Wielka Brytania Wiele technik i metod prognostycznych na poziomie regionalnym i krajowym (40 lat doświadczeń); Opracowanie prognoz zlecane instytucjom zewnętrznym; Zintegrowane podejście Working Futures realizowane przez Institute for Employment Research (Warwick University) i Cambridge Econometrics (prognoza do 2020r.)

Wielka Brytania Źródło: Wilson 2012

Wielka Brytania Źródło: Wilson 2012

Mocne strony: Wielka Brytania Ugruntowana infrastruktura statystyczna; Ugruntowany system modeli ilościowych; Korzystanie z zewnętrznych konsultantów zapewnienie obiektywizmu; Słabe strony: System jest skomplikowany i podlega ciągłym zmianom; Brak Portalu zawierającego informacje o przyszłych potrzebach w zakresie umiejętności.

Finlandia Długoterminowy model siły roboczej (LTM) używany od 1990r.; Dane (zapisane w specjalnej bazie PTDATA) pochodzą z: Rachunków narodowych; Wyników spisu powszechnego; Badania aktywności ekonomicznej ludności.

Finlandia model LTM Źródło: Tiainen 2012

Finlandia Model LTM powiązany z modelem Mittena, który pozwala na modelowanie umiejętności zasobów pracy; Model zintegrowany; Prognoza nowego popytu i popytu odtworzeniowego; Prognoza do 2030r.

Republika Federalna Niemiec Wieloletnie doświadczenia z prognozowaniem popytu na pracę lata 1960 te; Ekonometryczny zintegrowany model IAB INFORGE; Podejście bottom up, przy czym zatrudnienie prognozowane zgodnie z podejściem topdown; Prognoza do 2025r.

Republika Federalna Niemiec Cztery poziomy kwalifikacji: osoby bez żadnych kwalifikacji formalnych (ISCED 1, 2, 3a); osoby z podstawowymi kwalifikacjami zawodowymi (ISCED 3b i 4); osoby z zaawansowanymi kwalifikacjami zawodowymi (ISCED 5b) osoby z wykształceniem akademickim (ISCED 5a, 6)

Republika Federalna Niemiec Przekrój zawodowy autorska koncepcja pól zawodowych opracowana przez BIBB: Punkt wyjścia klasyfikacja zawodów na poziomie kodów 3 cyfrowych; Grupowanie według dwóch kryteriów: porównywalność charakterystycznych cech zawodów; dominacja zawodów w poszczególnych branżach;

Republika Federalna Niemiec pola zawodowe Źródło: Helmrich, Maier 2012

Republika Federalna Niemiec Źródło: Zika 2012

Republika Federalna Niemiec Nowe podejście projekt QUBE: Integracja dwóch modeli prognozy podaży pracy; Macierz elastyczności: Konfrontacja podaży pracy (według zawodu wyuczonego) ze zrealizowanym popytem na pracę; Ujawnienie niedopasowania między podażą a popytem w wymiarze poziomu kwalifikacji (I poziom); Ujawnienie niedopasowania między podażą a popytem w wymiarze pól zawodowych (II poziom)

Republika Federalna Niemiecmacierz elastyczności Źródło: Helmrich, Maier 2012

Republika Federalna Niemiec Współpraca 4 instytucji; Długi proces planowania i budowy prognozy; Pierwsze wyniki nie zostały opublikowane; Ocena wewnętrzna i przez ekspertów zewnętrznych; Aktualizacja prognoz.

Holandia Wiodący ośrodek Research Centre for Education and the Labour Market (ROA); Pierwsza prognoza opracowana w 1989r.; Pierwotny cel źródło informacji dla młodzieży dokonującej wyborów edukacyjnych; Pięcioletni horyzont prognozy.

Holandia Obszary: Nowy popyt na pracę; Popyt odtworzeniowy; Napływ absolwentów na rynek pracy; Przekroje: 32 branże; 127 grup zawodowych; 102 kierunki wykształcenia.

Holandia struktura modelu Źródło: Arendt 2012

Holandia Prognoza dostępna w formie: Raportu (wersja papierowa i elektroniczna) opisującego i analizującego wyniki; Systemu elektronicznego dostęp dla określonej grupy ekspertów; Informacji umieszczanych na stronach www, z których korzysta młodzież.

Republika Czeska Projekcje zatrudnienia według zawodów i wymagań kwalifikacyjnychod IIpołowy lat 1990 tych; Dwa europejskie projekty Future Skill Needs in Europe oraz Forecasting skill supply and demand in Europe Opracowanie prognozy Centrum Polityki Edukacyjnej na Uniwersytecie Karola w Pradze; Prognoza do 2020r.

Republika Czeska Wiele informacji w Internecie portal Future skills (http://www.budoucnostprofesi.cz/en/index.html); Źródła danych: Badanie aktywności ekonomicznej ludności; Dane urzędów pracy; Ogłoszenia; Wyniki badań sektorowych.

Republika Czeska model Źródło: Koucky, Lepic 2012

Wnioski utworzenie dobrze zorganizowanego systemu prognozowania jest procesem, który wymaga czasu i znacznych inwestycji; problemami dotykającymi wszystkich systemów prognostycznych są dostępność danych i niespójność szeregów czasowych będące konsekwencją zmian w klasyfikacjach statystycznych;

Wnioski jakość prognoz powinna być oceniana pod względem ich przydatności dla różnych podmiotów z nich korzystających; najwłaściwsza prognoza to prognoza skierowana do konkretnych grup docelowych (zwłaszcza decydentów) umożliwiająca podjęcia konkretnych działań w celu uniknięcia przewidywanych negatywnych zmian w tym sensie powinniśmy życzyć sobie, żeby były to samoniszczące się prognozy;

Wnioski w prognozowaniu popytu na pracę konieczne jest włączenie do modelu różnych rodzajów popytu, takich jak nowy popyt na pracę i popyt odtworzeniowy; duży wpływ na rynek pracy do 2020 r. mogą mieć zmiany w popycie odtworzeniowym, podczas gdy nowy popyt na pracę będzie raczej umiarkowany; zintegrowane podejście popyt, jak i strona podażowa rynku pracy są modelowane w ramach zintegrowanego modelu.

Dziękuję za uwagę l.arendt@prognozowaniezatrudnienia.pl

Plan prezentacji 1. Cel prezentacji 2. Struktura prezentacji 3. Najważniejsze wyniki 36

Cel prezentacji Przedstawienie wyników badań dotyczących pilotażowej prognozy zatrudnienia według grup zawodów, podregionów i sektorów dla województwa łódzkiego do 2020 r. 37

Prezentacja oparta na raporcie p.t.: Prognozy zatrudnienia według grup zawodów, podregionów i sektorów dla województwa łódzkiego opracowanym przez: prof. dr hab. Bogdan Suchecki prof. dr hab. Eugeniusz Kwiatkowski dr Artur Gajdos mgr Przemysław Włodarczyk 38

Struktura prezentacji: 1. Metodologiczne aspekty prognoz zatrudnienia w województwie 2. Założenia merytoryczne do prognoz zatrudnienia w województwie łódzkim 3. Metodologia przyjęta w prognozie pilotażowej dla województwa łódzkiego 4. Prognozy ostateczne zatrudnienia w województwie łódzkim 39

Istota prognozowanej kategorii Liczba pracujących wg BAEL, tj. osoby w wieku 15 lat i więcej, które w okresie badanego tygodnia: wykonywały przez co najmniej 1 godzinę pracę przynoszącą zarobek lub dochód jako pracownik najemny, pracujący na własny rachunek lub pomagający członek rodziny; miały pracę, ale jej nie wykonywały. Zgodnie z założeniami metodologicznymi BAEL, nie wlicza się do pracujących pewnych kategorii osób, obejmujących: pracujących, lecz mieszkających w gospodarstwach zbiorowych (hotele pracownicze, wojsko skoszarowane, domy akademickie); pracujących za granicą na rzecz polskich pracodawców. 40

Prognozowane struktury zatrudnienia Struktury zawodowe wg grup: wielkich (10), dużych (43), średnich (132), zgodnie z Klasyfikacją zawodów i specjalności 2010. Struktury sektorowe w przekroju: rolnictwo, przemysł, usługi rynkowe, usługi nierynkowe, zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD) 2007. Struktury przestrzenne wg podregionów (klasyfikacja NUTS 2): podregion łódzki, podregion m. Łódź, podregion piotrkowski, podregion sieradzki, podregion skierniewicki. 41

Dane statystyczne Dane z badań prowadzonych przez Główny Urząd Statystyczny: o dane z Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL), o dane ze sprawozdawczości statystycznej. Dane roczne i kwartalne z lat 1995 2010. 42

Horyzont czasowy prognozy: Rok 2020 Horyzont prognozy a niepewność wyników 43

Determinanty zatrudnienia uwzględnione w modelowaniu produkt krajowy brutto, stopa inwestycji, płace realne, liczba pracujących w okresie poprzednim. 44

Tabela 1. Liczba pracujących w woj. łódzkim w latach 1999 2010 (stan w końcu roku) Rok Ogółem w tys. osób 1999=100 Kobiety w tys. osób 1999=100 1999 1106,4 100,0 538,0 100,0 2000 1066,0 96,3 519,0 96,5 2001 1046,2 94,6 511,8 95,1 2002 1) 1039,6/887,0 94,0/80,2 506,7/423,1 94,2/78,6 2003 1) 1035,3/827,2 93,6/79,8 504,9/421,3 93,8/78,3 2004 887,8 80,2 419,8 78,0 2005 898,6 81,2 426,5 79,3 2006 921,0 83,2 434,7 80,8 2007 959,7 86,7 449,7 83,6 2008 970,3 87,7 455,1 84,6 2009 937,5 84,7 443,7 82,5 2010 943,2 85,2 443,2 82,4 1) Dane w dwu ujęciach: w liczniku z uwzględnieniem pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie przy wykorzystaniu wyników Powszechnego Spisu Rolnego 1996 r. oraz w mianowniku według Narodowego Powszechnego Spisu Ludności i Mieszkań z 2002 r. Źródło: Roczniki Statystyczne Województwa Łódzkiego z lat 2000-2010, Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź oraz dane pochodzące z Urzędu Statystycznego w Łodzi. 45

120 Wykres 1. Dynamika liczby pracujących w woj. łódzkim według sektorów ekonomicznych w latach 2000 2010 (rok 2000 = 100) 100 80 60 40 20 00 sektor rolniczy sektor przemysłowy (z budownictwem) sektor usługowy 2000 2005 2010 Źródło: obliczenia własne na podstawie Rocznika Statystycznego Województwa Łódzkiego 2010, Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź, s. 42-43 oraz dane za 2010 rok uzyskane z Urzędu Statystycznego w Łodzi. 46

Wykres 2. Agregatowa dynamika produktu krajowego brutto wybranych jednostek podziału terytorialnego Polski w latach 2000 2009 (rok 2000 = 100) Źródło: obliczenia własne na podstawie Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne oraz Rachunki kwartalne produktu krajowego brutto, Główny Urząd Statystyczny, Urząd Statystyczny w Katowicach, Warszawa, Katowice, kolejne wydania z lat 2007 2011 oraz lat 2006 2010. 47

Wykres 3. Agregatowa dynamika nakładów inwestycyjnych wybranych jednostek podziału terytorialnego Polski wlatach 2000 2009 (rok 2000 = 100) Źródło: obliczenia własne na podstawie Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne oraz Rachunki kwartalne produktu krajowego brutto, Główny Urząd Statystyczny, Urząd Statystyczny w Katowicach, Warszawa, Katowice, kolejne wydania z lat 2007 2011 oraz lat 2006 2010. 48

Wykres 4. Kształtowanie się przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto dla wybranych jednostek podziału terytorialnego Polski w latach 2002 2010 w PLN 2700 2500 2300 2100 1900 1700 1500 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 województwo łódzkie region centralny Polska Źródło: obliczenia własne na podstawie Banku Danych Lokalnych, stan na dzień 14 listopada 2011 roku, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, pobrane z portalu www.stat.gov.pl. 49

Tabela 2. Zatrudnienie według grup wielkich w województwie łódzkim w latach 2002 i 2008 Nazwa grupy wielkiej 2002 2008 Zmiana (%) Ogółem 482317 525327 8,9 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy 20028 30191 50,7 Specjaliści 80616 114763 42,4 Technicy i inny średni personel 68532 58427 14,7 Pracownicy biurowi 52692 51959 1,4 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 32978 51068 54,9 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 1234 683 44,7 Robotnicy przemysłowi, rzemieślnicy 108107 90711 16,1 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 66344 67009 1 Pracownicy przy pracach prostych 51786 605516 16,9 * w latach 2004 i 2007 dokonano zmian Klasyfikacji Zawodów i Specjalności. Źródło: Struktura wynagrodzeń według zawodów w województwie łódzkim w październiku, w latach 2001-2002 (2006-2008), Informacje i opracowania statystyczne, Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź 2003, (2009). 50

Tabela 3. Zatrudnienie według grup dużych w województwie łódzkim w latach 2002 i 2008 Nazwa grupy dużej 2002 2008 Zmiana (%) Ogółem 482317 525327 8,9 Parlamentarzyści, politycy, wyżsi urzędnicy, zawodowi działacze 321 380 18,4 Kierownicy wielkich organizacji 19378 29692 * 53,2 Kierownicy małych i średnich zakładów pracy 329 119 63,8 Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 10861 11603 6,8 Specjaliści nauk przyrodniczych i ochrony zdrowia 8466 24500 189,4 Nauczyciele 40837 47594 ** 16,5 Pozostali specjaliści 20452 31066 51,9 Średni personel techniczny 19028 16886 11,3 Średni personel rolnictwa i ochrony zdrowia 21968 5586 74,6 Nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy 1078 735 31,8 Pracownicy pozostałych specjalności 26458 35220 33,1 Pracownicy obsługi biurowej 43586 41949 3,8 Pracownicy obrotu pieniężnego i obsługi klientów 9106 10010 9,9 * w latach 2004 i 2007 dokonano zmian Klasyfikacji Zawodów i Specjalności. Źródło: Struktura wynagrodzeń według zawodów w województwie łódzkim w październiku, w latach 2001-2002 (2006-2008), Informacje i opracowania statystyczne, Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź 2003, (2009). 51

Tabela 3. c.d. Zatrudnienie według grup dużych w województwie łódzkim w latach 2002 i 2008 Nazwa grupy dużej 2002 2008 Zmiana (%) Pracownicy usług osobistych i ochrony b.d. 18428 Modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 19544 32640 67,0 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy zorientowani na rynek 1234 683 44,7 Górnicy i robotnicy budowlani 18391 18277 0,6 Robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń 39043 34071 12,7 Robotnicy zawodów precyzyjnych, ceramicy; wytwórcy wyrobów galanteryjnych, robotnicy poligraficzni i pokrewni 2699 2326 13,8 Pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 47974 36037 24,9 Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych 8751 11759 34,4 Operatorzy i monterzy maszyn 29139 31189 7,0 Kierowcy i operatorzy pojazdów i maszyn samojezdnych 28454 23105 15,4 Pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach 32308 41078 27,1 Robotnicy pomocniczy w rolnictwie, rybołówstwie i pokrewni 238 488 105,0 Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 19240 18950 1,5 * w latach 2004 i 2007 dokonano zmian Klasyfikacji Zawodów i Specjalności. Źródło: Struktura wynagrodzeń według zawodów w województwie łódzkim w październiku, w latach 2001-2002 (2006-2008), Informacje i opracowania statystyczne, Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź 2003, (2009). 52

Tabela 4. Struktura pracujących według sektorów ekonomicznych w województwie łódzkim w latach 2000-2009, w % ogółu pracujących Lata Sektor rolniczy a) Sektor przemysłowy b) Sektor usługowy c) Usługi rynkowe Usługi nierynkowe Razem 2000 32,5 26,7 26,4 14,5 40,9 2001 33,0 26,3 26,1 14,7 40,8 2002 33,2 21,8 25,2 29,5 27,2 31,9 14,4 16,8 41,6 48,7 2003 33,3 21,8 24,8 29,0 27,6 32,3 14,4 16,8 42,0 49,1 2004 21,7 29,5 31,8 17,0 48,8 2005 21,4 29,0 32,5 17,1 49,6 2006 21,0 29,4 32,9 16,7 49,6 2007 20,1 30,0 33,5 16,4 49,9 2008 19,9 29,9 33,9 16,3 50,2 2009 20,4 29,3 35,0 15,3 50,3 a) sektor rolniczy obejmuje: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo, rybactwo b) sektor przemysłowy obejmuje przemysł i budownictwo c) sektor usługowy obejmuje pozostałą działalność gospodarczą Źródło: Województwo Łódzkie. Podregiony. Powiaty. Gminy 2010, Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź 2010, s. 40-41; Rocznik Statystyczny Województwa Łódzkiego 2010,Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź, s. 136, obliczenia własne. 53

Wybrane wyniki Schemat prognostycznego systemu modeli

Modele prognostyczne Model dla województwa (A) - wielorównaniowy model ekonometryczny. Model dla województwa według podregionów (B) - model z interakcjami przestrzennymi. Model dla województwa według sektorów (C) - wielorównaniowy model przekrojowy. Modele dla województwa według wielkich, dużych i średnich grup zawodowych wielorównaniowe modele proste (liniowych i nieliniowych tendencji rozwojowych oraz równania deterministyczne).

Zmienne endogeniczne LP_L liczba pracujących ogółem w województwie łódzkim, w tys. osób, LB_L liczba bezrobotnych w województwie łódzkim w tys. osób, SB_L stopa bezrobocia w województwie łódzkim, LO_L liczba ofert pracy w województwie łódzkim, SO_L stopa ofert pracy w województwie łódzkim (stosunek liczby ofert pracy do liczby ludności aktywnej zawodowo w procentach), WBP_L przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto 1 zatrudnionego w województwie łódzkim, wzłotych, AKT_L współczynnik aktywności zawodowej w województwie łódzkim, jako procentowy udział aktywnych zawodowo w liczbie ludności w wieku produkcyjnym, LS_L liczba aktywnych zawodowo w województwie łódzkim, w tys. osób,

Zmienne egzogeniczne lokalne PKB_L produkt regionalny brutto wytworzony w województwie (w cenach stałych 2000 kw.1, mln zł), PC_L wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w województwie łódzkim, indeks jednopodstawowy I kw.2000=1 INV_L stopa inwestycji w województwie łódzkim, liczona jako stosunek nakładów na inwestycje do produktu krajowego brutto w województwie, LP15_L liczba ludności w wieku produkcyjnym 15 i więcej lat,

Zmienne egzogeniczne krajowe PKB produkt krajowy brutto w cenach stałych 2000 kw.1, WBP przeciętna miesięczna płaca brutto w przeliczeniu na 1 zatrudnionego, w zł., (ceny bieżące), PC wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych, indeks jednopodstawowy, I kw. 2000 r. = 1, PX wskaźnik cen produkcji, indeks jednopodstawowy, I kw. 2000 r. = 1. WMINP miesięczna płaca minimalna brutto w zł., (ceny bieżące).

Specyfikacja równań LP = f (LP 1,[WBP/PX], PKB, [WMINP/WBP], INV, L15+, ε 1 ), WBP = f (WBP 1, [PKB/LP], PC, SB, WMINP, ε 2 ), SB = f (SB 1, PC, WBP/PX, SO, [PKB/LP], ε 3 ), SO = f (SO 1, INV, ε 4 ), LB =(SB LP) / (1 SB), LS = LP + LB, AKT = 100.LS/ L15+

Schemat modelu rynku pracy woj. łódzkiego Liczba ludności (15+) Inwestycje PKB Płaca minimalna PX Indeks cen produkcji LP Liczba pracujących WBP Płaca przeciętna PC Indeks inflacji SO Stopa ofert pracy SB Stopa bezrobocia LS Podaż pracy LB Liczba bezrobotnych AKT Współczynnik aktywności zawodowej

Schemat modelu sektorowego XX WMINP Zatrudnienie w sektorach (ZX) Wynagrodzenie w sektorach (WXP) Zatrudnienie ogółem (ZO) Krajowa płaca przeciętna (WOP) XO PC Stopa bezrobocia (SB) IN V Stopa wolnych miejsc pracy (SO)

Równania modelu dla podregionów LP (LO) = f (LP (LO)-1, W_WBP (LO), W_PKB (LO), ε 1 ) LP (ML) = f (LP (ML)-1,[WMINP/WBP (ML) ],W_WBP (ML),W_PKB (ML),ε 2 ) LP (PI) = f ([WMINP/WBP (PI) ], INV (PI)-1, PKB (PI), W_PKB (PI), ε 3 ) LP (SI) = f ([WMINP/WBP (SI) ], INV (SI), PKB (SI), W_PKB (SI), ε 4 ) LP (SK) = f (LP (SK)-1, PKB (SK), W_WBP (SK), W_PKB (SK), ε 5 )

Wstępna prognoza liczby pracujących w przekroju wielkich grup zawodowych (KZiS2010) 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Siły zbrojne 5,2 5,2 5,3 5,4 5,6 5,7 5,8 5,9 6,1 6,2 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy 86,9 86,1 85,7 86,0 86,5 86,7 86,9 86,7 86,5 86,5 Specjaliści 203,4 205,8 209,2 214,4 219,9 224,7 229,3 233,2 236,8 240,9 Technicy i inny średni personel 122,1 121,2 120,9 121,6 122,4 123,0 123,4 123,4 123,3 123,5 Pracownicy biurowi 81,9 80,0 78,6 77,8 77,1 76,2 75,2 74,0 72,8 71,7 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 188,7 188,4 189,1 191,3 193,9 195,9 197,7 198,9 199,9 201,3 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 161,4 152,5 144,5 137,8 131,3 124,3 117,2 109,8 102,5 95,3 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 190,2 187,3 185,5 185,1 185,1 184,5 183,7 182,4 181,0 179,9 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 146,8 148,9 151,8 156,0 160,3 164,2 168,0 171,2 174,2 177,6 Pracownicy przy pracach prostych 82,3 81,6 81,4 81,9 82,5 82,8 83,1 83,1 83,0 83,1 Razem 1268,9 1257,0 1252,1 1257,2 1264,6 1268,0 1270,4 1268,6 1266,0 1265,8

180 Podregion łódzki 450 Podregion miasto Łódź 160 400 140 120 LP*15 LP15 350 300 LP*16 LP16 100 1999 2002 2005 2008 2011 2014 2017 2020 250 1999 2002 2005 2008 2011 2014 2017 2020 Podregion piotrkowski Podregion sieradzki 340 260 320 300 280 LP*17 LP17 240 220 LP*18 LP18 260 1999 2002 2005 2008 2011 2014 2017 2020 200 1999 2002 2005 2008 2011 2014 2017 2020 210 Podregion skierniewicki 190 170 LP*19 LP19 150 1999 2002 2005 2008 2011 2014 2017 2020

Szacowanie struktury i liczby pracujących według grup zawodów w podregionach województwa łódzkiego w 2010 roku Ilorazy lokacyjne liczby pracujących w sektorach gospodarki w podregionach województwa łódzkiego w 2010 roku 1,3 1,2 1,1 1 0,9 0,8 0,7 2 łódzki sieradzki 2 1,5 1 0,5 0 2 miasto Łódź skierniewicki 1,3 1,2 1,1 1 0,9 0,8 0,7 piotrkowski 1,5 1 1,5 1 sektor rolniczy usługi rynkowe sektor przemysłowy usługi nierynkowe 0,5 0,5 łódzki miasto Łódź piotrkowski sieradzki skierniewicki sektor rolniczy 0,84 0,04 1,21 1,81 1,83 sektor przemysłowy 1,28 0,94 1,13 0,93 0,79 usługi rynkowe 1,03 1,55 0,83 0,54 0,64 usługi nierynkowe 0,82 1,51 0,80 0,70 0,76

Prognoza liczby pracujących (tys. osób) według modelu SUR+VECM w sektorach gospodarki województwa łódzkiego Rok Rolnictwo Przemysł Usługi rynkowe Usługi nierynkowe Ogółem 2011 139,2 410,0 403,6 287,0 1239,9 2012 138,1 408,7 410,7 287,4 1244,9 2013 123,0 403,1 418,6 288,8 1240,5 2014 126,1 399,5 428,3 291,7 1245,6 2015 120,3 398,5 439,0 295,2 1253,0 2016 115,8 398,1 450,6 298,4 1263,0 2017 110,9 397,2 462,1 301,3 1271,4 2018 106,5 395,0 472,7 303,6 1277,9 2019 102,2 391,7 483,3 305,8 1282,9 2020 98,1 388,3 494,8 308,2 1289,4

Korekty eksperckie 1. Uwagi do prognozy zatrudnienia w wybranym województwie wg grup zawodów do 2020 r. 2. Korekta ekspercka prognozy zatrudnienia w wybranym województwie według grup zawodów i obszarów statystycznych NUTSIII do 2020 r. 3. Korekta ekspercka prognozy zatrudnienia w wybranym województwie według zawodów i sektorów do 2020 r.

Liczba pracujących ogółem w województwie łódzkim (w tys. osób) w latach 1995 2010 oraz prognoza na latach 2011 2020 (IV kwartały) 1400 1323 1334 1300 1200 1284 1100 1106 1069 1000 1995 2000 2005 2010 2015 2020 Źródło: opracowanie własne (1995 2010 wartości historyczne, 2011 2020 prognoza).

Prognoza liczby pracujących w przekroju wielkich grup zawodowych (KZiS2010) 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Siły zbrojne 5,1 5,4 5,5 5,6 5,7 5,9 5,9 6,0 6,2 6,2 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy 86,7 88,6 89,4 88,5 88,8 89,1 87,9 87,9 88,2 87,5 Specjaliści 207,1 216,5 223,3 225,9 231,7 237,4 238,7 243,6 249,3 252,1 Technicy i inny średni personel 125,3 128,3 129,9 129,1 130,2 131,2 129,8 130,4 131,5 131,1 Pracownicy biurowi 82,2 83,0 82,7 80,9 80,3 80,6 79,4 79,4 79,7 79,0 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 189,9 195,7 199,2 198,8 201,3 204,2 203,3 205,5 208,4 208,8 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 154,8 155,3 153,8 149,3 146,9 144,2 138,9 135,6 132,6 128,0 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 188,2 191,1 191,7 188,6 188,3 187,9 184,2 183,2 182,8 180,4 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 146,4 153,3 158,3 160,3 164,6 168,2 168,8 171,9 175,5 177,0 Pracownicy przy pracach prostych 82,1 84,1 85,0 84,3 84,8 85,3 84,2 84,4 84,8 84,3 Razem 1267,8 1301,2 1319,0 1311,3 1322,7 1333,9 1321,1 1328,0 1339,0 1334,4

Prognoza liczby pracujących w przekroju wielkich grup zawodowych (KZiS2010) 6,5 6,0 Siły zbrojne 6,2 5,5 5,0 5,1 4,5 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Prognoza liczby pracujących w przekroju wielkich grup zawodowych (KZiS2010) 90 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy 88 86 86,7 87,5 84 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Prognoza liczby pracujących w przekroju wielkich grup zawodowych (KZiS2010) 260 240 Specjaliści 252,1 220 207,1 200 180 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Prognoza liczby pracujących w przekroju wielkich grup zawodowych (KZiS2010) 135 Technicy i inny średni personel 131,1 130 125 125,3 120 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Prognoza liczby pracujących w przekroju wielkich grup zawodowych (KZiS2010) 85 Pracownicy biurowi 82,2 80 79,0 75 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Prognoza liczby pracujących w przekroju wielkich grup zawodowych (KZiS2010) 215 205 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 208,8 195 189,9 185 175 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Prognoza liczby pracujących w przekroju wielkich grup zawodowych (KZiS2010) 170 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 154,8 150 130 128,0 110 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Prognoza liczby pracujących w przekroju wielkich grup zawodowych (KZiS2010) 195 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 190 188,2 185 180 180,4 175 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Prognoza liczby pracujących w przekroju wielkich grup zawodowych (KZiS2010) 190 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 177,0 170 150 146,4 130 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Prognoza liczby pracujących w przekroju wielkich grup zawodowych (KZiS2010) 86 Pracownicy przy pracach prostych 84 84,3 82 82,1 80 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Podregion łódzki Podregion miasto Łódź 170 430 150 130 110 1999 2002 2005 2008 2011 2014 2017 2020 LP*15 LP15 370 310 250 1999 2002 2005 2008 2011 2014 2017 2020 LP*16 LP16 340 Podregion piotrkowski 260 Podregion sieradzki 320 300 280 260 1999 2002 2005 2008 2011 2014 2017 2020 LP*17 LP17 240 220 200 1999 2002 2005 2008 2011 2014 2017 2020 LP*18 LP18 Podregion skierniewicki 210 200 190 180 170 1999 2002 2005 2008 2011 2014 2017 2020 LP*19 LP19

Wartości prognoz liczby pracujących w czterech sektorach gospodarki województwa łódzkiego (IV kwartały) Rolnictwo Przemysł Usługi rynkowe Usługi nierynkowe Razem 2010 167,3 417,8 342,0 357,4 1284,5 2011 166,1 405,8 354,3 341,8 1267,8 2012 167,6 410,0 371,5 352,1 1301,2 2013 166,6 412,4 381,9 358,1 1319,0 2014 162,0 410,2 382,5 356,6 1311,3 2015 159,5 414,7 388,6 360,0 1322,7 2016 157,0 418,0 396,1 362,9 1333,9 2017 151,7 413,0 397,1 359,3 1321,1 2018 148,7 414,3 404,0 361,0 1328,0 2019 146,2 416,7 411,9 364,2 1339,0 2020 142,0 414,0 415,2 363,2 1334,4

Podsumowanie wnioski rekomendacje I. Metodologia: 1. Źródła danych 2. Zmiany klasyfikacji (KZiS2010) 3. Metody modelowania i prognozowania 4. Proces prognostyczny (prognoza wstępna korekta ekspercka prognoza skorygowana) 5. Spójność wyników prognozowania 6. Prezentacja wyników szczegółowość II. Wyniki prognoza dla województwa łódzkiego

www.prognozowaniezatrudnienia.pl

www.prognozowaniezatrudnienia.pl

www.prognozowaniezatrudnienia.pl

Schemat narzędzia prognostycznego Hurtownia danych Narzędzie analityczne Wizualizacja Źródło: opracowanie własne.

Schemat narzędzia prognostycznego Źródło: Gajdos A. (2002), Systemy informacji i prognozowania rynku pracy, UŁ, niepublikowana rozprawa doktorska, Łódź.

Schemat narzędzia prognostycznego BANK DANYCH Pliki wsadowe, pliki danych Moduł estymacyjny i symulacyjny Moduł wspomagający Agregacja/dezagregacja i spójność wyników Moduł prezentacyjny Narzędzie prognostyczne Źródło: opracowanie na podstawie: Kwiatkowski E., Kwiatkowska W., Gajdos A., (2011), Stworzenie koncepcji modeli prognoz zatrudnienia według zawodów dla wybranego województwa, IPiSS, maszynopis, s. 77 oraz prezentacji B. Sucheckiego przedstawionej podczas II posiedzenia Rady Programowej Zadania 2 w dniu 11 stycznia 2012 roku.

SPPP SAP (SAPE) Baza danych Moduł obliczeniowy Wymiana danych Przesyłanie zapytań i wyników Serwer WWW Moduł informacyjny Źródło: SPPP podręcznik użytkownika, (red. B.Suchecki), RCSS, Warszawa 2005, s.16.

Koncepcja SPIZ Źródło: opracowanie na podstawie: prezentacji B. Sucheckiego przedstawionej podczas II posiedzenia Rady Programowej Zadania 2w dniu 11 stycznia 2012 roku.

Zależności w systemie prognostyczno informacyjnym Nowa informacja (egzogeniczna) Interfejs użytkownika Komputerowy Bank Danych Metody i modele prognozowania Model 1, Model 2, Model n; Metoda 1, Metoda 2, Metoda n; Ekspert 1, Ekspert 2, Ekspert n; Sprzężenie zwrotne Analiza diagnostyczna błędów Wielokryterialny układ formułowania prognoz kombinowanych Alternatywne specyfikacje Analizy sensowności Porównanie z realizacjami ex post Prognozy końcowe (kombinowane) i ocena Źródło: Arend Ł, Kukulak Dolata I., Sobocka Szczapa H., (2012), Założenia użyteczności modelu prognozowania zatrudnienia według grup zawodów w ujęciu globalnym, maszynopis. Opracowanie na podstawie prezentacji B. Sucheckiego przedstawionej podczas II posiedzenia Rady Programowej Zadania 2 w dniu 11 stycznia 2012 roku.

sektorów ekonomicznych i województw (schemat 18). Projekt narzędzia prognostycznego: 1. Doświadczenia krajowe i zagraniczne 2. Badania użytkowników 3. Zasoby informacyjne 4. Sposoby dostępu do informacji 5. Poziomy dostępu

sektorów ekonomicznych i województw (schemat 18). Wybrane dane o gospodarce i ich przekroje badania użytkowników Dane o gospodarce: PKB, Wielkość produkcji sprzedanej przemysłu, Przeciętne wynagrodzenie w gospodarce, Wskaźnik aktywności zawodowej, Wskaźnik zatrudnienia, Stopa bezrobocia Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych Przekroje danych: Sektory ekonomiczne Województwa Źródło: Arend Ł, Kukulak Dolata I., Sobocka Szczapa H., (2012), Założenia użyteczności modelu prognozowania zatrudnienia według grup zawodów w ujęciu globalnym, maszynopis.

Zakres informacji w systemie prognostyczno informacyjnym Dane prognostyczne (popyt) Zakres informacji Dane historyczne (gospodarka, popyt, podaż) Grupy zawodów Przekroje Województwa Przekroje Sektory ekonomiczne Źródło: Arend Ł, Kukulak Dolata I., Sobocka Szczapa H., (2012), Założenia użyteczności modelu prognozowania zatrudnienia według grup zawodów w ujęciu globalnym, maszynopis.

Sekwencja dostępu do danych i prognoz Krok I Dane społeczno ekonomiczne Przykładowe sposoby dostępu do informacji prognostycznej Dane o zatrudnieniu Krok II Krok III Krok IV Wybór grupy danych Wybór zmiennej Wybór przekroju i okresu Wybór przekroju i okresu Wybór wielkiej grupy zawodów Wybór dużej grupy zawodów Wybór średniej grupy zawodów Krok V Wybór przekroju i okresu Źródło: Arend Ł, Kukulak Dolata I., Sobocka Szczapa H., (2012), Założenia użyteczności modelu prognozowania zatrudnienia według grup zawodów w ujęciu globalnym, maszynopis.

Poziomy dostępu do systemu i narzędzia prognostycznego Poziom I (podstawowy) Poziom II (rozszerzony) Wszyscy zainteresowani Login i hasło Pracownicy wojewódzkich i powiatowych urzędów pracy zaakceptowani przez Ministerstwo Korzystanie z analiz i zasobów informacyjnych Analizy szczegółowe Analizy scenariuszowe Poziom III (zaawansowany) Uprawnienia III. poziomu Pracownicy MPiPS Pracownicy innych resortów i instytucji publicznych Eksperci rynku pracy Pracownicy naukowi Modyfikacje parametrów i struktury modeli Źródło: Arend Ł, Kukulak Dolata I., Sobocka Szczapa H., (2012), Założenia użyteczności modelu prognozowania zatrudnienia według grup zawodów w ujęciu globalnym, maszynopis.

Podsumowanie: 1. Schemat narzędzia 2. Zasoby informacyjne (hurtownia danych) 3. Struktura dostępu do danych przekrojowych 4. Poziomy dostępu (podstawowy, rozszerzony, zaawansowany)