Program innowacji pedagogicznej Z językiem angielskim na tropach historii i sztuki regionu w Szkole Podstawowej im. Romualda Traugutta w Wojanowie 1
SPIS TREŚCI Wstęp I. Ogólne informacje II. III. Opis, zakres i miejsce innowacji Cel innowacji pedagogicznej 1. Cel główny 2. Cele szczegółowe 3. Treści kształcenia 4. Przewidywane osiągnięcia 5. Procedury osiągania celów 6. Metody pracy 7. Formy pracy 8. Harmonogram IV. Ewaluacja 2
Autorzy innowacji: Elżbieta Kucińska nauczyciel plastyki Marzena Witek nauczyciel historii i społeczeństwa Marta Janczak nauczyciel języka angielskiego Emilia Nowakowska nauczyciel wspomagający w klasie VI Nazwa szkoły: Szkoła Podstawowa w Wojanowie Adres: Wojanowo, ulica Parkowa 4 Nazwa innowacji: Innowacja pedagogiczna w nauczaniu historii, plastyki i języka angielskiego na poziomie szkoły podstawowej w zakresie edukacji regionalnej Tytuł innowacji: Z językiem angielskim na tropach historii i sztuki regionu. Osoby prowadzące: Marzena Witek, Elżbieta Kucińska, Marta Janczak Rodzaj innowacji: innowacja programowa, metodyczna 3
Innowacji zostały poddane programy: -,,Wczoraj i dziś Program Nauczania Ogólnego Historii i Społeczeństwa w klasach IV VI Szkoły Podstawowej. Autor: dr Tomasz Maćkowski - Program nauczania języka angielskiego w klasach IV VI Szkoły Podstawowej Autor: Melanie Ellis, Anna Rak - Do dzieła Program nauczania plastyki w klasach IV VI Szkoły Podstawowej Autor: J. Lukas, K. Onak Czas realizacji: Innowacja rozpocznie się w październiku 2017r i trwać będzie do 15 czerwca 2018 r Adresaci programu: Uczniowie klasy V i VI Szkoły Podstawowej w Wojanowie 4
Wstęp Historia jest skarbnicą zbiorowej pamięci. Stykamy się z nią na rozmaitych, przecinających się płaszczyznach od poznania przeszłości małej ojczyzny, przez losy kraju, jego najbliższych sąsiadów, aż po dzieje zwane powszechnymi. Spoglądamy na nią poprzez wydarzenia i ludzi, którzy w nich uczestniczyli. A czynimy to, by zrozumieć dzień dzisiejszy, by współtworzyć wspólnotę wartości. Tych wartości, które przez wieki wyrażała najpełniej, nieustannie obecna w naszej historii, idea wolności. Dzieje ojczyste wypełnione bohaterstwem i codziennym trudem przodków, pełne są heroizmu i chwały, ale również tragedii, zwątpienia, a nawet niegodziwości ten bagaż minionych czasów wszyscy powinniśmy poznać. Podczas poznawania historii i sztuki swojej Ojczyzny w naturalny sposób kształtowane są takie wartości jak: ojczyzna, naród, państwo, symbole narodowe i państwowe, patriotyzm, pamięć historyczna, prawda, sprawiedliwość, dobro, piękno, wolność, solidarność, odpowiedzialność, odwaga, krytycyzm, tolerancja, tożsamość, kultura. Rozbudzanie poczucia miłości do ojczyzny przez szacunek i przywiązanie do tradycji i historii własnego narodu oraz jego osiągnięć, kultury, sztuki, języka ojczystego jest kształtowane podczas realizacji przedmiotu historia czy plastyka. Równie ważne jest kształtowanie więzi z krajem ojczystym, świadomości obywatelskiej, postawy szacunku i odpowiedzialności za własne państwo, utrwalanie poczucia godności i dumy narodowej. Istotne jest budzenie przekonania, że nie można budować przyszłości bez pamięci historycznej, bez kształtowania szacunku dla dziedzictwa narodowego oraz wyrabiania poczucia troski o pamiątki i zabytki historyczne oraz narodowe dzieła sztuki. Bez znajomości języków obcych, a szczególnie języka angielskiego, nie sposób sprostać wymaganiom współczesnego świata. Uczniowie wciąż mają zbyt mało motywacji do uczenia się tego języka. Szkoła, choćby najlepsza, często nie jest w stanie wykształcić w uczniach naturalnej potrzeby posługiwania się językiem obcym. Jeśli uczniowie dostrzegą możliwość praktycznego posługiwania się językiem angielskim, nie tylko podczas lekcji, wzrośnie u nich motywacja do nauki tego języka. 5
I. Ogólne informacje Szkoła, w której planowane jest wdrożenie innowacji pedagogicznej Z językiem angielskim na tropach historii i sztuki regionu położona jest na terenie wiejskim. Nasi uczniowie w dużej części mają ograniczony dostęp do odbioru dóbr kultury i sztuki. Często szkoła jest dla nich jedynym źródłem poznawania otaczającego świata, zabytków historii, kultury i sztuki, a z językiem angielskim stykają się wyłącznie podczas lekcji tego przedmiotu. Stąd pojawił się pomysł opracowania innowacji pedagogicznej, która jest propozycją rozszerzenia treści z zakresu edukacji historycznej, plastycznej i języka angielskiego, a jej wdrożenie nastąpi na zajęciach lekcyjnych, a także po lekcjach. Innowacja ma służyć kształtowaniu u uczniów tożsamości lokalnej i regionalnej, poznawaniu historii tradycji i dzieł sztuki naszej małej Ojczyzny, a także obudzić naturalną potrzebę posługiwania się językiem angielskim w życiu codziennym. W trakcie naszej pracy pedagogicznej zaobserwowałyśmy, iż uczniowie z ciekawością i zaangażowaniem odnoszą się do tego, co jest im bliskie. Są ciekawi historii, sztuki i tradycji rodzinnych, co przekłada się później na zainteresowania najbliższą okolicą, regionem i dziejami naszego narodu, a posługiwanie się językiem angielskim w różnych sytuacjach życia codziennego daje im wiele satysfakcji i przekonuje o celowości nauki języka obcego. Zajęcia innowacyjne z edukacji regionalnej mają służyć rozwijaniu ich zainteresowań przy wykorzystaniu aktywnych metod nauczania i wpłynąć pozytywnie na wszechstronny rozwój każdego ucznia. 6
II. Opis, zakres i miejsce innowacji Przewidywany czas realizacji innowacji: październik 2017 - czerwiec 2018. Innowacja będzie realizowana z uczniami klasy V i VI przez p. M. Witek, p. Elżbietę Kucińską, p. Martę Janczak i p. Emilię Nowakowską. Jest to propozycja rozszerzenia oferty edukacyjnej w szkole, wyjścia naprzeciw zainteresowaniom uczniów, a tym samym wzbogacenie wiedzy i umiejętności z zakresu historii, plastyki i języka angielskiego. Najważniejszym wymiarem podejmowanych działań innowacyjnych ma być wzbogacenie ucznia w wiedzę o historii i sztuce regionu, a co się z tym wiąże także kraju. Rozbudzenie poczucia miłości do Ojczyzny oraz dumy z jej historii a także osiągnięć kultury i sztuki regionu i kraju. Działania innowacyjne mają za cel zmotywowanie uczniów do praktycznego posługiwania się językiem angielskim w różnych sytuacjach życia codziennego. Osiągnięciu tych założeń będą służyć: wycieczki do muzeów i miejsc pamięci narodowej, żywe lekcje historii, spotkania ze świadkami historii, ludźmi ściśle związanymi z regionem, tworzenie albumów, lopbooków, plakatów, map i innej dokumentacji w języku polskim i angielskim. Edukacja regionalna jest bardzo ważnym elementem kształtowania tożsamości lokalnej, przybliża uczniom dzieje i kulturę własnego regionu, uczy aktywności w życiu społecznym, tworzy silną więź z tzw. małą Ojczyzną. Jednocześnie uczy otwartości i tolerancji wobec ludzi reprezentujących inne poglądy, religijne, narodowości, rasy i wyznania. Często zastanawiamy się jakie są nasze korzenie, skąd pochodzimy, jak żyli nasi przodkowie, jak się ubierali, co jedli, jakie było ich życie codzienne, tradycje i zwyczaje. Odnosimy tę wiedzę do współczesności. Poznając historię i dziedzictwo kulturowe naszej małej Ojczyzny jesteśmy z nią bardziej związani, budujemy tożsamość regionalną, a w dalszej kolejności narodową. Uczniowie w trakcie zajęć odniosą szereg korzyści, przede wszystkim jednak uświadomią sobie, czym jest wspólnota regionalna, zakorzenienie, poznają autentyczne wartości środowiska (materialne, duchowe, moralne), będą kształtować poczucie własnej tożsamości nie zapominając o poszanowaniu odmienności innych kultur. Będą w sposób naturalny 7
posługiwać się językiem angielskim, tworząc albumy i notatki z wycieczek i innych wydarzeń. Motywacją do posługiwania się językiem angielskim będzie świadomość, że wykonane przez uczniów albumy i lapbooki zostaną przesłane do szkoły w Niemczech, do której uczęszczali ich koledzy. W związku ze wzrostem znaczenia języka angielskiego w dzisiejszych czasach wskazane jest wdrażanie uczniów do takiego systemu nauki, w którym język angielski jest nie tylko środkiem komunikacji, ale także narzędziem do zdobywania wiedzy z różnych dziedzin. Zjawisko to coraz wyraźniej uwidacznia się na kolejnych etapach edukacyjnych (gimnazjum i liceum), na których uczniowie posługujący się językiem angielskim na poziomie bardziej zaawansowanym mogą korzystać z materiałów pomocniczych w tym języku (książki, czasopisma, broszury, filmy dokumentalne, materiały dostępne w Internecie, itp.). Uczniowie w trakcie zajęć warsztatowych i wycieczek: poznają historię i kulturę swojej okolicy, dowiedzą się o ludziach ważnych dla regionu, określą podstawowe pojęcia i terminy dotyczące kultury ludowej (obrzęd, zwyczaj, obyczaj), wymienią i scharakteryzują najważniejsze tradycje, poznają walory historyczne i kulturowe najbliższej okolicy, poznają i samodzielnie wykonają prace inspirowane twórczością ludową, odwiedzą ważne miejsca dla lepszego poznania historii i sztuki swojego regionu, wykonają albumy w języku polskim i angielskim. Innowacja opiera się na zmodyfikowanych i rozszerzonych o treści regionalne programach: Wczoraj i dziś Program Nauczania Ogólnego historii i społeczeństwa w klasach IV VI Szkoły Podstawowej autor: dr Tomasz Maćkowski, Program nauczania języka angielskiego w klasach IV VI Szkoły Podstawowej, autorzy - Melanie Ellis, Anna Rak oraz,,do dzieła Program nauczania plastyki w klasach IV VI Szkoły Podstawowej, autor - J. Lukas, K. Onak. Innowacja spełnia wszelkie wymogi określone w Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 kwietnia 2002r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz.U. z 2002r. nr 56, poz. 506) z późniejszymi zmianami. 8
III. Cel innowacji pedagogicznej Innowacja pedagogiczna -,,Z językiem angielskim na tropach historii i sztuki regionu zakłada realizację następujących celów kształcenia i wychowania: 1. Przybliżenie uczniom dziedzictwa Pomorza Gdańskiego. 2. Wyposażenie uczniów w wiedzę o historii, sztuce i tradycjach związanych z miejscem zamieszkania. 3. Rozwijanie poczucia tożsamości lokalnej i patriotyzmu związanego z miejscem zamieszkania oraz dumy z przynależności do określonej społeczności lokalnej. 4. Czynne posługiwanie się językiem angielskim w mowie i piśmie. 5. Kształtowanie aktywnej, otwartej i tolerancyjnej postawy. 6. Rozwijanie umiejętności współpracy, pracy zespołowej oraz właściwego zachowania się w różnych sytuacjach i miejscach. Cel główny: rozwój postaw patriotycznych związanych z tożsamością kultury narodowej; rozbudzanie szacunku i poczucia dumy wobec dorobku minionych pokoleń; wzmacnianie więzi historycznych, kulturowych i narodowych; kształtowanie więzi z regionem oraz budzenie świadomości obywatelskiej; uatrakcyjnienie sposobu uczenia się języka angielskiego; zwiększenie motywacji uczniów do nauki języka angielskiego poprzez wykorzystanie autentycznego materiału dydaktycznego. Cele szczegółowe Uczniowie w trakcie zajęć: 1. Poznają kulturę i historię swojego regionu. 2. Poznają najbliższe środowisko i jego specyfikę. 3. Poznają walory historyczne najbliższej okolicy. 4. Dowiedzą się o ludziach ważnych dla regionu, którzy na trwałe wpisali się w jego 9
historię. 5. Określą podstawowe pojęcia i terminy dotyczące kultury ludowej (obrzęd, zwyczaj, obyczaj). 6. Wymienią i scharakteryzują najważniejsze tradycje związane z regionem. 7. Wykonają albumy zawierające zdjęcia, rysunki, szkice przedstawiające poznane miejsca, w których znajdą się notatki, recenzje, sprawozdania z wycieczek i komentarze w języku polskim i języku angielskim. 8. Poznają wygląd i cechy charakterystyczne miejscowych budowli. 9. Wykonają podczas zajęć albumy oraz lapbooki i prezentacje multimedialne, które zostaną wysłane do szkoły w Niemczech, do której uczęszczali nasi uczniowie. Formy pracy: wycieczka praca zespołowa praca w grupach praca w parach praca indywidualna Planowane działania: zajęcia w terenie - spacery i wycieczki, gry terenowe wycieczki do: Muzeum Hymnu w Będominie, Muzeum Solidarności w Gdańsku, Muzeum na Westerplatte, Muzeum II Wojny Światowej, Muzeum Ziemi Gdańskiej, żywe lekcje historii w IPN w Gdańsku gra terenowa w Gdańsku (bawiąc się poznajemy nasze miasto) wizyta w Muzeum Bursztynu w Gdańsku udział w zajęciach warsztatowych w IPN W Gdańsku Wrzeszczu spotkania z ciekawymi ludźmi świadkami historii spotkania z artystami ludowymi 10
wystawa prac plastycznych wykonanych przez uczniów elementy wykładu, dyskusja Treści nauczania: 1. Szukamy naszych korzeni. 2. Wprowadzenie do kultury i historii regionu. 3. Mapa regionu, miejscowości zajęcia w terenie. 4. Historia Gdańska na przestrzeni dziejów. 5. Legendy i bajki związane z regionem, z Pomorzem Gdańskim i Kaszubami. 6. Co zostało po naszych przodkach? (warsztaty na temat kultury materialnej regionu) 7. Jak żyli mieszkańcy naszego regionu? Życie codzienne i tradycje Kaszub i Kociewia. 8. Czynne posługiwanie się językiem angielskim w mowie i piśmie. 9. Fotografia zasady robienia dobrego zdjęcia. 9. Na tropie architektury na ulicach Gdańska. 10. Wzornictwo przemysłowe i artystyczne. 11. Sztuka ludowa. Procedury osiągania celów W celu osiągnięcia zaplanowanych treści innowacji przewiduje się przede wszystkim zastosowanie metod aktywizujących i technik twórczych. Metody i formy pracy stosowane przy realizacji programu mają w jak największym stopniu zaspokoić naturalne potrzeby fizyczne i psychiczne dzieci, wyposażyć uczniów w wiedzę o historii i sztuce oraz zapoznać z bogactwem kulturowym Gdańska i jego okolic, 11
pomóc w wyrównywaniu ewentualnych zaległości dydaktycznych i kompensowaniu braków rozwojowych, stworzyć atmosferę akceptacji, zaufania, rozwijać indywidualne zdolności, zainteresowania, pozwolić na osiągnięcie sukcesu na miarę możliwości dziecka. Stworzymy więc podczas zajęć takie sytuacje, klimat i warunki, aby każde dziecko mogło odnieść swój osobisty sukces, który stymuluje do większego wysiłku i staje się motywacją do nowych wyzwań w poznawaniu historii i sztuki regionu oraz w doskonaleniu umiejętności posługiwania się językiem angielskim. Harmonogram Tematy wydarzeń Czas realizacji Wycieczka do Muzeum Hymnu Polskiego w Będominie. Udział w Październik 2017 lekcji muzealnej. - Poznanie historii rodziny Józefa Wybickiego Wykonanie albumu poświęconego postaci Józefa Wybickiego Październik 2017 twórcy hymnu polskiego. Wykorzystanie różnorodnych technik plastycznych. Muzeum bursztynu. Muzeum Historyczne Miasta Gdańska. Listopad 2017 - uczniowie poznają historię powstania bursztynu oraz sposoby jego wykorzystania, obejrzą niezwykłe, jedyne w Europie okazy bursztynów - poznają obróbkę bursztynu - Obejrzą zabytki średniowiecznego Gdańska Spotkanie ze świadkiem historii. Grudzień 2017 Żywa lekcja historii w Instytucie Pamięci Narodowej w Gdańsku. Styczeń 2018 Lekcja muzealna w Narodowym Muzeum Morskim w Gdańsku Luty 2018 - Gdańsk śpichlerzem Europy (uczniowie poznają genezę rozkwitu portu gdańskiego) Zajęcia edukacyjne w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Marzec 2018 Zajęcia edukacyjne w Europejskim Centrum Solidarności Kwiecień 2018 -,, Stacja Gdańsk Stocznia (uczniowie zwiedzą tereny dawnej 12
stoczni i Sali BHP, będą pracować z mapą i kartą zadań) Kaszubski Park Etnograficzny Uczniowie poznają obiekty Maj 2018 architektury ludowej i eksponaty sztuki ludowej z obszaru całych Kaszub i Kociewia. Poznajemy legendy związane z Pomorzem Gdańskim. Czerwiec 2018 Promujemy nasz region. Przesłanie albumów i lapbooka do szkoły Czerwiec 2018 w Niemczech, do której przez kilka lat uczęszczało dwoje naszych uczniów. Przygotowanie prezentacji multimedialnych. Cały czas trwania innowacji Wykonywanie prac plastycznych i opracowań graficznych z Cały czas trwania wykorzystaniem różnorodnych technik plastycznych, z innowacji wykorzystaniem: zdjęć wykonanych podczas wycieczek, bursztynu, muszelek itp. Wykonywanie albumów, lapbooków i mapek związanych Cały czas trwania tematycznie z odwiedzanymi miejscami i poznawanymi ludźmi. innowacji Sporządzanie notatek, opisów, krótkich sprawozdań, recenzji i map Cały czas trwania w języku angielski. innowacji 13
IV. EWALUACJA Celem ewaluacji jest zbadanie jakości realizacji projektu innowacyjnego. Efekty naszej pracy będziemy analizować w oparciu o: Ankietę ewaluacyjną dla rodziców Badanie poziomu zadowolenia dzieci Fotoreportażu na stronie internetowej szkoły Albumy, lapbooki, gazetki i reportaże oraz prezentacja przygotowane przez uczniów. Przebieg oraz wszelkie działania dotyczące realizacji innowacji pedagogicznej będą udokumentowane w: Harmonogramie działań innowacyjnych Albumie ze zdjęciami Opisach na stronie internetowej szkoły. Realizacja treści obejmujących innowację będzie poddana ewaluacji z wykorzystaniem opracowanych narzędzi, a uzyskane wyniki wykorzystane zostaną do doskonalenia pracy szkoły. Poziom zdobytych przez dzieci wiadomości i umiejętności będzie analizowany w trakcie trwania obserwacji podczas realizacji innowacji. Autorzy innowacji: Marzena Witek Elżbieta Kucińska Marta Janczak Emilia Nowakowska 14