Rekiny giełdy, aspirujący inwestujący, wytrawni gracze czy konserwatywni stratedzy, czyli. Polacy w świecie funduszy inwestycyjnych Spis treści: WSTĘP... 2 KLUCZOWE WNIOSKI... 3 TYPY INWESTORÓW... 5 I. REKINY GIEŁDY... 6 II. WYTRAWNI GRACZE... 6 III. MŁODZI INWESTORZY... 7 IV. KONSERWATYWNI STRATEDZY... 7 V. ZAPOBIEGLIWI OSZCZĘDZAJĄCY... 8 VI. UKIERUNKOWANI NA CEL... 9 VII. ASPIRUJĄCY INWESTUJĄCY... 9 O BADANIU... 10 Warszawa, 8 sierpnia 2013 r.
WSTĘP Szanowni Państwo, Fundusze inwestycyjne na przestrzeni ostatnich 20 lat stały się popularnym narzędziem pomnażania kapitału. Z danych Analizy Online wynika, że pod koniec 2012 r. inwestowało w nie ponad 1,9 mln Polaków. Co wpłynęło na tak duże zainteresowanie? Fundusze pozwalają nie tylko na dywersyfikację portfela inwestycyjnego czy lokowanie środków w aktywa zróżnicowane pod względem ryzyka. Stwarzają też możliwość osiągnięcia indywidualnych celów, takich jak realizacja konkretnych planów czy oszczędzanie na "czarną godzinę", jak również zabezpieczenia stabilności finansowej sobie i swoim bliskim. Jak wynika z przeprowadzonego przez nas badania, po fundusze inwestycyjne sięgają nie tylko doświadczeni gracze giełdowi, ale wszyscy poszukujący dodatkowych możliwości pomnażania kapitału. To osoby w każdym wieku, o różnych doświadczeniach i poziomie wiedzy na temat rynku kapitałowego. Uzyskane w badaniu informacje na temat inwestorów, a także znajomość ich oczekiwań, zwyczajów i preferowanych rozwiązań, pozwalają na lepsze dopasowanie oferty BPH TFI, a także sposobów jej prezentowania i tworzenia narzędzi odpowiadających na indywidualne potrzeby naszych Klientów. Chcemy dostarczać treści optymalne dla danego segmentu Klientów treści, we właściwym czasie i w odpowiedniej formie. Kim są inwestujący w fundusze? Jakie mają cele? Jak reagują na zmiany rynkowe? Co ich motywuje do inwestycji? Niniejszy raport stanowi podsumowanie kluczowych informacji na temat uczestników rynku kapitałowego w Polsce. Życzmy Państwu przyjemnej lektury! Zespół BPH TFI
KLUCZOWE WNIOSKI Mentalne księgowanie W badaniu wykazano związek pomiędzy deklarowaną przez inwestujących min. 1 rok częstotliwością sprawdzania stanu inwestycji a średnią ich zyskownością. Badanie wykazało, że osoby rzadziej sprawdzające stan inwestycji statystycznie częściej osiągają wyższe zyski lub w przypadku niepowodzenia generują niższą stratę o ok. 2-3 punkty procentowe. Ryzyko i jego zależność od wybranych zmiennych Każdemu z produktów finansowych wymienionych w ankiecie przypisano odpowiedni stopień ryzyka inwestycyjnego. Na tej podstawie możliwe było określenie indywidualnych skłonności ankietowanych do podejmowania ryzyka. Następnie ustalono czy istnieje związek pomiędzy tą zmienną a m.in. wiekiem, płcią i reakcją na stratę. Na podstawie powyższych założeń wykazano, że: Kobiety akceptują niższe ryzyko od średniej w całej grupie ankietowanych, podczas gdy mężczyźni wyższe, Mężczyźni, którzy deklarowali, iż inwestują, ponieważ to lubią, akceptują największe ryzyko w grupie ankietowanych, Mężczyźni w wieku ok. 64 lat, którzy nie zadeklarowali, że lubią inwestować, są skłonni akceptować niższy poziom ryzyka w stosunku do ogółu respondentów. Płeć i deklarowana wiedza o inwestowaniu a wyniki inwestycyjne Porównanie wyników badania z 2012 r. i 2013 r. wykazało różnice międzypłciowe w zakresie efektów inwestowania. Z porównania wyników inwestycyjnych rok do roku wynika, że kobiety statystycznie częściej
lepiej radziły sobie w przypadku gorszej koniunktury, przez co generowały niższe straty o ok 2. punkty procentowe. Należy przy tym zaznaczyć, że ankieta przeprowadzona wśród respondentów w 2012 r. obejmowała okres spadków inwestycyjnych, podczas gdy badanie z 2013 r. okres wzrostów. Odmienne wyniki inwestycyjne wynikają również z różnic międzypłciowych - mężczyźni zazwyczaj są skłonni do wyższego ryzyka i w okresie wzrostów statystycznie częściej wybierają fundusze o wyższym poziomie ryzyka niż kobiety. Segmentacja inwestorów W badaniu wyodrębniono 7 typów inwestorów charakteryzujących się odmiennym poziomem tolerancji ryzyka, częstotliwością korzystania z Internetu oraz zakresem wiedzy na temat inwestowania. Na podstawie powyższych zmiennych wyróżniono następujące typy inwestorów: I. Rekiny giełdy II. Wytrawni gracze III. Młodzi inwestorzy IV. Konserwatywni stratedzy V. Zapobiegliwi oszczędzający VI. Ukierunkowani na cel VII. Aspirujący inwestujący
BPH Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA Budynek NorthGate ul. Bonifraterska 17 00-203 Warszawa tel.: +48 22 538 97 99 faks: +48 22 538 97 98 e- mail: info@bphtfi.pl Internet: www.bphtfi.pl KRS 0000002970 Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego Wysokość kapitału zakładowego 23.456.525,00 złwysokość kapitału wpłaconego 23.456.525,00 zł Numer Identyfikacji Podatkowej (NIP) 527-21- 53-832 Prezes u: Artur Czerwoński Wiceprezes u: Marcin Bednarek Wiceprezes u: Aleksander Mokrzycki
TYPY INWESTORÓW I. Rekiny giełdy W grupie Rekiny giełdy oszczędzający posiadają zazwyczaj ponad 10- letni staż, a ich doświadczenia inwestycyjne obejmują część fali hossy do 2007 roku i występującego po nim załamania rynku. Inwestują w akcje, fundusze i lokaty, nieruchomości, obligacje, waluty i instrumenty pochodne. Akceptują także jeden z najwyższych poziomów ryzyka w stosunku do pozostałych grup inwestorów. Ponad połowa respondentów korzystała/korzysta z co najmniej 4 instytucji finansowych, a jednocześnie ok. 2/3 ankietowanych posiada doradcę i regularnie sprawdza stan inwestycji co najmniej kilka razy w miesiącu. Praktycznie wszyscy w tej grupie korzystają z Internetu jako narzędzia do zarządzania stanem swoich inwestycji. Co 3. osoba inwestuje bez określonego celu lub z myślą, że taki cel może się pojawić (ok. 40%). Wysoki odsetek respondentów deklaruje także satysfakcję z inwestowania (1/3 klientów). Rekinami giełdy są w większości mężczyźni w wieku 31-65 lat. II. Wytrawni gracze Wytrawni gracze to osoby oszczędzające więcej niż 10 lat tak długi staż inwestycyjny sprawia, że ich doświadczenia obejmują część fali hossy do 2007 roku i występującego po nim załamania rynku. Te osoby posiadają zróżnicowane portfele inwestycyjne i korzystają z minimum dwóch instrumentów finansowych. Poza tradycyjnymi lokatami czy funduszami inwestycyjnymi, Wytrawni gracze inwestują w akcje. W przeciwieństwie do Rekinów giełdy, działalność tej grupy inwestorów charakteryzuje się jednak umiarkowanym poziomem ryzyka. Respondenci korzystają średnio z 3 instytucji finansowych, przy czym blisko 94% posiada doradcę finansowego, z którym spotyka się zazwyczaj raz w roku lub częściej. Co 2. ankietowany do weryfikacji wyników wykorzystuje Internet, ale także korzysta z wyciągów. Dlaczego
inwestują? Jako najważniejszy cel inwestycji najczęściej wskazywana jest chęć zabezpieczenia starości (48%) i oszczędzanie na wszelki wypadek (38%). W tej grupie inwestorów znajdują się zarówno kobiety i mężczyźni, najczęściej w wieku 46-65 (52%) i pow. 65 lat (33%). III. Młodzi inwestorzy Młodymi inwestorami określono respondentów o przeważnie krótszym doświadczeniu inwestycyjnym niż Rekiny giełdy czy Wytrawni gracze. Tylko co 3. osoba oszczędza bowiem powyżej 10 lat, zaś blisko połowa (41%) gromadzi kapitał od 5 do 10 lat. W tej grupie preferowanymi instrumentami inwestycyjnymi są poza tradycyjnymi lokatami i funduszami akcje. Ponadto, więcej niż co 5. osoba inwestuje w waluty, kruszce i poprzez forex. Warto przy tym zaznaczyć, że Młodzi inwestorzy akceptują jeden z najwyższych poziomów ryzyka inwestycyjnego spośród wszystkich omawianych segmentów. Mimo że respondenci korzystają z usług minimum 4 instytucji finansowych, to tylko co 3. posiada doradcę inwestycyjnego. Prawie 80% ankietowanych sprawdza stan inwestycji kilka razy w miesiącu lub częściej, a 40% robi to nawet co najmniej kilka razy w tygodniu. Ponad połowa badanych traktuje inwestycje jako dobry sposób zabezpieczenia starości, a dla ponad 40% jest to również forma gromadzenia kapitału w określonym celu lub na okoliczność pojawienia się takiej potrzeby. W tej grupie przeważają mężczyźni (83%), przy czym zdecydowana większość ma 45 lat lub mniej. IV. Konserwatywni stratedzy Mianem Konserwatywnych strategów określani są inwestorzy o doświadczeniu mniejszym niż 5 lat (ok. 36%).Ta grupa wyróżnia się bardzo klasycznym i mało zdywersyfikowanym portfelem inwestycyjnym bardziej zachowawcze podejście do kwestii inwestycyjnych może wynikać z obaw wywołanych kryzysem finansowym z 2007 r. Co 5. respondent do inwestycji korzysta wyłącznie z jednego instrumentu finansowego,
podczas gdy 75% do tego działania wykorzystuje najwyżej dwa rozwiązania. Konserwatywni stratedzy lokują środki głównie w tradycyjne lokaty i/lub fundusze inwestycyjne. Warto zaznaczyć, że pomimo korzystania z usług najwyżej dwóch instytucji, respondenci w tej grupie zasadniczo nie posiadają doradców - z ich usług korzysta mniej niż co 3. osoba. Może to wynikać z faktu, że blisko 1/4 badanych preferuje jednorazowe inwestycje. Konserwatywni stratedzy posiadają zróżnicowaną motywację, która skłania ich do inwestowania. Największe podgrupy w tej kategorii stanowią kobiety i mężczyźni w wieku 31-45 lat (40%) i 46-65 lat (36%). V. Zapobiegliwi oszczędzający Oszczędzanie powyżej 10 lat to cecha charakteryzująca osoby z grupy Zapobiegliwi oszczędzający (65%). Ten typ inwestora posiada klasyczny portfel inwestuje zazwyczaj w lokaty bankowe (85%) i fundusze (84%), ale również lokuje aktywa w akcjach (28%) i obligacjach (16%). Taki dobór instrumentów finansowych wskazuje na to, że Zapobiegliwi oszczędzający preferują raczej rozwiązania o najniższym poziomie ryzyka. To jednocześnie osoby, które w sposób zapobiegawczy podchodzą do kwestii swoich finansów i w tym celu korzystają z usług specjalistów - połowa respondentów korzysta z usług nawet dwóch instytucji, jak również posiada swojego doradcę. Większość respondentów korzysta z jego usług częściej niż kilka razy w roku (ok. 76%), choć raczej nieregularnie sprawdza stan inwestycji (65%). W przeciwieństwie do pozostałych grup, Zapobiegliwi oszczędzający wyróżniają się chęcią weryfikowania rezultatów inwestycji na koniec okresu. Dlaczego oszczędzają? Dla tej grupy ważne jest zabezpieczenie stabilności finansowej na wszelki wypadek i pojawienie się możliwego celu inwestycji. Zapobiegliwymi inwestorami są głównie kobiety i mężczyźni w wieku 46-65 lat (ok. 50%) lub więcej (37%).
VI. Ukierunkowani na cel Osoby z grupy Ukierunkowani na cel posiadają ponad 10- letnie doświadczenie na rynku finansowym. To inwestorzy o stosunkowo zróżnicowanych portfelach, którzy korzystają z szerokiego wachlarza rozwiązań finansowych. Lokują aktywa nie tylko w tradycyjne lokaty czy fundusze - połowa respondentów inwestuje w akcje, a blisko co 5. osoba - także w nieruchomości, obligacje i przez forex. Ukierunkowani na cel to osoby tolerujące podwyższone ryzyko inwestycyjne. Wprawdzie połowa respondentów korzysta z 3 instytucji finansowych, ale większość korzysta z usług doradcy maksymalnie kilka razy w roku, a jedna trzecia nawet rzadziej niż raz w roku. Blisko połowa inwestorów oszczędza w celu zabezpieczenia stabilności finansowej na starość, a co 3. osoba gromadzi kapitał na wszelki wypadek. Większość w tej grupie stanowią mężczyźni (62%). To także najczęściej osoby w wieku 46-65 lat, oraz 31-45 lat. VII. Aspirujący inwestujący Aspirujący inwestujący to osoby o najkrótszym stażu w oszczędzaniu - połowa z nich gromadzi kapitał mniej niż 5 lat, a 35% - od 5 do 10 lat. To osoby lokujące aktywa w większości w jeden lub dwa rozwiązania finansowe (58%). Poza lokatami i funduszami, respondenci inwestują w akcje (36%), ale rzadziej w nieruchomości lub kruszce, waluty czy forex. Aspirujący inwestujący zasadniczo nie posiadają też doradcy. Połowa respondentów sprawdza efekty inwestycji regularnie i robi to kilka razu w miesiącu (31%) lub częściej (25%). Dlaczego oszczędzają? Najczęściej wskazywanym celem inwestycji w tej grupie jest przede wszystkim zabezpieczenie środków na starość (54%). Aspirującymi inwestującymi są przede wszystkim mężczyźni (77%) w grupie wiekowej 31-45 lat, a blisko 1/3 grupy składa się z respondentów w wieku poniżej 30 lat.
O BADANIU BPH TFI od 2012 r. przeprowadza badanie, którego celem jest poznanie uczestników rynku finansowego w kontekście posiadanych przez nich produktów, celów i oczekiwań odnośnie oszczędzania i inwestowania, preferowanych rozwiązań oraz doświadczenia i aktywności inwestycyjnej. Badanie Ankieta o inwestowaniu zostało przeprowadzone w I kwartale 2012 r. oraz w I kwartale 2013 r. wśród ponad 10,8 tys. osób z całej Polski.