1 Ryzyko walutowe i zarządzanie nim
2 Istota ryzyka walutowego Istota ryzyka walutowego sprowadza się do konieczności przewalutowania należności i zobowiązań (pozycji bilansu banku) wyrażonych w walutach obcych Ryzyko walutowe jest tym większe im większe są wartości pozycji niedomkniętych w poszczególnych walutach oraz im większa jest zmienność kursów poszczególnych walut Nie ma ryzyka walutowego gdy pozycje walutowe są domknięte nawet wtedy, gdy zmienność kursów jest duża Ilość walut, jakimi obraca bank ma także wpływ (pośredni) na rozmiary ryzyka, ponieważ pojawia się ryzyko operacyjne Ważnym aspektem ryzyka walutowego jest pojawianie się ryzyka kontrahenta i ryzyka rozliczenia transakcji
3 Międzynarodowy efekt Fischera Wysoka stopa procentowa w kraju A Deprecjacja waluty kraju A wzrost opłacalności eksportu, spadek importu, nadwyżka w bilansie płatniczym i handlowym napływ zagranicznego kapitału spekulacyjnego, powodujący wzrost popytu na walutę kraju A Aprecjacja waluty kraju A odpływ kapitału spekulacyjnego powodujący spadek popytu na walutę kraju A wzrost opłacalności importu, spadek eksportu, deficyt bilansu płatniczego i handlowego Spadek stóp procentowych w kraju A Żródło: opracowanie własne na podstawie: R. E. Hall, Makroekonomia, PWN, Warszawa 1997, ss. 356-360. Aprecjacja jest to zjawisko polegające na wzroście wartości pieniądza krajowego względem walut obcych, a deprecjacja związana jest ze spadkiem wartości pieniądza krajowego(waluty).
4 Klasyczna sytuacja Należności 1 Euro = 4 zł Zobowiązania 2500 euro 10 000 zł 1500 euro 6000 zł różnica = 4000 zł 1 Euro = 5 zł 2500 euro 12 500 zł 1500 euro 7500 zł różnica = 5000 zł zysk = 1000 zł
5 Pozycje jakie bank może mieć w poszczególnych walutach (pozycje indywidualne) Pozycja długa (long position) Należności w walucie (i) > Zobowiązania w w walucie (i) Pozycja krótka (short position) Należności w walucie (i) > Zobowiązania w w walucie (i) Pozycja zamknięta (close position) Należności w walucie (i) = Zobowiązania w w walucie (i)
6 Podsumowując Pozycja / zmiana kursu Długa Krótka Zamknięta (domknięta) Wzrost kursu wymiany waluty zagranicznej Wzrost dochodu Zysk Wzrost strat Strata Brak dochodu; brak strat Spadek kursu wymiany waluty zagranicznej Spadek dochodu Strata Zmniejszenie strat Zysk-korzyść Brak dochodu; brak strat
7 Są także łączne pozycje dla walut łącznie (dla banku ogółem) Suma wszystkich pozycji długich - Suma wszystkich pozycji krótkich Pozycja globalna banku walutach obcych (długa lub krótka) Suma wartości bezwzględnych pozycji walutowych długich i krótkich we wszystkich walutach Pozycja całkowita banku w walutach obcych
8 Struktura wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka finansowego pośrednio jest wykres zawiera odpowiedź na pytanie jakie ryzyko najbardziej zagraża bankom w Polsce
9 Struktura wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka rynkowego w 2004 i w 09.2006 r.
10 Pozycje krótkie i długie w walutach obcych (dane niestety tylko za lata 2003 2004)
11 Pozycja globalna i całkowita banków
12 Ewolucja zagrożenia ze strony ryzyka stopy procentowej Stopy procentowe spadają Marża banków pozostaje bez zmian Ryzyko zmian stóp procentowych przerzucane jest na klientów
13 Co dalej z ryzykiem walutowym rozwój eksportu, wyjazdy Polaków zagranicę, inwestycje kapitału zagranicznego w Polsce, środki unijne, wzrost kurs euro jest dla korzystających z wymienionych zjawisk bardzo korzystny wzrost kursu euro jest niekorzystny tylko dla eksporterów do strefy USD oraz dla importerów boom na walutowe kredyty mieszkaniowe perspektywa przyjęcia euro odsuwa się w czasie poza Euro2012
14 Transakcje rynku walutowego forex Jak wpłynęło na sytuację forex a wejście Polski do UE? Transakcje kasowe Transakcje terminowego zakupu walut Transakcje lokacyjne Transakcje typu swap (walutowy ale i procentowy) Transakcje opcyjne Kontrakty futures
15 STRATEGIE DZIAŁANIA W ZARZĄDZANIU RYZYKIEM STOPY PROCENTOWEJ A. Faza niskiej stopy ograniczyć kredyty o stałej stopie zwiększyć zadłużenie długoterminowe skrócić terminy płatności inwestycji wydłużyć terminy płatności zasobów finansowych B. Faza wysokiej stopy skrócić terminy płatności zasobów finansowych wydłużyć terminy płatności inwestycji rozszerzyć kredyty o stałej stopie
16 STRATEGIE DZIAŁANIA W ZARZĄDZANIU RYZYKIEM STOPY PROCENTOWEJ Instrumenty finansowe/ fazy stopy procentowej Fazy stopy zmian wysokości stopy procentowej NISKA ROSNĄCA WYSOKA MALEJĄCA Depozyty o stałym oprocentowaniu Przyjmowanie Przyjmowanie Wypłata depozytów Wypłata depozytów Depozyty o zmiennym oprocentowaniu Spłata Spłata Przyjmowani e Przyjmowanie Kredyty o stałym oprocentowaniu Egzekwowanie spłaty Udzielanie kredytów Udzielanie kredytów Egzekwowanie spłaty Kredyty o zmiennym oprocentowaniu Udzielanie kredytów Egzekwowanie spłaty Egzekwowani e spłaty Udzielanie kredytów Instrumenty rynku kapitałowego Sprzedaż po maksymalnej cenie Wstrzymywani e się z zakupem Zakup po minimalnej cenie Utrzymywanie składu portfela Instrumenty rynku pieniężnego (instrumenty o stałym oprocentowaniu) Sprzedaż Sprzedaż ZAKUP ZAKUP
17 PRZEDSIĘWZIĘCIA OGRANICZAJĄCE RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ ustalanie i nieprzekraczanie odpowiednich limitów zmiana struktury aktywów i pasywów ze względu na terminy przeszacowania, zawieranie umów z klauzulą zmiany oprocentowania, wykorzystanie instrumentów rynku pieniężnego, wykorzystanie nowych instrumentów finansowych np. Forward Rate Agreement, Interest Rate Futures, swapy odsetkowe, transakcje CAP, FLOOR,COLLAR.
18 LIMITY RYZYKA STOPY PROCENTOWEJ udziału pozycji wrażliwych na wahania stóp procentowych w sumie bilansowej udziału pozycji wrażliwych na wahania stóp procentowych w danych przedziałach czasowych udziału papierów wartościowych o stałej stopie procentowej dopuszczalnej wielkości luki w danych przedziałach czasowych dopuszczalnej wielkości luki w relacji do dochodów z odsetek dopuszczalnej wielkości luki w relacji do sumy bilansowej maksymalnej róznicy między duracja aktywów i pasywów
19 Transakcja Charakterystyka FRA Umowa, w której zostaje ustalona stopa procentowa od okreslonej mininalnej wartosci kapitału, obowiązująca w uzgodnionym czasie w przyszłosci IRF Umowa kupna lub sprzedazy określonego z punktu widzenia oprocentowania i czasu instrumentu finansowego (np. papieru wartościowego o stałej stopie procentowej) według z góry ustalonego kursu w uzgodnionym standardowym terminie w przyszłości SWAP Wymiana płatności odsetkowych wyrażonych w jednej walucie między dwoma partnerami CAP Umowa, zgodnie z którą w przypadku wzrostu ustalonego w umowie rodzaju stopy procentowej powyzej okreslonej wartości sprzedający zwróci jego nabywcy różnicę odsetek dla przyjetej w umowie wielkości kapitału FLOOR Umowa, zgodnie z która w przypadku spadku ustalonego w umowie rodzaju stopy procentowej ponizej określonej wartości sprzedający wypłaci jego nabywcy różnicę odsetek dla przyjetej w umowie wielkosci kapitału COLLAR Kombinacja CAP I FLOOR, nazywana Interest Rate Agreement
20 Dziękuję