Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX

Transkrypt

1 Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX 1. Przestrzeń zagrożona wybuchem i źródła zapłonu W myśl dyrektywy 94/9/WE (ATEX), przestrzeń zagrożona wybuchem jest to przestrzeń, w której zależnie od warunków lokalnych i ruchowych może wystąpić atmosfera wybuchowa. Atmosfera wybuchowa jest to mieszanina substancji palnych w postaci gazów, par, mgieł pyłów z powietrzem w warunkach atmosferycznych, w której po zapaleniu spalanie rozprzestrzenia się na całą niespaloną mieszaninę. Urządzenie wchodzi w zakres dyrektywy tylko przy założeniu, że jest ono przeznaczone (całe, jego część) do użytku w przestrzeni zagrożonej wybuchem. Ponadto, urządzenie musi mieć własne potencjalne źródło zapłonu. Potencjalnymi źródłami zapłonu mogą być: iskry elektryczne, łuki i ognienia, wyładowania elektrostatyczne, fale elektromagnetyczne, promieniowanie jonizujące, gorące powierzchnie, płomienie i gorące gazy, iskry wytwarzane mechanicznie, promieniowanie optyczne, reakcje chemiczne (wykluczając zagrożenie wybuchem wynikające wyłącznie z obecności materiałów wybuchowych substancji chemicznie niestabilnych), kompresja. 2. Grupy i kategorie urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym a) Grupy urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym Dyrektywa ATEX dzieli wszystkie urządzenia przeznaczone dla stref Ex na dwie zasadnicze grupy: Grupa Opis Podgrupa Opis grupa I urządzenia przeznaczone do użytku w podziemnych częściach kopalń i w instalacjach powierzchniowych tych kopalń, zagrożonych występowaniem metanu i/ pyłu węglowego - - grupa II urządzenia przeznaczone do użytku w innych miejscach, zagrożonych występowaniem atmosfer wybuchowych A B C grupa propanowa (np. aceton, alkohol metylowy i etylowy, aceton) grupa etylenowa (np. etylen, siarkowodór) grupa wodorowa (np. acetylen, wodór hydrazyna, dwusiarczek węgla) b) Kategorie urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym W ramach każdej grupy urządzenia dzieli się dalej na kategorie. W grupie I (urządzenia dla górnictwa) wyróżnia się następujące kategorie urządzeń: M1 - urządzenia przeznaczone do pracy w atmosferze zagrożenia wybuchem metanu i/ pyłu węglowego, zapewniające bardzo wysoki poziom zabezpieczenia, które są zdolne do działania nawet w przypadku rzadko występujących awarii, o zabezpieczeniach takich, że:

2 w przypadku uszkodzenia jednego ze środków zabezpieczających, przynajmniej drugi środek zapewnia wymagany poziom zabezpieczenia w przypadku, gdy wystąpią dwa niezależne od siebie uszkodzenia, zapewniony jest wymagany poziom zabezpieczenia. M2 - urządzenia przeznaczone do pracy w atmosferze zagrożenia wybuchem metanu i/ pyłu węglowego, zapewniające wysoki poziom zabezpieczenia, których zabezpieczenia zapewniają właściwy poziom bezpieczeństwa podczas normalnego działania, a także w przypadku wystąpienia bardziej surowych warunków działania, w szczególności powstałych na skutek nieostrożnego obchodzenia się z urządzeniem. W grupie II (urządzenia dla przemysłu) wyróżnia się następujące kategorie urządzeń: Kategoria 1 - obejmuje wyroby, które są zaprojektowane tak, aby mogły funkcjonować zgodnie z parametrami ruchowymi, ustalonymi przez producenta i zapewniać bardzo wysoki poziom zabezpieczenia zgodnie ze swym przeznaczeniem, w przestrzeniach, gdzie z dużym prawdopodobieństwem może wystąpić atmosfera wybuchowa będąca mieszaniną powietrza i gazów, par i mgieł pyłów, i która jest obecna stale, przez długie okresy często. Wyroby tej kategorii charakteryzują się zintegrowanymi środkami zabezpieczenia przeciwwybuchowego takimi, że: w przypadku uszkodzenia jednego środka zabezpieczającego, przynajmniej drugi niezależny środek zapewnia wymagany poziom zabezpieczenia w przypadku, gdy wystąpią dwa niezależne od siebie uszkodzenia, jest zapewniony wymagany poziom zabezpieczenia. Kategoria 2 - obejmuje wyroby, które są zaprojektowane tak, aby mogły funkcjonować zgodnie z parametrami ruchowymi, ustalonymi przez producenta i zapewniać wysoki poziom zabezpieczenia, zgodnie ze swym przeznaczeniem w przestrzeniach, gdzie prawdopodobne jest wystąpienie atmosfery wybuchowej będącej mieszaniną powietrza i gazów, par, mgieł pyłów. Kategoria 3 obejmuje wyroby, które są zaprojektowane tak, aby były zdolne do pracy zgodnie z parametrami ruchowymi ustalonymi przez producenta i zapewniały normalny poziom zabezpieczenia zgodnie ze swym przeznaczeniem w przestrzeniach, gdzie atmosfera wybuchowa będąca mieszaniną powietrza i gazów, par, mgieł pyłów może wystąpić z małym prawdopodobieństwem i jeżeli wystąpi to rzadko i tylko przez krótki okres.

3 3. Podział stref zagrożenia wybuchem i kategorii wykonań urządzeń (dot. grupy II) atmosfera wybuchowa Gazy (G) strefa Pyły (D) kategoria wykonania Gazy (G) Pyły (D) bezpieczeństwo jest zapewnione Występuje stale długotrwale G 1D W razie wystąpienia dwóch niezależnych od siebie uszkodzeń Występuje czasowo podczas normalnej pracy G 2D W razie wystąpienia jednego uszkodzenia Nie występuje podczas normalnej pracy, a jeżeli wystąpi to utrzymuje się przez krótki czas G 3D Podczas normalnej pracy 4. Poziomy zabezpieczenia urządzeń różnych kategorii Urządzenie Zagrożenia Poziom zabezpieczeń Grupa Kategoria Gaz Pył Warunki pracy I M1 bardzo wysoki - - możliwość pracy w atmosferze Ex M2 wysoki - - wyłączać w atmosferze Ex II 1 bardzo wysoki 2 wysoki 3 normalny G Strefy 0, 1, 2 D Strefy 20, 21, 22 G Strefy 1, 2 D Strefy 21, 22 G Strefa 2 D Strefa Klasyfikacja rodzajów zabezpieczeń budowa urządzeń Do oznaczania rodzajów zastosowanych w budowie urządzenia zabezpieczeń używa się następujących oznaczeń: d osłona ognioszczelna p osłona gazowa z nadciśnieniem q osłona piaskowa o osłona olejowa e budowa wzmocniona op promieniowanie optyczne (np. op is ) i iskrobezpieczeństwo n budowa typu n m hermetyzacja t obudowa t k osłona cieczowa

4 6. Klasy temperaturowe urządzenia elektryczne grupy II Maksymalna wyznaczona temperatura powierzchni, nie powinna być wyższa niż: temperatura przypisana klasie temperaturowej (patrz tabela poniżej), podana maksymalna temperatura powierzchni, jeżeli ma to zastosowanie, temperatura zapłonu konkretnego gazu, do którego urządzenie jest przeznaczone. Klasa temperaturowa Maksymalna dopuszczalna temperatura powierzchni [ C] Temperatura zapłonu gazu [ C] T1 450 >450 T T T T T Procedury oceny zgodności dla ATEX Na następnej stronie.

5 PROCEDURY OCENY ZGODNOŚCI Urządzenia grup I i II kategorii M 1 i 1* samodzielne systemy ochronne Urządzenia grup I i II kategorii M 2 i 2* Badanie typu WE (Załącznik III) Silniki spalinowe urządzenia elektryczne TAK NIE Badanie typu WE (Załącznik III) Wewnętrzna kontrola produkcji (Załącznik VIII) Zapewnienie jakości produkcji (Załącznik IV) Weryfikacja wyrobu (Załącznik V) Przekazanie jednostce notyfikowanej dokumentacji technicznej Zgodność z typem (Załącznik VI) Zapewnienie jakości wyrobu (Załącznik VII) Urządzenia grupy II kategorii 3* Urządzenia grup I i II * samodzielne systemy ochronne (Załącznik IX) Wewnętrzna kontrola produkcji (Załącznik VIII) Weryfikacja produkcji jednostkowej * ich części podzespoły i aparatura zgodna z art.1(2), jeśli są oceniane oddzielnie, w nawiasach załączniki dyrektywy ATEX