Informacje ogólne dotyczące pojazdów zasilanych gazem Informacje ogólne dotyczące pojazdów zasilanych gazem Pojazdy zasilane gazem to zbiorcza nazwa dla pojazdów napędzanych paliwem gazowym. Paliwo gazowe to biogaz, gaz ziemny oraz mieszaniny obu tych gazów. Niniejszy dokument ma zastosowanie do pojazdów napędzanych gazem CNG (sprężony gaz ziemny) i LNG (płynny gaz ziemny). Paliwo gazowe OSTRZEŻENIE! Określenie paliwo gazowe odnosi się do gazu ziemnego i biogazu, zawierających głównie metan. Metan jest bardzo łatwopalny i należy obchodzić się z nim z wielką ostrożnością. CNG: Gaz ziemny przechowywany pod wysokim ciśnieniem. Gaz ziemny znajduje się w fazie gazowej nawet przy wysokim ciśnieniu. LNG: Przechowywany w bardzo niskiej temperaturze, odznacza się większą gęstością energetyczną niż sprężony gaz ziemny. Po schłodzeniu gazu ziemnego do temperatury -162 C zmienia on stan z lotnego w ciekły. Ciecz taką można następnie odparować i wykorzystać jako gaz ziemny. Śmieciarki to typowe pojazdy zasilane gazem. 319 517 WAŻNE! Nie można zmieniać położenia zbiorników, ponieważ jest ono podane w homologacji pojazdu. Więcej informacji na ten temat znajduje się w dokumencie Zagrożenie pożarowe związane z nagrzewaniem się podzespołów. 03:70-01 Wydanie 4.1 pl-pl 1 (12)
Informacje ogólne dotyczące pojazdów zasilanych gazem Uwaga: Temperatura spalin na biegu jałowym jest wyższa w przypadku pojazdów napędzanych gazem niż olejem napędowym. Nie wolno umieszczać podzespołów zbyt blisko układu wydechowego. 03:70-01 Wydanie 4.1 pl-pl 2 (12)
Informacje ogólne dotyczące pojazdów zasilanych gazem Żadne nieupoważnione ani nieprzeszkolone osoby nie mogą modyfikować ani wymontowywać instalacji gazowej, w tym zbiorników gazu. Aby zapobiec uszkodzeniu instalacji gazowej, wszystkie prace należy wykonywać bardzo ostrożnie. Paliwo gazowe jest zwykle bezwonne, choć czasami dodaje się do niego substancję zapachową. Substancja zapachowa ułatwia wykrycie przypadków nieszczelności instalacji, zanim mieszanka gazów stanie się palna. Zagrożenia Metan jest bardzo łatwopalny i w niektórych wypadkach nawet wyładowanie elektrostatyczne może spowodować zapalenie. Metan jest lżejszy od powietrza i dlatego unosi się. Z tego powodu należy dokładnie przewietrzać pomieszczenie. Metan pali się prawie niewidocznym płomieniem, dlatego należy zachować szczególną ostrożność. Gaz spala się w 5 15% mieszance z powietrzem. Jeżeli gaz rozejdzie się i utworzy mieszankę wybuchową, istnieje ryzyko eksplozji. Gaz nie jest toksyczny, ale w co najmniej 50% mieszaninie z powietrzem zawartość tlenu będzie tak niewielka, że istnieje zagrożenie uduszeniem. Ryzyko wybuchu istnieje w razie kontaktu z chlorowcami, tlenkami azotu i acetylenem. W instalacji gazowej CNG panuje wysokie ciśnienie. Może ono osiągać 200 bar (15 C). Instalacja gazowa LNG charakteryzuje się ciśnieniem do 16 barów i temperaturą do -160 C. 03:70-01 Wydanie 4.1 pl-pl 3 (12)
Informacje ogólne dotyczące pojazdów zasilanych gazem Uwaga: Przyczyną istnienia licznych środków ostrożności dotyczących obchodzenia się z paliwem gazowym są 3główne powody: Łatwopalność gazu Wysokie ciśnienie w instalacji gazowej CNG Ciecz kriogeniczna (ciecz o temperaturze poniżej -160 C) w zbiornikach LNG. Zbiorniki ciśnieniowe zawsze stanowią poważne zagrożenie, zwłaszcza w przypadku wahań temperatury oraz wpływu czynników zewnętrznych, co w połączeniu z łatwopalnością gazu jeszcze bardziej zwiększa niebezpieczeństwo. Wymagania ochrony pożarowej Zawsze stosuj się do przepisów obowiązujących w danym kraju. WAŻNE! Przed przystąpieniem do pracy przy zbiornikach gazu, np. w celu opróżnienia zbiornika lub wymiany elementu, skontaktuj się z dealerem firmy Scania, aby ustalić sposób wykonania prac. 03:70-01 Wydanie 4.1 pl-pl 4 (12)
Informacje ogólne dotyczące pojazdów zasilanych gazem Środki ostrożności Przestrzegaj odpowiednich lokalnych zaleceń dotyczących obchodzenia się z paliwem gazowym. Na przykład: Krajowe przepisy BHP Przepisy regulujące zasady pracy przy zbiornikach pod ciśnieniem Przepisy dotyczące materiałów wybuchowych Elektryczne podzespoły instalacji wentylacyjnej w warsztacie trzeba dostosować do klasy zagrożenia. Układ wentylacji musi być wykonany z ogniotrwałego materiału. Nie wolno palić tytoniu w pobliżu zbiorników gazu. W pobliżu pojazdu nie należy spawać, szlifować i wykonywać innych prac z metalami, w wyniku których mogą powstawać iskry i ciepło. Prace spawalnicze przy podwoziu wolno wykonywać wyłącznie w dużej odległości od zbiorników. Patrz opis w dalszej części dokumentu. Należy używać tylko niepowodujących iskrzenia lub odpowiednio dostosowanych narzędzi elektrycznych. W przypadku pożaru wyjedź pojazdem z warsztatu. Umieść zbiorniki z gazem w bezpiecznym miejscu. Poinformuj wszystkich pracowników warsztatu, gdzie w pojeździe znajduje się zawór odcinający. Zamknij oddzielnie każdy zbiornik gazu. Nigdy nie próbuj gasić płomienia gazu. Staraj się natomiast odciąć dopływ gazu i odsunąć wszelkie materiały, które mogłyby się zapalić. 1 2 W pobliżu akumulatorów znajduje się ręczny zawór kurkowy (1) do regulacji przepływu paliwa i manometr (2) informujący o ciśnieniu w zbiornikach gazu CNG. 319 555 03:70-01 Wydanie 4.1 pl-pl 5 (12)
Procedury pracy w warsztacie Procedury pracy w warsztacie WAŻNE! Pracując przy pojeździe z silnikiem gazowym, należy zawsze wykonywać poniższe czynności: Przed wprowadzeniem pojazdu do warsztatu: 1. Nigdy nie uzupełniaj paliwa w pojeździe przed wprowadzeniem do warsztatu. Jest to szczególnie ważne, gdy temperatura powietrza na zewnątrz jest niska, ponieważ ciśnienie gazu wzrasta w miarę jego rozgrzewania (dotyczy wyłącznie zbiornika gazu CNG). 2. Dokładnie obejrzyj pojazd i sprawdź szczelność za pomocą przyrządu pomiarowego 588 875. 1. Przyrząd pomiarowy musi być skalibrowany zgodnie z dołączoną do niego instrukcją. 3. Odetnij dopływ gazu przy zbiornikach. Zbiorniki gazu CNG mają 8 zaworów kurkowych (jeden zawór na cylinder), natomiast zbiorniki LNG mają jeden zawór kurkowy (jeden zawór na zbiornik). Opróżnij układ paliwowy, pozostawiając silnik na biegu jałowym aż do zgaśnięcia. OSTRZEŻENIE! Po wyłączeniu silnika tą metodą w instalacji panuje ciśnienie 10 barów. odetnij dopływ przy zbiornikach gazu CNG. 359 015 1. Przyrząd można zakupić u dealera firmy Scania. 03:70-01 Wydanie 4.1 pl-pl 6 (12)
Procedury pracy w warsztacie Po wprowadzeniu pojazdu do warsztatu: 1. Sprawdź, czy wskaźnik ciśnienia w panelu układu zasilania gazem wskazuje wartość 0. 2. Sprawdź ponownie szczelność za pomocą przyrządu pomiarowego 588 875. 3. Umieść na przedniej szybie powiadomienie o opróżnieniu układu paliwowego z gazu. 4. Zabezpiecz bezpośredni obszar wokół pojazdu, tak aby niepowołane osoby nie mogły się zbliżyć do pojazdu. 5. ustaw znak ostrzegawczy przy wejściu do warsztatu, w którym znajduje się pojazd. W przypadku pożaru należy powiadomić strażaków o tym, że w budynku mogą się znajdować zbiorniki z łatwopalnym gazem pod ciśnieniem. 6. Wymontowując i rozmontowując elementy układu paliwowego, należy pamiętać o następujących zasadach: odłącz akumulator, aby pozbawić pojazd zasilania; pamiętaj, że niewielka ilość gazu mogła pozostać w przewodach paliwa; podczas demontażu elementów zachowaj najwyższą ostrożność. 7. Ciśnienie w zbiorniku gazu LNG wzrasta ze względu na różnicę temperatur gazu i otoczenia. Upewnij się, że ciśnienie nie przekracza 16 barów. Gdy ciśnienie przekracza tę wartość, co zachodzi po kilku dniach przestoju, zawór bezpieczeństwa otwiera się i gaz zostaje odprowadzony z układu poprzez przewód wentylacyjny. Upewnij się, że gaz zostanie odprowadzony z warsztatu. 353 141 Opróżnianie układu paliwowego z gazu 03:70-01 Wydanie 4.1 pl-pl 7 (12)
Prace przy pojazdach zasilanych gazem Modyfikacje podwozia Modyfikacje podwozia Praca przy zabudowie OSTRZEŻENIE! Pod żadnym pozorem nie wolno mocować zabudowy do wsporników przewodów gazu. Napełnianie zbiornika LNG: 1. Przewód napełniania 2. Giętki przewód powrotny 320 879 Elementy instalacji gazowej znajdują się przede wszystkim w przedniej części pojazdu i wszystkie prace należy wykonywać z wyjątkową ostrożnością, nie modyfikując instalacji gazowej. Nie wolno modyfikować wsporników instalacji gazowej, ponieważ zostały one specjalnie zatwierdzone przez odpowiednie władze. Wiercąc otwory w pobliżu instalacji gazowej, zachowaj dużą ostrożność. Zabudowa nie może utrudniać dostępu do zaworów instalacji gazowej. Nie zakrywaj jakichkolwiek zaworów i połączeń, a także upewnij się, że w ich pobliżu nie znajdują się rozgrzane podzespoły. Zabudowy i osłona przeciwnajazdowa nie mogą utrudniać dostępu do jednostki zbiornika. Musi istnieć możliwość szybkiego wymontowania zbiorników w celu ich sprawdzenia bez konieczności rozmontowywania zabudowy. Montując zabudowę, używaj tylko narzędzi niepowodujących iskrzenia, ponieważ prace odbywają się w pobliżu instalacji gazowej. Modyfikując osłony zabezpieczające, przestrzegaj instrukcji zawartych w niniejszym dokumencie. 03:70-01 Wydanie 4.1 pl-pl 8 (12)
Modyfikacje podwozia Osłony zabezpieczające dla zbiorników gazu CNG Górna część osłon zabezpieczających wystaje 110 mm ponad górną krawędź ramy. Osłony zabezpieczające można modyfikować wyłącznie w takim zakresie, aby spełniały wymogi regulaminu nr 110 EKG ONZ. Osłony zabezpieczające zabezpieczają zbiorniki i ich elementy przed wodą, solą, żwirem, promieniowaniem UV oraz płynami powodującymi niszczenie i korozję. Osłona zabezpieczająca niezbędna z powodów technicznych i ze względów bezpieczeństwa. Chroni np. zawory. Modyfikacja jest niedozwolona. Osłona zabezpieczająca wymagana na podstawie obowiązujących przepisów. Chroni np. przed aktami wandalizmu, uderzeniami kamieni, wodą i promieniowaniem UV. Osłona zabezpieczająca zwiększająca bezpieczeństwo. Osłona może być wykonana z siatki lub całkowicie zdjęta, jeśli zabudowa zapewni zabezpieczenie. Modyfikacja jest dopuszczalna, o ile spełnione będą wymogi regulaminu nr 110 EKG ONZ. Modyfikacja jest dozwolona. Osłony zabezpieczające widziane z przodu i od góry 321 370 321 364 Osłony zabezpieczające widziane z tyłu i od dołu 03:70-01 Wydanie 4.1 pl-pl 9 (12)
Modyfikacje podwozia Spawanie Należy przestrzegać wszystkich z wymienionych powyżej wymogów bezpieczeństwa podczas spawania w pojazdach wyposażonych w zbiorniki gazu. Zbiorniki gazu i układy paliwowe należy całkowicie opróżnić. Niniejsze zalecenia mają zastosowanie do prac, podczas których mogą powstawać iskry lub wysokie temperatury: Nie wolno spawać w pobliżu zbiorników gazu. Podczas tego typu prac należy zachować bezpieczną odległość co najmniej 1 metra od zbiorników. Prace na przykład przy tylnym zwisie ramy uważa się ogólnie za bezpieczne, jeśli są przestrzegane poniższe zalecenia. Nie wolno dopuścić, aby podczas wykonywania pracy zbiorniki gazu (w tym osłony, zawory itd.) rozgrzewały się lub uległy uszkodzeniu. Zbiorniki nie mogą być narażone na przykład na uderzenia wskutek rozprysku metalu. Prace należy wykonywać na zewnątrz budynku, aby zminimalizować ryzyko zbyt wysokiego stężenia gazu w powietrzu. Nie może również występować żadne inne ryzyko obecności gazu w powietrzu lub wycieku gazu ze zbiornika, ponieważ może on eksplodować pod wpływem wysokiej temperatury lub po zmieszaniu się np. z gazem spawalniczym. W wielu przypadkach gaz spawalniczy stanowi większe zagrożenie niż wysoka temperatura. Podczas pracy nie wolno modyfikować żadnej części układu paliwowego. Podczas pracy zbiorniki muszą być zawsze osłonięte. 03:70-01 Wydanie 4.1 pl-pl 10 (12)
Modyfikacje podwozia Zbiorniki gazu Przed wymontowaniem zbiorników upewnij się, że są one w pełni szczelne. Przechowuj i obchodź się ze zbiornikami gazu zgodnie z lokalnymi przepisami. Chroń je przed ciepłem (>60 C) i dużymi wahaniami temperatury. Zbiorniki z gazem należy przechowywać w odpowiednio wentylowanym miejscu, z dala od źródeł ognia. Wykonując pracę przy pojeździe z silnikiem gazowym, należy zawsze ręcznie odciąć dopływ gazu ze zbiorników. Gaz ziemny i biogaz można mieszać w dowolnej proporcji, ponieważ silnik automatycznie dostosowuje się do mieszanki za pomocą automatycznego układu sterującego wykorzystującego czujnik tlenu. Przewody gazu Przewody gazu muszą się znajdować z dala od innych elementów zamontowanych podczas zabudowy nadwozia i nie mogą się o nie ocierać. Nie wolno zmieniać ich ułożenia, długości ani modyfikować w jakikolwiek sposób. Upoważniony personel powinien niezwłocznie wymieniać elementy instalacji gazowej noszące ślady uszkodzenia. Ze względu na zagrożenie wybuchem nie wolno dokręcać ani poluzowywać wsporników ani mocowań przewodów sprężonego gazu i ich elementów. 03:70-01 Wydanie 4.1 pl-pl 11 (12)
Modyfikacje podwozia Lakierowanie Można lakierować tylko metalowe części instalacji gazowej. Nie wolno pokrywać lakierem zaworów odcinających ani różnych oznaczeń. Przewody gazu muszą być oznaczone zgodnie z lokalnymi przepisami. Jeśli lakier ma być suszony w temperaturze przekraczającej 60 C, przed przystąpieniem do lakierowania wykonaj następujące czynności: Wymontuj zbiorniki Przeczyść instalację gazem 1 obojętnym Układ wydechowy OSTRZEŻENIE! Elementy układu wydechowego muszą być umieszczone w odległości co najmniej 100 mm od jakichkolwiek części instalacji gazowej. Jeśli elementy układu wydechowego znajdują się w odległości mniejszej niż 200 mm od instalacji gazowej, trzeba zastosować osłony cieplne. Dotyczy to również innych źródeł ciepła zamontowanych przez producenta nadwozia. Więcej informacji na temat ekranów cieplnych zamieszczono w dokumencie pt. Zagrożenie pożarowe związane z rozgrzewaniem się podzespołów. Nie wolno modyfikować mocowania tłumika. Nie wolno przedłużać przewodów między tłumikiem a turbosprężarką. 1. Gaz, który nie wchodzi w reakcję z otoczeniem. 03:70-01 Wydanie 4.1 pl-pl 12 (12)