Nr 10/2015 (103) Serwis Płatnika Odpowiedzi, których nie znajdziesz u innych ZUS RAPORT SPECJALNY ZAWARCIE UMOWY ZLECENIA OBOWIĄZKI WOBEC ZUS Zleceniodawcy dość często dokonują zgłoszeń do ubezpieczeń oraz naliczają składki, nie posiadając oświadczeń zleceniobiorców dotyczących innych źródeł przychodów. W ten sposób narażają się na popełnienie błędów, które będą wymagały nie tylko korekty, ale również wpłaty zaległych składek. 29 Aktualności Nowe przepisy o oskładkowaniu zleceń spowodują problemy Przedszkole z ZFŚS bez podatku Urlop rodzicielski aż do 6. roku życia dziecka Najnowsze wskaźniki i stawki 1 3 4 5 Interpretacje ZUS Wynagrodzenia za projekty racjonalizatorskie wypłacane byłym pracownikom nieoskładkowane Praktyki absolwenckie bez składek Emerytury i renty 7 8 Składki Wynagrodzenie wyegzekwowane przez komornika na podstawie wyroku sądu Składki na FP i FGŚP za zleceniobiorców w małej firmie Oskładkowanie pakietu medycznego finansowanego przez pracodawcę 9 10 11 Zasiłki Podstawa zasiłku chorobowego dla zleceniobiorcy, który zachorował w drugim miesiącu pracy 12 Premia kwartalna w stałej wysokości w podstawie zasiłku chorobowego 13 Działalność pozarolnicza pracownika na zasiłku macierzyńskim 14 AZU 103 15 Odpowiedzi 18 Przykładów 6 Tabel 4 Wzory Okres wypłaty świadczeń chorobowych pracownikom zagranicznej firmy zatrudniającej pracowników w Polsce 15 Zasiłek macierzyński dla pracownika ojca dziecka porzuconego przez matkę 17 Uczestnictwo w komisji wyborczej prawo do świadczeń 20 Zaświadczenie o zarobkach dla byłego pracownika przejętego zakładu 21 Emerytura częściowa i rozwiązanie stosunku pracy 22 Obowiązki pracodawcy w związku ze składaniem wniosku emerytalnego 23 Emerytura powszechna po emeryturze wcześniejszej 24 Dokumentacja Korekta dokumentów przedawnienie należności wobec ZUS 25 Umowa zlecenia zastąpiona umową o pracę w raportach rozliczeniowych 26 Niezbędnik płatnika składek Co kontroluje PIP, ZUS i urząd skarbowy przy umowach zlecenia 27 Jakich słów i sformułowań nie używać w umowach zlecenia 27 ZADAJ PYTANIE NASZEMU EKSPERTOWI Prześlij je na adres: serwis_zus@wip.pl
Drodzy Czytelnicy! Zmiany przepisów ubezpieczeniowych dotyczące umów zlecenia mają wejść w życie 1 stycznia 2016 r., ale już teraz wywołują wśród płatników liczne kontrowersje. Najwięcej problemów w praktyce mogą sprawić nieprecyzyjne regulacje. Problem w tym, że nowe przepisy nakazują płatnikowi zgłaszać zleceniobiorcę wykonującego umowę od 1 stycznia 2016 r. do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, chyba że ubezpieczony przedłoży dokumenty, z których wynika brak konieczności opłacania składek. Ustawodawca nie definiuje jednak, o jakie dokumenty chodzi. Szczegóły i wyjaśnienia można znaleźć w Aktualnościach na str. 1. Dopóki nie obowiązują nowe przepisy, trzeba pamiętać o dotychczasowych zasadach, które warto sobie przypomnieć, zapoznając się z Raportem specjalnym Zawarcie umowy zlecenia obowiązki wobec ZUS na str. 29. Zleceniodawcy dość często dokonują zgłoszeń do ubezpieczeń oraz naliczają składki, nie dysponując oświadczeniami zleceniobiorców dotyczącymi innych źródeł przychodów. W ten sposób narażają się na popełnienie błędów, które wymagają nie tylko korekty, ale również wpłaty zaległych składek. W dziale Porady ekspertów szczególnie zachęcam do przeczytania odpowiedzi na pytania zasiłkowe (str. 12) dotyczące m.in. uwzględniania w podstawie wymiaru zasiłków premii kwartalnej (str. 13) i nowych zasad wypłacania zasiłku macierzyńskiego dla pracownika ojca dziecka porzuconego przez matkę (str. 17). Zachęcam do lektury październikowego numeru Marta Strupińska, redaktor Redaktor prowadzący: Marta Strupińska Wydawca: Marlena Prószyńska Koordynator produkcji: Magdalena Huta Projekt graficzny: Piotr Fedorczyk Korekta: Zespół Skład pisma i łamanie: Triograf Druk: MDruk w Warszawie ISSN: 1897-6700 Nakład: 4.300 egz. Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa tel.: 22 518 29 29, faks: 22 617 60 10 e-mail: serwis_zus@wip.pl Numer KRS: 0000098264 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł. Serwis Płatnika ZUS chroniony jest prawem autorskim. Przedruk i sprzedaż materiałów bez zgody wydawcy są zabronione. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w Serwisie Płatnika ZUS wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków. Informujemy, że Państwa dane osobowe będą przetwarzane przez Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Łotewska 9a, w celu realizacji niniejszego zamówienia oraz do celów marketingowych przesyłania materiałów promocyjnych dotyczących innych produktów lub usług. Mają Państwo prawo do wglądu oraz poprawiania swoich danych, a także do wyrażania sprzeciwu wobec ich przetwarzania do celów promocyjnych. Podanie danych jest dobrowolne. Zapewniamy, że Państwa dane nie będą przekazywane bez Państwa wiedzy i zgody innym podmiotom. Informacje o prenumeracie: tel.: 22 518 29 29, e-mail: cok@wip.pl
Nowe przepisy o oskładkowaniu zleceń spowodują problemy Zmiany przepisów ubezpieczeniowych dotyczące umów zlecenia mają wejść w życie dopiero 1 stycznia 2016 r. Już teraz jednak wywołują wśród płatników liczne kontrowersje. Najwięcej problemów w praktyce mogą spowodować, przewidziane nowymi przepisami, nieprecyzyjne regulacje. Obowiązująca od przyszłego roku nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1831) wprowadzi zasadnicze zmiany w odprowadzaniu składek za osoby, które jednocześnie wykonują dwie umowy cywilne, tj. umowę zlecenia, kontrakt menedżerski lub umowę o pracę nakładczą. Nieszczelne przepisy do zmiany Obecnie osoba zatrudniona na podstawie dwóch wymienionych umów cywilnych (takich samych lub różnych) podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z jednej umowy powstałej najwcześniej. Może jednak dobrowolnie, na swój wniosek, zostać objęta wskazanymi ubezpieczeniami z drugiego tytułu albo zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (art. 9 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych; tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.). Składka zdrowotna jest obowiązkowa z każdego źródła. Dotyczy to zbiegu następujących umów, stanowiących tytuł do objęcia ubezpieczeniami społecznymi: 1) umowy zlecenia z inną umową zlecenia, 2) umowy zlecenia z umową kontraktu menedżerskiego, 3) umowy zlecenia z umową o pracę nakładczą, 4) umowy kontraktu menedżerskiego z inną umową kontraktu menedżerskiego, 5) umowy kontraktu menedżerskiego z umową o pracę nakładczą, 6) umowy o pracę nakładczą z inną tego typu umową. Obowiązujące zasady podlegania ubezpieczeniom umożliwiają więc wykonawcy zgłoszenie się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych np. z drugiej, znacznie niżej opłacanej umowy, co skutkuje odprowadzaniem niskich składek. Celem wprowadzanych przepisów jest wyeliminowanie takich sytuacji. Próg minimalnego wynagrodzenia Od 1 stycznia 2016 r. wprowadzony zostanie swoisty obowiązek osiągnięcia minimalnej podstawy wymiaru składek z tytułu obu umów zlecenia w wysokości kwoty minimalnej płacy (w 2016 roku kwota ta ma wynosić 1.850 zł brutto). Osoba wykonująca dwie takie same lub różne umowy cywilnoprawne zostanie objęta obligatoryjnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z obu tytułów, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek emerytalnej i rentowych ze zlecenia będzie niższa od kwoty minimalnej płacy. Zasada ta nie będzie miała zastosowania, jeśli łączna podstawa wymiaru podanych składek osiągnie co najmniej pułap minimalnej płacy (art. 1 pkt 3 lit. b ustawy z 23 października 2014 r.). UWAGA Jeśli w 2016 roku obie podstawy wymiaru składek emerytalnej i rentowych z każdej z dwóch umów cywilnych okażą się niższe od kwoty minimalnej płacy (1.850 zł), osoba będzie podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu z obu umów. Jeżeli wskazana podstawa z pierwszej umowy będzie niższa od kwoty minimalnej pensji, 1 Zadaj pytanie: serwis_zus@wip.pl
a z drugiej co najmniej równa minimalnemu wynagrodzeniu, osoba zostanie objęta obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z drugiej umowy, a z pierwszej dobrowolnymi. Składka zdrowotna będzie obowiązkowa z obu tytułów. Natomiast gdy wskazana podstawa z pierwszej umowy będzie co najmniej równoważyć minimalną płacę, a z drugiej będzie niższa od minimalnej pensji, osoba zostanie objęta obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z pierwszej umowy, a z drugiej dobrowolnymi. Składka zdrowotna będzie obowiązkowa z obu umów. Zakładając wskazaną podstawę z obu umów na poziomie co najmniej minimalnej płacy, wykonawca będzie podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z jednej, wybranej umowy, a z drugiej dobrowolnym. Składka zdrowotna będzie obowiązkowa z obu tytułów. Ubezpieczony nie poinformuje, ZUS zawiadomi po czasie Problem w tym, że nowe przepisy nakazują płatnikowi zatrudnionego na podstawie umowy cywilnej zgłaszać go od 1 stycznia 2016 r. do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, chyba że ubezpieczony przedłoży dokumenty, z których wynika brak konieczności opłacania składek. Ustawodawca nie definiuje, o jakie dokumenty chodzi. Takim dokumentem byłoby zaświadczenie wydane przez drugiego zleceniodawcę lub dokument ZUS RMUA. ZUS na wniosek płatnika będzie natomiast badał prawidłowość wykazanych przez niego składek i niezwłocznie informował go oraz ubezpieczonego za pośrednictwem płatnika o błędzie w wykazanych składkach. Zgłoszenie okaże się błędne niezbędna korekta Takie rozwiązanie spowoduje, że płatnicy już po sporządzeniu dokumentów rozliczeniowych i opłaceniu składek będą się dowiadywali, że zleceniobiorca powinien podlegać wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu. Wtedy będą musieli złożyć korektę dokumentów oraz rozliczyć się z ubezpieczonym, zwracając mu nadpłacone składki finansowane z jego środków (zmieniony art. 34 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Należy pamiętać, że rozstrzygając zbiegi umów cywilnych, bierzemy pod uwagę faktycznie wypłacone wynagrodzenie w danym miesiącu, czyli faktyczną podstawę wymiaru składek emerytalnej i rentowych osiągniętą w danym miesiącu z racji umowy zlecenia. PRZYKŁ AD 1. DWIE UMOWY ZLECENIA Osoba wykonuje umowę zlecenia zawartą na okres od 1 lipca 2015 r. do 30 czerwca 2016 r. za wynagrodzeniem 2.000 zł brutto miesięcznie. Ze względu na chorobę w styczniu 2016 roku otrzyma za realizację zlecenia w tym miesiącu wynagrodzenie w wysokości 1.200 zł brutto. Od 3 stycznia 2016 r. osoba ta podpisze kolejną umowę zlecenia, z obcym podmiotem, na kwotę 1.100 zł brutto miesięcznie. Nowelizacja nie zawiera żadnych przepisów przejściowych w zakresie rozstrzygania zbiegów tytułów ubezpieczeń społecznych umów cywilnych na pograniczu lat 2015 i 2016. Dlatego należy uznać, że stosuje się ją, począwszy od umów cywilnych wykonywanych od 1 stycznia 2016 r. Dlatego nowe przepisy dotyczą opisanej umowy zlecenia zawartej 1 lipca 2015 r., począwszy od pracy wykonywanej od 1 stycznia 2016 r., mimo że umowa została zawarta przed datą wejścia w życie nowych regulacji. W konsekwencji obie umowy zlecenia będą od 3 stycznia pozostawać w zbiegu. Drugi płatnik też będzie miał obowiązek zgłosić umowę zlecenia zawartą 3 stycznia 2016 r. do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, faktyczne podstawy wymiaru składek z obu umów nie osiągną bowiem pułapu minimalnej płacy. 2 Archiwum www.serwiszus.wip.pl
PRZYKŁ AD 2. DWIE UMOWY ZLECENIA Zakładamy, że osoba będzie wykonywać umowę zlecenia od 1 stycznia do 30 czerwca 2016 r., za wynagrodzeniem 3.000 zł miesięcznie. Od 20 stycznia 2016 r. zacznie realizować drugą umowę zlecenia, na kwotę 4.700 zł miesięcznie. W styczniu 2016 roku nie będzie chorować. Czynności, na jakie będzie opiewać pierwsza umowa zlecenia (załatwienie spraw urzędowych), zrobi do połowy stycznia 2016 roku, aby w drugiej połowie tego miesiąca wyjechać na urlop. Mimo obie umowy zlecenia pozostają w zbiegu od 20 stycznia 2016 r. W celu weryfikacji, jakie podstawy wymiaru składek emerytalnych i rentowych dana osoba uzyskała z obu tytułów, trzeba będzie proporcjonalnie rozliczyć wynagrodzenie, w następujący sposób: podstawa wymiaru składek emerytalnej i rentowych z pierwszej umowy zlecenia za styczeń 2016 roku: 3.000 zł : 31 dni 12 dni = 1.161,29 zł, podstawa wymiaru składek emerytalnej i rentowych z drugiej umowy zlecenia za styczeń 2016 roku: 4.700 zł : 31 dni 12 dni = 1.819,35 zł. Drugi płatnik będzie też zobowiązany zgłosić wykonawcę do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz zdrowotnego od 20 stycznia 2016 r. Sam zatrudniony po otrzymaniu w lutym 2016 roku druku ZUS RMUA za styczeń 2016 roku. powinien go przedstawić pierwszemu płatnikowi. Z dokumentu tego będzie bowiem wynikać brak obowiązku odprowadzania składek z racji pierwszej umowy zlecenia za okres od 20 do 31 stycznia 2016 r. i od kwoty 1.161,29 zł. Faktyczna podstawa wymiaru składek emerytalnych i rentowych z tytułu pierwszej umowy w tym okresie będzie pozostawać poniżej kwoty minimalnej płacy, podczas gdy z drugiej osiągnie ten pułap. Wystarczy zatem, aby za okres 20 31 stycznia 2016 r. wykonawca podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym tylko z racji drugiej umowy zlecenia. Pierwszy płatnik powinien go wyrejestrować z obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z racji pierwszej umowy za okres 20 31 stycznia 2016 r. Renata Majewska specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych PODSTAWA PRAWNA Ustawa z 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r. poz. 1831). Przedszkole z ZFŚS bez podatku Od 1 stycznia 2016 r. wolne od podatku będzie dofinansowanie do czesnego za żłobek lub przedszkole dziecka pracownika ze środków obrotowych pracodawcy. Pracodawcy będą zaś mogli wliczać te świadczenia, a także środki przeznaczone na prowadzenie przyzakładowych klubów dziecięcych, żłobków i przedszkoli, w koszty. Na nowych przepisach skorzystają zarówno pracownicy, jak i pracodawcy. Korzyści dla pracowników Obecnie zwolniona z podatku jest wartość świadczeń otrzymywanych z ZFŚS, związanych z pobytem dzieci pracowników w żłobkach lub klubach dziecięcych. Od 1 stycznia 2016 r. zwolnienie to będzie rozszerzone o świadczenia z funduszu socjalnego związane z pobytem dzieci w przedszkolach. Dodatkowo od nowego roku wolne od podatku będą podobne świadczenia dla pracowników finansowane ze środków obrotowych pra- 3 Zadaj pytanie: serwis_zus@wip.pl