INDYWIDUALNE KONTO ZABEZPIECZENIA EMERYTALNEGO (IKZE)

Transkrypt

1 INDYWIDUALNE KONTO ZABEZPIECZENIA EMERYTALNEGO (IKZE) P R E Z E N TA C J A W Y N I K Ó W Z B A D A N I A T Y P U O M N I B U S D L A PIPUIF 1 PRZYGOTOWAŁ: MARCIN KOŁAKOWSKI KOORDYNACJA: GRZEGORZ KOWALCZYK WARSZAWA, LISTOPAD 2012

2 INFORMACJE O BADANIU 2

3 CELE BADANIA i TECHNIKA BADAWCZA CEL BADANIA Określenie znajomości mechanizmu oszczędzania emerytalnego IKZE oraz skłonności do skorzystania z tego mechanizmu. METODOLOGIA Badanie typu OMNIBUS przeprowadzone techniką CAPI (Computer Assisted Personal Interview) w dniach 8-14 listopada 2012 roku. Badanie przeprowadzało 169 ankieterów. PRÓBA N=1000, losowo-warstwowa, ogólnopolska reprezentatywna grupa osób w wieku lat. WAŻENIE DANYCH Aby uzyskać reprezentatywność próby w badaniu dokonano ważenia poststratyfikacyjnego z uwzględnieniem rozkładu terytorialnego (16 województw i 7 klas wielkości miejscowości) oraz rozkładu płci i wieku w 5 kohortach. Ważenie miało charakter iteracyjny (RIMweighting). 3

4 BŁĄD POMIARU BŁĄD POMIARU Używaną w opracowaniu miarą błędu jest przedział ufności odsetka dla prostej próby losowej (mimo iż próba nie ma charakteru czysto losowego), w którym z określonym prawdopodobieństwem mieści się rzeczywisty wynik dla całej populacji. Wielkość takiego przedziału ufności odsetka zależy od kilku elementów: Wielkości próby wraz ze wzrostem wielkości próby przedział ufności jest coraz węższy, a oszacowanie staje się bardziej precyzyjne Poziomu ufności im większy oczekiwany poziom ufności tym przedział jest szerszy. Większa pewność, że wskazany przedział ufności obejmuje rzeczywisty wynik w populacji wymaga rozszerzenia przedziału. W poniższym opracowaniu szacujemy błąd w oparciu o 95% poziom ufności. Wartości odsetka najmniejszą precyzję oszacowania odsetka uzyskujemy w środku przedziału wartości przy 50%, skrajne wartości zarówno bliskie 0%, jak i 100% - są szacowane z większą precyzją. Poniżej prezentujemy przedział ufności w zależności od wysokości odsetka dla całej próby N=1000, gdzie maksymalny błąd pomiaru wynosi 3.14% (przy odsetku 50%). 4

5 TECHNIKA BADAWCZA Wywiady zostały zrealizowane techniką CAPI (Computer Assisted Personal Interview - Wywiad bezpośredni ze wspomaganiem komputerowym). Jedną z głównych zalet wykorzystania w realizacji techniki CAPI jest podwyższenie standaryzacji zbierania danych. W trakcie przeprowadzania wywiadu wszystkie instrukcje dotyczące poprawności stosowania reguł przejścia, kolejności zadawania pytań, czy randomizacji stwierdzeń wykonywane są automatycznie w programie, bez udziału ankietera. SMG/KRC posiada certyfikat jakości Programu Kontroli Jakości Pracy Ankieterów (PKJPA) po przejściu drobiazgowego audytu procedur kontroli jakości, organizowanego rokrocznie pod patronatem OFBOR, m.in. w kategorii badań realizowanych techniką ankieterskich wywiadów osobistych ze wspomaganiem komputerowym CAPI. 5

6 KONTROLA PRACY ANKIETERÓW W firmie funkcjonuje niezależny Dział Kontroli Jakości. Zatrudniający około 30 kontrolerów niezwiązanych z strukturami terenowymi (koordynatorzy, ankieterzy). Dział ten prowadzi kontrolę wykonania wszystkich badań ilościowych. Kontrola realizacji badań obejmuje kilka niezależnych typów działań. Między innymi: 1. Kontrola terenowa - 10% wszystkich realizowanych wywiadów jest kontrolowanych bezpośrednio CATI lub F2F. Stwierdzenie rozbieżności pomiędzy wynikami podstawowych i powtórzonych wywiadów jest podstawą do sformułowania wątpliwości pod adresem ankietera, a w razie poważnych uchybień, usunięcia go z sieci ankieterskiej. 2. Kontrola profilu odpowiedzi - Profile odpowiedzi respondentów z wywiadów zrealizowanych przez jednego ankietera porównywane są z profilami odpowiedzi w całej próbie. Poważne różnice pomiędzy porównywanymi profilami świadczą zazwyczaj o błędach w pracy ankieterów, ci zaś są informowani są o zastrzeżeniach odnośnie ich pracy. 3. Kontrola z danymi zewnętrznymi - Porównanie informacji zebranych przez ankietera z informacjami, które znane są autorom badania z innych źródeł. Przykładowo, ankieterzy pytają respondentów o datę urodzenia, choć informacja ta jest znana z próby losowanej w PESEL. Pomiar wieku dokonany przez ankietera porównywany jest automatycznie z wiekiem zapisanym w opisie próby. Dostrzeżone rozbieżności stanowią podstawę dla dalszych wyjaśnień. 4. Kontrola spójności logicznej - Zebrane dane poddawane są kontroli konsekwencji stosowania filtrów i logicznej spójności odpowiedzi na pytania kwestionariusza. 5. Kontrola dokumentacji badania - Dodatkowo w czasie realizacji badania ankieter ma obowiązek wypełnienia Formularza Doboru. Na których dokumentuje, z kim i kiedy realizował badanie. Zebrane dane poddawane są kontroli spójności logicznej. Jak również porównywana jest z danymi dostępnymi z innych źródeł. 6

7 7 STRUKTURA PRÓBY

8 NAJWAŻNIEJSZE WYNIKI 8

9 NAJWAŻNIEJSZE WYNIKI Brak skłonności do systematycznego oszczędzania na emeryturę (czyni tak zaledwie 10% badanych) oraz niska znajomość mechanizmu IKZE (zaledwie 11% badanych) to główne powody niskiego zainteresowania tym systemem. Oszczędzaniem w mechanizmu IKZE w obecnej formie mogłoby być zainteresowanych 21% badanych, deklarujących miesięczne wpłaty na to konto w wysokości średnio 115 złotych. Proponowane przez Komitet Obywatelskiej Inicjatywy Ustawodawczej RAZEM zmiany w mechanizmie IKZE wydają się bardziej atrakcyjne, niż obecna forma tego systemu zainteresowanie oszczędzaniem w systemie po zmianach deklaruje 29% badanych (choć deklarowana miesięczna kwota wpłaty różni się w niewielkim stopniu i wynosi średnio 123 złote). 9 Respondenci błędnie oceniają długość życia kobiet i mężczyzn po przejściu na emeryturę (czyli de facto czas pobierania emerytury). Według badanych średnia długość życia kobiet, które dzisiaj przechodzą na emeryturę w wieku 60 lat, wynosi około 13.5 lat czyli średnio dożywają wieku około 74 lat, podczas gdy w rzeczywistości (Dane z raportu GUS Trwanie życia w 2011 roku) okres ten wynosi prawie 24 lata (dożywają wieku 84 lat). Zdaniem badanych średnia długość życia mężczyzn, którzy dzisiaj przechodzą na emeryturę w wieku 65 lat, wynosi około 10 lat czyli średnio dożywają wieku około 75 lat. Z rzeczywistych danych GUS-u wynika, iż okres ten wynosi nieco ponad 15 lat (dożywają 80 roku życia).

10 SZCZEGÓŁOWE WYNIKI 10

11 RÓŻNE FORMY OSZCZĘDZANIA NA EMERYTURĘ Q1. Czy systematycznie oszczędza Pan(i) pieniądze na przyszłą emeryturę? Q2. W jakiej formie czyni Pan(i) takie oszczędności? Q1. Czy systematycznie oszczędza Pan(i) pieniądze na przyszłą emeryturę? Podstawa: Cała próba, N = 1000 Q2. W jakiej formie czyni Pan(i) takie oszczędności? Podstawa: Osoby, które systematycznie oszczędzają pieniądze na przyszła emeryturę, N = 103 Ubezpieczenie emerytalne w III filarze 59% 2% 3% Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) 15% 85% 10% Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) 2% inne formy oszczędzania (np. lokaty bankowe) 25% inne formy inwestowania (np. papiery wartościowe, nieruchomości, kruszce) 7% Tak Nie Nie wiem\ trudno powiedzieć Odmowa 11 Zaledwie 10% badanych deklaruje systematyczne oszczędzanie pieniędzy na przyszłą emeryturę. Najbardziej popularną formą takiego oszczędzania są ubezpieczenia emerytalne w II filarze lub lokaty bankowe. Z Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego korzysta zaledwie 0.2% całej badanej populacji (2% respondentów deklarujących systematyczne oszczędzanie na przyszła emeryturę).

12 ZNAJOMOŚĆ IKZE Q3. Czy słyszał(a) Pan(i) kiedykolwiek o nowej formie oszczędzania na emeryturę noszącą nazwę Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE)? 5% 2% Znajomość mechanizmu oszczędzania emerytalnego IKZE wynosi 11%. Niedoinformowanie wydaje się być obecnie znaczącą barierą korzystania z tego mechanizmu. 83% 11% Tak Nie Nie wiem\ trudno powiedzieć Odmowa odpowiedzi 12 Podstawa: Cała próba, N = 1000

13 POKAZYWANY OPIS IKZE W OBECNEJ FORMIE Mechanizm oszczędzania IKZE daje możliwość wpłaty na specjalne konto do 4% dochodu, jednak nie więcej niż 4030 zł rocznie. Wpłaconą kwotę będzie można odpisać od podstawy opodatkowania czyli przy rozliczaniu PIT będzie można odzyskać kwotę w wysokości odpowiadającej zapłaconemu od tych środków podatkowi (według płaconej skali podatkowej 18% lub 32%). Jednak przy wypłacie świadczeń, po osiągnięciu wieku emerytalnego, będzie konieczne zapłacenie podatku od całości zgromadzonych środków wg wtedy obowiązującej skali podatkowej (obecnie byłoby to 18% lub 32% ale jeśli podatki zostaną podniesione, to według nowej skali). PO MODYFIKACJACH PROPONOWANYCH PRZEZ KOMITET RAZEM Komitet Obywatelskiej Inicjatywy Ustawodawczej RAZEM proponuje następujące modyfikacje w mechanizmie IKZE: Świadczenia wypłacane po osiągnięciu wieku emerytalnego powinny być zwolnione z opodatkowania. Ulga powinna wynosić nie maksymalnie 4% dochodu ale maksymalnie 4000 zł. dla wszystkich Polaków. 13

14 SKŁONNOŚĆ DO OSZCZĘDZANIA W IKZE Q4. Proszę powiedzieć czy oszczędzał(a)by Pan(i) w IKZE? (obecna forma) Q6. Proszę powiedzieć czy gdyby wprowadzono modyfikacje Komitetu RAZEM oszczędzał(a)by Pan(i) w IKZE? 5 - Zdecydowanie tak 4 - Raczej tak ŚREDNIA OCEN (1:5) ŚREDNIA OCEN (1:5) % 1% 2% 11% 15% 16% 3 - Może tak, może nie 2 - Raczej nie 31% 28% 1 - Zdecydowanie nie Nie wiem\ trudno powiedzieć 30% 24% 18% 20% W OBECNEJ FORMIE PO MODYFIKACJACH PROPONOWANYCH PRZEZ KOMITET RAZEM 21% badanych rozważyłoby systematyczne oszczędzanie pieniędzy na przyszłą emeryturę w obecnej formie mechanizmu IKZE. Po proponowanych przez Komitet Obywatelskiej Inicjatywy Ustawodawczej RAZEM modyfikacjach systemu IKZE odsetek osób rozważających skorzystanie z niego wzrósłby do 29% (jest to różnica statystycznie istotna). 14 Podstawa: Cała próba, N = 1000

15 MIESIĘCZNA KWOTA OSZCZĘDZANA W IKZE Q5. A jaką kwotę miesięcznie był(a)by Pan(i) gotów odkładać w IKZE? (obecna forma) Q7. A jaką kwotę miesięcznie był(a)by Pan(i) gotów odkładać w IKZE, jeżeliby wprowadzono zmiany proponowane przez Komitet RAZEM? ŚREDNIO 115 PLN ŚREDNIO 123 PLN powyżej 100 PLN 100 PLN 13% 11% 14% 16% 14% 15% poniżej 100 PLN 59% 58% trudno powiedzieć W OBECNEJ FORMIE, N=212 PO MODYFIKACJACH PROPONOWANYCH PRZEZ KOMITET RAZEM, N=291 Badani, którzy rozważyliby oszczędzanie w obecnej formie mechanizmu IKZE wpłacaliby średnio 115 PLN co miesiąc. Proponowane przez Komitet Obywatelskiej Inicjatywy Ustawodawczej RAZEM modyfikacje systemu IKZE nie wpływają w sposób znaczący na zwiększenie wkładu oszczędnościowego w tym systemie (średnio 123 PLN co miesiąc). 15 Podstawa: osoby, które rozważayłyby mozliwośc oszczędzania w IKZE

16 OCZEKIWANA DŁUGOŚĆ POBIERANIA EMERYTURY Q8. Jak długo Pana(i) zdaniem, emeryci, którzy obecnie przechodzą na emeryturę będą ją pobierać? kobieta, która dzisiaj przechodzi na emeryturę w wieku 60 lat 13,43 Według oceny respondentów średnie dalsze trwanie życia kobiet, które dzisiaj przechodzą na emeryturę w wieku 60 lat, wynosi około 13.5 lat czyli średnio dożywają wieku około 74 lat. mężczyzna, który dzisiaj przechodzi na emeryturę w wieku 65 lat 9,84 Zdaniem badanych średnia średnie dalsze trwanie życia mężczyzn, którzy dzisiaj przechodzą na emeryturę w wieku 65 lat, wynosi około 10 lat czyli średnio dożywają wieku około 75 lat. Oceny respondentów mijają się z publikowanymi danymi statystycznych według których średnia długość życia i dalsze trwanie życia kobiet są większe niż w przypadku mężczyzn. Według raportu GUS Trwanie życia w 2011 roku przeciętne dalsze trwanie życia kobiet, które dzisiaj przechodzą na emeryturę w wieku 60 lat, wynosi blisko 24 lata, zaś przeciętne dalsze trwanie życia mężczyzn, którzy dzisiaj przechodzą na emeryturę w wieku 65 lat, wynosi nieco ponad 15 lat. 16 Podstawa: Cała próba, N = 1000