EKONOMIA wykład 3 TEORIA WYBORU KONSUMENTA Prowadzący zajęcia: dr inż. Magdalena Węglarz Politechnika Wrocławska Wydział Informatyki i Zarządzania
PLAN WYKŁADU 1. Model wyboru konsumenta 1. Dochód konsumenta 2. Ceny dóbr 3. Gusta konsumenta 4. Założenia behawioralne 2. Optymalny koszyk dóbr 3. Dostosowanie do zmiany dochodu 4. Dostosowania do zmian cen
Dochód konsumenta i ceny poszczególnych dóbr wyznaczają ograniczenie budżetowe. Ograniczenie budżetowe opisuje różne koszyki dóbr (kombinacje ilościowe) dostępne dla konsumenta. Ograniczenie budżetowe wskazuje maksymalną ilość jednego dobra, którą możemy kupić przy określonej nabywanej ilości drugiego dobra. Zakładamy, że nic nie oszczędzamy i cały dochód jest wydawany na zakup dóbr.
Tygodniowy budżet studenta wynosi 50$. Może go wydać na posiłki albo kino. Jeden obiad kosztuje 5$, a jeden bilet do kina 10$. Dostępne koszyki dóbr. Liczba posiłków Q M Wydatki na posiłki Liczba filmów Q F Wydatki na filmy Łączne wydatki A 0 0 5 50 50 B 2 10 4 40 50 C 4 20 3 30 50 D 6 30 2 20 50 E 8 40 1 10 50 F 10 50 0 0 50 Substytucyjność między posiłkami i filmami
Przy danych cenach posiłków i biletów do kina (niezależnie od nabywanej ilości) ograniczenie budżetowe konsumenta ilustruje zawsze linia prosta, zwana linia ograniczenia budżetowego. Położenie linii jest ograniczone przez jej punkty krańcowe A i F. Punkty powyżej linii ograniczenia budżetowego są nieosiągalne przy dostępnym dochodzie. Punkty leżące poniżej dają możliwość zwiększenia konsumpcji. H G
Nachylenie linii ograniczenia budżetowego zależy jedynie od stosunku cen obu dóbr.
Gusty konsumenta trzy założenia 1. Konsument potrafi uszeregować różne koszyki dóbr według poziomu satysfakcji, czyli użyteczności, która one przynoszą. Użyteczność, to satysfakcja, zadowolenie, jakie osiąga konsument posiadając określony zestaw dóbr. Dokonywane uporządkowanie jest wewnętrznie zgodne. A Jest lepsze niż B Jest lepsze niż C Jest lepsze niż
Gusty konsumenta trzy założenia 2. Konsument woli mieć więcej niż mniej. Ranking różnych koszyków dóbr. strefa lepsza d c a b strefa gorsza e
Krańcowa stopa substytucji filmów (Y) posiłkami (X) jest to liczba filmów, z których musi zrezygnować konsument, jeśli chce zwiększyć o jednostkę liczbę posiłków, nie zmieniając łącznej użyteczności. Ponieważ konsumenci wolą mieć więcej niż mniej, dodatkowy posiłek zwiększa łączna użyteczność. Krańcowa stopa substytucji informuje, ile filmów konsument może poświęcić za dodatkowy posiłek, nie zmieniając sumy użyteczności. Opłaca się zrezygnować z filmów, których mamy pod dostatkiem, na rzecz posiłków, których mamy za mało. Kiedy jednak stosunek liczby oglądanych filmów do liczby posiłków jest już bardzo niski, wtedy nie opłaca się rezygnować z filmów dla jeszcze większej liczby posiłków.
Gusty konsumenta trzy założenia 3. Dobro jest tym cenniejsze im jest go mniej. Gusty konsumenta ujawniają malejącą krańcową stopę substytucji, gdy przy stałej sumie użyteczności dodatkowe jednostki jednego dobra można pozyskiwać kosztem coraz mniejszych ilości drugiego dobra. Na przykład studentowi może być obojętne, czy wybierze koszyk X (6f,0p), czy Y (3f, 1p), czy też Z (2f,2p), ale przechodząc od kombinacji X do Y, poświęca 3 filmy w zamian na 1 posiłek. Natomiast przechodząc od Y do Z, poświęca tylko 1 film za 1 dodatkowy posiłek. Takie gusty odpowiadają założeniu o malejącej krańcowej stopie substytucji.
Malejąca krańcowa stopa substytucji
Gusty konsumenta można przedstawić za pomocą krzywych obojętności. Gdy połączymy wszystkie punkty, które konsument ocenia jako jednakowo dobre, to otrzymamy krzywą obojętności. Krzywa obojętności obrazuje wszystkie kombinacje dwu dóbr, dające konsumentowi taką samą użyteczność. Mapa gustów
Krzywe obojętności 1. Mają nachylenie ujemne (cos za coś). 2. Stają się bardziej płaskie w miarę przesuwania się po nich w prawo. 3. Nie mogą się przecinać.
Mapy gustów Żarłok Kinoman
Mapy gustów
Dochód konsumenta i ceny poszczególnych dóbr wyznaczają ograniczenie budżetowe. Mapa obojętności pokazuje gusty konsumenta. Dodajemy założenia behawioralne, że konsument spośród dostępnych koszyków wybiera ten, który daje mu maksymalną użyteczność.
Konsument wybiera taki koszyk, przy którym linia ograniczenia budżetowego jest styczna do krzywej obojętności.
Wpływ gustów na wybór dokonywany przez konsumenta
Dostosowanie do zmian dochodu Dochód konsumenta wzrasta z 50$ do 80$. Ceny posiłków i biletów do kina pozostają bez zmian: 5$ i 10$. Nachylenie pozostaje bez zmian, jako że ceny się nie zmieniły. Przy wyższym dochodzie student może kupić większą ilość jednego dobra lub obu dóbr. Wzrost dochodów konsumentów z 50$ do 80$ powoduje równoległe przesunięcie linii ograniczenia budżetowego z położenia AF do A F. Aby wyznaczyć nowe położenie linii obliczamy jaka siłę nabywczą w odniesieniu do obu dóbr reprezentuje nowy dochód.
Dostosowanie do zmian dochodu Posiłki dobro normalne Filmy dobro luksusowe
Dostosowanie do zmian dochodu Posiłki dobro niższego rzędu Filmy dobro luksusowe
Dostosowanie do zmian cen Dochód konsumenta pozostaje na poziomie 50$. Cena bilet do kina pozostają bez zmian 10$, natomiast cena posiłków wzrasta z 5$ do 10$. Ponieważ cena biletu nie zmieniła się nadal 50$ wystarcza na zakup 5 biletów. Punkt A jest wspólny dla starej i nowej linii ograniczenia budżetowego. Jeśli cały dochód zostanie wydany na posiłki to przy cenie 10$ będzie można kupić tylko 5 posiłków a nie 10 jak poprzednio. Drugi koniec linii przesunie się do punktu F. Efektem wzrostu ceny posiłków jest obrót linii ograniczenia budżetowego.
Dostosowanie do zmian cen Zmienia się nachylenie linii ograniczenia budżetowego
Dostosowanie do zmian cen Wzrost ceny dobra X
Dziękuję za uwagę