Głuszczak S., Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wencławiak N., Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstw z branży edukacyjnej (PKD 85) Working paper Słowa kluczowe: planowanie finansowe, prognoza przychodów ze sprzedaży, prognoza sprawozdań finansowych Streszczenie: Raport dotyczy planowanych przychodów ze sprzedaży oraz wybranych pozycji sprawozdania finansowego w oparciu o dane przedsiębiorstw z branży edukacyjnej.
Spis treści: Wstęp... 3 Opis teoretyczny zastosowanej metody... 3 Praktyczny przykład zastosowania metody w oparciu o dwa przedsiębiorstwa... 4 Wnioski... 7 Spis tabel... 8 Bibliografia... 9
Wstęp Decyzje podejmowane w przedsiębiorstwach w dużej mierze dotyczą przyszłości i związane są z procesem zarządzania. Każda z nich obarczona jest ryzykiem, które wynika z faktu, że przedsiębiorstwa działają w warunkach niepewności. Ponadto, na wybór określonego działania ma wpływ wiele czynników, zarówno tych kontrolowanych jak i niekontrolowanych przez decydenta. Jednym z wielu skutków wynikających z podjęcia niewłaściwej decyzji jest strata. Związane jest to z faktem, że trudno jest przewidzieć zdarzenia mające wystąpić w przyszłości. Istotą jest podjęcie odpowiednich działań prowadzących do minimalizowania ryzyka. Najistotniejszą rzeczą dla menagera powinno być zebranie jak największej liczby informacji, które pozwalają przewidywać, w jaki sposób będą kształtować się zdarzenia. To z kolei prowadzi do formułowania sądów określanych jako prognozy. Prognozy mogą być tworzone na wielu płaszczyznach. Jedną z ważniejszych pozostaje prognoza sprzedaży, ponieważ to dzięki niej firma może ustalić swoje przychody. Prognozowanie sprawozdań finansowych związane jest ze stworzeniem sprawozdań pro forma. Dostarczają one informacji zarówno o pozycji finansowej przedsiębiorstwa jak i wielkościach środków potrzebnych do realizacji przewidywanej wielkości sprzedaży. Praca ma na celu przedstawienie prognozy sprzedaży na rok 2012 dla dwóch przedsiębiorstw z branży edukacyjnej. Firmy te przynależą do grupy 85, klasy 4, podklasy 42. Sekcja ta obejmuje: a) szkoły publiczne i niepubliczne wszystkich typów, prowadzone przez organy administracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego lub inne osoby prawne lub fizyczne w ramach obowiązującego sytemu oświaty i szkolnictwa wyższego, b) edukację w formach: stacjonarnej, zaocznej lub na odległość przez radio, telewizję, Internet lub drogą korespondencyjną, c) edukację prowadzoną na różnych poziomach kształcenia, włączając kształcenie specjalne oraz edukację dla dorosłych (w tym: edukację dla dorosłych wchodzącą w skład publicznych Centrów Kształcenia Ustawicznego), d) szkoły wojskowe i akademie wojskowe, e) szkoły w zakładach karnych, w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich na odpowiednich poziomach nauczania, f) pozaszkolne formy dokształcania i doskonalenia zawodowego, g) pozaszkolne formy edukacji związane głównie ze sportem i rekreacją, np. kursy gry w tenisa lub golfa itp., h) działalność usługową wspomagającą edukację. 1 Plany dotyczące przyszłorocznej sprzedaży sporządzone zostały w oparciu o sprawozdania finansowe publikowane w Monitorze Polski B. Opis teoretyczny zastosowanej metody W celu sporządzenia prognozy sprzedaży przyjęto model stabilnego wzrostu. Model ten wymaga kilku założeń. Po pierwsze należy uznać, że warunki, w których funkcjonuje przedsiębiorstwo pozostają niezmienne. Zakłada się również, że wartości podstawowych wskaźników, takich jak wskaźnik rotacji aktywów, zysku 1 http://www.klasyfikacje.gofin.pl/pkd/5,2,1501,edukacja.html#d85
zatrzymanego, marży zysku netto oraz wskaźnik zadłużenia nie zmieniają się. Ponadto przyjęto, że przedsiębiorstwo funkcjonuje w sposób prawidłowy pod względem finansowym. 2 Model stabilnego wzrostu pozwala proporcjonalnych zmian. na sporządzenie prognostycznych sprawozdań metodą Praktyczny przykład zastosowania metody w oparciu o dwa przedsiębiorstwa Aby móc dokonać prognozy przychodów w roku 2012 należy zapoznać się z niektórymi danymi ze sprawozdania finansowego z roku 2011, które prezentowane było w Monitorze Polskim B. Niezbędne wartości zaprezentowano w poniższej tabeli: Tabela 1. Wybrane pozycje ze sprawozdania za 2011 rok przedsiębiorstwa pierwszego z branży edukacyjnej. Pozycja ze sprawozdania Zysk (strata) netto Zysk zatrzymany Suma aktywów Kapitały własne Wartość (zł) 221 741 597,48 zł 9 507 109,76 zł 7 839 003,12 zł 645 690 296,24 zł 235 549 898,70 zł Kapitały obce 410 140 397,54 zł Źródło: opracowanie na podstawie W. Pluta, G. Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem, C. H. Beck, Warszawa 2005, s. 142 i danych ze sprawozdania z Monitora Polskiego B. Na podstawie powyższych danych można obliczyć kilka wskaźników, które umożliwią prognozowanie przychodów na kolejny okres. Wskaźniki te prezentuje tabela 2. Tabela 2. Wskaźniki obliczone dla przedsiębiorstwa pierwszego z branży edukacyjnej. Wskaźnik rotacji aktywów Suma aktywów 0,3434 Wskaźnik zysku zatrzymanego Wskaźnik marży zysku netto Wskaźnik zadłużenia Zysk zatrzymany. Zysk netto Zysk netto. Kapitały obce. Kapitały własne 0,8245 0,0429 1,7412 Źródło: W. Pluta, G. Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem, C. H. Beck, Warszawa 2005, s. 141. Odnosząc się do założeń modelu należy podkreślić, że wartości wskaźników utrzymują się na stałym poziomie. Zatem przy założeniu, że przedsiębiorstwo będzie funkcjonowało w niezmienionych warunkach, czyli wskaźnik zadłużenia wciąż wynosił będzie 1,7412 można obliczyć pożądaną prognozę przychodów: Można zatem wnioskować, że na podstawie przyjętego modelu sprzedaż wzrośnie o 3,44%, zatem wyniesie 221 741 597,48 zł * (1+3,44%) = 229 375 106,06 zł 2 Wiesław Pluta, Grzegorz Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem, CH Beck, Warszawa 2005, rozdział 8.2.
Natomiast zysk netto osiągnie wartość: 229 375 106,06 zł * 0,0429 = 9 834 394,33 zł Tabela 3. Prognozowany rachunek wyników przedsiębiorstwa pierwszego Pozycja w sprawozdaniu finansowym 2011 - rok bazowy 2012 - prognoza 221 741 597,48 zł 229 375 106,06 zł Koszty 219 091 445,14 zł 226 633 721,58 zł Wynik na sprzedaży 2 650 152,34 zł 2 741 384,48 zł Odsetki 23 671,65 zł 24 486,55 zł EBT 2 626 480,69 zł 2 716 897,93 zł Podatek 499 031,33 zł 516 210,61 zł Zysk netto 2 127 449,36 zł 2 200 687,32 zł Zgodnie z prognozą przychody w roku 2012 wzrosną o 7 633 508, 58 zł. Koszty zwiększą się o 7 542 276,44 zł. Przedsiębiorstwo osiągnie tym samym większy o 91 232,14 zł wynik na sprzedaży. Tabela 4. Prognozowany bilans przedsiębiorstwa pierwszego Pozycja w bilansie 2011- bazowy 2012 - prognozowany AKTYWA 645 690 296,24 zł 667 918 342,17 zł Aktywa trwałe 590 811 541,40 zł 611 150 372,81 zł Aktywa obrotowe 54 878 754,84 zł 56 767 969,36 zł * Zapasy 2 459 286,74 zł 2 543 948,29 zł * Należności krótkoterminowe 17 193 008,20 zł 17 784 881,70 zł * Inwestycje krótkoterminowe 34 968 601,63 zł 36 172 404,27 zł * Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe 257 858,27 zł 266 735,10 zł PASYWA 645 690 296,24 zł 667 918 342,17 zł Kapitał własny 235 549 898,70 zł 243 658 761,41 zł Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania 410 140 397,54 zł 424 259 580,76 zł * Rezerwy na zobowiązania 5 658 137,54 zł 5 852 920,30 zł * Zobowiązania długoterminowe 0,00 zł 0,00 zł * Zobowiązania krótkoterminowe 19 734 246,10 zł 20 413 602,34 zł * Rozliczenia międzyokresowe 384 748 013,90 zł 397 993 058,12 zł Przedsiębiorstwo pierwsze ma dużą wartość aktywów, która zwiększy się o 22 228 045, 93 zł w kolejnym roku. Wartość aktywów trwałych jest ponad dziesięciokrotnie większa niż aktywów obrotowych. Niski wskaźnik udziału majątku obrotowego w sumie aktywów świadczy o niskiej płynności, jednak należy uwzględnić specyfikę branży edukacyjnej. Przeważający udział w wartości aktywów obrotowych mają inwestycje krótkoterminowe. W strukturze zobowiązań łatwo zauważyć prawie dwukrotnie większy udział zobowiązań i rezerw na zobowiązania w całości pasów aniżeli wartość kapitału własnego. Poprzez finansowanie działalności głównie kapitałami obcymi firma traci niezależność od zewnętrznych źródeł finansowania. Nie jest to jednak sytuacja niekorzystna, ponieważ może ona tym samym osiągać korzyści, dzięki efektu dźwigni finansowej. Dokonana została jeszcze jedna analiza przedsiębiorstwa z tej samej branży edukacyjnej. Na początek należy zapoznać się z wybranymi danymi ze sprawozdania finansowego:
Tabela 5. Wybrane pozycje ze sprawozdania za 2011 rok przedsiębiorstwa drugiego z branży edukacyjnej. Pozycja ze sprawozdania Zysk (strata) netto Zysk zatrzymany Suma aktywów Kapitały własne Wartość (zł) 164 722 576,71 zł 472 768,33 zł -562 541,60 zł 379 868 415,12 zł 202 254 658,20 zł Kapitały obce 177 613 756,92 zł Źródło: opracowanie na podstawie W. Pluta, G. Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem, C. H. Beck, Warszawa 2005, s. 142 i danych ze sprawozdania z Monitora Polskiego B. Na podstawie zaprezentowanych danych możliwe jest obliczenie kilku wskaźników, które pozwolą na prognozowanie przychodów na kolejny okres. Wskaźniki te prezentuje poniższa tabela: Tabela 6. Wskaźniki obliczone dla przedsiębiorstwa drugiego z branży edukacyjnej. Wskaźnik rotacji aktywów Suma aktywów 0,4336 Wskaźnik zysku zatrzymanego Wskaźnik marży zysku netto Wskaźnik zadłużenia Zysk zatrzymany. Zysk netto Zysk netto. Kapitały obce. Kapitały własne -1,1899 0,0029 0,8782 Źródło: W. Pluta, G. Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem, C. H. Beck, Warszawa 2005, s. 141. Odnosząc się do założeń modelu podkreślić należy, że wartości wskaźników utrzymują się na niezmiennym poziomie. Zatem przy założeniu, że przedsiębiorstwo będzie funkcjonować w takich samych warunkach można obliczyć pożądaną prognozę przychodów: Wnioskować więc możemy, że na podstawie przyjętego modelu sprzedaż spadnie o 0,28% zatem wyniesie 164 722 576,71 zł * (1-0,28%) = 164 265 695,82 zł Natomiast zysk netto osiągnie wartość: 164 265 695,82 zł * 0,0029 = 471 457,04 zł Tabela 7. Prognozowane wartości wyniku na sprzedaży w 2012 roku dla przedsiębiorstwa drugiego Pozycja w sprawozdaniu finansowym 2011 - rok bazowy 2012 - prognoza 164 722 576,71 zł 164 265 695,82 zł Koszty 176 008 211,99 zł 175 520 028,83 zł Wynik na sprzedaży -11 285 635,28 zł -11 254 333,01 zł Według prognozy przychód w roku 2012 zmniejszy się o 456 880,89 zł, natomiast koszty spadną o 466 183,16 zł. Firma nadal ponosić będzie stratę, jednak zmniejszy się ona o 31 302,27 zł.
Tabela 8. Prognozowany bilans przedsiębiorstwa drugiego Pozycja w bilansie 2011- bazowy 2012 - prognozowany AKTYWA 379 868 415,12 zł 378 814 797,45 zł Aktywa trwałe 346 603 551,21 zł 345 642 198,25 zł Aktywa obrotowe 33 264 863,91 zł 33 172 599,20 zł * Zapasy 1 642 563,85 zł 1 638 007,97 zł * Należności krótkoterminowe 20 656 794,79 zł 20 599 500,31 zł * Inwestycje krótkoterminowe 9 482 465,92 zł 9 456 164,99 zł * Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe 1 483 039,35 zł 1 478 925,93 zł PASYWA 379 868 415,12 zł 378 814 797,45 zł Kapitał własny 202 254 658,20 zł 201 693 676,89 zł Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania 177 613 756,92 zł 177 121 120,56 zł * Rezerwy na zobowiązania 4 267 876,02 zł 4 256 038,47 zł * Zobowiązania długoterminowe 0,00 zł 0,00 zł * Zobowiązania krótkoterminowe 25 996 152,21 zł 25 924 048,28 zł * Rozliczenia międzyokresowe 147 349 728,69 zł 146 941 033,81 zł Podobnie jak w pierwszym z analizowanych przedsiębiorstw, wartość aktywów trwałych jest ponad dziesięciokrotnie większa aniżeli aktywów obrotowych. Jednak w przedsiębiorstwie drugim największy udział w sumie aktywów obrotowych mają należności krótkoterminowe. Zgodnie z powyższym fragmentem bilansu przedsiębiorstwa drugiego, firma ta finansowana jest w większym stopniu przez kapitały własne. Ich wartość zgodnie z prognozą ma spaść w 2012 roku, jednak wciąż jest ona o ponad 24 mln większa niż wartość zobowiązań i rezerw na zobowiązania. Przedsiębiorstwo drugie jest w dużej mierze niezależne od zewnętrznych źródeł finansowania. Wykazuje jednocześnie wyższą zdolność kredytową. Wnioski Do przeprowadzenia prognozy przychodów ze sprzedaży w roku 2012 zastosowano metodę stabilnego wzrostu, ze względu na stabilność branży. Jeżeli zostaną spełnione przyjęte założenia przychody ze sprzedaży przedsiębiorstwa pierwszego wyniosą 229 375 106,06 zł - wzrosną zatem o 3,44 % w stosunku do roku poprzedniego. W przypadku drugiego z przedsiębiorstw przychody ze sprzedaży wyniosą 164 265 695,82 zł, zatem spadną o 0,28%. Prognoza dla pierwszej firmy jest optymistyczna. Wzrosnąć ma zarówno przychód jak i wynik na sprzedaży. Druga firma zgodnie z prognozą oczekuje spadku wartości przychodów ze sprzedaży, jednak należy zauważyć, że ma polepszyć się wynik na sprzedaży, dzięki czemu poniosą mniejszą stratę. Tworzenie prognoz finansowych oraz wyciąganie z nich prawidłowych wniosków jest wyzwaniem stawianym menagerom. Trudność polega na wyborze odpowiedniej metody oraz właściwej interpretacji wyników. Plany finansowe są pomocne przy podejmowaniu decyzji a także przy wyznaczaniu nowych celów i modyfikacji wcześniej przyjętych. Na ich podstawie można określić kierunek rozwoju danej firmy.
Spis tabel Tabela 1: Wybrane pozycje ze sprawozdania za 2011 rok przedsiębiorstwa pierwszego z branży edukacyjnej. Tabela 2: Wskaźniki obliczone dla przedsiębiorstwa pierwszego z branży edukacyjnej Tabela 3. Prognozowany rachunek wyników przedsiębiorstwa pierwszego Tabela 4. Prognozowany bilans przedsiębiorstwa pierwszego Tabela 5. Wybrane pozycje ze sprawozdania za 2011 rok przedsiębiorstwa drugiego z branży edukacyjnej. Tabela 6. Wskaźniki obliczone dla przedsiębiorstwa drugiego z branży edukacyjnej. Tabela 7. Prognozowane wartości wyniku na sprzedaży w 2012 roku dla przedsiębiorstwa drugiego Tabela 8. Prognozowany bilans przedsiębiorstwa drugiego
Bibliografia 1. Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie, praca zbiorowa pod Red. M.Jerzemowskiej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2006 2. Analiza finansowa w zarządzaniu przedsiębiorstwem praca pod red. naukową M. Walczak, Diffin, Warszawa 2003 3. Bednarski L., Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 2007 4. Bednarski L., Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 2007, 5. Bławat F., Podstawy analizy ekonomicznej, CeDeWu.pl, Warszawa 2011 6. Ćwiąkała-Małys A., Wybrane metody pomiaru efektywności podmiotu gospodarczego, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2009 7. Dluhosova Dana, et. al., 2006, Finanční řízení a rozhodování podniku: analýza, investování, oceňování, riziko, flexibilita, Ekopress, Prague. 8. Dziawgo D., Zawadzki A. Finanse przedsiębiorstwa, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa 2011 9. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski B 10. G. Michalski, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, PWN, Warszawa 2005. 11. G. Michalski, Strategie finansowe przedsiębiorstw, ODDK, Gdańsk 2009. 12. Kaczmarek T., Zarządzanie płynnością finansów małych i średnich przedsiębiorstw - ujęcie praktyczne, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2007; 13. Kopa Milos, D'Ecclesia RL, Tichy Tomas (2012), Financial Modeling, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE, 62, 2, 104-105. 14. Kopiński A., Finanse przedsiębiorstw, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Wrocław 2010; 15. Kresta A.; Tichy Tomas (2012), International Equity Portfolio Risk Modeling: The Case of the NIG Model and Ordinary Copula Functions, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE 62, 2, 141-161. 16. Michalski G., Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych ODDK, Gdańsk 2008; 17. Michalski, Grzegorz Marek, Accounts Receivable Management in Nonprofit Organizations (Zarządzanie należnościami w organizacjach nonprofit), 2012, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 2012(68(124)):83-96. ICID: 1031935, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2193352 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2193352 18. Michalski, Grzegorz Marek, Crisis Caused Changes in Intrinsic Liquidity Value in Non-Profit Institutions (December 14, 2012). Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 2012, Volume 7, Issue 2. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2189488 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2189488 19. Michalski, Grzegorz Marek, Factoring and the Firm Value (May 17, 2008). FACTA UNIVERSITATIS Series: Economics and Organization, Vol. 5, No. 1, pp. 31-38, 2008. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1844306
20. Michalski, Grzegorz Marek, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Plynnosc Finansowa w Malych i Srednich Przedsiebiorstwach, PWN, 2013. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2214715 21. Michalski, Grzegorz Marek, Value-Based Inventory Management, Value-Based Inventory Management, Journal of Economic Forecasting, 9/1, 82-90, 2008. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1081276 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1081276 22. Michalski, Grzegorz Marek, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1934041 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1934041 23. Sawicki J., Techniki analizy finansowej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004 24. Skowronek-Mielczarek A., Analiza działalności i rozwoju przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2008 25. Soltes Vincent, 2004, Duration of coupon bonds as a criterion of the price sensibility of bonds with regards to the change of interest rates (Durácia kupónovej obligácie ako kritérium cenovej citlivosti obligácie vzhľadom na zmenu úrokových sadzieb in Slovak), EKONOMICKY CASOPIS, 52/2004(1), pp. 108-114. 26. Sprawozdanie finansowe bez tajemnic, red. G.K. Świderska, Diffin, Warszawa 2003 27. Wędzki D., Strategie płynności finansowej przedsiębiorstwa, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2003 28. Wiesław Pluta, Grzegorz Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem, CH Beck, Warszawa 2005 29. http://www.klasyfikacje.gofin.pl/pkd/5,2,1501,edukacja.html#d85 30. Baza danych EMIS EMERGING MARKETS