Typ lekcji: lekcja utrwalająca Temat: Przypomnienie formuł matematycznych w Excelu. Czas trwania: dwie jednostki lekcyjne. 1. Cel ogólny: - Rozumienie istoty arkusza kalkulacyjnego i sposobów jego wykorzystania w życiu codziennym. - Biegłe posługiwanie się formułami matematycznymi do różnego rodzaju obliczeń. 2. Cele operacyjne: uczeń - Zapamiętuje terminy i wzory: a) Formuły: dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia. b) Funkcje matematyczne w formułach. - Rozumie wiadomości: a) Dodawanie wartości znajdujących się w danych komórkach. b) Odejmowanie wartości znajdujących się w danych komórkach. c) Mnożenie wartości znajdujących się w danych komórkach. d) Dzielenie wartości znajdujących się w danych komórkach. e) Wprowadzanie funkcji z klawiatury. f) Wprowadzanie funkcji z menu Wstaw. - Stosuje wiadomości w typowych zadaniach: a) Wykonuje podstawowe działania matematyczne na danych znajdujących się w komórkach. b) Do obliczeń wprowadza funkcje z klawiatury. c) Do obliczeń wprowadza funkcje z menu Wstaw. - Stosuje wiadomości w sytuacjach problemowych: a) Wykonuje obliczenia na podstawie własnych danych. 3. Metody: - podająca - problemowa 4. Środki dydaktyczne i techniczne: - komputery z zainstalowanym programem Microsoft Excel 2000. 5. Formy: - indywidualna Plan lekcji: 1. Wprowadzenie tematu lekcji ~ 25 min. 2. Realizacja materiału ~ 55 min. 3. Podsumowanie lekcji ~ 5 min. 4. Ocena pracy uczniów ~ 5min
Przebieg lekcji: Etapy lekcji Problemy, pytania, zadania Uwagi o realizacji 1.Wprowadzenie tematu lekcji Przypomnienie przez uczniów czym są formuły matematyczne i do czego służą. Przypomnienie przez uczniów podstawowych operatorów arytmetycznych i kolejności wykonywania operatorów. Zapisanie na tablicy i wyjaśnienie przez nauczyciela podstawowych formuł matematycznych. Formuły opierają się na danych wprowadzonych do arkusza. Używamy ich gdy chcemy wprowadzić do arkusza wartości obliczane na podstawie innych wartości. Formuły rozpoczynają się znakiem =. Podstawowe operatory to: + dodawanie,- odejmowanie, * mnożenie, / dzielenie, ^ potęgowanie. Kolejność wykonywania działań to: potęgowanie, mnożenie i dzielenie, dodawanie i odejmowanie. Jeśli do liczby znajdującej się w jednej komórce chcemy dodać liczbę znajdującą się w innej, to w komórce wynikowej wpisujemy formułę: =suma(współrzędne jednej komórki + współrzędne innej), np. =suma(a1+a2). doda liczby z komórek A1 i A2. Jeżeli chcemy dodać do siebie kilka kolejnych liczb, w komórce wynikowej wpisujemy: =suma(współrzędne komórki od której zaczynamy: współrzędne komórki na której kończymy), np. =suma(a1:a5) doda do siebie wszystkie liczy z komórek od A1 aż do A5 włącznie. Jeśli od liczby znajdującej się w jednej komórce chcemy odjąć liczbę znajdującą się w innej, to w komórce wynikowej wpisujemy formułę: = współrzędne jednej komórki - współrzędne innej, np.b2-b1 odejmie od liczby z komórki B2 liczbę z B1. Jeśli liczbę znajdującą się w jednej komórce chcemy pomnożyć przez liczbę znajdującą się w innej, to w komórce wynikowej wpisujemy formułę: = współrzędne jednej komórki * współrzędne innej,
np.c1*c2 pomnoży przez siebie liczby z komórek C1 i C2. Jeśli liczbę znajdującą się w jednej komórce chcemy podzielić przez liczbę znajdującą się w innej, to w komórce wynikowej wpisujemy formułę: = współrzędne jednej komórki /współrzędne innej, np.d1/d2 liczba z komórki D1 zostanie podzielona przez liczbę z komórki D2. Informacja nauczyciela o możliwości łączenia formuł. Sposób kopiowania formuł. Aby obliczyć średnią z komórek B3 do B9 wpisujemy formułę: =suma(b3:b9)/7. 1.klikamy na komórkę w której była formuła, 2.ustawiamy kursor myszki w jej dolnym rogu, a gdy kursor zmieni się na znak + trzymając lewy przycisk myszki przeciągamy po komórkach, do których chcemy skopiować daną formułę, 3.puszczamy przycisk myszki i klikamy w innym miejscu na arkuszu. 2.Realizacja materiału Sposób wprowadzania formuł matematycznych z menu Wstaw. Uczniowie dostają karty z zadaniami dotyczącymi wykorzystania formuł matematycznych. Wykonują zadania w arkuszu Excel a wyniki wpisują na otrzymanych kartach. Zad1.Wykonaj tabelkę w arkuszu 1.z menu Wstaw wybieramy polecenie Formuła, 2. w okienku Wstawianie formuły wybieramy kategorię formuł oraz potrzebną formułę. Po zaznaczeniu pojawi się jej opis wraz ze sposobem zapisywania jej z klawiatury, 3.po zatwierdzeniu przyciskiem OK pojawi się okienko Argumenty funkcji. W pola argumentów wpisujemy poszczególne wartości lub adresy komórek. Wynik formuły zostanie podany na dole okienka. Po zatwierdzeniu przyciskiem OK. wynik pojawi się w komórce wynikowej. Potrzebne formuły:
LICZBY.W komórkach C2,D2,E2 i F2 wpisz potrzebne formuły i przekopiuj je do pozostałych komórek w kolumnach odpowiednio C,D,E i F. Otrzymane wyniki wpisz do tabeli zaokrąglając do 2 miejsca po przecinku. Zad 2. Wykonaj tabelkę a następnie napisz formuły obliczające wartości SUMY, ŚREDNIEJ, MAX I MIN. Otrzymane wyniki wpisz do tabeli. W C2: =suma(a2+b2) W D2: =A3-B3 W E2: =A4*B4 W F2: =A5/B5 a+b a-b a*b a/b 24,45 0,45 149,4 1,04 24,45-23,55 10.8 0,018 80 12 1564 1,35 240,7 227,3 1567,8 34,92 243,77 230,23 1604,48 35,01 469,3-460,7 1999,5 0,01 SUMA 446,8397 200765 54 ŚRED. 49,64886 22307,22 6 MAX 317,89 71400 17 MIN 0,002 1100 0 Gdzie suma jak i pozostałe wartości są obliczane tylko raz dla kolumny C i kopiowane do pozostałych pól. W C12: =suma(c3:c11) C13: =średnia(c3:c11) C14: =max(c3:c11) C15: =min(c3:c11). Zad 3. Wykonaj tabelkę a następnie napisz formuły obliczające poniższe wartości. Wykonując działania na różnych komórkach oddzielaj ich adresy ;: 1.Średnią ilość zeszytów oraz średnią wartość zeszytów wszystkich firm. 2.Minimalną cenę gumek i maksymalną cenę farb. 3.Średni wydatek każdej z firm. 4.Łączna sumę wydatków wszystkich firm razem i każdej osobno. Zad 4. Utwórz poniższą uproszczoną listę płac oraz wpisz przykładowe dane. Wszystkie wartości zostały obliczone przez uczniów w sposób analogiczny jak w zadaniach poprzednich. Średnia ilość zeszytów =15 Średnia wartość zeszytów=186,5625 zł Min. cena gumek =5,75 zł Max. cena farb =15,50 zł AA =145,42 zł BB =78,33 zł CC =116,88 zł DD =150,31 zł Łącznie =1740,00 zł AA =436,25 zł BB =467,50 zł CC =312,50 zł DD = 601,25 zł
1.Zdefiniuj formuły na podstawie zależności: Premia = Procent premii* Płaca zasadnicza Przychód ogółem = Płaca zasadnicza + Premia 2.Podsumuj kolumny: Premia oraz Przychód ogółem. 3.Oblicz średnią, minimalną i maksymalna premię oraz średni przychód. 4.Wstaw kolumny Staż pracy i Dodatek stażowy, wpisz w kolumnie Staż pracy następujące liczby: 15, 5, 3, 25, 23, 35, 0, 4, 8, 1 Zdefiniuj formułę obliczającą Dodatek Stażowy jako: Staż pracy*płaca zasadnicza/100 Zapisz arkusz pod nazwą płace. Premia Przychód og. Dodatek stażowy 65,5 1375,5 196,5 98,07 1499,07 70,05 104,8 1414,8 39,3 75,65 1588,65 378,25 104,8 1414,8 301,3 105,91 1618,91 529,55 131 1441 0 60 1260 48 84 1284 96 75,65 1588,65 151,3 Premia razem =905,38 Przychód razem =14485,4 Premia średnia 90,538 Premia min. 60 Premia max. 131 Przychód średni 1448,538 3.Podsumowanie lekcji 4.Ocena pracy uczniów. Zad 5.Oblicz średnia ocen z przedmiotów jakie uzyskałeś w roku ubiegłym. Uczniowie przypominają poznane formuły i sposób ich zapisu. Nauczyciel w ciągu lekcji podchodzi do każdego ucznia sprawdzając częściowe efekty jego pracy. Ocenia ucznia adekwatnie do ilości zrobionych zadań i jego zaangażowania na lekcji. Uczniowie samodzielnie tworzą tabelkę z przedmiotami i liczą średnia z ocen. Wstawianie z klawiatury: suma =suma(współrzędne jednej komórki + współrzędne innej) różnica = współrzędne jednej komórki - współrzędne innej iloczyn = współrzędne jednej komórki * współrzędne innej iloraz = współrzędne jednej komórki /współrzędne innej Wstawianie z menu Wstaw: 1.wybieramy polecenie Formuła. 2. w okienku Wstawianie formuły wybieramy kategorię formuł oraz potrzebną formułę.. 3.. W pola argumentów wpisujemy poszczególne wartości lub adresy komórek. Wynik pojawi się w komórce wynikowej.
Zadania z arkusza kalkulacyjnego Excel. Zad1. Wykonaj tabelkę w arkuszu LICZBY.W komórkach C2,D2,E2 i F2 wpisz potrzebne formuły i przekopiuj je do pozostałych komórek w kolumnach odpowiednio C,D,E i F. Otrzymane wyniki wpisz do tabeli. Liczba a Liczba b Suma a i b Różnica a i b Iloczyn a i b Iloraz a i b 12.45 12 0,45 24 46 34 234 6,7 237 6,77 4,3 465 Zad 2. Wykonaj tabelkę a następnie napisz formuły obliczające wartości SUMY, ŚREDNIEJ, MAX I MIN. Otrzymane wyniki wpisz do tabeli. UKŁAD PLANETARNY Lp Planeta Masa (Ziemia = 1) Promień (w km) Liczba księżyców 1 Merkury 0,0553 2440 0 2 Wenus 0,815 6050 0 3 Ziemia 1 6378 1 4 Mars 0,1074 3397 2 5 Jowisz 317,89 71400 16 6 Saturn 95,17 57800 17 7 Uran 14,56 27900 15 8 Neptun 17,24 24300 2 9 Pluton 0,002 1100 1 SUMA ŚREDNIA MAX MIN Zad 3. Wykonaj tabelkę a następnie napisz formuły obliczające wartości.. Wykonując działania na różnych komórkach oddzielaj ich adresy ;: 1.Średnią ilość zeszytów oraz średnią wartość zeszytów wszystkich firm. 2.Minimalną cenę gumek i maksymalną cenę farb. 3.Średni wydatek każdej z firm. 4.Łączna sumę wydatków wszystkich firm razem i każdej osobno. Firma Towar Ilość Cena Wartość AA farby 20 10,25 zł 205,00 zł AA zeszyty 15 10,25 zł 153,75 zł Średnia ilość zeszytów AA ołówki 5 15,50 zł 77,50 zł Max.cena farb BB zeszyty 10 15,50 zł 155,00 zł Min.cena gumek BB farby 5 10,25 zł 51,25 zł Średni wydatek AA Średnia wartość zeszytów
BB gumki 5 5,75 zł 28,75 zł Średni wydatek BB CC zeszyty 15 15,50 zł 232,50 zł Średni wydatek CC CC ołówki 5 10,25 zł 51,25 zł Średni wydatek DD CC gumki 5 5,75 zł 28,75 zł CC farby 10 15,50 zł 155,00 zł AA DD zeszyty 20 10,25 zł 205,00 zł BB DD gumki 15 5,75 zł 86,25 zł CC DD farby 15 15,50 zł 232,50 zł DD DD ołówki 5 15,50 zł 77,50 zł suma Zad 4. Utwórz poniższą uproszczoną listę płac, wpisz przykładowe dane. 1.Zdefiniuj formuły na podstawie zależności: Premia = Procent premii* Płaca zasadnicza Przychód ogółem = Płaca zasadnicza + Premia 2.Podsumuj kolumny: Premia oraz Przychód ogółem. 3. Oblicz średnią, minimalną i maksymalna premię oraz średni przychód. 4. W kolumny Staż pracy i Dodatek stażowy, wpisz w kolumnie Staż pracy następujące liczby: 15, 5, 3, 25, 23, 35, 0, 4, 8, 10. Zdefiniuj formułę obliczającą Dodatek Stażowy jako:staż pracy*płaca zasadnicza/100.zapisz arkusz pod nazwą płace. Płaca Nazwisko Imię zasadnicza (zł) Procent premii Jankowski Jan 1310 5% Sikorska Weronika 1401 7% Lisowski Zbigniew 1310 8% Babinicz Wiesława 1513 5% Babinicz Waldemar 1310 8% Barański Krzysztof 1513 7% Golba Zofia 1310 10% Górski Piotr 1200 5% Górska Anna 1200 7% Leszczyńska Elżbieta 1513 5% Razem Premia (zł) Przychód ogółem (zł) Dodatek stażowy Zad 5.Oblicz średnia ocen z przedmiotów jakie uzyskałeś w roku ubiegłym.