Osoby z Zespołem Asperger a muszą zmagać się z odtrąceniem i brakiem zrozumienia, mimo najszczerszych chęci nawiązania przyjaźni. Takie i wiele innych problemów towarzyszą osobom z AS na różnych etapach ich życia. Dowiedz się na ile różnią się problemy przedszkolaka i dorosłego z AS. Osoby z Zespołem Asperger a można podzielić na kilka grup wiekowych, gdyż każda z nich charakteryzuje się inną specyfiką zachowań. Oto typologia poświęcona czterem grupom pacjentów z Zespołem Asperger a. I. Dziecko w wieku przedszkolnym Nie ma jednego typowego obrazu choroby w pierwszych 3-4 latach życia dziecka. Sugeruje się, że na tym etapie, kiedy dziecko o normalnej inteligencji jest diagnozowane w kierunku autyzmu, trzeba również brać pod uwagę Zespół Asperger a (AS). Na co zwrócić uwagę u przedszkolaka z AS? Część dzieci może mieć początkowo problemy z opóźnieniem mowy, jednak później (pomiędzy 3 i 4 rokiem życia) mogą nagle opanować tę umiejętność. Pewna grupa dzieci, zwłaszcza te inteligentniejsze, mogą nie mieć żadnych oznak zaburzeń - z wyjątkiem ewentualnej, mniejszej sprawności ruchowej. We wszystkich niemal przypadkach, przyglądając się takim dzieciom z bliska, możemy znaleźć kilka wskazówek pomocnych w ustaleniu diagnozy. Jakkolwiek dzieci z AS w warunkach domowych wydają się relatywnie normalne, w warunkach przedszkolnych pojawiają się problemy: tendencje do unikania spontanicznych kontaktów; kłopoty w podtrzymywaniu najprostszej rozmowy; powtarzanie się w wypowiedziach; dziwne nieprzystające do tematu rozmów wypowiedzi; skłonności do schematycznego zachowania się; kłopoty z przystosowaniem się do grupy;
problemy z odpowiedzią emocjonalną - agresja, złość, hiperaktywność. Dziecko takie zachowuje się jakby żyło w swoim własnym świecie, nie potrafiąc się skoncentrować. W porównaniu z autyzmem, dzieci z AS wykazują pewne zainteresowanie kontaktami z dorosłymi i innymi dziećmi. Atutami takiego dziecka mogą być: wczesne rozpoznawanie liter i cyfr, łatwość zapamiętywania faktów oraz informacji. II. Dziecko w wieku szkolnym - szkoła podstawowa Pomimo, że w niektórych przypadkach już w przedszkolu występowały pewne problemy z zachowaniem, jak np.: hiperaktywność, agresja, wybuchowość czy niemożność skupienia uwagi, często dzieci z AS przystępują do nauki w szkole niezdiagnozowane (5lat)*. Idąc do szkoły uczeń może wydawać się w jakiś sposób inny i mieć niedojrzałe kontakty społeczne z rówieśnikami. Jeżeli któryś z tych problemów przybiera poważną formę, zaleca się szkołę specjalną. Zazwyczaj jednak większość dzieci z AS uczęszcza do szkół normalnych. Jak dzieci z AS radzą sobie w szkole? Często postęp w nauce we wczesnych klasach jest relatywnie wysoki, chociaż umiejętności związane z pisaniem są wyraźnie słabsze. Nauczyciele bywają zaskoczeni obsesyjnym zainteresowaniem dziecka pojedynczymi tematami, które mogą przeszkadzać w prowadzeniu lekcji. Koledzy, koleżanki i ja Większość dzieci z AS jest zainteresowana w jakimś stopniu kontaktami z rówieśnikami, ale mają one znaczne trudności z rozwinięciem umiejętności potrzebnych do nawiązywania i podtrzymania przyjaźni. Dzieci z AS mogą wykazywać szczególne zainteresowanie jedną lub kilkoma osobami z otoczenia, ale związki takie są zazwyczaj bardzo powierzchowne.
Przebieg szkoły podstawowej może różnić się pomiędzy dziećmi, inna też może być skala problemów - od takich, które łatwo opanować do bardzo poważnych. Zależy to od wielu czynników, takich jak: inteligencja dziecka, odpowiednia opieka w szkole i w domu czy temperament młodego człowieka. Duże znaczenie ma też ewentualne występowanie u dziecka hiperaktywności, problemów ze skupieniem uwagi oraz niepokój. III. Nastolatki - szkoła średnia W miarę jak dziecko przechodzi do starszych klas i szkoły średniej (8-12 klasa*) największe kłopoty dotyczą kontaktów społecznych i przystosowania się do grupy rówieśniczej. Większość dzieci z AS uczy się w normalnych szkołach publicznych i w związku z tym ich specyficzne zaburzenia rozwojowe mogą przejść niezauważone. Dzieci te często są nierozumiane zarówno przez innych uczniów, jak i nauczycieli. Na poziomie szkoły średniej nauczyciele często mają mniej możliwości, aby dobrze poznać dziecko i w związku z tym problemy z zachowaniem, lub nietypowe sposoby uczenia się mogą być nieprawidłowo odbierane. Np. jako kłopoty emocjonalne lub brak motywacji. Konflikty w szkole W sytuacjach, które wymagają spontanicznych reakcji, takich jak zachowanie w stołówce, sali gimnastycznej czy na podwórku szkolnym, uczeń z AS może popaść w konflikt, a nawet starcia z nauczycielami lub innymi uczniami. Dzieje się tak, ponieważ nie są oni świadomi jego specyficznych zachowań. Czasami może to prowadzić do gwałtowniejszych sprzeczek jako, że dziecko z AS nie potrafi zrozumieć drobnych elementów wskazujących na narastanie konfliktu. W szkole średniej, gdzie nacisk na dostosowanie się do grupy jest bardzo duży i tolerancja dla inności prawie nie istnieje, dzieci z AS mogą być niezrozumiane, odepchnięte, szykanowane, a nawet prześladowane. Dzieci chcą przyjaźni, chcą przynależeć do grupy, ale nie potrafią tego osiągnąć. To może wzmocnić poczucie wykluczenia i prowadzić do narastania problemów z zachowaniem, przybierających formę wybuchów i kompletnego braku współpracy. Stosunkowo częsta jest w tej sytuacji także depresja o różnym stopniu nasilenia. Jeżeli nastolatek nie ma
problemów z uczeniem się (zwłaszcza w tematach bliskich zainteresowaniom) postęp akademicki jest nadal znaczny, chociaż występuje skłonność do nieprawidłowej interpretacji informacji o charakterze abstrakcyjnym i idiomatycznym. Częste kłopoty w uczeniu się dotyczą problemów organizacyjnych i niemożności skupienia uwagi. Na szczęście, na pewnym etapie znów pojawia się większa tolerancja rówieśników. Jeżeli dziecko z AS dobrze się uczy, może mu to przynieść pewien respekt wśród kolegów. Część dzieci z AS może być określanych jako "kujoni", ponieważ mogą oni nawiązywać kontakty koleżeńskie z nastolatkami o takich samych zainteresowaniach, np. komputery, matematyka. IV. Dorośli z AS Zespół Asperger a dopiero niedawno został oddzielony od innych schorzeń, takich jak autyzm lub PDD i w związku z tym brakuje danych dotyczących osób dorosłych z AS. Mimo to przypuszcza się, że osoby z tym zaburzeniem mają większe szanse wyrosnąć na samowystarczalne i normalnie funkcjonujące jeżeli chodzi o pracę zawodową, małżeństwo, rodzinę itp., niż w przypadku pozostałych zaburzeń. Profesjonaliści wśród swoich zainteresowań Z najbardziej interesujących i użytecznych informacji pochodzących z obserwacji dorosłych osób z AS wynika, że obciążenie tym schorzeniem nie wyklucza potencjalnie normalnego dorosłego życia. Często tacy dorośli dążą do profesji, która związana jest z ich zainteresowaniami, co może przynieść nie małe korzyści. Część studentów z AS jest w stanie ukończyć wyższą szkołę, uzyskać stopień naukowy, jakkolwiek w większości przypadków będą oni demonstrować pewne odstępstwa od ogólnie przyjętych norm społecznych. Jedna wizja świata Ich sztywne zachowania i specyficzna opinia o świecie mogą być kłopotliwe zarówno w życiu rodzinnym, jak i socjalnym. Występuje także ryzyko kłopotów ze zmianami
nastrojów, depresją i niepokojem. Wiele z emocjonalnych i socjalnych wymagań w małżeństwie może okazać się wyzwaniem. Ciekawostka Uważa się, że ok. 30-50% dorosłych z AS nigdy nie było diagnozowanych. Osoby takie określane są często jako: inni, ekscentrycy, dziwacy, bądź też otrzymali oni inne rozpoznanie psychiatryczne. Uderzające jest, jak wielu z nich było w stanie dostosować swoje umiejętności, często z pomocą bliskich, aby osiągnąć wysoką funkcjonalność zarówno w życiu osobistym jak i w pracy. * System szkolenia w Ameryce Północnej Artykuł pochodzi ze strony internetowej www.asperger.republika.pl. Niniejszy tekst jest fragmentem artykułu Asperger Syndrome: Through the lifespam Stephena Bauer a.