Metody probabilistyczne

Podobne dokumenty
Wnioskowanie statystyczne. Statystyka w 5

Matematyka z el. statystyki, # 6 /Geodezja i kartografia II/

Estymacja parametrów rozkładu cechy

LABORATORIUM Populacja Generalna (PG) 2. Próba (P n ) 3. Kryterium 3σ 4. Błąd Średniej Arytmetycznej 5. Estymatory 6. Teoria Estymacji (cz.

Wykład 10 Estymacja przedziałowa - przedziały ufności dla średn

Statystyka matematyczna. Wykład III. Estymacja przedziałowa

Statystyka i opracowanie danych Podstawy wnioskowania statystycznego. Prawo wielkich liczb. Centralne twierdzenie graniczne. Estymacja i estymatory

Estymacja przedziałowa - przedziały ufności dla średnich. Wrocław, 5 grudnia 2014

Estymacja punktowa i przedziałowa

WYKŁADY ZE STATYSTYKI MATEMATYCZNEJ wykład 7 i 8 - Efektywność estymatorów, przedziały ufności

STATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD października 2009

WYKŁAD 5 TEORIA ESTYMACJI II

1 Podstawy rachunku prawdopodobieństwa

Prawa wielkich liczb, centralne twierdzenia graniczne

Estymacja parametro w 1

... i statystyka testowa przyjmuje wartość..., zatem ODRZUCAMY /NIE MA POD- STAW DO ODRZUCENIA HIPOTEZY H 0 (właściwe podkreślić).

1 Estymacja przedziałowa

ESTYMACJA PRZEDZIAŁOWA WYBRANYCH PARAMETRÓW

Metoda momentów i kwantyli próbkowych. Wrocław, 7 listopada 2014

Metody probabilistyczne

Wykład z analizy danych: estymacja punktowa

Weryfikacja hipotez statystycznych za pomocą testów statystycznych

Weryfikacja hipotez statystycznych

STATYSTYKA wykład 5-6

O ŚREDNIEJ STATYSTYCZNEJ

Błędy przy testowaniu hipotez statystycznych. Decyzja H 0 jest prawdziwa H 0 jest faszywa

IV WYKŁAD STATYSTYKA. 26/03/2014 B8 sala 0.10B Godz. 15:15

Spis treści 3 SPIS TREŚCI

Rozkłady statystyk z próby

Definicja 1 Statystyką nazywamy (mierzalną) funkcję obserwowalnego wektora losowego

Centralne twierdzenie graniczne

Statystyka w analizie i planowaniu eksperymentu

WYKŁADY ZE STATYSTYKI MATEMATYCZNEJ wykład 3 - model statystyczny, podstawowe zadania statystyki matematycznej

Wstęp do probabilistyki i statystyki. Wykład 4. Statystyki i estymacja parametrów

Statystyka matematyczna. Wykład IV. Weryfikacja hipotez statystycznych

Rozkłady statystyk z próby. Statystyka

Estymacja przedziałowa. Przedział ufności

LABORATORIUM 6 ESTYMACJA cz. 2

Zad. 4 Należy określić rodzaj testu (jedno czy dwustronny) oraz wartości krytyczne z lub t dla określonych hipotez i ich poziomów istotności:

Statystyka w analizie i planowaniu eksperymentu

STATYSTYKA MATEMATYCZNA

1.1 Wstęp Literatura... 1

Statystyka w przykładach

Tablica Wzorów Rachunek Prawdopodobieństwa i Statystyki

Komputerowa Analiza Danych Doświadczalnych

Wykład 6 Estymatory efektywne. Własności asymptotyczne estym. estymatorów

Statystyka w analizie i planowaniu eksperymentu

Wykład 5 Estymatory nieobciążone z jednostajnie minimalną war

Pobieranie prób i rozkład z próby

Wykład Centralne twierdzenie graniczne. Statystyka matematyczna: Estymacja parametrów rozkładu

Elementy statystyki opisowej, podstawowe pojęcia statystyki matematycznej

Elektrotechnika II [ Laboratorium Grupa 1 ] 2016/2017 Zimowy. [ Laboratorium Grupa 2 ] 2016/2017 Zimowy

Zadania ze statystyki, cz.7 - hipotezy statystyczne, błąd standardowy, testowanie hipotez statystycznych

Recenzenci: prof. dr hab. Henryk Domański dr hab. Jarosław Górniak

Metody probabilistyczne

STATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD grudnia 2009

O ŚREDNIEJ STATYSTYCZNEJ

O ŚREDNIEJ ARYTMETYCZNEJ I MEDIANIE

Statystyka matematyczna Testowanie hipotez i estymacja parametrów. Wrocław, r

Wykład z analizy danych: estymacja punktowa

MATEMATYKA Z ELEMENTAMI STATYSTYKI LABORATORIUM KOMPUTEROWE DLA II ROKU KIERUNKU ZARZĄDZANIE I INŻYNIERIA PRODUKCJI ZESTAWY ZADAŃ

Metody Statystyczne. Metody Statystyczne.

Statystyka matematyczna

Testowanie hipotez statystycznych.

Metody probabilistyczne opracowane notatki 1. Zdefiniuj zmienną losową, rozkład prawdopodobieństwa. Przy jakich założeniach funkcje: F(x) = sin(x),

STATYSTYKA

Zmienna losowa i jej rozkład Dystrybuanta zmiennej losowej Wartość oczekiwana zmiennej losowej

Weryfikacja hipotez statystycznych. KG (CC) Statystyka 26 V / 1

WSTĘP. Tematy: Regresja liniowa: model regresji liniowej, estymacja nieznanych parametrów. Wykład:30godz., ćwiczenia:15godz., laboratorium:30godz.

WIELKA SGH-OWA POWTÓRKA ZE STATYSTYKI ROZKŁAD STATYSTYK Z PRÓBY

1 Wykład 4. Proste Prawa wielkich liczb, CTG i metody Monte Carlo

SIMR 2017/18, Statystyka, Przykładowe zadania do kolokwium - Rozwiązania

Dokładne i graniczne rozkłady statystyk z próby

PEWNE FAKTY Z RACHUNKU PRAWDOPODOBIEŃSTWA

STATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD 4. Testowanie hipotez Estymacja parametrów

Estymacja parametrów w modelu normalnym

Testowanie hipotez statystycznych

Niech X i Y będą niezależnymi zmiennymi losowymi o rozkładach wykładniczych, przy czym Y EX = 4 i EY = 6. Rozważamy zmienną losową Z =.

Rozkład normalny. Marcin Zajenkowski. Marcin Zajenkowski () Rozkład normalny 1 / 26

Próbkowanie. Wykład 4 Próbkowanie i rozkłady próbkowe. Populacja a próba. Błędy w póbkowaniu, cd, Przykład 1 (Ochotnicy)

STATYSTYKA MATEMATYCZNA. rachunek prawdopodobieństwa

Metoda najmniejszych kwadratów

VI WYKŁAD STATYSTYKA. 9/04/2014 B8 sala 0.10B Godz. 15:15

WYKŁADY ZE STATYSTYKI MATEMATYCZNEJ wykład 11 i 12 - Weryfikacja hipotez statystycznych

Prawdopodobieństwo i statystyka

SPIS TEŚCI CZĘŚĆ I RACHUNEK PRAWDOPODOBIEŃSTWA

Wybrane rozkłady zmiennych losowych. Statystyka

Wykład 3 Testowanie hipotez statystycznych o wartości średniej. średniej i wariancji z populacji o rozkładzie normalnym

Testowanie hipotez statystycznych.

Zmienna bazowa. 100(1 α)% przedział ufności dla µ: 100(α)% test hipotezy dla µ = µ 0; odrzucić, jeżeli Ȳ nie jest w przedziale

Zmienne losowe, statystyki próbkowe. Wrocław, 2 marca 2015

Wykład 3 Momenty zmiennych losowych.

L.Kowalski zadania ze statystyki matematycznej-zestaw 2 ZADANIA - ZESTAW 2

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 16 zaliczenie z oceną

Prawdopodobieństwo i statystyka r.

WYKŁAD 8 TESTOWANIE HIPOTEZ STATYSTYCZNYCH

Statystyka opisowa. Robert Pietrzykowski.

Wykład 3 Momenty zmiennych losowych.

LABORATORIUM 8 WERYFIKACJA HIPOTEZ STATYSTYCZNYCH PARAMETRYCZNE TESTY ISTOTNOŚCI

Ważne rozkłady i twierdzenia c.d.

Transkrypt:

Metody probabilistyczne Teoria estymacji Jędrzej Potoniec

Bibliografia

Bibliografia

Próba losowa (x 1, x 2,..., x n )

Próba losowa (x 1, x 2,..., x n ) (X 1, X 2,..., X n )

Próba losowa (x 1, x 2,..., x n ) (X 1, X 2,..., X n ) wszystkie zmienne niezależne i o identycznym rozkładzie

Próba losowa (x 1, x 2,..., x n ) (X 1, X 2,..., X n ) wszystkie zmienne niezależne i o identycznym rozkładzie EX 1 = EX 2 =... = EX n = µ DX 1 = DX 2 =... = DX n = σ

Próba losowa (x 1, x 2,..., x n ) (X 1, X 2,..., X n ) wszystkie zmienne niezależne i o identycznym rozkładzie EX 1 = EX 2 =... = EX n = µ DX 1 = DX 2 =... = DX n = σ Słabe prawo wielkich liczb Chinczyna Y n = 1 n X i jest stochastycznie zbieżny do µ n i=1

Próba losowa (x 1, x 2,..., x n ) (X 1, X 2,..., X n ) wszystkie zmienne niezależne i o identycznym rozkładzie EX 1 = EX 2 =... = EX n = µ DX 1 = DX 2 =... = DX n = σ Słabe prawo wielkich liczb Chinczyna Y n = 1 n n X i jest stochastycznie zbieżny do µ i=1 ε > 0: lim P ( Y n µ < ε) = 1 n

Estymacja punktowa Estymator (parametru q) To zmienna losowa Q n, która dla dużej próby trafia dostatecznie blisko tego parametru: c > 0: lim P ( Q n q < c) = 1 n

Estymacja punktowa Estymator (parametru q) To zmienna losowa Q n, która dla dużej próby trafia dostatecznie blisko tego parametru: c > 0: lim P ( Q n q < c) = 1 n zgodny stochastycznie zbieżny do estymowanej wartości ε > 0: lim P ( Q n q < ε) = 1 n

Estymacja punktowa Estymator (parametru q) To zmienna losowa Q n, która dla dużej próby trafia dostatecznie blisko tego parametru: c > 0: lim P ( Q n q < c) = 1 n zgodny stochastycznie zbieżny do estymowanej wartości ε > 0: lim P ( Q n q < ε) = 1 n nieobciążony wartość średnia równa esymowanej wartości n = 1, 2,... : E(Q n ) = q

Estymacja punktowa Estymator (parametru q) To zmienna losowa Q n, która dla dużej próby trafia dostatecznie blisko tego parametru: c > 0: lim P ( Q n q < c) = 1 n zgodny stochastycznie zbieżny do estymowanej wartości ε > 0: lim P ( Q n q < ε) = 1 n nieobciążony wartość średnia równa esymowanej wartości najefektywniejszy wariancja możliwie mała [ 1 ] d log f (Qn,q) = D 2 ne dq (Q n ) ( [ 1 ] d log pi = (q) ne n = 1, 2,... : E(Q n ) = q dq ( n d log f (x,q) dq n i=1 d log p i (q) dq ) 1 f (x, q) dx p i (q) ) 1

Przykładowe estymatory wartości średniej (zgodność, wariancja, obciążenie, efektywność) M n = 1 n X i n i=1

Przykładowe estymatory wartości średniej (zgodność, wariancja, obciążenie, efektywność) M n = 1 n X i n i=1 wariancji gdy wartość średnia jest znana (zgodność, obciążenie) Sn 2 = 1 n (X i µ) 2 n i=1

Przykładowe estymatory wartości średniej (zgodność, wariancja, obciążenie, efektywność) M n = 1 n X i n i=1 wariancji gdy wartość średnia jest znana (zgodność, obciążenie) S 2 n = 1 n n (X i µ) 2 i=1 nieobciążony wariancji gdy wartość średnia nie jest znana Ŝ 2 n = 1 n 1 n (X i M n ) 2 i=1

Zróbmy przykład! Wzrost hobbitów W Shire żyje bliżej niesprecyzowana liczba hobbitów o wzroście o bliżej nieznanej wartości średniej i odchyleniu standardowym. Pobrano próbę prostą wzrostu 10 hobbitów i uzyskano następujące pomiary (w stopach): 4.52, 3.96, 4.49, 2.97, 2.66, 2.47, 2.62, 2.89, 2.78, 2.77

Zróbmy przykład! Wzrost hobbitów W Shire żyje bliżej niesprecyzowana liczba hobbitów o wzroście o bliżej nieznanej wartości średniej i odchyleniu standardowym. Pobrano próbę prostą wzrostu 10 hobbitów i uzyskano następujące pomiary (w stopach): 4.52, 3.96, 4.49, 2.97, 2.66, 2.47, 2.62, 2.89, 2.78, 2.77 estymacja wartości średniej m 10 = 3,21 estymacja wariancji ŝ 2 10 = 0,62

Zróbmy przykład! Wzrost hobbitów W Shire żyje bliżej niesprecyzowana liczba hobbitów o wzroście o bliżej nieznanej wartości średniej i odchyleniu standardowym. Pobrano próbę prostą wzrostu 10 hobbitów i uzyskano następujące pomiary (w stopach): 4.52, 3.96, 4.49, 2.97, 2.66, 2.47, 2.62, 2.89, 2.78, 2.77 estymacja wartości średniej m 10 = 3,21 estymacja wariancji ŝ 2 10 = 0,62 Następnie pobrano kolejną próbę: 3.02, 3.93, 3.30, 3.16, 1.56, 3.34, 4.96, 2.47, 1.36, 2.71 estymacja wartości średniej m 10 = 2,98 estymacja wariancji ŝ 2 10 = 1,11

Zróbmy przykład! Wzrost hobbitów W Shire żyje bliżej niesprecyzowana liczba hobbitów o wzroście o bliżej nieznanej wartości średniej i odchyleniu standardowym. Pobrano próbę prostą wzrostu 10 hobbitów i uzyskano następujące pomiary (w stopach): 4.52, 3.96, 4.49, 2.97, 2.66, 2.47, 2.62, 2.89, 2.78, 2.77 estymacja wartości średniej m 10 = 3,21 estymacja wariancji ŝ 2 10 = 0,62 Następnie pobrano kolejną próbę: 3.02, 3.93, 3.30, 3.16, 1.56, 3.34, 4.96, 2.47, 1.36, 2.71 estymacja wartości średniej m 10 = 2,98 estymacja wariancji ŝ 2 10 = 1,11 A w rzeczywistości... µ = 3 σ = 0,75 σ 2 = 0,5625

Estymacja przedziałowa Estymator przedziałowy (parametru q) To taki przedział losowy, do którego z zadanym prawdopodobieństwem należy estymowany parametr: P(q A, B ) = 1 α

Estymator przedziałowy wartości średniej Założenia X i N(µ, σ)

Estymator przedziałowy wartości średniej Założenia X i N(µ, σ) σ znane

Estymator przedziałowy wartości średniej Założenia X i N(µ, σ) σ znane przedział równej długości w obie strony od estymatora punktowego

Estymator przedziałowy wartości średniej Założenia X i N(µ, σ) σ znane przedział równej długości w obie strony od estymatora punktowego P(µ M n δ, M n + δ ) = 1 α

Wróćmy do hobbitów parametry σ = 0,75, α = 0,05

Wróćmy do hobbitów parametry σ = 0,75, α = 0,05 próba I m 10 = 3,21

Wróćmy do hobbitów parametry σ = 0,75, α = 0,05 próba I m 10 = 3,21 próba II m 10 = 2,98

Wróćmy do hobbitów parametry σ = 0,75, α = 0,05 próba I m 10 = 3,21 próba II m 10 = 2,98 Uwaga na interpretację!

Estymator przedziałowy wartości średniej Założenia X i N(µ, σ) σ znane przedział równej długości w obie strony od estymatora punktowego

Estymator przedziałowy wartości średniej Założenia X i N(µ, σ) σ znane przedział równej długości w obie strony od estymatora punktowego Twierdzenie Lindenberga-Levy ego Dla X i będących próbą losową ciąg zmiennych losowych Z 1, Z 2,... jest zbieżny wg dystrybuant do zmiennej losowej Z N(0, 1) Z n = M n µ σ n = 1 n ni=1 X i µ σ n

Estymator przedziałowy wartości średniej Założenia X i N(µ, σ) σ znane przedział równej długości w obie strony od estymatora punktowego

Estymator przedziałowy wartości średniej Założenia X i N(µ, σ) σ znane przedział równej długości w obie strony od estymatora punktowego Z n = M n µ = Ŝn 2 n 1 ni=1 n X i µ t(n 1) Ŝn 2 n

Rozkład t-studenta https://commons.wikimedia.org/wiki/file:student_densite_best.jpg

Hobbici raz jeszcze https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=tablica_rozk% C5%82adu_t-Studenta&oldid=1187619 parametry α = 0,05

Hobbici raz jeszcze https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=tablica_rozk% C5%82adu_t-Studenta&oldid=1187619 parametry α = 0,05 próba I m 10 = 3,21, ŝ 2 10 = 0,62

Hobbici raz jeszcze https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=tablica_rozk% C5%82adu_t-Studenta&oldid=1187619 parametry α = 0,05 próba I m 10 = 3,21, ŝ 2 10 = 0,62 próba II m 10 = 2,98, ŝ 2 10 = 1,11

Hobbici raz jeszcze https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=tablica_rozk% C5%82adu_t-Studenta&oldid=1187619 parametry α = 0,05 próba I m 10 = 3,21, ŝ 2 10 = 0,62 próba II m 10 = 2,98, ŝ 2 10 = 1,11 Uwaga na interpretację!

http://www.theclassm.com/d/20030601.html