PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI: Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii UM w Poznaniu 1. Adres jednostki: Adres: Szpital im. Fr. Raszei, ul. Mickiewicza 2, 60-834 Poznań Tel. /Fax 61-8474579 Strona WWW www.klinika.cukrzyca.pl E-mail kldiab@raszeja.poznan.pl 2. Kierownik jednostki: Prof. dr hab. n. med. Bogna Wierusz-Wysocka 3. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I: Nazwisko Prof. dr hab. med. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz Tel. kontaktowy: 0618 48 10 11 w. 370 Możliwość kontaktu (dni, godz., miejsce) od poniedziałku do piątku, w godzinach 11.00 14.00, w czwartek godz. 13.00-14.00 E-mail: zozula@box43.pl Osoba zastępująca: dr med. Dorota Pisarczyk-Wiza Kontakt tel. 0618481011 w. 372 wizus@wp.pl 4. Organizacja zajęć REGULAMIN ZAJĘĆ 1. Zajęcia z Diabetologii Klinicznej odbywają się od poniedziałku do piątku, w godzinach 9.00-12.00. 2. Zajęcia rozpoczynają się w sali seminaryjnej Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych i Diabetologii, Szpital im. Fr. Raszei w Poznaniu, II piętro (wejście główne, sala przy Kaplicy szpitalnej). 3. Starosta grupy studenckiej proszony jest o odbiór kluczy do sali wykładowej na oddziale u osoby odpowiedzialnej za zajęcia.
4. Grupa studencka zostaje podzielona na grupy ćwiczeniowe zgodnie z obowiązującymi w Uczelni zasadami. 5. Zaliczenie zajęć odbywa się na podstawie obecności na zajęciach oraz po zaliczeniu sprawdzianu testowego. 6. Sprawdzenie wiadomości odbywa się w ostatnim dniu zajęć i polega na rozwiązaniu testu jednokrotnego wyboru składającego się z 10 pytań. Do zdania kolokwium testowego wymagane jest 6 pkt na 10 pkt możliwych do uzyskania 7. W przypadku opuszczenia jednego dnia zajęć istnieje możliwość odrobienia zaległości w uzgodnionym z prowadzącym zajęcia późniejszym terminie. 8. W przypadku większej liczby nieobecności konieczne jest odrobienie bloku ćwiczeniowego. 9. Osoba zmieniająca za zgodą Dziekana grupę studencką i nie wpisana na liście spisu grupy studenckiej otrzymanej z Dziekanatu powinna, na co najmniej tydzień wcześniej, uzgodnić możliwość udziału w zajęciach z osobą odpowiedzialną za ich prowadzenie. 10. Studenci rozpoczynający zajęcia z Diabetologii klinicznej powinni posiadać wiedzę z zakresu: podstaw fizjologii gospodarki węglowodanowej, lipidowej, białkowej, wodno-elektrolitowej, kwasowo-zasadowej; podstaw patofizjologii zaburzeń gospodarki węglowodanowej, lipidowej, otyłości, nadciśnienia tętniczego krwi (definicja i przyczyny zespołu metabolicznego); podstaw kliniki cukrzycy: definicja cukrzycy, kryteria rozpoznawania i podział cukrzycy; Ponadto studenci przystępując do zajęć powinni: scharakteryzować grupy ryzyka cukrzycy; posiadać podstawowe wiadomości z zakresu schorzeń układu sercowo-naczyniowego; farmakologii (rodzaje dostępnych w Polsce leków przeciwhiperglikemicznych) PROGRAM ZAJĘĆ Wykłady ramach Chorób Wewnętrznych: 4 godz. Tematy: 1. Cukrzyca jako choroba przewlekła (Podstawy insulinoterapii) 2. Zagrożenia związane z cukrzycą (Ostre stany w cukrzycy) Seminaria i ćwiczenia: 5 i 15 godz. 2
1 dzień Omawianie tematów problemowych: Przyczyny, patomechanizm, rozpoznanie, klasyfikacja cukrzycy. Ćwiczenia: Badanie podmiotowe z ukierunkowaniem na elementy charakterystyczne i specyficzne dla cukrzycy. Trudności diagnostyczne przy rozpoznaniu cukrzycy u osoby dorosłej. 2 dzień Omawianie tematów problemowych: Ostre powikłania cukrzycy Hipoglikemia definicja, rozpoznanie, przyczyny i postępowanie kliniczne Kwasica cukrzycowa ketonowa definicja, rozpoznanie, przyczyny i postępowanie kliniczne Zespół hiperglikemiczno-hipermolalny definicja, rozpoznanie, przyczyny i postępowanie kliniczne Kwasica mleczanowa definicja, rozpoznanie, przyczyny i postępowanie kliniczne Ćwiczenia: zajęcia przy łóżku chorego, zapoznanie się z dokumentacja medyczną chorych hospitalizowanych z powodu ostrych powikłań cukrzycy. Badanie przedmiotowe z uwzględnieniem badania w kierunku powikłań cukrzycy. 3 dzień Omawianie tematów problemowych: Leczenie cukrzycy edukacja terapeutyczna; dieta i wysiłek fizyczny; doustne leki przeciwhiperglikemiczne; wskazania do leczenia insuliną. Ćwiczenia: podejmowanie decyzji terapeutycznych u chorych na cukrzycę z uwzględnieniem celów leczenia oraz interpretacją wyników badań dodatkowych. Rodzaje preparatów insuliny. 4 dzień Omawianie tematów problemowych: Insulinoterapia konwencjonalna, okresowe leczenie insuliną, podstawy intensywnej czynnościowej insulinoterapii ustalanie i modyfikacja dawek insuliny, cele terapeutyczne Ćwiczenia: zajęcia przy łóżku chorego, praktyczne aspekty insulinoterapii 5 dzień Omawianie tematów problemowych: Przewlekłe powikłania cukrzycy ze szczególnym uwzględnieniem kardiodiabetologii Podział przewlekłych powikłań cukrzycy Rozpoznanie i monitorowanie ich przebiegu 3
Postępowanie terapeutyczne Ćwiczenia: prezentacja wybranych przypadków klinicznych podczas wizyty na salach chorych Kolokwium testowe oraz omówienie prawidłowych odpowiedzi. Podsumowanie zajęć Ocena zajęć przez studentów- specjalnie przygotowana do tego celu anonimowa ankieta. 5. Program nauczania Wymagania wstępne Studenci rozpoczynający zajęcia z Diabetologii klinicznej powinni posiadać wiedzę z zakresu: podstaw fizjologii gospodarki węglowodanowej, lipidowej, białkowej, wodnoelektrolitowej, kwasowo-zasadowej; podstaw patofizjologii zaburzeń gospodarki węglowodanowej, lipidowej, otyłości, nadciśnienia tętniczego krwi (definicja i przyczyny zespołu metabolicznego); podstaw kliniki cukrzycy: definicja cukrzycy, kryteria rozpoznawania i podział cukrzycy; Ponadto studenci przystępując do zajęć powinni: scharakteryzować grupy ryzyka cukrzycy; posiadać podstawowe wiadomości z zakresu schorzeń układu sercowonaczyniowego; farmakologii (rodzaje dostępnych w Polsce doustnych leków przeciwhiperglikemicznych oraz preparatów insuliny) Wymagania podczas zajęć: aktywne uczestnictwo w realizowanym programie nauczania Przygotowanie do zajęć Studenci powinni posiadać podstawową wiedzę z zakresu tematów omawianych w cyklu zajęć celem zwiększenia efektywności nauczania problemowego opartego o przypadki kliniczne. Wymagania końcowe umiejętność określenia ryzyka rozwoju zaburzeń metabolizmu glukozy; umiejętność rozpoznawania stanu przedcukrzycowego i cukrzycy; umiejętność rozpoznania typu cukrzycy i podjęcie decyzji terapeutycznych dotyczących optymalnego modelu leczenia; rozumienie postępowania w leczeniu ostrych stanów; znajomość celów terapeutycznych w leczeniu cukrzycy i umiejętność ich indywidualizacji; praktyczne 4
umiejętności w zakresie insulinoterapii (ustalanie dawki wstępnej, rozpisanie dawki dobowej insuliny w modelu wielokrotnych wstrzyknięć, modyfikowanie dawek insuliny w zależności od wyników glikemii w profilu dobowym); znajomość przewlekłych powikłań cukrzycy i umiejętność ich rozpoznawania; rozumienie interdyscyplinarności zaburzeń metabolizmu glukozy. 6. Cele i treści merytoryczne przedmiotu Opanowanie wiadomości i podstawowych umiejętności diagnostyczno-terapeutycznych w zakresie cukrzycy oraz ostrych i przewlekłych powikłań cukrzycy. Opis przedmiotu Etiopatogeneza cukrzycy i jej powikłań; rozpoznawanie i klasyfikacja cukrzycy; Nowo wykryta cukrzyca u osoby dorosłej trudności diagnostyczne; postępowanie w ostrych powikłaniach cukrzycy (kwasicy cukrzycowej ketonowej, zespole hiperglikemicznohipermolalnym, kwasicy mleczanowej, stanach hipoglikemii); leczenie cukrzycy typu 2; leczenie cukrzycy typu 1; kryteria wyrównania metabolicznego cukrzycy; prowadzenie samokontroli; zapobieganie, diagnostyka i leczenie przewlekłych powikłań cukrzycy (retinopatii, nefropatii, neuropatii cukrzycowej oraz chorób układu sercowo-naczyniowego); rola edukacji w leczeniu osoby z cukrzycą. 7. Tematy wykładów: 1. Cukrzyca jako choroba przewlekła 2. Zagrożenia związane z cukrzycą (ostre powikłania cukrzycy) 8. Tematy seminariów: 1. Przyczyny, patomechanizm, rozpoznanie, klasyfikacja cukrzycy. 2. Ostre powikłania cukrzycy. 3. Leczenie cukrzycy edukacja terapeutyczna; dieta i wysiłek fizyczny; doustne leki przeciwhiperglikemiczne; leki inkretynowe,; wskazania do leczenia insuliną. 4. Podstawowe zasady leczenia insuliną 5. Przewlekłe powikłania cukrzycy 9. Tematy ćwiczeń: 5
1. Badanie podmiotowe z ukierunkowaniem na elementy charakterystyczne i specyficzne dla cukrzycy. Trudności diagnostyczne przy rozpoznaniu cukrzycy u osoby dorosłej. 2. Leczenie ostrych powikłań cukrzycy zajęcia praktyczne w oparciu o przypadki kliniczne. Badanie przedmiotowe z uwzględnieniem badania w kierunku powikłań cukrzycy. 3. Decyzje terapeutyczne u chorych na cukrzycę z uwzględnieniem celów leczenia oraz interpretacją wyników badań dodatkowych. 4. Preparaty insuliny, wstrzykiwacze, glukometry, pompy insulinowe; ustalanie modelu leczenia insuliną oraz modyfikacja dawek insuliny. 5. Wybrane problemy kliniczne u chorych na cukrzycę, w tym problem zespołu stopy cukrzycowej; problemy psychologiczne u osób z cukrzycą 10. Zasady i forma oceny wyników nauczania i zaliczenia zajęć oraz przedmiotu: zaliczenie zajęć następuje na podstawie obecności na zajęciach oraz zaliczenia końcowego testu składającego się z 10 pytań jednokrotnego wyboru. Do zaliczenia wymagane jest minimum 6 na 10 maksymalnie możliwych do uzyskania punktów. 11. Materiały dydaktyczne, literatura obowiązująca i uzupełniająca: 1. Diabetologia Kliniczna; Materiały dydaktyczne dla studentów. Praca zbiorowa pod redakcją prof. dr hab. med. Bogny Wierusz-Wysockiej i dr hab. med. Doroty Zozulińskiej. 2. Cukrzyca pod redakcją Jacka Sieradzkiego. Wyd. I (dwu-tomowe); ViaMedica; Gdańsk 2006 3. Wielka Interna tom. Diabetologia pod red. Dariusza Moczulskiego. Medical Tribune 2010 12. Studenckie koło naukowe Opiekun koła prof. dr hab. med. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz Pomocnik Opiekuna: dr n. med. Aleksandra Araszkiewicz Tematyka Metodologia badań naukowych; Etiopatogeneza przewlekłych powikłań cukrzycy ze szczególnym uwzględnieniem zapalenia; Czynniki wpływające na przebieg cukrzycy typu 1 leczonej metodą intensywnej czynnościowej insulinoterapii. Miejsce spotkań Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii, Szpital im. Fr. Raszei w Poznaniu w terminach ustalanych wraz z członkami skn. 6
Kontakt: Tel. 0618481011 w. 370 zozula@box43.pl 7