PROGRAM PRACY a1 Z UCZNIEM/UCZENNICĄ NA ZAJĘCIACH Z TERAPII LOGOPEDYCZNEJ NOWA JAKOŚĆ EDUKACJI W PYSKOWICACH REALIZOWANY W RAMACH PROJEKTU: WYRÓWNYWANIA SZANS EDUKACYJNYCH UCZNIÓW Z GRUP O UTRUDNIONYM DOSTĘPIE DO EDUKACJI ORAZ ZMNIEJSZENIE RÓŻNIC W JAKOŚCI USŁUG EDUKACYJNYCH W OKRESIE OD PAŹDZIERNIKA 2013r. DO CZERWCA 2015r. Opracowanie: mgr Barbara Przybylska Mucha
a2 SPIS TREŚCI WSTĘP I. ZAŁOŻENIA PROGRAMU II. CELE PROGRAMU III. METODY I FORMY REALIZACJI IV. TREŚCI I STRUKTURA PROGRAMU V. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW I POMOCE DYDAKTYCZNE VI. SPODZIEWANE EFEKTY VII. EWALUACJA PROGRAMU BIBLIOGRAFIA
WSTĘP Nowa jakość edukacji w Pyskowicach a3 Mowa jest niezmiernie istotną formą aktywności każdego człowieka. Ma ona wpływ na relacje z innymi ludźmi, kształtowanie osobowości, rozwój intelektualny. Prawidłowa mowa sprzyja śmiałości, podnoszeniu wiary we własne siły, ułatwia nawiązywanie kontaktów społecznych, porozumiewanie się z drugim człowiekiem, wyrażanie opinii i emocji. Rozwój mowy jest nierozerwalnie związany z procesem myślenia, gdyż pozwala na zdobywanie informacji, a poprzez to pogłębianie swojej wiedzy. Z tego powodu należy więc zajmować się profilaktyką i terapią logopedyczną. Program terapii kierowany jest do ucznia/uczennicy uczęszczających do Gimnazjum. Jest to już etap w rozwoju mowy nazywany - mową właściwą. Mowa więc powinna być już ukształtowana, poprawna. Niestety w ostatnich latach obserwuje się w tej grupie wiekowej liczne deformacje w wymowie m.in. seplenienie międzyzębowe. Wada wymowy jest na tyle utrwalona, że jej zlikwidowanie wymaga ogromnego zaangażowania ze strony logopedy, ale przede wszystkim ucznia/uczennicy i rodziców. Istotnym elementem zajęć logopedycznych jest również praca nad motywacją do ćwiczeń w domu, samokontrolowania swojej wymowy. I. ZAŁOŻENIA PROGRAMU Program przeznaczony jest dla ucznia/uczennicy w wieku gimnazjalnym z seplenieniem międzyzębowym. Wytypowani zostali oni do programu w ramach działań komisji rekrutacyjnej i zakwalifikowani do grupy na podstawie zaleceń uwzględnionych w opinii Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej. Zajęcia prowadzone będą zgodnie z harmonogramem w formie zajęć grupowych. Program zajęć logopedycznych oparty jest na zasadach terapii logopedycznej oraz uwzględnia indywidualne możliwości i potrzeby ucznia/uczennicy. Każda jednostka zajęciowa obejmuje ćwiczenia oddechowe, usprawnianie narządów mowy, ćwiczenia słuchowe, trening mowy w obrębie ćwiczonej głoski. II. CEL GŁÓWNY I CELE SZCZEGÓŁOWE TERAPII LOGOPEDYCZNEJ: Cel główny: wyćwiczenie poprawnej wymowy głosek szeregu syczącego (s, z, c, dz) - likwidacja wymowy mędzyzębowej Cele szczegółowe: wyćwiczenia prawidłowego toru oddechowego; ćwiczenia aparatu artykulacyjnego (warg, języka, podniebienia miękkiego, żuchwy); ćwiczenia emisyjno - głosowe; ćwiczenia w różnicowaniu dźwięków mowy (sz-s, s-c); ćwiczenia słuchu fonemowego; podwyższenie samooceny i poczucia własnej wartości rozwijanie zasobu słownictwa i umiejętności budowania wypowiedzi poprawnych pod względem gramatycznym III. METODY I FORMY REALIZACJI logopedyczne (charakterystyczne dla postępowania logopedycznego np. mechaniczne, ćwiczebne), lingwistyczne (kultura żywego słowa, ćwiczenia fonetyczne, dykcyjne), pedagogiczne (wszelkie metody stosowane na gruncie terapii pedagogicznej np. gry dydaktyczne),
psychologiczne (techniki relaksacyjne, motywowanie, psychodrama) a4 IV. TREŚCI I STRUKTURA PROGRAMU LP. Tematyka zajęć Planowany czas Etap przygotowawczy 3h 1. Ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne i oddechowe. 1h 2. Ćwiczenia przygotowujące narządy mowy do realizacji głosek s,z,c,dz. 1h 3. Ćwiczenia słuchowe w obrębie głosek trzech szeregów. 1h Etap właściwej terapii logopedycznej 39h 4. Wywoływanie w izolacji prawidłowej artykulacji głoski S 1h 5. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S w sylabach i nagłosie wyrazów - I 1h 6. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S w sylabach i nagłosie wyrazów - II 1h 7. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S w sylabach i nagłosie wyrazów - III 1h 8. Różnicowanie słuchowe głosek S - SZ w nagłosie wyrazów 1h 9. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S w wygłosie - I 1h 10. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S w wygłosie - II 1h 11. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S w wygłosie - III 1h 12. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S w nagłosie i w wygłosie - I 1h 13. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S w nagłosie i w wygłosie - II 1h 14. Różnicowanie słuchowe głosek S - SZ w nagłosie i wygłosie wyrazów 1h 15. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S w śródgłosie - I 1h 16. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S w śródgłosie - II 1h 17. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S w śródgłosie - III 1h 18. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S we wszystkich pozycjach - I 1h 19. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S we wszystkich pozycjach - II 1h 20. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S we wszystkich pozycjach - III 1h 21. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S we wszystkich pozycjach - IV 1h
22. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S w wyrażeniach, zdaniach - I 1h 23. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S w wyrażeniach, zdaniach - II 1h a5 24. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S w wyrażeniach, zdaniach - III 1h 25. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S w wyrażeniach, zdaniach - IV 1h 25. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S w wyrażeniach, zdaniach - V 1h 26. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S w wyrażeniach, zdaniach - VI 1h 27. Różnicowanie słuchowe głosek S-SZ 1h 28. Wywoływanie w izolacji prawidłowej artykulacji głoski Z 1h 29. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski Z w sylabach i nagłosie wyrazów - I 1h 30. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski Z w sylabach i nagłosie wyrazów - II 1h 31. 32. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S i Z w nagłosie i śródgłosie wyrazów - I Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski S i Z w nagłosie i śródgłosie wyrazów - II 33. Wywoływanie w izolacji prawidłowej artykulacji głoski C 1h 34. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski C w sylabach i nagłosie wyrazów - I 1h 35. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski C w sylabach i nagłosie wyrazów - II 1h 36. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski C w wygłosie - I 1h 37. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski C w wygłosie - II 1h 38. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski C w śródgłosie - I 1h 39. Utrwalanie prawidłowej artykulacji głoski C w śródgłosie - II 1h 40. Różnicowanie słuchowe głosek S - C 1h 41. Utrwalanie wymowy głosek S, Z, C w wyrażeniach i zdaniach 1h 42. Konkurs: Moja pomoc logopedyczna 1h 1h 1h
a6 V. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW I POMOCE DYDAKTYCZNE Realizacja niniejszego programu wiąże się z koniecznością zastosowania różnorodnych pomocy, zarówno propozycji zawartych w literaturze oraz własnych, opracowanych przez siebie. Cele terapii mają być osiągnięte m.in. poprzez dostosowanie metod pracy i rodzaju pomocy dydaktycznych do możliwości ucznia/uczennicy oraz etapu terapii. Proponowane pomoce dydaktyczne: lustro logopedyczne pomoce do ćwiczeń oddechowych - dmuchajki, świeczki, styropian, flipper logopedyczny, piłki różnej wielkości, piórka książki, teksty literackie, karty pracy, ćwiczenia historyjki obrazkowe, ilustracje gry logopedyczne, układanki, puzzle wyrazowe płyty CD programy komputerowe VI. SPODZIEWANE EFEKTY usprawnienie motoryki narządów mowy; utrwalenie poprawnego wzorca artykulacyjnego; usprawnienie funkcji percepcyjno - motorycznych oraz poznawczych; wzbogacenie słownictwa i rozwinięcie umiejętności tworzenia wypowiedzi słownych i pisemnych poprawnych pod względem gramatycznym, stylistycznym i fonetycznym; zmotywowanie do wykonywania ćwiczeń logopedycznych w domu VII. EWALUACJA PROGRAMU Ewaluacja programu dokonywana będzie systematycznie na podstawie obserwacji ucznia/uczennicy i aktywności w trakcie prowadzenia zajęć oraz po zakończeniu terapii - porównanie diagnozy początkowej i końcowej. Efekty terapii zapisywane będą w tzw. indywidualnej karcie diagnostycznej ucznia/uczennicy na koniec każdego miesiąca. BIBLIOGRAFIA Balejko A., Jak usuwać wady wymowy. Porady dla nauczycieli i rodziców, Białystok 1992; Balejko A. Jak pokonać seplenienie. Jak pokonać seplenienie: uczymy się wymawiać głoski s-sz: dyslalia dysleksja. Białystok, 2000; Balejko A. - Jak pokonać seplenienie: uczymy się wymawiać głoski c-cz: dyslalia dysleksja. Białystok, 2001; Chrzanowska A. Zabawy i ćwiczenia logopedyczne. poradnik dla logopedów, nauczycieli i rodziców. Warszawa 2002;
D. Antos, G. Demel, I. Styczek, Jak usuwać seplenienie i inne wady wymowy, Warszawa 1967; Rodak H. Terapia dziecka z wadą wymowy. Warszawa, 2002; Sawicka B. Rozrywki i zadania do głowy łamania. Gdańsk 2013; Skorek E. M. Oblicza wad wymowy. Warszawa, 2001 a7