Podziękowania specjalne dla PGA Polska

Podziękowania specjalne dla PGA Polska Chciałbym na samym początku tej książki bardzo podziękować PGA Polska oraz szczególnie Panu Filipowi Naglakowi za współpracę przy korekcie i recenzji. Bardzo dokładna analiza treści, korekta najdrobniejszych szczegółów, sugestie zmian niektórych terminów i określeń, pozwoliły mnie jako autorowi mieć pewność, że niniejsza książka jest naprawdę wartościowa. Jego opinia, która przytoczona w jego recenzji jest na stronie 12 jest najlepszą rekomendację jaką mogłem sobie wyobrazić. Krzysztof Czupryna

SPIS TREŚCI (tom 1) Od Autora... 13 Zasady gry w golfa... 15 Terminologia golfa... 22 Wprowadzenie tee off... 29 Dwie koncepcje nauki gry w golfa... 29 Dwa typy golfistów... 31 Cztery elementy... 34 Dlaczego gra w golfa jest taka trudna?... 34 Jak osiągnąć dobry poziom techniczny?... 38 Dwie grupy umiejętności... 39 Cel nauki gry w golfa... 40 Część I. Istota gry w golfa 1. Podstawy techniki gry w golfa... 45 1.1. Warunki statyczne GASP+2... 48 1.1.1. Chwyt kija... 49 1.1.2. Alignment (aim), czyli ustawienie na cel... 61 1.1.3. Stance, czyli szerokość ustawienia i pozycja stóp... 67 1.1.4. Posture, czyli postawa ciała... 71 1.1.5. Położenie piłki, czyli GASP+1... 78 1.1.6. Rutyna, czyli GASP+2... 79 1.2. Warunki dynamiczne biomechanika uderzenia, RTT... 83 1.2.1. Ruch kija i ciała... 87 1.2.2. Timing uderzenia... 110 1.2.3. Tempo, czyli szybkość całego swingu... 110 1.3. Fizyka, czyli stare i nowe prawa lotu piłki... 112 2. Technika różnych uderzeń... 119 2.1. Putting... 120 2.1.1. Elementy wpływające na skuteczny putting... 126 2.1.2. Wyczucie dystansu w puttingu... 127 2.1.3. Umiejętności GASP+2... 128 2.1.4. Umiejętności RTT... 138 2.1.5. Umiejętność czytania greenu... 147 2.1.6. Putting BUS (bez udziału świadomości)... 149 2.1.7. Puttowanie zza greenu... 151 2.2. Chipping... 152 2.2.1. Prawidłowy dobór kija w zależności od sytuacji przed i na greenie... 153 2.2.2. Umiejętność prawidłowego wyboru miejsca upadku piłki... 156 2.2.3. Umiejętności GASP+2... 156 2.2.4. Umiejętności RTT... 159 2.2.5. Różne rodzaje chipów... 169 2.2.6. Chip-IN czyli jak chippować do dołka... 176 2.3. Pitching... 181 2.3.1. Krótki pitching... 181 2.3.1.1. Prawidłowy zamach, czyli kontrola odległości w krótkim pitchingu... 184 2.3.1.2. Umiejętności GASP+2... 185 2.3.1.3. Umiejętności RTT... 189 2.3.1.4. Rodzaje krótkich pitchów... 198

6 Spis treści 2.3.2. Długi pitching... 202 2.3.2.1. Prawidłowy dobór kija i zamachu w długim pitchingu... 204 2.3.2.2. Umiejętności GASP+2... 206 2.3.2.3. Umiejętności RTT... 209 2.3.2.4. Od czego zależy precyzja długiego pitchingu... 219 2.3.2.5. Rodzaje długich pitchów... 221 2.4. Długa gra... 225 2.4.1. Warunki skuteczności długiej gry... 226 2.4.2. Umiejętności GASP+2... 227 2.4.3. Umiejętności RTT... 232 2.4.4. Driver... 261 2.4.5. Precyzja... 261 2.4.6. Odległość... 262 2.4.7. Różne rodzaje uderzeń... 267 2.4.8. Manuel de la Torre czarodziej swingu... 274 2.5. Gra z bunkra... 281 2.5.1. Bunkier przy greenie... 284 2.5.1.1. Prawidłowy zamach, czyli kontrola odległości w grze z bunkra przy greenie... 284 2.5.1.2. Umiejętności GASP+2... 285 2.5.1.3. Umiejętności RTT... 289 2.5.1.4. Rodzaje uderzeń z bunkra przy greenie... 298 2.5.2. Bunkier przy fairwayu... 300 2.5.2.1. Dobór adekwatnego kija... 300 2.5.2.2. Umiejętności GASP+2... 300 2.5.2.3. Umiejętności RTT... 301 3. Strategia gry w golfa... 303 3.1. Strategia uderzenia z tee... 303 3.1.1. Wybór odpowiedniego kija... 307 3.1.2. Wybór odpowiedniego uderzenia... 309 3.1.3. Wybór miejsca upadku... 309 3.2. Strategia długiej gry... 311 3.2.1. Wybór odpowiedniego kija... 312 3.2.1.1. Odległość... 312 3.2.1.2. Warunki atmosferyczne deszcz, wiatr... 314 3.2.1.3. Położenie piłki... 314 3.2.1.4. Otoczenie drzewa, krzaki... 315 3.2.1.5. Usytuowanie celu na wzniesieniu, w niecce... 316 3.2.2. Wybór odpowiedniego uderzenia... 317 3.2.3. Wybór miejsca upadku... 318 3.2.4. Zasady Moniki... 318 3.3. Strategia ataku na green, czyli approach... 320 3.3.1. Wybór odpowiedniego kija... 320 3.3.2. Wybór odpowiedniego uderzenia... 321 3.3.3. Wybór miejsca upadku... 322 3.3.4. Rutyna... 323 3.4. Strategia krótkiej gry... 324 3.4.1. Wybór odpowiedniego kija... 324 3.4.2. Wybór odpowiedniego uderzenia... 325 3.4.3. Wybór miejsca upadku... 326 3.4.4. Pitch czy chip?... 326 3.4.5. Strategia wejścia na green skąd puttować?... 329 3.5. Strategia puttingu... 329 3.5.1. Wybór miejsca zatrzymania się piłki... 330 3.5.2. Rutyna... 331

7 3.6. Zasady ogólne dla wszystkich poziomów handicapowych... 332 3.6.1. Zasady dla graczy z handicapem >30... 333 3.6.2. Zasady dla graczy z handicapem 19-29... 334 3.6.3. Zasady dla graczy z handicapem 11-18... 335 3.6.4. Zasady dla graczy z handicapem 6-10... 336 3.6.5. Zasady dla graczy z handicapem <6... 337 3.7. Wybrane przykłady strategii gry w golfa... 339 3.7.1. Strategie gry dla handicapów 30, 18, 7... 339 3.7.2. Killer strategy, czyli Leon zawodowiec... 344 3.7.3. Bogey meter... 349 4. Psychologiczne aspekty gry w golfa... 357 4.1. Problemy psychologiczne związane z przebiegiem gry... 362 4.1.1. Odporność na niepowodzenie w grze... 362 4.1.2. Odporność na sukcesy w grze tzw. euforia mistrza... 365 4.1.3. Zdolność do koncentracji i wyłączenia się z otoczenia... 368 4.2. Problemy psychologiczne związane z okolicznościami gry... 371 4.2.1. Odporność na zagrożenia sytuacyjne na polu... 371 4.2.2. Odporność na sytuację w grze... 373 4.3. Problemy psychologiczne związane z postawą wobec gry... 376 4.3.1. Ukształtowanie w sobie określonego typu postawy wobec swojej gry, przeciwników i sytuacji... 376 4.3.2. Zrozumienie co dzieje się z psychiką w trakcie gry i jak sobie z tym radzić... 379 4.4. Problemy związane z treningiem, nauką gry w golfa oraz z grą... 382 5. Przygotowanie fizyczne do gry w golfa... 387 5.1. Wzmocnienie grup mięśniowych zaangażowanych w uderzenia... 389 5.2. Rozciągnięcie mięśni zaangażowanych w swing... 390 5.3. Ogólna wytrzymałość fizyczna organizmu... 394 Spis treści

Miłośnicy golfa, Uczymy grać w golfa to nazwa pierwszej, ogólnopolskiej akcji PGA Polska. Celem rozpisanego na cały sezon 2014 przedsięwzięcia jest nie tylko popularyzacja naszego sportu, naszego hobby oraz sposobu życia. To przede wszystkim projekt edukacyjny, którego głównym założeniem jest wskazywanie najlepszych standardów nowoczesnego nauczania gry, skutecznego rozwijania umiejętności graczy na każdym poziomie, tajników profesjonalnego treningu fizycznego i mentalnego, strategicznego planowania oraz dbałości o zdrowie, a także etyki golfa. Z tym większą radością zwracamy uwagę na tegoroczną premierę książki Krzysztofa Czupryny. To wszechstronny i pogłębiony przewodnik po najważniejszych aspektach treningu oraz gry. To książka napisana z miłości do golfa. Dla wszystkich tych, którzy ten sport już kochają oraz dla tych, którzy jeszcze o tym nie wiedzą. To wreszcie kolejna, użyteczna pozycja w bibliotece, a raczej golfowej torbie, każdego, kto golf traktuje nie tylko jako weekendową przygodę, źródło niezapomnianych wrażeń i kontaktu z niezwykłymi ludźmi i naturą ale także jako pretekst do ciężkiej, systematycznej, sportowej pracy. I choć, ta pozycja ze względów formalnych nie pokrywa się z programem nauczania PGA Polska, polecam ją życzliwej uwadze i wnikliwej lekturze. Krzysztof, Twoje dzieło, to taki książkowy hole in one. Gratulujemy! Jarosław Sroka Prezes PGA Polska

Henryk Andrzej Sozański Prof. dr hab. nauk o kulturze fizycznej, absolwent Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie, nauczyciel akademicki AWF Józefa Piłsudskiego w Warszawie, rektor trzech kadencji. Był rekordzistą Polski (skok wzwyż) i reprezentantem kraju w kategoriach młodzieżowych; trener kl. M lekkiej atletyki. Wychował reprezentantów Polski w skoku w dal i trójskoku, mistrzów kraju w kategorii seniorów i juniorów, medalistów ME juniorów. Autor ponad 370 pozycji w tym 35 książek (wiele tłumaczonych na inne języki). Kierunki działalności naukowej to: teoria i technologia treningu, sprawność fizyczna, uwarunkowania treningu dzieci i młodzieży, obciążenia treningowe (wysiłkowe), sport olimpijski. Doktor honoris causa Państwowego Uniwersytetu Wychowania Fizycznego i Sportu w Kijowie, AWFiS w Gdańsku oraz Uniwersytetu Kultury Fizycznej i Sportu we Lwowie. Golf coraz śmielej przemierza współczesny świat. Zadomawia się w regionach różnych pod względem geograficznym i kulturowym również w różnych środowiskach i grupach społecznych. I chociaż ma korzenie w formach ludycznych wychodząc z popularnych gier plebejskich to dziś kierując się zbiorem właściwych sobie reguł i szczególną dbałością o etykietę zdobywa sobie miejsce w areopagu sportu. Jeśli więc sport to nie tylko sztuka i estetyczne czy emocjonalne przeżycia ale też proces wieloletniego szkolenia i codzienny trening. To również metodyka i technologia tego treningu. Jak w każdej innej dyscyplinie Do Czytelnika zainteresowanego golfem, po raz pierwszy dociera tak obszerny, bo dwutomowy podręcznik, w którym Autor przystępnie ukazuje piękno golfa bogactwo i złożoność techniczną, wspartą na pożądanych cechach osobowości, charakterze i wymagającym przygotowaniu sprawnościowym. Do encyklopedycznej formuły opracowania wkomponowany został projekt dydaktyczny ukazujący drogę postępowania od inicjacji aż do mistrzostwa sportowego i to w formule precyzyjnego opisu działań krok po kroku, z zachowaniem współczesnych wymagań dydaktyki sportowej. W tym postępowaniu niezwykle mocno akcentowana jest technika i przygotowanie techniczno-taktyczne golfisty. To zrozumiałe, bo golf to sport techniczny i wieloczynnikowy. Przyjęty algorytm postępowania metodycznego jest szczególnym walorem podręcznika, bowiem ułatwia Czytelnikowi poznanie i zrozumienie swoistej odrębności golfa jako dyscypliny sportowej i jako sposobu oraz kultury życia. Co prawda, osobistej fascynacji golfem Autor nie ukazuje bezpośrednio, ale jest ona wyczuwalna w każdym zdaniu, w każdej myśli, a także między wierszami. Ta pasja udziela się Czytelnikowi, i z taką pasją łatwiej dotrzeć do działań najważniejszych i najskuteczniejszych zrozumieć i rozkochać się w golfie. Doświadczona w wydawnictwach sportowych oficyna Estrella dołożyła wielu starań, zwłaszcza w obszarze graficznym, dzięki czemu do Czytelnika dociera nowocześnie przygotowana pozycja edytorska. Dobry to przykład rzetelnej roboty. Uczmy się więc jak wbić piłkę do danego dołka możliwie najmniejszą ilością uderzeń, czerpiąc przy tym radość, zadowolenie i satysfakcję z godziwego, zdrowego ruchu w naturalnym środowisku

Adam Królak Trener tenisa klasy mistrzowskiej, b. kapitan reprezentacji Polski w Pucharze Davisa. Dr nauk o kulturze fizycznej i długoletni pracownik naukowo-dydaktyczny warszawskiej AWF. Główne zainteresowania naukowe skupiają się w badaniach nad treścią i intensywnością treningów oraz efektywnością wykorzystania indywidualnego potencjału sportowego tenisistów w spotkaniach na najwyższym poziomie światowym (obserwacja 72 turniejów wielkoszlemowych i 10 finałów Pucharu Davisa w latach 1962-2013) oraz nad wpływem techniki i biomechaniki na dokładność sterowania lotem piłki w uderzeniach zamachowych. Autor 15 książek i podręczników oraz ponad 300 artykułów metodyczno-szkoleniowych. Autor prezentując wzorce techniki uderzeń i kolejność ich opanowania, świadomie oszczędził Czytelnikowi naukowego uzasadnienia wyboru odrębnych metod nauczania nawyków zamkniętych (występujących w golfie) i nawyków otwartych (najczęściej występujących w grach zespołowych i sportach walki), rodzajów transferu (dodatni, obojętny, ujemny) i sposobów wykorzystania schematów jako czynności charakterystycznych dla procesu nauczania i doskonalenia umiejętności technicznych oraz innych. Mamy tu do czynienia z wzorcami czynności ruchowych i mimo, że model nie musi w pełni odwzorowywać struktury uderzenia, to powinien dokładnie naśladować działania modelowego układu i taki zamysł w poważnej mierze udało się stworzyć. Autor jednoznacznie kieruje swój podręcznik do Czytelnika młodego, którego chce zachęcić do rozpoczęcia przygody z golfem oraz do golfistów już grających, którzy dążą do wzbogacenia repertuaru swych umiejętności i podniesienia poziomu sportowego. Tytuł drugiej części Nauczanie i trening gry w golfa dobrze ilustruje intencje stanowiące nadrzędny motyw opracowania. Cenną zaletą podręcznika jest nadanie właściwej rangi wraz z umiejętnościami technicznymi i techniczno-taktycznymi przygotowaniu mentalnemu, cechom osobowości, przygotowaniu psychomotorycznemu oraz doświadczeniu zdobywanemu w grze, które nie tylko decydują o wyniku sportowym, ale wskazują na wyjątkową wszechstronność golfa jako gry dla wszystkich gry spełniającej wysokie wymagania, jakże korzystne we współczesnym społeczeństwie gry kreującej styl życia.

Filip Naglak Absolwent Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, trener II klasy lekkiej atletyki. Z golfem zetknął się w roku 1997 podczas pobytu w Anglii. Po powrocie do Polski pracował przy powstawaniu pola w Krobielowicach. W roku 2002 przystąpił do kursu PGA Polska, który ukończył z tytułem Wykwalifikowanego Instruktora Golfa. W roku 2009 jako pierwszy Polak zdobywa stopień instruktora I stopnia Titleist Performance Institute (TPI). Od roku 2003 związany z zawodowo z golfem. Specjalizuje się w przygotowaniu fizycznym zawodników grających w golfa. Od 2006 roku jest jednym z trenerów kadry narodowej Polskiego Związku Golfa. W roku 2012 uzyskał jako pierwszy Polak stopień TPI Junior Coach poziom 3. Jest współautorem ogólnopolskiego programu promocji golfa wśród dzieci i młodzieży Narodowy Program Rozwoju Juniorów. Książka Skuteczna gra w golfa jest pierwszą pozycją, która tak obszernie omawia zagadnienia nauczania i treningu gry w golfa. W tomie 1 autor przedstawia różne koncepcje nauczania techniki gry w golfa i wiele elementów w nich zawartych zasługuje na uwagę. Tom 2 poświęcony jest systemowi treningu i nauczania gry w golfa. Zawarte w nim przemyślenia i sugestie autora odnoszą się do graczy na różnym poziomie zawodniczego rozwoju. Oprócz zagadnień dotyczących metodyki nauczania, przygotowania fizycznego, czytelnik znajdzie tu także omówienie elementów psychologicznych, istotnych w przygotowaniu zawodnika do startów w tej dyscyplinie sportu. Jestem przekonany, że książka Skuteczna gra w golfa będzie ważną pozycją w bibliotece każdego golfisty, jak również instruktora i trenera golfa. Bogate i cenne informacje w niej zawarte pomogą wszystkim w zrozumieniu istoty tej pięknej i ciekawej gry. Bez tego nie można myśleć o podniesieniu skuteczności gry, co przecież jest celem procesu treningowego. Serdecznie gratuluję autorowi tak doskonałych efektów jego niełatwej pracy, dogłębnego ujęcia wielu zagadnień z tak szerokiego zakresu tematyki, jaką stanowi nauczanie i trening gry w golfa.

3 SPIS TREŚCI (tom 2) Część II. Nauczanie i trening gry w golfa 6. Nauczanie gry w golfa... 9 6.1. Czynniki charakteryzujące golfistę na światowym poziomie... 14 6.2. Rola trenera (instruktora) w golfie... 21 6.3. Zasady nauczania gry w golfa... 26 6.4. Wstępny etap nauczania dzieci i młodzieży... 32 6.5. Nauczanie i doskonalenie nawyków czuciowo-ruchowych... 35 6.6. Metody i algorytm postępowania w nauczaniu podstaw gry w golfa... 42 6.7. Lekcje golfa... 48 6.7.1. Konspekty lekcji... 57 6.7.2. Typy lekcji i uczestników indywidualizacja nauczania... 71 6.7.3. Talent trenera, czyli jak dokonywać cudów... 90 6.8. Błędy w nauczaniu gry w golfa... 97 7. Przygotowanie dzieci i młodzieży do gry w golfa... 107 7.1. Mięśnie zaangażowane w swing golfowy... 111 7.2. Rozwój sprawności fizycznej w treningu golfistów... 113 7.3. Etapy rozwoju sprawnościowego golfistów... 126 7.4. Próby testu oceniającego sprawność fizyczną golfistów... 133 7.5. Rozwój koordynacji ruchowej oraz próby ją oceniające... 136 7.6. Rozwój szybkości i kryteria jej oceny... 141 7.7. Rozwój wytrzymałości oraz kryteria jej oceny... 147 7.8. Rozwój siły i kryteria jej oceny... 154 7.9. Możliwe błędy niezwiązane z przygotowaniem kondycyjnym... 165 8. Specjalny trening golfowy technika i skuteczność uderzeń... 169 8.1. Droga do sukcesów obciążenia treningowe i startowe golfistów... 194 8.2. Wieloletni program rozwoju sportowego golfistów... 205 8.3. Trening puttingu... 208 8.4. Trening chippingu... 226 8.5. Trening krótkiego pitchingu... 245 8.6. Trening długiego pitchingu... 261 8.7. Trening długiej gry... 273 8.8. Trening gry z bunkra... 294 8.9. Błędy techniczne (lot i kontakt z piłką) oraz sposoby ich korekty... 306 9. Trening strategii... 327 9.1. Metody treningu strategii... 329 9.2. Błędy strategiczne i sposoby ich korekty... 332 10. Trening przygotowania mentalnego... 335 10.1. Metody treningu mentalnego... 338 10.2. Błędy w przygotowaniu mentalnym i sposoby ich korekty... 344

4 Spis treści 11. Bezpośrednie przygotowanie startowe golfisty i gra... 347 12. Encyklopedyczne ABC golfa... 355 12.1. Geneza i rozwój golfa na świecie i w Polsce... 357 12.2. Reguły i etykieta gry w golfa... 381 12.3. Zasady liczenia handicapu... 383 12.4. Dobór sprzętu golfowego... 387 12.5. Różne formuły gry w golfa... 405 19. dołek, czyli zakończenie... 413 Play off... 419 Bibliografia... 424

46 Gra w golfa składa się z szeregu uderzeń na drodze od tee-box (miejsce, od którego zaczyna się pierwsze uderzenie) do dołka. Wszystkie te uderzenia można podzielić na pięć rodzajów i cztery typy sytuacji. Rodzaje uderzeń to: 1. Putting, czyli uderzenia na greenie kijem zwanym putter z odległości od 1 cm do około 20 metrów od dołka. 2. Chipping, czyli uderzenia różnymi kijami (od wedga do wooda) w okolicach greenu (od 3 do 15 metrów od greenu). 3. Pitching, czyli uderzenia wykonywane na ogół kijami typu wedge, w odległości od 10 do 30 metrów (krótki pitching) i od 40 do 100 metrów (długi pitching) od greenu. 4. Długa gra, tzw. full swing, czyli uderzenia kijami typu iron i wood na odległość od 100 do 300 metrów od greenu. 5. Uderzenia z bunkrów, czyli uderzenia kijami typu wedge lub iron z bunkrów przy greenie i kijami typu iron lub wood z bunkrów wzdłuż fairwayu. Oprócz tych pięciu podstawowych typów uderzeń, mamy do czynienia z czterema podstawowymi typami sytuacji, w których te uderzenia mogą występować, a które to sytuacje wymagają czasem modyfikacji techniki danego uderzenia: sytuacja pierwsza to cztery różne nachylenia gruntu. Piłka może leżeć płasko, ale może też leżeć pod górkę, z górki, może znajdować się powyżej stóp i poniżej stóp. Położenia te wymagają lekkiej zmiany techniki danego uderzenia; sytuacja druga to najrozmaitsze rodzaje podłoża, na którym leży piłka. Piłka może leżeć na krótko przystrzyżonej trawie (fairway), w nieco gęstszej i wyższej trawie (umiarkowany rough), w wysokiej trawie (wysoki rough), na gołej ziemi (hard pan), na mokrej ziemi, na miękkim piasku, na podłożu z igieł drzewnych itd. Każde z tych położeń piłki wymaga modyfikacji w technice uderzenia piłki, a czasem całkiem innej techniki. sytuacja trzecia to rozmaitego rodzaju przeszkody na drodze piłki (drzewa, krzaki), jak również warunki atmosferyczne (wiatr, deszcz), które zakłócają zamierzony jej lot. Należy wtedy tak dostosować dany rodzaj uderzenia, aby ta przeszkoda nie utrudniała piłce lotu w stronę dołka. W przypadku uderzeń krótkiej gry (chipping i krótki pitching, gra z bunkrów przy greenie) sytuacja trzecia ma dosyć ograniczone znaczenie, gdyż warunki atmosferyczne (wiatr, deszcz) nie oddziałują tak bardzo w okolicach greenu, jak również w bezpośredniej bliskości greenu rzadko można spotkać przeszkody w rodzaju drzew czy krzaków; sytuacje czwarta to warunki, jakie są na greenie, tj. położenie dołka, ilość greenu pomiędzy piłką a dołkiem, nachylenie greenu, szybkość greenu itp. Uderzając piłkę na green z dowolnej odległości należy uwzględniać sytuację, która na nim panuje.

47 Z powyższego zestawienia widać, jak wiele różnych kombinacji uderzeń, sytuacji, przeszkód ma gra w golfa. Gdy dodamy do tego 13 kijów (regulaminowe 14 minus putter), to otrzymamy ogromną liczbę możliwych teoretycznie uderzeń, które golfista na bardzo dobrym poziomie powinien opanować. W dalszych rozdziałach tej książki omówię wszystkie rodzaje uderzeń i sytuacje. Obecnie chciałbym przedstawić podstawy techniczne, czyli dwie grupy warunków, które muszą być spełnione, aby wykonać prawidłowe technicznie uderzenie, czyli zrealizować wymienione poprzednio sześć celów techniki golfowej. Cele te przypomnę raz jeszcze. 1) kąt poziomy główki kija w stosunku do zamierzonej linii uderzenia powinien wynosić 90 stopni w momencie kontaktu z piłką, 2) kąt ataku główki kija na piłkę powinien być adekwatny do kija i zamierzeń gracza, 3) główka kija powinna poruszać się tuż przed uderzeniem piłki równolegle w stosunku do linii celu, 4) miejscem kontaktu z piłką powinien być tzw. sweet spot, czyli centralne miejsce na główce kija, 5) główka kija powinna mieć odpowiednią prędkość w zależności od zamierzeń gracza, 6) punkty od 1 do 5 powinny być maksymalnie powtarzalne. 1. Podstawy techniki gry w golfa Warunki, które pomogą zrealizować te sześć celów, można podzielić na dwie grupy. Pierwsza to te, które należy spełnić przed wykonaniem uderzenia nazwałem je statycznymi. Druga grupa warunków to te, które należy spełnić w trakcie uderzenia nazwałem je dynamicznymi.

87 1.2.1. Ruch kija i ciała Jak już wspominałem, swing można opisywać opowiadając, co robią poszczególne części ciała i wtedy pozycje kija powinny wystąpić same. Można też opisywać pozycje kija golfowego i wtedy poszczególne części ciała powinny same wykonać odpowiednie ruchy. I to właśnie są dwie główne koncepcje nauki swingu skierowane na ciało lub skierowane na kij. Nie preferuję żadnej z tych koncepcji, choć uważam, że ta skierowana na kij jest znacznie łatwiejsza do nauki dla początkujących i średnio zaawansowanych graczy. Natomiast koncepcja skierowana na ciało jest bardzo przydatna to zdynamizowania swingu, a więc umożliwia doskonalenie gry bardziej zaawansowanych golfistów. Każdy pełny swing charakteryzuje szereg cech-parametrów, które omówię dokładniej niżej, a których lista przedstawia się następująco: płaszczyzna swingu jej kąt nachylenia i kierunek, długość i szerokość swingu, połączenie części ciała, tzw. connection, szereg istotnych pozycji ciała i kija w trakcie swingu setup, backswing, impakt, timing swingu sekwencja ruchów ciała i kija w czasie, tempo swingu czas całego pełnego swingu. W tym miejscu pragnę dodać, że istnieją też opisy swingu na podstawie innych cech- -parametrów. Przykładowo Edward Tischler wyróżnia 12 parametrów swingu (oś obrotu, droga swingu, sposób pracy nadgarstków itd.), które są uzależnione od budowy ciała gracza i jego indywidualnych preferencji. Każda z tych 12 cech występuje w trzech wariantach, a więc łącznie jest 36 możliwych parametrów swingu. Podejście to jest bardzo wartościowe i godne uwagi, jednak zarezerwowane jest raczej dla graczy o pojedynczym handicapie. Pełny swing i ruch główki kija w jego trakcie mają kształt okręgu. Kij, którym uderzamy piłkę, musi poruszać się w określony sposób, tj. jego główka i trzonek muszą poruszać się po określonej płaszczyźnie lub, inaczej, po określonym torze ruchu. Im te płaszczyzny (tor, po którym porusza się kij) w backswingu i w forward swingu będą bardziej stałe (niezmienne), tym uderzenie będzie bardziej powtarzalne i precyzyjne, a więc zrealizujemy dwa spośród celów techniki golfa. Dochodzimy w ten sposób do pierwszego elementu ruchu, a mianowicie płaszczyzny swingu. Pojęcie to jest bardzo różnie rozumiane, często myli się płaszczyznę ruchu kija, główki, rąk itd. Mówi się, że kij porusza się po płaszczyźnie, główka kija porusza się po płaszczyźnie, ręce poruszają się po płaszczyźnie. Pojęcia płaszczyzny swingu pierwszy użył Ben Hogan w swojej książce Five Lessons: The Modern Fundamentals

88 1. Podstawy techniki gry w golfa of Golf. Proponował on wyobrażenie sobie płaszczyzny swingu jako tafli szkła, która biegłaby od piłki do barków. Hogan używał tego pojęcia w odniesieniu do ruchu lewej ręki, która w trakcie backswingu nie powinna znaleźć się według niego powyżej tej płaszczyzny. Z różnych określeń pojęcia płaszczyzny swingu mnie najbardziej odpowiada rozumienie Homera Kellego, który w książce The Golfing Machine opisuje, że kij porusza się po płaszczyźnie swingu wtedy, gdy jeden z jego końców, ten najbliższy ziemi w danej fazie swingu (czyli albo główka, albo koniec rączki), zawsze wskazuje na linię celu (lub jej przedłużenie), gdy kij nie jest w pozycji równoległej do ziemi we wszystkich punktach czasowych w czasie całego swingu. Podobnie rozumie płaszczyznę swingu Jim McLean. Jest to oczywiście nieco skomplikowane na początku, ale zaraz wizualnie pokażę, o co tu chodzi. Na zdjęciach poniżej pokazany jest setup w tej fazie swingu koniec kija najbliższy ziemi (czyli jego główka) pokazuje dokładnie na linię celu (kolor czerwony; fot. 96, 97). Fot. 96. Setup. Fot. 97. Setup. Na kolejnych zdjęciach pokazany jest takeaway w tej fazie swingu koniec kija najbliższy ziemi (czyli ciągle główka) pokazuje dokładnie na przedłużenie do tyłu linii celu (kolor czerwony; fot. 98, 99).

89 1.2.1. Ruch kija i ciała Fot. 98. Takeaway. Fot. 99. Takeaway. Następne zdjęcia pokazują sytuację pozycja nr 3, gdy kij jest równolegle do linii celu, a więc zgodnie z definicją Kellego żaden z końców kija nie pokazuje na linię celu lub jej przedłużenie (fot. 100, 101). Fot. 100, 101. Kij równoległy do linii celu pozycja numer 3.

90 1. Podstawy techniki gry w golfa Kolejne zdjęcia pokazują połowę backswingu w tej fazie swingu koniec kija najbliższy ziemi (czyli teraz koniec rączki kija) pokazuje dokładnie na przedłużenie linii celu (kolor czerwony; fot. 102, 103). Fot. 102. Połowa backswingu. Fot. 103. Połowa backswingu. Teraz przychodzi czas na szczyt backswingu, w którym pozycja kija może być równoległa do ziemi (jak na poniższych zdjęciach 104, 105) u bardziej elastycznych graczy, ale kij może też nie dochodzić do pozycji równoległej do ziemi u graczy mniej elastycznych. Fot. 104. Szczyt backswingu. Fot. 105. Szczyt backswingu.

91 Następne zdjęcia pokazują początek forward swingu transition. W tej fazie swingu koniec kija najbliższy ziemi (czyli koniec jego rączki) pokazuje dokładnie na przedłużenie linii celu (kolor czerwony; fot. 106, 107). 1.2.1. Ruch kija i ciała Fot. 106. Faza transition. Fot. 107. Faza transition. Poniżej mamy kolejną fazę forward swingu delivery, gdy kij jest znowu równolegle do linii celu, a więc zgodnie z definicją Kellego żaden z końców kija nie pokazuje na linię celu (fot. 108, 109). Fot. 108. Faza delivery. Fot. 109. Faza delivery.

92 1. Podstawy techniki gry w golfa Kolejne zdjęcia pokazują impakt w tej fazie swingu koniec kija najbliższy ziemi (czyli teraz główka kija) pokazuje dokładnie na linię celu (kolor czerwony; fot. 110, 111). Fot. 110. Impakt. Fot. 111. Impakt. Wreszcie ostatnie zdjęcia pokazują początek follow through, gdzie znowu koniec kija najbliższy ziemi, czyli główka, pokazuje na przedłużenie linii celu (fot. 112, 113). Fot. 112. Początek follow through. Fot. 113. Początek follow through. Mam nadzieję, że po tym wyjaśnieniu pojęcie płaszczyzny swingu jest bardziej zrozumiałe.

210 2. Technika różnych uderzeń Sam ruch jest bardzo podobny do krótkiego pitchingu, a różni się tylko szerokością postawy oraz tempem. W pierwszej fazie dłonie trzymające kij idą po linii prostej do tyłu, po czym następuje ich skręt zgodnie z ruchem wskazówek zegara i zagięcie nadgarstków (cocking). Następnie ręce unoszą się do pozycji lewej ręki równoległej do ziemi (lewa ręka na godzinę 9) i następuje dalszy skręt ciała. Kij nie może skręcać za bardzo do tyłu za ciało, tj. w prawo dla graczy praworęcznych. Następnie biodra skręcają się do przodu, łącznie z przesunięciem ciężaru ciała na lewą stopę. Występuje przyspieszenie w ruchu do przodu. Wykonując długi pitching należy mieć wyraźne wrażenie, że to skręt bioder ciągnie ręce i kij. Zdjęcia poniżej (fot. 302-309) oraz na sąsiedniej stronie (fot. 310-317) przedstawiają całą sekwencję długiego pitchingu. Fot. 302-309. Sekwencja długiego pitchingu widok z przodu.

211 Fot. 310-317. Sekwencja długiego pitchingu widok z boku. 1. Ruch, czyli droga kija i jego główki w trakcie pitchingu Główka kija zatacza większy łuk, lewa ręka w zamachu dochodzi do pozycji na godzinę 9, a po uderzeniu minimum do pozycji na godzinę 3 lub dalej. Dłonie trzymające kij cofają się po linii prostej (jak w długim puttingu), potem nadgarstki lekko skręcają się do wewnątrz (zgodnie z ruchem wskazówek zegara) i następuje ich zagięcie (cocking). Następnie obie ręce trzymające kij unoszą się po łuku do góry wraz z lekkim skrętem w prawo górnej części ciała. W ruchu do przodu ideałem jest prowadzenie przez moment po uderzeniu główki kija prosto, dokładnie po linii celu. Zapewnia to lepszą precyzję.

233 W trakcie ruchu swingu pracuje bardzo wiele mięśni i części ciała. Skręcają się biodra, ramiona, barki zginają się, a następnie prostują nadgarstki. Główka kija zatacza okrąg wokół ciała i rozpędza się ruchem jednostajnie przyspieszonym od szczytu backswingu aż do momentu kontaktu z piłką, czyli w trakcie forward swingu. Łącznie w pełnym swingu można wyróżnić cztery tzw. akumulatory mocy, tj. elementy ciała odpowiedzialne za rozpędzenie kija. Omówię je w dalszej części. Zdjęcia poniżej przedstawiają, jak wygląda cała sekwencja pełnego swingu od strony linii uderzenia oraz patrząc z przodu (fot. 345-356 oraz 357-368). 2.4.3. Umiejętności RTT Fot. 345-356. Sekwencja pełnego swingu (widok po linii celu).

234 Fot. 357-368. Sekwencja pełnego swingu (widok z przodu). 1. Ruch, czyli droga kija i jego główki w pełnego swingu Kąt nachylenia płaszczyzny swingu Płaszczyzna swingu jest adekwatna do kija, którym go wykonujemy, bardziej stroma przy krótkich ironach, a bardziej płaska przy woodach. Występują też różnice indywidualne wśród graczy jedni mają bardziej pionową, inni bardziej płaską płaszczyznę swingu. Nie ma tutaj sztywnych reguł, ideałem jest tylko utrzymywanie podczas całego swingu podobnego kąta nachylenia płaszczyzny swingu względem ziemi. Zapewnia to lepszą powtarzalność uderzeń. Ważne jest również, aby płaszczyzna swingu była skierowana na cel (jej dolna krawędź jest równoległa do linii celu). Główka kija musi być prowadzona dokładnie w tym kierunku (fot. 369). Fot. 369. Płaszczyzna swingu.