy docelowej (Polska). bezrobotne / w konkursach ogółem w Poddziałaniu 6.1.1 w Poddziałaniu 7.2.1 1268 10,26% 433 6,12% 835 15,78% 5799 46,91% 4302 60,84% 1497 28,29% Kobiety 1377 11,14% 1023 14,47% 354 6,69% po 45 roku 1075 8,70% 415 5,87% 660 12,47% 568 4,59% 358 5,06% 210 3,97% 227 1,84% 30 0,42% 197 3,72% Wykluczeni (ogólnie) 1101 8,91% 11 0,16% 1090 20,60% 947 7,66% 499 7,06% 448 8,47% Razem 12362 100,00% 7071 100,00% 5291 100,00% Tabela 0.2 w konkursach rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1 według typu beneficjenta (Polska). Beneficjent w konkursach ogółem dotyczące osób niepełnosprawnych Przedsiębiorca 6396 51,74% 383 30,21% Osoba prawna nie działająca dla zysku Jednostka sektora finansów publicznych Samorząd gospod. lub zawodowy 4283 34,65% 743 58,60% 1589 12,85% 133 10,49% 94 0,76% 9 0,71% Razem 12362 100,00% 1268 100,00% 21

Tabela 0.3 do realizacji w wyniku konkursów rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1 według rodzaju grupy docelowej (Polska). bezrobotne / do realizacji ogółem w Poddziałaniu 6.1.1 w Poddziałaniu 7.2.1 346 14,93% 83 7,00% 263 23,23% 947 40,85% 688 58,01% 259 22,88% Kobiety 281 12,12% 196 16,53% 85 7,51% po 45 roku 201 8,67% 65 5,48% 136 12,01% 122 5,26% 83 7,00% 39 3,45% 57 2,46% 12 1,01% 45 3,98% Wykluczeni (ogólnie) 221 9,53% 4 0,34% 217 19,17% 143 6,17% 55 4,64% 88 7,77% Razem 2318 100,00% 1186 100,00% 1132 100,00% Tabela 0.4 do realizacji w wyniku konkursów rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1 według typu beneficjenta (Polska). Beneficjent do realizacji ogółem dotyczące osób niepełnosprawnych Przedsiębiorca 1012 43,66% 87 25,14% Osoba prawna nie działająca dla zysku Jednostka sektora finansów publicz. Samorząd gospod. lub zawodowy 853 36,80% 194 56,07% 432 18,64% 63 18,21% 21 0,91% 2 0,58% Razem 2318 100,00% 346 100,00% 22

Tabela 0.5 Odsetek projektów przyjętych do realizacji spośród projektów złożonych w konkursach rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1 wg rodzaju grupy docelowej (Polska). bezrobotne / w konkursach ogółem do realizacji ogółem Odsetek projektów przyjętych do realizacji 1268 346 27,29% 5799 947 16,33% Kobiety 1377 281 20,41% po 45 roku 1075 201 18,70% 568 122 21,48% 227 57 25,11% Wykluczeni (ogólnie) 1101 221 20,07% 947 143 15,10% Razem 12362 2318 18,75% Tabela 0.6 Projekty przedsiębiorców w konkursach rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1 według typu beneficjenta (Polska). bezrobotne / przez przedsiębiorców Przyjęte projekty przedsiębiorców Odsetek projektów przyjętych do realizacji 383 5,99% 87 8,60% 22,72% 3670 57,38% 531 52,47% 14,47% Kobiety 874 13,66% 169 16,70% 19,34% po 45 roku 361 5,64% 55 5,43% 15,24% 371 5,80% 71 7,02% 19,14% 48 0,75% 11 1,09% 22,92% Wykluczeni (ogólnie) 191 2,99% 28 2,77% 14,66% 498 7,79% 60 5,93% 12,05% Razem 6396 100,00% 1012 100,00% 15,82% 23

Tabela 0.7 Projekty osób prawnych nie działających dla zysku w konkursach rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1 według typu beneficjenta (Polska). bezrobotne / Kobiety po 45 roku Wykluczeni (ogólnie) Razem przez osoby prawne nie działające dla zysku Przyjęte projekty osób prawnych nie działających dla zysku Odsetek projektów przyjętych do realizacji 743 17,35% 194 22,74% 26,11% 1529 35,70% 270 31,65% 17,66% 401 9,36% 84 9,85% 20,95% 485 11,32% 85 9,96% 17,53% 154 3,60% 37 4,34% 24,03% 134 3,13% 33 3,87% 24,63% 528 12,33% 106 12,43% 20,08% 309 7,21% 44 5,16% 14,24% 4283 100,00% 853 100,00% 19,92% Tabela 0.8 Projekty jednostek sektora finansów publicznych w konkursach rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1 według typu beneficjenta (Polska). bezrobotne / Kobiety po 45 roku Wykluczeni (ogólnie) Razem przez jednostki sektora finansów publicznych Przyjęte projekty jednostek sektora finansów publicznych Odsetek projektów przyjętych do realizacji 133 8,37% 63 14,58% 47,37% 541 34,05% 131 30,32% 24,21% 97 6,10% 27 6,25% 27,84% 225 14,16% 59 13,66% 26,22% 38 2,39% 14 3,24% 36,84% 43 2,71% 13 3,01% 30,23% 380 23,91% 87 20,14% 22,89% 132 8,31% 38 8,80% 28,79% 1589 100,00% 432 100,00% 27,19% 24

Tabela 0.9 Projekty samorządów gospodarczych lub zawodowych w konkursach rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1 według typu beneficjenta (Polska). przez samorządy gospodarcze lub zawodowe Przyjęte projekty samorządów gospodarczych lub zawodowych Odsetek projektów przyjętych do realizacji 9 9,57% 2 9,52% 22,22% bezrobotne / 59 62,77% 15 71,43% 25,42% Kobiety 5 5,32% 1 4,76% 20,00% 4 4,26% 2 9,52% 50,00% po 45 roku 5 5,32% 0 0,00% 0,00% 2 2,13% 0 0,00% 0,00% Wykluczeni (ogólnie) 2 2,13% 0 0,00% 0,00% 8 8,51% 1 4,76% 12,50% Razem 94 100,00% 21 100,00% 22,34% Tabela 0.10 w konkursach rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1 według województw. Województwo w konkursach ogółem dotyczące osób niepełnosprawnych Dolnośląskie 650 5,26% 76 5,99% Kujawsko-Pomorskie 721 5,83% 71 5,60% Lubelskie 784 6,34% 57 4,50% Lubuskie 382 3,09% 31 2,44% Łódzkie 1480 11,97% 154 12,15% Małopolskie 489 3,96% 103 8,12% Mazowieckie 1343 10,86% 128 10,09% Opolskie 454 3,67% 58 4,57% Podkarpackie 904 7,31% 81 6,39% Podlaskie 480 3,88% 63 4,97% Pomorskie 889 7,19% 111 8,75% Śląskie 1238 10,01% 111 8,75% Świętokrzyskie 526 4,25% 40 3,15% Warmińsko-Mazurskie 679 5,49% 63 4,97% Wielkopolskie 805 6,51% 75 5,91% Zachodniopomorskie 538 4,35% 46 3,63% Razem 12362 100,00% 1268 100,00% 25

Tabela 0.11 do realizacji w wyniku konkursów rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1 według województw. Województwo do realizacji ogółem 26 dotyczące osób niepełnosprawnych Dolnośląskie 105 4,53% 10 2,89% Kujawsko-Pomorskie 189 8,15% 29 8,38% Lubelskie 198 8,54% 19 5,49% Lubuskie 86 3,71% 10 2,89% Łódzkie 199 8,58% 25 7,23% Małopolskie 91 3,93% 21 6,07% Mazowieckie 257 11,09% 34 9,83% Opolskie 81 3,49% 19 5,49% Podkarpackie 174 7,51% 22 6,36% Podlaskie 84 3,62% 21 6,07% Pomorskie 153 6,60% 37 10,69% Śląskie 213 9,19% 30 8,67% Świętokrzyskie 125 5,39% 8 2,31% Warmińsko-Mazurskie 129 5,57% 20 5,78% Wielkopolskie 155 6,69% 28 8,09% Zachodniopomorskie 79 3,41% 13 3,76% Razem 2318 100,00% 346 100,00% Tabela 0.12 w konkursach rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1, dotyczące osób niepełnosprawnych według województw. Województwo przez przedsiębiorców przez osoby prawne nie dział. dla zysku przez jednostki sektora finansów publicznych przez samorządy gospodarcze lub zawodowe Dolnośląskie 25 42 9 0 Kujawsko-Pomorskie 21 37 11 2 Lubelskie 18 30 9 0 Lubuskie 11 16 4 0 Łódzkie 54 93 6 1 Małopolskie 41 53 7 2 Mazowieckie 29 83 15 1 Opolskie 14 39 5 0 Podkarpackie 27 50 4 0 Podlaskie 16 43 4 0 Pomorskie 43 55 13 0 Śląskie 34 58 18 1 Świętokrzyskie 13 24 3 0 Warmińsko-Mazurskie 4 51 8 0 Wielkopolskie 22 46 7 0 Zachodniopomorskie 11 23 10 2 Razem 383 743 133 9

Tabela 0.13 do realizacji w wyniku konkursów rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1, dotyczące osób niepełnosprawnych według województw. Województwo Przyjęte projekty przedsiębiorców Przyjęte projekty osób prawnych nie działających dla zysku Przyjęte projekty jednostek sektora finansów publicznych Przyjęte projekty samorządów gospodarczych lub zawodowych Dolnośląskie 4 4 2 0 Kujawsko-Pomorskie 8 16 5 0 Lubelskie 7 7 5 0 Lubuskie 3 6 1 0 Łódzkie 8 15 2 0 Małopolskie 3 14 3 1 Mazowieckie 7 20 7 0 Opolskie 6 9 4 0 Podkarpackie 4 17 1 0 Podlaskie 2 16 3 0 Pomorskie 12 17 8 0 Śląskie 7 13 10 0 Świętokrzyskie 4 3 1 0 Warmińsko-Mazurskie 2 15 3 0 Wielkopolskie 7 17 4 0 Zachodniopomorskie 3 5 4 1 Razem 87 194 63 2 27

V. Projekty konkursowe analiza wojewódzkich danych monitoringowych 1. Dane dla województwa dolnośląskiego Tabela 1.1 w konkursach rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1 według rodzaju grupy docelowej (województwo dolnośląskie). bezrobotne / w konkursach ogółem w Poddziałaniu 6.1.1 w Poddziałaniu 7.2.1 76 11,69% 34 7,85% 42 19,35% 281 43,23% 215 49,65% 66 30,41% Kobiety 116 17,85% 103 23,79% 13 5,99% po 45 roku 52 8,00% 25 5,77% 27 12,44% 25 3,85% 18 4,16% 7 3,23% 10 1,54% 0 0,00% 10 4,61% Wykluczeni (ogólnie) 36 5,54% 1 0,23% 35 16,13% 54 8,31% 37 8,55% 17 7,83% Razem 650 100,00% 433 100,00% 217 100,00% Tabela 1.2 w konkursach rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1 według typu beneficjenta (województwo dolnośląskie). Beneficjent w konkursach ogółem dotyczące osób niepełnosprawnych Przedsiębiorca 334 51,38% 25 32,89% Osoba prawna nie działająca dla zysku Jednostka sektora finansów publicz. Samorząd gospod. lub zawodowy 238 36,62% 42 55,26% 74 11,38% 9 11,84% 4 0,62% 0 0,00% Razem 650 100,00% 76 100,00% 28

Tabela 1.3 do realizacji w wyniku konkursów rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1 według rodzaju grupy docelowej (województwo dolnośląskie). do realizacji ogółem w Poddziałaniu 6.1.1 w Poddziałaniu 7.2.1 bezrobotne / 10 9,52% 3 4,55% 7 17,95% 21 20,00% 15 22,73% 6 15,38% Kobiety 33 31,43% 28 42,42% 5 12,82% po 45 roku 13 12,38% 8 12,12% 5 12,82% 7 6,67% 5 7,58% 2 5,13% 6 5,71% 0 0,00% 6 15,38% Wykluczeni (ogólnie) 4 3,81% 0 0,00% 4 10,26% 11 10,48% 7 10,61% 4 10,26% Razem 105 100,00% 66 100,00% 39 100,00% Tabela 1.4 do realizacji w wyniku konkursów rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1 według typu beneficjenta (województwo dolnośląskie). Beneficjent do realizacji ogółem dotyczące osób niepełnosprawnych Przedsiębiorca 49 46,67% 4 40,00% Osoba prawna nie działająca dla zysku Jednostka sektora finansów publicz. Samorząd gospod. lub zawodowy 41 39,05% 4 40,00% 14 13,33% 2 20,00% 1 0,95% 0 0,00% Razem 105 100,00% 10 100,00% 29

Tabela 1.5 Odsetek projektów przyjętych do realizacji spośród projektów złożonych w konkursach rozstrzygniętych w okresie styczeń 2007 grudzień 2010 w Poddziałaniach 6.1.1 oraz 7.2.1 według rodzaju grupy docelowej (województwo dolnośląskie). w konkursach ogółem do realizacji ogółem Odsetek projektów przyjętych do realizacji bezrobotne / 76 10 13,16% 281 21 7,47% Kobiety 116 33 28,45% po 45 roku 52 13 25,00% 25 7 28,00% 10 6 60,00% Wykluczeni (ogólnie) 36 4 11,11% 54 11 20,37% Razem 650 105 16,15% 30