Katedra Teorii i Metodyki Sportu Zakład Teorii i Metodyki Sportów Wodnych PLAN REALIZACJI PRZEDMIOTU: Pływanie ogólne i terapeutyczne Kierunek Fizjoterapia, Studia licencjackie, rok I i II, semestr 2 i 3. Rok I semestr 2 Pływanie ogólne 1. CELE NAUCZANIA: Zapoznanie z techniką standardową pływania dwoma technikami sportowymi na poziomie standardowym, tj.: kraulem na grzbiecie i stylem klasycznym, jako najbardziej utylitarnymi technikami pływania, oraz z podstawowymi elementami ratownictwa wodnego (sposoby pływania ratowniczego, holowanie tonącego i zmęczonego pływaka, skoki ratownicze, nurkowanie i pływanie pod wodą) koniecznymi do opanowania podczas prowadzenia zajęć z osobami niepełnosprawnymi. 2. LITERATURA OBOWIĄZKOWA: - Bartkowiak E., 1999. Pływanie sportowe. Podstawy teoretyczne, sportowa technika pływania, motoryczność pływaka, uczenie się i nauczanie pływania, technologia treningu. COS Warszawa. - Błasiak P., Chadaj M., Kurek K.1993, Ratownictwo wodne Vademecum. Warszawa, Pałac Młodzieży. - Czabański B., Fiłon M., Zatoń K. 2003. Elementy teorii pływania, AWF Wrocław. - Dybińska E. Wójcicki A. 2002. Wskazówki metodyczne do nauczania pływania, AWF Kraków. - Mozer W., Molasy R. 1993. Prawie wszystko o ratownictwie wodnym. WOPR, Kielce. - Waade B. i współ. 2003. Pływanie sportowe i ratunkowe, AWF Gdańsk. 3. LITERATURA ZALECANA: - Czabański B.1997. Nauczanie techniki pływania, wyd. II, AWF Wrocław. - Parnicki F., 2005. Młodszy ratownik WOPR, Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, Zarząd Wojewódzki w Lublinie. - Wiesner W. 1998. Nauczanie uczenie się pływania, AWF Wrocław. 4. PLAN I ORGANIZACJA ZAJĘĆ Zajęcia obejmują 15 godzin ćwiczeń. Nauczanie zakończone jest zaliczeniem praktycznym. Ćwiczenia Program ćwiczeń dotyczy grup dziekańskich Ćwiczenia nr 1: Cechy fizyczne środowiska wodnego: wypór, gęstość, ciśnienie hydrostatyczne i ich wykorzystanie podczas pływania. Ćwiczenia adaptacyjne do środowiska wodnego: zanurzanie twarzy, otwieranie oczu, wydechy, leżenie i poślizgi w wodzie. Nabyte umiejętności: swobodne zachowanie się w wodzie i opanowanie podstawowych umiejętności pływackich. Ćwiczenia nr 2: Pływanie kraulem na grzbiecie: nauka poprawnej pozycji w leżeniu na wodzie oraz pracy kończyn dolnych. Pokonywanie dystansu przy pomocy ruchów kończyn dolnych z 1
przyborem pomocniczym i bez pomocy sprzętu. Nabyte umiejętności: opanowanie ruchów lokomocyjnych w pływaniu na grzbiecie. Ćwiczenia nr 3: Pływanie stylem grzbietowym: nauka pracy ramion do stylu grzbietowego. Nabyte umiejętności: opanowanie ruchów lokomocyjnych w pływaniu na grzbiecie. Ćwiczenia nr 4: Pływanie stylem grzbietowym: nauka koordynacji pracy ramion z oddychaniem oraz koordynacji pracy ramion i nóg do stylu grzbietowego. Pływanie stylem grzbietowym 2, 4, 6 cio uderzeniowym. Nabyte umiejętności: opanowanie pływania kraulem na grzbiecie na poziomie Ćwiczenia nr 5: Doskonalenie pływania stylem grzbietowym. Nauka startu i nawrotu. Pływanie krótkich i długich odcinków z różną szybkością. Nabyte umiejętności: doskonalenie pływania kraulem na grzbiecie na poziomie Ćwiczenia nr 6: Pływanie stylem klasycznym: nauka pracy nóg do stylu klasycznego z przyborem pomocniczym i bez pomocy sprzętu, wykonując wydech na powierzchni i do wody. Nabyte umiejętności: opanowanie ruchów lokomocyjnych w pływaniu stylem klasycznym. Ćwiczenia nr 7: Pływanie stylem klasycznym: nauka pracy ramion do stylu klasycznego, koordynacja prac ramion z oddychaniem. Nabyte umiejętności: opanowanie ruchów lokomocyjnych i koordynacji ruchowej w pływaniu stylem klasycznym. Ćwiczenia nr 8: Pływanie stylem klasycznym: nauka koordynacji pracy ramion i nóg do stylu klasycznego. Nabyte umiejętności: opanowanie pływania stylem klasycznym na poziomie Ćwiczenia nr 9: Doskonalenie pływanie stylem klasycznym. Nauka startu i nawrotu do stylu klasycznego. Pływanie dystansu w różnym tempie, przepływanie odcinków największą i najmniejszą liczbą cykli ruchowych. Nabyte umiejętności: doskonalenie pływania stylem klasycznym na poziomie 2
Ćwiczenia nr 10: Doskonalenie poznanych umiejętności, tj. pływania stylem grzbietowym i stylem klasycznym. Doskonalenie skoku startowego oraz startu do stylu grzbietowego i klasycznego. Nabyte umiejętności: Doskonalenie pływania kraulem na grzbiecie i stylem klasycznym na poziomie Ćwiczenia nr 11. Ratownictwo wodne. Nauka pływania sposobami ratowniczymi. Ćwiczenia nr 12. Ratownictwo wodne. Nauka sposobów holowania zmęczonego i tonącego pływaka. Ćwiczenia nr 13. Ratownictwo wodne. Nauka skoków ratowniczych: rozkrocznego, wykrocznego, bomby. Ćwiczenia nr 14. Ratownictwo wodne. Nauka nurkowania zejście scyzorykiem oraz pływania pod wodą. Ćwiczenia nr 15. Zaliczenie semestru : przepłynięcie 50 m stylem grzbietowym ze startem i nawrotem 50 m stylem klasycznym ze startem i nawrotem Oceniana jest poprawna technika pływania dwoma stylami. Obecności na zajęciach 100% - 1. 3
Rok II, semestr 3, Pływanie terapeutyczne 1. CELE NAUCZANIA: Zaznajomienie z możliwościami wykorzystania środowiska wodnego dla celów korekcji wad postawy, terapii różnego rodzaju schorzeń oraz uczestnictwa w sporcie pływackim osób niepełnosprawnych. Modyfikacje stylów pływackich w zależności od dysfunkcji ruchowej. Prowadzenie zajęć terapeutycznych indywidualnych i grupowych. 2. ZAGADNIENIA, KTÓRYCH ZNAJOMOŚĆ JEST WYMAGANA PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO ZAJĘĆ: - zaliczenie semestru 2 - znajomość schorzeń ich ogólnego przebiegu, możliwości ruchowych i przeciwwskazań do ruchu występujących w poszczególnych schorzeniach - podstawowe wiadomości z korektywy wad postawy 3. LITERATURA OBOWIĄZKOWA: - Gedl-Pieprzyca I. 2003. Pływanie młodzieży z upośledzonym narządem wzroku. Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne, 10, s. 16-18 - Iwanowski W., 1997.Pływanie korekcyjno lecznicze w przypadkach bocznych skrzywień kręgosłupa. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. - Janiszewski M., 1989. Rekreacja ruchowa dla osób niepełnosprawnych., Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. - Owczarek S., 1999. Korekcja wad postawy, pływanie i ćwiczenia w wodzie. WSiP, Warszawa - Plinta R., 2003. Pływanie. W: A. Zembaty (red), Kinezyterapia. Ćwiczenia kinezyterapii i metody kinezyterapeutyczne. Wydawnictwo Kasper Sp.z.o.o. Kraków, t. II, 192-193. 4. LITERATURA ZALECANA: - Gedl - Pieprzyca I. 2004. Wpływ ćwiczeń korekcyjnych w wodzie na kształtowanie się wybranych parametrów układu oddechowego. Medycyna Sportowa, vol.20, supl.1,150-155 - Kołodziej J. 1989. Pływanie korekcyjne. Wyd. Skrypt. nr 101, AWF, Kraków - Malinowska K. 1983. Ćwiczenia w wodzie. W: W. Dega, K. Milanowska (red), Rehabilitacja medyczna. PZWL Warszawa. 5. PLAN I ORGANIZACJA ZAJĘĆ: Zajęcia obejmują 13 ćwiczeń Nauczanie zakończone jest zaliczeniem praktycznym Ćwiczenia Program ćwiczeń dotyczy ½ grup dziekańskich ( około 12-15 osób) Ćwiczenia nr 1: Wymagana znajomość zagadnień: ćwiczenia korekcyjne dla wad postawy w płaszczyźnie strzałkowej Postępowanie korekcyjne w wodzie w przypadkach pleców okrągłych, wklęsłych, płaskich, klatek piersiowych lejkowatych i kurzych poprzez stosowanie elementów pływackich, ćwiczeń elongacyjnych, oddechowych i wzmacniających. Nabyte umiejętności: opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu korekcji wad postawy w środowisku wodnym. 4
Ćwiczenia nr 2: Wymagana znajomość zagadnień: ćwiczenia korekcyjne dla wad postawy w płaszczyźnie czołowej. Postępowanie korekcyjne w wodzie w przypadkach skolioz 1 łukowych piersiowych, lędźwiowych, piersiowo-lędźwiowych, 2 łukowych z zastosowaniem ćwiczeń symetrycznych i asymetrycznych Nabyte umiejętności: opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu korekcji wad postawy W środowisku wodnym. Ćwiczenia nr 3: wymagana znajomość zagadnień: ćwiczenia kształtujące prawidłową postawę ciała w obrębie i kończyn dolnych. Ćwiczenia korekcyjne stosowane dla wad postawy w obrębie kończyn dolnych. stosowane profilaktycznie podczas wstępnego etapu nauczania pływania. Ćwiczenia korekcyjne stosowane podczas gimnastyki w wodzie. Nabyte umiejętności: opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu korekcji wad postawy w środowisku wodnym. Ćwiczenia nr 4: Ćwiczenia korekcyjne stosowane profilaktycznie podczas wstępnego etapu nauczania pływania oraz stosowanie elementów ćwiczeń korekcyjnych w formie gimnastyki w wodzie. Nabyte umiejętności: opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu profilaktyki wad postawy w środowisku wodnym. Ćwiczenia nr 5: Wymagana znajomość zagadnień: podział osób niepełnosprawnych na sportowe grupy startowe. Modyfikacja i dostosowanie technik pływackich do rodzaju niepełnosprawności. Specyfika nauczanie pływania osób niewidomych. Nabyte umiejętności: opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu nauczania pływania osób niewidomych i niedowidzących. Ćwiczenia nr 6: Nauczanie adaptacji do środowiska wodnego i sposobów lokomocji osób niepełnosprawnych metodą Hallwick. Nabyte umiejętności: opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu rehabilitacji w wodzie osób niepełnosprawnych metodą Hallwicka. Ćwiczenia nr 7: : Zajęcia w wodzie w formie gimnastyki stosowane dla pań w ciąży, poprawiające ich ogólną kondycję i przygotowujące do porodu. Stosowanie grup ćwiczeń: oddechowych, relaksacyjnych, poprawiających działanie pompy mięśniowej kończyn dolnych, 5
wzmacniających mięśnie grzbietu i brzucha, rozciągających mięśnie krocza. Nabyte umiejętności: opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu gimnastyki w wodzie w wodzie osób kobiet w ciąży. Ćwiczenia nr 8: Ćwiczenia poprawiające ogólną wydolność organizmu poprzez zastosowanie joggingu i water walkingu w wodzie głębokiej. aktywności ruchowej w wodzie (jogging, water walking) Ćwiczenia nr 9 : Ćwiczenia ogólno kondycyjne dla osób starszych, zagrożonych osteoporozą. Prowadzenie ćwiczeń poprawiających postawę, zakres ruchomości w stawach, wzmacniających mięśnie w obrębie tułowia i kończyn. aktywności ruchowej w wodzie osób starszych. Ćwiczenia nr 10: Ćwiczenia przeznaczone dla osób z nadwagą i otyłością, stosowanie ćwiczeń oporowych z zastosowaniem przyborów na grupy mięśni obręczy barkowej, biodrowej i brzucha. aktywności ruchowej w wodzie osób z nadwagą. Ćwiczenia nr 11: Ćwiczenia przeznaczone dla osób ze schorzeniami kręgosłupa,. stosowanie ćwiczeń poprawiających ruchomość we wszystkich płaszczyznach ruchu, w odciążeniu, likwidujących ból. aktywności ruchowej w wodzie osób z różnymi schorzeniami (kręgosłupa). Ćwiczenia nr 12: Ćwiczenia przeznaczone dla osób ze schorzeniami stawów obręczy barkowej, stosowanie ćwiczeń poprawiających ruchomość we wszystkich płaszczyznach ruchu, wzmacniających siłę mięśniową, rozciągających przykurcze i likwidujących ból. aktywności ruchowej w wodzie osób z różnymi schorzeniami (stawów obręczy barkowej). 6
Ćwiczenia nr 13: Ćwiczenia przeznaczone dla osób ze schorzeniami stawów obręczy biodrowej, stosowanie ćwiczeń poprawiających ruchomość we wszystkich płaszczyznach ruchu, wzmacniających siłę mięśniową, rozciągających przykurcze i likwidujących ból. Ćwiczenia poprawiające zaburzenia chodu. aktywności ruchowej w wodzie osób z różnymi schorzeniami (stawów obręczy biodrowej). Zaliczenie semestru: - obecność na zajęciach 100% - 1 - przygotowanie konspektu i samodzielne poprowadzenie ćwiczeń w wodzie na zadany problem terapeutyczny w jednostkach lekcyjnych od 10 do 13. Ocenie podlega poprawność doboru ćwiczeń dla danego schorzenia i właściwa organizacja lekcji. opracowała: dr Izabella Gedl-Pieprzyca Konsultacja Dr hab. Ewa Dybińska 7