uprawnienia źródła doświadczeń rozwojowych Materiały Wszechnicy Uniwersytetu Jagiellońskiego
POZIOM 1 ASYSTENT TRENERA Opis poziomu Osoba zapoznająca się z rolą trenera i sytuacją szkoleniową, wspierająca realizację szkoleń w kwestiach organizacyjnych i technicznych. Współpracuje z trenerem w realizacji niektórych form szkoleniowych, działając zgodnie z otrzymanymi instrukcjami. Rozwija kompetencje komunikacyjne i wiedzę o metodach szkoleniowych. (uprawnienia) Asystent trenera (poziom 1): przygotowuje szkolenie pod względem organizacyjnym i technicznym, odpowiednio do oczekiwań trenera w trakcie szkolenia wspiera trenera w realizacji zadań organizacyjnych współpracuje w realizacji wybranych form szkoleniowych, w ramach określonych przez trenera. Źródła dalszych doświadczeń rozwojowych Obserwacja pracy trenera i różnorodnych sytuacji szkoleniowych Udział w realizacji niektórych elementów szkolenia pod kierunkiem trenera Zdobywanie wiedzy o metodologii pracy trenera (literatura) Rozwój kompetencji komunikacyjnych (szkolenia) Strona 2
Grupa tematyczna Wiedza Umiejętności Komunikacja nie wymagana u1.1.1. u1.1.2. formułowanie klarownych wypowiedzi autoprezentacja adekwatna do roli i kontekstu szkolenia interpersonalne poznawcze Tworzenie warunków uczenia się innych Projektowanie procesu Prowadzenie szkolenia nie wymagana u1.2.1. adekwatne funkcjonowanie w sytuacjach społecznych nie wymagana u1.3.1. u1.3.2. elastyczność (dostosowanie się do warunków) otwartość na uczenie się w1.4.1. rozumienie sytuacji szkoleniowej nie wymagane w1.5.1. standardy przygotowania materiałów i pomocy dydaktycznych wykorzystywanych w szkoleniach u1.5.1. techniczne przygotowanie materiałów szkoleniowych i pomocy dydaktycznych nie wymagana u1.6.1. obsługa urządzeń wspierających pracę trenera Ewaluacja procesu specjalistyczne nie wymagana nie wymagana nie wymagane nie wymagane Strona 3
POZIOM 2 KOTRENER Opis poziomu Osoba o kompetencjach odpowiadających poziomowi 2 jest gotowa do pełnienia roli kotrenera. Współdziała z trenerem prowadzącym szkolenie, realizując pod jego opieką niektóre formy szkoleniowe. Stosuje wybrane metody i techniki szkoleniowe, jest adekwatna komunikacyjnie. (uprawnienia) Kotrener (POZIOM 2): przygotowuje szkolenie pod względem organizacyjnym i technicznym, odpowiednio do oczekiwań trenera realizuje wybrane formy szkoleniowe pod merytoryczną opieką trenera wspiera działania trenera m.in. modelując pożądane zachowania i facylitując pracę mniejszych grup Źródła dalszych doświadczeń rozwojowych Samodzielne prowadzenie wybranych form szkoleniowych Udział w procesie projektowania programu Udział w szkoleniach rozwijających wybrane kompetencje trenerskie. Pogłębianie wiedzy dotyczącej tematyki prowadzonych szkoleń (studia, literatura, szkolenia) Rozwijanie kompetencji komunikacyjnych i interpersonalnych (szkolenia) Analiza informacji zwrotnej otrzymywanej od uczestników i trenera prowadzącego szkolenie Strona 4
Grupa tematyczna Wiedza Umiejętności Komunikacja w2.1.1. podstawowe narzędzia komunikacyjne (aktywne słuchanie, parafrazowanie, formułowanie pytań) interpersonalne poznawcze Tworzenie warunków uczenia się innych Projektowanie procesu u2.1.1. u1.1.2. u2.1.3. klarowne przekazywanie wiedzy (zawiera u1.1.1.) autoprezentacja adekwatna do roli i kontekstu szkolenia stosowanie podstawowych narzędzi komunikacyjnych (aktywne słuchanie, parafrazowanie, formułowanie pytań) nie wymagana u1.2.1. adekwatne funkcjonowanie w sytuacjach społecznych nie wymagana u1.3.1. u1.3.2. u2.3.3. elastyczność (dostosowanie się do warunków) otwartość na uczenie się rozwiązywanie problemów w1.4.1. rozumienie sytuacji szkoleniowej u2.4.1. wspieranie atmosfery sprzyjającej uczeniu się (nieoceniająca postawa, przyzwolenie na błędy, motywowanie do eksperymentowania) w2.5.1. w2.5.2. rola materiałów i pomocy dydaktycznych w procesie szkoleniowym (zawiera w1.5.1) organizacyjne i techniczne aspekty szkolenia u2.5.1. przygotowanie materiałów szkoleniowych i pomocy dydaktycznych we współpracy z trenerem (zawiera u1.5.1) Strona 5
Prowadzenie szkolenia Ewaluacja procesu specjalistyczne w2.6.1. podstawowe metody pracy szkoleniowej (miniwykład, dyskusja, studium przypadku, ćwiczenie laboratoryjne, ćwiczenie wdrożeniowe) u1.6.1. u2.6.2. u2.6.3. obsługa urządzeń wspierających pracę trenera stosowanie wybranych metod i technik szkoleniowych utrzymywanie kontaktu z grupą w2.7.1. rozumienie raportów ewaluacyjnych u2.7.1. analiza informacji zwrotnej w2.8.1. rozumienie treści prezentowanych podczas szkolenia u2.8.1. adekwatne posługiwanie się pojęciami i koncepcjami związanymi z tematyką współprowadzonych szkoleń Strona 6
POZIOM 3 MŁODSZY TRENER Opis poziomu Trener o kompetencjach odpowiadających poziomowi 3 prowadzi krótkie etiudy szkoleniowe oraz moduły w ramach dłuższych szkoleń, realizując gotowy program. Adekwatnie korzysta z podstawowych metod i technik szkoleniowych, pracując samodzielnie lub w parze trenerskiej. Potrafi przygotować szkolenie pod względem organizacyjnym i współpracować z osobą odpowiedzialną za jego kształt merytoryczny. (uprawnienia) Trener na poziomie 3: samodzielnie planuje techniczne i organizacyjne aspekty szkolenia korzysta z gotowego programu szkolenia, przekładając go na konkretne działania korzysta z podstawowych metod i technik szkoleniowych w realizacji krótkich szkoleń lub modułów szkoleniowych (do 4 godzin szkoleniowych) potrafi stworzyć bezpieczną dla uczestników sytuację uczenia Źródła dalszych doświadczeń rozwojowych Projektowanie własnych programów szkoleniowych i konsultowanie ich z doświadczonymi trenerami Zdobywanie doświadczeń w różnorodnych sytuacjach szkoleniowych Praca w parze trenerskiej Udział w szkoleniach dla trenerów Pogłębianie wiedzy dotyczącej tematyki prowadzonych szkoleń (studia, literatura, szkolenia) Poznawanie różnorodnych metod i technik szkoleniowych (literatura, szkolenia) Rozwój kompetencji komunikacyjnych (szkolenia) Analiza informacji zwrotnej otrzymywanej od uczestników i trenera prowadzącego szkolenie Strona 7
Grupa tematyczna Wiedza Umiejętności Komunikacja w2.1.1. podstawowe narzędzia komunikacyjne (aktywne słuchanie, parafrazowanie, formułowanie pytań) u2.1.1. klarowne przekazywanie wiedzy (zawiera u1.1.1.) w3.1.2. zasady prowadzenia prezentacji (struktura, dynamika, dostosowanie do odbiorcy) u1.1.2. autoprezentacja adekwatna do roli i kontekstu szkolenia w3.1.3. autoprezentacja (cele, narzędzia, pojęcia) u2.1.3. stosowanie podstawowych narzędzi komunikacyjnych u3.1.4. u3.1.5. u3.1.6. spójność komunikacji werbalnej i niewerbalnej udzielanie informacji zwrotnej prowadzenie prezentacji i wystąpień publicznych interpersonalne w3.2.1. elementy psychologii społecznej (role grupowe, warunki efektywności grupy, kształtowanie postaw) u3.2.1. u3.2.2. u3.2.3. asertywność (odmawianie, proszenie, polemika, przyjmowanie krytyki) (zawiera u1.2.1.) respektowanie granic w kontaktach interpersonalnych radzenie sobie ze stresem poznawcze w3.3.1. świadomość różnorodności potrzeb i preferencji w uczeniu się i pracy intelektualnej u1.3.1. u1.3.2. elastyczność (dostosowanie się do warunków) otwartość na uczenie się u2.3.3. rozwiązywanie problemów Tworzenie warunków w3.4.1. rozumienie granic pomiędzy szkoleniem a innymi formami pracy z grupą (zawiera w1.4.1) u2.4.1. wspieranie atmosfery sprzyjającej uczeniu się (nieoceniająca postawa, przyzwolenie na błędy, Strona 8
uczenia się innych w3.4.2. rozumienie możliwości i ograniczeń związanych z rolą trenera u3.4.2. motywowanie do eksperymentowania) dzielenie się wiedzą adekwatnie do potrzeb uczestników Projektowanie procesu w2.5.1. w2.5.2. rola materiałów i pomocy dydaktycznych w procesie szkoleniowym (zawiera w1.5.1) organizacyjne i techniczne aspekty szkolenia u3.5.1. przygotowanie materiałów szkoleniowych i pomocy dydaktycznych we współpracy z trenerem (zawiera u2.5.1) Prowadzenie szkolenia w2.6.1. w3.6.2. podstawowe metody pracy szkoleniowej (miniwykład, dyskusja, studium przypadku, ćwiczenie laboratoryjne, ćwiczenie wdrożeniowe) świadomość własnych możliwości i ograniczeń w stosowaniu metod i technik szkoleniowych u1.6.1. u3.6.2. u3.6.3. obsługa urządzeń wspierających pracę trenera stosowanie podstawowych metod i technik szkoleniowych wprowadzanie i egzekwowanie kontraktu u3.6.4. zarządzanie czasem szkolenia u3.6.5. utrzymywanie kontaktu z grupą Ewaluacja procesu w3.7.1. podstawowe metody ewaluacji szkoleń (zawiera w2.7.1.) u2.7.1. u3.7.2. analiza informacji zwrotnej ewaluacja szkolenia na poziomie satysfakcji uczestników specjalistyczne w3.8.1. ugruntowana teoretycznie wiedza o obszarze, którego dotyczy tematyka prowadzonych szkoleń (zawiera w2.8.1) u3.8.1. spójne i sprawne posługiwanie się koncepcjami i pojęciami z zakresu związanego z tematyką prowadzonych szkoleń (zawiera u2.8.1.) Strona 9
POZIOM 4 TRENER Opis poziomu Trener, który osiągnął ten poziom rozwoju kompetencji jest gotowy do wzięcia odpowiedzialności za realizację krótkiego szkolenia w określonych obszarach tematycznych. Jest partnerem dla klientów/uczestników; ustala z nimi adekwatne do potrzeb cele i realizuje je korzystając z zestawu standardowych metod i technik szkoleniowych. (uprawnienia) Trener na poziomie 4: świadomie korzysta z analizy potrzeb szkoleniowych samodzielnie projektuje i prowadzi, jednodniowe szkolenia z zakresu, w którym dysponuje odpowiednim wykształceniem lub doświadczeniem uwzględnia proces grupowy w planowaniu i realizacji szkoleń adekwatnie stosuje standardowe techniki i metody szkoleniowe elastycznie reaguje w różnych sytuacjach szkoleniowych stosuje podstawowe metody ewaluacji efektów uczenia Źródła dalszych doświadczeń rozwojowych Poznawanie alternatywnych stylów i metodologii pracy trenerskiej poprzez uczestnictwo w różnorodnych formach rozwoju i współpracę z innymi trenerami Wzbogacanie warsztatu trenerskiego o nowe, niestandardowe narzędzia (literatura, szkolenia, własne pomysły) Zdobywanie doświadczenia w różnorodnych sytuacjach szkoleniowych Pogłębianie wiedzy o problematyce związanej ze specyfiką prowadzonych szkoleń (np. szkolenia, fachowa literatura) Wzmacnianie kompetencji osobistych i interpersonalnych, (np. poprzez trening interpersonalny, coaching, szkolenia) Aktywne poszukiwanie pogłębionej informacji zwrotnej od innych trenerów i uczestników Strona 10
Grupa tematyczna Wiedza Umiejętności Komunikacja w2.1.1. podstawowe narzędzia komunikacyjne (aktywne słuchanie, parafrazowanie, formułowanie pytań) u2.1.1. klarowne przekazywanie wiedzy (zawiera u1.1.1.) w3.1.2. zasady prowadzenia prezentacji (struktura, dynamika, dostosowanie do odbiorcy) u1.1.2. autoprezentacja adekwatna do roli i kontekstu szkolenia w3.1.3. w4.1.4. autoprezentacja (cele, narzędzia, pojęcia) świadomość własnych mocnych i słabych stron w komunikacji u2.1.3. u3.1.4. u3.1.5. u3.1.6. u4.1.7. stosowanie podstawowych narzędzi komunikacyjnych spójność komunikacji werbalnej i niewerbalnej udzielanie informacji zwrotnej prowadzenie prezentacji i wystąpień publicznych dopasowanie stylu komunikacyjnego do potrzeb uczestników u4.1.8. kierowanie przebiegiem dyskusji interpersonalne w3.2.1. w4.2.2. w4.2.3. elementy psychologii społecznej (role grupowe, warunki efektywności grupy, kształtowanie postaw) elementy psychologii motywacji (złożoność potrzeb i motywów, rodzaje motywacji, formy motywowania) świadomość własnych potrzeb i oczekiwań wobec sytuacji szkoleniowej u3.2.1. u3.2.2. u3.2.3. u4.2.4. u4.2.5. asertywność (odmawianie, proszenie, polemika, przyjmowanie krytyki) (zawiera u1.2.1.) respektowanie granic w kontaktach interpersonalnych radzenie sobie ze stresem konstruktywne radzenie sobie w sytuacji konfliktu radzenie sobie w typowych trudnych sytuacjach szkoleniowych poznawcze w3.3.1. świadomość różnorodności potrzeb i preferencji w uczeniu się i pracy intelektualnej u1.3.1. elastyczność (dostosowanie się do warunków) Strona 11
u1.3.2. otwartość na uczenie się u2.3.3. rozwiązywanie problemów u4.3.4. myślenie analityczne (monitorowanie zdarzeń, wnioskowanie o przyczynach i konsekwencjach) Tworzenie warunków uczenia się innych w3.4.1. w3.4.2. w4.4.3. w4.4.4. rozumienie granic pomiędzy szkoleniem a innymi formami pracy z grupą (zawiera w1.4.1) rozumienie możliwości i ograniczeń związanych z rolą trenera elementy psychologii pamięci i uczenia specyfika uczenia się dorosłych u2.4.1. u3.4.2. u4.4.3. wspieranie atmosfery sprzyjającej uczeniu się (nieoceniająca postawa, przyzwolenie na błędy, motywowanie do eksperymentowania) dzielenie się wiedzą adekwatnie do potrzeb uczestników tworzenie warunków dla aktywności uczestników i ćwiczenia rozwijanych kompetencji Projektowanie procesu w2.5.1. w2.5.2. w4.5.3. w4.5.4. rola materiałów i pomocy dydaktycznych w procesie szkoleniowym (zawiera w1.5.1) organizacyjne i techniczne aspekty szkolenia zasady definiowania celów szkolenia zastosowania metod i technik szkoleniowych u4.5.1. u4.5.2. u4.5.3. u4.5.4. u4.5.5. przygotowanie materiałów szkoleniowych i pomocy dydaktycznych (zawiera u3.5.1) wyznaczanie celów uczenia w powiązaniu ze zdiagnozowanymi potrzebami szkoleniowymi dopasowanie metod i technik uczenia do wyznaczonych celów, możliwości i preferencji uczestników planowanie czasu szkolenia przewidywanie wpływu metod i technik szkoleniowych na przebieg procesu grupowego Prowadzenie szkolenia w2.6.1. w3.6.2. podstawowe metody szkoleniowe (miniwykład, dyskusja, studium przypadku, ćwiczenie laboratoryjne, ćwiczenie wdrożeniowe) świadomość własnych możliwości i ograniczeń w stosowaniu metod i technik szkoleniowych u1.6.1. u3.6.2. obsługa urządzeń wspierających pracę trenera stosowanie podstawowych metod i technik szkoleniowych (miniwykład, dyskusja, studium przypadku, ćwiczenie laboratoryjne, ćwiczenie wdrożeniowe) Strona 12
w4.6.3. podstawy teoretyczne innych stosowanych technik szkoleniowych u3.6.3. wprowadzanie i egzekwowanie kontraktu w4.6.4. podstawowe charakterystyki procesu grupowego u3.6.4. zarządzanie czasem szkolenia u3.6.5. utrzymywanie kontaktu z grupą u4.6.6. obserwacja procesu grupowego Ewaluacja procesu w3.7.1. w4.7.2. podstawowe metody ewaluacji szkoleń (zawiera w2.7.1.) podstawy metodologii badań społecznych u2.7.1. u4.7.2. analiza informacji zwrotnej ewaluacja szkolenia na poziomie satysfakcji uczestników i efektów uczenia (zawiera u3.7.2.) specjalistyczne w3.8.1. ugruntowana teoretycznie wiedza o obszarze, którego dotyczy tematyka prowadzonych szkoleń (zawiera w2.8.1) u3.8.1. spójne i sprawne posługiwanie się koncepcjami i pojęciami z zakresu związanego z tematyką prowadzonych szkoleń (zawiera u2.8.1.) Strona 13
POZIOM 5 STARSZY TRENER Opis poziomu Trener, który osiągnął ten poziom rozwoju kompetencji jest gotowy do wzięcia odpowiedzialności za przygotowanie i realizację pełnego cyklu. Pracuje jako partner dla uczestników i delegujących ich organizacji; potrafi przeprowadzić pełną analizę potrzeb szkoleniowych, a następnie zaplanować i wdrożyć adekwatne do niej działania. (uprawnienia) Trener na poziomie 5: prowadzi analizę potrzeb szkoleniowych projektuje i prowadzi dwudniowe szkolenia i cykle szkoleń z zakresu, w którym dysponuje odpowiednim wykształceniem lub doświadczeniem zarządza procesem grupowym, aktywnie i adekwatnie reaguje na zjawiska procesowe stosuje zaawansowane techniki i metody szkoleniowe elastycznie i konstruktywnie reaguje w trudnych sytuacjach szkoleniowych stosuje adekwatne do potrzeb metody ewaluacji efektów uczenia Źródła dalszych doświadczeń rozwojowych Specjalizacja w wybranej, zaawansowanej problematyce i metodologii pracy szkoleniowej Dalsza, formalna edukacja w wybranej dziedzinie wiedzy (np. studia podyplomowe, studia doktoranckie) Tworzenie własnych narzędzi i metod pracy, publikowanie w obszarze swojej specjalizacji Zdobywanie doświadczenia w realizacji kompleksowych, długofalowych projektów szkoleniowych Praca w zespole trenerskim i zarządzanie zespołem Rozwój kompetencji osobistych Strona 14
Grupa tematyczna Wiedza Umiejętności Komunikacja w5.1.1. w3.1.2. w3.1.3. w4.1.4. wybrane zaawansowane narzędzia komunikacyjne (np. pokonywanie obiekcji, przeciwdziałanie manipulacji, zaawansowana praca z pytaniami) (zawiera w2.1.1.) zasady prowadzenia prezentacji (struktura, dynamika, dostosowanie do odbiorcy) autoprezentacja (cele, narzędzia, pojęcia) świadomość własnych mocnych i słabych stron w komunikacji u5.1.1. u5.1.2. u5.1.3. u5.1.4. u5.1.5. efektywna komunikacja (zawiera u2.1.1., u1.1.2.; u2.1.3., u3.1.4., u3.1.5., u4.1.8.) kreowanie własnego wizerunku (zawiera u1.1.2.) zaawansowane umiejętności prowadzenia prezentacji (zawiera u3.1.6.) kształtowanie stylu komunikacji (zawiera u4.1.7.) stosowanie wybranych zaawansowanych narzędzi komunikacyjnych interpersonalne w3.2.1. w4.2.2. w4.2.3. w5.2.4. elementy psychologii społecznej (role grupowe, warunki efektywności grupy, kształtowanie postaw) elementy psychologii motywacji (złożoność potrzeb i motywów, rodzaje motywacji, formy motywowania) świadomość własnych potrzeb i oczekiwań wobec sytuacji szkoleniowej świadomość własnych postaw i przekonań, wpływających na sposób prowadzenia szkolenia u5.2.1. u5.2.2. u3.2.3. u5.2.4. u5.2.5. asertywność kontaktach z interesariuszami i uczestnikami szkolenia (zawiera u3.2.1.) świadoma regulacja dystansu w kontaktach interpersonalnych (zawiera u3.2.2.) radzenie sobie ze stresem zarządzanie konfliktem (zawiera u4.2.4.) radzenie sobie w różnorodnych trudnych sytuacjach szkoleniowych (zawiera u4.2.5) poznawcze w3.3.1. w5.3.2. świadomość różnorodności potrzeb i preferencji w uczeniu się i pracy intelektualnej metodologia pracy intelektualnej (generowanie pomysłów, planowanie pracy intelektualnej) u1.3.1. u2.3.2. u4.3.3. u5.3.4. elastyczność (dostosowanie się do warunków) otwartość na uczenie się rozwiązywanie problemów myślenie analityczne (monitorowanie zdarzeń, Strona 15
wnioskowanie o przyczynach i konsekwencjach) u5.3.5. u5.3.6. kreatywność (generowanie rozwiązań szkoleniowych) myślenie strategiczne i kontekstowe (zintegrowane dostosowanie rozwiązań do kontekstu szkolenia) Tworzenie warunków uczenia się innych w3.4.1. w3.4.2. w4.4.3. w4.4.4. w5.4.5. rozumienie granic pomiędzy szkoleniem a innymi formami pracy z grupą (zawiera w1.4.1) rozumienie możliwości i ograniczeń związanych z rolą trenera elementy psychologii pamięci i uczenia specyfika uczenia się dorosłych psychologiczne aspekty zmiany u2.4.1. u3.4.2. u4.4.3. u5.4.4. u5.4.5. wspieranie atmosfery sprzyjającej uczeniu się (nieoceniająca postawa, przyzwolenie na błędy, motywowanie do eksperymentowania) dzielenie się wiedzą adekwatnie do potrzeb uczestników tworzenie warunków dla aktywności uczestników i ćwiczenia rozwijanych kompetencji wspieranie otwartości na zmianę inspirowanie i motywowanie innych Projektowanie procesu w2.5.1. w2.5.2. w4.5.3. w4.5.4. w5.5.5. w5.5.6. w5.5.7 w5.5.8. rola materiałów i pomocy dydaktycznych w procesie szkoleniowym (zawiera w1.5.1) organizacyjne i techniczne aspekty szkolenia zasady definiowania celów szkolenia zastosowania metod i technik szkoleniowych sytuacyjny i organizacyjny kontekst szkolenia (interesariusze, oczekiwania, uprzednie doświadczenia) metody diagnozy potrzeb szkoleniowych rola szkolenia w organizacji pozaszkoleniowe formy wspierania rozwoju u4.5.1. u5.5.2. u4.5.3. u4.5.4. u4.5.5. u5.5.6. przygotowanie materiałów szkoleniowych i pomocy dydaktycznych (zawiera 3.5.1) wyznaczanie celów uczenia w powiązaniu z potrzebami i oczekiwaniami interesariuszy (zawiera u4.5.2.) dopasowanie metod i technik uczenia do wyznaczonych celów, możliwości i preferencji uczestników planowanie czasu szkolenia przewidywanie wpływu metod i technik szkoleniowych na przebieg procesu grupowego diagnoza potrzeb szkoleniowych Strona 16
Prowadzenie szkolenia w5.6.1. w4.6.2. w5.6.3. zaawansowane metody i techniki szkoleniowe (ćwiczenia typu akwarium, gry szkoleniowe, odgrywanie ról, elementy technik kreatywnych) (zawiera w2.6.1., w4.6.3.) świadomość własnych możliwości i ograniczeń w stosowaniu metod i technik szkoleniowych proces grupowy i jego wpływ na przebieg szkolenia (zawiera w4.6.4.) u1.6.1. u5.6.2. u3.6.3. u3.6.4. u5.6.5. obsługa urządzeń wspierających pracę trenera stosowanie zaawansowanych metod i technik szkoleniowych (zawiera u2.6.2) wprowadzanie i egzekwowanie kontraktu zarządzanie czasem szkolenia wykorzystywanie procesu grupowego w realizacji celów szkolenia (zawiera u3.6.5., u4.6.6.) u5.6.6. modyfikowanie programu szkolenia w zależności od aktualnych możliwości i potrzeb grupy Ewaluacja procesu w5.7.1. w3.7.2. metody ewaluacji szkoleń (zawiera w3.7.1) podstawy metodologii badań społecznych u2.7.1. u5.7.2. analiza informacji zwrotnej ewaluacja szkolenia do poziomu zmian zachowania (zawiera u4.7.2.) u5.7.3. projektowanie narzędzi ewaluacyjnych specjalistyczne w3.8.1. ugruntowana teoretycznie wiedza o obszarze, którego dotyczy tematyka prowadzonych szkoleń (zawiera w2.8.1) u3.8.1. posługiwanie się koncepcjami i pojęciami związanymi z tematyką prowadzonych szkoleń (zawiera u2.8.1.) u5.8.2. krytyczna ocena i prezentacja wiedzy związanej z tematyką prowadzonych szkoleń Strona 17
POZIOM 6 TRENER SPECJALISTA Opis poziomu Trener, który osiągnął ten poziom rozwoju kompetencji jest autorytetem w obszarze swojej specjalizacji. Projektuje i prowadzi rozbudowane, autorskie projekty rozwojowe dla jednostek i organizacji. Superwizuje pracę i stwarza możliwości rozwoju dla innych trenerów, może świadczyć usługi doradcze w obszarze swojej specjalizacji. (uprawnienia) Trener na poziomie 6: osiągnął biegłość we wspieraniu rozwoju osób/organizacji w określonych obszarach projektuje kompleksowe programy rozwojowe i innowacyjne rozwiązania w obszarze swojej specjalizacji stosuje zaawansowane, autorskie metody i techniki szkoleniowe zarządza procesem grupowym, aktywnie i adekwatnie reaguje na zjawiska procesowe elastycznie i konstruktywnie reaguje w trudnych sytuacjach szkoleniowych stosuje szerokie spektrum metod ewaluacji efektów uczenia zarządza zespołem trenerskim pełni rolę eksperta, publikuje w ramach obszaru swojej specjalizacji Źródła dalszych doświadczeń rozwojowych Dalsza edukacja w uzupełniających specjalizację dziedzinach wiedzy dążenie do interdyscyplinarności Zdobywanie doświadczenia w realizacji kompleksowych, długofalowych projektów szkoleniowych Praca w zespołach międzynarodowych Praca w zespole trenerskim i zarządzanie zespołem Tworzenie propozycji rozwojowych dla trenerów w obszarze swojej specjalizacji Strona 18
Innowacyjność tworzenie nowych rozwiązań szkoleniowych Grupa tematyczna Wiedza Umiejętności Komunikacja interpersonalne w5.1.1. w3.1.2. w3.1.3. w4.1.4. w6.1.5. w3.2.1. w4.2.2. w4.2.3. w5.2.4. wybrane zaawansowane narzędzia komunikacyjne (np. pokonywanie obiekcji, przeciwdziałanie manipulacji, zaawansowana praca z pytaniami) (zawiera w2.1.1.) zasady prowadzenia prezentacji (struktura, dynamika, dostosowanie do odbiorcy) autoprezentacja (cele, narzędzia, pojęcia) świadomość własnych mocnych i słabych stron w komunikacji wybrane modele/koncepcje komunikacyjne (np. analiza transakcyjna, podejście narracyjne) elementy psychologii społecznej (role grupowe, warunki efektywności grupy, kształtowanie postaw) elementy psychologii motywacji (złożoność potrzeb i motywów, rodzaje motywacji, formy motywowania) świadomość własnych potrzeb i oczekiwań wobec sytuacji szkoleniowej świadomość własnych postaw i przekonań, wpływających na sposób prowadzenia szkolenia u5.1.1. u5.1.2. u5.1.3. u5.1.4. u5.1.5. u3.2.1. u5.2.2. u3.2.3 u5.2.4. u5.2.5. efektywna komunikacja (zawiera u2.1.1., u2.1.2.; u2.1.3., u3.1.4., u3.1.5., u4.1.8.) kreowanie własnego wizerunku (zawiera u1.1.2.) zaawansowane umiejętności prezentacyjne (zawiera u3.1.6.) świadome kształtowanie stylu komunikacji (zawiera u4.1.7.) stosowanie zaawansowanych narzędzi komunikacyjnych asertywność (odmawianie, proszenie, polemika, przyjmowanie krytyki) (zawiera u1.2.1.) świadoma regulacja dystansu w kontaktach interpersonalnych (zawiera u3.2.2.) radzenie sobie ze stresem zarządzanie konfliktem (zawiera u4.2.4.) radzenie sobie w różnorodnych trudnych sytuacjach szkoleniowych (zawiera u4.2.5) w3.3.1. świadomość różnorodności potrzeb i preferencji w u1.3.1. elastyczność (dostosowanie się do warunków) Strona 19
poznawcze w5.3.2. uczeniu się i pracy intelektualnej metodologia pracy intelektualnej (generowanie pomysłów, planowanie pracy intelektualnej) u1.3.2. u2.3.3. u4.3.4. otwartość na uczenie się rozwiązywanie problemów myślenie analityczne (monitorowanie zdarzeń, wnioskowanie o przyczynach i konsekwencjach) u6.3.5. innowacyjność (generowanie autorskich rozwiązań szkoleniowych) u5.3.6. myślenie strategiczne i kontekstowe (zintegrowane dostosowanie rozwiązań do całościowego kontekstu szkolenia) Tworzenie warunków uczenia się innych w3.4.1. w3.4.2. w4.4.3. w4.4.4. w5.4.5. w6.4.6. rozumienie granic pomiędzy szkoleniem a innymi formami pracy z grupą (zawiera w1.4.1) rozumienie możliwości i ograniczeń związanych z rolą trenera elementy psychologii pamięci i uczenia specyfika uczenia się dorosłych psychologiczne aspekty zmiany międzykulturowe aspekty prowadzenia szkoleń u2.4.1. u3.4.2. u4.4.3. u5.4.4. wspieranie atmosfery sprzyjającej uczeniu się (nieoceniająca postawa, przyzwolenie na błędy, motywowanie do eksperymentowania) dzielenie się wiedzą adekwatnie do potrzeb uczestników (pozostawianie przestrzeni dla aktywności uczestników) tworzenie warunków dla aktywności uczestników i ćwiczenia rozwijanych kompetencji wspieranie otwartości na zmianę u5.4.5. inspirowanie i motywowanie innych Projektowanie procesu w2.5.1. w2.5.2. w4.5.3. w4.5.4. w5.5.5. rola materiałów i pomocy dydaktycznych w procesie szkoleniowym (zawiera w1.5.1) organizacyjne i techniczne aspekty szkolenia zasady definiowania celów szkolenia zastosowania metod i technik szkoleniowych sytuacyjny i organizacyjny kontekst szkolenia (interesariusze, oczekiwania, uprzednie u4.5.1. u4.5.2. u6.5.3. przygotowanie materiałów szkoleniowych i pomocy dydaktycznych (zawiera 3.5.1) wyznaczanie celów uczenia w powiązaniu ze zdiagnozowanymi potrzebami szkoleniowymi i oczekiwaniami interesariuszy (zawiera u4.5.2.) projektowanie autorskich programów rozwoju w obszarze specjalizacji (zawiera u4.5.3) Strona 20
w5.5.6. w5.5.7 w5.5.8. doświadczenia) metody diagnozy potrzeb szkoleniowych rola szkolenia w organizacji pozaszkoleniowe formy wspierania rozwoju u4.5.4. u4.5.5. u5.5.6. planowanie czasu szkolenia przewidywanie wpływu metod i technik szkoleniowych na przebieg procesu grupowego diagnoza potrzeb szkoleniowych Prowadzenie szkolenia w5.6.1. w4.6.2. w5.6.3. w6.6.4. zaawansowane metody i techniki szkoleniowe (ćwiczenia typu akwarium, gry szkoleniowe, odgrywanie ról, elementy technik kreatywnych) świadomość własnych możliwości i ograniczeń w stosowaniu metod i technik szkoleniowych proces grupowy i jego wpływ na przebieg szkolenia (zawiera w4.6.4.) metodologia szkoleniowa specyficzna dla obszaru specjalizacji trenerskiej u1.6.1. u5.6.2. u6.6.3. u5.6.4. u5.6.5. obsługa urządzeń wspierających pracę trenera stosowanie zaawansowanych metod i technik szkoleniowych (zawiera u2.6.2) wprowadzanie i egzekwowanie kontraktu odpowiednio do obszaru specjalizacji (zawiera u3.6.3) zarządzanie czasem szkolenia wykorzystywanie procesu grupowego w realizacji celów szkolenia (zawiera u3.6.5., u4.6.6.) u5.6.6. elastyczne modyfikowanie programu szkolenia w zależności od aktualnych możliwości i potrzeb grupy (zawiera u4.6.7.) u6.6.7. stosowanie metod i technik szkoleniowych specyficznych dla obszaru specjalizacji trenerskiej Ewaluacja procesu w5.7.1. w3.7.2. metody ewaluacji szkoleń (zawiera w3.7.1) podstawy metodologii badań społecznych u2.7.1. u6.7.2. analiza informacji zwrotnej kompleksowa ewaluacja efektów szkolenia (zawiera u5.7.2.) u5.7.3. projektowanie narzędzi ewaluacyjnych specjalistyczne w6.8.1. głęboka wiedza teoretyczna i praktyczna o obszarze specjalizacji trenerskiej, obejmująca krytyczne rozumienie teorii i koncepcji (zawiera w3.8.1.) u3.8.1. u5.8.2. spójne i sprawne posługiwanie się koncepcjami i pojęciami z zakresu związanego z tematyką prowadzonych szkoleń (zawiera u2.8.1.) krytyczna ocena i prezentacja wiedzy związanej Strona 21
w6.8.2. alternatywne wyjaśnienia, modele i koncepcje teoretyczne w obszarze specjalizacji trenerskiej u6.8.3. z tematyką prowadzonych szkoleń projektowanie rozwiązań związanych z obszarem specjalizacji (np. procedura obsługi klienta, schemat zarządzania projektem) Strona 22
POZIOM 7 TRENER INTERDYSCYPLINARNY Opis poziomu Trener na poziomie 7 osiągnął najwyższy poziom zaawansowania w tworzeniu i realizacji programów rozwojowych. Dzięki szerokiej, interdyscyplinarnej wiedzy jest w stanie nadzorować pod względem merytorycznym kompleksowe, długofalowe projekty rozwojowe. Superwizuje i szkoli innych trenerów, angażuje się w badania naukowe, rozwój i popularyzację wiedzy o wspieraniu rozwoju. (uprawnienia) Trener na poziomie 7: wspiera rozwój osób i organizacji, projektując i realizując długofalowe, interdyscyplinarne programy rozwojowe tworzy innowacyjne metody i techniki szkoleniowe czerpiąc z różnych dziedzin wiedzy stosuje zaawansowane, autorskie metody i techniki szkoleniowe zarządza procesem grupowym, aktywnie i adekwatnie reaguje na zjawiska procesowe elastycznie i konstruktywnie reaguje w trudnych sytuacjach szkoleniowych stosuje szerokie spektrum metod ewaluacji efektów uczenia, tworzy własne narzędzia ewaluacji szkoli trenerów i superwizuje ich pracę rozwija i upowszechnia wiedzę dotyczącą standardów i metodologii pracy trenera wspiera wybrane podejścia, metody i trendy w nauczaniu, opierając się na ich dogłębnym, krytycznym rozumieniu Źródła dalszych doświadczeń rozwojowych Dalsze zaangażowanie w tworzenie innowacyjnych, kompleksowych projektów rozwojowych Tworzenie standardów i programów rozwoju dla innych profesjonalistów rynku szkoleniowo-doradczego Działanie na rzecz środowiska trenerskiego propagowanie standardów jakościowych i etycznych pracy trenera Badania naukowe, rozwój i popularyzowanie wiedzy w zakresie obszarów specjalizacji oraz wspierania rozwoju innych Strona 23
Grupa tematyczna Wiedza Umiejętności Komunikacja w5.1.1. w3.1.2. w3.1.3. w4.1.4. w6.1.5. wybrane zaawansowane narzędzia komunikacyjne (np. pokonywanie obiekcji, przeciwdziałanie manipulacji, zaawansowana praca z pytaniami) (zawiera w2.1.1.) zasady prowadzenia prezentacji (struktura, dynamika, dostosowanie do odbiorcy) autoprezentacja (cele, narzędzia, pojęcia) świadomość własnych mocnych i słabych stron w komunikacji wybrane modele/koncepcje komunikacyjne (np. analiza transakcyjna, podejście narracyjne) u5.1.1. u5.1.2. u5.1.3. u5.1.4. u5.1.5. efektywna komunikacja (zawiera u2.1.1., u2.1.2.; u2.1.3., u3.1.4., u3.1.5., u4.1.8.) kreowanie własnego wizerunku (zawiera u1.1.2.) zaawansowane umiejętności prezentacyjne (zawiera u3.1.6.) świadome kształtowanie stylu komunikacji (zawiera u4.1.7.) stosowanie zaawansowanych narzędzi komunikacyjnych interpersonalne w3.2.1. w4.2.2. w4.3.3. w5.3.4. elementy psychologii społecznej (role grupowe, warunki efektywności grupy, kształtowanie postaw) elementy psychologii motywacji (złożoność potrzeb i motywów, rodzaje motywacji, formy motywowania) świadomość własnych potrzeb i oczekiwań wobec sytuacji szkoleniowej świadomość własnych postaw i przekonań, wpływających na sposób prowadzenia szkolenia u3.2.1. u5.2.2. u3.2.3 u5.2.4. u5.2.5. u7.2.6. u7.2.7. asertywność (odmawianie, proszenie, polemika, wyrażanie własnego zdania) (zawiera u1.2.1.) świadoma regulacja dystansu w kontaktach interpersonalnych (zawiera u3.2.2.) radzenie sobie ze stresem zarządzanie konfliktem (zawiera u4.2.4.) radzenie sobie w różnorodnych trudnych sytuacjach szkoleniowych (zawiera u4.2.5) superwizja pracy trenera zarządzanie zespołem trenerskim Strona 24
poznawcze w3.3.1. w5.3.2. świadomość różnorodności potrzeb i preferencji w uczeniu się i pracy intelektualnej metodologia pracy intelektualnej (generowanie pomysłów, planowanie pracy intelektualnej) u1.3.1. u1.3.2. u2.3.3. elastyczność (dostosowanie się do warunków) otwartość na uczenie się rozwiązywanie problemów (generowanie i ocena rozwiązań sytuacji problemowej) u4.3.4. myślenie analityczne (monitorowanie zdarzeń, wnioskowanie o przyczynach i konsekwencjach) u6.3.5. innowacyjność (generowanie autorskich rozwiązań szkoleniowych) u5.3.6. myślenie strategiczne i kontekstowe (zintegrowane dostosowanie rozwiązań do całościowego kontekstu szkolenia) Tworzenie warunków uczenia się innych w3.4.1. w3.4.2. rozumienie granic pomiędzy szkoleniem a innymi formami pracy z grupą (zawiera w1.4.1) rozumienie możliwości i ograniczeń związanych z rolą trenera u7.4.1. u7.4.2. tworzenie środowiska wspierającego uczenie (zawiera u2.4.1., u3.4.2.) tworzenie warunków wdrożenia zmian w zachowaniu (zawiera u4.4.3.) w4.4.3. elementy psychologii pamięci i uczenia u5.4.4. wspieranie otwartości na zmianę w4.4.4. specyfika uczenia się dorosłych u5.4.5. inspirowanie i motywowanie innych w5.4.5. psychologiczne aspekty zmiany u7.4.6. coaching i doradztwo rozwojowe w6.4.6. międzykulturowe aspekty prowadzenia szkoleń w7.4.7. elementy metodologii coachingowej Projektowanie procesu w2.5.1. w2.5.2. rola materiałów i pomocy dydaktycznych w procesie szkoleniowym (zawiera w1.5.1) organizacyjne i techniczne aspekty szkolenia u4.5.1. u4.5.2. przygotowanie materiałów szkoleniowych i pomocy dydaktycznych (zawiera 3.5.1) wyznaczanie celów uczenia w powiązaniu Strona 25
Prowadzenie szkolenia w4.5.3. w4.5.4. w5.5.5. w5.5.6. w5.5.7 w6.5.8. w7.5.9 w5.6.1. w4.6.2. w5.6.3. w7.6.4. zasady definiowania celów szkolenia zastosowania metod i technik szkoleniowych sytuacyjny i organizacyjny kontekst szkolenia (interesariusze, oczekiwania, uprzednie doświadczenia) metody diagnozy potrzeb szkoleniowych rola szkolenia w organizacji pozaszkoleniowe formy wspierania rozwoju rozwój i ocena kompetencji trenerskich zaawansowane metody i techniki szkoleniowe (ćwiczenia typu akwarium, gry szkoleniowe, odgrywanie ról, elementy technik kreatywnych) świadomość własnych możliwości i ograniczeń w stosowaniu metod i technik szkoleniowych proces grupowy i jego wpływ na przebieg szkolenia (zawiera w4.6.4.) autorskie techniki szkoleniowe (zawiera 6.6.4) u7.5.3. u4.5.4. u4.5.5. u5.5.6. u1.6.1. u6.6.2. u6.6.3. u5.6.4. u5.6.5. u5.6.6. u7.6.7. z potrzebami i oczekiwaniami interesariuszy (zawiera u4.5.2.) projektowanie interdyscyplinarnych programów rozwojowych (zawiera u6.5.3) planowanie czasu szkolenia przewidywanie wpływu metod i technik szkoleniowych na przebieg procesu grupowego diagnoza potrzeb szkoleniowych obsługa urządzeń wspierających pracę trenera stosowanie zaawansowanych metod i technik szkoleniowych w obszarze specjalizacji trenerskiej (zawiera u5.6.2) wprowadzanie i egzekwowanie kontraktu odpowiednio do obszaru specjalizacji zarządzanie czasem szkolenia wykorzystywanie procesu grupowego w realizacji celów szkolenia (zawiera u3.6.5., u4.6.6.) elastyczne modyfikowanie programu szkolenia w zależności od aktualnych możliwości i potrzeb grupy stosowanie autorskich technik szkoleniowych (zawiera u6.6.7.) Ewaluacja w5.7.1. metody ewaluacji szkoleń (zawiera w3.7.1) u2.7.1. analiza informacji zwrotnej Strona 26
procesu specjalistyczne w3.7.2. podstawy metodologii badań społecznych u6.7.2. w7.8.1. w.6.8.2. szeroka, interdyscyplinarna wiedza o obszarach związanych ze specjalizacją trenerską (zawiera w6.8.1.) alternatywne wyjaśnienia, modele i koncepcje teoretyczne w obszarze specjalizacji trenerskiej u5.7.3. u7.8.1. u5.8.2. u7.8.3. kompleksowa ewaluacja efektów szkolenia (zawiera u5.7.2.) projektowanie narzędzi ewaluacyjnych tworzenie wielopłaszczyznowych wyjaśnień zjawisk i mechanizmów związanych z obszarem specjalizacji trenerskiej (zawiera u3.8.1.) krytyczna ocena i prezentacja wiedzy związanej z tematyką prowadzonych szkoleń projektowanie kompleksowych rozwiązań opartych na interdyscyplinarnej wiedzy (np. system zarządzania organizacją, system rekrutacji i rozwoju) (zawiera u6.8.3) Strona 27
POZIOM 8 TRENER MENTOR Opis poziomu Osoba, która osiągnęła ten poziom rozwoju kompetencji jest autorytetem w krajowym i międzynarodowym środowisku szkoleniowym. Tworzy najwyższej jakości rozwiązania szkoleniowe i inspiruje do tego innych trenerów, zapewniając im optymalne możliwości rozwoju. Działa w ramach organizacji i środowisk wspierających kształcenie przez całe życie, angażując się w tworzenie rozwiązań prawnych, propagowanie jakościowych i etycznych standardów pracy trenera czy kształtowanie opinii publicznej. (uprawnienia) Trener na poziomie 8: projektuje i realizuje najwyższej jakości, autorskie programy szkoleniowe jest mentorem dla doświadczonych trenerów, wspiera ich rozwój zawodowy szkoli trenerów i superwizuje ich pracę prowadzi prace badawczo-rozwojowe, współtworzy wiedzę o wspieraniu rozwoju innych pełni rolę eksperta w zakresie szkoleń i rozwoju kompetencji, popularyzuje posiadaną wiedzę aktywnie angażuje się w budowanie środowiska trenerskiego, propaguje etyczne i jakościowe standardy pracy trenera Źródła dalszych doświadczeń rozwojowych Dalsze zaangażowanie w tworzenie innowacyjnych, kompleksowych projektów rozwojowych Tworzenie standardów i programów rozwoju dla innych profesjonalistów rynku szkoleniowo-doradczego Działanie na rzecz środowiska trenerskiego propagowanie standardów jakościowych i etycznych pracy trenera Badania naukowe, rozwój i popularyzowanie wiedzy w zakresie obszarów specjalizacji Strona 28