Katedra Polityki Pieniężnej i Rynków Finansowych Izabela Zmudzińska Postawy Polaków wobec systematycznego i długoterminowego oszczędzania Warszawa, czerwiec 2016
1. Istota oszczędzania Oszczędzanie - zdolność do odłożenia konsumpcji w czasie W ekonomii rozumie się je jako różnicę między dochodem a wydatkami na konsumpcję S = Y - C 2 2
2. Cel główny badania Analiza postaw Polaków wobec oszczędzania 3 3
3. Hipoteza główna badania W przeważającej mierze Polacy nie oszczędzają, ponieważ, z racji niskich dochodów, cały dochód przeznaczają na bieżące potrzeby 4
4. Hipotezy cząstkowe 1. Umiejętność odraczania konsumpcji na rzecz zwiększenia oszczędności gwarantuje prawidłowy rozwój rynku finansowego i stabilizuje sytuację konsumenta w wieku emerytalnym 2. Konsumenci łączą głównie oszczędzanie z licznymi przeciwnościami życiowymi, nie wierząc w końcowy efekt regularnego powiększania swojego kapitału 3. Tylko nieliczni obywatele regularnie odkładają część swoich dochodów. 4. Generalnie Polacy nie gromadzą oszczędności z myślą o konkretnym przeznaczeniu 5
4. Hipotezy cząstkowe badania cd. 5. Głównym motywem oszczędzania jest odkładanie środków na czarną godzinę, emeryturę oraz chęć zabezpieczenia przyszłości dzieci 6. Tendencja do zaciągania pożyczek dominuje nad skłonnością Polaków do oszczędzania. 7. Polacy nie mają wiedzy o produktach finansowych dotyczących systematycznego oszczędzania. 8. Główną barierą do oszczędzania jest wysokość dochodów 6 6
5. Przedmiot badawczy 1. Identyfikacja czynników kształtujących poziom oszczędności gospodarstw domowych w Polsce 2. Wyjaśnienie przesłanek niekorzystania przez Polaków z produktów oszczędnościowych 7
6. Metody i źródła badawcze Badanie: - próba N=100 mieszkańców Polski w wieku 25 lat i więcej - technika wywiadów osobistych twarzą w twarz - w ramach badania zbierano dodatkowo dane o respondencie, tzw. Metryczkę - tj. płeć, wiek, wykształcenie, stan cywilny, status zawodowy - termin przeprowadzenia badania - maj 2016 8 8
7. Struktura artykułu Streszczenie Wprowadzenie 1. Produkty długoterminowego oszczędzania 2. Motywy i cele służące długoterminowemu oszczędzaniu 3. Przyczyny nieoszczędzania 4. Badanie Zakończenie 9
8. Rezultaty badawcze Wykres 1. Stosunek Polaków do oszczędzania Jak określiłby Pan/i swój sposób oszczędzania? poza bieżącymi wydatkami w każdym miesiącu odkładam pewną sumę pieniędzy z reguły wydaję na bieżące potrzeby, ale od czasu do czasu udaje mi się coś zaoszczędzić Wszystko przeznaczam na bieżące potrzeby 0 10 20 30 40 50 60 70 80 % 10 10
Oszczędzanie dwie skrajności Polaków 11 11
9. Rezultaty badawcze cd. Wykres 2. Regularne miesięczne oszczędzanie Jaką część środków, comiesięcznych dochodów udaje się Panu/i zaoszczędzić? ponad 500 zł 201-500 zł 101-200 zł do 100 zł 0 5 10 15 20 25 30 35 40 % 12
9. Rezultaty badawcze cd. Wykres 3. Przegląd produktów do długoterminowego oszczędzania Jak dodatkowo oszczędzamy na emeryturę? programy oszczędnościowo-ochronne produkty strukturyzowane trzymanie gotówki w domu lokata terminowa IKZE polisa IKE konto osobiste, oszczędnościowe nieruchomości, ziemia 0 10 20 30 40 50 60 70 80 % 13
9. Rezultaty badawcze cd. Wykres 4. Preferencje Polaków do czasu oszczędzania Kiedy Pan/i odkłada swoje oszczędności, o jakim okresie czasu Pan/i zazwyczaj myśli? powyżej 10 lat od 3 lat do 10 lat od roku do 3 lat do 1 roku 0 10 20 30 40 50 60 70 % 14
Przykład programu regularnego oszczędzania 15
Budowa produktu strukturyzowanego 16
9. Rezultaty badawcze cd. Wykres 5. Motywy zachęcające do oszczędzania Czynniki otwartości na oszczędzanie Dobra sytuacja na rynku finansowym Nawyki odnośnie oszczędzania z domu rodzinnego To, jaką mam wiedzę na ten temat Jasno sprecyzowane cele, które chcę osiągnąć Atrakcyjna oferta oszczędnościowa Wysokość moich wydatków Moje możliwości finansowe, to ile zarabiam 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 % 17
9. Rezultaty badawcze cd. Wykres 6. Przyczyny oszczędzania Dlaczego Pan/i oszczędza pieniądze? nieprzewidziane wydatki/na czarną godzinę prezenty na święta zakup domu/mieszkania zabezpieczenie przyszłości swoich dzieci lub najbliższych wakacje drobne przyjemności 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 % 18
9. Rezultaty badawcze cd. Wykres 7. Główne przyczyny nieoszczędzania 86% nie oszczędza. Bariery: jestem za młody słaba oferta nie wiem jak emerytura to odległy temat to państwo powinno się zatroszczyć nie potrafię ograniczyć wydatków niskie zarobki 0 10 20 30 40 50 60 70 % 19
9. Rezultaty badawcze cd. Wykres 8. Perspektywy do przyszłego oszczędzania Perspektywa oszczędzania Trudno powiedzieć Emerytura Najbliższy rok Najbliższe lata Najbliższe miesiące 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 % 20
9. Rezultaty badawcze cd. większość Polaków uważa, że warto oszczędzać, ale tylko nieliczni odkładają regularnie polskie społeczeństwo nie jest jeszcze odpowiednio przygotowane i przekonane do oszczędzania w Polsce trzeba zbudować kulturę oszczędzania potrzeba podejmowania działań zachęcających polskie społeczeństwo do długoterminowego oszczędzania Polacy nie posiadają nawyku systematycznego oszczędzania 21
Dziękuję Państwu za uwagę 22