Bezrobocie Zadania 1. W Hipotecji pojawiły się problemy z bezrobociem. Poniżej podajemy dane ilustrujące sytuację na rynku pracy w określonym roku. Wszystkie dane wyrażone są w tysiącach osób. Na początku roku zasoby siły roboczej wynoszą 26 900, z czego 2900 stanowią bezrobotni. (I) osoby rezygnujące z dalszego poszukiwania pracy - 600 (II) osoby zwolnione z pracy - 1 500 (III) osoby przechodzące na emeryturę lub długoterminowy urlop - 100 (IV) osoby rezygnujące z pracy - 700 (V) pracownicy nowo zatrudnieni bądź przywróceni do pracy (byli bezrobotni) - 2 000 (VI) osoby wchodzące bądź powracające na rynek pracy i rejestrujące się w urzędach zatrudnienia - 500 (VII) osoby podejmujące pracę (nie będące poprzednio w rejestrze bezrobotnych) - 100 Odpowiedz na pytania: a Ile osób zasiliło, a tle opuściło w ciągu roku szeregi bezrobotnych? b Ile osób zasiliło, a ile opuściło zasoby siły roboczej? c O ile zmieniła się wielkość zatrudnienia? d Jaki był stan siły roboczej i zatrudnienia na koniec roku? e Na początku 1989 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych w Wielkiej Brytanii wynosiła 2050 tys. osób. W ciągu tego roku zarejestrowano 3190 tys. nowych osób poszukujących pracy, wykreślono zaś z rejestru 3620 tys. osób. Jaka była liczba bezrobotnych na koniec roku? b Oblicz wielkość bezrobocia, c Ile wynosi bezrobocie przymusowe, a ile dobrowolne? Płaca realna 1 2 3 4 5 6 Popyt na pracę 130 120 110 100 90 80 Podaż pracy 70 80 90 100 110 120 Sita robocza 101 108 115 122 129 136 Załóżmy teraz, że pracownicy kierują się w swych decyzjach wysokością zarobków netto, stawka płacy realnej jest zmienna, a podatek dochodowy wynosi 2 dolary. d Ile wynosi stawka płacy równoważąca rynek pracy - dla pracodawców (brutto) oraz pracowników (netto)? e Jaki jest poziom zatrudnienia i bezrobocia? Czy istnieje nadwyżka popytu na pracę? f Ile wynosi bezrobocie przymusowe, a ile dobrowolne? Przypuśćmy, że podatek dochodowy został zniesiony. g Tle wyniesie stawka płacy realnej równoważąca rynek pracy? h Jaka będzie wielkość zatrudnienia i bezrobocia? Jak zmieni się poziom bezrobocia? i Ilu bezrobotnych reprezentuje bezrobocie przymusowe, a ilu dobrowolne? 2. Poniżej zostały scharakteryzowane różne rodzaje bezrobocia. Wskaż, które z nich jest bezrobociem frykcyjnym, strukturalnym, koniunkturalnym, klasycznym, dobrowolnym lub przymusowym? a Bezrobocie wynikające ze zmniejszenia, produkcji w przemyśle tekstylnym przy jednoczesnym zwiększeniu produkcji w przemyśle mikrokomputerów. b Osoby zmieniające z własnej inicjatywy miejsce pracy. c Osoby niepełnosprawne, niezdolne do pracy zawodowej. d Bezrobocie wynikające z faktu, że poziom płac realnych jest wyższy od poziomu zapewniającego równowagę rynku pracy. e Bezrobocie wynikające ze zbyt wolnego dostosowania się rynku pracy do spadku popytu globalnego. 3. Tablica pokazuje zmiany popytu na pracę i podaży pracy w niewielkim kraju, towarzyszące zmianom poziomu płac realnych. Przyjmijmy, że płaca realna wynosi 5 dolarów za godzinę; a Jaka jest wielkość zatrudnienia? 25 4. Na początku roku 2002 zasoby siły roboczej wynosiły 27 200 tys. osób, z czego 4 700 tys. osób to bezrobotni zarejestrowani w urzędach pracy. W ciągu roku: - z dalszego poszukiwania pracy zrezygnowało 500 tys. osób, - zwolnionych z pracy było 1 700 tys. osób, - przeszło na emeryturę 200 tys. osób, - zrezygnowało z pracy 800 tys. osób, - pracownicy nowo zatrudnieni, bądź przywróceni do pracy po okresowym zwolnieniu liczyli 2 100 tys. osób, - osób wchodzących, bądź powracających na rynek pracy i rejestrujących się w urzędach pracy było 400 tys. - osób nie będących poprzednio w rejestrze bezrobotnych, a podejmujących pracę było 100 tys. Oblicz: a ile osób zasiliło, a ile opuściło szeregi bezrobotnych, b ile osób zasiliło, a ile opuściło zasoby siły roboczej, c o ile zmieniła się wielkość zatrudnienia, d jaki na koniec roku był stan siły roboczej i zatrudnienia e ile wynosiła stopa bezrobocia.
5. Posługując się danymi zawartymi w tabeli oblicz dla poszczególnych lat: a stopę bezrobocia, b współczynnik aktywności zawodowej. Lata Zatrudnienie Bezrobocie Ludność w wieku produkcyjnym 1995 14771 2333 29106 2000 14539 2760 30671 2003 13718 3273 31007 6. Przypuśćmy, że rynek pracy znajdował się początkowo w stanie równowagi. Wskutek wzrostu realnych cen ropy naftowej w latach siedemdziesiątych przedsiębiorstwa zużywające duże ilości energii stały się nierentowne. Wpływ tej zmiany na sytuację na rynku pracy ilustruje wykres. Załóżmy teraz, że następuje skokowy wzrost cen ropy naftowej. d Przyjmując, iż poziom płac realnych nie dostosuje się natychmiast do zaistniałej zmiany, wskaż, jakie będą wielkości zatrudnienia i bezrobocia. e Jakie będą wielkość zatrudnienia i wysokość płacy realnej w nowym punkcie równowagi, po dostosowaniu poziomu płac realnych? f Na jakim poziomie ukształtuje się naturalne bezrobocie? g Czy wielkość naturalnego bezrobocia zmieni się w porównaniu z sytuacją wyjściową i dlaczego? 7. Na podstawie tabeli poniżej określ: a ile wynosi stawka płacy realnej równoważąca rynek pracy, b jakie jest przy tej stawce płacowej bezrobocie naturalne, a jakie przymusowe, c co stanie się z wielkością zatrudnienia, gdy płaca realna spadnie o jedną jednostkę pieniężną, d jaka w tym przypadku będzie wielkość bezrobocia przymusowego i dobrowolnego, e jaka będzie sytuacja na rynku pracy, gdy płaca wzrośnie o dwie jednostki powyżej płacy równowagi. Realna płaca Popyt na pracę Podaż pracy Zasób siły roboczej 1 25 000 15 500 24 900 2 24 200 17 700 25 000 3 22 500 22 500 25 500 4 21400 22 900 26 300 5 20 700 23 500 27 100 6 19 400 24 800 28 400 8. Dana jest gospodarka w której: współczynnik aktywności zawodowej ludności wynosi 58%. ludność w wieku produkcyjnym szacowana jest na poziomie 26 mln osób, zaś zatrudnienie osiągnęło wielkość 13 mln. Jaka jest stopa bezrobocia w tej gospodarce? a Wskaż, która z krzywych popytu na pracę LDa czy LDb przedstawia sytuację wyjściową. Uzasadnij odpowiedź. b Wskaż wielkość zatrudnienia zapewniającą równowagę rynku pracy w punkcie wyjścia oraz odpowiadającą temu wysokość płacy realnej. c Jaka była na początku wielkość naturalnego bezrobocia? 26
Pojęcia i określenia Każdemu z pojęć oznaczonych literami przyporządkuj odpowiednie określenie oznaczone liczbą:... (a) stopa bezrobocia... (c) siła robocza... (f) ekonomia podażowa... (g) prywatny koszt bezrobocia... (h) bezrobocie strukturalne... (i) osoby rezygnujące z poszukiwania pracy... (j) bezrobocie koniunkturalne (wynikające z niewystarczającego poziomu popytu)... (1) społeczny koszt bezrobocia... (m) bezrobocie frykcyjne... (n) bezrobocie długookresowe... (o) naturalna stopa bezrobocia... (p) bezrobocie klasyczne 1. Osoby pracujące oraz zarejestrowani bezrobotni. 2. Stosunek liczby bezrobotnych (tzn. osób pozostających bez pracy i zarejestrowanych jako gotowe podjąć pracę) do całości zasobów siły roboczej. 3. Osoby bezrobotne pozostające bez pracy co najmniej przez kilka miesięcy. 4. Bezrobotni, którzy utracili nadzieję na znalezienie pracy i zaprzestają dalszych poszukiwań, opuszczając na stałe zasób siły roboczej. 5. Stopa bezrobocia występująca wówczas, gdy rynek pracy jest w stanie równowagi. 6. Bezrobocie powstające w następstwie spadku globalnego popytu i produkcji (niekiedy nazywane także bezrobociem typu keynesowskiego). 7. Bezrobocie pojawiające się wówczas, gdy stawki płac są utrzymywane na poziomie wyższym od tego, przy którym nastąpiłoby zrównanie popytu na pracę z podażą pracy (na przykład w wyniku działań podejmowanych przez związki zawodowe). 8. Minimalny poziom bezrobocia, którego nie sposób obniżyć w rozwijającej się gospodarce. Obejmuje osoby, których praktycznie nie da się zatrudnić (niewykwalifikowanych, niepełnosprawnych itp.) oraz osoby 27 pozostające przez krótki czas bez pracy w związku ze zmianą miejsca zatrudnienia. 9. Koszt, jaki ponosi pracownik wskutek braku zatrudnienia (głównie utracone zarobki). 10. Jeden z nurtów współczesnej ekonomii, zalecający wykorzystanie instrumentów mikroekonomicznych do regulowania poziomu produkcji i zatrudnienia. 11. Koszt niepełnego zatrudnienia, obejmujący wartość utraconej produkcji oraz wycenę strat ponoszonych przez bezrobotnych i ich rodziny. 12. Bezrobocie wynikające z rozbieżności między strukturą kwalifikacji osób poszukujących pracy a istniejącymi ofertami pracy. Prawda/Fałsz 1. Bierni zawodowo są to osoby w wieku nieprodukcyjnym (dzieci, emeryci). 2. Zarówno bezrobotni, jak i zatrudnieni należą do grupy aktywnych zawodowo (zasobów siły roboczej). 3. Im wyższy jest współczynnik aktywności zawodowej, tym większa część ludności w wieku produkcyjnym chce pracować zawodowo. 4. Współczynnik aktywności zawodowej to stosunek zasobów siły roboczej do liczby ludności w wieku produkcyjnym. 5. Strumień napływu do zasobu bezrobocia to liczba osób przechodzących do tego zasobu w określonym czasie. 6. Bezrobocie frykcyjne występuje w każdej dynamicznej gospodarce. 7. Bezrobocie frykcyjne jest wynikiem niedoskonale funkcjonującego rynku pracy. 8. Bezrobocie strukturalne ma charakter długookresowy. 10. Przyczyną bezrobocia neoklasycznego jest niedostateczny popyt na dobra. 11. Gdy rynek pracy jest w stanie równowagi, nie występuje bezrobocie. 12. Bezrobocie frykcyjne i strukturalne to przykłady bezrobocia naturalnego. 13. Bezrobocie keynesowskie ma charakter przymusowy. 14. Aby ograniczyć bezrobocie neoklasyczne, konieczna jest aktywna ingerencja państwa w procesy gospodarcze. 15. Zgodnie z założeniami podejścia neoklasycznego obniżka płac realnych powoduje spadek bezrobocia. 16. Według teorii Keynesa, głównym narzędziem walki z bezrobociem jest aktywna polityka państwa, polegająca na stymulowaniu efektywnego popytu na dobra.
17. Celem pasywnej polityki państwa na rynku pracy jest ograniczenie rozmiarów bezrobocia. Test 1. Bezrobotni to: a) niepracujące osoby w wieku produkcyjnym, b) osoby w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym, zdolne do pracy, lecz niechętne jej podjęciu, c) bierni zawodowo, d) część zasobów siły roboczej. 2. Stopa bezrobocia: a) pokazuje, jaką część zasobów siły roboczej stanowią bezrobotni, b) pokazuje, jaką część ogólnej liczby ludności w wieku produkcyjnym stanowią bezrobotni, c) nie uwzględnia bezrobocia naturalnego, d) jest równa zeru, gdy rynek pracy jest w stanie równowagi. 3. Bezrobocie strukturalne spowodowane jest: a) niedostatecznym popytem na dobra, b) zbyt wysokimi płacami realnymi, c) niedopasowaniem struktury podaży i popytu na siłę roboczą, 4. Redukcje zatrudnienia w kopalniach węgla, związane z przestawianiem się gospodarki na zwiększenie wykorzystania alternatywnych nośników energii, są przykładem: a) bezrobocia frykcyjnego, b) bezrobocia strukturalnego, c) bezrobocia keynesistowskiego, d) bezrobocia ukrytego. 5. Bezrobocie keynesistowskie: a) jest rezultatem niedostatecznego popytu na dobra, b) ma charakter dobrowolny, c) ograniczane jest poprzez spadek płac realnych, 28 6. Osoba, która zrezygnowała z jednej pracy i za miesiąc zamierza podjąć nową pracę, należy do zasobu bezrobocia: a) frykcyjnego, b) strukturalnego, c) keynesistowskiego, d) ukrytego. 7. Niewystarczający popyt globalny na dobra powoduje powstawanie: a) bezrobocia frykcyjnego, b) bezrobocia strukturalnego, c) bezrobocia keynesistowskiego, d) bezrobocia ukrytego. 8. Aby obniżyć naturalną stopę bezrobocia, państwo powinno: a) zwiększyć zasiłki dla bezrobotnych, b) wprowadzić programy robót publicznych, c) ograniczyć niedoskonałości rynku pracy, d) wszystkie powyższe odpowiedzi są dobre. 9. Nie jest prawdą, że: a) im łatwiej jest otrzymać zasiłek dla bezrobotnych, tym niższa jest naturalna stopa bezrobocia, b) naturalna stopa bezrobocia występuje nawet wtedy, gdy rynek pracy jest w stanie równowagi, c) bezrobocie frykcyjne jest krótkookresowe, 10. Bezrobocie ukryte: a) występuje wtedy, gdy osoby pozostające bez pracy nie są zarejestrowane w urzędach zatrudnienia, b) to sytuacja, gdy bezrobotni pozostają bez pracy nie dłużej niż 1 miesiąc, c) występuje wtedy, gdy osoba zarejestrowana jako bezrobotna jest zatrudniona w tzw. szarej strefie" gospodarki, d) ma miejsce wtedy, gdy zmniejszenie liczby pracowników w danym przedsiębiorstwie nie powoduje ograniczenia rozmiarów produkcji tego przedsiębiorstwa.
Inflacja Zadania 1. Niniejsze zadanie pokazuje komplikacje związane z opodatkowaniem dochodów z kapitału w warunkach inflacji. Załóżmy, że początkowo nie ma inflacji, stopa procentowa wynosi 3%, a podatek od dochodów uzyskanych z odsetek - 30%. Przypuśćmy, że pożyczasz klientowi 5000 na kupno samochodu. a Oblicz wielkość swych dochodów brutto z tej transakcji w skali roku. b Ile zapłacisz podatku? c Oblicz wielkość i stopę zysku netto (po opodatkowaniu). Załóżmy teraz, że ta sama transakcja dochodzi do skutku w sytuacji, gdy inflacja wynosi 10% rocznie, ale ponieważ system bankowy przystosował się już do inflacji, więc nominalna rynkowa stopa procentowa wynosi 13% (tzn. realna stopa procentowa przed opodatkowaniem wynosi nadal 3%). d Oblicz wielkość swoich dochodów brutto oraz kwotę należnego podatku. e Oblicz wielkość i stopę zysku netto (po opodatkowaniu). 2. Długookresową tendencję gospodarki opisuje równanie ilościowej teorii pieniądza: MV = PY. Patrząc na gospodarkę w dowolnym momencie, mamy zawsze MV = PY, ponieważ szybkość obiegu definiujemy wynikowo jako stosunek nominalnego dochodu narodowego do nominalnej ilości pieniądza. Nie oznacza to jednak, że gospodarka przystosowuje się natychmiast do zmian warunków równowagi. Załóżmy, że w punkcie wyjściowym panuje równowaga, po czym następuje zmiana wielkości popytu; na przykład w celu sfinansowania dodatkowych wydatków państwa zostaje zwiększona o 10% nominalna podaż pieniądza; a O ile procent zmieni się nominalna wartość dochodu narodowego? b Jak zmienią się dochód realny i poziom cen w krótkim okresie? c Jak zmienią się dochód realny i poziom cen w długim okresie? Wychodząc znowu z sytuacji równowagi załóżmy, że w gospodarce następuje zmiana po stronie podaży, np. wzrost kosztów produkcji ważnego suci Jaki będzie krótkookresowy efekt tej zmiany? e Jak zareaguje na to rząd, jeżeli głównym jego celem jest ochrona poziomu zatrudnienia? f Jak zastosowane przez rząd środki polityki gospodarczej wpłyną na równowagę długookresową? g Co powinien zrobić rząd, którego głównym celem jest walka z inflacją? h Jak wpłynie to na długookresową równowagę? 3. Które z wymienionych przyczyn inflacji mają charakter popytowy, a które podażowy? a Wzrost wydatków państwa na zakup dóbr i usług sfinansowany poprzez dodrukowanie pieniędzy. b Wzrost cen ropy naftowej. c Wzrost podatku od wartości dodanej. d Zwiększenie zakresu ulg i zwolnień z podatku dochodowego. e Wzrost płac nominalnych. f Spadek krańcowej stopy oszczędza 4. Mając poniższe dane oblicz: Rok CPI 1999 107,3 2000 110,1 2001 105,5 2002 101,9 2003 100,8 a Wysokość poziomu cen w roku 2002 w stosunku do roku 1999, b Poziom cen w roku 2003 w stosunku do roku 200 i 2002. 5. Jeżeli wartość produkcji w ujęciu nominalnym wynosi 500 mld zł, a wartość nominalna pieniądza krążącego w gospodarce jest równa 150 mld zł i szybkość obiegu pieniądza wynosi 4,5, to na jakim poziomie ukształtuje się poziom cen? 6. Jeśli płace nominalne w ostatnich trzech latach wzrosły o 25%, a stopa inflacji wynosiła w tym okresie odpowiednio: I rok 10%, II rok 8,5%, III rok 6,5%, to o ile zmieniły się płace realne? Prawda/Fałsz 1. Inflacja jest to wzrost ogólnego (średniego) poziomu cen w gospodarce. 2. Skokowy wzrost cen, np. na skutek jednorazowego wzrostu cen ropy naftowej, nie wpływa na poziom inflacji. 3. Inflacja umiarkowana może przekształcić się w inflację galopującą. 4. Gdy ceny rosną w tempie 200% rocznie, mamy do czynienia z hiperinflacją. 5. Im wyższa jest stopa inflacji, tym wyższe są jej koszty społeczne. 6. Inflacja może być korzystna dla osób o zmiennych dochodach. 7. Wzrost stopy inflacji zawsze powoduje zwiększenie realnych stóp procentowych. 8. Powolne procesy inflacyjne mogą przyspieszać ustalanie się właściwych relacji cen. 29
9. Na inflacji zyskują dłużnicy, których dług charakteryzuje się zmienną stopą procentową. 10. Przedsiębiorstwa mogą zyskać na inflacji, jeżeli sprzedadzą obecną produkcję po wyższych cenach. 11. Monetaryści uważają, iż podaż pieniądza nie powinna być zmniejszana w okresach inflacji. 12. W fazie recesji wzrost podaży pieniądza w krótkim okresie może, doprowadzić do zwiększenia dochodu oraz ogólnego poziomu cen. 13. Wzrost stopy inflacji prowadzi do spadku płacy realnej i spadku zatrudnienia. 14. Zgodnie z koncepcją długookresowej krzywej Phillipsa, spadek bezrobocia powoduje przesunięcie krótkookresowej krzywej Phillipsa w prawo. 15. Według monetarystów, próby obniżenia bezrobocia naturalnego powodują jedynie wzrost inflacji. 16. Monetaryści twierdzą, że przyczyną inflacji jest niedostateczna podaż pieniądza w gospodarce. 17. Monetaryści zakładają, że podaż pieniądza ma charakter endogeniczny. 18. Według teorii neoilościowej, zmiany podaży pieniądza w długim okresie powodują zarówno zmiany cen, jak i zmiany dochodu realnego. 19. Inflacja popytowa jest efektem nadwyżki podaży globalnej nad popytem globalnym. 21. Wzrost stopy podatku dochodowego jest przyczyną inflacji popytowej. 22. Wzrost krańcowej skłonności do konsumpcji wywołuje inflację popytową. 23. Krótkookresowa krzywa Phillipsa pokazuje, że bezrobocie można zmniejszyć kosztem wyższej inflacji. 24. Luka inflacyjna obrazuje różnicę między wielkością łącznego popytu na towary a wielkością dochodu narodowego odpowiadającego pełnemu wykorzystaniu zdolności wytwórczych. 25. Monetaryści uważają, iż koncepcja krzywej Phillipsa jest poprawna, lecz tylko w krótkim okresie. 26. W 1990 r. występowała w Polsce inflacja popytowa oraz korekcyjna. 27. Zgodnie z hipotezą racjonalnych oczekiwań, podmioty gospodarcze są w stanie dokładnie przewidzieć poziom inflacji w przyszłości. 28. Wzrost podaży pieniądza nie powoduje wzrostu poziomu inflacji. Pojęcia i określenia Każdemu z pojęć oznaczonych literami przyporządkuj odpowiednie określenie oznaczone liczbą:... (a) realna podaż pieniądza... (b) hiperinflacja 30... (c) krzywa Phillipsa... (d) realna stopa procentowa... (e) koszty jadłospisu"... (f) złudzenie inflacyjne (iluzja pieniądza)... (g) ilościowa teoria pieniądza... (h) indeksacja... (i) stagflacja... (k) inflacja... (l) ucieczka od pieniądza 1. Wzrost średniego poziomu cen w gospodarce. 2. Stopa procentowa skorygowana o wpływ inflacji. W przybliżeniu - różnica między nominalną stopą procentową a stopą inflacji. 3. Nominalna podaż pieniądza podzielona przez wskaźnik cen. 4. Związane z inflacją koszty takich czynności, jak wymiana nalepek cenowych, przestawianie liczników w automatach samokasujących itd. 5. Teoria głosząca, że zmiany nominalnej ilości pieniądza prowadzą do odpowiednich zmian poziomu cen, nie wpływają natomiast na wielkość realnej produkcji i zatrudnienia. Wyraża to formuła: MV=PY. 6. Połączenie wysokiej inflacji z wysokim bezrobociem, powodowane zwykle przez niekorzystne zmiany po stronie podaży1. 7. Sytuacja, w której ludzie nie odróżniają zmian nominalnych od realnych, mimo że ich dobrobyt zależy od wielkości realnych, a nie nominalnych. 8. Gwałtowny spadek popytu na pieniądz w ujęciu realnym spowodowany tym, że wysoka inflacja i wysokie nominalne stopy procentowe zwiększają alternatywny koszt trzymania gotówki. 9. Inflacja o bardzo wysokiej stopie. 10. Procedura automatycznego korygowania nominalnych wartości świadczeń umownych (np. płac, emerytur i zasiłków socjalnych) o wskaźnik wzrostu cen. 11. Zależność pokazująca, że wyższej stopie inflacji towarzyszy niższa stopa bezrobocia i odwrotnie. Wynika z niej, że ceną za zmniejszenie bezrobocia jest wyższa inflacja i odwrotnie.
Test wyboru 1. Inflacja jest: a) zjawiskiem związanym tylko z gospodarką rynkową, b) zjawiskiem związanym tylko z gospodarką centralnie planowaną, c) zjawiskiem związanym tylko z gospodarką naturalną, 2. Stagflacja jest to zjawisko polegające na: a) równoczesnym występowaniu inflacji popytowej i kosztowej, b) równoczesnym występowaniu wysokich stóp inflacji i bezrobocia, c) równoczesnym występowaniu inflacji korekcyjnej i popytowej, 3. Krótkookresowa krzywa Phillipsa pokazuje, że: a) zmniejszenie inflacji prowadzi do wzrostu bezrobocia, b) zwiększenie inflacji prowadzi do wzrostu bezrobocia, c) obie powyższe odpowiedzi są dobre, 4. Według neoilościowej teorii inflacji, wzrost ogólnego poziomu cen jest spowodowany: a) wzrostem ilości pieniądza w obiegu, b) spadkiem ilości pieniądza w obiegu, c) wzrostem kosztów produkcji w gospodarce, 5. Według keynesistów, jedną z metod zwalczania inflacji jest: a) zwiększanie podaży pieniądza, b) zwiększanie stopy procentowej, c) zwiększanie wydatków rządowych oraz obniżanie podatków, 6. Wzrost stopy inflacji spowoduje: a) spadek oszczędności gospodarstw domowych, b) zmniejszenie inwestycji przedsiębiorstw, c) wzrost bezrobocia, 7. Zgodnie z popytową teorią inflacji, przyczyną wzrostu ogólnego poziomu cen jest: a) wzrost płac, b) wzrost kosztów wytwarzania, c) ograniczoność zasobów naturalnych, 8. Według monetarystycznej teorii inflacji, zmniejszenie podaży pieniądza spowoduje w długim okresie: a) zwiększenie inflacji, b) przesunięcie długookresowej krzywej Phillipsa w lewo, c) zmniejszenie inflacji, 9. Luka inflacyjna: a) to nadwyżka popytu globalnego nad globalnymi wydatkami na dobra, b) powoduje zwiększenie inflacji w gospodarce, c) pojawia się tylko w warunkach swobodnego kształtowania się cen, 10. Inflacja kosztowa występuje wtedy, gdy: a) spada rynkowa stopa procentowa, b) płace rosną szybciej niż wydajność pracy, c) płace rosną wolniej niż wydajność pracy, 31