DIAGNOSTYKA 35 BARSZCZEWSKI, Zastosowane urednana synchroncznego MSA w dagnostyce 105 ZASTOSOWANIE UREDNIANIA MULTISYNCHRONICZNEGO - MSA W DIAGNOSTYCE SILNIKÓW ASYNCHRONICZNYCH Roman BARCZEWSKI oltechnka oznaska, Instytut Mechank Stosowanej ul. otrowo3, 60-965 ozna, fax. (061) 6652307, e-mal: Roman.Barczewsk@put.poznan.pl Streszczene W artykule zarysowano molwoc zastosowa urednana multsynchroncznego MSA (dagnostyczne zorentowanej metody przetwarzana sygnau) do dagnozowana asynchroncznych slnków elektrycznych. Technka ta moe by stosowana na etape bada dentyfkacyjnych oraz jako standardowa procedura w zaawansowanych systemach dagnostycznych. Wynk wstpnego przetwarzana sygnaów WA technk MSA pozwalaj okrel punkty reprezentatywne dla obserwacj drga, nosce nformacje o zjawskach procesach zachodzcych w slnku. Stosujc MSA molwe jest take prowadzene selektywnej obserwacj zjawsk procesów. W pracy zarysowano de metody oraz przykad zastosowana do dekompozycj sygnau drganowego generowanego przez asynchronczny slnk elektryczny. Sowa kluczowe: dagnostyka slnków elektrycznych, dekompozycja sygnau drganowego, MSA ALICATION OF MULTISYNCHRONOUS AVERAGING - MSA IN ASYNCHRONOUS ELECTRIC MOTOR DIAGNOSTICS Summary The paper outlnes applcaton of multsynchronous averagng MSA (of a dagnostcally orented sgnal processng method) n dagnosng asynchronous electrc motors. The technque may be used at the stage of dentfcaton research and as a standard procedure n advanced dagnostc syste. The results of the MSA technque enable selectng the representatve vbraton observaton ponts provdng the nformaton on the phenomena and processes undergong n the motor. Moreover, a selectve observaton phenomena and processes becomes feasble. The paper provdes an outlne of dea of the method and an ts example applcaton for decomposton of a vbraton sgnal generated by an asynchronous electrc motor. Keywords: electrc motor dagnostcs, vbraton sgnal decomposton, MSA technques 1. WROWADZENIE W dagnostyce slnków elektrycznych (SE) stosowane s róne technk metody bada. Wykonywane s m.n. specjalzowane pomary elektryczne [12], pomary analzy pola magnetycznego [11], pomary temperatury uzwoje wzów oyskowych oraz pomary analzy drga. Dagnozowane slnków elektrycznych prowadz s gówne w kocowej faze produkcj (dagnostyka kontrolna) eksploatacj (dagnostyka eksploatacyjna). W dagnostyce kontrolnej SE, szczególne przydatne s metody dajce molwo szybkej nenwazyjnej detekcj ewentualnych defektów, wad produkcyjnych montaowych oraz stwerdzena neprawdowoc w funkcjonowanu urzdzena. W dagnostyce eksploatacyjnej wykorzystywane s metody oparte gówne na pomarach analze sygnaów wbroakustycznych oraz analze wdmowej prdu zaslajcego SE. Analzujc rys. 1 mona wnoskowa, e oprócz zjawsk termcznych wadlwego poczena zaslana, pozostae 65% uszkodze slnków teoretyczne pownno da s zdentyfkowa na podstawe pomarów analz drga obudowy lub wzów oyskowych. Rys. 1. Uszkodzena defekty slnków elektrycznych (na podstawe [15]) Dla ogólnej oceny stanu techncznego mog by stosowane szerokopasmowe pomary drga. Ocena
106 DIAGNOSTYKA 35 BARSZCZEWSKI, Zastosowane urednana synchroncznego MSA w dagnostyce stanu techncznego polega zazwyczaj na porównanu wartoc skutecznych prdkoc drga (np. w pame 10-1000 ) rejestrowanych na wzach oyskowych slnka (zaweszonego elastyczne) z wartocam kryteralnym okrelonym w normach lub zalecenach. Wartoc dopuszczalne drga mog by przyjmowane w zalenoc od: klasy drganowej slnka (N-normalny R-obnony, S-specjalny), prdkoc obrotowej, wysokoc wznosu os wrnka tp. Wykorzystujc sygna drganowy jako ródo nformacj o stane techncznym SE, zarówno w przypadku dagnostyk kontrolnej jak eksploatacyjnej stajemy przed dylematem, w jakm mejscu na obekce bada zamontowa przetwornk (lub przetwornk) drga. Jednym z molwych rozwza jest lokalzacja przetwornków w punktach optymalnych dla obserwacj jednego wybranego zjawska (procesu, defektu), w którym nne zjawska bd may newelk udza energetyczny. Take podejce, w przypadku kompleksowej oceny stanu SE, wymaga zastosowana macerzy przetwornków welowtkowego przetwarzana sygnaów. Lokalzacja przetwornków pownna by poprzedzona badanam dentyfkacyjnym w szczególnoc analz nformatywnoc lokalnej I l [2,5] poszczególnych punktów pomarowych. Druge podejce to umejscowene przetwornka w reprezentatywnym punkce pomarowym, w którym nformatywno globalna I g jest wysoka (nsk pozom szumów zakóce) jednoczene udza energetyczny poszczególnych zjawsk majcych swoj reprezentacj w sygnale drganowym jest w mar równomerny. Take podejce jest uzasadnone przypadku optymalzacj strukturalnej systemów montorujco-dagnostycznych on-lne (pozwala to na usuwane redundancj np. lczby nstalowanych przetwornków). W obydwu podejcach nezbdne jest zastosowane skutecznej nezawodne dzaajcej technk dekompozycj sygnau drganowego umolwajcej separacj skadowych zwzanych z poszczególnym zjawskam. W perwszym przypadku bdze to narzdze bada dentyfkacyjnych, w drugm procedura narzdzowa systemu dagnostycznego. Zastosowane dagnostyczne zorentowanej technk dekompozycj sygnau parametryzacja wynków dekompozycj do oceny stanu techncznego slnków asynchroncznych jest uzasadnona, z uwag na fakt koegzystencj w sygnaach drganowych rejestrowanych na SE skadowych zwzanych zarówno ze zjawskam uszkodzenam natury mechancznej jak elektrycznej. Zjawska te generuj drgana o charakterze polharmoncznym, a czstotlwoc podstawowe f p polharmonk powzane s odpowedno z czstotlwoc obrotow wrnka f o oraz czstotlwoc sec zaslajcej f s (tabela 1). Z uwag na zjawsko polzgu (s), charakterystyczne dla slnków asynchroncznych, czstotlwoc f o f s oraz f e (opsana zalenoc 1, charakterystyczna dla mmorodowoc [15]) ne s wzajemne swom nad- pod welokrotnocam. 1 s fe nh nr ne n f (1) s p gdze: f s - czstotlwo sec zaslajcej, n h = 1,2... (kolejne harmonczne), n r lczba obków wrnka, n e - lczba cakowta; n e =0 dla neosowoc typu statycznego (przesunce os wrnka); n e = 1,2,.. dla neosowoc typu dynamcznego (ukosowane os wrnka), p - lczba par begunów; n = 1,3,5,7... s - polzg. Zwaywszy na powysze, potencjalne molwe jest dokonywane separacj polharmonk o czstotlwocach podstawowych f o, f s, f e. Tablca 1. Uszkodzena slnka elektrycznego wykrywane na podstawe analzy sygnau drganowego; czstotlwoc charakterystyczne defektów (na podstawe [15]) Rodzaj defektu Czstotlwo charakterystyczna Uwag Newywaene wrnka f o w kerunku promenowym Luzy mechanczne 2 f o, 3 f o Zgce wau wrnka f o Kerunek promenowy osowy Defekty oysk tocznych sygna o charakterze okresowym (mpulsowym) na tle szumu wysokoczstotlwocowego czstotlwoc powtarzana mpulsów charakterystyczne dla defektów poszczególnych elementów oyska [14] roblemy natury skadowe pownny zankn po wyczenu n elektrycznej h f o, n h f s zaslana Newspóosowo w f e,f o mog wystpowa boczne wstg slnkach ndukcyjnych knte prty w slnkach ndukcyjnych Uszkodzene uzwojena stojana f o 2 s f s modulacyjne s trudne do wykryca z uwag na nske wartoc ampltud f s, 2 f s, 4 f s trudne do odrónena od nnych defektów (w przypadku stosowana jedyne analzy drga)
DIAGNOSTYKA 35 BARSZCZEWSKI, Zastosowane urednana synchroncznego MSA w dagnostyce 107 2.MSA JAKO NARZDZIE DEKOMOZYCJI OLIHARMONICZNEJ Do dekompozycj sygnau zaproponowano technk urednana multsynchroncznego (Multsynchronous Averagng - MSA) [4]. Dalsze przetwarzane zdekomponowanych sygnaów lub polharmonk pozwala na jakocow locow ocen zjawsk, przydatn w analze nformatywnoc punktów pomarowych, wyborze optymalnego punktu kerunku obserwacj dagnostycznej (np. dla wyeksponowana pewnych zjawsk). Technka ta moe by stosowana jako procedura narzdzowa w systemach zaawansowanego przetwarzana sygnaów. Technka urednana multsynchroncznego wykorzystuje mechanzmy klasycznego /lub ledzcego urednana synchroncznego [1,7,13]. Zasadncza rónca polega na wykorzystanu zoonych sygnaów tachometrycznych oraz specyfcznemu dla tej metody cyfrowemu przetwarzanu sygnaów. Specyfka przetwarzana cyfrowego w MSA polega na wstpnym nadpróbkowanu analzowanych sygnaów zoonych sygnaów tachometrycznych, dolnoprzepustowej fltracj cyfrowej, oraz decymacj [1], stosowanej w celu redukcj rozmarów szeregów czasowych. Technka ta pozwala na równolege, welowtkowe dekomponowane sygnau polokresowego na monookresowe sygnay polharmonczne [5,6]. Metoda MSA umolwa jednoczesn redukcj szumu, a stope redukcj szumu w zdekomponowanych sygnaach jest zaleny od lczby realzacj poddanych urednenu. W trakce funkcjonowana procedury (realzowanej w czase rzeczywstym) molwe jest obserwowane przebegów czasowych równolegle dekomponowanych sygnaów, wyznaczane na ch podstawe mar lczbowych (estymat) oraz welowarantowe dalsze przetwarzane np. wykonywane analz wdmowych syntetyzowane wynków. Dodatkow zalet metody jest molwo ogranczena lczby sygnaów tachometrycznych rejestrowanych w polu zjawskowym, a w przypadku stosowana autosynchronzacj sygnay tachometryczne s czcowo lub cakowce zbdne. Dla prawdowego funkcjonowana procesu dekompozycj stotne jest pozyskane sygnaów synchronzujcych, odpowadajcych czstotlwocom podstawowym polharmonk. W przypadku slnków asynchroncznych mona je uzyska na wele sposobów np. na drodze: wykorzystana domnujcych /lub nskoenergetycznych skadowych sygnau prdu zaslana slnka [16,17], fltracj cyfrowej /lub kondycjonowana zoonych sygnaów tachometrycznych rejestrowanych w polu zjawskowym oraz sygnau referencyjnego dla czstotlwoc secowej f s, autosynchronzacj poprzez welowtkowe przetwarzane dekomponowanego sygnau drganowego polegajce na równolegej cyfrowej fltracj pasmowej, tworzenu zoonego sygnau tachometrycznego oraz jego decymacj. Sygna WA (przebeg czasowy) ADC (wysoka fp) Sygna w postac cyfrowej Fltracja cyfrowa dolnoprzepustowa Równolege, welowtkowe urednane synchronczne, Ekstrakcja sygnaów olharmoncznych. Zoony sygna tachometryczny (lub pasmowo fltrowany sygna WA w przypadku autosynchronzacj) rocedury syntezy wynków ADC (wysoka fp) olharmonk fp - czstotlwo próbkowana Sygna w postac cyfrowej Redukcja danych - pam masowa Dekompozycja /lub kondycjonowane sygnaów tachometrycznych FFT Redukcja rozmarów zdekomponowanych szeregów czasowych na drodze: decymacj. przepróbkowana adaptacyjnego. Rys. 2. Metoda Urednana Multsynchroncznego MSA uproszczony schemat przetwarzana sygnaów postprocessngu [4,6]
108 DIAGNOSTYKA 35 BARSZCZEWSKI, Zastosowane urednana synchroncznego MSA w dagnostyce 3. RZYKAD DEKOMOZYCJI Metod sumowana multsynchroncznego zastosowano do dekompozycj sygnau przyspesze drga jednofazowego slnka asynchroncznego maej mocy, przedstawonego na rys. 3. odczas prowadzena eksperymentu przetwornk przyspesze drga mocowano na obudowe na wle oyskowym slnka. Rys.3. Obekt bada - jednofazowy asynchronczny slnk ndukcyjny [6] Dodatkowo zanstalowana sonda tachometryczna przekadnk napcowy w ukadze zaslana byy wykorzystywane jedyne na etape weryfkacj poprawnoc tworzena sygnaów synchronzujcych proces dekompozycj. rzyspeszena drga slnka rejestrowano przy pomocy pezoelektrycznego przetwornka drga. Sygna poddano wstpnemu wzmocnenu fltracj antyalazngowej (fltr dolnoprzepustowy - pasmo do 1 k), a nastpne przetwarzano do postac cyfrowej 12 btowym przetwornkem ADC. Sterowane procesem akwzycj oraz dalsze przetwarzane cyfrowe realzowano w systeme DasyLab. Na rysunku 4 przedstawono postace sygnaów przyspesze drga uzyskane na drodze fltracj sygnau wejcowego w w/w pasmach oraz otrzymane na ch podstawe sygnay synchronzujce proces dekompozycj metod MSA..Specyfka sygnau przyspesze drga generowanych przez slnk asynchronczny pozwola na zastosowane technk autosynchronzacj procesu dekompozycj. Sygnay synchronzujce (rys. 4d) uzyskano na drodze wskopasmowej fltracj cyfrowej (fltry 10 rzdu) perwotnego sygnau przyspesze (rys.4a) w pasmach: czstotlwoc obrotowej f o (ok. 24.5 ), wystpowana zjawska magnetostrykcj 2 f s (100 ), wystpowana czstotlwoc obkowej f e. a) wejcowy sygna przyspesze drga b) wdmo ampltudowe sygnau przyspesze drga a[m/s 2 ] 5.0 2.5 a[m/s 2 ] -2.5-5.0 50 150 250 350 450 50 150 300 450 600 750 900 c) odfltrowane sygnay synchronzujce d) sygnay synchronzujce proces dekompozycj w standardze TTL [V] a[m/s 2 ] - 2.0-2.0-5 15 25 35 45 55 65 75 85 95 magnetostr. zlobkowa skl. orotowa 5 15 25 35 45 55 65 75 85 95 fs Rys. 4. Tworzene sygnaów synchronzujcych proces dekompozycj metod MSA na podstawe sygnau przyspesze drga zarejestrowanego na obudowe asynchroncznego slnka ndukcyjnego; (sygnay synchronzujce dekompozycj dla: fs - czstotlwo sec zaslajcej; fo czstotlwo obrotowej wrnka, fe - czstotlwoc obkowej) 5.0 2.5 5.0 2.5 5.0 2.5 fe fo
DIAGNOSTYKA 35 BARSZCZEWSKI, Zastosowane urednana synchroncznego MSA w dagnostyce 109 Odfltrowane sygnay (rys. 4c) zostay w kolejnym kroku zamenone na standard TTL oraz dodatkowo w przypadku skadowej 100 poddane decymacj (rys. 4d). 4.00 2.88 1.75 0.63-5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 lczba uredne Rys. 5. roces urednana synchroncznego dla jednego z kanaów MSA Rysunk 5 6 lustruj proces urednana synchroncznego dla jednego z kanaów dekompozycj (w tym przypadku zjawsk natury mechancznej). W trakce urednana (kolejnych jego realzacj) nastpuje uwydatnane skadowych synchroncznych z czstotlwoc obrotow wrnka f o oraz wdoczna jest redukcja szumu skadowych sygnau o czstotlwocach rónych od n f o (n=1,2,3...). 50 150 250 350 450 550 650 750 850 950 Rys. 6. roces urednana synchroncznego (obserwacja w dzedzne czstotlwoc; analza wykonywana wspóbene z procesem sumowana synchroncznego Na rys. 7 przedstawono efekt równolegej, welowtkowej dekompozycj MSA po wykonanu klkudzescu teracj urednana. Dekomponowane sygnay w trakce realzacj procedury MSA przyberaj posta monookresowych sygnaów polharmoncznych. Efekt procesu urednana mona równe obserwowa w dzedzne czstotlwoc. W wynkach wykonywanych wspóbene analz wdmowych sygnaów urednanych synchronczne wyrane wda zank skadowych nesynchroncznych z f p (porównaj rys. 4b). Zjawska/defekty natury elektrycznej 2.0 1.5 1.0 0.5-0.5-1.0-1.5-2.0 5 15 25 35 45 55 65 75 85 95 FFT 50 150 300 450 600 750 900 Skadowa f e (detekcja mmorodowoc) - - - - 5 15 30 45 60 75 90 FFT 50 150 300 450 600 750 900 Zjawska/defekty natury mechancznej - - 5 15 25 35 45 55 65 75 85 95 FFT 0.150 0.125 0.100 75 50 25 0 25 75 125 175 225 275 325 375 Rys. 7. Skadowe sygnau przyspesze drga asynchroncznego slnka elektrycznego (patrz rys 4a) ch wdma ampltudowe, uzyskane w wynku dekompozycj metod urednana multsynchroncznego (MSA)
110 DIAGNOSTYKA 35 BARSZCZEWSKI, Zastosowane urednana synchroncznego MSA w dagnostyce 4. OBSZAR ZASTOSOWA MSA Urednane multsynchronczne MSA podobne jak metoda RF (olharmoncznej Fltracj Rrekurencyjne)j [3], daje wele molwoc zastosowa dagnostycznych. Zastosowana te zale gówne od sposobu dalszego przetwarzana uzyskanych w wynku dekompozycj sygnaów wdm. Z punktu wdzena zastosowa metody w dagnostyce slnków asynchroncznych mona zaproponowa w perwszym podejcu parametryzacj zdekomponowanych sygnaów np. wyznaczene mar ampltudowych. Na tej podstawe molwe jest wartocowane ocena poszczególnych kategor zjawsk wystpujcych w slnku (patrz rysunek 8), lub tworzene wdma okresowoc (rys.9) [3,8,9]. ledzene zman wdma okresowoc (WO) lub skadu polharmonk w czase eksploatacj pozwala obserwowa prognozowa rozwój uszkodze poszczególnych podzespoów. Na podstawe polharmonk mona równe tworzy dyskrymnanty, które opsano szerzej w [2,5]. ozwalaj one na dentyfkacj poszczególnych rodzajów defektów uszkodze. Inne molwoc zastosowa wynków dekompozycj MSA nese za sob analza nformatywnoc. Dysponujc wdmam mocy zdekomponowanych sygnaów oraz zakadajc, e skadowe okresowe s uyteczn dagnostyczne czc sygnau (nosc nformacj o zjawskach okresowych), mona wyznaczy: nformatywno globaln, lokaln czstkow [3,4]. Wyznaczane poszczególnych nformatywnoc oparte jest na analze udzaów: globalnej mocy sygnaów okresowych, mocy polharmonk lub ch poszczególnych skadowych w mocy cakowtej analzowanego sygnau. poltuda arms [m/s 2 ] Rys. 8. Wartoc skuteczne przyspesze drga w [m/s 2 ], zwzane z poszczególnym zjawskam majcym swoj reprezentacj w sygnale zarejestrowanym w jednym z punktów pomarowych na korpuse slnka 1 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 zjawska mechanczne zwzane z f o zjawska elektr. zwzane z f s zjawska zwzane z f e 0 10 100 1000 10000 fo =24.5 fe =50 fz =541 czstotlwo podstawowa polharmonk fp [] a RMS (globalne dla sygnaów okresowych) Rys. 9. rzykadowa posta wdma okresowoc sygnau przyspesze zarejestrowanego na korpuse pracujcego slnka elektrycznego Rys. 10. rzykadowy udza energetyczny poszczególnych zjawsk zwzanych z czstotlwocam podstawowym f o, f e, f s Informatywno globalna wyraa stosunek mocy wszystkch skadowych okresowych (czne) w badanym procese (sygnale) do mocy cakowtej procesu (sygnau). I u o g (2) c c gdze: c moc cakowta sygnau, u moc sygnaów uytecznych, o - moc wszystkch skadowych okresowych (zsumowana moc wszystkch polharmonk), oraz o o (3) przy czym: o - moc tej polharmonk; - numer kolejnej polharmonk, = 1... M (M - lczba polharmonk).
DIAGNOSTYKA 35 BARSZCZEWSKI, Zastosowane urednana synchroncznego MSA w dagnostyce 111 Informatywno lokalna wyraa stosunek mocy -tej polharmonk do mocy cakowtej sygnau. Jest to zatem stosunek mocy poszczególnych skadowych wdma okresowoc (zwzanych z czstotlwocam podstawowym f p, ) do mocy cakowtej sygnau: gdze: o o, j j I l u c o, (4) o, j oraz - moc j-tej skadowej -tej polharmonk Informatywno czstkowa jest defnowana jako stosunek mocy j-tej skadowej polharmonk do mocy polharmonk lub jako stosunek mocy j- tej skadowej -tej polharmonk do mocy cakowtej sygnau. I o, j c, j lub o I c o, j c, j (5) c Na podstawe porównana nformatywnoc globalnej dla klku punktów pomarowych mona dokona wyboru punktu najbardzej nformatywnego dla obserwacj dagnostycznej. Analza nformatywnoc lokalnej jest skutecznym narzdzem uatwajcym dokonane wyboru punktu reprezentatywnego np. dla obserwacj wszystkch zachodzcych zjawsk, lub na odwrót dokonane wyboru punktu, w którym jedno ze zjawsk o charakterze okresowym bdze w sygnale drganowym eksponowane, a udza energetyczny pozostaych zjawsk ne bdze znaczcy. Informatywno czstkowa moe by pomocna przy podejmowanu decyzj dotyczcych wyboru welkoc pomarowej (np. prdkoc, przyspesze drga), w tych przypadkach, gdy stotna bdze w mar równomerna reprezentacja poszczególnych skadowych nadharmoncznych. Optymaln welkoc bdze ta, dla której odchylene standardowe nformatywnoc czstkowych skadowych polharmonk bdze mao mnejsz warto. Forma wynku Zdekomponowane monookresowe sygnay czasowe olharmonk uzyskane z wdm dekomponowanych sygnaów (cg skadowych zwzane z dan czstotlwoc podstawow) Wdmo okresowoc WO (moc lub warto skuteczna polharmonk w funkcj czstotlwoc podstawowej) Globalny udzau skadowych okresowych (np. warto skuteczna wszystkch skadowych okresowych) Analza nformatywnoc (welowarantowa analza udzau mocy skadowych okresowych w analzowanym sygnale drganowym) Tablca 2. Obszary zastosowa wynków dekompozycj polharmoncznej metod MSA Zastosowana dagnostyczne arametryzacja sygnaów wyznaczane mar ampltudowych; na ch podstawe ocena wbroaktywnoc zjawsk /lub podzespoów. Dalsze przetwarzane sygnaów w dzedzne czasu, ampltudy czstotlwoc stosowane zaawansowanych technk dagnozowana prognozowana. Okrelene typu uszkodzena danego podzespou lub elementu generujcego polharmonk na podstawe: -udzau ampltudowego poszczególnych skadowych polharmonk, -dyskrymnant. Ocena zaawansowana wybranego procesu, zjawska, uszkodzena /lub ledzene jego zman w czase eksploatacj. Lokalzacja uszkodzena (przy znajomoc czstotlwoc podstawowych zjawsk) Ogólna ocena stanu slnka, globalna ocena zaawansowana uszkodze. Informatywno globalna - wstpny wybór punktów nformatywnych dla obserwacj dagnostycznej. Informatywno lokalna - ocena przydatnoc danego punktu pomarowego dla obserwacj poszczególnych zjawsk generujcego polharmonk (separacja zjawsk) lub wybór punktu reprezentatywnego (usuwane redundancj strukturalnej w systemach montorujco-dagnostycznych). Informatywno czstkowa wybór welkoc pomarowej dla prowadzena obserwacj dagnostycznej.
112 DIAGNOSTYKA 35 BARSZCZEWSKI, Zastosowane urednana synchroncznego MSA w dagnostyce 4. ODSUMOWANIE Dla realzacj techncznej zaproponowanej metody nezbdne jest stosowane ukadów pozwalajcych na welowtkowe cyfrowe przetwarzana sygnaów. Obserwacja zman wdma okresowoc uzyskanego na drodze MSA moe by cennym narzdzem w ukadach okresowego lub cgego montorowana stanu techncznego slnków na etape ch eksploatacj. Zarówno dla potrzeb dagnostyk eksploatacyjnej jak kontrolnej, dla konkretnego modelu slnka nezbdne jest okrelene wartoc kryteralnych dla poszczególnych klas zjawsk majcych swoj reprezentacj w sygnale drganowym. LITERATURA [1] Adamczyk J., Krzyworzeka., opacz H., Systemy synchroncznego przetwarzana sygnaów dagnostycznych, Wydawnctwo Naukowe DWN, Kraków 1999. [2] Barczewsk R., olharmonczna fltracja rekurencyjna - dagnostyczne zorentowana metoda analzy sygnaów, Materay X Szkoy Dagnostyk, ozna - Zajczkowo 1992. [3] Barczewsk R., olharmonczna fltracja rekurencyjna sygnaów drganowych jej zastosowana w dagnostyce maszyn, raca doktorska, WBM - oltechnka oznaska, ozna 1991. [4] Barczewsk R., Urednane multsynchronczne (MSA) - dagnostyczne zorentowana metoda analzy sygnaów wbroakustycznych, Dagnostyka Vol. 30, tom 1, 2004, str. 9-12. [5] Barczewsk R., olharmonczna fltracja rekurencyjna metoda analzy sygnaów polharmoncznych polokresowych, Inynera Dagnostyk Maszyn, raca zborowa, redakcja ótowsk B., Cempel C., TDT-ITE IB Radom, Warszawa - Bydgoszcz - Radom 2004, rozdza 15. [6] Barczewsk R., Zastosowane sumowana multsynchroncznego do dekompozycj sygnau drganowego asynchroncznego slnka elektrycznego, XXXII Ogólnopolske Semnarum Dagnostyka Maszyn, Wgerska Górka 2005. (peen tekst na CD) [7] Cempel C., Sumowane synchronczne jako metoda dagnostyk maszyn, Archwum Budowy Maszyn 197,6 zeszyt 3, str. 433-441. [8] Cempel C., Dagnostyka wbroakustyczna maszyn, Wyd. ol. oznaskej, ozna 1985. [9] Cempel C., Barczewsk R., eroodcty Spectrum as a New Desgnaton Method of Vbroacoustcal Sgnal Analyss. 5 th Semnar and Exhbton on Nose Control, Szeged Hungary 1986. [10] Cempel C., odstawy wbroakustycznej dagnostyk maszyn, WNT Warszawa 1982. [11] Dagnostyka Maszyn. Zasady ogólne. rzykady zastosowa, raca zborowa, redakcja Cempel C., Tomaszewsk F., MCNEMT Radom 1992. [12] Glnka T., Dagnozowane maszyn elektrycznych, Inynera Dagnostyk Maszyn, raca zborowa, redakcja ótowsk B., Cempel C., TDT- ITE IB Radom, Warszawa - Bydgoszcz - Radom 2004, rozdza 6, cz II, str. 633-654. [13] Majewsk M., ledzce urednane synchronczne w analze róde drga slnka elektrycznego, XII Sympozjum Drgana w Ukadach Fzycznych, ozna Baejewko 1986. [14] Radkowsk S., Dagnozowane oysk tocznych Inynera Dagnostyk Maszyn, raca zborowa, redakcja ótowsk B., Cempel C., TDT - ITE IB Radom, Warszawa - Bydgoszcz - Radom 2004, rozdza,1 cz II, str. 529-544. [15] Rao B.K.N. (edtor), Handbook of condton montorng, 1st edton, Elsever Advanced Technology, Oxford UK,1996. [16] Swdrowsk L., Rozwój metodyk dagnostyk oysk slnka ndukcyjnego poprzez pomar analz wdmow prdu zaslajcego, XXXVI Mdzyuczelnana Konferencja Metrologów MKM 04. 2004. [17] Swdrowsk L., Metodyka dagnostyk oysk slnka ndukcyjnego poprzez pomar analz wdmow prdu zaslajcego, Dagnostyka Vol. 30, tom 2, 2004, str. 113-117. Dr n. Roman BARCZEWSKI jest adunktem oraz kerownkem Laboratorum Dagnostyk Systemów w Instytuce Mechank Stosowanej oltechnk oznaskej. Specjalzacja: dagnostyka wbroakustyka maszyn rodowska badana drga haasu, technk dagnostyczne zorentowane metody cyfrowego przetwarzana sygnaów WA; samouczce samoorganzujce systemy dagnostyczne. Czonek Zespou Ergonom - AN/O ozna, Czonek Zarzdu Gównego olskego Towarzystwa Dagnostyk Techncznej. Czonek KT KN nr 158 ds. Bezpeczestwa maszyn ergonom. raca naukowa fnansowana ze rodków budetowych na nauk w latach 2005-2007 jako projekt badawczy 4T07B03328