Podajmy sobie ręce Program współpracy z rodzicami w roku szkolnym 2013/2014 realizowany w Przedszkolu Samorządowym nr 7 w Białymstoku Program opracowały: Katarzyna Petelczyc Anna Smarżewska Elżbieta Murawska Spis treści
1. Wstęp 3 2. Założenia programu 4 3. Cele programu 4 a) cele ogólne 4 b) cele szczegółowe 5 4. Metody i formy realizacji programu 5 5. Współpraca z rodzicami 6 6. Ewaluacja programu 12 7. Podstawy prawne: 13 8. Bibliografia 13 a) wydawnictwa zwarte 13 b) czasopisma 14 2
1. Wstęp Dzieci są motorem, lecz rodzice kierownicą. Benjamin Spock Jednym z podstawowych zadań przedszkola wg podstawy programowej wychowania przedszkolnego jest współpraca z rodzicami. Ustawodawca ujmuje to w następujący sposób: W trosce o jednolite oddziaływanie wychowawcze, nauczyciele: 1. systematycznie informują rodziców o zadaniach wychowawczych i kształcących realizowanych w przedszkolu; zapoznają rodziców z podstawą programową wychowania przedszkolnego i włączają ich do kształtowaniu dziecka określonych tam wiadomości i umiejętności; 2. informują rodziców o sukcesach i kłopotach ich dzieci, a także włączają ich do wspierania osiągnięć rozwojowych dzieci i łagodzenia trudności, na jakie natrafiają; 3. zachęcają rodziców do współdecydowania w sprawach przedszkola, np. wspólnie organizują wydarzenia, w których biorą udział dzieci 1 Również rozporządzenie MEN w sprawie nadzoru pedagogicznego z roku 2009 nakłada na przedszkola obowiązek zbierania i analizowania informacji o współpracy rodzice przedszkole (obszar III, punkt 3.4) 2. Mimo, iż sformułowane w tych dokumentach wymagania brzmią dla nas nauczycieli jasno i zrozumiale, to jednak prowadzenie w przedszkolu efektywnej współpracy z rodzicami jest zadaniem niezwykle trudnym. Nie wynika to bynajmniej z małej ilości technik skutecznej komunikacji interpersonalnej, braku szkoleń czy też literatury. Jednym z problemów jest niechęć rodziców do współpracy, innym jest nieświadomość tychże, że można skutecznie nauczyć się pewnych rzeczy związanych z wychowywaniem dzieci, jeszcze innym brak przeszkolonych nauczycieli do prowadzenia pedagogizacji, niewystarczająca baza dydaktyczna, itp. Jeszcze innym problemem jest mała atrakcyjność proponowanych rodzicom działań. Trudności te można by mnożyć, nie to jednak mamy na celu konstruując program Podajmy sobie ręce. 1 Podstawa Programowa Wychowania Przedszkolnego 2 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie nadzoru pedagogicznego, Dzienniku Ustaw Nr 168, poz. 1324 3
2. Założenia programu Warunkiem prawidłowej i pełnej realizacji celów, zadań i funkcji przedszkola jest pozyskanie do współpracy rodziny, podstawowego środowiska wychowawczego dziecka. Dopiero zgodne współdziałanie obu tych środowisk może zapewnić właściwe warunki prawidłowego wychowania i pobudzania rozwoju dziecka. Stroną, która ma obowiązek inicjowania i rozwijania tych kontaktów powinno być - z racji swego powołania i kompetencji osób w nim pracujących przedszkole. Warunkiem efektywnego wychowania jest pozyskanie rodziców do osiągania wspólnych celów i działań w tym zakresie. Zazwyczaj nie jest to trudne, ponieważ wielu rodziców przejawia duże zainteresowanie rozwojem dziecka i chęć jego wspomagania. Możemy wykorzystać fakt, że w większości przypadków Rodzice mają też pozytywny stosunek do przedszkola. Musimy to jak najlepiej wykorzystać do nawiązania ścisłej współpracy, opartej na wzajemnym zrozumieniu i życzliwości oraz zasadach partnerstwa. Podjęłyśmy wyzwanie stworzenia i przeprowadzenia atrakcyjnego zarówno dla nas nauczycieli, jak i rodziców, programu efektywnej współpracy. Ma on ułatwić zaangażowanie rodzica na płaszczyźnie rodzic - dziecko - nauczyciel. Im lepsza jest wiedza rodziców o pracy nauczyciela, jego zadaniach oraz problemach, z jakimi się spotyka, tym lepszy będzie efekt wychowawczy, do którego wspólnie dążymy. Ponadto oczekiwania rodziców mają decydujący wpływ na tworzenie planu wychowawczego na danym etapie kształcenia. Obecność rodzica w życiu przedszkola, mobilizuje nauczycieli do poszukiwania różnorodnych metod, form i środków umożliwiających efektywną współpracę. 3. Cele programu a) cele ogólne budzenie chęci wspólnego wypracowania wzorów współdziałania na płaszczyźnie przedszkole dom opracowywanie procedur przepływu informacji pedagogizacja rodziców (gazetka, strona internetowa, tablica ogłoszeń, zbiory biblioteki przedszkolnej, prelekcje, spotkania, warsztaty) kształtowanie u rodziców postawy odpowiedzialności za proces wychowawczy dzieci. 4
b) cele szczegółowe wyrabianie przekonania o konieczności organizowania warunków umożliwiających aktywny udział rodziców w życiu przedszkola budzenie chęci inicjowania przez rodziców formalnych i nieformalnych kontaktów z personelem naszej placówki dążenie do zaspokajania potrzeby bezpieczeństwa i stwarzania warunków do optymalnego rozwoju dziecka umożliwianie rodzice przekazywania informacji zwrotnych dotyczących działań placówki systematyczne informowanie rodziców o wszystkich działaniach podejmowanych na rzecz dzieci wypracowanie wraz z rodzicami systemu rozwiązywania konfliktów w przedszkolu dążenie do ujednolicenia oddziaływań dydaktyczno - wychowawczych w domu i przedszkolu włączenie rodziców do życia grupy i przedszkola 4. Metody i formy realizacji programu Metoda nauczania to celowo i systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela umożliwiający opanowanie wiedzy i umiejętności. Rola nauczyciela w procesie pedagogizacji rodziców polega na uświadomieniu celu i umotywowaniu potrzeby jego osiągania oraz stworzeniu atrakcyjnej sytuacji edukacyjnej. Stąd odpowiednie dla uzyskania zamierzonych celów będą metody i techniki pobudzające ciekawość i aktywność rodzica. Zaproponowane przez nas metody i formy dobrane zostały do treści programowych. Metody: problemowo-aktywizująca eksponująca zabawowa warsztatowa praktyczna podająca Formy realizacji: zebrania ogólne i grupowe 5
kontakty indywidualne wystawy prac dzieci artykuły dla rodziców na tablicy informacyjnej, w gazetce przedszkolnej, na stronie internetowej przedszkola zajęcia otwarte warsztaty dla rodziców uroczystości przedszkolne pogadanki ankiety działania podjęte z inicjatywy Rady Rodziców 5. Współpraca z rodzicami Zadania Formy realizacji Osoba odpowiedzialna Termin realizacji 1. PRZEDSTAWIENIE 1. Zorganizowanie Dyrektor wrzesień 2013 RODZICOM STATUTU zebrania ogólnego z PRZEDSZKOLA Rodzicami. zapoznanie rodziców ze statutem i nową koncepcją pracy przedszkola, - udostępnienie K. Petelczyc wrzesień 2013 dokumentów na stronie www. zapoznanie rodziców z programami realizowanymi w przedszkolu: programem profilaktycznym, adaptacyjnym, wychowawczym, - udostępnienie K. Petelczyc wrzesień 2013 dokumentów na stronie www. 6
zapoznanie rodziców z organizacją roku szkolnego 2013/2014 2. Zorganizowanie zebrania grupowego wrzesień 2013 przez : zapoznanie rodziców z ramowym rozkładem dnia i rocznym planem pracy, programem nauczania w grupie wybór przedstawicieli do Rady Rodziców zapoznanie rodziców z zagadnieniami realizowanymi w najbliższych miesiącach 2. WSPÓŁPRACA dostarczanie wiedzy RODZICÓW I pedagogicznej i PRZEDSZKOLA: uwrażliwianie na potrzeby i możliwości 2.1 Pedagogizacja dziecka poprzez Rodziców: kontakty indywidualne organizacja Katarzyna październik / listopad warsztatów dla Petelczyc, 2013 rodziców pt. Jak i za Anna co chwalić dziecko? Smarżewska umieszczanie na tablicy Czekając na dziecko ciekawych artykułów i propozycji K. Petelczyc oraz chętne raz w miesiącu 7
pedagogicznych zamieszczanie specjalnych artykułów dla rodziców w J. Zajczyk D. Łukjańczuk raz w miesiącu przedszkolnej gazetce Siódemka umieszczanie specjalnych artykułów dla rodziców na stronie internetowej K. Petelczyc oraz chętne raz w miesiącu przedszkola zapraszanie rodziców na posiedzenia zespołów ds. pomocy D. Łukjańczuk wg harmonogramu posiedzeń komisji psychologiczno pedagogicznej oraz zespołu ds. rozwijania uzdolnień 2.2 Organizacja informowanie sprawnego systemu rodziców w przepływu informacji: rozmowach indywidualnych o postępach i trudnościach dziecka Telegram dobrych wieści informowanie raz w miesiącu rodziców poprzez telegram o sukcesach dzieci i ciekawych wieściach z przedszkola wspólne uzgadnianie z rodzicami kierunku oddziaływań 8
wychowawczych prowadzenie rozmów indywidualnych w celu poznania środowiska rodzinnego dzieci organizowanie indywidualnych raz miesiącu konsultacji dla rodziców A. Smarżewska zamieszczanie na tablicy ogłoszeń informacji o organizowanych spotkaniach, uroczystościach, wycieczkach K. Petelczyc prowadzenie strony internetowej przedszkola w celu stworzenia dostępu do informacji o sprawach bieżących 2.3 Aktywne uczestnictwo obu stron w uroczystościach przedszkolnych: Andrzejki Spotkanie Opłatkowe Zabawa karnawałowa Dzień Babci i Dziadka Święto Rodziny wg harmonogramu imprez przedszkolnych: - listopad, grudzień, styczeń, luty, maj, czerwiec Wiosenne grillowanie 2.4 Organizowanie udział rodziców i dzieci K. Żmojda raz w miesiącu spotkań w proponowanych K. Petelczyc integracyjnych dla podczas spotkań A. Smarżewska rodziców i dzieci zabawach i projektach Wesoła akademia 9
przedszkolaka oraz Kulinarny Zakątek 2.5 Możliwość udział rodziców w listopad 2013 obserwacji dzieci zajęciach otwartych kwiecień 2014 podczas zajęć prowadzonych przez w grupach. 2.6 Galeria Małego prezentowanie prac artysty plastycznych dzieci w formie stałej wystawki 2.7 Współredagowanie zgłaszanie J. Zajczyk raz w miesiącu przez rodziców interesujących D.Łukjańczuk gazetki przedszkolnej tematów do Siódemka poruszenia na łamach gazetki prezentowanie własnej twórczości rodziców i dzieci organizowanie konkursów w gazetce przedszkolnej J. Zajczyk A. Smarżewska A. Mazur D. Łukjańczuk październik 2013 czerwiec 2014 2.8 Angażowanie przeprowadzenie październik 2013 Rodziców w prace na rozmów z rodzicami rzecz grupy i na temat przedszkola zainteresowań / pracy Rodziców oraz możliwości ich prezentacji w przedszkolu prezentacja Indywidualne ustalenia 10
zainteresowań z rodzicami rodziców wycieczki do miejsc pracy rodziców połączone z poznawaniem zawodu pomoc rodziców w wyposażaniu kącików w salach przedszkolnych pomoc w przygotowaniu strojów wg harmonogramu uroczystości i imprez dla dzieci na uroczystości i imprezy przedszkolne przygotowywanie na imprezy przedszkolne poczęstunku dla dzieci listopad 2013, styczeń 2014, maj 2014, czerwiec 2014 Rodzice czytają - zapraszanie Rodziców do współpracy w ramach akcji Cała Polska czyta dzieciom wg potrzeb 2.9 Zorganizowanie konkursu pomoc rodziców w przygotowaniu i A. Mazur A. Meina grudzień 2013 - styczeń 2014 fotograficznego pt. nadesłaniu prac K. Petelczyc Najpiękniejsza choinka A. Smarżewska nakłanianie rodziców do jak najliczniejszego wzięcia udziału w festiwalu 2.4 Angażowanie pozyskiwanie Wszystkie Wg potrzeb rodziców w rodziców do 11
realizację projektów współpracy w przedszkolnych, w ramach tym Etwinning realizowanych oraz inne. projektów 2.5 Współdziałanie z czynny udział dyrektor, przedstawicielami Rodziców we Rady Rodziców wzbogacaniu bazy przedszkola pomoc w dyrektor, wg harmonogramu organizowaniu przedszkolnych przedszkolnych uroczystości uroczystości, zakup paczek dla dzieci; 2.6 Pomoc rodzicom w Poradnia dyrektor kontaktach z Psychologiczno- instytucjami i Pedagogiczna specjalistami współpracującymi z przedszkolem Szkoła Podstawowa MOPR 6. Ewaluacja programu Aby się przekonać czy zaproponowany program ma pożądany wpływ i jest w pełni wykorzystywany w realizacji różnych przedsięwzięć organizowanych przez nauczycieli i dyrektora przedszkola konieczne jest przeprowadzenie ewaluacji, tj. działania zmierzającego do stwierdzenia, w jakim stopniu postawione w programie cele są osiągane i czy proponowane formy są skuteczne. Badania ewaluacyjne powinny dotyczyć następujących aspektów: form wzajemnego komunikowania się, efektów realizacji treści programowych współpracy z rodzicami, oczekiwań rodziców dotyczących rozwijania dotychczasowej współpracy Ewaluacja programu polegać wiec będzie w głównej mierze na analizie: 12
ankiet skierowanych do rodziców zapisów w dzienniku notatek ze spotkań indywidualnych protokołów zebrań scenariuszy spotkań kroniki informacji ze skrzynki pytań i wniosków Dzięki temu nauczyciele będą mieli możliwość właściwego ukierunkowania dalszej współpracy, ulepszając słabe strony programu i akcentując jego zalety. 7. Podstawy prawne: 1. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. O systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późniejszymi zmianami) 2. Ustawa z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw ( Dz. U. z 2009 r. nr 56, poz. 458) 3. Rozporządzenie MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 8 czerwca 2009r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz.U. z 2009 r. nr 89, poz. 730) 4. Rozporządzenie MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. nr 4, poz.17) 8. Bibliografia a) wydawnictwa zwarte 1. AKTUALNE problemy edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej pod red. Elżbiety Szefler. - Bydgoszcz : Wydaw. Akademii Bydgoskiej, 2001. - S. 144-173: Poszukiwania optymalnych form współpracy nauczycieli przedszkoli i nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej z rodzicami dzieci 2. WYCHOWANIE przedszkolne. - Kielce : MAC Edukacja, 2002. - S. 15-18 13
3. GUZ Sabina: Edukacja przedszkolna w okresie przemian. - Warszawa: Wydaw. WSP Tow. Wiedzy Powsz., 1996. - S. 102-109: Współdziałanie przedszkola z rodziną dziecka 4. SAWICKA Antonina: Współpraca przedszkola z rodzicami. - Wyd. 3 zm. - Warszawa : WSiP, 1991 5. D. Elsner: Stwórzmy wspaniałe przedszkole. Część 2. Mentor, Chorzów 1997, s.96. b) czasopisma 1. ANDRZEJEWSKA Jolanta: Dialog z rodzicami, Wychowanie w Przedszkolu. - 2005, nr 2, s. 51[115]-55[119] 2. BIELIKOWICZ-BORCZYK Irena: Nie zabraknie chętnych, Wychowanie w Przedszkolu. - 1998, nr 5, s. 375-377 3. DĄBKOWSKA Anna: Gazetki - to warto robić! Gablota ścienna, Wychowanie w Przedszkolu. - 2002, nr 1, s. 35-36 4. HADRIAN Helena: Oczekiwania rodziców, Wychowanie w Przedszkolu. - 1997, nr 2, s. 102-104 5. KAŹMIERCZAK K.: Rodzice w przedszkolu, Wychowanie w Przedszkolu. - 1991, nr 6, s. 368-369 6. LEWANDOWSKA Anita, PERYKASZA Maria: Nasza współpraca z rodzicami, Przegląd Edukacyjny. - 1999, nr 4, s. 14 7. MITROS Katarzyna: O różnych formach kontaktów z rodzicami, Wychowanie w Przedszkolu. - 2004, nr 4, s. 244-247 8. PACHALA Anita, PODSTAWCZYK Teresa: Jak uatrakcyjnić spotkania z rodzicami?, Szkolne Wieści. - 2002, nr 5, s. 12-13 9. POKŁOŃSKA Iwona, WŁODARCZYK Anna: Bawimy się z rodzicami, Wychowanie w Przedszkolu. - 1998, nr 7, s. 562-564 10. POTRĘĆ Anna: Pomagamy sobie nawzajem, Wychowanie w Przedszkolu. - 2000, nr 3, s. 177-179 11. STEFANIAK Hanna: O tworzeniu więzi między rodzicami a nauczycielem, Wychowanie w Przedszkolu. - 1999, nr 9, s. 661-664 12. SUCHOCKA Ewa, SUGALSKA Stanisława: Uroczystości i zabawy z rodzicami, Wychowanie w Przedszkolu. - 1997, nr 8, s. 502-504 13. SZCZĘSNA Anna: W atmosferze zaufania, Wychowanie w Przedszkolu. - 2002, [nr] 9, s. 553-555 14