Makroekonomia Rynek pracy Bezrobocie. Opracowała: dr inż. Magdalena Węglarz

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Makroekonomia Rynek pracy Bezrobocie. Opracowała: dr inż. Magdalena Węglarz"

Transkrypt

1 Makroekonomia Rynek pracy Bezrobocie Opracowała: dr inż. Magdalena Węglarz

2 Plan prezentacji 1. Pojęcie i pomiar bezrobocia 2. Typy bezrobocia 3. Przyczyny bezrobocia W warunkach równowagi Ujęcie neoklasyczne Ujęcie keynesistowskie 4. Bezrobocie a działalność państwa 5. Bezrobocie w Polsce w okresie transformacji 2

3 Pojęcie bezrobocia Zainteresowanie teorii ekonomii i polityki gospodarczej problematyką bezrobocia wynika z przeświadczenia o negatywnych skutkach tego zjawiska. Oznacza ono: pogorszenie poziomu życia osób bezrobotnych, frustrację, wzrost niezadowolenia, rozwój niekorzystnych zjawisk społecznych, niepełne wykorzystanie zasobów siły roboczej, produkcję niższą od potencjalnej, pogorszenie stanu budżetu państwa. 3

4 Koszt bezrobocia Społeczne koszty bezrobocia: strata dóbr i usług, które nie zostały wytworzone ze względu na brak miejsc pracy środki przeznaczone na zasiłki dla bezrobotnych i pomoc socjalną mogłyby zostać wykorzystanie efektywniej Prywatny koszt bezrobocia: depresja i frustracja objawy izolacji społecznej zanik kwalifikacji obniżenie standardu życia 4

5 Pojęcie bezrobocia Bezrobocie oznacza sytuację, w której część osób w wieku produkcyjnym, zdolnych i gotowych do pracy na typowych warunkach występujących w gospodarce, pozostaje bez pracy, pomimo podejmowanych poszukiwań pracy. W Polsce jako granice wieku produkcyjnego przyjmuje się lat dla kobiet i dla mężczyzn. 5

6 Pojęcie bezrobocia Ludność w wieku produkcyjnym Bierni zawodowo Aktywni zawodowo Zatrudnieni Bezrobotni Ludzi aktywnych zawodowo nazywa się zasobem pracy lub zasobem siły roboczej zalicza się do nich osoby w wieku produkcyjnym, które są zdolne do pracy i gotowe do jej podjęcia na typowych warunkach. 6

7 Pojęcie bezrobocia Pozostała część ludności (w wieku 18 i więcej lat) jest bierna zawodowo. Są to m.in.: uczniowie emeryci i renciści osoby dobrowolnie rezygnujące z pracy w tym: gospodynie domowe, matki wychowujące dzieci, bogaci żyjący z zysku od kapitału lub dochodów współmałżonka, leniwi, zniechęceni do poszukiwania pracy. 7

8 Pomiar bezrobocia Współczynnik aktywności zawodowej (a z ) to udział aktywnych zawodowo (zasobów siły roboczej S r ) w liczbie ludności w wieku produkcyjnym (L p ): a z S L r p Im wyższy ten współczynnik, tym większa część ludności w wieku produkcyjnym chce pracować zawodowo. Wysokość tego współczynnika zależy od: poziomu i zmiany stawek płac, preferencji jednostek w zakresie kształcenia, modelu rodziny, liczby dzieci w rodzinie i sposobu ich wychowywania, a także możliwości znalezienia pracy. 8

9 Pomiar bezrobocia Wskaźnik zatrudnienia (w z ) czyli udział zatrudnionych (Z) w liczbie ludności w wieku produkcyjnym (L p ): Wiedząc, że aktywni zawodowo dzielą się na dwie grupy: zatrudnionych (Z), czyli wykonujących pracę najemną bądź pracujących na własny rachunek, bezrobotnych (B), otrzymujemy: S r w z Z L Z p B 9

10 Pomiar bezrobocia Uwzględniając powyższe wzory otrzymujemy, że: B a z L p Z Zatem rozmiary bezrobocia zależą od trzech czynników: współczynnika aktywności zawodowej, liczby ludności w wieku produkcyjnym, rozmiarów zatrudnienia. 10

11 Pomiar bezrobocia Bezrobocie wyrażamy w wartościach absolutnych lub w wielkościach relatywnych, jako wskaźnik stopy bezrobocia. Wskaźnik stopy bezrobocia to stosunek liczby osób bezrobotnych (B) do zasobów siły roboczej (S r ), w ujęciu procentowym wynosi: b B 100% S r 11

12 Pomiar bezrobocia W Polsce są dwie metody pomiaru bezrobocia: metoda wykorzystywana w statystyce Urzędów Pracy, metoda wykorzystywana w badaniach aktywności ekonomicznej ludności (BAEL). Ze względu na zróżnicowanie w wyznaczaniu stopy bezrobocia wynikające z nieco odmiennych definicji dane o bezrobociu pochodzące z obu źródeł nieco się różnią. 12

13 Pomiar bezrobocia Bezrobotnymi według Urzędu Pracy są: osoby zdolne do pracy i gotowe do jej podjęcia w ramach stosunku pracy, osoby pozostające bez pracy i nie uczące się w szkole z wyjątkiem szkół wieczorowych i zaocznych, osoby zarejestrowane w urzędzie pracy, jeżeli: ukończyły 18 lat kobiety nie ukończyły 60 lat, a mężczyźni 65 lat, nie nabyły prawa do emerytury, nie prowadzą pozarolnej działalności gospodarczej, nie są właścicielami lub posiadaczami gospodarstwa rolnego. 13

14 Pomiar bezrobocia Według BAEL za bezrobotnych uznaje się osoby, które spełniają jednocześnie trzy warunki: nie pracowały w ciągu badanego tygodnia, przez 4 tygodnie (wliczając jako ostatni tydzień badany) aktywnie poszukiwały pracy, są gotowe i mogą podjąć pracę. 14

15 Podstawowe wskaźniki na rynku pracy

16 Pomiar bezrobocia 16

17 Pomiar bezrobocia Bezrobocie należy analizować nie tylko jako pewien zasób siły roboczej, czyli ilość osób bezrobotnych w pewnym momencie czasu, lecz również od strony strumieniowej, tj. osób napływających do zasobu bezrobocia i odpływających od tego zasobu. Wynika to z faktu, że na rynku pracy zachodzi szereg istotnych procesów mających wpływ na wielkość bezrobocia, np. powstawanie nowych miejsc pracy, zwalnianie pracowników z pracy i przyjmowanie do pracy. Liczbę osób przechodzących z jednego zasobu do drugiego w pewnym okresie określamy mianem strumienia. 17

18 Pomiar bezrobocia 18

19 Pomiar bezrobocia Wielkość zasobu bezrobocia zmienia się w zależności od różnicy między strumieniami napływu (N b ) i odpływu (O b ). Jeżeli mamy do czynienia ze stanem stacjonarnym rynku pracy, wtedy stopę bezrobocia można zapisać jako: B S r N S b r B N b iloczyn stopy napływu do bezrobocia i przeciętnego okresu trwania bezrobocia. Okres trwania bezrobocia można ująć jako iloraz odpływu z bezrobocia (O b ) do liczby bezrobotnych (B) stanowi to odwrotność stopy odpływu z bezrobocia. 19

20 Pomiar bezrobocia Otrzymujemy następujące równanie: B S r N S b r B O b N S b r : O b B Wynika z niego, że stopa bezrobocia zależy od stosunku stopy napływu do bezrobocia do stopy odpływu z bezrobocia. Ustalenie zależności tych odpływów ma ważne znaczenie praktyczne przy wyborze strategii ograniczania bezrobocia. 20

21 Pomiar bezrobocia 21

22 Typy bezrobocia Znajomość klasyfikacji bezrobocia i jego struktury jest niezwykle ważna, ponieważ poszczególne typy bezrobocia wymagają różnych środków zaradczych. Klasyfikacja bezrobocia: bezrobocie związane z niedopasowaniami strukturalnymi, bezrobocie frykcyjne, bezrobocie strukturalne, bezrobocie związane z nadwyżką całkowitej podaży siły roboczej nad całkowitym popytem na siłę roboczą. 22

23 Typy bezrobocia Bezrobocie frykcyjne jest to nieredukowalne minimum bezrobocia w dynamicznej gospodarce. Powstaje w związku z powolnością dostosowań struktury podaży i popytu na siłę roboczą. W dynamicznej gospodarce ustawicznie pojawiają się niedopasowania (frykcje) miedzy wolnymi miejscami pracy a wolną siłą roboczą, gdyż ciągle zachodzą procesy dotyczące tworzenia i likwidacji miejsc pracy, napływu i odpływu siły roboczej, itp. Bezrobocie to mogłoby ulec obniżeniu gdyby informacje o rynku pracy docierały szybciej do zainteresowanych stron i gdyby zwiększyć intensywność poszukiwań pracy przez bezrobotnych (wzrost kosztów bycia bezrobotnym). 23

24 Typy bezrobocia Bezrobocie strukturalne występuje gdy struktura zapotrzebowania przedsiębiorstw na pracę nie odpowiada strukturze podaży pracy, przede wszystkim w aspektach kwalifikacyjnym, zawodowym i regionalnym. U podstaw tych niedopasowań leżą procesy upadku bądź rozwoju pewnych branż i gałęzi gospodarki. To bezrobocie ma charakter dość trwały, gdyż jego likwidacja wymaga zmiany zawodu, kwalifikacji czy miejsca zamieszkania. 24

25 Typy bezrobocia Bezrobocie związane z nadwyżką całkowitej podaży siły roboczej nad całkowitym popytem na siłę roboczą może wynikać: ze wzrostu podaży siły roboczej, bezrobocie nierównowagi, co do przyczyn powstawania bezrobocia nierównowagi toczy się ostry spór, a można wyodrębnić dwa podejścia: neoklasyczne i keynesistowskie. z redukcji popytu na siłę roboczą, czyli osłabienia ogólnej aktywności gospodarczej. Taki rodzaj bezrobocia określany jest bezrobociem koniunkturalnym. Są rozbieżności co do przyczyn tego bezrobocia: niedostateczny popyt na towary bądź zbyt wysokie płace. 25

26 Typy bezrobocia Inna klasyfikacja bezrobocia: bezrobocie cykliczne - spowodowane jest powtarzającym się co jakiś czas zmniejszeniem popytu w gospodarce, bezrobocie okresowe, bezrobocie fikcyjne bezrobotni z różnych przyczyn nie chcą podjąć pracy, bezrobocie ukryte - bezrobotni nie rejestrują się w UP. 26

27 Przyczyny bezrobocia Bezrobocie w warunkach równowagi i nierównowagi. Na rysunku zaznaczono krzywe agregatowego popytu na pracę (D p ) oraz agregatowej podaży pracy (S p ). Popyt i podaż w całej gospodarce. Popyt na pracę pokazuje liczbę osób jaką chcą zatrudnić pracodawcy przy różnych poziomach stawek płac realnych. Krzywa podaży pracy pokazuje liczbę osób gotowych do zaakceptowania istniejących ofert pracy i podjęcia pracy przy różnych poziomach stawek płac. Krzywa N z pokazuje liczbę osób poszukujących pracy w zależności od poziomu stawek płac realnych. 27

28 Przyczyny bezrobocia Płace realne D P S P N Z P 1 P 0 C D E A B N Z liczba osób poszukujących pracy Równowaga: A punkt równowagi AB bezrobocie równowagi (naturalne) Nierównowaga: CE rozmiar bezrobocia DE - bezrobocie równowagi CD bezrobocie nierównowagi S 2 S 1 Siła robocza S 0 S 3 28

29 Przyczyny bezrobocia Przyczyny bezrobocia naturalnego to niedoskonałości funkcjonowania rynków: niekompletna informacja o wolnych miejscach pracy i wolnej sile roboczej, niedoskonałość mobilności siły roboczej, ograniczony zakres konkurencji, niedopasowania strukturalne popytu i podaży. Przyczyny powstawania bezrobocia nierównowagi, tj. związanego z nadwyżką podaży pracy nad popytem na pracę, próbują wyjaśnić dwie teorie: neoklasyczna i keynesistowska. 29

30 Przyczyny bezrobocia - neoklasycy Ujęcie neoklasyczne mówi, że w warunkach wolnorynkowej gospodarki występuje tendencja do ustalania się na rynku pracy stanu równowagi. Głównym mechanizmem, który zapewnia taką tendencję jest mechanizm zmian płac realnych. Gdyby na rynku pracy powstała nadwyżka podaży pracy, to konkurencja między bezrobotnymi doprowadziłaby do obniżki płac realnych w rezultacie czego podaż zmniejszyłaby się, popyt by wzrósł i nierównowaga zostałaby zlikwidowana. 30

31 Przyczyny bezrobocia - neoklasycy Zjawisko bezrobocia występujące w rzeczywistości tłumaczy się ograniczeniami w swobodnym działaniu mechanizmu rynkowego na rynku pracy. Jest to związane z tendencjami do usztywniania płac, które są rezultatem postępowania związków zawodowych opierających się redukcjom płac. Gdyby płace ustaliły się na poziomie wyższym od płac równowagi, zaś ZZ skutecznie opierałyby się ich redukcji, to powstanie bezrobocie zwane dobrowolnym, gdyż jest wynikiem świadomego braku zgody pracowników na zaakceptowanie wymogów mechanizmów rynkowych. 31

32 Przyczyny bezrobocia - neoklasycy Zgodnie z ujęciem neoklasycznym aktywna ingerencja państwa w procesy gospodarcze, polegająca na regulacji popytu na dobra i usługi, nie jest potrzebna do zwalczania bezrobocia. Konieczna jest likwidacja ograniczeń swobodnego działania mechanizmu rynkowego (osłabienie pozycji związków i zwiększenie elastyczności płac). 32

33 Przyczyny bezrobocia - keynesizm Wg keynesistów w warunkach swobodnego działania mechanizmu rynkowego występuje tendencja do ustalania się nadwyżki podaży siły roboczej nad popytem, oznaczająca istnienie bezrobocia. Przyczyn tej tendencji upatrują w niewystarczającym popycie na towary. Sytuacja taka występuje, gdy suma zamierzonych inwestycji w gospodarce jest mniejsza od sumy oszczędności odpowiadających dochodowi przy pełnym zatrudnieniu. 33

34 Przyczyny bezrobocia - keynesizm Gdy popyt na towary ustali się na poziomie niewystarczającym do zakupienia wytworzonej produkcji, to producenci zmuszeni są obniżyć produkcję (i zatrudnienie) do poziomu wyznaczonego przez efektywny popyt. W rezultacie pojawia się bezrobocie, które ma przymusowy i trwały charakter. Wg Keynesistów ogólne obniżki płac nominalnych zmniejszałyby dochody pracowników i ich wydatki konsumpcyjne, co prowadzi do dalszego ograniczania produkcji. Odrzucają oni postulat obniżki płac realnych, natomiast przyjmują założenie sztywności płac nominalnych. 34

35 Przyczyny bezrobocia - keynesizm Płace realne A pełne zatrudnienie Ceny są stałe. P 0 D P B A S P Podaż jest doskonale elastyczna względem istniejącego poziomu płac nominalnych, aż do osiągnięcia pełnego zatrudnienia. W punkcie B powstaje bezrobocie o wymiarach S 0 -S 1, które ma charakter przymusowy. S 1 S 0 Siła robocza 35

36 Przyczyny bezrobocia - keynesizm Keynesiści wysuwają postulaty o konieczności aktywnej ingerencji państwa w procesy gospodarcze w celu zwalczania bezrobocia. Powinna ona polegać na stymulowaniu efektywnego popytu na towary za pomocą instrumentów fiskalnych i pieniężnych (krzywa popytu przesuwa się w prawo). 36

37 Przyczyny bezrobocia Co jest zwykle rzeczywistą przyczyną bezrobocia: wysokie koszty pracy spowodowane podatkami, płace minimalne, bardzo rygorystyczny kodeks pracy (np. niemożność zatrudniania na czas określony mniejszy niż itp.), zasiłki dla bezrobotnych, wysokie podatki płacone przez przedsiębiorstwa, biurokracja, zmiana struktury rynku pracy (likwidacja ciężkiego przemysłu na rzecz sektora usług). 37

38 Bezrobocie a działalność państwa W działalności państwa dotyczącej bezrobocia można wyodrębnić: część aktywną, mającą na celu redukcję bezrobocia, na szeregu instrumentów ekonomicznych, które można podzielić na makroekonomiczne i mikroekonomiczne, część pasywną, której celem jest pomoc socjalna dla osób bezrobotnych. 38

39 Bezrobocie a działalność państwa Aktywna polityka państwa mikroekonomiczna, ma na celu poprawę funkcjonowania rynku pracy oraz redukcję bezrobocia w konkretnych grupach: publiczne programy zatrudnienia dodatkowe miejsca pracy w wybranych dziedzinach, subsydiowanie zatrudnienia pomoc finansowa przedsiębiorstwom, które rezygnują z redukcji, pożyczki dla przedsiębiorstw tworzenie nowych miejsc pracy, szkolenia zawodowe zdobywanie kwalifikacji, usługi pośrednictwa pracy świadczone przez biura pracy. Ograniczanie bezrobocia strukturalnego i frykcyjnego. 39

40 Bezrobocie a działalność państwa Aktywna polityka państwa makroekonomiczna polega na wykorzystaniu instrumentów fiskalnych (podatków, wydatków budżetowych) i pieniężnych (stopy procentowej, podaży pieniądza) w celu redukcji bezrobocia. W zależności jaką politykę państwo stosuje, to instrumenty są nakierowane na stymulowanie globalnego popytu na towary (teoria keynesistowska) bądź na stwarzanie producentom korzystniejszych warunków ekonomicznych dla rozwijania produkcji (teoria neoklasyczna). Ogranicza bezrobocie charakterystyczne dla nierównowagi na rynku pracy. 40

41 Bezrobocie a działalność państwa Pasywna polityka państwa obejmuje różnorodne formy pomocy finansowej dla bezrobotnych: zasiłki dla bezrobotnych, jednorazowe odszkodowania dla osób zwalnianych, dodatki związane z wcześniejszym przejściem na emeryturę. Zasiłki dla bezrobotnych są zróżnicowane pod względem: kryteriów ich przyznawania, ich wysokości (stopa kompensacji - stosunek zasiłku dla bezrobotnych do wynagrodzeń za pracę, np. 35% UK i w Polsce, 80% w Hiszpanii i Francji), okresu ich pobierania (np. od 6 mies. do 3,5 roku w Hiszpanii i Francji). 41

42 Bezrobocie a działalność państwa 42

43 Bezrobocie Czy poszukiwania pracy są intensywniejsze w przypadku wzrostu kosztów bycia bezrobotnym? Informacje: W czerwcu 2004 bezrobocie w strefie euro wzrosło do 8,4 proc. z 8,3 w maju i dotyczyło 11,6 mln osób. W całej Unii też wzrosło - do 7,7 proc. z 7,6 proc. i objęło 13,6 mln osób - podał Eurostat. W listopadzie 2004 stopa bezrobocia w USA sięgnęła 6 proc. 43

44 Bezrobocie 44

45 Bezrobocie Transformacja systemu gospodarczego zapoczątkowana w 1989 spowodowała następujące zmiany: zniknęły niedobory siły roboczej i nadwyżki popytu na pracę pojawiły się nadwyżki podaży pracy i jawne bezrobocie. W roku 1997, kiedy stopa bezrobocia kształtowała się na najniższym poziomie, to i tak nadal była wyższa niż 10%. 45

46 Bezrobocie Stopa bezrobocia w Polsce w latach I II III 46

47 Bezrobocie I II III napływ do bezrobocia okres trwania bezrobocia

48 Bezrobocie Etap I: następował silny wzrost strumienia napływu do bezrobocia. Etap II: stopa bezrobocia spada, liczba osób napływających do bezrobocia była stabilna. Spadek bezrobocia był konsekwencją skrócenia przeciętnego okresu trwania bezrobocia. Etap III: wzrost stopy bezrobocia nie był związany ze wzrostem liczby osób napływających do bezrobocia, ale był związany z wydłużeniem przeciętnego okresu trwania bezrobocia. 48

49 Bezrobocie 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% -5,0% ,0% -15,0% -20,0% -25,0% -30,0% -35,0% Zmiana PKB Zmiana bezrobocia 49

50 Bezrobocie Determinanty rozwoju bezrobocia w Polsce 1. Zmiany globalnego popytu na pracę (zmiana liczby pracujących) 2. Dynamika zmian PKB (silny wzrost PKB przekłada się na wzrost liczby pracujących) 3. Wzrost podaży pracy (wzrost liczby ludności w wieku produkcyjnym oraz wzrost aktywności zawodowej) 4. Niedostosowania strukturalne na rynku pracy, zwłaszcza w przekrojach zawodowych, kwalifikacyjnych i przestrzennych 50

51 Bezrobocie Poziom rozwoju aktywnych form jest niewystarczający. 51

52 Bezrobocie 52

53 Bezrobocie 53

1. Pojęcie, rodzaje i skutki bezrobocia. W literaturze można spotkać różne rodzaje bezrobocia (Kwiatkowski, 2005: 395).

1. Pojęcie, rodzaje i skutki bezrobocia. W literaturze można spotkać różne rodzaje bezrobocia (Kwiatkowski, 2005: 395). Bezrobocie Spis treści: 1. Pojęcie, rodzaje i skutki bezrobocia...2 2. Tendencje rozwoju bezrobocia w Polsce i innych krajach...2 3. Przyczyny bezrobocia: ujęcia klasyczne i keynesistowskie...3 4. Bezrobocie

Bardziej szczegółowo

Ekonomia 1 sem. TM ns oraz 2 sem. TiL ns wykład 06. dr Adam Salomon

Ekonomia 1 sem. TM ns oraz 2 sem. TiL ns wykład 06. dr Adam Salomon 1 sem. TM ns oraz 2 sem. TiL ns wykład 06 dr Adam Salomon : ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE 2 Podaż pracy Podaż pracy jest określona przez decyzje poszczególnych pracowników, dotyczące ilości czasu, który chcą

Bardziej szczegółowo

Bezrobocie i inne wyzwania dla polityki rynku pracy. dr Krzysztof Kołodziejczyk

Bezrobocie i inne wyzwania dla polityki rynku pracy. dr Krzysztof Kołodziejczyk Bezrobocie i inne wyzwania dla polityki rynku pracy dr Krzysztof Kołodziejczyk Plan 1. Bezrobocie definicja, rodzaje, przyczyny 2. Państwo a bezrobocie 3. Inne wyzwania rynku pracy 4. Wskaźniki rynku

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia II Rynek pracy

Makroekonomia II Rynek pracy Makroekonomia II Rynek pracy D R A D A M C Z E R N I A K S Z K O Ł A G Ł Ó W N A H A N D L O W A W W A R S Z A W I E K A T E D R A E K O N O M I I I I 2 RÓŻNE TYPY BEZROBOCIA Bezrobocie przymusowe To liczba

Bardziej szczegółowo

Rynek pracy RYNEK PRACY RYNEK PRACY RYNEK PRACY. Czynniki wpływające na podaż pracy. Czynniki wpływające na popyt na pracę

Rynek pracy RYNEK PRACY RYNEK PRACY RYNEK PRACY. Czynniki wpływające na podaż pracy. Czynniki wpływające na popyt na pracę RYNEK PRACY Rynek pracy podobny do rynku dóbr i usług; elementem wymiany jest praca ludzka; bezpośrednie powiązanie pracy z człowiekiem powoduje, że rynek ten nie może być pozostawiony sam sobie; popyt

Bardziej szczegółowo

Rynek pracy i bezrobocie

Rynek pracy i bezrobocie Rynek pracy i bezrobocie Podstawowe definicje na rynku pracy: Ludność w wieku produkcyjnym w zależności od definicji przyjmowanej przez urząd statystyczny ludność w wieku 15 lat i więcej lub ludność w

Bardziej szczegółowo

Na początku XXI wieku bezrobocie stało się w Polsce i w Europie najpoważniejszym problemem społecznym, gospodarczym i politycznym.

Na początku XXI wieku bezrobocie stało się w Polsce i w Europie najpoważniejszym problemem społecznym, gospodarczym i politycznym. BEZROBOCIE rodzaje, skutki i przeciwdziałanie 1 2 3 Bezrobocie problemem XXI wieku Na początku XXI wieku bezrobocie stało się w Polsce i w Europie najpoważniejszym problemem społecznym, gospodarczym i

Bardziej szczegółowo

Determinanty dochodu narodowego. Analiza krótkookresowa

Determinanty dochodu narodowego. Analiza krótkookresowa Determinanty dochodu narodowego Analiza krótkookresowa Produkcja potencjalna i faktyczna Produkcja potencjalna to produkcja, która może być wytworzona w gospodarce przy racjonalnym wykorzystaniu wszystkich

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia I Ćwiczenia

Makroekonomia I Ćwiczenia Makroekonomia I Ćwiczenia Ćwiczenia 2 Karol Strzeliński 1 Rynek Pracy Rynek, na którym z jednej strony znajdują się poszukujący pracy i ich oferty, a z drugiej strony przedsiębiorcy tworzący miejsca pracy

Bardziej szczegółowo

Podstawy ekonomii wykład 06. dr Adam Salomon KTiL

Podstawy ekonomii wykład 06. dr Adam Salomon KTiL wykład 06 dr Adam Salomon KTiL Ekonomia: ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE 2 Podaż pracy Podaż pracy jest określona przez decyzje poszczególnych pracowników, dotyczące ilości czasu, który chcą przeznaczyć na pracę.

Bardziej szczegółowo

ZAŁOŻENIA. STRONA POPYTOWA (ZAGREGOWANY POPYT P a ): OGÓLNA RÓWNOWAGA RYNKU. STRONA PODAŻOWA (ZAGREGOWANA PODAŻ S a )

ZAŁOŻENIA. STRONA POPYTOWA (ZAGREGOWANY POPYT P a ): OGÓLNA RÓWNOWAGA RYNKU. STRONA PODAŻOWA (ZAGREGOWANA PODAŻ S a ) przeciętny poziom cen MODEL ZAGREGOWANEGO POPYTU I ZAGREGOWANEJ PODAŻY ZAŁOŻENIA Dochód narodowy (Y) jest równy produktowi krajowemu brutto (PKB). Y = K + I + G Neoklasycyzm a keynesizm Badamy zależność

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 2. Problemy makroekonomii i wielkości makroekonomiczne

WYKŁAD 2. Problemy makroekonomii i wielkości makroekonomiczne WYKŁAD 2 Problemy makroekonomii i wielkości makroekonomiczne PLAN WYKŁADU Przedmiot makroekonomii Wzrost gospodarczy stagnacja wahania koniunktury Inflacja bezrobocie Krzywa Phillipsa (inflacja a bezrobocie)

Bardziej szczegółowo

Pojęcie i pomiar bezrobocia Typy bezrobocia Przyczyny bezrobocia Bezrobocie a działalność państwa

Pojęcie i pomiar bezrobocia Typy bezrobocia Przyczyny bezrobocia Bezrobocie a działalność państwa Pojęcie i pomiar bezrobocia Typy bezrobocia Przyczyny bezrobocia Bezrobocie a działalność państwa dr inż. Anna Kowalska-Pyzalska email: anna.kowalska@pwr.wroc.pl Miary aktywności zawodowej i bezrobocia

Bardziej szczegółowo

Zajęcia 5. Rynek pracy - polityka wobec rynku pracy

Zajęcia 5. Rynek pracy - polityka wobec rynku pracy Zajęcia 5 Rynek pracy - polityka wobec rynku pracy 1 Kolejne zajęcia: Rynek pracy - polityka wobec rynku pracy (c.d.) 1) W. Wojciechowski, Skąd się bierze bezrobocie?, Zeszyty FOR (+słowniczek); (profil)

Bardziej szczegółowo

I = O s KLASYCZNA TEORIA RÓWNOWAGI PRAWO RYNKÓW J. B. SAYA WNIOSKI STOPA RÓWNOWAGI STOPA RÓWNOWAGI TEORIA REALNEJ STOPY PROCENTOWEJ

I = O s KLASYCZNA TEORIA RÓWNOWAGI PRAWO RYNKÓW J. B. SAYA WNIOSKI STOPA RÓWNOWAGI STOPA RÓWNOWAGI TEORIA REALNEJ STOPY PROCENTOWEJ realna stopa procentowa KLASYCZNA TEORIA RÓWNOWAGI PRAWO RYNKÓW J. B. SAYA koszty produkcji ponoszone przez producentów są jednocześnie wynagrodzeniem za czynniki produkcji (płaca, zysk, renta), a tym

Bardziej szczegółowo

Ekonomia wykład 03. dr Adam Salomon

Ekonomia wykład 03. dr Adam Salomon Ekonomia wykład 03 dr Adam Salomon Ekonomia: GOSPODARKA RYNKOWA. MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 2 Rynki makroekonomiczne

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS

Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego NATURALNA STOPA BEZROBOCIA Naturalna stopa bezrobocia Ponieważ

Bardziej szczegółowo

b Oblicz wielkość bezrobocia, c Ile wynosi bezrobocie przymusowe, a ile dobrowolne?

b Oblicz wielkość bezrobocia, c Ile wynosi bezrobocie przymusowe, a ile dobrowolne? Bezrobocie Zadania 1. W Hipotecji pojawiły się problemy z bezrobociem. Poniżej podajemy dane ilustrujące sytuację na rynku pracy w określonym roku. Wszystkie dane wyrażone są w tysiącach osób. Na początku

Bardziej szczegółowo

Rynek Pracy. 0 Korzystając z zasobów strony internetowej GUS znajdź oficjalne definicje podstawowych pojęć związanych z rynkiem pracy

Rynek Pracy. 0 Korzystając z zasobów strony internetowej GUS znajdź oficjalne definicje podstawowych pojęć związanych z rynkiem pracy Rynek Pracy 0 Podstawowe definicje 0 Korzystając z zasobów strony internetowej GUS znajdź oficjalne definicje podstawowych pojęć związanych z rynkiem pracy 0 http://www.stat.gov.pl/gus/ definicje_plk_html.htm?id=dzi-23.htm

Bardziej szczegółowo

Podstawy ekonomii. Dr Łukasz Burkiewicz lukasz.burkiewicz@ignatianum.edu.pl Akademia Ignatianum w Krakowie

Podstawy ekonomii. Dr Łukasz Burkiewicz lukasz.burkiewicz@ignatianum.edu.pl Akademia Ignatianum w Krakowie Podstawy ekonomii Wykład IV-V-VI Dr Łukasz Burkiewicz lukasz.burkiewicz@ignatianum.edu.pl Akademia Ignatianum w Krakowie Bezrobocie Bezrobocie zjawisko społeczne polegające na tym, że część ludzi zdolnych

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia. Podsumowanie

Makroekonomia. Podsumowanie Makroekonomia Podsumowanie Podstawowe doktryny ekonomiczne nt. roli państwa w gospodarce PEŁNA WOLNOŚĆ PEŁNA KONTROLA Liberalizm Interwencjonizm Socjalizm Libertarianizm (keynesizm) Komunizm Anarchokapitalizm

Bardziej szczegółowo

Podstawy ekonomii wykład 03. dr Adam Salomon

Podstawy ekonomii wykład 03. dr Adam Salomon Podstawy ekonomii wykład 03 dr Adam Salomon Ekonomia: GOSPODARKA RYNKOWA. MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA Podstawy ekonomii dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN UM w Gdyni 2 Rynki

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka zasobów na rynku pracy RYNEK PRACY

Charakterystyka zasobów na rynku pracy RYNEK PRACY Charakterystyka zasobów na rynku pracy RYNEK PRACY Maciej Frączek Status na rynku pracy Ludność (L) (w wieku 15 lat i więcej) Aktywni zawodowo (La) Bierni zawodowo (I) Pracujący (E) Bezrobotni (U) L =

Bardziej szczegółowo

BEZROBOCIE W POWIECIE TARNOGÓRSKIM

BEZROBOCIE W POWIECIE TARNOGÓRSKIM BEZROBOCIE BEZROBOCIE W POWIECIE TARNOGÓRSKIM Opracowanie danych z 2009 roku Agencja Rozwoju Lokalnego AGROTUR S.A. (Katarzyna Budzisz) 2010-01-03 BEZROBOCIE W POWIECIE TARNOGÓRSKIM Definicje bezrobocia

Bardziej szczegółowo

Wykład: ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE

Wykład: ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE Wykład: ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE Pracujący wg BAEL Za pracującą uznano każdą osobę, która w badanym tygodniu: wykonywała pracę przynoszącą zarobek lub dochód jako pracownik najemny, pracujący na własny

Bardziej szczegółowo

KOBIETY I MĘŻCZYŹNI NA RYNKU PRACY

KOBIETY I MĘŻCZYŹNI NA RYNKU PRACY KOBIETY I MĘŻCZYŹNI NA RYNKU PRACY Dane prezentowane w niniejszym opracowaniu zostały zaczerpnięte z reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL), z rejestrów bezrobotnych prowadzonych

Bardziej szczegółowo

Dagmara Walada. Bezrobocie w UE na przykładzie Polski i wybranego kraju UE

Dagmara Walada. Bezrobocie w UE na przykładzie Polski i wybranego kraju UE Dagmara Walada Bezrobocie w UE na przykładzie Polski i wybranego kraju UE Plan prezentacji 1. Pojęcie bezrobocia 2. Stopa Bezrobocia i bezrobotni 3. Przyczyny bezrobocia 4. Bezrobocie w Unii Europejskiej

Bardziej szczegółowo

Popyt i podaż na rynku pracy RYNEK PRACY

Popyt i podaż na rynku pracy RYNEK PRACY Popyt i podaż na rynku pracy RYNEK PRACY Maciej Frączek Co to jest praca? PRACA to celowa działalność człowieka, w procesie której przystosowuje on przedmioty pracy za pomocą narzędzi pracy do swoich potrzeb

Bardziej szczegółowo

Od czego zależy czy będę bezrobotnym

Od czego zależy czy będę bezrobotnym Od czego zależy czy będę bezrobotnym Bezrobocie jest to zjawisko ekonomiczne występujące w gospodarce każdego kraju. Oznacza ono sytuację, w której zapotrzebowanie (popyt) na pracę jest mniejsze od liczby

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD. Makroekonomiczna równowaga na rynku

WYKŁAD. Makroekonomiczna równowaga na rynku WYKŁAD Makroekonomiczna równowaga na rynku POPYT JAKO AGREGAT EKONOMICZNY (AD) Zagregowany popyt zależność między całkowitą ilością dóbr i usług (realny PKB) jaką podmioty gospodarcze (przedsiębiorstwa,

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia

Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego NATURALNA STOPA BEZROBOCIA Naturalna stopa bezrobocia Ponieważ bezrobocie frykcyjne

Bardziej szczegółowo

AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W IV KWARTALE 2011 R.

AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W IV KWARTALE 2011 R. AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W IV KWARTALE 2011 R. Informacja została opracowana na podstawie uogólnionych wyników reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności

Bardziej szczegółowo

WZROST GOSPODARCZY DEFINICJE CZYNNIKI WZROSTU ZRÓWNOWAŻONY WZROST WSKAŹNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO ROZWÓJ GOSPODARCZY. wewnętrzne: zewnętrzne:

WZROST GOSPODARCZY DEFINICJE CZYNNIKI WZROSTU ZRÓWNOWAŻONY WZROST WSKAŹNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO ROZWÓJ GOSPODARCZY. wewnętrzne: zewnętrzne: DEFINICJE WZROST GOSPODARCZY ROZWÓJ GOSPODARCZY 1. Wzrost gospodarczy zmiany ilościowe: powiększanie się z okresu na okres podstawowych wielkości makroekonomicznych takich jak czy konsumpcja, inwestycje

Bardziej szczegółowo

ludności aktywnej zawodowo (pracujących i bezrobotnych) przyjęte na XIII Międzynarodowej Konferencji Statystyków Pracy w październiku 1982 r.

ludności aktywnej zawodowo (pracujących i bezrobotnych) przyjęte na XIII Międzynarodowej Konferencji Statystyków Pracy w październiku 1982 r. Informacja została opracowana na podstawie uogólnionych wyników reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) przeprowadzonego Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności realizowane jest

Bardziej szczegółowo

Makroekonomiczny rynek pracy

Makroekonomiczny rynek pracy 1 Kinga Łukasik, Magdalena Antonowicz Makroekonomiczny rynek pracy Istota i elementy rynku pracy Rynek pracy jest to rodzaj rynku ekonomicznego, na którym z jednej strony znajdują się poszukujący pracy

Bardziej szczegółowo

Przykładowe pytania na egzamin ustny

Przykładowe pytania na egzamin ustny Przykładowe pytania na egzamin ustny 1. Mnożnikowe mechanizmy wzrostu gospodarczego 2. Popytowe i podażowe czynniki wzrostu gospodarczego 3. Ekstensywne i intensywne czynniki wzrostu gospodarczego 4. Cykl

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1. Modele graficzne

Makroekonomia 1. Modele graficzne Makroekonomia 1 Modele graficzne Obieg okrężny $ Gospodarstwa domowe $ $ $ $ $ Rynek zasobów $ Rynek finansowy $ $ Rząd $ $ $ $ $ $ $ Rynek dóbr i usług $ Firmy $ Model AD - AS Popyt zagregowany (AD) Popyt

Bardziej szczegółowo

POLITYKA GOSPODARCZA I SPOŁECZNA (2)

POLITYKA GOSPODARCZA I SPOŁECZNA (2) prof. dr hab. Tadeusz Szumlicz Katedra Ubezpieczenia Społecznego POLITYKA GOSPODARCZA I SPOŁECZNA (2) Polityka zatrudnienia (akcent - tworzenie miejsc pracy) Polityki rynków pracy (akcent - dostosowanie

Bardziej szczegółowo

niestacjonarne IZ2106 Liczba godzin Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Studia stacjonarne 30 0 0 0 0 Studia niestacjonarne 24 0 0 0 0

niestacjonarne IZ2106 Liczba godzin Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Studia stacjonarne 30 0 0 0 0 Studia niestacjonarne 24 0 0 0 0 1. Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Kod kursu Ekonomia stacjonarne ID1106 niestacjonarne IZ2106 Liczba godzin Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Studia stacjonarne 0 0 0 0 0 Studia niestacjonarne

Bardziej szczegółowo

Spis treêci. www.wsip.com.pl

Spis treêci. www.wsip.com.pl Spis treêci Jak by tu zacząć, czyli: dlaczego ekonomia?........................ 9 1. Podstawowe pojęcia ekonomiczne.............................. 10 1.1. To warto wiedzieć już na początku.............................

Bardziej szczegółowo

WYŻSZA SZKOŁA ZARZĄDZANIA I PRAWA im. Heleny Chodkowskiej w Warszawie. Makroekonomiczny rynek pracy. Izabela Krzysiak

WYŻSZA SZKOŁA ZARZĄDZANIA I PRAWA im. Heleny Chodkowskiej w Warszawie. Makroekonomiczny rynek pracy. Izabela Krzysiak WYŻSZA SZKOŁA ZARZĄDZANIA I PRAWA im. Heleny Chodkowskiej w Warszawie Makroekonomiczny rynek pracy Izabela Krzysiak Makroekonomiczny rynek pracy 1. Istota i elementy rynku pracy; popytowa i podażowa strona

Bardziej szczegółowo

BEZROBOCIE W OKRESIE TRANSFORMACJI

BEZROBOCIE W OKRESIE TRANSFORMACJI BEZROBOCIE W OKRESIE TRANSFORMACJI Katarzyna Konopka BEZROBOTNY - DEFINICJA Według Głównego Urzędu Statystycznego bezrobotny to osoba w wieku od 15 do 74 lat, a w okresie badanego tygodnia: a) nie była

Bardziej szczegółowo

Podstawowe wyniki BAEL dla osób w wieku 15 lat i więcej. Wyszczególnienie II kwartał 2011 I kwartał 2012 II kwartał 2012

Podstawowe wyniki BAEL dla osób w wieku 15 lat i więcej. Wyszczególnienie II kwartał 2011 I kwartał 2012 II kwartał 2012 II U W A G A. Prezentowane dane z BAEL zostały uogólnione przy wykorzystaniu bilansów ludności opartych na NSP 2002. Po zakończeniu opracowywania wyników NSP 2011 dane z badania zostaną przeliczone w oparciu

Bardziej szczegółowo

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Model klasyczny podstawowe założenia Podstawowe założenia modelu są dokładnie takie same jak w modelu klasycznym gospodarki

Bardziej szczegółowo

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Model klasyczny podstawowe założenia Podstawowe założenia modelu są dokładnie takie same jak w modelu klasycznym gospodarki

Bardziej szczegółowo

POPYT KREUJE PODAŻ - KEYNESOWSKI MODEL GOSPODARKI

POPYT KREUJE PODAŻ - KEYNESOWSKI MODEL GOSPODARKI Wykład: POPYT KREUJE PODAŻ - KEYNESOWSKI MODEL GOSPODARKI 13 milionów Amerykanów traci pracę Wielka depresja w USA, 1929-1933 Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza (1936) John Maynard Keynes

Bardziej szczegółowo

MODEL IS LM POPYT GLOBALNY A STOPA PROCENTOWA. Wzrost stopy procentowej zmniejsza popyt globalny. Spadek stopy procentowej zwiększa popyt globalny.

MODEL IS LM POPYT GLOBALNY A STOPA PROCENTOWA. Wzrost stopy procentowej zmniejsza popyt globalny. Spadek stopy procentowej zwiększa popyt globalny. MODEL IS LM POPYT GLOBALNY A STOPA PROCENTOWA Wzrost stopy procentowej zmniejsza popyt globalny. Spadek stopy procentowej zwiększa popyt globalny. Uzasadnienie: wysoka stopa procentowa zmniejsza popyt

Bardziej szczegółowo

Determinanty dochody narodowego. Analiza krótkookresowa

Determinanty dochody narodowego. Analiza krótkookresowa Determinanty dochody narodowego. Analiza krótkookresowa Ujęcie popytowe Według Keynesa, dosyć częstą sytuacją w gospodarce rynkowej jest niepełne wykorzystanie czynników produkcji. W związku z tym produkcja

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 07.03.2008r

Makroekonomia 07.03.2008r Makroekonomia 07.03.2008r CREATED BY HooB Czynniki określające poziom konsumpcji i oszczędności Dochody dyspozycyjne gospodarstw domowych dzielą się na konsumpcję oraz oszczędności. Konsumpcja synonim

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia I ćwiczenia 2 Rynek pracy

Makroekonomia I ćwiczenia 2 Rynek pracy Makroekonomia I ćwiczenia 2 Rynek pracy Tomasz Gajderowicz Agenda Rynek pracy Zadania Dane dot. rynku pracy Przepływy siły roboczej Rynek pracy rodzaj rynku, na którym z jednej strony znajdują się poszukujący

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia I ćwiczenia 2 Rynek pracy

Makroekonomia I ćwiczenia 2 Rynek pracy Makroekonomia I ćwiczenia 2 Rynek pracy Tomasz Gajderowicz Agenda Rynek pracy Zadania Dane dot. rynku pracy Przepływy siły roboczej Zróżnicowanie stopy bezrobocia co to jest bezrobocie? Rynek pracy rodzaj

Bardziej szczegółowo

Wzrost gospodarczy definicje

Wzrost gospodarczy definicje Wzrost gospodarczy Wzrost gospodarczy definicje Przez wzrost gospodarczy rozumiemy proces powiększania podstawowych wielkości makroekonomicznych w gospodarce, a w szczególności proces powiększania produkcji

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (dla przypadku gospodarki zamkniętej)

Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (dla przypadku gospodarki zamkniętej) Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (dla przypadku gospodarki zamkniętej) Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego PKB jako miara dobrobytu Produkcja w gospodarce

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 5: Klasyczny model gospodarki zamkniętej

Makroekonomia 1 Wykład 5: Klasyczny model gospodarki zamkniętej Makroekonomia 1 Wykład 5: Klasyczny model gospodarki zamkniętej Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego PKB jako miara dobrobytu Produkcja w gospodarce Mierzyć już umiemy,

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (zamkniętej)

Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (zamkniętej) Makroekonomia 1 Wykład 5: Model klasyczny gospodarki (zamkniętej) Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Produkcja w gospodarce Mierzyć już umiemy, teraz: wyjaśniamy!!

Bardziej szczegółowo

Bardzo dobra Dobra Dostateczna Dopuszczająca

Bardzo dobra Dobra Dostateczna Dopuszczająca ELEMENTY EKONOMII PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Klasa: I TE Liczba godzin w tygodniu: 3 godziny Numer programu: 341[02]/L-S/MEN/Improve/1999 Prowadzący: T.Kożak- Siara I Ekonomia jako nauka o gospodarowaniu

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne przedmiot "Podstawy ekonomii" Dział I Gospodarka, pieniądz. dopuszczający

Wymagania edukacyjne przedmiot Podstawy ekonomii Dział I Gospodarka, pieniądz. dopuszczający Wymagania edukacyjne przedmiot "Podstawy ekonomii" Dział I Gospodarka, pieniądz. wyróżnić potrzeby ekonomiczne, wymienić podstawowe rodzaje środków zaspokajających potrzeby, rozróżnić podstawowe zasoby

Bardziej szczegółowo

2.1. Pasywne metody walki z bezrobociem

2.1. Pasywne metody walki z bezrobociem 2.1. Pasywne metody walki z bezrobociem Przez instrumenty wskazywane jako pasywna forma walki z bezrobociem uznaje się zasiłki dla bezrobotnych oraz świadczenia przedemerytalne. Nie likwidują one bezrobocia,

Bardziej szczegółowo

Polityka pieniężna i fiskalna

Polityka pieniężna i fiskalna Polityka pieniężna i fiskalna Spis treści: 1. Ekspansywna i restrykcyjna polityka gospodarcza...2 2. Bank centralny i jego polityka: operacje otwartego rynku, zmiany stopy dyskontowej, zmiany stopy rezerw

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa WPROWADZENIE

Spis treści. Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa WPROWADZENIE Spis treści Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa xiii xv WPROWADZENIE l Rozdział l. Ekonomiczne opisanie świata 3 1.1. Stany Zjednoczone 4 1.2. Unia Europejska 10 1.3. Chiny 15 1.4. Spojrzenie na inne

Bardziej szczegółowo

Współczesna makroekonomia a teoria dynamicznej gospodarki / Józef Chmiel. Warszawa, cop Spis treści

Współczesna makroekonomia a teoria dynamicznej gospodarki / Józef Chmiel. Warszawa, cop Spis treści Współczesna makroekonomia a teoria dynamicznej gospodarki / Józef Chmiel. Warszawa, cop. 2017 Spis treści Przedmowa 9 Wprowadzenie 10 Część I. Główne kierunki ekonomii a teoria dynamicznej gospodarki 25

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia I ćwiczenia 2. Tomasz Gajderowicz

Makroekonomia I ćwiczenia 2. Tomasz Gajderowicz Makroekonomia I ćwiczenia 2 Tomasz Gajderowicz Agenda Rynek pracy Zadania Dane dot. rynku pracy Przepływy siły roboczej Rynek pracy rodzaj rynku, na którym z jednej strony znajdują się poszukujący pracy

Bardziej szczegółowo

- potrafi wymienić. - zna hierarchię podział. - zna pojęcie konsumpcji i konsumenta, - zna pojęcie i rodzaje zasobów,

- potrafi wymienić. - zna hierarchię podział. - zna pojęcie konsumpcji i konsumenta, - zna pojęcie i rodzaje zasobów, WYMAGANIA EDUKACYJNE PRZEDMIOT: Podstawy ekonomii KLASA: I TH NUMER PROGRAMU NAUCZANIA: 2305/T-5 T-3,SP/MEN/1997.07.16 L.p. Dział programu 1. Człowiek - konsument -potrafi omówić podstawy ekonomii, - zna

Bardziej szczegółowo

Bezrobocie w okresie transformacji w Polsce. Kacper Grejcz

Bezrobocie w okresie transformacji w Polsce. Kacper Grejcz Bezrobocie w okresie transformacji w Polsce Kacper Grejcz Plan prezentacji: 1. Wprowadzenie 2. Analiza PKB i bezrobocia lat 1990-1998 3. Bezrobocie transformacyjne 4. Prywatyzacja oddolna i odgórna 5.

Bardziej szczegółowo

TEMAT: Bezrobocie 12. 11. Przyczyny bezrobocia:

TEMAT: Bezrobocie 12. 11. Przyczyny bezrobocia: TEMAT: Bezrobocie 12. 11. Przyczyny bezrobocia: wysoki przyrost naturalny; wyczerpywanie zasobów naturalnych; automatyzacja i komputeryzacja procesów produkcji; brak odpowiednich kwalifikacji bezrobotnych;

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Od autorów Przedmowa do wydania trzeciego E. Kwiatkowski

Spis treści. Od autorów Przedmowa do wydania trzeciego E. Kwiatkowski Spis treści Od autorów Przedmowa do wydania trzeciego E. Kwiatkowski CZĘŚĆ I. WPROWADZENIE DO EKONOMII Rozdział 1. Podstawowe pojęcia i przedmiot ekonomii S. Krajewski, R. Milewski 1.1. Czym się zajmuje

Bardziej szczegółowo

Pieniądz, inflacja oraz mierzenie inflacji.

Pieniądz, inflacja oraz mierzenie inflacji. Pieniądz, inflacja oraz mierzenie inflacji. Pieniądz to towar powszechnie akceptowany, za pomocą którego dokonujemy płatności za dostarczone dobra lub wywiązujemy się ze zobowiązań; Funkcje pieniądza :

Bardziej szczegółowo

Skutki bezrobocia RYNEK PRACY

Skutki bezrobocia RYNEK PRACY Skutki bezrobocia RYNEK PRACY Maciej Frączek Podział skutków bezrobocia Skutki bezrobocia mogą być rozpatrywane w rozmaitych wymiarach, np.: negatywne vs pozytywne; ekonomiczne vs społeczne (psychologiczne,

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia - opis przedmiotu

Makroekonomia - opis przedmiotu Makroekonomia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Makroekonomia Kod przedmiotu 14.3-WK-MATP-Ma-W-S14_pNadGen6IRKR Wydział Kierunek Wydział Matematyki, Informatyki i Ekonometrii Matematyka

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia I ćwiczenia 2. Tomasz Gajderowicz

Makroekonomia I ćwiczenia 2. Tomasz Gajderowicz Makroekonomia I ćwiczenia 2 Tomasz Gajderowicz Agenda Rynek pracy Zadania Dane dot. rynku pracy Przepływy siły roboczej Rynek pracy rodzaj rynku, na którym z jednej strony znajdują się poszukujący pracy

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 13: Model ASAD i szoki makroekonomiczne

Makroekonomia 1 Wykład 13: Model ASAD i szoki makroekonomiczne Makroekonomia 1 Wykład 13: Model ASAD i szoki makroekonomiczne Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Plan wykładu Sytuacja na rynku pracy a położenie krzywej AS Krótko-

Bardziej szczegółowo

MODEL AD-AS : MIKROPODSTAWY

MODEL AD-AS : MIKROPODSTAWY Makroekonomia II Wykład 8 MODEL AD-AS : MIKROODSTAW Wykład 8 lan MODEL AD-AS : MIKROODSTAW 1.1 Długookresowa krzywa AS 1.2 Sztywność cen 1.3 Sztywność nominalnych płac 2.1 Zagregowany popyt 2.2 Równowaga

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII

Spis treści. Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII Spis treści Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII Wstępne określenie przedmiotu ekonomii 7 Ekonomia a inne nauki 9 Potrzeby ludzkie, produkcja i praca, środki produkcji i środki konsumpcji,

Bardziej szczegółowo

Analiza sytuacji na rynku pracy w powiecie chrzanowskim na koniec października 2012r.

Analiza sytuacji na rynku pracy w powiecie chrzanowskim na koniec października 2012r. 1. POZIOM BEZROBOCIA Według stanu na dzień 31.10.2012 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Chrzanowie zarejestrowanych było 6 206 osób bezrobotnych. Liczba bezrobotnych była większa niż w październiku 2011

Bardziej szczegółowo

Lista 5. Cykle koniunkturalne

Lista 5. Cykle koniunkturalne Zad. 1. Dopasuj definicję do podanych zdań: Lista 5 Cykle koniunkturalne 1. Cykl gospodarczy 2. Cykl koniunkturalny 3. Długość cyklu 4. Amplituda wahań 5. Trend 6. rodukt potencjalny 7. Luka KB 8. Cykl

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia David Begg, Stanley Fisher, Gianluigi Vernasca, Rudiger Dornbusch

Makroekonomia David Begg, Stanley Fisher, Gianluigi Vernasca, Rudiger Dornbusch Makroekonomia David Begg, Stanley Fisher, Gianluigi Vernasca, Rudiger Dornbusch Makroekonomia jest najczęściej używanym podręcznikiem na pierwszych latach studiów ekonomicznych w większości polskich uczelni.

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 11: Rynek pracy i naturalna stopa bezrobocia

Makroekonomia 1 Wykład 11: Rynek pracy i naturalna stopa bezrobocia Makroekonomia 1 Wykład 11: Rynek pracy i naturalna stopa bezrobocia Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Od sztywnych do zmiennych cen Co się dzieje, gdy firmy reagują

Bardziej szczegółowo

RYNEK PRACY/ADAPTACYJNOŚĆ ZASOBÓW PRACY W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM

RYNEK PRACY/ADAPTACYJNOŚĆ ZASOBÓW PRACY W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM RYNEK PRACY/ADAPTACYJNOŚĆ ZASOBÓW PRACY W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Urząd Statystyczny we Wrocławiu 50-950 Wrocław, ul. Oławska 31, tel. 71 371 63 00, fax 71 371 63 60 PLAN PREZENTACJI Wprowadzenie Województwo

Bardziej szczegółowo

Księgarnia PWN: Pod red. Romana Milewskiego - Elementarne zagadnienia ekonomii. Spis treści

Księgarnia PWN: Pod red. Romana Milewskiego - Elementarne zagadnienia ekonomii. Spis treści Księgarnia PWN: Pod red. Romana Milewskiego - Elementarne zagadnienia ekonomii Spis treści Od autorów....................................... 13 Rozdział I. Podstawowe pojęcia i przedmiot ekonomii..............

Bardziej szczegółowo

POPYT KREUJE PODAŻ - KEYNESOWSKI MODEL GOSPODARKI

POPYT KREUJE PODAŻ - KEYNESOWSKI MODEL GOSPODARKI Wykład: POPYT KREUJE PODAŻ - KEYNESOWSKI MODEL GOSPODARKI Co zdarzyło się w czasie Wielkiej Depresji w USA? Rok Stopa bezrobocia (w %) Realny PNB (w mld USD z 1958 r.) Konsumpcja (w mld USD z 1958 r.)

Bardziej szczegółowo

Temat Rynek i funkcje rynku

Temat Rynek i funkcje rynku Temat Rynek i funkcje rynku 1. Rynkowa a administracyjna koordynacja działań gospodarczych 2. Popyt, podaż, cena równowagi 3. Czynniki wpływające na rozmiary popytu 4. Czynniki wpływające na rozmiary podaży

Bardziej szczegółowo

WPŁYW POLITYKI STABILIZACYJNEJ NA PRZEDSIĘBIORSTWA. Ryszard Rapacki

WPŁYW POLITYKI STABILIZACYJNEJ NA PRZEDSIĘBIORSTWA. Ryszard Rapacki WPŁYW POLITYKI STABILIZACYJNEJ NA PRZEDSIĘBIORSTWA Wpływ polityki stabilizacyjnej na przedsiębiorstwa ZAŁOŻENIA: 1. Mała gospodarka, analizowana w dwóch wariantach: Gospodarka zamknięta, Gospodarka otwarta.

Bardziej szczegółowo

Wykład 19: Model Mundella-Fleminga, część I (płynne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska

Wykład 19: Model Mundella-Fleminga, część I (płynne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne Makroekonomia gospodarki otwartej i finanse międzynarodowe Wykład 19: Model Mundella-Fleminga, część I (płynne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska Plan wykładu Model

Bardziej szczegółowo

Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy

Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy prof. dr hab. Piotr Banaszyk, prof. zw. UEP Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Wydział Gospodarki Międzynarodowej Agenda 1. Przyczyny globalnego

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE RODZAJ ZAJĘĆ LICZBA GODZIN W SEMESTRZE WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE RODZAJ ZAJĘĆ LICZBA GODZIN W SEMESTRZE WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Makroekonomia Kierunek Angielski Język Biznesu Forma studiów stacjonarne Poziom kwalifikacji I stopnia Rok II

Bardziej szczegółowo

Cykl koniunkturalny. Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki gospodarczej

Cykl koniunkturalny. Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki gospodarczej Cykl koniunkturalny Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki gospodarczej Cykl koniunkturalny - definicja Cykl koniunkturalny to powtarzające się okresowo

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania Nazwa przedmiotu: Ekonomia Ekonomy Kierunek: Rodzaj przedmiotu: obieralny Rodzaj zajęć: wykład, ćwiczenia Matematyka Poziom kwalifikacji: I stopnia Liczba

Bardziej szczegółowo

URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02 134 Warszawa BEZROBOCIE REJESTROWANE W PŁOCKU W 2015 R. ***

URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02 134 Warszawa BEZROBOCIE REJESTROWANE W PŁOCKU W 2015 R. *** URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02 134 Warszawa Informacja sygnalna Data opracowania kwiecień 2016 r. Kontakt: e-mail:sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464 23 15 faks 22 846 76 67

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia BLOK II. Determinanty dochodu narodowego

Makroekonomia BLOK II. Determinanty dochodu narodowego Makroekonomia BLOK II Determinanty dochodu narodowego Wzrost gospodarczy i jego determinanty Wzrost gosp. powiększanie rozmiarów produkcji (dóbr i usług) w skali całej gosp. D D1 - D W = D = D * 100% Wzrost

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia 3, Makroekonomia II, Listopad 2017, Odpowiedzi

Ćwiczenia 3, Makroekonomia II, Listopad 2017, Odpowiedzi Ćwiczenia 3, Makroekonomia II, Listopad 2017, Odpowiedzi Pytanie 1. a) Jeśli gospodarstwo domowe otrzyma spadek, będzie miało dodatkowe możliwości konsumpcji bez konieczności dalszej pracy. Jego linia

Bardziej szczegółowo

ROZDZIAŁ 7 WPŁYW SZOKÓW GOSPODARCZYCH NA RYNEK PRACY W STREFIE EURO

ROZDZIAŁ 7 WPŁYW SZOKÓW GOSPODARCZYCH NA RYNEK PRACY W STREFIE EURO Samer Masri ROZDZIAŁ 7 WPŁYW SZOKÓW GOSPODARCZYCH NA RYNEK PRACY W STREFIE EURO Najbardziej rewolucyjnym aspektem ogólnej teorii Keynesa 1 było jego jasne i niedwuznaczne przesłanie, że w odniesieniu do

Bardziej szczegółowo

Budżet państwa. Polityka fiskalna

Budżet państwa. Polityka fiskalna Budżet państwa. Polityka fiskalna Budżet państwa Budżet państwa jest to plan finansowy zawierający dochody i wydatki państwa związane z realizacją przyjętej polityki społecznej, gospodarczej i obronnej.

Bardziej szczegółowo

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 - ćwiczenia. mgr Małgorzata Kłobuszewska Rynek pracy, inflacja

Makroekonomia 1 - ćwiczenia. mgr Małgorzata Kłobuszewska Rynek pracy, inflacja Makroekonomia 1 - ćwiczenia mgr Małgorzata Kłobuszewska Rynek pracy, inflacja Przed kolokwium 90 minut Kilka zadań testowych (nie więcej niż 10), raczej z pierwszej części materiału (PKB, rynek pracy,

Bardziej szczegółowo

WZROST GOSPODARCZY. a bezrobocie i nierówności w podziale dochodu. pod redakcją WOJCIECHA PACHO I MARKA GARBICZA

WZROST GOSPODARCZY. a bezrobocie i nierówności w podziale dochodu. pod redakcją WOJCIECHA PACHO I MARKA GARBICZA WZROST GOSPODARCZY a bezrobocie i nierówności w podziale dochodu pod redakcją WOJCIECHA PACHO I MARKA GARBICZA % SZKOŁA GŁÓWNA HAN DLOWA W WARSZAWIE OFICYNA WYDAWNICZA WARSZAWA 2008 SPIS TREŚCI Wstęp -

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA O SYTUACJI NA RYNKU PRACY W POWIECIE OPOLSKIM I MIEŚCIE OPOLU ZA ROK 2002

INFORMACJA O SYTUACJI NA RYNKU PRACY W POWIECIE OPOLSKIM I MIEŚCIE OPOLU ZA ROK 2002 POWIATOWY URZĄD PRACY W OPOLU ul. mjr Hubala 21, 45-266 Opole tel. 44 22 929, fax 44 22 928, e-mail: opop@praca.gov.pl INFORMACJA O SYTUACJI NA RYNKU PRACY W POWIECIE OPOLSKIM I MIEŚCIE OPOLU ZA ROK 2002

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 12: Zagregowany popyt i zagregowana podaż

Makroekonomia 1 Wykład 12: Zagregowany popyt i zagregowana podaż Makroekonomia 1 Wykład 12: Zagregowany popyt i zagregowana podaż Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Horyzont czasu w makroekonomii Długi okres Ceny są elastyczne i

Bardziej szczegółowo

EKONOMIA. Wykaz podstawowych problemów do studiowania na seminarium doktoranckim rok akademicki 2017/2018

EKONOMIA. Wykaz podstawowych problemów do studiowania na seminarium doktoranckim rok akademicki 2017/2018 EkonomiaProgramDr2017 dr hab. Jerzy Cz. Ossowski Katedra Nauk Ekonomicznych Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechnika Gdańska EKONOMIA Wykaz podstawowych problemów do studiowania na seminarium doktoranckim

Bardziej szczegółowo

WYBRANE TEORIE BEZROBOCIA BEZROBOCIE

WYBRANE TEORIE BEZROBOCIA BEZROBOCIE 1 WYBRANE TEORIE BEZROBOCIA BEZROBOCIE I. Definicja bezrobocia Bezrobocie to zjawisko polegające na tym, że pewna część ludzi zdolnych do pracy, poszukujących pracy i akceptujących istniejący poziom wynagrodzenia

Bardziej szczegółowo