Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Sportu Powszechnego Zakład: Fitness i Sportów Siłowych Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy Osoby prowadzące przedmiot: 1. Aleksandra Zarębska, doktor- olazarebska@o2.pl
Wydolność fizyczna młodzieŝy w wieku 15-18 lat Zajęcia nr: 8,9
Kolejne definicje wydolności Jest to zdolność do cięŝkiego lub długotrwałego wysiłku fizycznego, z udziałem duŝych grup mięśniowych, bez większych zmian homeostazy, po którego zakończeni następuje szybki powrót wskaźników fizjologicznych do wartości spoczynkowych.
Czynniki warunkujące wydolność -Przemiany energetyczne (procesy tlenowe, beztlenowe i rezerwy energetyczne) -Poziom koordynacji nerwowo-mięśniowej -Termoregulacja i gospodarka wodno-elektrolitowa -Właściwości budowy ciała -Czynniki psychologiczne
Rozwój układu oddechowego -W wyniku zmian strukturalnych przeobraŝeniom ulegają czynności układu oddechowego. Rozwój płuc oceniany jest na podstawie pojemności Ŝyciowej w stosunku do wysokości i masy ciała. -U młodzieŝy pojemnośćŝyciowa płuc jest znacznie większa niŝ u dzieci. W wieku 17 lat średnio wynosi ona 3000-3400 ml.
Rozwój układu oddechowego Z rozwojem funkcji oddechowych zmienia się kształt ścian klatki piersiowej zwiększa się jej ruchomość, następuje rozwój mięśni międzyŝebrowych. Z wiekiem zmienia się zarówna częstość jak i głębokość oddechów. Ilość powietrza pobranego przy jednym oddechu wzrasta średnio u chłopców z 285ml w wieku 11,5 z lat do 410ml w wieku 17 lat a u dziewcząt odpowiednio z 280 do 310ml. Pobór O 2 u dziewczyn osiąga maks. w wieku 15-16 lat a u chłop. w wieku 18-19 lat.
Rozwój układu krąŝenia Układ krąŝenia rozwija się w ścisłym związku z układem oddychania, bowiem ich funkcje w dostarczaniu O 2 do tkanek i wydalaniu CO 2 są ogniwami tego samego procesu. Z wiekiem zmienia się biomasa i kształt serca (do 15-16 roku Ŝycia prawa komora zwiększa się 8-krotnie a lewa aŝ 13-krotnie). W związku z tymi zmianami wzrasta pojemność minutowa i wyrzutowa, obniŝa się częstość skurczów, rośnie ciśnienie tętnicze krwi. W wieku 5-17 lat spoczynkowa częstość tętna zmniejsza się z około 100 do 70-80 uderzeń na minutę.
Zmiany w układzie krąŝenia i oddychania podczas wysiłku Udowodniono, Ŝe maksymalny pobór tlenu wzrasta u chłopców aŝ do osiągnięcia dojrzałości (18-21 lat) a potem stopniowo się zmniejsza. U dziewczyn z kolei spadek VO 2max rozpoczyna się juŝ w momencie osiągnięcia dojrzałości płciowej (14-16 lat).
Zmiany w układzie krąŝenia i oddychania podczas wysiłku
Wentylacja płuc Maksymalna wentylacja płuc osiąga swoje ostateczne wielkości w końcowej fazie okresu rozwojowego. PojemnośćŜyciowa płuc od okresu przedszkolnego do zakończenia dojrzewania zwiększa się od 1000 do 3000 ml, a całkowita ich pojemność od 1400 do 4500ml
Zmiany.. W wieku dojrzewania zachodzi do znacznej poprawy procesów termoregulacji. Osobom w tym okresie poprawia się zdolność do utarty ciepła przez parowanie. WiąŜe się to z większa produkcją potu (a parowanie potu jest głownym procesem w oddawaniu ciepła podczas wysiłku).
Zmiany.. Zwiększa się mozliwośc wykonywania wysiłkow beztlenowych z uwagi na wzrost aktywnośći enzymow glikolitycznych. PoniewaŜ w wczesniejszym okresie mniejsza masa ciała ograniczała moŝliwości do rozwijania wysokiej mocy beztlenowej. Z badan przeprowadzonych za pomocą testów Wingate oraz siła-szybkość wynika ze maksymalna moc stale wzrasta az do okresu dojrzewania, zarówno dla kończyn górnych jak i dolnych.
Zmiany.. W okresie dojrzewania wyraźnie uwidaczniają się róŝnice w poziomie wydolności beztlenowej między chłopcami i dziewczętami. DuŜy wpływ ma na to : -Działanie hormonów, zwłaszcza testosteronu i hormonu wzrostu, - -wzrost masy mięśniowej, - większy udział włókien typu II, - -lepsza koordynacja nerwowo-mięśniowa.
Wpływ treningu na organizm Trening VO2 max jest znacznie skuteczniejszy, gdy jest prowadzony po ukonczeniu okresu dojrzewania. JednakŜe wiek skok pokwitaniowego jest uwazany przez wielu autorów za krytyczny okres kształtowania wydolności tlenowej, pozwalajacy na uzyskanie VO2 max. Efektywność treningu chłopcow jest ścisle powiązana z stopniem dojrzałosci płciowej. Jest ona m.in. Skutkiem zwiekszonego wydzielania hormonu wzrostu i testosteronu
Wpływ treningu na organizm Trening u dziewcząt moŝe powstrzymać spadek, a u chłopców podwyŝszyć maksymalny pobór tlenu. Świadczy to o dobrym funkcjonowaniu układów krąŝenia i oddychania co umoŝliwia wykonywanie wysiłkow submaksymalnych z mniejszym zmęczeniem.
200
Bibliografia 1.Jaskólski A, Jaskólska A2006 Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka. Wrocław : Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego, 2.Kubica R.1995,Podstawy fizjologii pracy i wydolności fizycznej: skrypt dla studentów Akademii Wychowania Fizycznego/ Kraków: Wydawnictwo. AWF, 3.Rogowska E, 2010 Wpływ aktywności fizjologicznej na poziom rozwoju biologicznego i sprawności fizycznej dzieci i młodzieŝy w wieku 10-19 lat Gdańsk: Wydawnictwo uczelniane Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu,